(1)Nota afronding archeologische opgraving Zoutleeuw – De Vesten
Vergunning: 2013/394
P.L.M. Hazen
In opdracht van VZW Stijn heeft het Vlaams Erfgoed Centrum (VEC) een archeologische opgraving
uitgevoerd voor het plangebied Zoutleeuw, De Vesten. Het plangebied heeft een oppervlakte van
ca. 3250 m
2
, dat door middel van twee sleuven onderzocht diende te worden. De sleuven liggen
haaks op de verwachte verdedigingswerken van de tweede en derde stadsomwalling van
Zoutleeuw. Het veldwerk is uitgevoerd van 12 t/m 14 november 2013. Het onderzoek is
uitgevoerd conform de Minimumnormen en de Bijzondere Voorschriften horende bij de
opgravingsvergunning.
Beide sleuven zijn aangelegd tot in de natuurlijke ondergrond, ca. 3 tot 3,5 m onder maaiveld.
Vanwege de getrapte aanleg van de putten, zijn er per put meerdere sporenvlakken aangelegd:
sleuf 1 is opgegraven in 4 vlakken en sleuf 2 in drie vlakken (bijlage 1). De bovenste vlakken geven
in beide putten vrijwel hetzelfde beeld: het oostelijk deel bestaat uit vullingen van een brede
gracht (spoor 1, afb. 1 en 3) en het westelijk deel zijn restanten van een wallichaam (spoor 2, afb.
2 en 3, voor een structurenoverzicht, zie bijlage 2). De wal en de gracht lijken op basis van een
eerste indruk van het aardewerk uit de 17
e
eeuw te dateren.
Bijzonder is dat de wal over een oudere gracht is aangelegd. Dit is vooral goed te zien in sleuf 2.
Deze gracht heeft een andere oriëntatie: het spoor loopt meer parallel aan de straten ten westen
van het plangebied. Ook een greppel in sleuf 1 heeft deze oriëntatie. Dit gracht‐ en
greppelsysteem dateert vermoedelijk nog van voor de bouw van de tweede stadsomwalling. Ook
het aardewerk wijst op in datering rond die periode. Er zijn nog verschillende lagen ouder dan
deze gracht opgetekend in het profiel. Deze lagen laten goed zien dat het venige gebied eerst is
bewerkt en opgehoogd, voordat men er ging wonen.
Het wallichaam is binnen het plangebied maximaal 14 m breed. Er zijn geen muurresten
aangetroffen, zodat buiten de sleuven niet verder is uitgebreid. De sleuven gaven voldoende
informatie over de verdedigingswerken.
Bij de aanleg van de vlakken en het opschaven van de profielen is een behoorlijke hoeveelheid
aardewerk verzameld, die direct aan de verschillende lagen en vullingen gekoppeld konden
worden. Een nadere analyse van de scherven zal voldoende duidelijkheid geven over de datering
van de verschillende sporen en lagen. Ook is intensief gezocht met een metaaldetector. Dit heeft
onder andere een versierde mantelspeld en een ringetje opgeleverd, naast verschillende andere
objecten. Bijzonder is ook een stuk leisteen in de vorm van een schoenzool. Dit was een
hulpmiddel bij het maken van schoenen. Een grote hoeveelheid schapen‐ of geitenbotjes wijst
vermoedelijk op het maken van perkament in de omgeving.
De grachtvullingen en de natuurlijke, venige lagen zijn door middel van pollenbakken bemonsterd
voor natuurwetenschappelijk onderzoek, in overleg met de bodemkundige. Uit de greppel in
sleuf 1 zijn twee monsters voor macrobotanisch onderzoek genomen.
In de komende periode zullen wij een conceptrapport opstellen. In dit rapport worden de sporen
en structuren, alsmede het vondstmateriaal verder uitgewerkt. Daarnaast wordt er een voorstel
gedaan voor het aanwenden van het budget voor natuurwetenschappelijk onderzoek. Daarbij
staan de onderzoeksvragen uit de Bijzondere Voorschriften horende bij de opgravingsvergunning
centraal. Wij verwachten het conceptrapport conform de termijn in de bijzondere voorwaarden
medio januari op te kunnen sturen.
Afb. 1. Foto van de gracht in sleuf 1.
Afb. 2. Het wallichaam in het westelijk deel van sleuf 2, met daaronder de oude gracht.
Afb. 3. Overzicht van het profiel in sleuf 2, met op de voorgrond de gracht en op de achtergrond
de wal met daaronder de oude gracht.
Sleuf 1 vlak 1
Sleuf 1 vlak 2. De maximale omvang van de ontgraving is gestippeld.
999
3
1
1
2
2
999
29,54
29,54
29,5429,5429,5429,5429,5429,5429,54 29,5529,5529,5529,5529,5529,5529,5529,5529,55
29,47
29,47
29,4729,4729,4729,4729,4729,4729,47
29,24
29,24
29,2429,2429,2429,2429,2429,2429,24
28,95
28,95
28,9528,9528,9528,9528,9528,9528,95
28,76
28,76
28,7628,7628,7628,7628,7628,7628,76
28,61
28,61
28,6128,6128,6128,6128,6128,6128,61
28,54
28,54
28,5428,5428,5428,5428,5428,5428,54
27,98
27,98
27,9827,9827,9827,9827,9827,9827,98
28,04
28,04
28,0428,0428,0428,0428,0428,0428,04
28,15
28,15
28,1528,1528,1528,1528,1528,1528,15
28,22
28,22
28,2228,2228,2228,2228,2228,2228,22
28,33
28,33
28,3328,3328,3328,3328,3328,3328,33
28,4
28,4
28,428,428,428,428,428,428,4
28,56
28,56
28,5628,5628,5628,5628,5628,5628,56
28,68
28,68
28,6828,6828,6828,6828,6828,6828,68
28,68
28,68
28,6828,6828,6828,6828,6828,6828,68
28,64
28,64
28,6428,6428,6428,6428,6428,6428,64
28,63
28,63
28,6328,6328,6328,6328,6328,6328,63
28,56
28,56
28,5628,5628,5628,5628,5628,5628,56 28,6228,6228,6228,6228,6228,6228,6228,6228,62
28,71
28,71
28,7128,7128,7128,7128,7128,7128,71
28,67
28,67
28,6728,6728,6728,6728,6728,6728,67 28,5628,5628,5628,5628,5628,5628,5628,5628,56
28,33
28,33
28,3328,3328,3328,3328,3328,3328,33
28,18
28,18
28,1828,1828,1828,1828,1828,1828,18
28,09
28,09
28,0928,0928,0928,0928,0928,0928,09
28,03
28,03
28,0328,0328,0328,0328,0328,0328,0327,9627,9627,9627,9627,9627,9627,9627,9627,96
27,86
27,86
27,8627,8627,8627,8627,8627,8627,86
27,82
27,82
27,8227,8227,8227,8227,8227,8227,82
27,91
27,91
27,9127,9127,9127,9127,9127,9127,91
28,01
28,01
28,0128,0128,0128,0128,0128,0128,01
28,09
28,09
28,0928,0928,0928,0928,0928,0928,09
28,19
28,19
28,1928,1928,1928,1928,1928,1928,19
28,63
28,63
28,6328,6328,6328,6328,6328,6328,63
28,65
28,65
28,6528,6528,6528,6528,6528,6528,65
28,66
28,66
28,6628,6628,6628,6628,6628,6628,66
28,48
28,48
28,4828,4828,4828,4828,4828,4828,48
4
1
5
8
6
4.000
9
4.001
7
29,54
29,54
29,5429,5429,5429,5429,5429,5429,54
29,55
29,55
29,5529,5529,5529,5529,5529,5529,55
29,47
29,47
29,4729,4729,4729,4729,4729,4729,47
29,24
29,24
29,2429,2429,2429,2429,2429,2429,24
28,95
28,95
28,9528,9528,9528,9528,9528,9528,95
28,76
28,76
28,7628,7628,7628,7628,7628,7628,76
28,61
28,61
28,6128,6128,6128,6128,6128,6128,61 28,5428,5428,5428,5428,5428,5428,5428,5428,54
27,06
27,06
27,0627,0627,0627,0627,0627,0627,06
26,99
26,99
26,9926,9926,9926,9926,9926,9926,99
26,9
26,9
26,926,926,926,926,926,926,9 26,9126,9126,9126,9126,9126,9126,9126,9126,91
27,01
27,01
27,0127,0127,0127,0127,0127,0127,01
27
27
27272727272727
27,01
27,01
27,0127,0127,0127,0127,0127,0127,01
27
27
27272727272727
26,93
26,93
26,9326,9326,9326,9326,9326,9326,93
27,03
27,03
27,0327,0327,0327,0327,0327,0327,03
27,06
27,06
27,0627,0627,0627,0627,0627,0627,06
27,08
27,08
27,0827,0827,0827,0827,0827,0827,08
27,12
27,12
27,1227,1227,1227,1227,1227,1227,12 27,1127,1127,1127,1127,1127,1127,1127,1127,11
27,07
27,07
27,0727,0727,0727,0727,0727,0727,07
27,02
27,02
27,0227,0227,0227,0227,0227,0227,02
27,05
27,05
27,0527,0527,0527,0527,0527,0527,05
27,12
27,12
27,1227,1227,1227,1227,1227,1227,12
27,12
27,12
27,1227,1227,1227,1227,1227,1227,12
27,1
27,1
27,127,127,127,127,127,127,1
27
27
27272727272727
27,48
27,48
27,4827,4827,4827,4827,4827,4827,48
27,53
27,53
27,5327,5327,5327,5327,5327,5327,53
27,59
27,59
27,5927,5927,5927,5927,5927,5927,59
Sleuf 1 vlak 3
Sleuf 1 vlak 4
10.000
11
10.001
29,54
29,54
29,5429,5429,5429,5429,5429,5429,54
29,55
29,55
29,5529,5529,5529,5529,5529,5529,55
29,47
29,47
29,4729,4729,4729,4729,4729,4729,47
29,24
29,24
29,2429,2429,2429,2429,2429,2429,24
28,95
28,95
28,9528,9528,9528,9528,9528,9528,95
28,76
28,76
28,7628,7628,7628,7628,7628,7628,76
28,69
28,69
28,6928,6928,6928,6928,6928,6928,69
28,61
28,61
28,6128,6128,6128,6128,6128,6128,61
28,54
28,54
28,5428,5428,5428,5428,5428,5428,54
26,37
26,37
26,3726,3726,3726,3726,3726,3726,37
26,33
26,33
26,3326,3326,3326,3326,3326,3326,33 26,3226,3226,3226,3226,3226,3226,3226,3226,32
26,24
26,24
26,2426,2426,2426,2426,2426,2426,24
26,29
26,29
26,2926,2926,2926,2926,2926,2926,29
26,23
26,23
26,2326,2326,2326,2326,2326,2326,23
26,14
26,14
26,1426,1426,1426,1426,1426,1426,1426,126,126,126,126,126,126,126,126,1
26,06
26,06
26,0626,0626,0626,0626,0626,0626,06
26,04
26,04
26,0426,0426,0426,0426,0426,0426,04
26,03
26,03
26,0326,0326,0326,0326,0326,0326,03
26,13
26,13
26,1326,1326,1326,1326,1326,1326,13
26,19
26,19
26,1926,1926,1926,1926,1926,1926,19
26,25
26,25
26,2526,2526,2526,2526,2526,2526,25
26,31
26,31
26,3126,3126,3126,3126,3126,3126,31
26,33
26,33
26,3326,3326,3326,3326,3326,3326,33
26,35
26,35
26,3526,3526,3526,3526,3526,3526,35
26,37
26,37
26,3726,3726,3726,3726,3726,3726,37
29,54
29,54
29,5429,5429,5429,5429,5429,5429,54 29,5529,5529,5529,5529,5529,5529,5529,5529,55
29,47
29,47
29,4729,4729,4729,4729,4729,4729,47
29,24
29,24
29,2429,2429,2429,2429,2429,2429,24
28,95
28,95
28,9528,9528,9528,9528,9528,9528,95
28,76
28,76
28,7628,7628,7628,7628,7628,7628,76 28,6928,6928,6928,6928,6928,6928,6928,6928,69
28,61
28,61
28,6128,6128,6128,6128,6128,6128,61
28,54
28,54
28,5428,5428,5428,5428,5428,5428,54
25,38
25,38
25,3825,3825,3825,3825,3825,3825,38
25,42
25,42
25,4225,4225,4225,4225,4225,4225,42
25,4
25,4
25,425,425,425,425,425,425,4
25,46
25,46
25,4625,4625,4625,4625,4625,4625,46
25,5
25,5
25,525,525,525,525,525,525,5
25,46
25,46
25,4625,4625,4625,4625,4625,4625,46
25,93
25,93
25,9325,9325,9325,9325,9325,9325,93
26,13
26,13
26,1326,1326,1326,1326,1326,1326,13
26,07
26,07
26,0726,0726,0726,0726,0726,0726,07
26,11
26,11
26,1126,1126,1126,1126,1126,1126,11
Sleuf 2 vlak 1
Sleuf 2 vlak 2
1
2
2
2
2
28,5328,5328,5328,5328,5328,5328,5328,5328,53
28,69
28,69
28,6928,6928,6928,6928,6928,6928,69
28,75
28,75
28,7528,7528,7528,7528,7528,7528,75
28,81
28,81
28,8128,8128,8128,8128,8128,8128,81
28,88
28,88
28,8828,8828,8828,8828,8828,8828,88
29,11
29,11
29,1129,1129,1129,1129,1129,1129,11
29,32
29,32
29,3229,3229,3229,3229,3229,3229,32
29,5
29,5
29,529,529,529,529,529,529,5
29,53
29,53
29,5329,5329,5329,5329,5329,5329,53
29,49
29,49
29,4929,4929,4929,4929,4929,4929,49
29,45
29,45
29,4529,4529,4529,4529,4529,4529,45
29,44
29,44
29,4429,4429,4429,4429,4429,4429,44
29,46
29,46
29,4629,4629,4629,4629,4629,4629,46
29,49
29,49
29,4929,4929,4929,4929,4929,4929,49
29,29
29,29
29,2929,2929,2929,2929,2929,2929,29
29,39
29,39
29,3929,3929,3929,3929,3929,3929,39
28,73
28,73
28,7328,7328,7328,7328,7328,7328,73
28,7
28,7
28,728,728,728,728,728,728,7
28,54
28,54
28,5428,5428,5428,5428,5428,5428,54
28,26
28,26
28,2628,2628,2628,2628,2628,2628,26
28,11
28,11
28,1128,1128,1128,1128,1128,1128,11
28
28
28282828282828
27,97
27,97
27,9727,9727,9727,9727,9727,9727,97
27,96
27,96
27,9627,9627,9627,9627,9627,9627,96 27,9827,9827,9827,9827,9827,9827,9827,9827,98
27,97
27,97
27,9727,9727,9727,9727,9727,9727,97
28,01
28,01
28,0128,0128,0128,0128,0128,0128,01
27,95
27,95
27,9527,9527,9527,9527,9527,9527,95
28,06
28,06
28,0628,0628,0628,0628,0628,0628,06
28,22
28,22
28,2228,2228,2228,2228,2228,2228,22
28,57
28,57
28,5728,5728,5728,5728,5728,5728,57
28,63
28,63
28,6328,6328,6328,6328,6328,6328,63
28,78
28,78
28,7828,7828,7828,7828,7828,7828,78
28,85
28,85
28,8528,8528,8528,8528,8528,8528,85
28,65
28,65
28,6528,6528,6528,6528,6528,6528,65
28,6
28,6
28,628,628,628,628,628,628,6
28,32
28,32
28,3228,3228,3228,3228,3228,3228,32
28,13
28,13
28,1328,1328,1328,1328,1328,1328,13
28
28
28282828282828
28
28
28282828282828
27,99
27,99
27,9927,9927,9927,9927,9927,9927,99
4.000
3
3
1
2
28,53
28,53
28,5328,5328,5328,5328,5328,5328,53
28,69
28,69
28,6928,6928,6928,6928,6928,6928,69
28,75
28,75
28,7528,7528,7528,7528,7528,7528,75
28,81
28,81
28,8128,8128,8128,8128,8128,8128,81
28,88
28,88
28,8828,8828,8828,8828,8828,8828,88
29,11
29,11
29,1129,1129,1129,1129,1129,1129,11
29,32
29,32
29,3229,3229,3229,3229,3229,3229,32
29,5
29,5
29,529,529,529,529,529,529,5
29,53
29,53
29,5329,5329,5329,5329,5329,5329,53
29,49
29,49
29,4929,4929,4929,4929,4929,4929,49
29,45
29,45
29,4529,4529,4529,4529,4529,4529,45
29,44
29,44
29,4429,4429,4429,4429,4429,4429,44
29,46
29,46
29,4629,4629,4629,4629,4629,4629,46
29,49
29,49
29,4929,4929,4929,4929,4929,4929,49
29,29
29,29
29,2929,2929,2929,2929,2929,2929,29
29,39
29,39
29,3929,3929,3929,3929,3929,3929,39 29,4829,4829,4829,4829,4829,4829,4829,4829,48
27,6
27,6
27,627,627,627,627,627,627,6
27,53
27,53
27,5327,5327,5327,5327,5327,5327,53 27,5627,5627,5627,5627,5627,5627,5627,5627,56
27,46
27,46
27,4627,4627,4627,4627,4627,4627,46
27,28
27,28
27,2827,2827,2827,2827,2827,2827,28
27
27
27272727272727
26,93
26,93
26,9326,9326,9326,9326,9326,9326,93
26,9
26,9
26,926,926,926,926,926,926,9 26,8426,8426,8426,8426,8426,8426,8426,8426,84
26,79
26,79
26,7926,7926,7926,7926,7926,7926,79
Sleuf 2 vlak 3
8.000
3
28,5328,5328,5328,5328,5328,5328,5328,5328,53
28,69
28,69
28,6928,6928,6928,6928,6928,6928,69
28,75
28,75
28,7528,7528,7528,7528,7528,7528,75
28,81
28,81
28,8128,8128,8128,8128,8128,8128,81
28,88
28,88
28,8828,8828,8828,8828,8828,8828,88
29,11
29,11
29,1129,1129,1129,1129,1129,1129,11
29,32
29,32
29,3229,3229,3229,3229,3229,3229,32
29,5
29,5
29,529,529,529,529,529,529,5
29,53
29,53
29,5329,5329,5329,5329,5329,5329,53
29,49
29,49
29,4929,4929,4929,4929,4929,4929,49
29,45
29,45
29,4529,4529,4529,4529,4529,4529,45
29,44
29,44
29,4429,4429,4429,4429,4429,4429,44
29,46
29,46
29,4629,4629,4629,4629,4629,4629,46
29,49
29,49
29,4929,4929,4929,4929,4929,4929,49
29,29
29,29
29,2929,2929,2929,2929,2929,2929,29
29,39
29,39
29,3929,3929,3929,3929,3929,3929,39 29,4829,4829,4829,4829,4829,4829,4829,4829,48
,,,,,,
26,05
26,05
26,0526,0526,0526,0526,0526,0526,05
26,03
26,03
26,0326,0326,0326,0326,0326,0326,03
25,91
25,91
25,9125,9125,9125,9125,9125,9125,91
26,04
26,04
26,0426,0426,0426,0426,0426,0426,04
26
26
26262626262626
26,04
26,04
26,0426,0426,0426,0426,0426,0426,04
26,01
26,01
26,0126,0126,0126,0126,0126,0126,01
26,01
26,01
26,0126,0126,0126,0126,0126,0126,01
25,97
25,97
25,9725,9725,9725,9725,9725,9725,97
In rood het plangebied, in geel de wal, en de twee kleuren blauw geven de loop van de twee
gracht aan.
201925 201950 201975 202000
169550
169575
169600
169625
169650
0
0
0000000 20 m20 m20 m20 m20 m20 m20 m20 m20 m
© VEC 2013
© VEC 2013
© VEC 2013© VEC 2013© VEC 2013© VEC 2013© VEC 2013© VEC 2013© VEC 2013
