DE WETENSCHAPPELIJKE NAMEN ONZER
HOUTGEWASSEN
VOLGENS DE J O N G S T E I N T E R N A T I O N A L E R E G E L S D E R NOMENCLATUUR DOOR D R . J . V A L C K E N I E R S U R I N G A R I. D E G Y M N O S P E R M A E . I N L E I D I N G .„Wij leeren uit de heilige boeken d a t God A d a m in den t u i n E d e n geplaatst heeft, waar alle dieren waren, dus ook alle planten, die immers t o t onderhoud der dieren noodig zijn, en ook alle aardsoorten w a a r a a n de p l a n t e n h a a r groei ontleenen. Wij leeren er uit d a t God alle dieren n a a r A d a m heeft gevoerd, o p d a t deze hen zoude zien en a a n ieder een n a a m zou geven; m a a r h e t was natuurlijk niet mogelijk om goed onderscheidende n a m e n t e geven zonder onderscheidende kenmerken. Om echter de goede k e n m e r k e n t e vinden was h e t noodig de n a t u u r en a a r d der dieren t e onderzoeken, en d a t doende heeft A d a m de machtige werken v a n den Schepper leeren doorzien. D a t was dus de eerste wetenschap, door God zelf in ' t leven geroepen." (Uit : „Curiositas n a t u r a l i s " in L I N N A E U S ' „Amoenitates academi-c a e " ; v e r t a a l d onder den titel „Godsdienst en N a t u u r w e t e n s academi-c h a p " door schrijver dezes in Theosophia X V I I I n r . 10).
A d a m stond geheel op den bodem v a n h e t geloof; voor de botanici der 17e en 18e eeuw was die bodem nog m a a r voor de helft geloof, voor de andere helft wetenschap. E n nog een eeuw later h a d de wetenschap zich geheel v a n h e t geloof geëmancipeerd. P o s t of p r o p t e r was de n o m e n c l a t u u r in L I N N A E U S ' tijd een h a a s t o n o n t w a r b a a r kluwen v a n n a m e n geworden; D I L L E N I U S noemde h a a r een Augiasstal. E n L I N N A E U S heeft dien stal wel opgeruimd, den kluwen ontward, m a a r h e t bleek een
Ko. 5 2
arbeid; hij kon den geest der botanici niet veranderen, zoodat dezelfde oorzaken weer dezelfde gevolgen h a d d e n , slechts in andere en veelvuldiger vormen. E n n a een eeuw was de chaos weer even groot.
De zelfstandige wetenschap, hoe mooie uitkomsten ze ook gaf en geeft, heeft in h e t brein der menschen groote verwarring ge-sticht ; en h e t kleine onderdeel n o m e n c l a t u u r is a a n de gevolgen v a n dien geestelijken invloed niet o n t k o m e n .
I n 1867 werd voor de tweede m a a l een poging g e d a a n de be-naming, d.w.z. den geest der botanici t. o. der bebe-naming, in gezonde b a n e n t e brengen. T h a n s was h e t A. D E C A N D O L L E die zijn „Lois de n o m e n c l a t u r e " uitgaf, waarvoor hij, evenals een eeuw geleden LIKNAETTS, werd toegejuicht.
Maar deze w e t t e n waren niet voldoende uitgewerkt en werden vooral niet voldoende uitgevoerd; de goede wil o n t b r a k nog altijd. E n toch, t r o t s de vele synoniemen en homoniemen die daardoor weder o n t s t o n d e n m e t alle gevolgen er v a n , scheen h e t huis der n o m e n c l a t u u r wel bewoonbaar, t o t d a t O T T O KTTNTZE, n a een reis om de wereld t o t voorbereiding, er in 1891 (door zijn „Revisio Generum P l a n t a r u m " ) plotseling een geweldigen bons tegen gaf, zoodat h e t als een k a a r t e n h u i s ineenstortte. De rumor, dien deze gebeurtenis veroorzaakte, is vergelijkbaar bij een verstoord mierennest; h e t verschil is d a t een mierennest, door wonderlijke gelijkgestemdheid der mierengeesten, binnen k o r t e n tijd weer geheel hersteld i s ; terwijl de botanici een beeld v a n disharmonie gaven ; w a n t op de puinhoop verrezen niet één m a a r verscheidene nieuwe nomenclatuursysteemen (regels v a n Berlijn, regels v a n Kew, Amerikaansche regels, enz.).
N u werd de verwarring echter t e groot ; er werden congressen v a n botanici g e h o u d e n ; en n a 15 j a a r gelukte het, op h e t derde congres in 1905, om internationale regels (geen wetten!) v a s t t e stellen waarin alle n o m e n c l a t u u r kwesties overwogen zijn; h e t 5-jarige voorwerk v a n éénen botanicus (den F r a n s c h m a n BEIQTTET) h a d dit mogelijk g e m a a k t . Sedert zijn die regels wer-kelijk vrij algemeen toegepast.
De geschiedenis der n o m e n c l a t u u r t o t en m e t 1910 v i n d t men in een opstel v a n mijn h a n d in „Mededeelingen der Rijks Hoogere Land-, Tuin- en Boschbouwschool", deel I I I , blz. 119—214, alwaar t e v e n s een k o r t e geschiedenis der Dendrologie, v a n de l i t e r a t u u r en de h e r k o m s t der houtgewassen gegeven wordt en
3 N o . 5
tenslotte de benamingen volgen v a n de voornaamste boomen en heesters volgens de nieuwe regels, m e t h u n n e v o o r n a a m s t e synoniemen en geografische verspreiding. Dit opstel is nog t e verkrijgen bij de firma H . V E E N M A N & Z O N E N t e Wageningen. I n t u s s c h e n was in 1906 het eerste deel v a n S C H N E I D E R ' S „ H a n d b u c h der L a u b h o l z k u n d e " versehenen; S C H N E I D E R volgt daarin nog niet de regels v a n 1905, m a a r benamingen v a n de Berlijnsche groep uit den nomenclatuurstrijd vóór 1905; in een aanhangsel geeft hij echter de verbeteringen t. o. der Weensche Regels; en zijn tweede deel, d a t in 1912 u i t k w a m , is geheel n a a r de Regels v a n 1905 ingericht.
Inmiddels werd de bovenbedoelde lijst v a n benamingen door mij v o o r t d u r e n d uitgebreid en verbeterd, m e t gebruikmaking van- en verder onafhankelijk v a n S C H N E I D E R ' S werk. Door ge-brek a a n tijd en h u l p werd die lijst niet gepubliceerd; m a a r nu zijn beide aanwezig in de persoon v a n den landbouwingenieur J . T. P . B I J H O U W E R , die sedert eenigen tijd v a s t e assistent bij de afdeeling Systematiek en Plantengeografie der L a n d b o u w -hoogeschool werd. Hij heeft de lijst ter h a n d genomen en in de eerste p l a a t s de Coniferen voor d r u k gereed g e m a a k t ; deze zijn v a n h e t meeste belang o m d a t S C H N E I D E R geen Coniferen behan-delt en B E I S S N E R , de schrijver v a n „ H a n d b u c h der Nadelholz-k u n d e " (laatste editie 1909) de Regels v a n 1905 niet volgt. D e heer B I J H O U W E R heeft bovendien in de lijst de j a a r t a l l e n a a n de benamingen toegevoegd; d a t lijkt eenvoudig, m a a r is dikwijls een zeer lastig w e r k ; h e t k o m t herhaaldelijk voor d a t verschillende schrijvers verschillende jaartallen opgeven voor eenzelfden p l a n t e n n a a m v a n denzelfden a u t e u r en de oorspron-kelijke werken zijn dikwijls niet voorhanden. D a t verschil k a n a a n vergissingen t e wijten zijn m a a r ook a a n verschil v a n opvat-ting of a a n t e weinig strenge toepassing der regels voor de botani-sche n o m e n c l a t u u r ; ook k o m t h e t voor d a t h e t d r u k k e n en uit-komen v a n een werk een zekeren tijd heeft g e d u u r d ; d a n k a n men h e t j a a r v a n h e t gereedgekomen geheele werk als j a a r t a l voor alle er in vermelde nieuwe n a m e n nemen, m a a r ook de jaartallen v a n afzonderlijke gedeelten als de juiste beschouwen. E n op die j a a r t a l l e n s t e u n t de al of niet wettigheid der n a m e n .
Volgens de internationale Regels blijken eenige zeer inge-burgerde n a m e n p l a a t s t e moeten m a k e n voor oudere, minder b e k e n d e ; dit k o m t vooral door h e t principe der „algemeene
No. 5 4
p r i o r i t e i t " ; vóór 1905 volgden de Engelschen den z.g. Kewregel, waarbij als wettige s o o r t n a a m diegene gold welke de oudste was, verbonden m e t den op h e t oogenblik geldenden geslachts-n a a m („bizogeslachts-ndere p r i o r i t e i t " ) . D e oudste s o o r t geslachts-n a a m b.v. v a geslachts-n de Douglasspar, verbonden m e t den t h a n s algemeen aangenomen geslachtsnaam Pseudotsuga, is Douglasii; d u s was volgens den Kewregel Pseudotsuga Douglasii C A E E . 1867 de wettige n a a m . Maar volgens de Regels v a n 1905 is de wettige s o o r t n a a m die-gene, die h e t oudst is, verbonden m e t den n a a m v a n eenig geslacht waaronder de p l a n t ooit gebracht werd („algemeene p r i o r i t e i t " ) . B.v. werd de Douglasspar door L A M B E E T in 1803 onder Pinus g e b r a c h t ; en hij noemde h a a r Pinus taxifolia; dus is taxifolia een oudere s o o r t n a a m v a n de Douglasspar d a n
Douglasii en moeten wij volgens de Regels v a n 1905 schrijven Pseudotsuga taxifolia, m e t de toevoeging B B I T T O N 1889, o m d a t B E I T T O N toen voor h e t eerst die combinatie v a n geslachts- en s o o r t n a a m m a a k t e . B E I S S N E E h o u d t zich a a n den n a a m P.
Douglasii, niet o m d a t hij den Kewregel huldigt, doch o m d a t hij
gebruikelijke n a m e n niet wil v e r a n d e r e n ; m a a r h e t bezwaar om den n a a m in P. taxifolia t e veranderen is niet groot ; en, indien men i n t e r n a t i o n a a l aangenomen regels niet consekwent uitvoert, o n t s t a a t er weer verwarring als v a n ouds. B E I S S N E B heeft door zijn „Einheitliche Benennung der Coniferen" in 1887 een uit-stekend werk gedaan ; m a a r t h a n s verdient d a t werk gemoderni-seerd t e worden.
S A E G E N T n o e m t in zijn „ S y l v a of N o r t h A m e r i c a " en in zijn „Manual of t h e trees of N o r t h America" 1905 de Douglasspar
P. mucronata STJDW. 1895; h e t is niet de oudste, derhalve niet de wettige s o o r t n a a m ; immers is Pseudotsuga mucronata STTDW. 1895 = Abies (Pseudotsuga) mucronata R A F . 1832, terwijl de n a a m Pinus (Pseudotsuga) taxifolia L A M B , v a n 1803 is, dus veel ouder. Nu is er echter nog een Pinus taxifolia SAL. 1786 die =•
Abies balsamea M I L L . 1768 is. De Amerikanen h a d d e n in de
periode v a n nomenclatuurstrijd een regel „once a synonym always a s y n o n y m " ; volgens dien regel mocht de s o o r t n a a m v a n
Pinus (Abies)taxifolia, als zijnde een synoniem v a n Abies balsamea
M I L L . , niet meer dienen en was dus Pinus (Pseudotsuga) taxifolia L A M B . 1803 ongeldig, w a a r n a Abies (Pseudotsuga) mucronata R, AF. 1832 de wettige n a a m werd voor de Amerikanen; en deze behoeft in de praktijk geen verwarring t e geven, slechts moet men op
5 No. 5 dien naam bedacht zijn. 1) De Index Kewensis (het engelsche standaardwerk voor benamingen) erkent dien naam niet, (omdat Kew d.w.z. Engeland in den nomenclatuurstrijd den Amerikaanschen regel „once a synonym always a synonym" niet volgde), maar evenmin erkent die Index P. taxifolia BRITT.
die wel de oudste, dus wettige naam is. En dit spreekt van zelf ; immers die Index Kewensis hield vroeger uit den aard der zaak aan den „regel van Kew" vast, volgens welken de juiste naam P. Douglasii is; en het is moeilijk voor dien Index later den naam te veranderen ; met nieuwe regels, met veranderde opvat-ting t. o. der plaats van een plant in het systeem, van den omvang van een geslacht of soort, enz. kan voor de reeds gedrukte soorten geen rekening worden gehouden. Men moet aan den Index Kewensis dan ook geen hooge wetenschappelijke waarde toe-kennen; het werk geeft alle bestaande namen met auteur en literatuur, kiest eens voor altijd een hoofdnaam uit alle syno-niemen eener soort, en dient vooral als legger in herbaria. 2) Maar al zal de verandering van Pseudotsuga Douglasii in P. taxifolia resp. P. mucronata velen niet hinderen, vooral omdat het de eenige soort in kuituur is, aan andere naamsveranderingen is wel degelijk bezwaar verbonden; Pinus inops i. p. v. P. conforta, Picea canadensis i. p. v. P. alba zijn b.v. bedenkelijker veranderingen, omdat men bij een geslacht als Picea, dat vele soorten bevat, kan meenen dat met Picea canadensis een andere soort dan P. alba, die men kent, bedoeld wordt. Intusschen is deze
1) I n de p a s uitgekomen nieuwe editie van SARGENT'S „Manual of the Trees of N o r t h America" heeft hij zich naar de internationale regels van 1905 gevoegd en noemt hij onze Douglasspar Pseudotsuga taxifolia.
2) Daardoor vindt men in den I n d e x b.v. Rhododendrum chinense nog in de beteekenis Rh. japonicum (de z.g. Azalea mollis) wat u i t de toevoe-ging „ J a p a n " blijkt, en Rh. molle in den zin van Rh. chinense, zooals uit den a u t e u r s n a a m G. D O N en de groeiplaats „ C h i n a " blijkt. Ook de scheiding der twee soorten was t o t 1908 in strijd met de algemeene o p v a t t i n g der Dendrologie, m a a r is t h a n s toevallig weer in overeenstem-ming niet de latere onderzoekingen, (Gartenflora 1908, 57e J a a r g . p . 505), die door SCHNEIDER in zijn „ L a u b h o l z k u n d e " I I (1912) zijn erkend en overgenomen; m a a r de n a m e n zijn precies verkeerd, en bovendien moest
motte door japonicum vervangen worden. Dergelijke onjuistheden geven
t o t verwarring aanleiding, ook in de herbaria. E r zijn in den I n d e x Kewensis bovendien vele fouten van verschillenden aard, waarop vooral OTTO K U N Z E gewezen heeft. Maar h e t blijft desniettegenstaande een onmisbaar werk!
No. 5 6
meening onjuist; en de n a a m s v e r a n d e r i n g behoeft geen ver-warring t e geven, zoolang de vrijkomende n a a m alba niet weer voor een andere soort gebruikt wordt (wat geoorloofd is).
Dergelijke veranderingen zijn er t e n s l o t t e ook m a a r weinige ; bovendien k u n n e n zij, die den n a a m Picea alba willen behouden, d a t zonder bezwaar doen indien zij den synoniemen n a a m P.
canadensis toevoegen op zoodanige wijze d a t m e n zien k a n d a t
deze l a a t s t e n a a m eigenlijk de wettige i s ; d a n zal die n a a m
P. canadensis vanzelf l a n g z a m e r h a n d worden overgenomen. Ook
op h e t A r b o r e t u m h e b ik t o t n u t o e in enkele gevallen zoo gehandeld; en in mijn lijst v a n benamingen v a n 1910eveneens. T h a n s a c h t ik h e t beter den wettigen n a a m voorop t e plaatsen en den meer bekenden, synoniemen n a a m door bizonderen d r u k a a n t e geven.
Hinderlijker d a n de t o t n u t o e genoemde veranderingen zijn kruisveranderingen v a n p l a n t e n n a m e n . D a a r v a n is een actueel voorbeeld onze Tsuga Mertensiana in-den-zin-der-europeesche-Dendrologen, die door S A R G E N T in zijn Amerikaansche dendro-logische werken T. heterophylla genoemd w o r d t o m d a t hij in
Abies heterophylla, zooals R A E I N E S Q U E die in 1832 in een zijner
werken beschrijft, onze Tsuga Mertensiana m e e n t t e herkennen. E n d a a r n a a s t geeft S A R G E N T den n a a m T. Mertensiana a a n de p l a n t die wij gewend zijn T. Pattoniana t e noemen ( = T.
Hookeri-ana) o m d a t hij die p l a n t t e r u g m e e n t t e zien in een Pinus Mer-tensiana B O N G A R T , eveneens v a n 1832. Met een bestelling v a n
Tsuga Mertensiana u i t Amerika k a n d u s T. Pattoniana ( = Hoo-keriana) bedoeld zijn; m a a r eveneens onze T. Mertensiana (dus
S A R G E N T ' S T. heterophylla) indien de besteller S A R G E N T ' S b e -n a m i -n g -niet volgt, m a a r de o p v a t t i -n g der europeesche De-n- Den-drologen huldigt.
De I n d e x v a n K e w heeft de nieuwe n a m e n v a n S A R G E N T in h e t 2e supplement opgenomen ; m e n v i n d t er : Tsuga
hetero-phylla SARG. — T. Mertensiana CARR. en T. Mertensiana SARG. —
T. Hookeriana. Maar om in overeenstemming t e blijven m e t h e t hoofddeel v a n den I n d e x h a d d e n de n a m e n vóór h e t gelijkteeken cursief g e d r u k t moeten worden, d.w.z. als nieuwe synoniemen moeten behandeld zijn. D i t is niet gebeurd; daarin ligt de er-kenning dezer n a m e n als de wettige n a m e n opgesloten ; m a a r die erkenning wordt weer verduisterd d o o r d a t de n a m e n achter h e t
7 N o . 5
gelijkteeken evenmin cursief zijn gedrukt, dus ook erkend worden! Öf dit is een vergissing, zooals er vele zijn, óf de bewerker v a n den I n d e x Kewensis voelt zich bij sommige n a m e n in een „ i m p a s s e " komen. Maar door dergelijke vergissingen of uitingen v a n onvermogen om een systeem vol t e houden komen de ge-bruikers v a n den I n d e x Kewensis in een „ i m p a s s e " , en d a t is erger.
I k 'zelf meen de n a m e n v a n S A R G E N T t e moeten erkennen, o m d a t S A R G E N T geacht moet worden de amerikaansche boomen beter te kennen dan wij in E u r o p a en dus de oude beschrijvingen v a n R A F I N E S Q U E en B R O N G A R T beter t e k u n n e n beoordeelen.
Maar al erkenden alle europeesche Dendrologen dit, toch zou-den de opvattings-, d u s ook de naamsverschillen in de b e s t a a n d e dendrologische werken blijven; p a s een nieuwe editie v a n h e t Coniferengedeelte in K O E H N E ' S Dendrologie en v a n B E I S S N E E ' S Nadelholzkunde zou de erkenning k u n n e n fixeeren en zoo gelei-delijk de verworpen n a m e n uit h e t gebruik doen raken. Blijven echter sommige europeesche Dendrologen de oude o p v a t t i n g huldigen en leggen zij d a t in g e d r u k t e geschriften neer, d a n blijft ook de mogelijke verwarring b e s t a a n . I n de „Mitteilungen der Deutschen Dendrologischen Gesellschaft" b.v., w a a r v a n ieder jaar een lijvig boekdeel u i t k o m t , worden de Coniferen volgens de oude benamingen behandeld ; in communicaties m e t Duitschland moet men dus op die n a m e n en h u n n e beteekenis rekenen. E n S A R G E N T schrijft in de inleiding van de 2e uitgave v a n zijn „ M a n u a l " d a t in Amerika h e t D e p a r t e m e n t v a n L a n d b o u w incl. de Bosch-dienst der Vereenigde S t a t e n v a s t h o u d t a a n h e t oudere be-namingssysteem, zoodat er tusschen dien dienst en zijn Arnold A r b o r e t u m geen eenheid meer b e s t a a t .
De verklaring, w a a r o m een bepaalde n a a m de wettige is, is in vele gevallen niet gemakkelijk; de internationale „ R e g e l s " b e v a t t e n 58 artikels en 37 aanbevelingen, wel een bewijs d a t er allerlei moeilijkheden bestaan. B.v. is een soortnaam niet onder-worpen a a n de genoemde wet der algemeene prioriteit indien een variëteit t o t soort g e m a a k t wordt, de p l a n t dus, zooals h e t heet, een anderen hierarchischen rang krijgt. Pinus Laricio var.
austriaca E N D L I C H E R 1847 was in 1827 door L I N K P. nigra
genoemd; dus is P. nigra L K . een oudere n a a m voor deze p l a n t ; blijft men de p l a n t een a p a r t e soort noemen dan moet zij
der-No. 5 8
halve Pinus nigra L K . en niet P. austriaca h e e t e n ; P. austriaca H ö s s . 1830 is dus ongeldig. Maar E N D L I C H E R was de eerste die v a n de soort een variëteit m a a k t e ; d u s m o c h t hij er ook een anderen n a a m a a n geven; P. Laricio var. austriaca E N D L . is dus overeenkomstig de Regels, en var. nigra ware onwettig.
Dezelfde p l a n t heeft in dit geval dus als soort beschouwd een anderen wettigen n a a m d a n als variëteit.
E e n omgekeerd geval doet zich voor bij den n a a m Abies
lasiocarpa. Hieronder v e r s t a a t ieder kenner een variëteit v a n A. concolor; die p l a n t werd voor het eerst door L I N D L E Y en G O R D O N beschreven in 1850, niet als variëteit, m a a r als soort; B E I S S N E R m a a k t e er in 1887 een variëteit v a n . N a a s t A. concolor k e n t ieder een A. subalpina, door E N G E L M A N N in 1876 h e t eerst beschreven; d a t l a a t s t e d a c h t e n we t e n m i n s t e langen tijd; m a a r het bleek d a t NTTTTALL h a a r reeds in 1849 A .lasiocarpa genoemd heeft en ze nog 10 j a a r vroeger dien soortnaam onder den ge-slachtsnaam Pinus gekregen h a d ; en in S A R G E N T ' S s t a n d a a r d -werk der Amerikaansche boomen wordt onze A. subalpina dan ook A. lasiocarpa NTJTT. genoemd. L I N D L E Y en G O R D O N hebben in 1850 waarschijnlijk v a n die A. lasiocarpa NTJTT. niet geweten en dien soortnaam toen a a n een andere Abies gegeven, n.l. a a n onze A. lasiocarpa L I N D L . e t G O R D . Deze benaming zou t h a n s onwettig zijn, indien niet B E I S S N E R de p l a n t t o t variëteit h a d g e m a a k t , n.l. A. concolor v a r . lasiocarpa B S S N . ; w a n t een variëteitsnaam k o m t niet in concurrentie m e t een s o o r t n a a m volgens de nomenclatuurregels. Maar daardoor heeft men n u h e t zonderlinge geval, omgekeerd a a n d a t v a n Pinus austriaca, d a t een variëteit v a n zekeren n a a m een andere p l a n t is d a n de soort v a n denzelfden wettigen n a a m ; wenschelijk is een dergelijke benaming zeker niet, w a n t het moet wel verwarring geven, vooral o m d a t een variëteit als A. concolor v a r . lasiocarpa dikwijls gemakshalve A. lasiocarpa genoemd wordt en d a n natuurlijk niet te herkennen is v a n de A. lasiocarpa die = A. subalpina is ; a u t e u r s n a m e n worden meestal niet toegevoegd.
Men zou k u n n e n a a n r a d e n om dergelijke verbeterde n a m e n , zooals die v a n S A R G E N T , eenvoudig t e negeeren, hetgeen ook feitelijk door sommigen gedaan w o r d t ; m a a r d a t is struisvogel-politiek ; ' t zou ons alleen helpen indien de Amerikaansche bota-nici, kweekers en liefhebbers er a a n meededen, w a t niet verwacht k a n worden. E n t e n slotte geven zulke veranderingen, indien
9 No. 5 allen tezamen ze overnemen, slechts in een korten tijd van over-gang last. Maar in dat „allen tezamen" zit de groote moeilijkheid.
Voor botanici is er een veel grooter bezwaar aan die naams-wijzigingen verbonden; in beschrijvende werken moeten zij voort-durend op hun hoede zijn welke planten onder de genoemde namen bedoeld worden; wanneer b.v. in een landbeschrijving Abies lasiocarpa of Tsuga Mertensiana genoemd wordt zonder auteur (en zelfs de auteursnaam is nog niet eens altijd voldoende waarborg1), dan kan daaruit misverstand voortkomen dat weer in andere boeken overgaat; op die wijze zijn er in de systematische litera-tuur zeer veel onjuistheden die pas in andere gedrukte werken verbeterd kunnen worden. Bij consequente, voortdurende en algemeene toepassing van de internationale nomenclatuurregels zouden ook moeilijkheden van dezen aard op den duur veel geringer worden. Maar het zou zeker wenschelijk zijn dat alle veranderingen van namen ter beoordeeling van commissies wer-den gesteld om daarvan op een eerstvolgend internationaal congres beredeneerd verslag te doen ; en dat de opgegeven gron-den voor de veranderingen dan internationaal wergron-den aange-nomen of afgewezen ; een minderheid zou zich in zulke kwesties evengoed naar de meerderheid kunnen schikken als dat met de in 1905 en 1910 aangenomen regels en uitzonderingen het geval was. Die commissies zouden aldus moeten worden samengesteld
1) E e n botanicus of liefhebber heeft moeite genoeg zooveel mogelijk n a m e n v a n p l a n t e n m zijn hoofd t e houden ; de a u t e u r s dier namen weet hij meerendeels niet. Indien hij dus in een werk Tsuga
Mertensid SARG, beschreven vindt, zal hij licht meenen, d a t SARGENT
de a u t e u r s n a a m is bij de boomsoort die in zijn gedachten T. Mertensiana is; en d a n is hij in den strik gevangen; w a n t de beschrijving is die van de boomsoort welke hij als T. Pattoniana of Hookeriana kent. SARGENT geeft in zijn „Manual of t h e trees of N . America" in ' t geheel geen syno-niemen, w a t een ernstig verzuim i s ; hij h a d tenminste T. Mertensiana SARG, non CARR. moeten schrijven t e r waarschuwing; nog beter ware in
d i t geval : T. Mertensiana SARG, non CARR. et DENDROL. EUROP. Maar ook
de toevoeging der synonieme n a m e n n.J. T. Pattoniana E N G . bij T. Mer-tensiana SARG, en v a n T. MerMer-tensiana CARR. bij T. heterophylla SARG. h a d men mogen verwachten in een dergelijk standaardwerk.
Door h e t niet geven v a n synoniemen vindt men ze evenmin in den index v a n h e t werk; dus vindt men daar ook niet de n a m e n Tsuga
Pattoniana en Hoolceriana, noch b.v. Pseudotsuga Douglasii; voor iemand
die niet v a n alle naamsveranderingen op de hoogte is, moet d a t wel verbijsterend zijn; en als hij vermoedt d a t ze synonieme namen geworden zijn, g a a t hij ze zoeken onder alle andere soorten in h e t werk en vindt ze daar ook niet.
N o . 5 10
d a t b . v . voor den n a a m Tsuga heterophylla S A R G . S A R G E N T in de gelegenheid werd gesteld al h e t bewijsmateriaal zelf of door bemiddeling v a n een h e m gevallig persoon te verdedigen. Eens voor al zou dan worden u i t g e m a a k t of Abies heterophylla R A T . voldoende duidelijk beschreven werd en of zij vereenzelvigd moet worden, m e t de boomsoort die door C A R R I È R E Tsuga Mer-tensiana genoemd werd.
Soortnamen bestonden vroeger u i t verscheidene woorden, die de kenmerken der soort a a n g a v e n . Die meerwoordige soortnamen werden ook door LINNAETTS gehandhaafd doch methodisch inge-r i c h t ; d a a inge-r n a a s t gaf hij in 1753 vooinge-r h e t gemak „ t inge-r i v i a a l ' ' n a m e n , u i t één woord b e s t a a n d e ; deze t r i v i a a l n a m e n werden in 1867 op h e t internationale congres t e Parijs t o t soortnamen verheven, terwijl de soortnamen v a n L I N N A E U S „ k o r t e d i a g n o s e n " werden; en d a a r is men a a n gewoon g e r a a k t . Maar variëteitsnamen be-s t a a n ook nu nog veelal uit meer d a n één woord, hoewel zij volgenbe-s de Regels v a n 1905 ook slechts uit één woord gevormd mogen worden. Die regel is lastig o m d a t men in den n a a m gaarne de bi-zonderheden der variëteit wil leggen; b . v . wil men v a n een goud-bladige t r e u r b e u k zoowel h e t goudgoud-bladige als h e t t r e u r e n d e in den n a a m a a n d u i d e n ; en zelfs m a a k t h e t verschil of men var. pendula
aurea of var. aurea pendula schrijft ; w a n t in h e t eerste geval d u i d t
men a a n d a t v a n een groene t r e u r v o r m een gouden t r e u r v o r m ge-wonnen is, in h e t tweede geval d a t v a n een goudbladige variëteit een t r e u r v o r m gewonnen werd. Bij h e t gebruik van één woord k a n ook h e t onderscheid b . v . tusschen Fagus silvatioa aurea,
F. s. pendula en F. s. pendula aurea niet aangegeven worden;
twee der drie zouden denzelfden varieteitsnaam hebben. Men k a n echter twee woorden gebruiken indien men a a n ieder een a p a r t e n hierarchischen rang geeft b.v. Fagus silvatica L. varietas pendula forma aurea of varietas aurea forma pendula; en zoo k a n men zelfs méér woorden invoeren; m a a r dit is eigen-lijk misbruik v a n wetenschappeeigen-lijke t e r m e n *) en niet aanbeve-lenswaardig, tenzij werkelijk botanisch vastgesteld, zooals b.v.
1) Ook het gebruik van het woord varietas is voor vele opgegeven variëteiten feitelijk voorbarig; v a n zeer vele weten we niet of zij zaad-constant zijn en van andere kunnen we vrij zeker aannemen d a t zij het niet zijn. Ook gefixeerde jeugdvormen gaan praktisch als variëteit m a a r zijn h e t niet.
11 No. 5 in het geslacht Acer door PAX geschied is. x) Een andere oplossing is dat men de woorden door een streepje verbindt, dan gelden zij samen voor één woord, b.v. Fagus silv. var. pendula-aurea of var. aurea-pendula (op dezelfde wijze als men ook nog enkele dubbelwoordige soortnamen heeft: Lychnis Fhs-cuculi, Vacci-nium Vitis-idaea, enz.). Dit streepjessysteem is door mij ook in de lijst toegepast overal waar de hiërarchische methode niet te verdedigen was.
De variëteitsnaam heeft zooveel mogelijk den wettigen auteurs-naam achter zich gekregen. Zooveel mogelijk, want dikwijls wordt een variëteit zonder voldoende beschrijving in een kweekerscatalogus of vakblad ter kennis gebracht; zij krijgt dan den auteursnaam HOKT. (hortus = tuin, hortulani =
tuin-lieden).
De voorzitter van de duitsche dendrologische vereeniging heeft na 1905 (nomenclatuurregels van Weenen) veel moeite gedaan om alle nieuwe variëteiten ter inzage te krijgen en offi-cieel van een latijnsche diagnose te voorzien, waarna zij den auteursnaam van den persoon konden krijgen die de variëteit gewonnen had; b.v. vindt men in jaargang 1911 Fagussilvatica aureo-pendula VAN DER BOM (een Nederlandsch boomkweeker) met een korte latijnsche en een langere duitsche beschrijving. Maar de poging is slechts onvolkomen gelukt. Toch ware dit voor botanici en kweekers van belang en zou het hen een garantie tegen „namaak" geven.
Daarom ware in ieder land een wetenschappelijke „centrale" gewenscht op dit gebied, terwijl die „centrales" ook weer onder-ling zouden moeten samenwerken.
Samenwerking! De mensch is een gezellig wezen; en toch is het alsof alle menschen een positieve lading in zich hebben die onderling afstoot en samenwerking zoowel in het klein als in 't groot tegenhoudt. Misschien is dat bedoeld tot intenser karaktervorming en tot meerdere ontwikkeling van energie, zij het ook dikwijls van aardsch. standpunt oogenschijnlijk nutteloos en zelfs schadelijk!
1) Men moet echter zulk een indeeling wetenschappelijk niet t e hoog a a n s l a a n ; ze berust t e weinig op experiment.
Ginkgoâceae
Ginkgo L. 1 7 7 1 :G. biloba*) L. 1771 China,
(Salisbéria adiantifólia SMITH 1797). Japan.
Taxâceae
Cephalotàxus S I E B . & Z u c c . 1842:
C. drupâcea S I E B . & Z u c c . 1842. Japan, var. Harringtónia M I Q . 1865 (G. Harringtónia N- 0 h i n a
-C. K O C H 1873, Taxus Harringtónia F O R B E S China.
1839). v a r . fastigiâta C A R E . 1863. (Podocârpus koraiâna2) S I E B . 1844). C. F o r t û n e i H O O K . 1850 Japan, ,-M T i r-. o r, N . C h i n a . C. p e d u n c u l â t a S I E B . & Z u c c . 1842 Japan, _ , N. China. Podocârpus L H E R . 1807:
P. koraiâna S I E B . : zie Cephalotàxus drupâcea v a r .
fastigiâta.
P . spicâta 3) P O P P . 1845 Geb. chili.
Taxus spicâta D O M B E Y in 15) M I R B E L 1826, P.
andîna P O P P . 1847,
Prumnópitys êlegans P H I L I P . 1859). Taxus L. 1754:
T. adpréssa G O R D . : zie T. b a c c â t a v a r . adpréssa.
T . baccâta L. 1753 Eur., Nrd
v a r . adpréssa CARR. 1855. O^AztéNrd
(T. adpréssa G O R D . 1850, T. tardiva L A W S . Am., Japan.
1858.)
v a r . adpréssa CARR. forma s t r i c t a B S S N . 1891. v a r . fol. a u r . m a r g . H O R T .
13 N o . 5 var. c u s p i d â t a CARR. 1867 (T. cuspidâta S I E B . & Z u c c . 1842). var. D o v a s t ó n ü C A R E . 1855. f. a u r . variegâta HORT. v a r . elegantissima B S S N . 1891. v a r . epacroides B S S N . 1891. v a r . erécta L O U D O N 1842. var. fastigiâta L O U D O N 1842 (T. hibórnica H O O K . 1836).
v a r . fastigiâta L O U D . f. fol. a u r . m a r g . HORT. v a r . fructu-lûteo CARR. 1855.
var. horizontâlis K N I G H T 1850.
v a r . N e d p a t h - C a s t l e H E N K . & H Ö C H S T . 1865. v a r . p e n d u l a B S S N . 1891.
var. péndula-aur. marg. HORT.
v a r . r e p â n d a HORT.
T . brevifólia N U T T . 1849 W. Nrd Am.
ï . canadensis W I L L D . 1805 O. Nrd Am.
T. cuspidâta S I E B . & Z u o c . : zie T . b a c c â t a v a r .
cuspidâta CARR Japan.
T. Harringtónia F O R B E S : zie Cephalotâxus dru-pâcea v a r . H a r r i n g t ó n i a .
T. hibérnica H O O K . : zie T. b a c c â t a v a r . fasti-g i â t a L O U D .
T. spicâta D O M B E Y in 15) M I R B E L : zie Podocârpus
spicâta P O P P .
T. tardiva L A W S . : zie T. baccâta v a r . ad-préssa CARR.
Torréya A R N . 1838:
T . califórnica T O R R . 1852 Californie. T . grandis F O R T . 1858. N. China.
T. nucifera S I E B . & Z u c c . 1842 Japan.
T. taxifólia A R N . 1838 Z.O. Nrd Am.
Pinâceae
A b i e t i n e a eÂbies L K . 1 8 4 1 :
A.âlbaMiLL. 1759. (A. peotinéta D E C . 1805. *), M., Z. Eur.,
No. 5 14
v a r . p e n d u l a . H E N K . & H Ö C H S T . 1865.
v a r . fastigiâta C A R R . 1855. (var. pyramidalis 6)
C A E E . 1855).
A. amâbilis F O R B . 1839. 6) W. Nrd Am.
A. arizónica M B R R . 1895 Arizonië.
A. baboriénsis Coss. in 15) D E C : zie A. numidica
D E L A N N .
A. b a l s â m e a M I L L . 1768 M. Nrd Am. v a r . globósa B S S N . 1891.
A. brâchyphy'lla M A X . : zie A. homólepis S I E B .
& ZTTCC.
A. b r a c t e â t a H O O K . & A R N . 1841 (A. venésta
KOCH 1873) Z. Californ.
A. cephalónica L O U D . 1838. Griekenl. A. cilicica OARR. 1855 Kl. Azië, Li
-banon,Afgh.
A. cóncolor L I N D L . & G O E D . 1850. w . Nrd Am.
var. lasiocârpa B S S N . 1887 (A. lasiocârpa L I N D L . Calif.(Sierra
& G O R D . 1850 non 5) N U T T . 1849). Nevada.)
v a r . r e c û r v a B S S N . 1904. v a r . violâcea B S S N . 1891. v a r . W a t t é z i i H O R T .
A. excélsa L K . n o n 6) D E C . : zie A. âlba Mill.
A. excélsa D E C . n o n L K . : zie Picea excélsa L K .
A. firma S I E B . & Z u c c 1842 Japan.
(A. Mómi S I E B . 1830).
A. F r â s e r i L I N D L . 1833 O. Nrd Am. A. grandis L I N D L . 1833 w . Nrd Am.
A. homólepis S I E B . & Z u c c . 1842 (A. brâchyphy'lla
M A X . 1866) Japan.
A. lasiocârpa L I N D L . & G O R D . : zie A. cóncolor L I N D L . & G O R D .
A. lasiocârpa N U T T . 1849 n o n5) L I N D L . & G O R D .
1850 W. Nrd Am.
(Pinus lasiocârpa H O O K . 1804, A, subalplna
E N G E L M . 1876).
v a r . glauca H O R T .
A. magnifica M U R R . 1863 Californie.
v a r . glauca B S S N . 1891.
15 N o . 5
A. nóbilis L I N D L . 1833 W. Nrd Am. v a r . glauca B S S N . 1891.
v a r . a r g é n t e a B S S N . 1891.
A. N o r d m a n n i â n a L K . 1841 Kauk.,
Ar-A. numidica D E L A N N . 1866 (Ar-A. baboriénsisCoss. même.
i n1 5) D E C . 1868) Nrd Afrika.
A. pectinâta D E C : zie A. alba M I L L .
A. Pinsapo B o i s s . 1838 Spanje.
v a r . a r g é n t e a B S S N . 1891. v a r . glauca B S S N . 1891.
A. sacchalinénsis MAST. 1879 Sacehalin,
A. spectabilis S P A C H . : zie A. W e b b i â n a L I N D L . Jezo(Japan)
A. subalpina E N G E L M . : zie A. lasiocârpa N U T T .
A. umbilicâta M A Y R 1894 Japan. (waarschijnlijk = A. homólepis S I E B . & Z u c c ) .
A. Véitchii H E N K . & H Ö C H S T . 1865 Japan.
A. vew&sta K O C H : zie A. b r a c t e â t a H O O K . & A R N .
A. W e b b i â n a L I N D L . 1833 (A. spectabilis S P A C H
1842) . . N. Afgh.,
Araucaria J u s s . 1789: Himal.
A. a r a u c â n a K O C H . 1873 (A. imbrloàta P A v.
1796) ») ..' Z. Chili.
Belis S A L . 1807, zie Cunninghâmia E . B E . 1826.
B. lanceolâta S W E E T : zie C. lanceolâta L A M B .
Cedrus L K . 1841: 8)
0 . a t l â n t i c a M A N . 1844 Nrd Afrika.
v a r . a u r e a H O R T .
var. glauca BssN. 1891.
C. Deodâra LOTJD. 1844 Afgh., N.W.
v a r . argéntea B S S N . 1891. Himal.
v a r . a u r e a B S S N . 1891. v a r . glauca H O R T .
v a r . r o b û s t a CARR. 1855.
C. Libani LOTJD. 1844 Nrd Afr.—
Cryptoméria D . D O N 1839: N.W.Himal
C. japónica D . D o n 1839 Japan,
var. aurea B S S N . 1891. C h i n a
-v a r . c o m p a c t a B S S N . 1891 (-var. Lóbbii CARR. 1855 / . compacta H O R T ) .
No. 5 16
var. élegansBssN. 1891 (gefixeerde jeugdvorm9))
(G. élegans H E N K . & H Ö C H S T . 1865).
v a r . p u n g e n s B S S N . 1891.
Cunninghâmia R. B R . 1826:
C. lanceolâta L A M B . 1828 (Belis Icmceolâta S W E E T 1827, Pinuslanceolâta L A M B . 1803, G.chinén.
sis R. B E . 1826)1 0) China, Jap.
Fitzróya H O O K . F . 1 8 5 1 :
F . p a t a g ó n i c a H O O K . E . 1851 Patagonië. Larix M I L L . 1759:
L. americâna MOHX. : zie L. i n t e r m e d i a L K .
L. dahurica TXJECZ. 1838 Amoer,
Da-hurië, Sac-chalia. L. decidua M I L L . 1759 (£.. europaea D E O . 1815) N. Eur.,
Al-v a r . glauca H O R T . Pe n' S i b e r i ë
-v a r . p e n d u l a L A W S . 1836.
L. europaea D E C . : zie L. decidua M I L L .
L. Griffithiâna C A E R . 1855 (L. Griffithii H O O K .
1855) Himalaya. L. inter média L K . 1841 (Pinus inter média D U R .
1772, L. americâna M C H X . 1803) O. Nrd Am. L. kurilénsis M A Y R 1890 Japan. L. leptólepis G O E D . 1858 Japan. L. occidentâlis NTJTT. 1849 W.Nrd Am. (Oregon). L . sibirica L E D E B . 1833 Siberië. Picea L K . 1827:
P. aciculâris H O E T . : zie P . Alcockiâna C A E R . non
HORT.
P . ajanénsis F I S C H . 1847 (P. jezoënsis C A R E . 1855,
P. Alcockiâna H O R T . n o n6) C A R R . ) 11) o. Siberië,
P . ajanénsis var. microspérma MAST., zie P . hon- Kamtsch.,
doénsis M A Y R .
P. alba L K . : zie P . canadensis B . S. P .
P . Alcockiâna C A R E . 1877 n o n H O E T . (P. aciculâris
HORT. n o n M A X . ) n) Hondo
P. Alcockiâna H O R T . n o n C A E R . : zie P . ajanénsis (Japan).
F I S C H .
P . Breweriâna W A T S . 1855 Californie.
17 N o . 5
1771, P. alba L K . 1831) O. Nrd Am.
v a r . coerûlea H O B T .
P . Engelmânnii E N G E L M . 1863 w . Nrd Am.
v a r . glauca B S S N . 1891. (Rotsgeb.)
P . excélsa L K . 1841 (Abies excélsa D E C . 1805 n o n5)
L K . 1827, Pinus excélsa L A M . 1778 non W A L L .
1828, Picea vulgaris L K . 1827) 12) . N„ M. Eur.
var. a u r e a C A R R . 1855(var.aurea-grâcilisH.OB,T.). v a r . c i n c i n n â t a H E S S E 1897. v a r . columnâris CARR. 1855. v a r . d u m ó s a CARR. 1855. v a r . elegantissima H O R T . v a r . e r e m i t a C A R R . 1855.
var. finedonénsis H E N K . & H Ö C H S T . 1865.
v a r . Mérkii B S S N . 1891.
var. n a n a C A R R . 1855.
var. n a n a C A R R . f. Benvronénsis H O R T . var. n a n a C A R R . f. R e m ó n t i i H O R T .
var. obovâta B S S N . 1909: zie P . o b o v â t a L E D E B .
var. obovâta B S S N . / . japónica B S S N . 1909: zie
P . Maximowiczii R E G .
v a r . p e n d u l a CARR. 1855. v a r . p r o c u m b e n s CARR. 1855. v a r . viminâlis W I L L K . 1877. v a r . v i r g â t a J A C Q U E S ] 853.
P . Gléhnii M A S T . 1880 Amoer,
Sae-P . hondoénsis M A Y R 1890 (P. ajanénsis F I S C H . c h a l i t l> J aP
-1847 var. microspérma M A S T 1879) Japan.
P.jezoênsis CARR. 1855: zie P . ajanénsis F I S C H .
P . Mariana B . S. P . 1888 (Pinus Mariana D U R .
1771, P. nigra L K . 1831). 13) O. Nrd Am.
v a r . D o u m é t t i i CARR. 1855.
P . Maximowiczii R E G . 1865 (P. obovâta L E D E B . 1833 var. japónicaM.Ax. 1866, P. excélsa L K . 1841
var. obovâta B S S N . 1909/. japónica B S S N . 1909). Japan.
P. Menziésii C A R R . : zie P . sitchénsis T R A U T V . & M E Y .
P . Morinda L K . 1841 (P. Smithiâna B o i s s . 1884). w . Himal.
P. nigra L K . : zie P . Mariâna B . S. P .
No. 5 18
obovâta B S S N . 1909, Abies excélsa DEO. 1805
var. obovâta C. K O C H 1873) Scand.— var. japonica M A X . : zie P . Maxime-wiczii B,EG. Kamtsch.
P. Omórica B O L L E 1877 (Pinus Omórika P A N C I C
1876) Balkan. P . orieutâlis CARR. 1855 Kauk.,
var. aureo-spicâta HORT. Taurus. var. gracilis HORT.
P. Parryäna SARG. : zie P . p û n g e n s E N G E L M .
P . polita CARR. 1855 Japan.
P . p u n g e n s E N G E L M . 1879 (P. Parryäna SARG.
1898) W.Nrd Am. var. glauca" B S S N . 1891 (zaailingen).
var. glauca (Kosteriâna) HORT.
var. glauca (Kosteriâna)-compâcta HORT. var. glauca (Kosteriana)-péndula HORT. var. glauca (Moerheimii) HORT.
P . r u b r a D I E T R . 1824 N. O. Nrd
Am. P . Schrenckiâna F I S C H . & M E Y . 1842 N. O. China. P . sitchénsis T R A U T V . & M E Y . 1847 (P. sitkaënsis
M A Y R 1890, P. Menziésii CARR. 1855) W.Nrd Am. P. Smitkiâna B o i s s . : zie P . Morinda L K .
P. vulgaris L K . : zie P . excélsa L K . Pinus L. 1754:
a m e t 5 n a a l d e n :
P . albicaulis E N G E L M . 1863 W. Nrd Am.
P . a r i s t â t a E N G E L M . 1878 (P. Balfou.rianaM.VRX..
1853 var. aristâta E N G E L M . 1862) Californie.
P. Balfouriâna M U R R . var. aristâta E N G E L M . , zie
P . a r i s t â t a E N G E L M .
P . B u n g e â n a (Zucc. msc) E N D L . 1847. u) N. China.
P . Cémbra L. 1753 M. Eur — Altagieb.
P . excélsa W A L L . 1828 Himalaya.
var. P e u c e B S S N . 1891 (P. Peuce G R I S . 1844)
Balkan-schiereil.
P . fléxilis J A M E S 1823 W. Nrd Am.
P . koraiénsis S I E B . & Z u c c . 1842 Mantsj., Japan.
P . L a m b e r t i â n a D O U G L . 1827 W. Nrd Am.
19 N o . 5
P . parviflóra S I E B . & Z u c c . 1842 J a p a n .
v a r . glauca H O R T .
P. Pence G B I S . : zie P . excélsa W A L L . v a r .
Peuce B S S N
P . Strobus L. 1753 O. Nrd Am. var. umbraculifera H E N K . & H Ö C H S T . 1865.
b met 3 n a a l d e n : P . Coulteri D. D O N 1837 Californie. P . Jeffreyi M U R E . 1853 w . Nrd Am. P . ponderósa L O U D . 1838 W. Nrd Am. P . rigida M I L L . 1768 O. Nrd Am. P . S a b i n i â n a D O U G L . 1837 W. Nrd Am. P . t u b e r c u l â t a G O R D . 1849 Californie. c m e t 2 n a a l d e n :
P. austriaca H ö s s . : zie P . Laricio P O I R . var.
austri-aca E N D L .
P . B a n k s i â n a L A M B . 1803 N. en O.
P. contórta L O U D . : zie P . inops B O N G . N r d A m
-P . inops B O N G . 1831 n o n5) S O L . in 16) A I T . 1789
(P. contórta L O U D . 1838) W. Nrd Am.
var. M u r r a y â n a E N G B L M . 1880 (P. Munnayéna
M U R R . 1853).
P. inops S O L . in A I T . n o n 5) B O N G . : zie P .
virgi-n i â virgi-n a M I L L .
P . Laricio PoiR. 1804 O., Z. Eur., var. austriaca E N D L . 1847 (P. nigra L K . 1827, w- A z i ë
-P . austriaca H ö s s . 1830) Oostenrijk.
P . leucodérmis A N T . 1864 Dalmatië,
P. maritima P O I R . : zie P . Pinaster S O L . in A I T . Servië.
P . m o n t â n a M I L L . 1768 M. Europa.
v a r . Mughus W I L L K . 1872 (P. Mughus S C O P .
1772).
var. Pumilio W I L L K . 1872 (P. Pumilio
H A E N K E 1788). var. u n c i n â t a W I L L K . 1872 (P. uncinâta R A M . in D E C . 1805). P. Mughus S C O P . : zie P . m o n t â n a M I L L . v a r . Mughus W I L L K . P . m u r i c â t a D. D O N . 1837 Californie.
No. 5 20
P. Murrayâna MTTRR. : zie P . inops B O N G . v a r .
M u r r a y â n a E N G E L M .
P. nigra L K . : zie P . Laricio P O I R . v a r . austriaca
E N D L .
P . Pinaster S O L . in A I T . 1789 (P. maritima
PoiR. 1804) Midd.
Zee-P. Pumllio H A E N K E : zie P . m o n t â n a M I L L . v a r . gebied.
P u m i l i o W I L L K .
P . p u n g e n s M C H X . 1810 O. Nrd Am.
P . resinósa S O L . i n 18) A I T . 1789 N. en O.
Nrd Am. P. silvéstris L . 1753 Eur., Kl.
var. p y g m a e a C A R R . 1855 (var. globósa H O R T . ) . A z i e»A m o e r
v a r . g l a u c a - n a n a HORT.
v a r . fastigiâta CARR. 1867 (var. WatereriHORT.).
P . Thunbérgii P A R L . in 16) D E O . 1868 Japan. P. uncinéta R A M . i n 18) D E O . : zie P . m o n t â n a M I L L . v a r . u n c i n â t a W I L L K . P. virginiâna M I L L . 1768 (P. inops S O L . in A I T . 1789 n o n B) B O N G . 1831) O. Nrd Am. d m e t é é n n a a l d :
P . monoph^lla T O R R . & F R E M . 1845
Califomië-Pseudolârix G O R D . 1858: Arizona.
Ps. Kaempferi G O R D . 1858 O. China.
Pseudotsuga CARR. 1867:
Ps. DougMsii C A R R . : zie P s . taxifólia B R I T T O N .
Ps. japónica SARG. 1898 (Tsuga japónicaSm.RAS.
1895) Japan.
Ps. mucronâta S U D W . : zie P s . taxif ólia B R I T T O N . Ps. taxif ólia B R I T T O N 1889 (#»«• DouglAsîl C A R R .
1867, Ps. mucronâta STJDW. 1895, Pinus
taxi-folia L A M B . 1803, Abies Douglâsii L I N D L . 1833) W. Nrd Am.
var. caesia S C H W E R . 1907. v a r . Frétsii HORT. v a r . glauca M A Y R . 1890. v a r . globósa H O R T . v a r . p e n d u l a E N G E L M . in B S S N . 1891. v a r . viridis S C H W E R . 1907. Sciadópitys S I E B . & Ztrcc. 1842:
21 N o . 5
Sequoia E N D L . 1847: (Wellingtónia L I N D L . 1853,
Washingtónia W I N S L . 1854). 17)
S. gigantéa D E C N . 1855 (S. Washingtónia STTDW.
1898, Wellingtónia gigantéa L I N D L . 1853,
Taxó-dium Washingtoniânum W I N S L . 1855) 18) W. NrdAm.
var. argéntea B S S N . 1891. (S.Nevada)
v a r . a u r e a B S S N . 1891.
var. glauca H E N K . & H Ö C H S T . 1865.
v a r . p e n d u l a B S S N . 1891. v a r . p y g m a é a B S S N . 1891.
S. sempervirens E N D L . 1847 (S. gigantéa E N D L .
1847, Taxódium sempervirens L A M B . 1824) . . . Californie.
Taxódium R I C H . 1810: 19) T. d i s t i c h u m R I C H . 1810 . . . . 20) O. Nrd Am. v a r . p e n d u l u m C A E R . 1867. T. h e t e r o p h ^ l l u m B R O G N . 1833 (T. chinénse F O R B . 1839) . . '. 21) China. Tsuga C A R E . 1855:
T s . canadensis CARR. 1855 O. Nrd Am, v a r . albo-spica B S S N . 1891.
v a r . a r g é n t e a H O R T . v a r . p e n d u l a B S S N . 1891.
Ts. caroliniâna E N G B L M . 1881 O. Nrd Am.
Ts. diversifólia M A X . 1881 Japan. Ts. heterophylla SARG. 1898 ( F s . Mortensiéna
CARR. 1867, Abies heterophylla R A E . 1832)2 2). W. NrdAm.
v a r . m a c r o p h ^ l l a B S S N . 1891.
Ts. Hookeriâna CARR. : zie T s . Mertensiâna SARG.
Ts. japónica S H I R A S . : zie Pseudotsuga j a p . S A R G .
Ts. Mertensiâna SARG. 1898 n o n6) C A E R . 1867 (Tsm Pattonléna S B N B C L . 1867, Ts.
Hookeriâ-na C A E E . 1867, Pinus MertensiâHookeriâ-na B O N G . 1832) W. Nrd Am. Ts. Mertensiâna C A E E . n o n6) SARG. : zie T s .
h e t e r o p h y l l a SARG.
Ts. Pattoniâna S E N B C L . : zie Ts. Mertensiâna S A E G .
Ts. Siebóldii C A E E . 1855 Japan.
Cupressineae :
No. 5 22
B . orientâlis E N D L . 1847 (Thtfja orientâlis L.
1753) Kauk.,
Ja-var. aurea C A R E . 1855. Pa n' C h i n a
-var. aurea-compâcta HORT. (-var.
semper-aurês-cens H O R T . ) .
v a r . c o m p a c t a C A R R . 1855.
var. filifórmis H E N K . & H Ö C H S T . 1865.
Chamaecyparis S P A C H 1842:
Ch. ericoides CARR. : zie Ch. thyjoides B . S. P . v a r . ericoides B S S N . & H Ö C H S T .
Ch. Lawsoniâna P A R L . 1864 W. Nrd Am. v a r . Alûmii B S S N . 1891.
v a r . a r g é n t e o - v a r i e g â t a B S S N . 1891.
. v a r . arg.-varieg. B S S N . f. Overeinderi HORT.
var. aug.-varieg. BSSN.f. „Silver Queen"HORT.
v a r . a u r e o - v a r i e g â t a B S S N . 1891. v a r . aurea-elegantissima HORT. v a r . Darleyénsis HORT. v a r . elegantissima H O R T . v a r . erécta-viridis B S S N . 1891. var. erécta-alba K E E S S E N 1891. v a r . e r é c t a - a u r e a HORT. var. erécta-filifórmis N E U M A N N 1896.
var. filifórmis B S S N . 1891 (var. filifera-grâcilis H O R T . ) .
v a r . filifórmis B S S N . f. glauca H O R T . (var. filifera-glauca H O R T . ) .
v a r . F o r s t e c k i â n a B S S N . 1891. v a r . F r a s e r i B S S N . 1891.
var. glauca B S S N . 1891. f. „Triomf v a n
Bos-k o o p " H O R T .
v a r . glauca B S S N . f. Véitchii HORT. v a r . globósa HORT.
v a r . i n t e r t é x t a B S S N . 1891. v a r . l u t e a B S S N . 1891.
var. monumentâlis HORT. (var. pyramidalis
K O C H 1873).
v a r . m o n u m e n t â l i s - g l a u c a B S S N . 1891. v a r . m o n u m e n t a l i s - n o v a B S S N . 1891. v a r . p a t u i a H O R T .
23 N o . 5 v a r . p e n d u l a B S S N . 1891. v a r . pendula-vera H E S S E 1890. v a r . r o b û s t a - g l a u c a - e r é c t a HORT. var. versicolor J . C O N I N K 1891. v a r . W e s t e r m â n n i i B S S N . 1891. v a r . Wisseli HORT. v a r . Worleyi P . SMITH 1891. v a r . Youngii HORT.
Ch. leptóclada H E N K . & H Ö C H S T . : zie Ch.
thyjoi-des B . S. P . var. Andeleyénsis CARR.
Ch. lycopodioides H E N K . & H Ö C H S T . : zie
Ch. o b t û s a E N D L . var. lycopodioides CARR.
Ch. nutkaënsis SPACH 1842 (Cupréssusnutkaénsis
L A M B . 1828, Thyjópsis boreâlis CARR. 1855). W. Nrd Am. v a r . a u r e a B S S N . 1891.
v a r . c o m p a c t a K O C H 1873.
var. glauca H E N K . & H Ö C H S T . 1865.
v a r . p e n d u l a B S S N . 1891. v a r . viridis B S S N . 1891.
Ch. o b t û s a E N D L . 1847 (Retinóspora obtûsa S I E B .
& ZlTCC. 1842) Japan.
v a r . albo-spicâta B S S N . 189J.
var. aurea H E N K . & H Ö C H S T . 1865.
v a r . aurea-grâcilis B S S N . 1891. v a r . Crippsii HORT.
v a r . filicoidea B S S N . 1891. 23)
var. lycopodioides CARR. 1867 (Ch.
lycopodio-ides H E N K . & H Ö C H S T . 1865).
v a r . magnifica B S S N . 1891.
v a r . n a n a C A R R . 1867 (var. nana-grâcilis'B.ORT.).
v a r . t e t r a g ó n a - a u r e a B S S N . 1891.
Ch. pisifera E N D L . 1847 (Retinóspora pisifera S I E B .
& Zxrcc 1842) Japan. var. aurea H E N K . & H Ö C H S T . 1865.
v a r . filifera B S S N . 1891.
var. filifera B S S N . f. aurea B S N . 1891.
var. nana-aureo-variegâta H E N K . & H Ö C H S T . 1865.
var. plumósa B S N . 1891. (gefixeerde jeugd-vorm).2 5) (RetinósporaplumósaVmTGH. 1873).
No. 5 24
v a r . p l u m ó s a B S S N . f. albo-spicâta HOBT. v a r . p l u m ó s a B S S N . f. a u r e a B S S N . 1891. v a r . p l u m ó s a B S S N . f. flavéscens K O C H . 1873.
var. squarrósa B S S N . 1891. (gefixeerde jeugd-vorm). 25) (Chamaectfparis squarrósa E N D L .
1847, Retinóspora squarrósa S I E B . & Z u c c . 1842, Retinóspora leptóclada Z u c c . 1842 non 8) H O R T . ) .
v a r . squarrósa B S S N . f. sulfurea HOBT. v a r . sulfûrea H O R T .
Ch. sphaeroidea SPACH. : zie Oh. thyjoides B . S. P .
Ch. squarrósa E N D L . : zie Ch. pisifera E N D L . v a r .
s q u a r r ó s a B S S N . & H Ö C H S T .
Ch. thyjoides B . S. P . 1888 (Cuprêssus thyoidesL. 1753, Ch. sphaeroidea SPACH 1842, Thtfja
sphaeroidâlis R I C H . 1826) o . Nrd Am.
var. Andeleyénsis CARR. 1867 (gefixeerde overgangsvorm).2 5) (Ch. leptóclada H E N K . &
H Ö C H S T . 1865, Retinóspora leptóclada H O R T . non s) Z u c c ) .
var. atróvirens H E N K . & H Ö C H S T . 1865.
v a r . a u r e a B S S N . 1891.
var. ericoides B S S N . & H Ö C H S T . 1891 (gefixeer-de jeugdvorm). 25) (Ch. ericoides CÀRR. 1855, Retinóspora ericoides Z u c c . in G O R D . 1862, n o n5) CARR. 1855). v a r . glauca E N D L . 1847. var. n a n a E N D L . 1847. Cuprêssus L. 1754: C. arizónica G R E E N E 1882 Arizonië. C. Macnabiâna MTTRR. 1855 Californie.
C. nutkaénsis L A M B . : zie Chamaec^paris n u t k a
-énsis S P A C H .
C. thyoides L. : zie Chamaecyparis thyjoides B.S.P.
Heydera K . K O C H 1873:
H. decûrrens K . K O C H : zie Libocédrus decûrrens
T O R R .
Juniperus L . 1754:
J. canadensis L O U D . : zie J . n a n a W I L L D . v a r .
25 N o . 5
J . chinénsis L. 1767 Japan. var. argénteo-variegâta B S S N . 1891. China.
v a r . aurea K O C H 1873.
var. Keteleeri H O B T . (J. Keteleerii H O R T . ) . var. neaborénsis B S S K . 1904 (J. neaborénsis
HORT. n o n 5) L A W S . 1858).
var. Pfitzeriâna S P A E T H 1899.
var. procumbens E N D L . 1847 (J. procumbens
S I E B . 1844, J. japónica C A R R . 1855). v a r . p r o c u m b e n s E N D L . f. a u r e a B S S N . 1891. v a r . p r o c u m b e n s E N D L . f. a r g é n t e a H O R T .
J . communis L. 1753 Eur.,N.Afr.,
var. aurea H O R T . (var. aureo-varieqâta B S S N . *ï; Azië,
1891). N r d A m >
v a r . hibérnica-compréssa HORT. i n1 B) CARR.
1855).
v a r . p e n d u l a L O U D . 1842.
J . excélsa B I E B . 1808
Griekenl.-J . H e r m a n n i i P E R S . 1807. w JF^Bt
-W. Nrd Am.
J. japónica C A R R . : zie J . chinénsis L . v a r .
pro-c u m b e n s E N D L .
J. Keteleerii HORT. : zie J . chinénsis L. v a r . Kete-leeri HORT. J . macrocârpa S I B T H . 1813 (J. neaborénsis L A W S . 1858) Midd. Zee-gebied. J . n a n a W I L L D . 1805. . Eur.,N.Azië, v a r . m o n t â n a E N D L . 1847 (J. nana W I L L D . N r d- A m
-var. canadensis CARR. 1867 J. canadensis L O U D . 1844).
v a r . m o n t â n a E N D L . f. a u r e a B S S N . 1891. J. neaborénsis L A W S . : zie J . macrocârpa S I B T H .
J. neaborénsis HORT. : zie J . chinénsis L. v a r . neaborénsis B S S N .
J . occidentâlis H O O K . 1840 (tenzij — J . H e r m a n n i i
P E R S . 1807). W. NrdAm.
v a r . B u r k e i H O R T .
J . Oxycédrus L. 1753 Midd. Zee-gebied. J . pachyphloea TORR. 1857 W Mexico,
No. 5 26
J. procûnibens S I E B . : zie J . chinénsis L. v a r . p r o c u m b e n s E N D L .
*) J . Pseudosabina F I S C H . & M B Y 1842 Baikalgeb.-—Hi mal. J . recurva H A M . 1825 (J. repânda H O B T . ) . Himalaya.
J. repânda HOBT. : zie J . r e c û r v a H A M .
J . rigida S I E B . & Z u c c . 1842 Japan.
*) J . thurifera L . 1753 py r.
sehier-J. tripartita HOBT. : zie J . virginiâna L. var. tripar- eil-> N- A f r
-t i -t a K O C H .
.T. virginiâna L. 1753 Nrd Am.
v a r . albospicâta B S S N . 1891. v a r . C a n n â r t i i K O C H 1873. v a r . elegantissima B S S N . 1891.
var. globósa B S S N . 1891 (var. nana-compâcta H O B T . ) . v a r . K o s t e r i â n a B S S N . 1891. v a r . p e n d u l a C A B B . 1855. v a r . p l u m ó s a - a l b a B S S N . 1891. v a r . Schóttii K O C H 1873. var. t r i p a r t i t a K O C H 1873 (J. tripartita H O B T . ) . v a r . v e n u s t a H O B T . Libocédrus E N D L . 1847 : W. Nrd Am.
L. decurrens T O B E . April 1853. (Thtfja Craigâna
B A L E . Sept. 1853, Thtfja gigantéa C A B E . 1854
non6) NTTTT. 1834, Heydera decûrrens K O C H 1873,
Thtfja plicata D O N in 1S) L A M B . 1828 p . p .2 4)
v a r . aureo-variegâta H O B T .
Retinóspora S I E B . & Z u c c . 1842. 25)
B. Ellwangeriâna C A E E . : zie T h £ j a occidentalis L. v a r . Ellwangeriâna K O C H .
E. ericoides C A B E . : zie T h ^ j a occidentalis L. v a r .
ericoides K O C H .
R. ericoides Z u c c . : zie Ohamaec^paris thyjoides B . S. P . v a r . ericoides B S S N . & H Ö C H S T .
.R. leptóclada H O B T . : zie Cham, thyjoides B . S. P .
v a r . Andeleyéngis C A B E .
E. leptóclada Z u c c . : zie Cham, pisifera E N D L . v a r . s q u a r r ó s a B S S N . & H Ö C H S T .
E. obtésa S I E B . & Z u c c . : zie Cham, obtûsa E N D L . E. pisifera S I E B . & Z u c c . : zie Cham, pisifera E N D L .
27 N o . 5
E. plumósa V E I T C H . : zie Cham, pisifera E N D L . v a r .
plumósa B S S N .
R. squarrósa S I E B . & ZTJCC. : zie Cham, pisifera
E N D L . v a r . s q u a r r ó s a B S S N . Thyja L. 1754: 26)
Th. Craigâna B A L E . : zie Libocédrus decurrens
T O R R .
Th. ericoides H O R T . in H E N K . & H Ö C H S T . : zie T b . occidentâlis L. v a r . ericoides K O C H .
T h . gigantéa NTJTT. 1834 (Th. Lóbbii B S S N . 1891,
Th. plicata D O N in1 6) L A M B . 1828 p . p.). 24) . . w . N r d A m .
v a r . fol. a u r . varieg. B S S N . 1891.
Th. gigantéa CARR. 1854: zie Libocédrus decûrrens
T O R R .
Th. gigantéa HORT. : zie variëteiten v a n T h .
occi-dentâlis L.
T h . japónica M A X . 1866 (Th. Standishii CARR.
1867) Japan.
Th. Lóbbii B S S N . : zié T h . gigantéa NTJTT.
T h . occidentâlis L. 1753 Nrd Am.
v a r . a u r e a B S S N . 1891.
var. aureo-spicâta B S S N . 1893 (Th. gigantéa
aureasoRT.,Th. gigantéa semper-aureasoRT.). v a r . Bódmeri B S S N . 1891.
v a r . Columbia B S S N . 1903.
var. Ellwangeriâna K O C H 1873 (gefixeerde overgangsvorm 25) ; Betinóspora
Ellwangeri-âna CARR. 1867).
var. Ellwangeriâna K O C H f. aurea S P A E T H 1896.
var. Ellwangeriâna K O C H f. „ R h e i n g o l d " V O L L E R T 1904.
var. ericoides K O C H 1873 (gefixeerde jeugd-vorm 2 5) ; Chamaectfparis ericoides C A R R .
1855, Th$ja ericoides H O R T . in 1B) H E N K . &
H Ö C H S T . 1865, Relinóspora ericoides C A R R . 1855 n o n5) Zu oc).
v a r . ericoides K O C H f. a u r e a HÖRT.
var. fastigiâta B S S N . 1891 (var. stricta H O R T . ) .
No. 5 28
v a r . hollândica B S S N . 1904 (var. plicata HOBT.
n o n6) M A S T . ) .
v a r . hollândica B S S N . f. albo-spicâta HORT.
var. hollândica B S S N . f. n a n a H Ö R T . v a r . p e n d u l a H E N K . & H Ö C H S T . 1865. var. plicata M A S T E R S 1897 n o n8) H O R T . (Th. plicata P A R L . 1868 non D O N in15) L A M B . 1828). v a r . Spaethii P . S M I T H 1891. v a r . spiralis HORT.
var. Vervaeneâna H E N K . & H Ö C H S T . 1865.
v a r . W a r e â n a K O C H 1873 (var. robûsta CARR.
1855).
Th. orientâlis L. 1753: zie Biota orientâlis E N D L . Th. plicata D O N in1 8) L A M B . : zie Libocédrus
decur-rens T O R R , en T h . gigantéa NXJTT.
Th. plicata P A R L . : zie T h . occidentâlis L. v a r . p l i c a t a M A S T , non H O R T .
Th. sphaeroidâlis R I C H . : zie Chamaecyparis
thyjoi-des B . S. P .
Th. Standishii CARR. : zie T h . japónica M A X .
Thyjópsis S I E B . & Z u c c 1842:
Th. boreâlis CARR. : zie Chamaecyparis nutkaénsis
S P A C H . T h . d o l a b r â t a S I E B . & Ztrcc. 1842 Japan, v a r . fol. varieg. G O R D . 1862. var. n a n a E N D L . 1847 (Th. laetêvirens L I N D L . 1861).
Gnetaceae
Ephedra L. 1754: E . distâchya L. 1753 W. Frankr., var. monostâchya S T A P F 1889 (E. monostâchya ^ g ^ e r i ë6'L. 1753). ' ^ e n e'
E . foliâta BOISS. 1845 (E. Kokânica REG. 1879). Iran, Turke-stan, Arab.
E . frâgilis D E S P . 1800 Midd.
Zee-var, campylópoda C. A. M E Y 1846. gebied. E . intermédia S C H R E N K & M E Y 1846 "Centr. Azië.
E . trifûrca T O R R . 1848 Nrd Am.
29 No. 5
1) Ginkgo (eigenlijk Ginkyo) biloba was vroeger bekend als Salisburia
adiantifolia, de eenige conifeer m e t afvallend „loofblad". Sinds de
ont-dekking van beweeglijke spermatozoïden in de stuifmeelbuis door den J a p a n n e r H I B A S E in 1896 (The Spermatozoid of Ginkgo, K. M I Y A K E ) v o r m t zij een a p a r t e Masse met de familie Ginkgoaceae.
2) De plant k o m t nog steeds op verschillende kweekerijen voor onder den n a a m Podocarpus koraiana, waaronder zij ingevoerd werd.
3) Podocarpus spicata is bij uitzondering hier en d a a r winterhard. 4) P L I N I U S schreef Picea en Abies in onzen tegenwoordigen zin; B A U H I N (Pinax 1623) eveneens. TOUBNEFORT (Institutiones 1700) bracht
Picea onder Abies, zoodat bij h e m de gewone d e n : Abies taxifolio fructu sursum spectante (met de v r u c h t opgericht) heet, de gewone s p a r : Abies tenuoire folio, fructu deorsum inflexo (met hangende vrucht).
L I N N A E U S b r a c h t zoowel Picea als Abies onder Pinus en gaf als „ t r i v i a a l n a m e n " de oude geslachtsnamen Abies en Picea. L I N N A E U S h a d de triviaalnamen ingevoerd om een plant op een gemakkelijke wijze t e kunnen aanduiden ; m a a r de soortnaam was h e m v a n veel meer belang ; de soortnamen (evenals de geslachtsnamen) van alle planten zijn door hem geheel herzien, en voor die n a m e n gaf hij vaste regels.
Maar om de triviaalnamen bekommerde hij zich n i e t ; regels daar-o m t r e n t liet hij aan latere bdaar-otanici daar-over; hij kdaar-on niet vermdaar-oeden d a t zijn trivaalnamen onze soortnamen zouden worden, heeft het idee ervan zeer afgekeurd in zijn gezegde d a t bij h e t gebruik der triviaalnamen vooral de soortnaam niet m o c h t vergeten worden, anders verviel de p l a n t k u n d e in den vroegeren onmethodischen („barbaarschen") toestand.
Zijn soortnaam bestond uit 1 t o t 12 woorden die precies alles moesten b e v a t t e n waarin de p l a n t verschilt van de andere soorten van het betref-fende geslacht, niet meer en niet minder. Die Linneaansche soortnamen zijn ongeveer onze korte diagnosen geworden, welke echter lang niet altijd bij een soortnaam worden gegeven.
Door de snelle verbreiding van L.'s triviaalnamen, die in het gebruik langzamerhand soortnamen werden en tenslotte in 1867 als zoodanig werden gewettigd, werden die n a m e n van L I N N A E U S behouden zonder d a t zij technisch herzien werden. L I N N A E U S gaf helaas als triviaalnamen vele oude geslachtsnamen, die d a n ook gebleven zijn.
En in ons geval heeft hij den t r i v i a a l n a a m Abies gegeven aan de plant die vóór T O U B N E F O B T een Picea was en den triviaalnaam Picea aan de-gene die vóór T O U B N E F O B T Abies heette. N u deed d a t er in dien tijd niet veel t o e ; met L I N N A E U S begon een nieuwe nomenclatuur. E n het zou niets gehinderd hebben indien men aan Pinus Picea L. en Pinus Abies L. die beteekenis h a d laten blijven, n.J. a a n P. Picea L. die van zilverden, aan Pinus Abies L. die van gewone spar. Maar d a t is niet gebeurd.
No. 5 30
M I L L E R m a a k t e in 1759 Abies weer t o t een a p a r t geslacht, waaronder ook Picea viel (dus evenals bij T O U B N E F O B T ) . Dit geslacht Abies werd voor het eerst weer in Abies en Picea gesplitst door L I N K in 1827. Nu h a d L I N K zeer goed den n a a m Picea k u n n e n geven in den zin van L I N N A E U S ; m a a r hij gaf inplaats d a a r v a n aan onze zilverden den n a a m
Abies, dien we daardoor gehouden hebben, en waaraan we n u gewend
zijn; curieus is h e t d a t hij h a a r den soortnaam excelsa gaf, die t h a n s de soortnaam van de gewone spar is. Deze laatste werd door L I N K Picea
vulgaris gedoopt; zijn geslachtsnaam is blijven bestaan, zijn soortnaam
is evenals die v a n de zilverden vervallen.
Door L I N K zitten we dus m e t twee geslachtsnamen die in strijd zijn m e t de o p v a t t i n g van L I N N A E U S op wien onze nomenclatuur gegrond is. E n die n a m e n van L I N N E A U S hebben nog actueele w a a r d e ; w a n t volgens de prioriteitswet (reeds in 1867 afgekondigd) was de wettige (n.l. de oudste) soortnaam voor onze gewone spar de n a a m Abies-van L I N N A E U S , en die van de zilverden de n a a m Picea van L I N N A E U S ; dus moesten de n a m e n zijn Picea Abies (gewone spar) en Abies Picea (zilverden), welke consequentie door L I N D L E Y in 1833 en K A B S T E N in 1882 ook a a n v a a r d is.
Op zichzelf zijn deze n a m e n al verwarrend, temeer d o o r d a t Miller onze spar Abies Picea noemde, welke n a a m men bijv. nog v i n d t in K O C H ' S Dendrologie (1873).
Gelukkig heeft h e t I n t e r n a t i o n a a l Nomenclatuur Congres v a n 1906 een regel (art. 4) g e m a a k t die zulke verwarrende n a m e n ongeldig ver-k l a a r t ; m a a r er ver-kan natuurlijver-k verschil van meening bestaan over het al of niet verwarrende en er is geen uitvoerende m a c h t die bij verschil van meening beslist, en dwingt de u i t s p r a a k t e volgen.
5) Abies excelsa L K . non D E C . b e t e e k e n t : de plant die door L I N K zoo genoemd is, en niet degeen, die D E CANDOLLE onder denzelfden n a a m begreep (dat was onze Picea excelsa L K . ) ; deze uitlegging geldt m u t a t i s m u t a n d i s eveneens voor andere gevallen m e t ,,non".
6)' I n h e t algemeen is h e t beter h e t woord fastigiatus (bundelvormig, bezemvormig) t e gebruiken d a n pyramidalis, d a a r de v o r m v a n een p y r a m i d e geen juiste vergelijking geeft. E n zonder bezwaar kan deze woordvervanging p l a a t s hebben o m d a t in geen enkele soort de eene variëteit fastigiatus, de andere pyramidalis genoemd wordt.
7) Deze Araucaria (Monkey's puzzle) v o r m t in h a a r vaderland geheele wouden, w a a r v a n de oppervlakte echter aan h e t afnemen is, d a a r zij v a a k door b r a n d geteisterd worden. De zaden zijn e e t b a a r ; in gunstige Zomers ontwikkelen zich ook in ons land kegels, bij de Ç exemplaren ± 20 c.M., bij de tf ± 10 c.M. hoog.
8) Atlas, Libanon en H i m a l a y a zijn nu de drie groeiplaatsen waar de laatste cederbosschen t e vinden zijn. Eertijds hebben zij waarschijnlijk een samenhangend gebied bewoond en kwamen zij lager in het gebergte voor. Bij h e t warmer worden van het klimaat zijn de ceders hooger de bergen ingegaan (waar t h a n s nog de resten van gletschers gevonden worden) en zijn zij in het tusschenliggende gebied door ongunstige levensomstandigheden uitgestorven. H e t welriekende h o u t was reeds in de oudste tijden zeer gezocht.
31 No. 5
9) Oryptomeria elegans is een gefixeerde jeugdvorm, evenals vele vormen in andere geslachten die vroeger onder h e t geslacht Retinóspora samengebracht werden; cf. ook noot 25.
10) De oudere en eigenlijk wettige n a a m voor CunninghamAa is Belis, m a a r deze is door het I n t e r n a t i o n a a l Nomenclatuur Congres van 1905 onder de „nomina rejicienda" (te verwerpen namen) gebracht.
11) Onder den n a a m Abies Alcockiana zijn in 1861 in J a p a n twee schillende Picea-soorten, P . ajanensis F I S O H en P . Alcockiana CABB. ver-zameld: bij een boschje, waarin beide sö*orten door elkander gegroeid waren, werden kegels opgeraapt en n a a r de kweekerij van de firma V E I T C H gezonden. CABBIÈBE wees reeds in 1867 op het feit d a t onder den n a a m P. Alcockiana ook planten verkocht werden, die behoorden t o t de reeds langer bekende P. ajanensis; in 1880 werd alles grondig onderzocht, en kwam ook de oorsprong van de verwarring aan h e t licht. 12) Picea excelsa heeft in den loop der tijden o.a. deze namen gehad :
Pinus Abies L., Abies Picea MILL., Pinus Picea D U R O I en Picea Abies
K A B S T . ; al deze n a m e n zijn verwarrend in verband met de namen die onze zilverden, Abies alba M I L L , heeft gedragen: Pinus Picea L.,
Pinus Abies DU R O I en Abies Picea L I N D L . Al is derhalve de soortnaam Abies ouder dan excelsa, en dus de n a a m Picea Abies K A B S T E N n a a r
prioriteit de wettige, zoo wordt deze n a a m verworpen wegens a r t . 4 en art. 51.4 der nomenclatuurregels; cf. o.a. noot 4.
13) Dit is weer een voorbeeld van bijzondere- en algemeene prioriteit; hoewel P. nigra de oudste n a a m is als Picea-soort, moet de n a a m P . Mariana gebruikt worden, o m d a t Mariana de oudste soortnaam is voor de p l a n t in combinatie m e t welken geslachtsnaam ook.
14) (Zucc. msc) Endl. beteekent: E N D L I C H E S geeft in zijn „Synopsis Coniferarum" van 1847 een citaat uit een manuscript (handschrift, brief) van ZUCCABINI waarin de n a a m P . Bungeana met beschrijving voor-k o m t . Aangezien E N D L I C H E S de eerste is die n a a m en beschrijving'ge-publiceerd heeft, wordt „ E n d l . " de a u t e u r s n a a m ; als aanduiding hoe hij aan zijn gegevens k o m t , wordt ,,Zucc. m s c " er tusschen haakjes bij
15) I n h e t groote werk van L A M B E B T : ,,A description of t h e genus P i n u s " , zijn de botanische beschrijvingen door den plantkundige D. D O N g e m a a k t ; v a n d a a r de combinatie ,,D. Don in L a m b . " . Op soortgelijke wijze zijn t e verklaren: Coss. in D E C , D O M B E Y in M I B B E L , SOL. in A I T . , enz.
16) De parasolspar d a n k t h a a r eigenaardig voorkomen aan de krans-wijs staande dubbelnaalden, eigenlijk kortloten, die in de oksels van schubvormige blaadjes rondom de langloten s t a a n .
17) Wellingtonia 1853 en Washingtonia 1854 zijn oude, ongeldige ge-slachtsnamen van Sequoia. De oudste, wettige n a a m Steinhauera P B E S L . 1838 is door h e t Internationaal Nomenclatuur Congres 1906 op de lijst der „nomina rejicienda" (te verwerpen namen) geplaatst.
