boeken
juridica
Gelijkberechtiging
Volgens de Vereniging Gelijkbe-rechtiging Grondbezitters (VGG) zouden provincies onrechtmatige staatssteun verleend hebben aan de terreinbeherende organisaties (TBOs) Natuurmonumenten en de twaalf provinciale landschap-pen door op basis van de toen nog geldende PNB-regeling (Regeling subsidies particuliere terreinbe-herende natuurbeschermingsor-ganisaties) aankoopsubsidies te verstrekken en door natuurgron-den onder de marktprijs door te leveren. Een Amsterdams Zuid-as advocatenkantoor verstuurde namens de VGG diverse somma-tiebrieven naar provincies. Ook eiste de VGG intrekking van de overheidssteun van 30 miljoen euro voor de aanleg van de Marker Wadden in het Markermeer. De Europese Commissie heeft vo-rig jaar deze staatssteun onrecht-matig geoordeeld omdat deze niet van tevoren was aangemeld. Een procedurele fout dus, maar inhou-delijk heeft de Commissie de steun alsnog verenigbaar verklaard met de interne markt. Ook de nieuwe subsidieregeling voor aankoop van natuurgronden is inmiddels goedgekeurd door de Commissie. Daarbij verwijst de Commissie naar een soortgelijke regeling in Duitsland. De Commissie accep-teert ook in die Duitse zaak dat land verworven moet worden om als natuur te worden gebruikt voor een samenhangend nationaal netwerk van natuurgebieden (zoals bijvoorbeeld bij ons de EHS). Natuurbeschermingstaken in het belang van de samenleving als geheel kan, zo gaat de Commissie verder, een zogenoemde dienst van algemeen economisch belang (DAEB) vormen en DAEB is een bekende rechtvaardigingsgrond in het EU mededingingsrecht. De VGG heeft evenwel beroep ingesteld bij het Gerecht van de Europese Unie tegen de goedkeu-ringsbeschikking van de Europese Commissie met betrekking tot de PNB-regeling. Ik kan wel een in-schatting maken wat op basis van eerdere jurisprudentie de uitspraak
waarschijnlijk zal kunnen zijn, maar niemand kan hier echt zeker zijn van de uiteindelijke rechterlijke uitspraak. Het is als met die andere twee grote dossiers uit ons werk-veld: de PAS en het klimaatdossier na de Urgenda-uitspraak. In wezen moeten we gewoon afwachten. Want wat gaat de rechter met de PAS nu doen, zeker ook gezien de recente uitspraak over de Kader-richtlijn Water en het gebruik van algemene programma’s en plannen bij concrete vergunningverlening? En zal ook de hogere rechter de Haagse rechtbank gelijk geven in de befaamde klimaatzaak van Urgenda of zal men toch weer zeggen dat de rechter in ons staatsbestel van machtenscheiding niet op de stoel van de politiek mag zitten en niet aan beleid mag doen?
Ik ben nergens meer zeker van. Nie-mand weet het en dus moeten wij nu wachten op rechterlijk uitsluit-sel over klimaat, stikstofdepositie en EHS-grondverwerving. Wat wel zeker is, is de constatering van de advocaat in de Urgenda-klimaat-zaak dat de laatste twintig jaar het recht vooral gebruikt lijkt te zijn ge-weest om de rol van de vrije markt te vergroten en die van de overheid te verkleinen. Of dat laatste wel zo goed is voor de natuur valt intussen te betwijfelen.
Fred Kistenkas
Het verborgen leven
van bomen
Auteur: Peter Wohlleben ISBN 978-94-005-0732-6 AW Bruna Uitgevers 19,99 euro
Bosbouw en bosbeheer voor dum-mies? Een ‘voormalig houtvester’ en nu ‘bewust boswachter’ noemt hij zichzelf. Dit boek van Peter Wohl-leben kon afgelopen tijd rekenen op een ongekende hoeveelheid publi-citeit voor een non-fictie boek en dat nog wel over bosbouw. De ene recensent noemt hem een bomen-fluisteraar, een ander ziet de titel en denkt meteen aan een zweverig boek maar wordt al snel ingenomen door zijn poetische beschrijvingen. Zo verging het mij ook in de eerste hoofdstukken. Na beschrijvingen van bomen die pijn lijden, ruiken, proeven, families vormen met sociale banden en hun kinderen de borst geven, drong zich aan mij het beeld op van een film waarin de bomen spreken. In de eerste hoofdstukken moest ik wennen, maar hij heeft gelijk dat juist het gebruik van deze taal cruciaal is. Door bomen zich als mensen te laten uitdrukken, wordt de boswereld voor een groot publiek ontsloten. De meeste lezers krijgen denk ik een soort safari vanuit hun luie stoel door de eigen achtertuin, nabij gelegen parken en bossen. Een boom met een burnout, een CO2-stofzuiger en een houten airco
zijn in het boek mooie ‘bosbouw voor dummies’-vertalingen van algemene bosbouwkennis. Het wood
wide web zoals Wohlleben het noemt
in zijn boek zou in staat zijn om zelfs
‘nieuwtjes’n als in kennis over plagen of de beschikbaarheid van voedsel te delen via ‘de ragfijne draadjes die zwammen en schimmels onder-gronds tussen de boomwortels spin-nen’. Dat mycorrhiza voedingstoffen opnemen is bekend, maar dat ze communiceren en informatie uitwis-selen via wortels, werpt meteen een groot aantal vragen op. Vragen over onze kennis van het bodemleven in bosbodems. Wat moet ik verstaan onder communicatie tussen bo-men? En wat zou het effect kunnen of moeten zijn op de praktijk van bosbeheer?
Bomen bezitten de mogelijkheid om te leren van ervaringen, al gaat ook dat bijzonder langzaam. Ze blijken een bijzonder vermogen te hebben om te weten wanneer het de beste tijd is om uit te lopen. Sceptici zullen er wellicht om lachen, maar bomen lijken dus te kunnen tellen. Wohl-leben onderbouwt zijn verhalen met verslagen van wetenschappelijke ex-perimenten gecombineerd met eigen ervaringen. Daarmee gaf het boek in ieder geval in mijn huis aanleiding tot discussie, verwondering en vragen. Draagt dit boek bij aan een ver-nieuwing van bosbeheer door het zichtbaar maken van effecten op een gebied? Over de bijdrage aan het welzijn van het bos en aan de kwaliteit en waarde van het hout? Ik ben geen bosbouwer en hoor dan ook graag hoe de vakspecialisten dit boek lezen en waarderen. Interessant en lezenswaardig is het boek zeker. De kracht zit in het aanstekelijke taalgebruik en het feit dat het boek de ogen opent voor onbekende werelden voor leken, en tegelijker-tijd specialisten handvatten geeft om deze kennis op een begrijpelijke manier te delen.
Een liefdevol geschreven boek is het zeker, het enthousiasme spat van de pagina’s. De film die ik bij het lezen voor mij zag is Lord of te Rings the Ents, sprookjesachtig maar misschien toch niet zo heel onwerkelijk?
Joukje Bosch
