UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl)
UvA-DARE (Digital Academic Repository)
'Een republiek in het klein': Noord-Nederlandse leesgezelschappen en hun
lectuurkeuze in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, 1815-1830
Lubbers, A.
Publication date 2014
Link to publication
Citation for published version (APA):
Lubbers, A. (2014). 'Een republiek in het klein': Noord-Nederlandse leesgezelschappen en hun lectuurkeuze in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, 1815-1830.
General rights
It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons).
Disclaimer/Complaints regulations
If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible.
- 5 - Inhoud
I Inleiding 9
Proloog [9] Opzet en vragen [14] De samenleving tussen 1815 en 1830 [16] Opbouw van de natie en afscheiding van het zuiden [16]
Economie [17] Beroepsbevolking en inkomens [18] Politiek [20]
De wens voor harmonie [22] Religie [23] Onderwijs en taal [25]
Weerstand tegen Willem I en de afscheiding van België [27]
Vaderlandsliefde en nationale cultuur [30] Groeiend historisch besef [32] Nationalisme en literatuur [33] Vaderlandse helden [35] Nederlandse literatuur en literatuurgeschiedenis [35] Meer waardering voor het literaire erfgoed [37] Nieuwe edities van oude Nederlandse literatuur [38] Huiselijkheid als vaderlands thema [40] Huiselijkheid en de natie [41] Leesgezelschappen [43] Civil society [45] Nationalisme en civil society [48] Afbakening en bronnen [51]
II De boekenwereld tussen 1815 en 1830 61
Inleiding [61] Boekcultuur [62] Wie las wat? [62] Boekgeschiedenis als interdisciplinair ontmoetingspunt [63] Uitgevers en boekhandelaren [65] Uitgevers en hun netwerk [66] De afzetmarkt [68] De blik op leesgezelschappen [70] Ontwikkelingen op de boekenmarkt [73] Het titelaanbod [75] Vertalingen [75] Reacties op vertalingen [78]
Zuid-Nederlandse lectuur in het Noorden? [80] Waarom weinig Zuid-Nederlandse lectuur in het Noorden? [81] Leescultuur [84] Groepen lezers [87] Genootschappen [89] Periodieken [92] De bekendste
tijdschriften [94] Ontwikkelingen op de tijdschriftenmarkt [97] Conclusie [99]
III Onderzoek naar leescultuur 103
Inleiding [103] Terminologie [105] Omvang en sociale samenstelling [109] West-Europa [109] Sociale samenstelling [112]
Nederland [116] Leden van leesinstituties [118] Geografische verspreiding van leesinstituties [122] Leden van leesgezelschappen ten opzichte van de totale bevolking van Noord-Nederland [127] België [131] Lectuurkeuze [133] West-Europa [133] Nederland [135] België [139] Conclusie [140]
- 6 -
Casus I 143
Een leesgezelschap voor jonge mannen: ‘Onderlinge Vriendschap’ te Sommelsdijk
IV De kenmerken en manier van werken van
Noord-Nederlandse leesgezelschappen 147
Inleiding [147] Overzicht van leesgezelschappen [150] Hoe zijn leesgezelschappen georganiseerd? [154] Doelstellingen [154] Circulatie van lectuur [157] Oefeningen in kennis [158] Zedelijkheid [160] Thematische doelstellingen [164] Maatschappelijke betrokkenheid [165] Bijdragen aan harmonie [168] Bestuur [171] Invloed van de leden op lectuurkeuze [172] Regels met betrekking tot bestuursfuncties [173] Taken van het bestuur [175] Privileges [177] Financiën [179] Lidmaatschapskosten [180] Boetes met betrekking tot vergaderingen [181] Verplichtingen en boetes met betrekking tot lectuurveilingen [183] Consumpties [185] De jaarlijkse rekening [187] Omgang met lectuur [190] Vlekken, scheuren en vouwen [190] Verloren boeken [191] Uitlenen van lectuur [193] Bescherming van de lectuur [193] Leestijd [194] Onderlinge controle [196] Leden [199] Omvang van leesgezelschappen [199] Woonplaats van leden [200] Bepalingen met betrekking tot persoonlijke achtergrond [201] Stemmen over toelating [202] Vrouwelijke leden [203] Conclusie [207]
Casus II 209
Minister van Maanen en leesgezelschap ‘De Eendragt’ V De lectuur die circuleert in leesgezelschappen 219
Inleiding [219] Opvattingen over lectuuraanschaf van leesgezelschappen [219] Beperkingen en voorwaarden voor lectuuraanschaf [221] Vermijden van controverse [221] Censuur [225] Garantiestelling [226] Een meerderheid beslist [228]
Omstandigheden en specifieke lectuur [228] Boeken in delen [230] Tijdschriften [230] Trends in lectuuraanschaf [231] Vaderlandse
helden in leesgezelschappen? [235] De aanschaf nader bekeken [236] Nauwelijks interesse in vaderlandse helden [246] Ruimere definitie van nationale thematiek: aanschaf nader bekeken [246] Vaderlandsliefde, wereldburgerschap of economische redenen? [254] Literair erfgoed in
- 7 - tot geen belangstelling [261] Nieuwe edities van oude werken in
leesgezelschappen? [262] Huiselijkheid in leesgezelschappen?
[263] Aanschaf nader bekeken [264] Huiselijkheid komt uit Duitsland [268] De lectuuraanschaf in cijfers [269] Genres [269] Historische lectuur en biografieën [271] Romans [272] Taal [273] Frans, Duits en Engels [274] Toegang tot buitenlandse kennis [276] Lezen ter ontspanning [277] Tijdschriften [277] Actualiteit [282]
Aanschafkosten [283] Conclusie [287]
VI Conclusie 291 Bijlagen 297
Bijlage I: lectuur met vaderlandse helden [297] Bijlage II: literatuuroverzichten en bloemlezingen [300] Bijlage III: nieuwe edities van oude Nederlandse werken [302] Bijlage IV: originele taal aangeschafte lectuur in procenten [304] Bijlage V: categorieën aangeschafte lectuur [305] Bijlage VI: categorieën aangeschafte lectuur in procenten [309] Bijlage VII: tijdschriften aangeschaft door leesgezelschappen [312] Bijlage VIII: jaar van publicatie van boeken van boeken aangeschaft in ca. 1823 [322] Bijlage IX: winkelprijs, aanschafprijs en verkoopprijs op de jaarlijkse veiling van boeken aangeschaft in ca. 1823 [325]
Bronnen- en literatuurlijst 351 Samenvatting 379
Synopsis 381
Lijst van illustraties 383 Dankwoord 385
