S T :
Instituut voor C u l t u u r t e c h n i e k en Waterhuishouding
Nota 640 15 oktober 1971
VERSLAG V A N E E N 14-DAAGSE STUDIEREIS
B E T R E F F E N D E H E T WETENSCHAPPELIJK O N D E R Z O E K N A A R O P E N L U C H T R E C R E A T I E IN D E
VERENIGDE STATEN V A N NOORD-AMERIKA E N C A N A D A
P r o f . i r . C . Bijkerk
iz,
2 2 S~<
N o t a ' s van h e t Instituut zijn in p r i n c i p e i n t e r n e c o m m u n i c a t i e m i d -d e l e n , -dus geen officiële p u b l i k a t i e s .
Hun inhoud v a r i e e r t s t e r k en kan zowel b e t r e k k i n g hebben op een eenvoudige w e e r g a v e van c i j f e r r e e k s e n , a l s op e e n c o n c l u d e r e n d e d i s c u s s i e van o n d e r z o e k s r e s u l t a t e n . In de m e e s t e gevallen zullen de c o n c l u s i e s e c h t e r van voorlopige a a r d zijn, omdat h e t o n d e r -zoek nog niet i s a f g e s l o t e n .
Bepaalde n o t a ' s k o m e n niet voor v e r s p r e i d i n g buiten h e t Instituut in a a n m e r k i n g .
I N H O U D
b i z .
VERANTWOORDING 1 PROGRAMMA VAN DE STUDIEREIS 4
VERSLAG VAN DE VERSCHILLENDE ONDERDELEN
VAN DE STUDIEREIS 5
1 • A l g e m e e n 5 2. Workshop ' U s e r s p r e f e r e n c e studies and d e m a n d a n a l y s i s '
te Ann A r b o r 10 3 . Het b e z o e k aan v e r s c h i l l e n d e d i e n s t e n en i n s t e l l i n g e n
in Washington 17 3 . 1 . Het D e p a r t m e n t of Housing and Urban Development 17
3 . 2 . Het B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n 20 3 . 2 . 1 . Division of Nationwide Planning 20 3 . 2 . 2 . Division of F e d e r a l Coordination 23 3 . 2 . 3 . Division of R e s e a r c h and Education 26
4. D e p a r t m e n t of A g r i c u l t u r e 30 4. 1. Soil C o n s e r v a t i o n S e r v i c e 30 5. R e s o u r c e s for the F u t u r e , I n c . 32 6. The P r e s i d e n t i a l Council on E n v i r o n m e n t a l Quality 34
7. R e c r e a t i e - o n d e r z o e k in Canada 35
LITERATUUR 44
BIJLAGEN
1. Agenda State Planning Workshop 2. C o u r s e s , e t c . R e c r e a t i o n
3 . S t a n d a r d M e t r o p o l i t a n S t a t i s t i c a l A r e a s U . S . A . 4. P a r k s
VERANTWOORDING
H e t w e t e n s c h a p p e l i j k o n d e r z o e k n a a r de o p e n l u c h t r e c r e a t i e in h e t k a d e r van de o p e n l u c h t r e c r e a t i e v o o r z i e n i n g e n bij de l a n d i n r i c h t i n g i s
sinds enige j a r e n op het Instituut voor C u l t u u r t e c h n i e k en W a t e r h u i s -houding in ontwikkeling. Z o a l s a l g e m e e n bekend heeft het a s p e c t van de o p e n l u c h t r e c r e a t i e in de V e r e n i g d e Staten r e e d s g e r u i m e tijd de aandacht van w e t e n s c h a p p e l i j k e o n d e r z o e k e r s en ook van het w e t e n schappelijk o n d e r w i j s . De i n s t e l l i n g van de 'Outdoor R e c r e a t i o n R e -s o u r c e -s Review C o m m i -s -s i o n ' (O.R .R .R . C . ) door de p r e -s i d e n t van de U . S . A . in 1958 getuigt e v e n z e e r van een v e r g a a n d e en v r o e g t i j d i g e i n t e r e s s e op r e g e r i n g s n i v e a u in dit land. Uit de l i t e r a t u u r komt n a a r v o -r e n , dat e -r op dit punt onde-r a n d e -r e a l s gevolg van dit initiatief, een duidelijke v o o r s p r o n g aanwezig i s .
Teneinde op de hoogte te blijven van de n i e u w s t e ontwikkelingen, die uit de l i t e r a t u u r blijken, wordt door het Instituut voor C u l t u u r t e c h niek en Waterhuishouding m e t v e r s c h i l l e n d e o n d e r z o e k e r s in de V e r -enigde Staten contact onderhouden door m i d d e l van c o r r e s p o n d e n t i e . Ingevolge deze u i t w i s s e l i n g van kennis w e r d eind 1970 een uitnodiging ontvangen voor d e e l n e m i n g aan het 5 j a a r l i j k s c o n g r e s van de I n t e r n a -t i o n a l Union of F o r e s -t R e s e a r c h O r g a n i z a -t i o n ( I . U . F . R . O . ) , w a a r v a n de s e c t i o n 'Outdoor R e c r e a t i o n and Wildlife' h e t o n d e r w e r p 'Outdoor R e c r e a t i o n ' tot hoofdonderwerp h a d .
Het initiatief tot deze uitnodiging voor bijwoning en het houden van een lezing over het N e d e r l a n d s o n d e r z o e k ging uit van d r . Gordon T a y l o r uit C a n a d a , D i r e c t o r van het D e p a r t m e n t of T o u r i s m and R e -c r e a t i o n in Manitoba. L a a t s t g e n o e m d e was v o o r z i t t e r van een tijdens h e t c o n g r e s te houden ' W o r k s h o p ' gewijd aan het o n d e r w e r p 'Bepaling
van gebruik van en v r a a g n a a r o p e n l u c h t r e c r e a t i e ' ( o n d e r z o e k en p r o g -n o s e m e t h o d e -n ) . Dit o -n d e r w e r p i s voor N e d e r l a -n d va-n b e l a -n g , d a a r h i e r a a n op t a l r i j k e fronten t h a n s wordt g e w e r k t , z o a l s bij de projecten Spaarnwoude, Midden-Delfland, G r e v e l i n g e n b e k k e n , L o p i k e r w a a r d , Volthe-De Lutte en d e r g e l i j k e .
Door o r g a n i s a t o r i s c h e omstandigheden kon de d e e l n a m e a a n het c o n g r e s in G a i n e s v i l l e in F l o r i d a geen doorgang vinden. Wel w e r d een N e d e r l a n d s e b i j d r a g e , omvattende een o v e r z i c h t van een door het I n
-stituut voor C u l t u u r t e c h n i e k en Waterhuishouding v e r r i c h t o n d e r z o e k ingezonden. Deze b i j d r a g e w e r d door de a n d e r e d e e l n e m e r s aan deze s t u d i e r e i s , te weten d r s . A . H . C , van O n z e n o o r t , hoofd van de A f d e -ling B e l e i d s v o o r b e r e i d i n g van het M i n i s t e r i e van C . R . M , en m e v r . d r s . B . G . Z a n d s t r a , d e s t i j d s van de afdeling E c o n o m i s c h e Aangelegenheden van genoemd M i n i s t e r i e op het c o n g r e s mondeling t o e g e l i c h t en a a n g e -vuld m e t een eigen v i s i e op de r e c r e a t i e - o n d e r z o e k s p r o b l e m a t i e k in N e d e r l a n d . De b i j d r a g e w e r d onder de d e e l n e m e r s v e r s p r e i d .
Een tweede o n d e r d e e l van de s t u d i e r e i s , w a a r a a n door de s a m e n -s t e l l e r van dit r a p p o r t wel w e r d d e e l g e n o m e n , v o r m d e de d e e l n a m e aan een b i j e e n k o m s t 'The G r e a t Lake State R e c r e a t i o n Planning W o r k s h o p ' in Ann A r b o r . Deze w e r d g e o r g a n i s e e r d door het R e g i o n a l B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n te Ann A r b o r ( d i r e c t e u r R o m a n H . Koenings) en w e r d gehouden van 23 tot en m e t 25 m a a r t 1 9 7 1 .
De uitnodiging voor deze d e e l n a m e w e r d v e r k r e g e n door b e m i d d e -ling van d r . M i c h a e l Chubb, a s s i s t a n t p r o f e s s o r van het D e p a r t m e n t of P a r k and R e c r e a t i o n R e s o u r c e s and R e s o u r c e D e v e l o p m e n t , Michigan State U n i v e r s i t y , E a s t L a n s i n g , Michigan. D r . Chubb v e r r i c h t w e t e n
-schappelijk o n d e r z o e k in de ' G r e a t Lake R e g i o n ' ten behoeve van de ontwikkeling van r e c r e a t i e p r o j e c t e n .
Als d e r d e o n d e r d e e l w e r d gepland een b e z o e k aan v e r s c h i l l e n d e p e r sonen en d i e n s t e n in Washington en Ottawa. Ook bij de b e z o e k e n a a n d e ze i n s t e l l i n g e n stond het w e t e n s c h a p p e l i j k o n d e r z o e k s a s p e c t van de o p e n l u c h t r e c r e a t i e c e n t r a a l . A l s zodanig stonden op het p r o g r a m m a b e -zoeken aan het B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n van het D e p a r t m e n t of the I n t e r i o r , w a a r b i j m e t n a m e de Division of Nationwide Planning en de
Division of R e s e a r c h and Education w a r e n b e t r o k k e n . Het B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n (BOR) is b e l a s t m e t de landelijke c o ö r d i n a t i e van het o n d e r z o e k , de planning en f i n a n c i e r i n g van de o p e n l u c h t r e c r e a t i e in de U . S . A . V o o r t s w e r d een bezoek g e b r a c h t aan het D e p a r t m e n t of Housing and Urban Development, m e t n a m e 'de Open Space and U r b a n Beautification D i v i s i o n ' en aan het D e p a r t m e n t of A g r i c u l t u r e , in c a s u
'de Soil C o n s e r v a t i o n S e r v i c e ' in het bijzonder 'de R e s e a r c h D e v e l o p -m e n t D i v i s i o n ' .
V o o r t s w e r d een bezoek g e b r a c h t aan de R e s o u r c e s for the F u t u r e I n c . een p a r t i c u l i e r e , niet c o m m e r c i ë l e i n s t e l l i n g voor w e t e n s c h a p p e lijk o n d e r z o e k en opleiding t e n behoeve van de ontwikkeling, de c o n
-s e r v e r i n g en het gebruik van nationale h u l p b r o n n e n en de b e v o r d e r i n g van de m i l i e u h y g i ë n e . Deze i n s t e l l i n g is in 1952 o p g e r i c h t m e t m e d e -w e r k i n g van de F o r d F o u n d a t i o n , -w a a r v a n ook de s u b s i d i e s voor een b e l a n g r i j k d e e l afkomstig zijn (RESOURCES FOR THE F U T U R E , 1971). Uit t a l r i j k e gekwalificeerde p u b l i c a t i e s van deze i n s t e l l i n g voor w e t e n
-schappelijk o n d e r z o e k blijkt, dat dit een b e l a n g r i j k c e n t r u m i s . T e n s l o t t e w e r d in Washington het B u r e a u v a n de P r e s i d e n t i a l
Council on E n v i r o n m e n t a l Quality b e z o c h t , w a a r prof. d r . J.L.. K n e t s c h , h o o g l e r a a r aan de U n i v e r s i t e i t van Washington, t h a n s w e r k z a a m i s . D r . K n e t s c h i s v o o r h e e n w e r k z a a m g e w e e s t bij de R e s o u r c e s for the F u t u r e en heeft s a m e n m e t d r . M a r i o n Clawson e . a . vele p u b l i c a t i e s
op zijn n a a m over het w e t e n s c h a p p e l i j k o n d e r z o e k inzake o p e n l u c h t r e -c r e a t i e . T e v e n s is hij a d v i s e u r van de C a n a d e s e r e g e r i n g op het gebied van de o p e n l u c h t r e c r e a t i e en sinds een j a a r v e r b o n d e n aan het Council on E n v i r o n m e n t a l Q u a l i t y . Het Council w e r d in 1970 door P r e s i d e n t Nixon i n g e s t e l d .
Op s u g g e s t i e van d r . Gordon T a y l o r (Manitoba), die s a m e n m e t prof. d r . J . L . K n e t s c h nauw b e t r o k k e n i s bij het nationale o n d e r z o e k s p r o g r a m m a in Canada op het gebied van de o p e h l u c h t r e c r e a t i e v o o r z i e -ningen, w e r d e v e n e e n s een bezoek g e b r a c h t aan Ottawa. H i e r t r a d a l s c o n t a c t p e r s o o n op m r . C. Westland, e e n N e d e r l a n d e r die sinds 17 j a a r in Canada w e r k z a a m is en thans a l s r e c r e a t i e d e s k u n d i g e v e r b o n d e n is aan het D e p a r t m e n t of Health and W e l f a r e . In Ottawa w e r d een b e z o e k
g e b r a c h t aan de Planning Division van de National H i s t o r i e P a r k s B r a n c h (dr. Lockwood) van het D e p a r t m e n t of Indian Affairs and De-v e l o p m e n t .
PROGRAMMA VAN DE STUDIEREIS
1. D e e l n e m i n g a a n State Planning W o r k s h o p in Ann A r b o r , Michigan, van 23 tot en m e t 25 m a a r t 1 9 7 1 . Voor het p r o g r a m m a moge w o r d e n v e r w e z e n n a a r bijlage 1.
2. Bezoek aan v e r s c h i l l e n d e o n d e r z o e k s i n s t e l l i n g e n en d i e n s t e n in Washington van 26 tot en m e t 30 m a a r t 1 9 7 1 .
Aan de o n d e r s t a a n d e d i e n s t e n en i n s t e l l i n g e n w e r d een b e z o e k g e -b r a c h t :
2 . 1 . D e p a r t m e n t of Housing and U r b a n D e v e l o p m e n t . Open Space and U r b a n Beatification Division ( m r . D w i g h t R e t t i , d i r e c t e u r ) , E n v i r o n m e n t a l and U r b a n Design B r a n c h , Office of Planning and Development ( m r . O s c a r S u t e r m e i j e r ) ;
2 . 2 . B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n
2 . 2 . 1 . Division of Nationwide Planning ( m r . L e s t e r F . F a b e r ) , 2 . 2 . 2 . Division of F e d e r a l C o o r d i n a t i o n ( m r . B e r n a r d C C o l l i n s ) , 2 . 2 . 3 . Division of R e s e a r c h and Education (dr. R o s s D . N e t h e r t o n ) ; 2 . 3 . D e p a r t m e n t of A g r i c u l t u r e , the Soil C o n s e r v a t i o n S e r v i c e , R e
-s e a r c h Development Divi-sion ( C h a r l e -s G. P h i l l i p -s ) ; 2 . 4 . R e s o u r c e s for the F u t u r e , I n c . (dr. C h a r l e s J. C i c c h e t t i ) ; 2 . 5 . B u r e a u of the P r e s i d e n t i a l Council on E n v i r o n m e n t a l Quality
(prof. d r . J. L. K n e t s c h ) .
3 . Bezoek aan Ottawa in Canada (31 m a a r t tot en m e t 3 a p r i l 1971). 3 . 1 . D e p a r t m e n t of National Health and Welfare ( m r . C Westland); 3 . 2 . D e p a r t m e n t of Indian Affairs and Development, N a t i o n a l and H i s
VERSLAG VAN DE VERSCHILLENDE ONDERDELEN VAN DE S T U -DIEREIS
1. A l g e m e e n
Als a l g e m e e n a s p e c t van het v e r s c h i j n s e l o p e n l u c h t r e c r e a t i e in de V e r e n i g d e Staten komt n a a r v o r e n , dat de e e r s t e ontwikkelingen een s t e r k e binding hebben m e t de nationale p a r k e n en de nationale h u l p b r o n n e n . Dit komt tot uitdrukking in de a a r d van de d i e n s t e n en i n s t e l -lingen, die zich op het gebied van o p e n l u c h t r e c r e a t i e bewegen. In dit v e r b a n d zijn te n o e m e n de F o r e s t S e r v i c e , de National P a r k S e r v i c e , de Soil C o n s e r v a t i o n S e r v i c e , het United S t a t e s C o r p s of E n g i n e e r s , het B u r e a u of R e c l a m a t i o n , de T e n n e s s e e Valley Authority, e t c
Al deze d i e n s t e n hebben een p r i m a i r e t a a k s t e l l i n g in het in v e r schillende opzichten tot ontwikkeling b r e n g e n van de natuurlijke h u l p -b r o n n e n van het land. Bij deze plannen tot ontwikkeling is in de l a a t s t e 20 j a a r s t e r k het v e r s c h i j n s e l van de o p e n l u c h t r e c r e a t i e n a a r v o r e n gekomen, w a a r d o o r dit a s p e c t thans m e e r en m e e r een i n t e g r a a l o n -d e r -d e e l van -deze -d i e n s t e n gaat v o r m e n . Het betreft h i e r b e s t a a n -d e d i e n s t e n , in de a c t i v i t e i t e n •waarvan het facet o p e n l u c h t r e c r e a t i e wordt g e ï n c o r p o r e e r d . Van veel r e c e n t e r datum is het f e d e r a l e B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n , dat is i n g e s t e l d op een t i j d s t i p , dat de d i v e r s e a c t i v i t e i t e n de noodzaak van een z e k e r e m a t e van c o ö r d i n a t i e deed blijken.
Tegen de a c h t e r g r o n d van de h i e r v o o r g e s c h e t s t e ontwikkeling is het v e r k l a a r b a a r , dat ook in het wetenschappelijk o n d e r z o e k n a a r de o p e n l u c h t r e c r e a t i e het o n d e r z o e k n a a r de i n r i c h t i n g s a s p e c t e n en de f y s i s c h - g e o g r a f i s c h e v e r b a n d e n relatief v e e l aandacht hebben g e k r e g e n . H i e r i n komt l a n g z a a m m a a r z e k e r door a l l e r l e i o o r z a k e n een a c c e n t -v e r s c h u i -v i n g in de r i c h t i n g -van s o c i a a l - w e t e n s c h a p p e l i j k e a s p e c t e n -van de o p e n l u c h t r e c r e a t i e .
Als een van de v e r k l a r i n g e n voor deze v e r a n d e r i n g in de b e l a n g -s t e l l i n g -s f e e r kan w o r d e n genoemd het feit, dat in de afgelopen decennia
het v e r s c h i j n s e l o p e n l u c h t r e c r e a t i e m e e r en m e e r een m a s s a v e r s c h i j n -s e l i -s g e w o r d e n . Al-s gevolg h i e r v a n i -s de i n t e r e -s -s e in de huidige en t o e k o m s t i g e g e d r a g s p a t r o n e n van de v e r s c h i l l e n d e b e v o l k i n g s g r o e p e n
s t e r k t o e g e n o m e n , onder a n d e r e m e t het oog op het treffen van de j u i s te voorzieningen De i n t e r e s s e in d e e l n e m i n g s p e r c e n t a g e s a a n v e r
-schillende v o r m e n van o p e n l u c h t r e c r e a t i e i s s t e r k g e s t e g e n na het tot stand k o m e n van de r a p p o r t e n van de Outdoor R e c r e a t i o n R e s o u r c e s Review C o m m i s s i o n van 19601965 H i e r i n zijn op grond van s t a t i s -t i s c h e o n d e r z o e k s m e -t h o d e n , he-t d e e l n e m e r s p e r c e n -t a g e en de 'ac-tivi-ty d a y s ' voor v e r s c h i l l e n d e v o r m e n van o p e n l u c h t r e c r e a t i e in de V e r e n i g -de Staten zo goed mogelijk b e n a d e r d - Deze zijn v o o r t s g e r e l a t e e r d aan e n e r z i j d s de geboden mogelijkheden en a n d e r z i j d s de s o c i o e c o n o m i
sche f a c t o r e n van de b e v o l k i n g s g r o e p e n . Het o n d e r z o e k w e r d in o p -d r a c h t van -de O. R . R . R . C , u i t g e v o e r -d -door het B u r e a u of the C e n s u s en o m v a t t e via i n t e r v i e w s o n g e v e e r 4000 r e s p o n d e n t e n p e r s e i z o e n (4 k e e r p e r j a a r ) in I960, v e r d e e l d over 700 van de 3000 counties- In 1965 omvatte de e v e n e e n s door h e t B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n g e s p o n s o r d e N a t i o n a l R e c r e a t i o n Survey 7000 r e s p o n d e n t e n en w a s g e -r i c h t op de z o m e -r m a a n d e n juni, juli en a u g u s t u s (CICCHETTI, 1970). Enkele r e s u l t a t e n zijn v e r m e l d in t a b e l
1-Een saillant o n d e r d e e l van de r e s u l t a t e n van deze studies is de o n t o e l a a t b a a r h e i d van eenvoudige t r e n d - e x t r a p o l a t i e s ten a a n z i e n van d e e l n e m i n g s p e r c e n t a g e s . Met n a m e i s gebleken, dat zelfs in een p e riode van 5 j a a r b e l a n g r i j k e v e r s c h u i v i n g e n in de t r e n d s kunnen o p t r e -den.
De r e s u l t a t e n van deze landelijke r e c r e a t i e - o n d e r z o e k i n g e n zijn op v e l e r l e i wijze g e a n a l y s e e r d door u n i v e r s i t e i t e n en i n s t e l l i n g e n a l s b i j v o o r b e e l d de R e s o u r c e s for the F u t u r e . De r e s u l t a t e n van deze o n d e r z o e k i n g e n m e t behulp van f a c t o r a n a l y s e en r e g r e s s i e b e r e k e n i n -gen hebben b i j g e d r a g e n tot een b e t e r inzicht in a a r d en v o o r k o m e n van o p e n l u c h t r e c r e a t i e - Zo zijn e r r e g r e s s i e m o d e l l e n , die de k a n s op en de m a t e van d e e l n a m e a a n een b e p a a l d e v o r m van o p e n l u c h t r e c r e a t i e geven in afhankelijkheid van a l l e r l e i s o c i o e c o n o m i s c h e en a a n b o d s -f a c t o r e n .
> e ni ri ft H ft • H U • H « O, u v O, i? Q S Ci" ft m af-e nj 2 •H Z N T I T I T I Z Z Z T I N v o N s O » s O O - n t ~ O T i i n o o * ( M N * m co o J J - - # * . . . # . < < i n N ^ c o ' O ' c o c o i n o o o ^ N c o o ^ ' ^ ' c J . i f c M t n c o . g ' J ' * " N T l T l Z S T I s O s û t ^ T i N i n o ^ i r > \ O T i C T ^ ( N j a ^ r~ co m so o* J J ^ # # i f i n ^ f o r ^ ^ i s o \ O f M M O ^ ^ Ï " ^ * ( M # r j o r~ co • * >• , J T> Tl T" & £4 s O O O O r j c O N O N m O v O O v u ^ c O N ^ M <2 < i <2 < j ^ * * « * m" N « i n « « N N « » * * N • N V • , j • • ' • H T I T I * Z Z Z Z Z c o o © m m T i r ~ > ß ^ i n c o © T i r > N i n * t r * ^ ' N J J J J J v O ( » > m i n T r i n u T u 7 o » i ^ N V m N i f l i n N M * i n ' " " * * Tl Tl Tl Tl Tl Z Z Z Z Z ( OO ^ OTI OTI OTJ IÏ N Ï' ^ I TION O T l T l T l ^ l s O m m m ^ l T l Tl ff* ^ i Cl sO N
TJI oo T(I s£> oo oo r- oo iri
T I co i n • * m O" O T l T l vO co i n oo o o CM M i n co c j c 4 ( M i n v o a o c o c > v o o c n c o < \ j c s i - ^ < N • * co i n co m • * N o ft co TJ B < < < • * tZ ^ »J m N T . Z Z Z < < Z Z <i < z z * TI z z z z z
< «i «i «: <i 5 z z z z z ft o ft 60 00 Cl irj 60 o a -y +j . s DS oo . * • et u oo o f! . „ rt es O co O a • H ft 00 c 5P oo 00 ö 00 00 C fi ni 00 C § •a 3 1 x m œ A & £ 0 0 -*-> < <! S œ .S
î
co co m £ 0) H ft S X -5 ft Si •t-t (5 .o > 9 1Op deze m a t e r i e wordt i e t s u i t v o e r i g e r ingegaan, d a a r h i e r u i t volgt dat:
a. het r e c r e a t i e - o n d e r z o e k aan de b r o n in N e d e r l a n d v e e l te b e p e r k t van omvang is gebleven,
b . het b e s c h i k b a r e m a t e r i a a l van de C B S o n d e r z o e k i n g e n z e e r w a a r -schijnlijk onvoldoende i s g e a n a l y s e e r d .
Als tweede o o r z a a k voor een v e r s c h u i v i n g in de aandacht van de ' r e s o u r c e - b a s e d o p p o r t u n i t i e s ' n a a r de ' u s e r o r i e n t e d o p p o r t u n i t i e s ' kan w o r d e n genoemd het a c t u e l e n e g e r - en a r m o e d e p r o b l e e m in de V e r e n i g d e Staten. In de lezingen, a r t i k e l e n en d i s c u s s i e s komt s t e e d s w e e r n a a r v o r e n , dat e r ook in de V . S . een snel stijgende behoefte w a a r n e e m b a a r i s aan v o o r z i e n i n g e n op z e e r k o r t e afstand van, zoal niet binnen de m e t r o p o l e n ten behoeve van de r e c r e a t i e van de l a g e r e i n k o m e n s g r o e p e n . Het p r o b l e e m van de v r i j e t i j d s b e s t e d i n g in de z o -m e t doet zich in de s u b u r b s van v e r s c h i l l e n d e -m e t r o p o l e n in de V . S . z e e r duidelijk gevoelen (the long hot s u m m e r ) en m e n hoopt dit p r o b l e e m onder a n d e r e e n i g s z i n s te v e r z a c h t e n door het c r e ë r e n van r e c r e a t i e v o o r z i e n i n g e n in deze s u b u r b s dan wel in de onmiddellijke o m -geving e r v a n .
Deze daadwerkelijke v e r s c h u i v i n g e n in b e l a n g s t e l l i n g komen onder a n d e r e tot uitdrukking zowel bij het B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n in Washington a l s aan het D e p a r t m e n t of Housing and U r b a n Development en h i e r v a n in het bijzonder de Open Space and Urban Beautification Division. T e r w i j l deze Division zich in het v e r l e d e n v o o r n a m e l i j k b e zig hield m e t de v e r f r a a i i n g van steden in de v o r m van beeldhouwwer -ken, v e r l i c h t i n g van p a r k e n en s u b s i d i ë r e n van h i s t o r i s c h w a a r d e v o l l e
s t a d s g e d e e l t e n , i s e r r e c e n t een daadwerkelijke planning in de r i c h t i n g van o p e n l u c h t r e c r e a t i e v o o r z i e n i n g e n in de steden. In een j a a r tijd n a m h e t f e d e r a l e c r e d i e t voor dit doel toe van 75 miljoen dollar tot 200
miljoen d o l l a r . H i e r m e d e wordt een v e r s n i p p e r i n g van het f e d e r a l e s u b s i d i e p r o g r a m m a , dat o v e r i g e n s wordt g e c o ö r d i n e e r d door het B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n , g e ï n t r o d u c e e r d . Bij de genoemde d i v i -sion van het D e p a r t m e n t of Housing and Urban Development b e s t a a t
grote b e l a n g s t e l l i n g voor p r o j e c t e n a l s MiddenDelfland en S p a a r n w o u -de, z o a l s die in N e d e r l a n d tot ontwikkeling w o r d e n g e b r a c h t .
Ondanks deze a c c e n t v e r s c h u i v i n g e n in de r i c h t i n g van m e e r s o c i a a l w e t e n s c h a p p e l i j k o n d e r z o e k i s de m e e r d e r h e i d van de w e t e n schappelijke s t u d i e s in de V . S . nog g e r i c h t op het v e r z a m e l e n en a n a l y s e r e n van b a s i s g e g e v e n s voor r e c r e a t i e p l a n n e n . Deze o n d e r z o e k i n -gen vinden v e r s p r e i d p l a a t s .
A l s o n d e r z o e k s c e n t r a zijn te n o e m e n de v e r s c h i l l e n d e u n i v e r s i -t e i -t e n , v e r s p r e i d over g e h e e l A m e r i k a . In di-t v e r b a n d w e r d e n a l s voor N e d e r l a n d b e l a n g r i j k e u n i v e r s i t e i t e n wel genoemd, de U n i v e r s i t e i t van P e n n s y l v a n i a en de U n i v e r s i t e i t van T e x a s . A l s tweede g r o e p van c e n t r a van o n d e r z o e k kan w o r d e n genoemd, de v e r s c h i l l e n d e D e p a r t m e n t s of R e s o u r c e s van de v e r s c h i l l e n d e Staten. Deze zijn op i n s t i g -n a t i e va-n het B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o -n i-n Washi-ngto-n si-nds ee-n a a n t a l j a r e n b e l a s t m e t de ontwikkeling van r e c r e a t i e - b a s i s p l a n n e n , ten behoeve w a a r v a n o n d e r z o e k dient te w o r d e n v e r r i c h t . Dit o n d e r -zoek wordt in v e r s c h i l l e n d e gevallen ook w e e r u i t b e s t e e d aan afdelin-gen van u n i v e r s i t e i t e n .
A l s d e r d e g r o e p van o n d e r z o e k s c e n t r a kan w o r d e n genoemd o n -d e r z o e k s a f -d e l i n g e n bij -de v e r s c h i l l e n -d e -d i e n s t e n , -die een t a a k hebben op het gebied van o p e n l u c h t r e c r e a t i e v o o r z i e n i n g e n . Ook h i e r i s in vele gevallen van o p d r a c h t e n aan afdelingen van u n i v e r s i t e i t e n s p r a k e . T e n -slotte zijn er nog de R e s o u r c e s for the F u t u r e i n c . en mogelijk a n d e r e p a r t i c u l i e r e i n s t e l l i n g e n van o n d e r z o e k op dit t e r r e i n .
In het a l g e m e e n kan w o r d e n g e s t e l d , dat door de o n d e r z o e k i n g e n van de O. R . R . R . C , een a l g e m e n e b a s i s i n f o r m a t i e in.de V . S . globaal aanwezig i s . N i e t t e m i n i s de situatie t h a n s zo, dat voor het ontwikke -len van r e g i o n a l e of statewide r e c r e a t i e p l a n n e n aanvul-lend o n d e r z o e k dringend gewenst wordt geacht. Een en ander b e t e k e n t , dat de situatie v e e l o v e r e e n k o m s t e n v e r t o o n t m e t die in N e d e r l a n d , w a a r het o n d e r zoek e v e n e e n s v e r s p r e i d p l a a t s v i n d t en w a a r ook landelijk s l e c h t s a l gemene b a s i s i n f o r m a t i e b e s t a a t in de v o r m van enkele landelijke o n -d e r z o e k i n g e n .
dat door de grote s c h a a l w a a r o p de v e r s c h i j n s e l e n zich v o o r d o e n en de grote eenheid van t a a l g e b i e d e r een a g g l o m e r a t i e van kennis aan het o n t s t a a n i s , die r e s u l t e e r t in een duidelijke v o o r s p r o n g op de N e d e r l a n d s e en W e s t E u r o p e s e s i t u a t i e . Het i s in dit v e r b a n d v e r m e l d e n s w a a r d dat een land a l s C a n a d a , w a a r h e t o n d e r z o e k n a a r de o p e n -l u c h t r e c r e a t i e , a-lsook het treffen van r e c r e a t i e v o o r z i e n i n g e n , v e e -l l a t e r op gang i s gekomen, t h a n s snelle v o r d e r i n g e n m a a k t . Dit i s w a a r schijnlijk een gevolg van het feit, dat de k e n n i s , v e r k r e g e n in de U . S . A . , t h a n s t e n goede komt aan h e t landelijk o n d e r z o e k in dit b u u r -land. Sinds 1967 is een u i t g e b r e i d o n d e r z o e k van s t a r t gegaan, dat bijzonder goede p e r s p e c t i e v e n biedt ( J . L . KNETSCH, 1967).
Voor wat b e t r e f t de opleiding kan w o r d e n g e c o n s t a t e e r d , dat deze p l a a t s v i n d t aan de u n i v e r s i t e i t e n , v o o r n a m e l i j k in de Afdelingen P a r k s and R e c r e a t i o n R e s o u r c e s en d e r g e l i j k e .
Het is bijzonder m o e i l i j k om in een k o r t t i j d s b e s t e k een e n i g s z i n s a l g e m e e n o v e r z i c h t te k r i j g e n van h e t opleidingsniveau op het gebied van de o p e n l u c h t r e c r e a t i e en de o p l e i d i n g s m o g e l i j k h e d e n . Bij het b e -zoek aan de Division of R e s e a r c h and Education van het B u r e a u of Out-door R e c r e a t i o n (dr. R o s s D. N e t h e r t o n ) w e r d voor dit doel v e r w e z e n n a a r de uitgave van de N a t i o n a l P a r k s and R e c r e a t i o n A s s o c i a t i o n , Society of I-ark and R e c r e a t i o n E d u c a t o r s (1970).
Teneinde een e e r s t e indruk te geven van het type opleiding dat in de P a r k and R e c r e a t i o n afdelingen kan worden gevolgd i s a l s bijlage 2 toegevoegd een v i e r t a l C o u r s e E x p l a n a t i o n s of C o u r s e s in o p e n l u c h t -r e c -r e a t i e - a s p e c t e n aan de Michigan State U n i v e -r s i t y , a l s m e d e een
af-schrift van 'New H i g h l i g h t s ' van hetzelfde D e p a r t m e n t .
2. W o r k s h o p ' U s e r s p r e f e r e n c e s t u d i e s a n d d e m a n d a n a l y s i s ' t e A n n A r b o r
De W o r k s h o p vond p l a a t s in Ann A r b o r , w a a r de U n i v e r s i t y of Michigan i s gevestigd , e v e n a l s het Regionale B u r e a u of Outdoor R e -c r e a t i o n , het Lake C e n t r a l Region. Het B u r e a u of Outdoor R e -c r e a t i o n
heeft 6 r e g i o n a l e d i r e c t i e s , w a a r v a n het Lake C e n t r a l Region e r een i s .
De Workshop w e r d bijgewoond door ongeveer 30 à 40 p e r s o n e n , v o o r n a m e l i j k afkomstig uit de D e p a r t m e n t s for R e s o u r c e s van een z e -v e n t a l staten- Deze p l a n n e r s zijn b e l a s t m e t het -v e r -v a a r d i g e n -van een 'Statewide' plan voor de o p e n l u c h t r e c r e a t i e , een en ander op i n s t i g n a -tie van het B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n in Washington, dat is b e l a s t m e t de c o ö r d i n a t i e .
De d o e l s t e l l i n g van de Workshop w a s de i n s t r u c t i e van de o n d e r -z o e k e r s t e n behoeve van h e t ' S t a t e w i d e ' plan. De Workshop bestond uit een a a n t a l lezingen van o n d e r z o e k e r s die v e r s c h i l l e n d e a s p e c t e n van o p e n l u c h t r e c r e a t i e , z o a l s de e c o n o m i e , de s o c i o l o g i e , v e r k e e r s v r a a g -stukken, i n r i c h t i n g s v r a a g s t u k k e n , o n d e r z o e k s t e c h n i s c h e v r a a g s t u k k e n en d e r g e l i j k e t e r s p r a k e b r a c h t e n .
Het v e r s l a g van de inhoud van de lezingen w o r d t b e m o e i l i j k t , d o o r -dat d e z e , afgezien van de lezing van d r . MICHAEL CHUBB (1971), niet b e s c h i k b a a r w a r e n . Voor het o v e r z i c h t van deze Workshop moge w o r -den v e r w e z e n n a a r de agenda (bijlage 1).
* De inleidingen
1. D r . G. Robinson, U n i v e r s i t y of Michigan: R e c r e a t i o n u s e v e r s u s demand (economie)
D r . Robinson gaf in zijn inleiding een o v e r z i c h t van g r o n d p r i n c i -p e s voor de v r a a g c o n c e -p t i e voor o -p e n l u c h t r e c r e a t i e . D a a r b i j kwamen a c h t e r e e n v o l g e n s de volgende gezichtspunten aan de o r d e :
a. E e n v o o r s p e l l i n g over een p e r i o d e van 15 j a a r van de h o o f d a c t i v i -t e i -t e n van o p e n l u c h -t r e c r e a -t i e ;
b . E e n o v e r z i c h t van de s o c i o - e c o n o m i s c h e f a c t o r e n , de a l t e r n a t i e v e mogelijkheden, de g e b r u i k e r s r e t r i b u t i e , de t e c h n i s c h e v e r a n d e -r i n g e n , en d e -r g e l i j k e in -r e l a t i e m e t de v -r a a g ;
* Voor e e n volledig v e r s l a g z i e : P r o c e e d i n g s State Outdoor R e c r e a tion Planning Workshop 1971 B u r e a u of Outdoor R e -c r e a t i o n . Dept. of the I n t e r i o r . Lake C e n t r a l Region
c . De kwaliteit van het m i l i e u , w a a r b i j aandacht w e r d b e s t e e d aan de c r i t e r i a voor h e t m e t e n e r v a n ;
d. Een a l g e m e e n s c h e m a van de a n a l y s e n a a r de v r a a g .
Over het a l g e m e e n b r a c h t deze inleiding niet v e e l nieuwe g e z i c h t -punten, die al niet uit de l i t e r a t u u r bekend w a r e n . B e l a n g r i j k w a s w e l ,
dat door de i n l e i d e r ook aandacht w e r d geschonken a a n de 'shifting d e m a n d ' , m e t a n d e r e w o o r d e n , het v e r s c h u i v e n van de v r a a g in de tijd, een a s p e c t w a a r i n ook in het eigen o n d e r z o e k op h e t Instituut voor C u l t u u r t e c h n i e k en Waterhuishouding aandacht wordt geschonken voor de p r o g n o s e van o p e n l u c h t r e c r e a t i e v o o r z i e n i n g e n . E e n tweede b e l a n g -r i j k a s p e c t w a s de -r e l a t i e t u s s e n v -r a a g en aanbod.
In de lezing w e r d v e r d e r aandacht g e v r a a g d voor d r i e c r i t e r i a bij het aanwenden van fondsen uit a l g e m e n e m i d d e l e n te weten:
a. Het effect van de a l l o c a t i e op de hulpbronnen; b . Het effect op de i n k o m e n s d i s t r i b u t i e ;
c . Het effect op de stabiliteit van de g e m e e n s c h a p en de e c o n o m i s c h e g r o e i .
2. D r . R o s s T o c h e r , U n i v e r s i t y of Michigan: Behaviour a s p e c t s of r e c r e a t i o n and i m p l i c a t i o n s in planning (sociologie)
In de inleiding w e r d e n een a a n t a l g e d r a g s w e t e n s c h a p p e l i j k e m o -dellen ontwikkeld voor het v e r s c h i j n s e l van de o p e n l u c h t r e c r e a t i e . Aandacht w e r d b e s t e e d aan twee m o d e l l e n , n a m e l i j k het ' s t r e s s r e -d u c t i o n - m o -d e l ' (escape from) en h e t ' a t t r a c t i o n - t o - m o -d e l ' (mo-del Clawson and Steinbeck).
Met het oog op de v o o r s p e l b a a r h e i d van het t o e k o m s t i g r e c r e a t i e g e d r a g w e r d aandacht g e v r a a g d voor het s u b s t i t u t i e a s p e c t van b e p a a l -de zaken voor eenzelf-de c o m p l e x van behoeften (zie ook W I P P L E R , 1968). In de inleiding w e r d n a a r v o r e n g e b r a c h t , dat in het a l g e m e e n de r e c r e a t i e a c t i v i t e i t e n een v e r z a m e l i n g van behoeften v e r v u l t . B e -pleit w e r d dan ook, w a a r mogelijk, b e t e r inzicht te v e r k r i j g e n in de a a r d van de behoefte, teneinde de v o o r s p e l b a a r h e i d te v e r g r o t e n . Het uitsluitend w e r k e n m e t s o c i o - e c o n o m i s c h e f a c t o r e n a l s v e r k l a r e n d e
v a r i a b e l e n w e r d g e r e l a t i v e e r d m e t de o p m e r k i n g , dat — voor wat b e -t r e f -t de v o o r s p e l b a a r h e i d — s l e c h -t s 25% van de v a r i a n -t i e v e r k l a a r b a a r zou zijn uit deze s o c i o - e c o n o m i s c h e f a c t o r e n . De geldigheid van deze stelling wordt in zijn a l g e m e e n h e i d b e v e s t i g d , ook door het o n d e r z o e k op het Instituut voor C u l t u u r t e c h n i e k en W a t e r h u i s h o u d i n g .
3 . D r . M i c h a e l Chubb, D e p a r t m e n t of P a r k and R e c r e a t i o n R e s o u r c e s , Michigan State U n i v e r s i t y : ' U s e r s u r v e y s (statewide and d a y - u s e type s t u d i e s ) ' (geografie)
In deze inleiding, die kwalitatief z e e r aan de m a a t w a s , w e r d een o v e r z i c h t gegeven van alle v e r s c h i l l e n d e o n d e r z o e k s m e t h o d i e k e n die t e n dienste staan op het t e r r e i n van de r e c r e a t i e . In de inleiding k o m e n v i e r h o o f d s y s t e m e n van g e g e v e n s v e r z a m e l i n g aan de orde te weten: a. V e r z a m e l e n van gegevens via r e g i s t r a t i e , z o a l s l i c e n c e s en v e r
-koop - a d m i n i s t r a t i e ; b . t e l s y s t e m e n ;
c . h o m e -que s t i o n n a i r e s ; d. v e r k e e r s s t u d i e s .
Voor de volledige t e k s t moge w o r d e n v e r w e z e n n a a r de l i t e r a t u u r -l i j s t . Een a a n t a -l a s p e c t e n die ook voor het N e d e r -l a n d s e o n d e r z o e k van b e l a n g zijn, w o r d e n h i e r genoemd.
Speciale aandacht w e r d g e v r a a g d voor het inbouwen in het o n d e r -zoek van een fase van ' p r e - t e s t i n g ' . Het ontbreken van deze fase in v e r s c h i l l e n d e gevallen leidde tot d e c e p t i e s bij de v e r d e r e u i t w e r k i n g van het o n d e r z o e k .
Een tweede a s p e c t w a a r v o o r aandacht w e r d g e v r a a g d , w a s de h e r h a a l b a a r h e i d van het o n d e r z o e k ( r e p l i c a t i o n ) . Bepleit w e r d bij het o p -nieuw e n t a m e r e n van onderzoekingen de v e r g e l i j k b a a r h e i d m e t v o r i g e o n d e r z o e k i n g e n in het oog te houden. In dit v e r b a n d w e r d e n genoemd
'de Michigan Boat S t u d i e s ' van 1965, 1968 en 1969- G e s t e l d w e r d dat de h e r h a l i n g van eenzelfde o n d e r z o e k een b e l a n g r i j k e i n f o r m a t i e kan v e r s c h a f f e n ten a a n z i e n van t r e n d s en v e r s c h u i v i n g e n in a c t i v i t e i t e n . T e n s l o t t e kan w o r d e n o p g e m e r k t , dat de t i t e l ' U s e r s u r v e y s and i g n o -r e d m a j o -r i t y ' b e t -r e k k i n g had op het v e -r s c h i j n s e l , dat m e n in de V . S .
r e l a t i e f v e e l weet van b i j v o o r b e e l d k a m p e r e n , m a a r b i j v o o r b e e l d w e i nig of n i e t s van driving for p l e a s u r e en walking for p l e a s u r e . Dit, t e r -wijl de d e e l n e m e r s p e r c e n t a g e s aan deze a c t i v i t e i t e n b e l a n g r i j k h o g e r liggen.
4. D r . C h a r l e s P a l i t , U n i v e r s i t y of W i s c o n s i n : S u r v e y s R e s e a r c h Methods and P r o c e d u r e s (wiskundige s t a t i s t i e k )
In deze inleiding w e r d e n een d r i e t a l m e t h o d e n van o n d e r z o e k b e -handeld, n a m e l i j k p e r s o o n l i j k e i n t e r v i e w s , telefoon i n t e r v i e w s en q u e s t i o n n a i r e s , welke l a a t s t e kunnen w o r d e n v e r d e e l d over q u e s t i o n n a i r e s p e r post en door m i d d e l van aan h u i s b e z o r g e n . In deze v o l g orde n e m e n de k o s t e n p e r afgewerkt i n t e r v i e w af. Zo w e r d e n b e d r a gen genoemd van r e s p e c t i e v e l i j k 20 tot 30 dollar voor p e r s o o n l i j k e i n t e r v i e w s , 6 d o l l a r voor t e l e f o o n i n t e r v i e w s en 1 dollar voor q u e s t i o n n a i r e s . Ingegaan w e r d v o o r t s op de s t a t i s t i s c h e a s p e c t e n van de s t e e k -p r o e f t e c h n i e k e n .
5. M r . R i c h a r d E s c h , Michigan D e p a r t m e n t of H i g h w a y s : O r i g i n and Destination Studies ( v e r k e e r s k u n d e )
Door m r . E s c h w e r d e n de v e r s c h i l l e n d e s y s t e m e n van het v e r z a -m e l e n van v e r k e e r s g e g e v e n s b e h a n d e l d . H i e r b i j k w a -m e n aan de o r d e het m e t e n van de v e r k e e r s s i t u a t i e op elk uur van het j a a r m e t de p e r -m a n e n t traffic r e c o r d e r . V o o r t s de spot-counting i n f o r -m a t i o n , -m e t behulp van gegevens w a a r v a n een a v e r a g e dayly traffic (ADT)-map kon w o r d e n s a m e n g e s t e l d . T e n s l o t t e w e r d e n ook o o r s p r o n g en b e
s t e m m i n g s (tellingen) o n d e r z o e k i n g e n b e h a n d e l d . E e n voor s p e l l i n g s -m o d e l w e r d g e p r e s e n t e e r d .
In de inleiding w e r d g e s t e l d , dat voor het ontwikkelen van plannen voor 'highways' het r e c r e a t i e v e r k e e r m e e r en m e e r bepalend w o r d t voor de t r a c e r i n g en de d i m e n s i o n e r i n g . T e g e n deze a c h t e r g r o n d b e -pleitte de s p r e k e r een b e t e r e c o ö r d i n a t i e t u s s e n de r e c r e a t i e p l a n n i n g en de planning voor de h o o f d v e r k e e r s w e g e n . Ook h i e r w e e r een o v e r -e -e n k o m s t m -e t d-e situati-e in ons land, w a a r -e-en analoog pl-eidooi kan w o r d e n gehouden.
6. D r . Uel Blank, U n i v e r s i t y of M i n n e s o t a : T o u r i s t I m p a c t Studies (economie)
In deze inleiding w e r d e n de e c o n o m i s c h e a s p e c t e n van het t o e r i s m e b e h a n d e l d . Als d i f f e r e n t i ë r e n d c r i t e r i u m voor een t o e r i s t ten o p zichte van een r e c r e a n t w e r d v o o r g e s t e l d m e e r dan 100 m i j l e n (one
--way) van h u i s of o v e r n a c h t i n g . Met n a m e twee o n d e r w e r p e n k w a m e n aan de o r d e .
a. De input-output a n a l y s e ;
b . De bepaling van de b a t e n van het ontwikkelen van een r e s e r v o i r (stuwdam).
Met dit l a a t s t e wordt een bekend A m e r i k a a n s p r o b l e e m van b a t e n b e r e k e n i n g bedoeld, n a m e l i j k e c o n o m i s c h e c a l c u l a t i e s van b a t e n k o s -t e n v e r h o u d i n g e n van dammenbouw, -ten behoeve van h y d r o - e l e k -t r i s c h e c e n t r a l e s , i r r i g a t i e en m e t a l s s e c u n d a i r e v o o r d e l e n r e s p e c t i e v e l i j k nadelen het scheppen r e s p e c t i e v e l i j k v e r l i e s van potentiële r e c r e a t i e -m o g e l i j k h e d e n .
Behandeld w e r d e n zowel het v o o r b e e l d van m u l t i p l i c a t i e v e - a l s additieve r e g r e s s i e m o d e l l e n , w a a r i n v a r i a b e l e n a l s b e v o l k i n g s a a n t a l len, de r e i s k o s t e n , de bekendheid m e t het r e c r e a t i e o b j e c t , de g e -neigdheid tot r e i z e n , de r e l a t i e v e a a n t r e k k e l i j k h e i d van het gebied, de ' m i g r a t i e - p a t r o n e n ' en de h a n d e l v o o r k o m e n . Ingegaan w e r d , m e d e op grond h i e r v a n , op de i n k o m e n s e l a s t i c i t e i t e n voor de v e r s c h i l l e n d e v o r m e n van o p e n l u c h t r e c r e a t i e (de i n k o m e n s e l a s t i c i t e i t voor v a k a n -t i e s op Hawaii i s -t o e g e n o m e n van 1 -to-t 4 in 15 j a a r -t i j d s ) .
T e v e n s w e r d e n behandeld enkele u i t k o m s t e n van de N a t i o n a l T r a -v e l S u r -v e y , die -volgens de i n l e i d e r een aanknopingspunt bieden -voor e c o n o m i s c h e c a l c u l a t i e s . Als een van de r e s u l t a t e n w e r d v e r m e l d :
z a k e n r e i z e n 14%, p l e a s u r e 40% (waarvan voor o p e n l u c h t r e c r e a t i e 17%), b e z o e k aan familie en bekenden 42% en de r e s t 4%.
Als een effectieve m e t h o d e voor het v e r r i c h t e n van r e c r e a t i e o n -d e r z o e k w e r -d -door -de i n l e i -d e r genoem-d het s y s t e e m van t e l l e n van a u t o ' s en het w a a r n e m e n van r e g i s t r a t i e n u m m e r , a a n t a l inzittenden, type bagage dat m e n bij zich heeft en type m e n s e n . Enkele r e s u l t a t e n van een d e r g e l i j k o n d e r z o e k w e r d e n b e s p r o k e n .
7. M r . William D. Lontz, Michigan Department of C o m m e r c e : Open Space and E n v i r o n m e n t a l Planning (planologie)
In deze lezing w e r d e n een a a n t a l a s p e c t e n van de 'land-use control p l a n n i n g ' b e h a n d e l d . E e n a a n t a l k r i t i s c h e b e s c h o u w i n g e n werd gehouden over de s t r u c t u u r van de b e s l u i t v o r m i n g ten a a n z i e n van de p l a n o logie in Michigan State en in de U . S . A . in het a l g e m e e n . A l s c a t e g o -r i e ë n van b e z w a -r e n w e -r d e n genoemd: de g e o g -r a f i s c h e v e -r s n i p p e -r i n g e n e r z i j d s en de functionele v e r s n i p p e r i n g a n d e r z i j d s . A l s v o o r b e e l -den van deze l a a t s t e v e r s n i p p e r i n g w e r d e n aangeduid het g e m i s aan v e r b i n d i n g e n t u s s e n de e c o n o m i s c h e planning, de planning voor p u b l i e -ke o p e n b a r e w e r k e n , de planning voor de stedebouw en de planning voor de ontwikkeling van de n a t u u r l i j k e h u l p b r o n n e n . E v e n a l s bij vele a n d e r e gelegenheden g e d u r e n d e de W o r k s h o p , w e r d ook in deze i n l e i -ding het g e m i s aan een ' c o m p r e h e n s i v e p l a n n i n g ' o n d e r s t r e e p t .
In de inleiding w e r d een a a n t a l c o n c e p t i e s voor ' e n v i r o n m e n t a l p l a n n i n g ' behandeld, die s t e e d s w e e r de aandacht v r a g e n . A l s zodanig w e r d e n genoemd het niveau en de functie van de e n v i r o n m e n t a l p l a n ning, de b e s t a a n d e a l g e m e n e b e l e i d s l i j n e n , de functies van de v e r
-schillende ' a g e n c i e s ' , de financiële planning voor de v e r s c h i l l e n d e o n d e r d e l e n , de d e e l n a m e van de b u r g e r s in het p r o c e s en t e n s l o t t e de p r e s e n t a t i e .
8. De Workshop w e r d b e s l o t e n m e t een p a n e l - d i s c u s s i e . Aan het p a n e l n a m e n deel m r . Robin Cool, M i n n e s o t a D e p a r t m e n t of N a t i o n a l R e -s o u r c e -s ; m r . J a m e -s Lijon-s van het B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n ; m r . William W a l t e r s van de Indionapolis D e p a r t m e n t of N a t i o n a l R e s o u r c e s .
9- T e n s l o t t e w e r d door de d e e l n e m e r s aan de W o r k s h o p een b e z o e k g e b r a c h t aan een instituut voor l u c h t k a r t e r i n g , w a a r de v e r s c h i l l e n d e r e m o t e s e n s i n g s y s t e m e n , z o a l s die ook op het gebied van de o p e n l u c h t r e c r e a t i e l a n g z a a m m a a r z e k e r ingang vinden, w e r d e n b e z i c h tigd. T e v e n s w e r d de i n s t a l l a t i e in vliegtuigen en de t e c h n i s c h e u i t r u s -ting b e k e k e n .
Enkele c o n c l u s i e s n a a r aanleiding van de ' W o r k s h o p '
Uit de inleidingen en uit de d i s c u s s i e s tijdens de Workshop i s g e b l e k e n , dat in de V e r e n i g d e Staten op v e r s c h i l l e n d e t e r r e i n e n v e e l o n d e r z o e k wordt v e r r i c h t n a a r de o p e n l u c h t r e c r e a t i e . E v e n a l s in N e d e r -land vindt h e t o n d e r z o e k ook d a a r v e r s p r e i d p l a a t s en i s e r van enige c o ö r d i n a t i e nauwelijks s p r a k e .
Het is wel z e k e r , dat op het gebied van de k e n n i s van het fenomeen o p e n l u c h t r e c r e a t i e in de V . S . een duidelijke v o o r s p r o n g b e s t a a t ten o p -zichte van w e s t - E u r o p a (RECSYS AND SYSMAP, V o l . I , II en III). De v e r s p r e i d i n g van o n d e r z o e k s c e n t r a m a a k t de v a s t s t e l l i n g e r v a n o v e r i
gens niet e r g gemakkelijk. Met name ten a a n z i e n van v e l d w e r k t e c h n i e -ken en de v e r w e r k i n g van de gegevens m e t behulp van c o m p u t e r s i s e r een snelle g r o e i te c o n s t a t e r e n .
3 . H e t b e z o e k a a n v e r s c h i l l e n d e d i e n s t e n e n i n s t e l -l i n g e n i n W a s h i n g t o n
3 . 1 . Het D e p a r t m e n t of Housing and Urban Development: Open Space and Urban Beautification Division ( d i r e c t e u r m r . Dwight Retti) In een inleidend g e s p r e k m e t een p l a a t s v e r v a n g e r van m r . D. R e t t i , k w a m e n de volgende o n d e r w e r p e n aan de o r d e . Deze Division van het M i n i s t e r i e hield zich tot voor enkele j a r e n bezig m e t a l g e m e n e a s p e c ten van s t a d s v e r f r a a i i n g door het, door m i d d e l van s u b s i d i e s , b e v o r -d e r e n van het tot stan-d komen van e l e m e n t e n m e t -dit -doel (kunstwerken, g r o e n v o o r z i e n i n g e n e . d . ) . E v e n a l s voor vele a n d e r e doeleinden in de U . S . A . g e s c h i e d t ook voor deze o n d e r d e l e n de subsidie op een 50% b a -s i -s .
Sinds een a a n t a l j a r e n is d a a r een nieuwe a c t i v i t e i t bijgekomen, n a m e l i j k de b e v o r d e r i n g van de o p e n l u c h t r e c r e a t i e v o o r z i e n i n g e n in of in de d i r e c t e omgeving van de s t e d e n . De t o e n e m e n d e b e l a n g s t e l l i n g voor deze v o o r z i e n i n g e n in de sfeer van o p e n l u c h t r e c r e a t i e in de V . S . w e r d r e e d s e e r d e r
n a a r v o r e n , dat e r een nauwe r e l a t i e b e s t a a t t u s s e n het w e r k van h e t BOR en dat van deze Division. T e r w i j l het BOR uit het Land and W a t e r c o n s e r v a t i o n Fund t h a n s c i r c a 380 miljoen dollar (1971) t e r v e r d e
-ling b e s c h i k b a a r heeft (100 m i l j o e n dollar in 1969) heeft deze Division in 1971 de beschikking over 200 miljoen d o l l a r (75 m i l j o e n in 1970). Uit deze c i j f e r o p s t e l l i n g blijkt r e e d s de snelle f e d e r a l e t o e n a m e van de i n t e r e s s e in deze stedelijke s f e e r .
De Division b e s c h i k t over een 10 of 11 r e g i o n a l e b u r e u a s . G e -noemd w e r d de c o ö r d i n a t i e , welke p l a a t s v i n d t op r e g i o n a l e b a s i s , w a a r b i j wordt uitgegaan van een doort b a s i s p l a n n e n . H i e r b i j w o r d t a l s eenheid g e ï n t r o d u c e e r d de S t a n d a r d M e t r o p o l i t a n S t a t i s t i c a l A r e a (zie bijlage 3). Deze a r e a s zijn s a m e n g e s t e l d op grond van c r i t e r i a
afkom-stig van het B u r e a u of the C e n s u s . , Uit de d i s c u s s i e s b l e e k , dat de v o o r z i e n i n g e n v o o r n a m e l i j k in en
rond de steden zijn g e o r i ë n t e e r d , w a a r de hoge c o n c e n t r a t i e s in de o p e n l u c h t r e c r e a t i e v o o r k o m e n . In t e g e n s t e l l i n g m e t de werkwijze bij het BOR kunnen de g e m e e n t e n z i ch r e c h t s t r e e k s wenden tot. deze D i -v i s i o n . Het g r o o t s t e p r o b l e e m , w a a r de Di-vision m e e te k a m p e n heeft, i s het b e v o r d e r e n van r e c r e a t i e v o o r z i e n i n g e n in de ' g h e t t o ' s ' . De
fond-sen h i e r v o o r zijn o n t o e r e i k e n d en de r e a l i s a t i e m o g e l i j k h e d e n v e e l a l z e e r b e p e r k t (afbraak s l u m s ? ) . T e r w i j l de p r o j e c t e n van de v e r s c h i l -lende s t a t e n zich v o o r a l r i c h t e n op de landelijke gebieden, i s geen geld b e s c h i k b a a r voor bijvoorbeeld grote s t e d e n a l s Chicago en C l e v e -land. E r wordt t h a n s bij deze Division een p u n t e n s y s t e e m t o e g e p a s t , ontwikkeld door een consultant Constantine D o x i d i s , w a a r i n v e r s c h i l -lende c r i t e r i a voor s u b s i d i ë r i n g tot uitdrukking k o m e n .
In een g e s p r e k m e t m r . O s c a r S u t e r m e i j e r van de E n v i r o n m e n t a l and U r b a n Design B r a n c h van het Office of Planning and Development, k w a m e n de volgende a s p e c t e n aan de o r d e . In dit Planning Office wordt o n d e r s c h e i d gemaakt in 4 c a t e g o r i e ë n van p a r k e n :
1. Neighbourhood p a r k s 2. Community p a r k s 3 . City p a r k s
E e n neJ.ghl)^urhood_£ark v e r v u l t de parkfunctie voor een wijk en heeft een grootte van 10 - 30 a c r e s .
Het Ç O J ^ ^ u ^ t y j P f ^ k geldt voor 3 of 4 neighbourhoods en zou e e n o p p e r v l a k t e van 30 of 40 a c r e s i n n e m e n . Dit zou dan een r e c r e a t i e -functie hebben voor een i n w o n e r t a l van 5000.
Onder citv_p_ark£ w o r d e n v e r s t a a n , s t a d s p a r k e n van nog w e e r g r o -t e r e afme-tingen.
Met regionale_p_a.rken w o r d e n bedoeld p a r k e n , welke v o o r z i e n in de behoefte van een gehele m e t r o p o o l . In dit l a a t s t e v e r b a n d w e r d e n getallen genoemd van 3 miljoen i n w o n e r s en een o p p e r v l a k t e van 3400 a c r e s (Little Bennit R e g i o n a l P a r k in F r e d e r i c t o w n , een van de s a t e -l i e t s t e d e n van Washington en B a -l t i m o r e ) . De i n v e s t e r i n g e n zouden 5 m i l j o e n dollar voor aankoop van grond en nog e e n s 10 m i l j o e n voor de i n r i c h t i n g b e l o p e n .
Het i s a l l e s z i n s v e r k l a a r b a a r , dat bij deze afdeling een levende bel a n g s t e bel bel i n g b e s t a a t voor de p r o j e c t e n a bel s Spaarnwoude en M i d d e n -Delfland, z o a l s die t h a n s in N e d e r l a n d w o r d e n ontwikkeld. U i t e r a a r d b e s t o n d e r i n t e r e s s e in de k o s t e n en de kostenopbouw voor de v e r
-schillende o n d e r d e l e n . Het b e z o e k w a s h e l a a s te k o r t om op dit punt een g e d e t a i l l e e r d e r u i t w i s s e l i n g van i n f o r m a t i e te v e r k r i j g e n .
Van de State of Indiana w o r d t voor de r e g i o n a l e planning een h i ë r -a r c h i e v-an p -a r k e n -a-angehouden z o -a l s in bijl-age 4 n -a d e r i s -a-angeduid. F i g . 1 geeft dit s y s t e e m w e e r .
E e n a a n t a l gegevens inzake o p p e r v l a k t e , d a g c a p a c i t e i t , v e r d e l i n g over v e r s c h i l l e n d e r e c r e a t i e v o r m e n geeft t a b e l 2.
3 . 2 . Het B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n
3 . 2 . 1 . D^jj^oj^of_N_a^^nw^e J^ajrmm R_ennebohrn]_ Het B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n is in 1964 o p g e r i c h t m e t a l s t a a k s t e l l i n g :
a. Het v e r z o r g e n van de c o ö r d i n a t i e op het gebied van de o p e n l u c h t -r e c -r e a t i e ;
•o Ö tä o. 4> X u <t ft ,ü ü 0 F H m Ai h ni &< •0 0 0 S M § A A M • H V z 4<s n ni ft £ •Ti § Ë S 0 o AS h Kl ft • p u ^ 1 •p M • H P Ai u d ft t—( g • i-t OU tu « 0) A >-H N O UI M «r< O O T H O i n M o in 00 a • H à a 0 a a) J) h 3 S 43 h 3 S m A u 3 § fi u 3 •2 3 Cfl ** 3 a tu
e
H 0 Z S1 o tu .S 2 SP " s o 43 i> a m •S. S -0 m tu 0 p. g- * 1 M 0 u 45 - a 43 Si -^ fi JS tu . " 'O N O *£ C4 T-< Ü "H * -£ ~ O 00 00 fvj N m •*H (M O vD rO O t > ^* TH i n M m o (M m i i o o •tf *£> O O m m T H O O o • 4 co m * •ï-t O o ^ CO T* •> O xO o O TH O tu -r> ' » S a c « h • » " « tu £ g .y •H « ^ a •H ^ tU rt .H C V ti 'tu u u tu * J u tu tu A S 43 o o. 8-tu •o •S o* o 00 .s a. fi tu J. S o p. ni P. ttl 0b . H e t b e v o r d e r e n van een planning voor de gehele United S t a t e s of A m e r i c a ;
c S u b s i d i ë r i n g en f i n a n c i e r i n g van p r o j e c t e n .
De aanleiding tot het b e z o e k aan het B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n w e r d g e v o r m d uit h e t door c o r r e s p o n d e t i e bekend zijn m e t h e t door BOR ontwikkelde z o g e n a a m d e C o m p a r e S y s t e e m , een p r i o r i t e i t e n
-s y -s t e e m voor o p e n l u c h t r e c r e a t i e voor de gehele V e r e n i g d e Staten (Computer O r i e n t e d Method of P r o g r a m A n a l y s i s , R e v i e w and E v a l u -ation).
Door het BOR zijn handleidingen o p g e s t e l d , die bij de r e c r e a t i e -planning p e r s t a a t w o r d e n t o e g e p a s t . Dit m o e t w o r d e n opgevat a l s e e n
s o o r t p a r a p l u d o c u m e n t , w a a r i n de a l g e m e n e a s p e c t e n en r i c h t l i j n e n voor de p r o g r a m m a ' s van de v e r s c h i l l e n d e s t a t e n zijn s a m e n g e v a t -Ook in de d i s c u s s i e s m e t f u n c t i o n a r i s s e n van het BOR w e r d b e n a d r u k t , dat het g e m i s aan e e n c o m p r e h e n s i v e p l a n n i n g ' z ic h s t e e d s m e e r doet gevoelen, v o o r a l nu zich een v e r s c h u i v i n g voordoet van t a m e l i j k k a p i -t a a l e x -t e n s i e v e p r o j e c -t e n in landelijke gebieden, n a a r de m e e r geld v r a g e n d e v o o r z i e n i n g e n in de nabijheid van de grote s t e d e n . A l g e m e e n i s m e n e r van o v e r t u i g d , dat e r m e e r geld b e s c h i k b a a r m o e t k o m e n voor o p e n l u c h t r e c r e a t i e v o o r z i e n i n g e n in de nabijheid van — zo niet in — de m e t r o p o l e n . E e n van de b e l a n g r i j k s t e p r o b l e m e n bij de v e r deling van de gelden i s d a a r b i j het vinden van een v e r a n t w o o r d e v e n wicht t u s s e n de fondsen b e s t e e d a a n h e t ontwikkelen v a n de n a t u u r
-schoongebieden op grote afstand van de steden en de ontwikkeling van v o o r z i e n i n g e n in de d i r e c t e omgeving van de s t e d e n .
E r zijn v o o r t s een a a n t a l landelijke p r o g r a m m a ' s in gang, die in h e t g e h e e l van de i n f r a s t r u c t u u r voor de o p e n l u c h t r e c r e a t i e m o e t e n p a s s e n . A l s zodanig zijn te n o e m e n h e t 'Wild and Scenic R i v e r s i d e P r o g r a m ' dat r e c e n t tot ontwikkeling i s g e k o m e n . Als v o o r b e e l d w e r d tijdens een l a t e r b e z o e k gezien de ontwikkeling van een gedeelte van het W a s h i n g t o n k a n a a l a l s r e c r e a t i e p r o j e c t m e t behulp van dit p r o g r a m m a (vgl. R i j n L e k o e v e r s en het A l m e l o N o r d h o r n k a n a a l ) . In dit v e r band valt t e v e n s te v e r m e l d e n de a l g e m e n e t e n d e n s , dat m e n e r in A m e
Als tweede v o o r b e e l d wordt genoemd het ' T r a i l s P r o g r a m ' . E e n bekend v o o r b e e l d h i e r v a n is de Apalachian T r a i l in het oosten van de V . S . , die een lengte van 3000 m i j l o m v a t .
T e n s l o t t e kan ook w o r d e n genoemd het 'Open Space P r o g r a m ' , w a a r v o o r z o a l s e e r d e r w e r d o p g e m e r k t , t h a n s 200 miljoen dollar p e r j a a r b e s c h i k b a a r wordt g e s t e l d door de f e d e r a l e o v e r h e i d .
Dit type f a c e t p r o g r a m m a ' s wordt in de V . S . bij afzonderlijke wet g e r e g e l d (zie ook de p u b l i c a t i e s 'Wild and Scenic R i v e r s ' en 'National Scenic and R e c r e a t i o n T r a i l s ' ) .
3 . 2 . 2 . Division_ofJF_ejl^r_al_Coordination
H e t C o m p a r e S y s t e m (computor o r i e n t e d method of p r o g r a m a n a l y s i s r e v i e w and e v a l u a t i o n ) . Z o a l s r e e d s e e r d e r w e r d o p g e m e r k t , w a s uit c o r r e s p o n d e n t i e gebleken, dat door het BOR in Washington D . C . een methode is ontwikkeld voor het e v a l u e r e n van i n v e s t e r i n g e n in r e -c r e a t i e v o o r z i e n i n g e n m e t f e d e r a l e g e l d m i d d e l e n . Men is m e t deze methode begonnen in 1968 en in die p e r i o d e ook g e t e s t . Deze b a s i s m e t h o d e s t a a t bekend a l s fase 1. H i e r n a w e r d in 1969 ' C o m p a r e ' g e ï n t r o d u c e e r d in het p r o c e s van b e s l u i t v o r m i n g , door dit s y s t e e m te g e b r u i k e n voor evaluatie en a n a l y s e van het f e d e r a l e r e c r e a t i e o n t w i k k e lingsplan voor het f i s c a l e j a a r 1 9 7 1 . Dit had tot r e s u l t a a t , dat m e t b e -hulp van deze a n a l y s e voor de b e s l u i t v o r m i n g een tijdige i n f o r m a t i e over het p r o g r a m m a w e r d v e r k r e g e n , a l v o r e n s tot f o r m u l e r i n g van het budget over te gaan. Voor een u i t v o e r i g e o m s c h r i j v i n g van het s y s t e e m m o g e v/orden v e r w e z e n n a a r de p u b l i c a t i e s 'A s y s t e m for Optimizing F e d e r a l and F e d e r a l l y A s s i s t e d P r o g r a m s . P h a s e 2. ' R e c r e a t i o n D e v e lopment A n a l y s i s ' en P h a s e 3 . ' G e n e r a l R e p o r t . Gravity Model A n a l y
-s i -s ' van het B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n .
S t e r k g e c o m p r i m e e r d w e e r g e g e v e n komt het s y s t e e m h i e r op n e e r , dat alle voor f e d e r a l e s u b s i d i e s ingediende p r o j e c t e n een r a n g o r d e
-- w a a r d e r i n g k r i j g e n , op grond van een s o o r t k o s t e n -- b a t e n c i j f e r . Voor dit l a a t s t e h a n t e e r t m e n een zgn. ' c o s t e f f e c t i v e n e s s ' cijfer, w a a r o n -d e r wor-dt v e r s t a a n -de c a p a c i t e i t in r e c r e a t i e -d a g e n v e r m e n i g v u l -d i g -d m e t het t e k o r t aan r e c r e a t i e v o o r z i e n i n g e n in de county of de r e g i o ,
e v e n e e n s in r e c r e a t i e d a g e n en gedeeld door de t o t a l e m a a t s c h a p p e l i j -ke k o s t e n van h e t p r o j e c t (aanleg, b e h e e r , e x p l o i t a t i e ) .
De bedenkingen die o n z e r z i j d s t e g e n , m e t n a m e deze p a r a m e t e r , aanwezig w a r e n hadden geleid tot e e n g e d a c h t e n w i s s e l i n g p e r b r i e f . I n m i d d e l s is het s y s t e e m f a s e 3 ingegaan, w a a r i n een z w a a r t e k r a c h t -m o d e l afko-mstig uit de v e r k e e r s t h e o r i e , w o r d t t o e g e p a s t . In deze fase 3 zijn 243 nieuwe p r o j e c t e n g e a n a l y s e e r d a l s een o n d e r d e e l van de p l a n n i n g c y c l u s van 1972 tot 1976. Vier d i e n s t e n te weten het B u -r e a u of S p o -r t s , F i s h e -r i e s and Wildlife, de N a t i o n a l P a -r k S e -r v i c e , het B u r e a u of L a n d m a n a g e m e n t en het B u r e a u of R e c l a m a t i o n dienden p r o j e c t e n in uit alle delen van het land en omvattende een grote v a r i a -tie van r e c r e a t i e - a c t i v i t e i t e n .
Op grond van de ingediende gegevens w e r d e n e r m e t behulp van het s y s t e e m p r o j e c t e n - r a n g o r d e s v a s t g e s t e l d voor alle p r o j e c t e n , voor de p r o j e c t e n voor elk b u r e a u en voor de p r o j e c t e n in de stedelijke
s f e e r . D a a r n a a s t w e r d e n budgetplanning t a b e l l e n b e r e k e n d . Deze t a -b e l l e n w e r d e n -b e r e k e n d voor het geheel voor de fondsen v e r s t r e k t door het D e p a r t m e n t of the I n t e r i o r , voor de V e r e n i g d e F e d e r a l e Highway fondsen of voor a n d e r e b r o n n e n .
E e n tweede t o e p a s s i n g gold 377 g r o n d a a n k o o p p r o j e c t e n , v o o r g e -steld door het B u r e a u of S p o r t , F i s h e r i e s and Wildlife, het B u r e a u of L a n d m a n a g e m e n t , de N a t i o n a l P a r k S e r v i c e and de F o r e s t S e r v i c e .
Het ' C o m p a r e ' s y s t e e m w e r d ook in fase 3 t o e g e p a s t voor e e n
lange t e r m i j n p l a n n i n g voor potentiële nieuwe r e c r e a t i e p r o j e c t e n , w a a r -voor f e d e r a l e goedkeuring in een of a n d e r e t o e k o m s t i g e fase v e r e i s t i s . In t o t a a l w e r d e n 274 potentiële nieuwe r e c r e a t i e g e b i e d e n , w a a r -voor v o o r s t e l l e n w e r d e n g e l a n c e e r d , g e ë v a l u e e r d . Deze b e o o r d e l i n g blijft u i t e r a a r d een voorlopig k a r a k t e r d r a g e n . De v e r s c h u i v i n g in i n -t e r e s s e s f e e r bij he-t -to-t s-tand b r e n g e n van nieuwe r e c r e a -t i e p r o j e c -t e n kwam ook tot uitdrukking in een evaluatie m e t h e t s y s t e e m van de door het BOR s a m e n g e s t e l d e lijst van potentiële nieuwe p r o j e c t e n in
stedelijke gebieden. In t o t a a l betrof dit een i n v e s t e r i n g van 3 m i l j a r d d o l l a r . De b e o o r d e l i n g h i e r v a n ondervond grote moeilijkheden a l s g e -volg van het o n t b r e k e n van voldoende h a r d e g e g e v e n s .
De t o e p a s s i n g e n van ' C o m p a r e ' hebben geleid tot de volgende i n -z i c h t e n en gevolgtrekkingen:
a. E r i s een grote s p r e i d i n g in e e n h e i d s p r i j s en b a t e n k o s t e n v e r h o u -dingen van de individuele p r o j e c t e n binnen het p r o g r a m m a van elke dienst;
b . Het ' c o s t e f f e c t i v e n e s s ' cijfer i s ongunstig voor de a a n g e n o m e n r e n -tevoet;
c. E r is een duidelijke behoefte aan en ook gelegenheid voor een e s s e n -t i ë l e v e r b e -t e r i n g van de effec-tivi-tei-t van he-t p r o g r a m m a voor de
g r o n d v e r w e r v i n g ;
d. B e p e r k i n g e n van het s y s t e e m door e e n groot g e b r e k a a n adequate kennis van gebieden, w a a r de r e c r e a t i e d r u k het g r o o t s t i s . Als g e volg h i e r v a n kwamen v o o r g e s t e l d e p r o j e c t e n niet t e r e c h t in g e b i e -den w a a r de r e c r e a t i e d r u k het g r o o t s t w a s ;
e. B e p e r k i n g e n in de t o e p a s s i n g door een a l g e m e e n v e r b r e i d g e b r e k aan adequate v o o r p l a n n i n g , e v a l u a t i e en a n a l y s e van a l t e r n a t i e v e aankoopmogelijkheden a l s gevolg w a a r v a n vele p r o g r a m m a ' s zwak in hun v e r d e d i g i n g w a r e n .
Uit een g e s p r e k m e t m r . B e r n a r d C. C o l l i n s , p r o g r a m m a a n a -l i s t b -l e e k , dat i n m i d d e -l s het s y s t e e m fase 4 i n g a a t . Deze fase 4 omvat een v e r d e r e d e t a i l l e r i n g van de d i v e r s e r e c r e a t i e a c t i v i t e i t e n in g r o e -pen en de i n t r o d u c t i e van de d e e l n e m e r s g r o e p e n in afhankelijkheid van de afstand, het type van de dag en de lengte van de p e r i o d e . Als groot b e z w a a r van de v e r d e r e d e t a i l l e r i n g van het s y s t e e m w e r d genoemd het o n t b r e k e n van nationale gegevens inzake de d e e l n e m e r s p e r c e n t a g e s voor de d i v e r s e v o r m e n van o p e n l u c h t r e c r e a t i e . H i e r b i j m o e t m e n nog
s t e e d s t e r u g v a l l e n op de gegevens afkomstig van de O.R .R .R . C . r a p -p o r t e n , w a a r v a n a l g e m e e n wordt a a n g e n o m e n , dat ze s t e r k v e r o u d e r d en voor t o e k o m s t i g e planning niet m e e r t o e r e i k e n d zijn. I n m i d d e l s t r a c h t het B u r e a u of Outdoor R e c r e a t i o n , in s a m e n w e r k i n g m e t het B u -r e a u of the C e n s u s in deze l e e m t e te v o o -r z i e n , doo-r het b e s c h i k b a a -r
3 . 2 . 3 . piyj^ion_ofJResearch_and J?j* u<^tion.yan_k®*_? PJ*_(£ïiQfî?— _P_* N e t h e r t o n ]
a- W e t e n s c h a p p e l i j k o n d e r z o e k ( r e s e a r c h )
Uit de g e g e v e n s , v e r z a m e l d bij het b e z o e k aan deze Division r e s u l t e e r t , dat de t a a k op het gebied van r e s e a r c h b e s t a a t uit h e t c o ö r d i n e r e n van v e r s c h i l l e n d e onderzoekingen van de v e r s c h i l l e n d e f e d e -r a l e en zo mogelijk State A g e n c i e s . D a a -r n a a s t het b e v o -r d e -r e n van h e t o n d e r z o e k aan u n i v e r s i t e i t e n en a n d e r e onafhankelijke i n s t e l l i n g e n van o n d e r z o e k door m i d d e l van s u b s i d i e s .
In de g e s p r e k k e n m e t d r . N e t h e r t o n b l e e k een v e r s c h u i v i n g in de o n d e r z o e k s o n d e r w e r p e n van de 'National R e s o u r c e s ' s e c t o r n a a r de
s e c t o r van de g e d r a g s w e t e n s c h a p p e n en de sociale a s p e c t e n , a l s m e d e ook van de e c o n o m i s c h e a s p e c t e n van de r e c r e a t i e te w o r d e n n a g e
-s t r e e f d .
Z o a l s r e e d s e e r d e r w e r d o p g e m e r k t vindt h e t o n d e r z o e k n a a r o p e n l u c h t r e c r e a t i e in de V e r e n i g d e Staten z e e r v e r s p r e i d p l a a t s . G e
schat w o r d t dat ongeveer een 100 tot 150 i n s t i t u t e n z i c h op een of a n -d e r e m a n i e r m e t -de v e r s c h i l l e n -d e a s p e c t e n van -de o p e n l u c h t r e c r e a t i e bezighouden.
Voor een o v e r z i c h t van de huidige stand van zaken' op h e t gebied van de o p e n l u c h t r e c r e a t i e moge w o r d e n v e r w e z e n n a a r de publikatie
'A p r o g r a m for Outdoor R e c r e a t i o n R e s e a r c h ' van de N a t i o n a l A c a -demy of S c i e n c e s .
Het t o t a l e i n v e s t e r i n g s v o l u m e in de r e c r e a t i e v o o r z i e n i n g e n b e -d r o e g in 1968 c a . 800 miljoen -d o l l a r , voor wat betreft -de f e -d e r a l e o v e r h e i d . Het totale o n d e r z o e k s p r o g r a m m a , v e r s p r e i d over de f e d e -r a l e d i e n s t e n b e l i e p een b e d -r a g van c a . 3 miljoen dolla-r (e-rgo nog geen 0,4%). Bij t o e p a s s i n g van de uit de i n d u s t r i e afkomstige n o r m van 1% van de o m z e t voor r e s e a r c h , zou een t o e n a m e van de fondsen voor het o n d e r z o e k n a a r de o p e n l u c h t r e c r e a t i e in de V . S . tot 8 m i l -joen d o l l a r p a s s e n .
I n d i r e c t zijn e r wel b a t e n voor de r e c r e a t i e van o n d e r z o e k dat uit a n d e r e hoofde wordt gedaan en w a a r v o o r g r o t e r e fondsen b e s c h i k b a a r
