Die effek van vertraagde akoestiese terugvoering [V.A.T.] op persoonlikheidsuitinge

TTIRUGVO::!RING ( V. A. T. ) OP PJRSOONLIIG-IBIDSUITINGE. Verhandeling Yoorgele ter gedeeltelike

nakoming van die vereistes vir die graad

~ A G I S T E R S C I E N T I A E (SI:CLKUNDE)

ann die

POTCH3FSTROOMSE

UtTiv.CRSIT:DiIT VIR CHRISTELIIill HOeR ONDERV!YS

deur (r,1ev. ) D. A. GROOTHOF.

POTCHEFSTROOM. Maart

19

6

7.

BEDANKINGS.

By die aanbieding van hierdie verhandeling wil ek my opregte dank uitspreek teenoor my p ro-motor, prof. C.F.Schoeman, en ook aan dr. C.D.Roode vir die hulp en leiding wat hulle aan my gegee het met my navorsing.

Ook aan die derdejaar Sielkundestudente (1964) wat hulle so gewillig aan die verskillende toetsings onderwerp het, my dank.

Aan proff. J.M.Hattingh, C.F.Schoeman en D.J.W.Strilinpfer wil ek my dank betuig vir die diepe insig en bekwame l ei ding waarmee hulle my tydens my studieloopbaan onderrig het.

Vir die voortdurende aanmoediging van my ousra, mov. on wyle mnr. A.Turkstra, in my studic i s ck baie dankbaar, en vir die opregte bel ang-st olling en hulp van my man, Jan, my diepste dank.

Bedankings

.

.

.

.

.

. . .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

Hoof inhoudsopgawe

.

.

.

.

. .

.

. .

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

Inhoudsopgawe Lys van tabelle

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

1. DIE EFFEK VAN VERTRAAGDE AKOESTIESE

TERUG-VOERING (V.A.T.) OP PERSOONLIKHEIDSUITINGE. 1. Inleiding

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

2. Vorige navorsing ••••..••..•..•.••...••• 11. DIE GESTELDE HIPOTESE.

1. Ekstroversie - Introversie ••••••••••••• 2. Primere- en sekondere funksie •.•••••••• 3. Veldgebondenheid

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

4. Psigiese aanpassing ••.••.•••••.•..••••• 5. Volwassenheid . . . • 111. STEEKPROEF, APPARAAT EN TOETSE WAT IN

HIERDIE ONDERSOEK GEBRUIK

rs.

1. Die steekproef • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 2. Die meting van die effek wat V.A.T.

op sekere spraakeienskappe het

.

.

.

.

.

.

. .

.

3

.

Persoonlikheidstoetse wat in hierdie

ondorsoek gebruik is

. .

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

ii iii V Xi 1 3

1

4

16 19 21 22 23

23

37

- iv

-lV.

RESULTATE EN BESPREKING.

1. Die ondersoekte spraakaspekte

.

.

. .

.

. .

. . .

2. Resultate betreffende dio verband tussen

persoonlikheidstrekke en die

onder-53 soekte spraakaspekte • . . • • • • • • • • • • • • • . . • 58

3.

Samevattende gevolgtrekking •••··· •·••••

89

OPSOii/IMING SUNI1\'1ARY

.

.

.

.

.

.

. . .

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

. . .

.

.

. . .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

. .

.

.

.

.

.

.

LI TERATUURVERWYSINGS

.

. .

. . .

.

.

.

.

.

.

. .

. .

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

92

96

99

BYLAES ••....••••••..•.•••..•..••••.•••••••••• -• • 10 5

1. DIE EFFEK VAN VERTRAAGDE AKOESTIESE

TERUG-VOERING (V.A.T.) OP PERSOONLIIrnEIDSUITINGE.

1. Inleiding

.

. . .

.

. .

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. . .

.

.

.

.

. .

2. Vorige navorsing. 1 a. Spilka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 b. Korobow

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

. .

.

.

. .

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

c. Beaumont en Foss

.

.

.

.

.

.

. . . .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

d. Goldfarb en Braunstein •..••.••••• ,., e. Walnit

.

.

.

.

. .

. .

.

.

. . .

.

.

.

.

.

. .

.

.

. . .

. .

.

.

.

f . Arens en Popplestone

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

9 11

12

12 13 g. Atlcinson . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 h. Beaumont en Foss (ii) • • • • • • • • . . • • • • • 13 11. DIE GESTELDE HIPOTESE.

1. Ekstroversie - Introversie

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

. .

2. Primere- en sekondere funksie

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

3.

Veldgebondenheid

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

14

16

19

4. Psigie se aanpassing • . • • . • • • • . • . • • • • • • • • 21 5. Volwassenheid • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • . • • • • • 2 2

111. STEEKPROEF, APPARAAT EN TOETSE WAT IN

HIJlRDIE ONDERSOEK GEBRUIK IS.

1. Die steekproef

.

.

.

.

.

.

.

. . .

.

. . .

.

.

.

. .

.

.

. . . .

2. Die meting van die effek wat V.A.T. op

sekere spraakaspekte het

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

23

- vi

-a. Die opstelling van die apparaat •••.• b. Die bepaling van die spraakaspekte

wat ondersoek is.

i . Spraakduur

.

.

. . .

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

ii. Foneringspersentasie •••••••• ••• iii. Gemiddelde lettergreepduur •.••• iv. Spraakintensiteit

.

.

.

.

. .

. .

.

.

.

.

.

.

c. Die instruksies en die eksperimen

-23

26 30

33

34

tele leesgedeelte ••.••••• ••••••••••• 35

3

.

Persoonlikheidstoetse wat in hierdie

ondersoek gebruik is

.

.

.

.

. . .

.

. .

~

.

. .

. .

.

.

.

a. Ekstroversic - Introversie.

i . PersoonlikheidsvrBelys van

die N.I .P.N. • . ... . . . • . . . ... ii. P- skaal van die C.P.I .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

b. Primere- er1 sekonde:re funksie.

i . Pauli-toe ts

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

. .

ii. Visuele nabeeldtoets

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

iii. Temperamentsvraelys van die

37 37 38 39

41

N.I .P.N . ... . . ... . . .. .•• 42 c. Veldgebondenheid. i . ii.

Verborge Figure Toets Gi-skaal van die C.P.I.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

43

44

d. Psigiese aanpassing.

i . Bell- aanpassingsvraelys 45

e. Volwassenheid.

i. Californiese Psigologiese

Inventaris •..••••..••••••.•• ~.. 4 7 lV. RESULTATE EN BESPREKING.

1. Die ondersoekte spraakaspekte

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

a . Die duidendheid van die verskille

tus-sen normale spraak en spraak tydens

V.A.T.

.

. .

.

. .

.

.

.

. . . .

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

b. Die duidendheid ten opsigte van die

gemiddeldes van die verskille tussen

normale spraak en spraak tydens V.A.T.

c. Die duidendheid ten opsi gte van die gemiddeldes van die .korrelasie s van die spraakaspekte met sekere pe rsoon-likhcidseienskappe

. .

.

.

. .

.

. .

.

.

.

. .

.

. .

.

2. Resultate betreffende die verband tussen persoonlikheidstrekke en die ondersoekte

spraakaspekte

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. . .

.

.

.

.

.

a. Ekstroversie - Introversie.

i. Ekstroversie - Introversie en di e verband met antler persoonlikh

eids-trekke

.

.

.

.

.

.

. . . .

.

.

. . .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

53

53

55

55

58 58

- viii

-ii. Ekstroversie - Introversie en die verband met normale

spraak-eienskappe

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

iii. Ekstroversie - Introversie en die

verband met die effek wat V.A.T. op spraakeienskappe het

.

.

. .

.

.

.

.

b. Primere- en sekondere funksie .

i . Primere- en sekondere funksie en

61

61

die verband met ander persoon

-likheidstrekke • • • • • • • • • • • • • • . • • 65 ii. Primere- en sekondere funksie en

die verband met normale

spraak-eienskappe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 iii. Primere- en sekondere funksie en

die verband met die effek wat V.A.T. op spraakeienskappe het c. Veldgebondenheid.

i . Veldgebondenheid en die verband met ander persoonlikheidstrekke ii. Veldgebondenheid en die verband

met normale spraakeienskappe

.

.

.

iii. Veldgebondenheid en die verband

met die effek wat V.A.T. op

spraakeienskappe het

.

.

.

. .

. .

. .

.

.

70

72

74

d. Aanpassing.

i . Aanpassing en die verband met

normale spraakeienskappe

ii. Aanpassing en die verband met die effek wat V.A.T. op

spraak-77

e ienskappe het •••• , • J •• •• • •. •. • 77 e, Balans, oorheersing en selfvertroue.

i . Bal ans, oorheersing en sel fver -troue, en die verband met nor

-male spraakeienskappe .••••.•••. 80

i i. Balans, oorheersing en selfver -troue, en die verband met die effek wat V.A.T. op spraakeien

-skappe het • • • • • • • • • . • • • • • • . • . • • . 82 f . Volwassenheid en verantwoordelikheid.

i . Volwassenhei d en verantwoordelik -heid en die verband met norinale

spraakeienskappe

.

.

.

.

.

.

.

. . .

.

.

.

.

.

84

ii. Volwassenheid en verantwoordelik-heid en die verband met die effek

wat V.A.T. op spraakei enskappe het

84

g. Intellektuele gerigtheid en belangstel

- X

-i . Intellektuele gerigtheid en belang

-stellingsrigtings en die verband

met normale spraakeienskappe ••••

8

7

i i. Intellektuele gerigtheid en

be-l angstellingsrigtings en die ver

-band met di e effek wat V.A.T. op spraakeienskappe het •••..••..•••

3.

Samevattende gevolgtrekking .•.•••.••..•

OPS01\/ffir1ING ••••..••.••..•.••••••••••• . .••• .• ••••• SID'IJ\.l[ARY

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

. .

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

LITBRATUURVERWYSINGS

BYLAE 1.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. .

. .

.

.

BYLAE 2.

BYLAE 3.

Resultate van spraakeienskappe onder nor -male omstandighede, en die effek van

V.A.T.

. .

.

.

.

. .

.

. . .

.

.

.

. . .

.

. .

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

Resultate van die C.P.I.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

. . .

.

87

8

9

92 96

99

105 107

Resultate van die Bell-aanpassingsvraelys, die Verborge Figure Toets, die Persoonlik -heidsvraelys en die Temperamentsvraelys . 109 BYLAE

₄

_.

Resultate van die Pauli-toets en die

TABEL~

1 . t- toets met betrekking tot die verskille tus

-sen normale spraak en spraak tydens V.A.T.

54

2. Variansie-ontleding van die gemiddelde

ver-skille van die vier ondersoekte spraakaspekte 56

3.

Variansie- ontleding van die gemiddelde

kor-relasies van die vier ondersoekte

spraak-a s p e kt e . . . -. . . . . 5 7

4

.

Korrelasies van die Persoonlikheidsvraelys

van die N.I .P.N. en die P- skaal van die C.P.I . met ander persoonlikheidstoetse

. . .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

5

.

Korrelasies tussen ekstroversie - introversie en normale spraakeienskappe

.

.

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

6. Korrelasies tussen ekstroversie - introversie

en die effek wat V.A.T. op spraakeienskappe

59

62

he t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 3

7

.

Korrelasies tussen die primere- en sekondere

funksie en ander persoonlikheidstrekke •• . •• 66

8

.

Korrelasies tussen die primere- en sekondere

- xii

-9

.

Korrelasies tussen die prim§re- en sekond§re funksie en di e effek wat V.A.T. op spraak -eienskappe het

.

.

.

.

.

. . .

.

.

.

. .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

10. Korrelasies tussen die Verborge Figure Teets

en ander persoonlikheidstrekke

.

. .

.

.

.

.

.

. .

.

.

.

11. Korrel asies tussen veldgebondenheid en nor

-male spraakeienskappe

.

. .

. .

.

.

.

.

.

.

. .

. .

.

.

.

.

.

.

.

12. Korrelasies tussen veldgebondenheid en die

effek wat V.A.T. op spraakeienskappe het

..

.

71

73

75

75 13. Korrelasies tussen aanpassing en ncrmale

spraakeienskappe .••.•• . ..•...••••••.•... ••. 78 14. Korrelasies tussen aanpassing en die effek

wat V.A.T. op spraakeienskappe het ••...•

7

9

15. Korrelasies van die eienskappe van bal ans,

oorheersing en selfvertroue met normale

spraakei enskappe •...••••..•.••...•••.•••••• 81

16. Korrel asies van di e eienskappe van bal ans, oorheersing en selfvertroue met die effek

wat V.A.T. op spraakei enskappe het •...••.•• 83 17. Korrelasies tussen di e eienskappe van vol

-wassenheid en verantvv0ordelikheid en nor

18. Korrelasies tussen die eienskappe van

vol-wassenheid en verantwoordelikheid en die

effek wat V.A.T. op spraakei enskappe het

.

.

.

19. Korrelasies tussen die intellektuele gerig

t-heid en belangstellingsrigtings, en norraale spraakeienskappe

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

20~ Korrelasies tussen di e intellektuele g

erigt-heid en bel angstellingsrigtings, en die

ef-86

88

HOOFSTUK 1.

DI:'~:: :.~FF:·.~K VAN v.:;·.~TRA.:'.I.GD:: AK02.3TL_;S~ T_::RUG -VO:;RING ( V .A. T.) OP F :·:RSOONLIKI·[~IDSUITINGE.

1. Inleiding.

Spraak het 'n tweeledige bestemming, naamlik die toehoorder, en die persoon self. Deur die direk~ te terugvoering van die stemklank na die oor, word spraak gekontroleer. Sodr~ die tyd van die klank-terugvoering na die oor versteur word, vind daar •n gevolglike versteuring plaas by die spraakkontrole, sodat spraakafwykinge ontstaan.

Dit is reeds enkele jare bekend dat V.A.T. ernstig ontwrigtend op normale spraak van mense in-werk (Lee, 1950). In hoofsaak kom V~A.T. daarop neer, dat 'n persoon onder eksperimentele toestande sy eie stem deur oorfone hoar, met 'n vertragingstyd van ongeveer 0.2 sekondes, terwyl die norm.ale ver-tragingstyd van die spraakklank na die oor, ongeveer 0.001 sekondes is. Onder hierdie omstandighede vind daar 'n duidelike verswakking plaas van verskillende spraakeienskappe, naamlik 'n vermindering van die spraaktempo, 'n herhaling van konsonante, 'n ver~ lenging van die lettergreepduur en enkele blokkerings

in spraakvloei, soms tot so 1_{n mate dat die}

s:praak-vloei heeltemal stopgesit word. (Beawnont, et al.

1957).

In hoofsaak word op twee maniere gepoog om

die stottering, veroorsaak deur V.A.T., te oorbrug, naamlik die persoon kan stadiger begin praat in 'n poging om Cie oor toe te laat om met die vertraagde spraakklank op te vang, of in 'n poging om die nor-ma~e spraakspoed te kan bly handhaa£1 word die klank-uitinge kort en vinnig • .Albei hierdie metodes het egter 'n vertraagde spraaktempo tot gevolgo

Individuele reaksies op VoA.To is so verskil-lend, c1at dit baie duidelik is dat persoonlikheids-eienskappe van d:Le proefpersoon hiertoe moet bydra. So kan sommige persone, met die uitsondering van ge -Ti:!'1ge afwykings, ncrma1e spraak handhaaf, tervvyl by andere die spraak geheel en al ontwrig word.

Deur middel van V,A,T. ervaar persone meests.l 'n ernstige spanningsituasi e aangesien 'n baie be-langrike deel van die gedrag, naamlik die verbale kommunikasie, d.i. die spraak, deur hierdie eksterne faktor ontwrig word. In 'n sodanige eksperirnent vrord dus 'n spesiale spraa.k-vrees toestand teweeggebring. Die proefpersoon word gekonfronteer met 'n

kompeteren 3 kompeteren

-de klank:, en in 'n paging om die versteurde homeosta-se te herstel, en die ontwrigtende faktor te oorbrug, reageer hy deur gebruik te maak van sekere gepred eter-mineerde spraakpatrone; en hiermee saam word hy

terug-gewerp op sy basiese persoonlikheidstruktuur, aange-sien hy voor 'n onbekende konflik geplaas word.

2. Vorige navorsing.

a. Spilka, Bernard. (1954).

Hierdie navorser het ondersoek gedoen oor die effek van spanning op spraak, waar die spanningspunt

juis in die spraakproses self gelee was. Hy het van die hipotese uitgegaan dat die aard en die yaad van spraakveranderinge, wat as gevolg van V.A.T. sou on~-staan, 'n funksie sou wees van a) die optimale ba-lans tussen die eksterne aspek van spraak, naamlik die gehoor, en die interne aspek van spraak, naamlik die kinestetiese ervaring van die spraak, dit is die

11voel11 van die spraakklank, en b) die bekwaamheid om van die ecn aspek na die ander oor te slaan. 'n Op-timale aanpassing tot sodanige omstandighede sou dan beteken, dat aan sowel die eksterne as die interne faktore tot •n gebalanseerde graad aandag geskenk b e-hoort te word. 'n Skisoide, outistiese tipe van aan-passing sou dus die gevolg wees van klemlegging op

eks-troverte aanpassing we8r 'n abnormale reaktiwiteit op

die eksternbe, aalde aspekte sal wees.

In die ondersoek het hy die

persoonlikheids-eienskappe van selfwaarnemingstabiliteit, skisoide

neigings, paranoide neigin~s en rigiditeit as verteen-vvoor·digend geneem om die bogenoemde hipotese te toots.

Selfwaarnemingstabiliteit~ Volgens die teoretiese

formulering van Lecky, Raimy en ander, is daar in alle

gedrag implisiet 'n evaluasie of begrip van die self.

Raimy stel dit dat :ithe self concept is the map which each person consult in order to understand

himself during moments of crises or choice:'. Navorsing oor selfwaarneming het getoon dat 'n noc~

-tiewe houding teenoor die self dikwels 'n nouc ,-e:>

band met 'n algemene neurotiese tipe aanpassi n.r:· J. Spilka het van die veronderstelling uitgegaan dat

hierdie persone baie sensitief op omgewingsverand~ -ringe ingestel is, en dat die onstabiliteit van ga

-drag 'n paging van die persoon is om by hierdie

wisselende omgewingstoestande aan te pas. 'n Hoogs geaksentueerde eksternosepsie sal dus 'n verdedigings

-meganisme wees vir 'n onstabiele en swak funksio-nerende selfwaarnemingsisteem. Onder V.A.T. sal so

- 5

-sou toon in ver skillende stemveranderlikes.

Skisoide neigings z Dit is al beskryf in terme van asosiali tei t, en van introvei~tiewe en outistiese eien

-skappe. Y,retschrner en ander het egter daarop gewys dat die sL:isoide persoon die bekwaamheid besi t om op sekere kenmerke van 'n prikkel meer te kan ko nsen-treer, terwyl ander dan geignoreer kan word. Daar die verdedigi ngsmeganisme van hierdie t ipe persoon op introvertiewe terugtrekking Gerig is, het Spilka uit -gegaan van die idee dat 'n persoon met skisoide

neigings, tydens V.A.T. meer klem op die interne as -pek sal le, terwyl die eksterne aspek tot 'n groot mate gei gnoreer kan vvord, wat dan tot gevolg hct, dat hy nie so ernstig deur V.A. T. geaffekteer sal word nie.

Paranoide neigings ~ In die geval van die paranoide delusionele sisteem, word van projeksie gebruik g e-maak; die persone is nawilik geneig om probleme asof van buitekomend te beskou, daarom word ook oormatig klem gele op omgewingsveranderinge as werklike of denkbeeldige bedrei~ings. Onder spanning, meen •·1right, sal hierdie neiging tot proj eksie verhoog,

asook die neiging om die oorsaak van probleme nie in die self te soek nie. Persone uet 'n neiging tot para~

van V.A.T. 9 meer klew. 1~ op die eksterne faktor van spraak, wat dan tot gevolg sal h~ dat die persoon meer deur V-.A.T. geaffekteer sal word.

Rigiditeit: Ondersoeke oor rigiditeit het getoon dat

persona wat hierdie tipe verdedigingsmeganisme gebruik,

onder spanning 'n sterk mate van onsamehangendheid en 'n instorting van die verdedigingsmeganisme ervaar.

Ook het Beier gevind dat, in hierdie gevalle, angs 'n disorganisasie in die persepsuele veld veroorsaak het.

Daar is dus uitgegaan van die veronderstelling dat

tydens V.A.T.- spanningstoestande die gedrag ontwrig

sou word, en die spraak baie beinvloed sou word.

In die toetsing van bogenoemde hipoteses, het hy gebruik gemaak van die California Test of Personality9 Second Series, om die houding teenoor die self te

toets; die selfwaarnemingstabiliteit en aanpassing is onder soek deur middel van die Inventory of the

Factors STDCR, en met behulp van die introversieskaal van diesclfde vraelys, is die skisoide persoonlikheids

-trek bepaal. Ook is die Skisofrene - en die Paranoide subtoctse van die ;:~ .:: .P. I . c;ebruik om die skisoide -en paranoide trekke te vind. In die ondersoek na ge-dragsrigidi t ci t is gebruik gemaah: van die The Total :..:;t hnocentrism Scale, Public Opinion Questionaire :t::;.

- 7

-Hi , irdie vraelys gaan daarvan ui t da t I_{n :per soon met} sterk etnosentri ese - of non-ctnoscntricse oortuigings9 • mcer rigid sal wees as die ';rat nie sulkc sterk oor

-tuigings het nie.

In hierdie navorsing het Spilka die :psigol ogic

-se skale met vier metings van stemveranderlikes ge -lrnrrcleer. Die st emveranderlikes was die volgendez die gemiddelde lettergreepduur, die foneringstydper

-sentasie, die gemiddelde stemintensiteit en die vari

-ansie van die stemintensiteit. Die effek van al die bogenoemde veranderlikes is wsergegee in die verskil -gctal tussen die meting soos verkry tydens die gesin

-kroniseerde terugvoeringstoestande en die wat verkry is tydens vertraagde terugvoering.

Uit die resultate het geblyk dat persone met swak selfwaarnerning9 wat gewoonlik baie sensi tief reageer op omgewingsvcranderinge9 'n betekenisvolle

verho~ing in spraakintensiteit getoon het tydens V.A.T. As gevolg van die inherente onstabiliteit in hierdie persone se persoonli1rneidstruktuur, kon kon -trole nie oor die klankintensiteit gehandhaaf word nie.

By die skisoide persoon het hy 'n reduksie van die klankintensiteit gevind9 tot die mate dat 'n monotone

die teru;;trekkin.:;seienskappe van die tipe pcrsoonlik -heid.

'n Betckcni svollc korrelasie is oak verkry tussen die paranoide skaal van die I.!.L.P.I . en vcr

-hoogde klankintensi teit tydens V.A.T. Dit is 'n be -vestiging van die hipotese dat persone met 'n para -noide neiging, probleme as van buitekomend ervaar en

die omgewingsvcranderi nge oorbeklemtoon9 daarom sal

die persone onder die spanning van V.A.T. dus meer

klem 1~ op die eksternvcrsteurende faktor9 terwyl die

kinestetiese aspek van die spraak tot 'n groot mate verwaarloos word.

Die vcrsteurde spraakr eaksie wat by die rigide -persoon verwag is, kon nie gestaaf word nie; die per

-sane hct in teendeel 'n beter kontrole op intensiteits -veranderinge get oon as diegene met 'n sterker fleksi

-bil i t ei t . As verklaring vir hierdie onvervmgte neiging

is aangevoer dat die eksperimentele spanningstoestand,

soos deur V.A.T. opgewek, nie sterk genoeg was om die r igide verdodigingsmeganisme t e verbreclr nie.

'/at die stemveranderlikes bctref, hct di t ui t

di e resultate gebl yk dat proefpersone oor die algemeen

tydcns V.A.T. stadigcr gepraat het, 'n langer totale spreektyd gch~d het, i nt ensiteitsverhogi ng getoon hct

- 9

-en hl~t 'n grater intensitcitsvariansic gereageer het. b. Korobow, Norman (1955), en antler inlei -dende navorsing oor die effek van spanning.

Alhoewel deur die eeuo heelwat ondersoeke ge

-doen is oor verskil1cnde aspekte van spannini , is die navorsing wat re._ ds gedoen is ten opsigtc van die i

n-vlood daarvan op vokalisasie egter min.

''aGgener (1940) het die O?tredc voor 'n gchoor

as 'n S:i:-Janningsituasie gebruik, en in navorsing wat

in hierdie verband gedoen is, het hy gevind dat spre

-kers wat as inferior bestompel is, mcer psigogalva -niese responsversteurings getoon het.

Baker en Harris (1943) het van 'n ligte

elek-triese skok gebruik gemaak as spannini selcfilcnt by

proefpersone wat onder 11high level noise" deur middel

van spraak moes kommunikeer; 'n aantal spraakaspekte

is ondersoek en daar is gevind dat die verstaanbaarheid

van s:praak baie vcrswak het, dat die lctt8rgreepduur verkort het en dat die volrnle intensi t ei tsvariansie

verhoog het.

Cutler (1951) het die effek van spanning op

tydwaarneming bestudeer. Om die eksperimentel e span

go~aak. Dit was baic effektief aangesien die persoon9

volgens Cutler, skielik gevind het dat 'n deel van sy

gedrag wat altyd onder volle beheer van die self was,

nou slegs binne wye grense kontroleerbaar was.

Horman ICorobow (1955) het V.A.T. ook gebruik

OI.'1 die invloed van spanning op spraak na te vars.

Hy het van die hipotese uitgegaan dat die interpreta

-sie en die reaksie op die spanning, veroorsaak deur

V.A.T. , 'n funksie is van die wyse waarop spanning

deur die persoonlikheidstruktuur opgeneem word. Uit die resultate hot gcblyk dat persone wat die V.A.T.

as 'n uitdaging gesien het, dit oorkom het deur krag -tige en duursame aktiwiteite, naamlik langer en harder

spraak, teenoor die persone wat V.A.T. as 'n bedreiging ervaar het (p ~ .01), laasgenoemde het weer 'n

ont-trekkingsreaksie getoon deur sag en vinnig te praat;

ook het hierdie persone beweer dat hul le moeilikheid

ervaar het om tydens V.A.T. te kon dink. Verder het

diegene 7rat probleme as ekstcrnveroorsakend beskou

hct, 'n neiging gctoon om die laaste deel van woorde

nie uit te spreek nie, ook het hullc nie probecr om sodanige foute te korrigcer nie (p ~ .01); dit kon dan

in die feit gelee wees dat die persone die self nie verantwoordelik gevoel het vir die ontstaan van die

- 11

-problcme nic7 en dus ook geen behoefte getoon het ou

dio foute wat daaruit ontstaan hGt, to noes herstel

nie . Persone met 'n strrk selfwaarde en 1_{n hoe mora}

-l i tej_t hct 'n sterk neiging getoon om na 'n foutiewe uitspraak terug te gaan en dit te korrigeer. 3ens

i-tiewe pcrsone en/of persone wat hullo gevoelens sterk

beheer, het geneig om die vokale amplitude te versterk. Disputante hct 'n duidelike verlenging van die s1Jraak -tyd getoon. 1_{7raaksugtigheid het 'n onttrekkingsreak}

-sie tot gevolg gehad, wat in kortaf spraak tot uiting

gekom hot. Geslote porsone het spraak mecr onder

-breek.

Sam.evattend het die navorser tot die konklusie gekom dat die gedrag van die individu onder spanning,

bepaal word deur die objektiewe probleem, deur die

subjektiewe benadering tot die probl eem, en deur die

invloed wat die persoonlikheidstruktuur daarop sal he.

c. Beaumont en Foss,

(1957)

.

Hicrdie navorsers het 'n positicwe verhouding

gevind tussen die neiging tot persevorasie, soos ge -mcet dour die Luchin ~instellun₆stocts, en die noiging

Ohl nio so stork deur V.A.T. goaffekteer te word nie.

stotteraars 'n st~rker ~instellung getoon het as 'n

normale groep:; dit stem dan ook ooreen uet die kliniese

ervaring dat stottoraars dikwels ri~iditeit vertoon.

d. Goldfarb en Braunstein,

(195

G

)

.

Hierdie twee persone het met 'n groep normal e

en 'n groep ski sofrene kinders geeksperLj1enteer. Die

hipotese was9 dat aangesien skisofrene kinders meestal

minder aandag aan eksterne invloede skenk, en dus ook

minder daardeur beinvloed word, daarom ook minder

deur die eksterne faktor van V.A.T. geaffekteer sou

word. In hierdie eksperiment is die gedrag en die

spraak van sestien skisofrene en vyf- en- twintig nor -male kinders ondersoek. Uit die resultate het geblyk

dat sowel die spraak as die gedrag van die skisofrene

kinders onder normale omstandi:;hede bete};:enisvol swak

-ker was as die van die normale kinders. Tydens V . .A.T.

het al die noriuale kj_nder s ernstige s:praakafwykings

getoon, ter ,,yl di e invloed daarvan op die skisofrene

kinders baie vfisselend was 9 naaw.li k so1TI1:1iges h0t geen,

en ander het ernstige afwykin~s getoon.

e. ~alnit9

(1954)

.

i n 'n ondersoek met 'n groep stotteraars het hy gevind dat laasgenoemde in vergelyking met 'n

kontrolegroep 1_{n mati}

--

13

-noide - en depressiewe neiginc;s, soos g.;meet E1et be

-hulp van die 1.:.L.P.I. kategoriee.

f . Arens en Pop)lestone,

(1959)

.

Hull e het in hulle ondersoek gevind dat spre -kers met 'n hoe verbale vaardighcid deur V.A.T. minder

geaffekteer is9 as sprekers met 'n lae vcrbale vaar

-disheid.

g. Atkinson9

(

1954).

Uit hierdie navorser se ondersoek het geblyk

dat Jersone met 'n hoe aanvangsverstaanbaarhei d in

spraak, winder deur V.A.T. beinvloed word as persone met 'n lae aanvangsverstaanbaarheid in spraak.

h. 3eawaont en Foss, ( j_i), ( 1957) .

Resultate van hierdie persone se ondersoeke hPt getoon dat swak sprekers grater aanpassing tydens

V.A.T. getoon hct9 as sprekers wat deurentyds op 'n

:,Men benadert het object niet zoals di t object is, maar zoals men zelf is in zijn relatie tot dat object". (1_{:'ijnc;aarden, 1950, bl . 18).}

In hierdie ondersoek is dan ook getrag om te bewys dat die reaksie van 'n persoon op V.A.T. ,

bein-vloed sou word deur die persoonlikheidstruktuur, en

deur die verhouding van die self tot die objek. :iZnkele aspektc is van nader bestudeer.

1. Ekstroversie - Introversie.

Die tipologiese onderskeiding tussen ekstro

-vcrsi e en introversie is die eerste keer deur Jung

beskryf; dit was gegrond op die algemene indeling van

psigiatriese pasiente, naamlik skisofrenie en manies

-depressiewe psigose; ekstroverte persoonlikheidstrekke

het ooreengestem met die van manies- depressiewe psi-gose, en intr over sie met die van ski sofrenie.

Onder die ekstroverte persoonlikheidseienskap -pe, i s die houding gepl aas waarin die swaartepunt j_n die obj ek gevind word ₉ aanpassing tot die obj ek word dus in hierdie geval as van oorwegende belang

- 15

-gestel. Die ekstrov:::rte per soon is lief vir die so -siale buitewereld, en laat hom dan ook sterk deur laas

-genoemde bepaal, terwyl die persoon se eie persoonlike

lewenswyse meer op die agtergrond geplaas word. Die

ekstrovert is dus uoutwardly expressive in social

situations a good mixer0

• (Lunn, 1956, bl. 161) .

Ook staan in die sentrum van hierdie tipe persoon die

gewaarvrnrding; hy is baie vatbaar vir eksterne indruk -ke, alhoewel dit, behalwe vir die oomblik van ervaring, nie 'n bai e groot rol speel nie.

Die introverte persoon is meer in homself ge -keer, werk sy eie individuele beginsels uit, onttrek hom tot 'n sterk mate van sosiale kontak en hou daar -van om alleen t e wees. Hierdie tipe persoonlililieid hou daarvan om homself vol kome uit te leef, onafhank -lik van ander mense.

Hierdie basiese indeling van Jung is nog

ver-der onderverdeel, deur gebruik te maak van die twee

rasionele funksie s, naarn.lik die verstand en die cevoel, en die twee irrasionel e funksie s, naruJ1lilc die .;ev,aar

-wording en die intuisie. Ket hierdie indeling kon

agt verskillende tipes onclerskei word, te wete die

-tie~e t ipe, die ekst roverte ver standstipe en die

eks-troverte gevoelstipe ; ook die introverte gewaa

rwor-dingstipe, die introverte intu.Itiewe tipe9 die intro -verte verstandstipe en die introverte gevoelstipe. I n hierdie ondersoek is egter nie verder op hierdie onderskeiding ingegaan nie.

In die omskrywing van die tipes

~ersoonlik-hede word gewoonlik uiterstes gegee. Onder normale onstandighede toon 'n persoon egter meestal 'n balans tussen die uiterstes; so sal 'n persoon ook i n die

terminologie van Jung se t ipering, ekstroverte en

in-troverte neigings vertoon, dit staan dan bekend as ambiverte neigings. Binne normale grense kom

oor-helling na 'n spesifieke uiterste egter dikwels voor.

Daar die ekstroverte persoon sy swaart epunt

in die objek, en die aanpassing daartoe vind, ook om

-dat hy baie vatbaar is vir eksterne faktore9 kan ver -wag word dat hierdie persone baie ernstiger versteur

sal word deur V.A.T. as die introverte persoon wat

onafhankliker van die buitewereld leef.

2. Primere- en sekondere funksie.

Al.hoewel Otto Grosz ( 1902) en ':filliam James (1890) met die begrip van sekond~re funksie begin

· -

17

-werk het, was dit Heymans (1929) wat dit volledig be

-skryf het, en in sy tipologie ingebring het.

Onder sekondere funksie word die ve:::::'skynsel verstaan 11dat iedere psychische inhoud, op het og

en-blik dat hij wegzinkt in het onderbewuste, noch niet zijn volle invloed inboet, maar noch een ze-kere nawerking vermag uit te oefenen". (Kuypers, 1953, bl. 115) .

In die psigiese proses speel die verlede al -tyd 'n rol; die onbevruste inhoud daarvan bly altyd

'n nawerking toon in die direkte, bewuste psigiese

inhoude. Die verlede le dus nie agter die teenwoordi -ge nie, maar wel in die teenwoordi ge ingcsluit.

Kuypers beskou dan ook die historiese reaksiebasis van 'n persoon as grond vir die sekondere funksie.

blke per soon beskik oor die sekondere fu1utsie,

want daarsonder sou hy nie tot ordelike lewe en den-ke instaat wees nie, dog in die graadsterkte van die

aanwesigheid van hierdie funksie le die individuele

verskille. Diegene by wie die sekondere funksie swak teenwoordig is, word as primer-fun1rnioner end aangedui .

'n Primer-funksionerende persoon is c,m.:3kryf as vinnig reagerend, ook is die omgang met mense en

objekte spontaan en maklik, maar in die handelinge is slegs 'n gcringe deel van die karakter van die pcrsoon teenwoordig. Die moment is van basiese belang, wat tot gevolg het dat die hede intens beleef word, en die verlede nie so 'n belangTike rol specl nie. Indien

so 'n persoon byvoorbeeld 'n sterk emosionele aanleg

het, word ontroering, medelye ens. baie maklik en

plotseling, maar nie langdurig ervaar nie. :8ksterne en interne beoordelings is ook meestal wisselvallig, sodat 'n logiese opeenvol ging van gedagtes selde aan

-getref word. Hierdie persone besit egter tot 'n

groot mate die bekwaamheid tot woordspeling, kwink -slae, en begrip vir humor.

By die oorwegend sekonder-funksionerc-'.de per-soon speel die verlede 'n groot rol in die reaksies van die hede. Hierdie persone is dan ook dikwels ge -neig tot depressie en bepeinsinge. Dikwels weerhou die versigtigheid en oorv_regings tot 'n daad 1 die han

-deling self, sodat hulle soms as passief voorlrnm.

As daar egter tot 'n sekere daad besluit word, word di t met 'n oorgawe van die hele persoon tot die einde

toe gevoer. Bulle is dikwels ernsti g van aard, stil en in die sosiale omgang raoeilik; as daar egter in hierdie geval tot oorgawe in die sosiale situasie ge

-- 19

-km.1 is, is hulle standvastige persone waarop gereken kan word.

By normale manse sal hierdie primere- sekondere funksie gebalanseerd ontwikkel, al hoewel daar tog

meestal 'n geneigdheid tot een van die uiterstes aan -wesig sal wees.

\lat hierdie persoonlikheidstrek betref, is uitgeGaan van die hipotese dat die primer-funksione

-rende persoon baie meer deur V.A~T. geaffekteer sal word as die sekonder- funksionerende persoon; ecrsge

-noemde sal naaml ik nie die druk van die versteurcnde effek van die vertraagde klankterugvoering kan weer -staan nie, gesien in die l i g van die eienskappe van die

intense belewing van die oombl ik en die sterk vatbaar -heid vir prikkels. Uit die aard van die saak sal die sekonder-funksionerende persoon, wat minder deur eks -terne faktore beinvloed word, nie so erg geaffekteer

word nie.

3, Veldg$bondenheid.

In 1948 het ':/i tkin en sy kollegas al met in

-t ensiewe navorsing begin oor veldgebondenheid. Hy

het beweer dat 11field dependent children have b.een

parental :pressures1

' . (' 1ertheim en i~Iednj_ck,

19

5

8

).

Ook het ouers nie van hulle kinders onafhankli~,Jieid geeis nie. Daaruy is hierdie persoonlikheidseienskap ook gesien as die vermoe om aktief of passi ef toel a -t end t ot die omgewing te staan; dit is tot 'n seker e mate bevestig in 'n ondersoek van Marlowe

(1958)

.

In 'n ondersoek van Wertheim en Mednick is 'n beteke -nisvoll e verband gevind tussen die eie11ska:p van veld -gebondenhei d soos deur \.fi tkin beskryf , e:-.L die pres -tasiemotief.

Die hipotese wat ~itkin in sy projek ges tol het, het hy bevestig, naamlik d-.:t vel dgebon.denheid 'n

sterk onbekwaarnheid insluit om die effck van vcrborge samehange ( embeddedness contexts) te kan oo:;..~bru;;;. Hierdie hipotese is ook deur Karp

(1

963)

bcvestig, maar hy het in sy ondersoek ook verder gevind dat ve:~

gebondenheid die onwerrnoe i nsluit om afl eiding van

'n sekere taak te kan weerstaan. Alhoewel dacr 1_{n g} e-ringe korrelasie was tussen die onverilloG orn vrnerstand te kan bied teen afleiding en die o~-i~-'.JL7ma:r.:-:.ci d om ingeslotenhei d ( emboddedne ss) te oorkoro.₉ v12,s daar tcg

'n faktoriale verskil tussen hierdio t~ee faktore. Uitgaande van die twee hoofeiensk~ppe van vel d -gebondenheid, soos hierbo uitGongesit9 i s aaLgeneem

- 21

-dat die persoon wat rneer veldgebonde is, dit wi l se,

die wat dit moeiliker vind om ingeslotcnheid, ook van alledaagse ervaringe, t e kan oorbrug, en 1_{n stork on}

-vermoe toon om afleiding t e weerstaan, baie sterker

deur V.A.T. beinvloed sal word as persone wat minder

aan die veld of omgewingsinvloede gebonde is.

4. Psigiese aanpassing.

Van Essen (1953) omskryf aanpassing as 11zich

in- of omstellen op veranderde ornstandigheden11

•

Rogers (1951) gee die volgende definisieg 11psychologi -cal adjustment exists when the concept of the self is such that all the sensory and visceral experien -ces of the organism are, or may be, assimilated on a symbolic l evel into a consistent relationship with the concept of self" . (In Hall,C.S. en

Lindsey, G. , 1957, bl . 305) . Goldstein beskryf in sy persoonlikheidstcorie die bel ang van die i nteraksie

van die organisrne tot sy omgewing; die persoon 11has

to come to terms" met sy omgewing, aangesien daarin die moontlikheid tot selfverwerkl iking gel ee is, as

-ook die stru.ikelblokke wat ontplooiing van die self

'n Persoon wat dus gebalanseerd in sy omgewing aanpas, besit 'n gesondc omskakelingsbekwaamhei d as-ook die vermoe om gebeure in die self te assimil eer om sodoende tot gesonde selfverwerkliking te kan kom. Van hierdie personc word verwag om nic so ernstig

deur V .A. T. bei nvlocd te word nie. Die mvak aangepaste persoon sal dus meer deur V.A.T. geaffekteer word.

5

.

Volwassenheid.

Volwassenhetc. :1'.1DG t;cn ·c.ouste saam met gesonde

psigie se aanpassing. Wij ngaarden ( 19 50) het volvmssen -heid as volg gcstel: die volwassene moet homsel f, en die antler mense ui t eic insig en vryo wil, in liefde aanvaar. Die volvrasscnc is dus geralg,nseerd en ver -antwoordelik, hy het sy cie bekvva2,mhede en tekortko -minge aanvaar en beskik dus reeds oor 'n persoonlik -heidstruktuur wat onvervmgte en ontwrigtcnde faktore maklilrnr kan absorbeer. Hierui t afgelei, sal hierdi e persone dus ook ni e so crnst:Lg deur V.1-1..T. geraak word nie.

HOOFSTUK 111.

STEEKPROEF ₂ APPARAAT EN T0:8TSE WAT IN DIE ONDERSOEK GTIBRUIK IS.

1. Die steekproef.

In hierdie ondersoek is gebruik gemaak van al die studente van die Departement Sielkunde, P.U. vir C.H.O., 1964, wat reeds besig was met die derdejaar kursus in Sielkunde:; dit hec mans sowel as dames ing e-slui~o

Daar gegewe11s oor 'n betreklike lang tyd in-gesamel is, het n gewissel van 41 tot

35

proefper-sone. In die geval van die 41 proefpersone was daar 17 mans en 24- dames; in die geval van die 16 proefper

-,::1ni'1, ·•,v1:<.s du.ar 14 mans en 22 dELme s, terwyl daar met die

35 p:roefpe.i.·sone 9 13 mans en 22 o.ame s was.

2c Die meting van die effek wat V.A.T. op sekere spraakeienskappe het.

a. Die opstelling van die ap_.Paraato

.1n Blokdiagram van die apparaatkoppeling word

op bladsy 24 weergegee.

'n Mikrofoon is om die proefpersoon se nek ge-hang, om so die afstand van die mond na die mikrofoon

'N DIAGR/U-,; VAN DI~ _\.PP~'..R'--'~TKOJ?PELI NG, I

----"

-V

0

~ ~~-11_

I

"- 111

_"

lV. ·'"' .,, ~ -1

₌

I:i krofoon. 11

₌

OudiomeJce:;_•. (VU) .

111

₌

Tandberg bandopncmcr, Vooi~ve~'.';::;terker . lV

₌

Pioneer stereofoniesc kl2,nkvc:.~sterkcr.

-

25

-en daarmee die afstand wat die klank moct beweeg,

kon-stant te kon hou by al die proefpcrsone. Ook kon hicr

-d.eur die meestc klanke wat deur handbewegings veroor

-saak kon word, uitgeskakel word.

Die kl ank wat so deur die mikrofoon opgevang

is, is aan 'n 1/.Iaico Oudiometer gevoer. Hierdie oudio

-met er het gedien as versterker, en met die VU-meter daarvan, is die intree-intensitei t van die klank g

e-kalibreer. Die stroom wat deur die Maico Oudiometer

se VU-meter gevoer is, was dus in all e gevalle ewe

sterk. Die hardeklankvlak het tot o~ die 0. 2 VU-meter

piek gekom.

Die klank is deur die Maico Oudiometer na 'n

Tandberg baDdopnemer gevoer, wat teen 'n snelheid van

3

.

75

duim per sekonde beweeg het, en wat 'n vertra

-gingstyd van 0.15 sekondes tot gevolg gehad het. Hier

is die stem van elke proefpersoon vir verdere analise

opgeneem. Deur 'n enkele knop op die Tandberg bandop

-nemer te stel, kon die klank of direk, of vertra~gd

na die ore van die proefpersoon teruggevoer word.

Vanaf die uittree van die bandopnemer, wat

slegs oor 'n voorversterker beskik het, het die klank

deur 'n Pioneer kragversterker met 'n vooraf ingestel

die proefpersoon teruggevoer deur 'n stel stereofoniese oorfone. Deur die oorfone kon die norm.ale lugkonduksie van die spraakklank na die oor uitgesluit word. Die oorfone is deur die proefnemer self op die ore van die proefpersone geplaas, om die doeltreffendheid daarvan te kon verseker.

b. Die bepaling van die spraakaspekte wat ondersoek is. In hierdie ondersoek is die volgende

spraak-aspekte ondersoek: i . die spraakduur,

i i. die foneringspersentasie,

i i i. die gemiddel de lettergreepduur. iv. die spraakintensiteit.

i. Spraakduur.

~en van die mees opvallende kenmerke van spraak tydens V.A.T. , is die vermindering van die spraakspoed. Hierdie verskynsel is deur baie navorsers in verskil

-lende verbande bestudeer. So het Chase, Harvey,

Stand-fast en Stutton

(1959)

vasgestel dat daar 'n statis

-tiesbetekenisvolle verskil bestaan tussen die inter

-lettergreep interval by die normale klankterugvoering en die vertraagde akoestiese terugvoering. Fairbanks

- 27

-spraakspoed die meeste is as die vertraagde terugvoe

-ring 0.2 sekondes is. Tiffany en Hanley (1952) het tot. die konklusie gekom dat spraakspoed verminder na mate

die intensiteit van die klank verhoog. Spilka (1954)

het na aanleiding van sy resultate tot die gevolgtrek

-king gekom dat die tipe leesmateriaal sekere spraak

-aspekte tydens V.A.T. meer affekteer1 maar dat die ver

-andering in die spraakspoed, in die geval van verskil

-lende soorte leesmateriaal, baie dieselfde bly.

In hierdie ondersoek is die stemklank, soos

vasgele deur die Tandberg bandopnemer, aan die Bruel

en Kjaer Sound Level Recorder, Tipe 2304, (geluidsvlak-registreerder) gevoer. Deur middel van laasgenoemde is 'n grafiese weergawe van die klank verkry. Die opnamepapier het teen 'n konstante spoed van een cm.

per sekonde deur die Bruel en Kjaer Sound Level

Recorder (geluidsvlakregistreerder) beweeg, sodat die

li:rreere afstand op die opnamepapier in tydeenhede om -gesit kon word. 'n Fotografiese afdru.k word op blad-sy 28 weergegee .

Om die totale tydsduur per leesgedeelte te be -paal, is die afstand in cm. geneem vanaf die punt waar die grafiek begin styg tot by die endpunt van die

FOTOGRAFI:.=;s=: AFDRUK VAN DI:::: TANDB::::RG BANDOPI{8M::8R

::ZN DI:::; BRU:ZL ::N KJA:ZR SOUND L::ZV~L R:CORD:~R

29

-FOTOGRAFIES:S AFDRUK VAN DII: ST:ZlTICLANK VAN 'N

SOOS VASG~:.:LE D2UR DI:C BRU:;:;L :CH KJAJ~R SOUND

...•.••••••

~ ---. . - - . . . . - - . - - ~ -- - --'-"'!; ·- -·-·- - - -- -- - ---i -·· - - - -

-grafiek. Die totale tydsduur so bepaal is dus die spraakduur vir die bepaalde stuk leeswerk. Vir 'n foto-grafiese afdruk van die stemklank van 'n gedeel te van die eksperimentele leesgedeelte soos vasgele deur die Bruel en Kjaer Sound Level Recorder, sien bladsy 29.

Om die effek van V.A.T. op die totale spraak -duur te bepaal, is die verskil geneem by elke proef -persoon, tussen die normale spraakduur en die spraak-duur tydens V.A.T., van die eksperimentele leesgedeelte.

i i. Foneringspersentasie.

Die fonerinsstyd is die tyd wat die proefper -soon geneem het om die werklike woorde uit te spreek. Die tydsintervalle tussen woorde word nie bygereken nie. Die foneringstyd kan ook beskryf word as die totale spraakduur minus die totale intervalsduur.

Die foneringstyd is deur middel van 'n elek -triese stopoorlosie bepaal. Hierdie stopoorlosie is so ingestel dat dit op 'n spesifieke elektriese intensi-teit begin loop het en opgehou loop het. Omdat klank van verskillende frekwensies verskillende elektriese

stroomsterktes veroorsaak, naamlik 'n lae stemklank veroorsaak 'n sterker elektriese stroom as 'n hoe stem-klank, daarom is die klank eers deur 'n versterker ge

31

-stuur. As klank eers deur 'n verster.ker gevoer word, en daarna na 'n elektriese stopoorlosie gestuur word, .kan die stopoorlosie betreklik sensitief ingestel word ten opsigte van 'n afsnypunt vir sekere stroomsterktes.

'n

Blokdiagram van die Tandberg bandopnemer g

e-vc, /.ce-a.cliva..,l:ecl.

koppel aan :n ~ o ~ e a.etued relay en 'n ele.ktriese stopoorlosie, word op bladsy 32 weergegee.

Die sensi tiwi tei tsl~op op die voorversterker

van die elektriese stopoorlosie is in hierdie eksperi-ment ongeveer op die posisie van 7.5 gestel, omdat dit

die beste resultate gegee het met betrekking tot ver

-skillende Bq(,1:·t.·3. stems+,er.kte s"

Terwille van di e int ere ssantheid word onder-•

.=rt-;2,'.°:'.,~!ldG aa:r.i.geg20; di t vertsenwoordig die geka

libreer-de intensi··-3:.i.:[;e op die sinu.sg0lfinstelling van die

Maico Oudiometer (AoS,A. ka_;Li brasie) ~

125 Hz - 4.9 dB 250 Hz - 62 dB 500 Hz - 79 dB 750 Hz -

84

dB 1000 Hz ·- 86 dB 1500 Hz -· 87 dB 2000 Hz ·-

89

dB 3000 Hz - 97 dB 4000 Hz -· - dB

DL.\i.tUUl VAN DI:S T~u"\JD:B:-:RG BAEDOPN::::;I1CR

VOI.GE-ACT I vF/,E.D

G:':~COPPJL AAN 'N ~ O A09:U3D RCLAY :'.:;N

'N :,=:L:SKTRI~S:C STOPOORL0:3I~.

1 11 ,, 111

1

=

Tandberg bandopnemer •

11 = ~ o ~ e aotuod re.,, Vaice.- ctctivat~ l ay. 111 = 2lektriese stopoorlosie.

- 33

-Ons merk dus dat die menslike stem wat gewoo:nlik 'n fundamentele frekwensie van tusscn 125 - 250 Hz bevat,

'n afsnypunt sal he van tussen

49

en 62 dB.

Om die metingsonakkuraatheid te verminder, is van die twee afsonderlike leesgedeeltes van el ke proef -persoon, naamlik die sonder en die tydens V.A.T., elk drie lesings op die stopoorlosie verkry, en so die ge -middelde van elk van die afsonderlike l eesgedeel tes vir verdere berekenings verkry.

Die foneringspersentasie (¥;~) is verkry deur die foneringstyd deur die totale spraakduur te deel, en met 100 te vermenigvuldig.

Om die invloed van V.A.T. op die

F--

;

te bepaal, is by elke proefpersoon die verskil geneem tussen die F;; onder normale leestoestande en onder V.A.T. 9 van

die eksperimentele l eesgedeel te.

i i i . Gemiddelde l ettergreepduur.

Die eksperimentele leesgedeelte het uit 88 lettergrepe bestaan. Om die gemiddelde tyd per l etter -greep te bepaal, is die foneringstyd van die l eesge -deelte deur 88 gedeel.

Die invloed van V.A.T. o:p die .zer:1iddelde letter-greepduur is bepaal deur by elke proefpersoon die ver

-skil te neem van die normale gemiddelde l ettergreep -duur en die gemiddelde lettergreepduur tydens V.A.T.

iv. Spraakintensiteit.

Die intensitoit van spraak verwys na die metinG van die druk of vloei van energi e wat nodig is om 'n klankgolf te veroorsaak. (Travis, et al. , bl.

58)

.

Oor die algemeen is daar gevind dat 'n verho-ging van die intensiteit van die spraakklank tydens V.A.T. ontstaan het. Fairbanks (1955) en Black (1951) kon egter ten opsigte van verskillende vertragingstye van klankterugvoering, geen statistiesbetekenisvolle verskille kry nie.

Die Bruel en Kjaer Sound Level Recorder

(geluidsvlakregistreerder) is op so 'n wyse opgestel dat die intensiteitseenhede van verskillende

proef-persone vergelykbaar was.

Die klankintensiteit, in grafiekvorm op die opnamepapier vasgele, is in die vorm van pieke op die

grafiek weergegee. In hoofsaak is daar t wee metodes om die intensiteit te bepaal, naamlik die waar die aantal pieke binnc 'n grafiekeenheid getel word, en

die metode waar die totale oppenvlakte ,onder die

basis 35 basis

-lengte gedeel word om sodoende die gemiddelde hoogte van die pieke t e verkry. Hierdie metode is in hierdie

ondersoek gebruik. Om die totale oppervlakte te bepaal, is 'n planometer gebruik.

Vir die aard van hicrdie ondersoek was dit nie nodig om die verskil lcnde intensiteitsvlakke van die grafiekhoogtes te weet nie? die hoogte wat aangegee is, is aangedui i n dB bokant 'n arbitr§re vlak.

Om die invl oed van V.A.T. op die klankinten~

siteit van die spraak te bepaal, is by elke proefper

-soon die verskil genecm tussen die intensiteit tydens normal e leestoestande en tydens leestoestande met

V~A.T. , van die eksperimentel e l eesgedcelte~

c. Instruksies en die eksperimentele leesgedcel t e .

Aan die proefpersoon is die volgende instruk

-sies gegee~

i . U mag nie self aan die oorfone raak nie; dit sal vir u opgesit en afgehaal word.

Hi erna is die oorfone op die proefpersaon se or e gesit, en daarna hot die proefncmer verdere instruksies aan die proefpersoon gegee, sodat laas

-genoemde aan die sternklank deur die oorfone gewoond

ii. Tel met 'n hclder en gewone stem 'n paar keer van ecn tot tien, sodat die klank geyk kan word.

Die klank van di e proefpersoon se stem is

i n hierdie stadium geyk met behul p van die Liaico Oudiometer.

iii. U moet doodstil sit sodat klanke van bewegings nie die opname van die stemklank sal affek -teer nie.

iv. Voor u het u 'n gedeelte wat u hardop m.oet deurlees. As ek u op d.ie skouer tik, moet u die gedeelte normaal, vloeiend deurlees, en as u klaar is, m.oet u stop.

v. U moet nou weer die gedeel te deurlees.

U sal wel moeilikhcid ondcrvind, maar u mag nie ophou lees nie en ook nie lag nie . U moet ernstig probeer om so goed as moontlik aan te gaan. U kan begin lees

sodra ek u op die skouer tik.

Instruksie iv. is aan die proe.fpersoon gegee voordat hy die eksperimentcle l cesgedeelte normaal moes deurlees, terwyl instruksie v. aan hom gegee is voordat hy dieselfde gedeelte tydens V.A.T. m.oes deurlees .

-- 37

-de:

Na die kind uit die skerp l ig van dio somar

-dag in die huis gekom en die boeksak van die skouers gewikkel h e t , ~ sy luisterend in die skemer gang staan. I1:'Iaar di t is doodstil om haar. Sy hoor niemand nie. Onder die amandelboom voor die kombuisdeur sit ou Ragelr die bediende, teen die stam aan gehurk met

'n bekortjie koffie in die hand.

3. Persoonlikheidstoetse wat in hierdie ondersoek ge -bruik is.

Om 'n aantal persoonlikheidstrekke te bepaal

wat moontlik in verband kon staan met sekcre aspekte van spraak tydens V.A.T. , is van 'n aantal Sielkundigc toctse en vraelyste gebruik gemaak:; hierdie toetse en vraelyste sal afsonderlik bespreek word.

a . ~kstroversie - Introvorsie.

i . Persoonlikheidsvraelys, o~gestel deur die N.I .P.N. vir die bepaling van die ekstrovorte- en introverte persoonlikheidstrek.

In hierdie ongepubl iseerde persoonlikheids

-vraelys, opgcstel dour die Nasionale Instituut vir Personeel Navorsing, Johannosburg, is die telling wat verkry word in die vraelys, gegee i n t8rme van ekstro

-vcrsie; 'n ho~ t elltng-sal dus 'n aanduiding wees van 'n ekstroverte gcneigdhcid.

Die betroubaarheid van die vraelys9 soos deur die opstellers bepaal, is volgens die Kuder-Richardson formule 20, as 0.93 gevind. In hierdie ekspcriment is die betroubaarheid van die vraelys bercke_{n vol 0 ens}

die Spearman- Brown formule9 naamlik

=

- 2r _nn l + r _nn

waar rkk die betroubaarheidskoeffisient van die totale

vraelys is, en

r die betroubaarheidskoeffisient van die twee

nn

helftes van die vraelys i s .

Die betroubaarheidskoeffisicnt was in die geval 0.90.

i i. P- skaal van di e C.P.I.

Deur middel van faktoranalise van die agtti en skalc van die C.P.I., soos opgestel deur Gough (1957), het Nichols en Schnel l (1963) nog twee skale geisol eer9

naamlik die V-skaal of die waarde-orientasie skaal, en die P-skaal of die pcrsoon- orientasie skaal. Uit die resultate van l aasgenoemde skaal het geblyk dat sowel die inhoud as die skaalkorrelasi es 'n meting gee van die bekende ekstroversie-introversie dimensie soos dit

- 39

-primer in die interpersoonlikc intcraksie gereflekteer word. Kliniese pasiente wat op 1icrdic skaal hoe pun -te gekry het, is deur die terapeute as akticf, ener -gi ek, entoesiasties en sosiaal bernk:ryf, terwyl die wat

'n lae punt gekry het, as geinhibeerd, pessimisties Gn teruggetrokke beskryf is.

Die betroubaarheidskoeffisicnt van die finale P- skaal, deur die opstcllers met die Kuder-Richardson formule 21, berelrnn, met 250 jong mansstudente, is

0.81. li:ct n = 36, Universiteitsmans en - dames, is in hierdie navorsing met die Spearman-Brown formule, 'n betroubaarheidskocffi siont van O. 84 verlcry.

In hierdio ondersoek is ook 'n korrelasie vcr-kry van 0.72 tussen die Fersoonlikhoidsvraelys van die N.I .P.N. en die P- skaal van die C.P.I.

b. Primere- Gn selrnndere funksic . i . Die Pauli-t oets.

Reuning (1957) hot met 'n faktoranalise van die Pauli- toets aangctoon dat hierdie toets sekGre t empcramcntstrekke na vore bring, veral die tempera -mcntstrek van prim6re- en sekondore funksie, soos dit deur Heymans en T7iersma ontwerp is, en deur Biesheuvel (1949), Biesheuvel en Pitt (1956) en 1':tundy- Castle

(1956) verder ontwikkel is. (In Shaul, ll.S. et al. 1957). In die faktoranal ise is die faktor c, dit is

die faktor wat vinnige aanpassing en tempo meet, be -paal deur die konveksiteit 1 en di e konveksiteit 11.

(Konveksiteit is die graad van die konvekse buiging van die kurwe van die Pauli-toets. ) Die konveksiteit 1 is verkry deur by elke proefpcrsoon die vcrskil te

neem tussen die gemiddelde hoogte van die hele kurwe, en die gemiddelde hoogte van die eorste vier en die laaste vior periodes van drie minute. Hoe meer die kurwe gebuig is, hoe grater sal diG verskil woos.

(:~l +X2+ 0

• • +X20) ( zl + .. +:{4 +~ 7+ .. X20 (Xonveksi teit 1

₌

20 8

waar X dui op die aantal optellings binne 'n drie -minute- eenheid. (In Shaul, l.LS. , et al. bl. 32) .

Konveksitcit 11 is 'n alternatiewe bepaling van die konveksitei t 1. Konveksiteit 11 is bopaal deur die vorskil t e neem van die som van die eerste vyf,

saam met die laaste vyf periodes se totale, en die van

die middelste tien periodes se totale. Di o totaal

van die eerste en l aasto periodes is dus van die mid -delste periodes se totaal afget rok. (In Shaul, M.S. et al. bl. 28).