Technische uitrusting van de modelruimte van het I.C.W.

NN31545.0518

NOTA 518 24 juni 1969 Instituut v o o r Cultuurtechniek en Waterhuishouding

Wageningen

TECHNISCHE UITRUSTING VAN DE MODELRUIMTE

VAN HET I. C. W.

F . H o m m a

BIBLIOTHEEK STARINGGEBOUW

^J?

N o t a ' s van h e t Instituut zijn in p r i n c i p e i n t e r n e c o m m u n i c a t i e m i d -* delen, dus geen officiële

publikaties-• Hun inhoud v a r i e e r t s t e r k en kan zowel b e t r e k k i n g hebben op e e n

' eenvoudige w e e r g a v e van c i j f e r r e e k s e n , a l s op e e n concluderende

d i s c u s s i e van o n d e r z o e k s r e s u l t a t e n . In de m e e s t e gevallen zullen de c o n c l u s i e s e c h t e r van voorlopige a a r d zijn omdat h e t o n d e r z o e k nog niet i s afgesloten.

Bepaalde n o t a ' s k o m e n niet voor v e r s p r e i d i n g buiten h e t Instituut in a a n m e r k i n g .

I N H O U D

b i z .

INLEIDING 1

ALGEMENE O P Z E T VAN DE MODELRUIMTE 1

AUTOMATISCHE WERKING EN BEVEILIGING 4

ELEKTRONISCHE INDICATIE, ALARMERING EN

BEVEILIGING 4

Indicatie s y s t e e m voor de m o d e l r u i m t e 5

A l a r m e r i n g in de m o d e l r u i m t e 8 Beveiliging pomp en o v e r s t r o m i n g van de tank 8

REGISTRERENDE EN NIET REGISTRERENDE M E E T

-MOGELIJKHEDEN IN DE MODELRUIMTE 9

D e b i e t m e t i n g e n 9 N i v e a u m e t i n g e n 11

INLEIDING '

Bijndé houw van het Staringgebouw is ten behoeve van het Insti-tuut vóor'Gultuurtechniêk ëh Waterhuishouding een proefruirnte

inge-richt wäär:eenvoudige hydraulische modellen kunnen v/orden

beprpefd-De technische uitrusting van deze ruimte heeft in de afgelopen tijd een aantal wijzigingen en verbeteringen ondergaan- Hierdoor zijn de thans beschikbare beschrijvingen niet m e e r in overeenstemming met ^ . w e r kelijkheid Dit kan gemakkelijk tot misverstanden leiden bij het o p t r e -den van storingen. Öm bovendien m e e r d e r e onderzoekers in de geler ,. genheid te stellen de werking van de techrr^che uitrusting in korte tijd te doorziênV wordt in deze nota een beschrijving gegeven van de thans bestaande outillage Hiermee worden dan tevens de resultaten b e s p r o -ken van de pogingen een aantal technische voorzieningen in de

model-ruimte zodanig uit te voeren dat de nie et resultaten zoveel mogelijks langs automatische weg worden verkregen.

Omdat deze nota bedoeld is als eén soort gebruiksaanwijzing voor de modelruimte wordt niet ingegaan op de technische bijzonder-heden van de bij hét gebouw behorende voorzieningen. Uitgebreide ,,,

specificaties en schema's zijn ter inzage bij de Technische^Dienst . .

aanwezig. De standaard meetapperatuur blijft eveneens buiten be-: ,,,,,;.

schouwing, daar de bijbehorende gebruiksaanwijzingen vpldoende in-,,,,, formatie geven.

ALGEMENE OPZET VAN DE MODELRUIMTE

Voor de watervoorziening van modelproeveh wordt een rond-pompsysteem gebruikt (fig- 1). Hierin is een tank van 30 m inhoud(ï) buiten het gebouw in de grond ingegraven. Een laag bitumen aan de buitenkant en een speciale verflaag binnenin moeten de ijzeren tank tegen roest beschermen en het gebruik van zout water mogelijk maken.

De tank i s v e r a n k e r d in een betonnen fundering o m opdrijven te v o o r -komen- Onder de u i t s t r o o m o p e n i n g van de r e t o u r l e i d i n g (2) i s een

schot (3) a a n g e b r a c h t om de k r a c h t van het de tank i n s t r o m e n d e w a t e r te breken Voor de aanzuigleiding (4) i s e e n zogenaamde s t i k d r e m -p e l (5) a a n g e b r a c h t . De t o e v o e r -p o m -p (7) i s via een i n t e r c e -p t o r (6) o-p de tank a a n g e s l o t e n . De i n t e r c e p t o r z o r g t voor een voldoende h o e v e e l -heid w a t e r in de aanzuigleiding om de niet zelf aanzuigende pomp (cap60 m / u u r bij 20 m opvoerhoogte) te l a t e n aanzuigen z o n d e r w a t e r t o e -: v o e r van,buitenaf. E e n t e r u g s l a g k l e p (8) a c h t e r de p o m p v e r h i n d e r t dat

de leidingidoor h e v e l w e r k i n g geheel wordt leeggezogen. T u s s e n de , p e r s z i j d e(y a n d e p o m p l e i d i n g en het r i o o l (10) i s e e n verbinding g e

-m a a k t .-mej; .een a f s l u i t e r (9) o-m bij v e r v e r s i n g van de w a t e r v o o r r a a d het wa,ter "uitiid®; tank r e c h t s t r e e k s in het riool te pompen.

In derrnodèl r u i m t e (K 19) i s op de p e r s l e i d i n g van de a a n v o e r ,., pomp een p a r a b o l i s c h e a f s l u i t e r (11) a a n g e b r a c h t om de a a n de m e e t -.. |b,ak (12) toe te v o e r e n hoeveelheid te kunnen r e g e l e n . Örri een zo r u s t i g ; ;;l mogelijke s t r o m i n g in de m e e t b a k te v e r k r i j g e n w o r d t het w a t e r via

.,.,, een s t r a a l b r e k e r (13) in het v e r d i e p t e gedeelte van de bak g e b r a c h t .

,.Via e e n f i l t e r voor grof vuil (14) s t r o o m t het w a t e r o v e r e e n o v e r s t o r t . ! ,(15) n a a r een v e r d e e l s y s t e e m , b e s t a a n d e uit een goot (16) m e t twee

s t r a a l h r e k e r s (17) n a a r een bak (18) m e t een uit s t r o omopehing, welke i s v o o r z i e n van een a a n t a l pijpjes (18a) om een l a m i n a i r e s t r o m i n g n a a r de moidelcpstelling (19) t e v e r k r i j g e n .

[:••:•' viVia d@ rnodelafstelling s t r o o m t het w a t e r in een opvang - t e v e n s m e e t b a k (20) van w a a r u i t de afvoerpomp (21; het w a t e r t e r u g v o e r d n a a r de tank- E e n t e r u g s l a g k l e p (22) v e r h i n d e r t het leeglopen van de leiding in de opvangbak- Met een a f s l u i t e r (23) i s de snelheid van het leegpompen v a n de b a k t e r e g a l e n .

In de p o m p e n k a m e r (K 21) is een verbinding a a n g e b r a c h t t u s s e n de afvoerleiding (24) van het w a t e r van de k o e l m a c h i n e en de r e t o u r -leiding n a a r de tank- Door de a f s l u i t e r (25) n a a r het riool dicht te

d r a a i e n en de a f s l u i t e r (26) in de v e r b i n d i n g s l e i d i n g te openen s t r o o m t nu b r o n w a t e r via de k o e l m a c h i n e n a a r de tank.

AUTOMATISCHE WERKING EN BEVEILIGING

De beide p o m p e n zijn v o o r z i e n van een t h e r m i s c h e beveiliging t e g e n o v e r b e l a s t i n g . De t p e y o e r p o m p w o r d t m e t de hand in en u i t

geschakeld De afvoerpomp w o r d t bediend door m i d d e l van v l o t t e r s c h a k e l a a r s (fig. 7) en r e l a i s In de opvangbak zijn d r i e v l o t t e r s c h a -k e l a a r s a a n g e b r a c h t . Is h e t w a t e r zo hoog g e s t e g e n dat de m i d d e l s t e v l o t t e r h o r i z o n t a a l s t a a t dan w o r d t de afvoerpomp i n g e s c h a k e l d . I s het w a t e r z o v e r gedaald dat de l a a g s t e v l o t t e r v e r t i k a a l kornet te h a n -gen dan wordt de p o m p u i t g e s c h a k e l d . Mocht door een s t o r i n g de afv o e r p o m p niet w e r k e n , dan schakelt de b o afv e n s t e afv l o t t e r de t o e afv o e r -pomp uit. Het alsnog uit de p r o e f o p s t e l l i n g t o e s t r o m e n d e w a t e r wordt dan via een overlooppijp n a a r de l a g e r g e l e g e n v u i l w a t e r k e l d e r afge-r v o e r d , w a a r e e n a u t o m a t i s c h w e r k e n d e p o m p z o r g t v o o r afvoer n a a r het riool. E e n s t o r i n g of buiten bedrijf s t e l l e n van de afvoerpomp w o r d t gemeld aan het c e n t r a l e s t o r i n g s s y s t e e m . E e n a l a r m e r i n g s

-s y -s t e e m t e g e n o v e r l o p e n van de v o o r r a a d t a n k , aanzuigen van lucht door de aanvoerpornp en een beveiliging tegen t e hoog en t e laag n i -veau in de tank i s t h a n s ingebouwd.

ELEKTRONISCHE INDICATIE, ALARMERING É N B E V E I L I G I N G

Om h e t p e i l in de tank in de m ó d e l r u i m t e te kunnen aflezen i s een indicatie a a n g e b r a c h t dooi- m i d d e l van een v i e r t a l l a m p j e s welke c o r r e s p i n d e r ë n m e t een z e k e r e w a t e r h o o g t e in de tank. Het h o o g s t e niveau is t e v e n s v o o r z i e n van een a l a r m e r i n g m e t behulp vän een

s i r e n e . Behalve deze indicatie ëri a l a r m e r i n g i s bovendien nog een beveiliging a a n g e b r a c h t voor hèt a b s o l u t e m i n i m u m , dat wil zeggen h e t p e i l w a a r b i j d ë t o e v o e r p o m p lucht gaat aanzuigen- Bij dit p e i l w o r d t de toevoerpomp' a u t o m a t i s c h gestopt. Het a b s o l u t e m a x i m u m

(dat i s een geheel gevulde tank) i s a a n g e s l o t e n op h e t c e n t r a l e a l a r -m e r i n g s s y s t e e -m van h e t gebouw en schakelt bovendien dé a a n v o e r n a a r de tank uit.

I n d i c a t i e s y s t e e m v o o r d e m o d e l r u i m t e

Voor het aangeven van de v e r s c h i l l e n d e peilen in de tank is gebruik gemaakt van hetzelfde p r i n c i p e a l s i s t o e g e p a s t bij de p o t e n -t i a a l s o n d e m e -t e l e k -t r i s c h e indica-tie (HOMMA, 1968).

In de tank is via het d e k s e l van het m a n g a t een p e i l s t o k a a n -g e b r a c h t tot bijna op de bodem (fi-g' 2). Deze p e i l s t o k heeft een c e n t r a l e e l e k t r o d e (1) die constant i n . a a n r a k i n g i s m e t het w a t e r . P p v e r s c h i l l e n d e afstanden zijn de a n d e r e e l e k t r o d e n a a n g e b r a c h t . De e l e k t r o d e n 2 en 7 dienen voor het b e v e i l i g i n g s en c e n t r a a l a l a r -m e r i n g s s y s t e e -m .

Qp een hoogte van 84 cm boven de bodem i s contact 3 a a n g e b r a c h t , pezie hoogte c o r r e s p o n d e e r t m e t een nog b e s c h i k b a r e h o e

-3

veelheid w a t e r van 4,7 m , welke h o e v e e l h e i d o v e r e e n k o m t m e t die welke in de m o d e l r u i m t e geborgen kan w o r d e n in m e ë t b a k , m o d e l en opvangbàk v o o r de afvoerpomp in w e r k i n g t r e e d t . Dit z o g e n a a m de bedrijfsminimurri geeft dus het l a a g s t e niveau w e e r w a a r b i j n o r m a a l bedrijf v e r z e k e r d is E e n doven van h e t rode lampje (laag n i veau) betekent dat de téthk m o e t w o r d e n bijgevuld Op 172, 5 c m b o -ven de b o d e m is h e t 6è Contact g e p l a a t s t , welk een w a a r s c h u w i n g

> : ' • ; • • • " 3 ' • ' ''•r,'-,'.'' '••'[ '''-'•

geeft dat nog 5 m w a t e r in dè tank kan. Deze w a a r s c h u w i n g b e -staat uit een r o o d s i g n a a l l a m p j e en een uit s c h a k e l b a r e s i r e n e . De c o n t a c t e n 4 en 5 op r e s p e c t i e v e l i j k 1.14 en 1 4 1 , 5 c m boven de bodem geven a a n in h o e v e r r e de tank is gevuld.

De contacten 1, 3, 4, 5 en 6 zijn a a n g e s l o t e n op de i n d i c a t o r z o a l s deze i s w e e r g e g e v e n in fig. 3. Raakt het c o r r e s p o n d e r e n d e contact het w a t e r o p p e r v l a k , dan wordt de b a s i s - c o l l e c t o r k e t e n van

• , - • 1 , - :

de betreffende t r a n s i s t o r gesloten en de t r a n s i s t o r gaat geleiden. H i e r d o o r t r e e d t een s p a n n i n g s v e r a n d e r i n g óp aan de b a s i s van de tweede t r a n s i s t o r w a a r d o o r deze open gaai Het lampje gaat b r a n -den. Bij het V e r b r e k e n van het contact ..met het w a t e r o p p e r v l a k wordt de verbinding t u s s e n de collector, en b a s i s van dé e e r s t e t r a n s i s t o r v e r b r o k e n w a a r d o o r d e z e w o r d t ' g e b l o k k e e r d . De s p a n -ning op de b a s i s van de volgende t r a n s i s t o r stijgt zodat deze af-knijpt e n h e t lampje dooft.

< O O 1

s

O

I

t

o

O

l

i60|i*

AC 138

6 6 û

1 3 »»

Pig. 3. Indicator waterhoogte

AC 138 AC 138 I 0 V-o_ 1,411

®».

r

+

--c

*r

Pig. 5. Sirene met relais

Fig. *»•. Relalsschakellng voor alarm

O 9 ? relais V 23016 9 ^ «?

a 0006 • A 2Q1 _{-O — 0 V}

•O -f- 24 V

A l a r m e r i n g i n d e , m o d e l r u i m t e

Voor dë a l a r m e r i n g in de m o d e l r u i m t e i s eenzelfde s c h a k e l i n g gebruikt a l s voor de i n d i c a t o r . De b a s i s van de t r a n s i s t o x T j i s p a r a l -l e -l g e s c h a k e -l d m e t die van de I e t r a n s i s t o r van de -l a a t s t e .trap» vâiï d ë1 indicator« Het l a m p j e in de c o l l e c t o r k e t e n v a n de t w e e d e t r a n s i s t o r iö' h i e r e c h t e r vervangen, door een z o g e n a a m d e Univibrator (fig. 4) (DE -V

WAARD, 1961). •••'••'>' r( ' c

-Z o d r a T2 geleid z a l door T^ e v e n e e n s s t r o o m gaan v l o e i e n d o o r -dat de b a s i s - c o l l e c t o r k e t e n g e s l o t e n i s door een w e e r s t a n d (4 M 7). In ' de c o l l e c t o r k e t e n ' i s de spoel van een r e l a i s opgenomen w a a r m e e de s i -r e n e in w e -r k i n g wo-rdt gezet (fig. 5). Wo-rdt de b a s i s van Xk nu tijdelijk v e r b o n d e n m e t de +6 V spanning dan b l o k k e r t T_omdg.t nu.de b a s i s

spanning h o g e r i s dan die van de e m i t t e r De spanning; o v e r d e r e l a i s -spoel valt weg en h i e r d o o r daalt de spanning a a n de b a s i s van T . en deze gaat geleiden. Door de spanning s stijging a a n de c o l l e c t o r van T . door de g r o t e r e val o v e r de w e e r s t a n d van 122 SLwordt de c o n d e n s a t o r van 8000 jxF opgeladen via de w e e r s t a n d 4 M 7« I s de spanning v e r g e -noeg gestegen dan w o r d t de b a s i s van T_ w e e r negatief ten opzichte van de e m i t t e r en T , gaat geleiden. Door de spanningsval o v e r de spoel wordt T . nu geblokkeerd door de s p a n n i n g s d e l e r - t u s s e n r e l a i s s p o e l en c o l l e c t o r van T_. De s i r e n e i s nu w e e r in b e d r i j f s g e s c h a k e l d . Door de grote RC tijd z a l dit p a s g e b e u r e n na ca. 25 m i n u t e n . Met de i n s t e l p o -t e n -t i o m e -t e r van 1 K i s deze -tijd -t e v e r l e n g e n of -te v e r k o r -t e n . I s in deze tijd het te hoge niveau in de tank opgeheven dan i s de b a s i s c o l l e c t o r k e -ten van T . o n d e r b r o k e n w a a r d o o r T_ wordt geblokkeerd en de univibra-: t o r s t r o o m l o o s w o r d t , w a a r m e e ook de b e k r a c h t i g i n g van het r e l a i s wegvalt zodat de s i r e n e u i t g e s c h a k e l d blijft tot een volgend hoog n i v e a u .

B e v e i l i g i n g p o m p e n o v e r s t r o m i n g v a n d e t a n k

Mocht o m een of a n d e r e r e d e n de tank niet gevuld w o r d e n bij een indicatie voor te laag niveau, dan zou de mogelijkheid b e s t a a n dat de a a n v o e r p o m p lucht gaat aanzuigen of zelfs geheel droog zou lopen. Om dit t e v o o r k o m e n i s h e t contact 2 a a n g e b r a c h t op een zodanige hoogte dat nog ca. \ m w a t e r in v o o r r a a d is In fig. 6 is het b e v e i l i g i n g s -s y -s t e e m w e e r g e g e v e n . Zolang de b a -s i -s c o l l e c t o r k e t e n ge-sloten i -s laat

T . een s t r o o m d o o r . Door de s p a n n i n g d e l e r , g e v o r m d door R , , R?

en R , , wordt de b a s i s van T_ op een zodanige spanning g e b r a c h t dat T_ niet geleidt. Komt het niveau in de tank te laag dan wordt T . g e -b l o k k e e r d . De spanningval o v e r R , n e e m t af zodat de -b a s i s van T_ op een h o g e r e p o t e n t i a a l komt dan de e m i t t e r . T_ gaat geleiden en de c o l l e c t o r s t r o o m b e k r a c h t i g t een r e l a i s welke de u i t s c h a k e l s t r o o m voor het p o m p r e l a i s inschaikelt. De t o e v o e r p o m p wordt h i e r d o o r u i t -g e s c h a k e l d en h e t c e n t r a l e a l a r m s y s t e e m v o o r s t o r i n -g e n t r e e d t in w e r k i n g . Na het vullen van de tank kan het b e v e i l i g i n g s r e l a i s voor de p o m p w e e r w o r d e n

ingeschakeld-Voor een te hoog niveau ia de tank i s een contact a a n g e b r a c h t 3

op een zodanige hoogte dat nog l m in de tank kan. H i e r o p i s een zelfde schakeling aan.gebre.cht a l s voor de i n d i c a t i e , e c h t e r a a n g e p a s t v o o r 24 V voeding. Het lampje i s h i e r v e r v a n g e n door een r e -l a i s s p o e -l die de u i t s c h a k e -l s t r o o m voor het b e v e i -l i g i n g s r e -l a i s van de afvoerpomp in w e r k i n g zet- Uit de r u i m t e wordt nu geen w a t e r m e e r in de t a h k g e p ö m p t . Gelijk m e t het u i t s c h a k e l e n van de a f v o e r -p o m -p t r e e d t de c e n t r a l e a l a r m e r i n g in w e r k i n g . O-p h e t x e l a i s kan ook de s c h a k e l s t r o o m vóór eén m a g n e e t v e n t i e l w o r d e n a a n g e s l o t e n welk de vulleiding van d e b r o n p o m p n a a r de tank kan afsluiten.

REGISTRERENDE EN NIET REGISTRERENDE M E È T M O G E L I J K -HEDEN

D e b i e t m e t i n g e n .

De t o e g e v o e r d e h o e v e e l h e i d v/ater wordt g e r e g e l d m e t een p a r a b o l i s c h e a f s l u i t e r in de p e r s l e i d i n g van de p c m p . De d o o r g e -l a t e n h o e v e e -l h e i d s t r o o m t via een m e e t b a k m e t geijkte o v e r s t o r t e n n a a r een v e r d e e l b a k . De o v e r s t o r t e n zijn zodanig gekozen dat één T h o m s o n m e e t s c h o t van 90 c o r r e s p o n d e e r t m e t de aanwijzing van een f l o w r e c o r d e r (Arkon, m o d e l 16 00). E e n tweede T h o m s o n m e e t schot heeft een hoek van 11,.4 , zodat voor de d o o r s t r o m e n d e h o e v e e l h e i d de aflezing van de r e c o r d e r m e t 0 , 1 m o e t w o r d e n v e r m e -nigvuldigd- Voor hoeveelheden boven de 20 m / u u r wordt een

C i p o l e t t i m e e t s c h o t gebruikt. De aflezing van de r e c o r d e r m o e t h i e r v o o r w o r d e n g e c o r r i g e e r d m e t behulp van een ijkgrafiek. Op de z i j -kant van de m e e t b a k i s een p e i l n a a l d a a n g e b r a c h t . De v o r m van de m e e t b a k i s zodanig dat m e t eenvoudige f o r m u l e s de o v e r s t r o m e n d e hoeveelheid is t e b e r e k e n e n s i t de g e m e t e n hoogte (Teçhn. Vraagbaak) De m e t i n g e n m e t behulp van de p e i l n a a l d en de aflezing van de r e

-c o r d e r zijn s l e -c h t s bedoeld r.ls indi-catie voor een gewenste i n s t e l l i n g . A c h t e r het m o d e l wordt de d o o r s t r o m e n d e h o e v e e l h e i d w a t e r opgevangen .inkeept betonnen bak? In deze bak zijn twee p e i m a a l d e n (I. C. W. -produktie.) g e p l a a t s t m e t i n s t e l b a r e hoogte zodat t u s s e n de bij deze i n s t e l l i n g e n b e h o r e n d e n i v e a u s een bekende hoeveelheid w a -t e r hoor-t(fig.,7)v Op de p e i l n a a l d e n is een e l e k -t r i s c h e c h r o n o m e -t e r

(Rowanteller type EC 510) a a n g e s l o t e n . Raakt het w a t e r de o n d e r ste p e i l n a a l d dan wordt de counter g e s t a r t en deze telt in h o n d e r d sten van seconden de tijd die het w a t e r nodig heeft o m tot de b o -v e n s t e p e i l n a a l d te stijgen. Z o d r a deze p e i l n a a l d het •wateropper-v l a k r a a k t stopt.de t e l l e r - E e n z e k e r e onnauwkeurigheid in deze m e t i n g t r e e d t qp doordat het niet mogelijk i s h e t w a t e r o p p e r v l a k z o n d e r enige golving te laten stijgen. Om deze r e d e n i s het nood-zakelijk de te m e t e n tijd niet t e k o r t te k i e z e n en enkele m a l e n te h e r h a l e n . Bij dalen van de w a t e r s p i e g e l wordt door het v r i j k o m e n van de b o v e n s t e p e i l n a a l d een c o m m a n d o aan de t e l l e r gegeven o m de g e m e t e n tijd af t e l a t e n drukken door een p r i n t e r (Kienzle, type D 14 E ) . Komt ook de o n d e r s t e p e i l n a a l d v r i j dan wordt de t e l l e r a u t o m a t i s c h w e e r op 0 g e s c h a k e l d . In c o m b i n a t i e m e t de a u t o m a -t i s c h e w e r k i n g van de afvoerpomp i s he-t mogelijk een m e -t i n g een a a n t a l m a l e n te h e r h a l e n z o n d e r dat handbediening of t o e z i c h t nodig is S c h e m a t i s c h i s de cyclus w e e r g e g e v e n in fig. 7« De v l o t t e r s c h a k e l a a r s zijn op hoogte i n s t e l b a a r , zodat bij kleine debieten een k o r -t e r e cyclus kan w o r d e n gekozen.

Bovenstaande m e t i n g e n kunnen a l l e e n w o r d e n t o e g e p a s t b i j c o n s t a n t e debieten- I s de hoeveelheid p e r t i j d s e e n h e i d niet constant dan i s de mogelijkheid aanwezig door e l e k t r o n i s c h wegen een af-v o e r k r o m m e a l s ' f u n c t i e af-van de tijd t e af-v e r k r i j g e n . H i e r t o e wordt het u i t s t r o m e n d e w a t e r of een constant deel van d e z e h o e v e e l h e i d , t o e g e v o e r d a a n een bak m e t een inhoud van 200 l i t e r ( o n t w e r p I . C - W . /

T . F . D . L . , c o n s t r u c t i e T . F . D . L . ). D e s s bak is opgehangen aan een z o g e n a a m d e t r a n s d u c e r ( P h i l i p s , type PR 6^.01 P / 0 2 HK) een appa-r a a t om m e c h a n i s c h e k appa-r a c h t e n om te z e t t e n in e l e k t appa-r i s c h e . De t r a n s d u c e r geeft een spanning af via een m e e t b r u g ( P h i l i p s , type PR 7 7 3 7 / 0 i ) , v/elke r e c h t e v e n r e d i g is m e t het aanhangende g e -wicht. Door een v o o r z i e n i n g op de brvig is het mogelijk het leeg

gewicht van de bak te c o m p e n s e r e n , v/aardoor door de b r u g een spanning wordt afgegeven evenredig m e t de netto inhoud van de bak. Deze afgegeven spanning wordt door m i d d e l van een r e c o r d e r

( P h i l i p s , type PM 8000) v a s t g e l e g d , die zodanig kan w o r d e n i n g e -steld dat volle s c h a a l u i t s l a g o v e r e e n k o m t m e t 200 l i t e r w a t e r in de bak. Door de l i n e a i r i t e i t van het s y s t e e m i s een d i r e c t e aflezing mogelijk.

De ophanging van de bak in een juk i s zodanig u i t g e v o e r d dat de bak bij een inhoud van 200 l i t e r gaat k a n t e l e n door een v e r p l a a t s i n g van het z w a a r t e p u n t . E e n geleiding m e t z e e r g e r i n

ge wrijving z o r g t e r v o o r dat de bak niet van het m e s van de t r a n s -d u c e r kan vallen. Door het leeglopen van -de bak v e r p l a a t s t het z w a a r t e p u n t zich w e e r , w a a r d o o r de bak in de h o r i z o n t a l e stand t e r u g k o m t . De g e w i c h t s t o e n a m e tot een inhoud van 200 l i t e r w o r d t nu opnieuw g e r e g i s t r e e r d . De o n d e r b r e k i n g van de r e g i s t r a t i e hoeft niet a l s een b e z w a a r t e gelden d a a r meestrJ. geleidelijk of p e r i o d i e k v e r l o p e n d e debieten w o r d e n g e m e t e n . De t r a n s d u c e r

geeft een nauwkeurigheid van 0, 25%. Samen m e t de m a x i m a l e m i s w i j z i n g van 200 g r a m door de wrijving v: n de bak bij volle b e -l a s t i n g kan voor deze m e e t o p s t e -l -l i n g m e t een nauwkeurigheid van 0, 5% w o r d e n g e r e k e n d . D a a r ook de r e c o r d e r een nauwkeurigheid heeft van 0 , 5 % i s in het o n g u n s t i g s t e geval de fout 1%.

N i v e a u m e t i n g e n

Voor n i v e a u m e t i n g e n in de m o d e l o p s t e l l i n g zijn twee p e i l n a a l -den (De Xonir.gh, type 1460) aanv/ezir rr.et e l e k t r o n i s c h e i n d i c a t i e . De p e i m a a l d e n zijn nauwkeurig op gelijke hoogte epgesteld- E e n a f l e e s n a u w k e u r i g h e i d tot op 0, 1 m m is mogelijk. Door l a n g z a m e golfbewegingen in de p r o e f o p s t e l l i n g zijn h o o g t e v e r s c h i l l e n k l e i n e r dan 0, 5 m m o v e r een afstand van 8 m niet m e e r b e t r o u w b a a r te

Met behulp van een differentiaal . m a n o m e t e r m e t o p t i s c h e v e r -groting (v. E s s e n , n r . 7302) kunnen ondanks een afleesmogelijkheid tot op 0, 01 m m geen b e t e r e r e s u l t a t e n w o r d e n v e r k r e g e n dan m e t de p e i l n a a l d e n , d a a r de benodigde lange t o e v o e r l e i d i n g e n tot nog toe niet v e r k l a a r b a r e fluctuaties v e r o o r z a k e n .

LITERATUUR

HOMMA, F . 1968. E e n g r o n d w a t e r p o t e n t i a a l sonde m e t e l e k t r o n i s c h e i n d i c a t i e . Cult. T e c h n . T i j d s c h r i f t .

WAARD, H. DE, 1961. E l e k t r o n i c a . A c a d e m i s c h e Bibliotheek. W. de Haan N. V. Z e i s t .

TECHNISCHE VRAAGBAAK. Afdeling W e g - en Waterbouw. Uitg. KluwerS.