I • '
.
.
Afdeling Tuinbouw
Verslag
81.85
1981
-
11
-
06
pr.nr.
303.0040
Onderwerp: Chemisch
en
sensorisch
onder-zoek naar de
kwaliteit
van aardbeienjam.
Bijlage:
2
Verzendlijst: direkteur, direktie VKA, sektorhoofd (3x),
afdeling
Tuinbou
1
<1 ( 2x),
afd.
Normalisatie (Humme), Projectbeheer,
afd
.
AlckerboUI'l, afd. Sensoriek, afd. Hicroscopie
Afdeling Tuinbouw
Verslag
81.85
1981-11-06
pr.nr.303.0040
Projekt:
Onderzoek
monsters
landbouto~-en
visserijprodukten voor
Kon-sumenten
Kontakt.
Ondeno~erp:
Chemisch
en sensorisch
onderzoek naar de
kto~alite i t van
aardbeienjam.
Doel:
De beoordeling van de kwaliteit van
diverse merken aardbeienjam
.
Samenvatting:
Er werden 15
monsters aardbeienjam
(7
jam, 8 extra
jam) onderzocht
op
de volgende
aspekten
:
etikettering,
netto in
h
oud, verpakking
,
hoeveelheid pitjes, vocht, refractometertolaarde,
saccharose, glucose,
fructose, glucosyl-oligosacchariden, titreerbaarzuur, zwaveligzuur,
ben-zoezuur, sorbinezuur,
kleurstoffen,
fosfaat en
pectine.
De monsters
werden tevens
sensorisch
beoordeeld
op smaak,
uiterlijk
en
consis-tentie
.
Het onderzoek
is
onderworpen
aan een
kritische beschouwing,
1.,aarui t
enkele aanbevelingen
voor verder
onderzoek zijn
voortgekomen
.
Dit betreft
o
.
a
.
de Ju.,anitatieve bepaling
van conserveermiddelen en
koolhydraten
in
het
algemeen.
Bij het
op
basis van dit
onderzoek
in "Koopkracht
"
geplaatste artikel
"kt.,aliteit van jam
gaat achteruit" zijn enkele
kritische
kant-tekeningen
geplaatst
.
Conclusie:
1.
Het onderzoek
heeft
geleid tot
het
get.,enste cijfermateriaal
voor de
beoordeling van de
kwaliteit
van
aardbeienjam
.
2
.
De
kto~aliteitvan
jam
is
in
het
algemeen
lager dan die van
extra
jam
.
3
.
Er
dient
verder onderzoek
te 1wrden verricht naar
de
k1o~antitatieveanalyse
van
conserveermiddelen en naar
koolhydraten
in
het
alge-meen.
4. Publikaties, op basis van
door het RIKILT uitgevoerd onderzoek,
dienen
steeds met
kritische blik bekeken te worden.
Verantwoordelijk: dr H.
Herstel
~
Samensteller/medeto~erkers:
H.
v
.
d
.
Horp
,
P.
Hollman, afd.
Akkerbomo~,afd.
Additieven,
afd
.
Sensoriek,
afd.
Nicroscopie
818S
.
Oa
Inleiding.
In de periode van
19 maart tot 20 mei 1981
to~erdin
opdracht
van de
consumentenorganisati
e
"Konsumenten Kontakt" een onderzoek verricht
naar de k1valiteit van
aardbeienjam
.
Bij het
onderzoek
werd
gekeken
naar de
etikettering,
de netto
-
inhoud,
het
gewicht
en de
aard
van de verpakking, de hoeveelheid pitjes
,
h
e
t
vochtgeh
a
lte, de
refractometerwaarde,
het
gehalte aan saccharose,
glu-cose,
fructose en glucosyl-oligosacchariden,
titreerba
a
r
zuur,
zwa-velig
z
uur, benzoëzuur,
sorbinezuur,
kleurstoffen, fosfaat
en
pectine.
De
monsters
lverden tevens
onden<~orpenaan een
sensorische b
e
oordeling,
1vaarbij
gekeken
lverd naar het uiterlijk, de consist
e
ntie
en
de
smaak
.
Ook werd van ieder monst
er
een
totaal
-oor
d
ee
l
gegeven
.
De re
sultaten
van dit
onderzoek
1o1erden
20
mei in
een
brief medeged
ee
ld
aan Kan
s
urnenten Kontakt (zie bijlage
1).Konsum
e
nten Kontakt h
eef
t mede op basis hiervan in
september
1981 in
het blad "Koopkracht"
een artikel gepubliceerd,
met de
titel
"k1o~aliteit
van jam
gaat achteruit"
(zie bijlage
2).
Monsterm
a
teriaal.
Door
Kansurnenten Kontakt
lverd van
ieder
monster, het betrof 7 monst
e
rs
jam
e
n 8 monsters
extra
jam, vijf verpakkingseenheden voor
onderzoek
aangeboden.
Alle
verpakkingen
1o~arenvan
glas
e
n,
één
mon
st
er uit
gezo
nd
er
d,
voor-zien
van
ee
n
schroefdeksel.
Van de monsters
waren
er
10
van ned
er
land
se
herkomst,
teno~ijltevens
een
mon
s
ter
afkomstig
1o1as uit de volg
e
nd
e
landen
:
Engeland, Bulgarije,
B
e
l
g
i
e
, Frankrijk
en
We
st-
Duitsland.
Monstervoorbereiding.
Met
uitzondering voor
d
e
b
e
paling v
an
h
et
gehalte
aan
z1o~aveligzuure
n
de
se
nsorische beoord
e
ling werd voor
iedere analyse
het
monster
geho
-mog
e
ni
seer
d
en
fijngemaakt met behulp v
an ee
n "Ultra
Turrax".
Wett
e
lijke voor
sc
hriften.
\Vat betr
ef
t
wettelijke voorschriften
k
a
n
veno~ezenIvorel
e
n
naar
de
l\laremo1et
en
in het bijzonder naar h
e
t Jam
-
en geconserveerde
vruchten
-b
es
luit.
--
2
-Methoden van onderzoek.
Voor
de gebruikte analysemethoden
en -
voorschriften
kan
venolez
en
lolor-den
naar bijlage
1.
Resultaten.
Voor wat betreft de
gevonden resultaten, en een
to
elichting daarop,
kan
venolezen
worden naa
r de rapportage
aan Kansurnenten Kontakt (zie
bijla
ge
1).Bij de
sensorisch
e
beoordeling
lolerd
daarnaast bij ieder monster een
totaal-oordeel
gegeven,
hetgeen ni
et
werd gerapporteerd
aan
Koosurnen-ten Kontakt. Deze oordel
e
n
zijn:
aardbeien-
jam
aardbeien
-
extra jam
15.398
matig
15.405
rede
lijk
15.399
redelijk
tot matig
15.406
goed
15.400
red
e
lijk
15.407
redelijk
15.
401
redelijk
15.408
redelijk
15.40
2
slecht
15
.409
goed
1
5.403
m
atig
15.410
r
edelij
k
15.404
goed
15.411
r
e
delijk
tot
goe
d
15.41
2
rede
lijk.
Indien
m
e
n deze
resultaten
ve
rgelijkt m
e
t de
pasage over smaak
in het
artikel in "Koopkracht"
kan geconclud
ee
rd lolord
e
n
dat
ee
n
en
ander goed
m
e
t
elkaar ov
ere
e
ns
t
e
mt.
Hat
betreft
de
etikettering moet nog opgemerkt worden, dat
he
t hoog
tijd
lolOrdt dat
e
r
goede
normen
gesteld
lolOrd
en
aan
de
etikettering,
w
a
nt lolat
informatie over
samenstelling
en
toegevo
egd
e
stoffen aan
de
consument
betre
ft ligt er een
enorm verschil
tus
se
n b.v. de eti
kette
n
van
monster
15.398
e
n
15.409
en
die van
15.401
e
n
15.402.
Kritische beschouwing va
n het
onderzoek.
Op
a
nalyt
isc
h
gebied
e
n
1.,at betreft de interpretatie van
de
ge
vonden
r
es
ultate
n hebbe
n
zich
bij het
onderzoek
enkele
zaken
voorgedaan, die
enige opmerkingen
beho
e
v
en
en in
enke
le
geva
lle
n verder
onderzoek
zullen vergen.
--
3
-1.
Vruchtgehalte.
Eén van de normen, die gesteld wordt voor een bepaalde
kwali-teitsklasse,
is
het vruchtgehalte. Aangezien hiervoor
echter
geen
analysemethode beschikhaar is, was controle door ons op dit punt
onmogelijk.
Uit de literatuur en uit kontakten met o.a. het Sprenger Instituut
blijkt, dat
er in
de nabije toekomst ook nog
geen
oplossing voor
dit probleem is te
veno,~achtenen dat de kans op
succes
bij het
ont-wikkelen van
een
dergelijke analysemethode erg gering is. Op
grond
hi
ervan
is, na overleg met VKA, besloten hieraan
geen
verder onder
-zoek te besteden.
Het blijft natuurlijk
een
vreemde
zaak,
dat één van de basisnormen
die het verschil tussen twee kwaliteitskiassen bepaalt, in de
warenwet
als
norm wordt vastgelegd
zonder
dat hiervoor
een anal
yse-methode beschikbaar
is.
2.
Koolhydraten.
Vragen worden
er opgeroepen door
de verschillen tussen het totaal
van de bepaalde suikers, de hoeve
e
lheid
suikers
volgens Luff
en
de
refractometerwaarde.
Om hier
antwoord
op te kunnen
geven
is het nodig om meer kennis op
te boul.,en o.a. wat betreft
de identificatie
van koolhydraten
en
de
samenstelling van
glucosestropen
.
Deze punten zullen dan ook in de nabije toekomst de nodige
aandacht
krijgen.
3. Conserveermiddelen.
In het Jam-
en geconserveerde
vruchtenbesluit zijn
k1o,~antitatievenormen gesteld
aan
de
toevoeging
van benzoëzuur
en sorbinezuur
.
Naast een
goede
k1o,~alitatievemethode is het dan ook van belang, dat
er
methoden beschikbaar komen
om
het
gehalte aan
conserveermiddelen
kwantitatief
te
bepalen. Hieraan
zal
dan
ook
op korte termijn
gewerkt
moeten
gaan worden.
Een
bijkomend probleem vormt de interpretatie van gevonden
gehalten
.
Er
zouden regels
moeten komen, b.v. in de Warenwet, vanaf
welk gehalte
een
bepaalde component in
een
produkt
als aanwezig
beschouwd kan 1wrden.
4
-4. Kleurstoffen.
In
tegenstelling tot
de
situatie op
het tijdstip
van onderzoek is
ee
n
k\.1antitatieve
bepaling van
een kleurstof op
het
RIKILT
nu \vel
mog
eli
jk,
echter alleen
maar
als iin enkele
kleurstof
is
toegevoegd.
Bij toevoeging van mengsels van kleurstoffen
blijft vooralsnog
k\va-litatieve bepaling de
enige
mogelijkheid.
5. Correlatie
chemische analyses en sensorische
beoordeling.
Voor \vat betreft
de smaakbeoordeling
kan men voor de
zoet/zuur
verhouding
een
vergelijk maken m
et
de refractomet
e
rwaarde
en
de
hoeveelheid titreerbaar
zuur.
Voor
zeker
een
3-tal
monsters blijkt, dat de beoordeling van de
testpanels
niet in
overeenstemming is met
de
analytische
\vaarden.
Ofschoon
hiervoor
geen goede
verkl
ari
ng
is
te
geven,
men kan \vel
d
enke
n
aan
verschil in
zoetheid tussen de
verschill
e
nde
suikers en
aan
een
verschil
in
vruchtgehalte,
blijft
het raad
zaa
m deze ver
-schillen
de nodige
aandacht te schenken.
Publikatie in
"Koopkracht".
In
september
1981
is
door Koosurnenten
Kontakt
op
basis
van dit
onder-zoek,
in het blad "Koopkracht"
een artikel gepubliceerd met als titel
"
hmliteit van jam
gaat achteruit". Punten
in de publikatie, \vaar
\vij
ni
et
achter staan en die
vragen
oproepen zijn:
-
"k\
va
li
te i t van
jam
gaat
ac
hteruit".
Deze
conc
lusie kan
niet getrokken Horden
uit het door het
RIKILT
uitg
e
vo
er
de onder
zoek
.
In
de
eers
te
plaats zou
dan
een
v
ergelijke
nd
onderzoek
nodig
zijn geweest met
prodokten
van "vroeger
"
en
op de
t\veede
plaat
s
wordt de
k\valiteitsachteruitgang voornam
e
lijk
toegeschreven aan
ee
n
lager vruchtgellal te,
\vaarvoor
zoa
ls
eerder
gezegd
gee
n
controlemogelijkheid
b
estaat
.
-
"Aan d
e aamvezige
ho
evee
lheid
s
ulfi
et
valt af te
l
eze
n,
\velke
k\vali-teit
fruit
is
gebruikt".
Indien
gedeclareerd \Wrdt
"bevat
restant Z\•Taveldioxyde
" \
veet
de
con-sument dat de venverkte produkten
ni
et
bepaald van d
e
beste
k\vali-teit
zij
n
.
De aamvezige
ho
e
veelheid
su
lfiet kan
alleen
ee
n indicati
e
geven of er vers fruit of diepvries fruit, of fruit
geco
n
se
rveerd
met
s
ulfiet is
gebruikt
.
Daarnaast h
a
ngt
de
aamvezig
e
hoeveelheid
sulfi
e
t
af
v
a
n
d
e
bereidingswijze
(o.a
.
de
kooktijd)
e
n
is
du
s gee
n
maatstaf voor
kwalit
eit
van
h
et ge
bruikt
e fr
uit.
--
5
--
"Een manier om meer vruchten te
suggereren
dan in 1>1erkelijkheid in
de jam
zitte
n
is het toevoegen van pitjes
aardbei
"
.
Uit het door het RIKILT
uitgevoerde
onderzoek blijkt, dat
er geen
correlatie
is tussen de hoeveelheid pitjes
en
de
aanwezige
hoeveel-heid vruchten. Verder is het
aantal
pitjes
afhankelijk
van het ras
en het
aantal
pitjes per
gewicht
van de
grootte
van de
aardbei
.
-
"Glucosestroop is vloeibaarder
en
handiger te ven>1erken dan
suiker,
met name in jam met 1>1einig vruchten".
Voorop gesteld, dat
glucosestroop
inderdaad handiger te verwerken
zou zijn dan suiker,
dan
zou
dit toch juist
een
voordeel moeten
zijn
bij dikke jams, met veel vruchten?
Conclusie
.
1.
Afgezien van
enkele
kleine
analytische
problemen
en
de vrij korte
tijd, die beschikbaar 1>1as voor het onderzoek, heeft dit
onder
z
oek
geleid
tot het
gewenste
resultaat
.
2.
De lu.;raliteit van jam is in het algemeen lager dan die van
extra
jam. Men denke hierbij
aan
de aanwezigheid van conserveermiddelen,
kleurstoffen, de (niet te
controleren)
hoeveelheid ven.,erkt
fruit
en het volgens ons testpanel lagere totaal oordeel bij de
sen-sorische beoordeling.
Jam is
echter gemiddeld
1o1el
goedkoper
dan extra jam
.
3. Verder
analytisch
onderzoek is
ge1>1
e
nst voor 1o1at betreft de
kl>lan-titatieve bepaling van conserveermiddelen
en
de analyse
en
kennis van
koolhydraten in het
algemeen.
Speciale
aandacht
dient
er
steeds te zijn voor het
sensorisch
onderzoek
in
relatie tot het chemisch onderzoek
.
4. In de publikatie in "Koopkracht" staan ons inziens
enkele
negatief,
suggestieve
passages die niet
onderbouwd zijn door
het onderzoek
van het RIKILT.
BIJLAGE
I
.
c
c
:
VanDoe
s
burgh,
afd.
akk
e
rbouw
,
::~ddi
U
e
v
e
n,
Luinbouw
s
ensorlek
monst
e
radm.
Konsom
e
nt
e
n Kontakt,
microscopie
Hollman
t
.
a.v. mw
A.R.A.
v
a
n
d
e
r V
e
en,
Sw
e
elinckplein
4,
li
e
rstel
2517 GK
's-GRAVENHAGE.
VKA
dhr F
e
b
e
rwe
e
1494
303
0040
Ond
e
rzoek aardbeien
jam
en
-extra jam.
1981-05-20
5Hierbij
zend
ik
U
de resultat
e
n van het
onderzoek aan
15
mon
ste
rs
aa
rd-b
e
ienjam
e
n
extra aardbeienjam
.
De
r
a
pportag
e
is als
volgt
in
g
edeeld
:
I
Gebruikte analys
e
voorschriften en -m
e
th
o
den
.
II
Toelichting op
de
resultaten
t
abel
.
l i l
Overzicht
etikett
e
ring
.
IV
Sensorisch onderzo
e
k
.
Bijlage
I:
Resultatentab
e
l
.
II:
Fotokapieen etiketten.
lil:
R
e
sultaten sen
s
orisch onderzoek.
IV
:
Correctie en aanvulling off
e
rte.
Bij uw bezoek
op
26
m
e
i a
.
s
.
kunnen
wij
de
resultaten
nad
e
r
b
es
pr
e
ken.
Met
vri
e
nd
e
lijke
g
roet,
dr
H
.
Her
s
tel
.
.
,
'
I Gebruikte
;o~~alyscvoorsc.:hriftenen
-
methoden
.
Zie resultatentRhel;
Kolom ( 7):
Bepaling
van het "vochtge
halte"
gebeurde
volgens
A.O.A.C.-methode 22
.
018 (12
e
Ed.
1975).
Kolom
( 8):
Bepaling
van
de "re
fractometenvaarde" gebeurde
volgens
NEN 2838.
Kolom ( 9):
Bepaling
van he
t
gehalte aan
"
s
accharose"
gebeurde
volgens Int
e
rn
Analysevoorschrift
nr. D 96.
Kolom (10):
Bepaling van
het
gehalte aan
"
glucose" gebeurde
volgens
Intern Analysevoorschrift nr
.
D
95.
Kolom (11):
Bepaling van het
gehalte
aan "fructose
"
gebeurde
volgens
Intern Analysevoorschrift nr. D 95.
Kolom (12):
Bepaling
van
het gehalte
aan
"
glucosyl-oligosacchariden"
gebeurde volgens Intern
Analysevoorschrift
nr. D 94.
Kolom (13):
Bepa
ling
van
het
gehalte aan
"titreerbaar
zuur" gebeurde
volgens
ISO/DIS
750.
Kolom
(14):
Bepaling
van
het
gehalte aan
"z\vaveligzuur"
gebeurde
volg
ens
de
methode uit het
mosterdbesluit
van de
Waren
-wet
.
Kolom (15):
K\o7ali
tatieve bepaling van het
gehalte aan "benzo
e
zuur"
gebeurde volgens Intern Analysevoorschrift
nr.
G
49
.
Kolom
(16):
Kwalitatieve bepaling van het
gehalte aan "sorbinezuur
"
gebeurde
volgens Intern Analysevoorschrift nr.
G
49
.
Kolom
(17):
K\valitatieve bepaling
van "kleurstoffen
"
gebeurde volgens
Intern
RIKILT Analysevoorschrift.
Kolom
(18):
Bepaling
van het
gehalte aan
"fosfaat"
gebeurde volgens
Benelux-voorschrift
P-05.
Kolom (19)
:
Bepaling
van het gehalte
aan "pectine"
gebeurde volgens
de methode
van
het jam
-
en
limonadebesluit.
II
Toelichting bij de resultatentabel
.
Kolom ( 1):
In
deze
kolom
staan
de numme
rs,
waaronder
de monsters bij
het RIKILT
administratief verwerkt zijn.
-- 2
-Kolom ( 2):
In
deze kolom st;)at
de
merkn<~amof
de
n<~r1mvan de
fabrl-blnt van
het
monstet·. Niet van
nederlandsc
oorsprong zijn
de mon
ste
r
s:
15
.4
04 -
Engel<~nd15.408
-
Bulgarije
15.409
-
België
15.410
-
Frankrijk
15.411
-
West
-
Duitsland
.
Kolom (
3):In
d
eze
kolom staat
de
kwaliteilsaanduiding van
de jams
volgens
het jam
-
en geconserveerde
vruchtenbesluit.
Kolom
(
4):De
hier
vermelde getallen zijn
de
gemiddelden van t\>lee
meetresultaten
.
Op alle potten
was gedeklareerd, dat
de
inhoud
450
gram
bedroeg.
De
nummers
15.398, 15.399, 15.405
en
15.406
waren
voor-zien
van het
EEG-teken
(e-voorverpakking). De
geconsta-teerde negetieve afwijking bij monster
15.398
is kleiner
dan
het
wettelijk toegestane
maximum.
De
monsters
15.402, 15.409
en
15.411
voldoen
niet
aan
de
gedeklareerde inhoud van
450
gram
e
n
wijken dus af van de
warenwettelijke vereiste
netto
inhoud.
Kolom
(
5):De hier verm
e
lde
getal
len
zijn
de
gemi
ddelden van
twee
meetresultaten
.
Uitgezonderd monster
15.408
waren
alle potten
van
glas en
voorzien van een schroefdeksel
.
Monster
15.408
was voor
-zien van een soort
"wipdeksel", dat na
opening
niet meer
goed af
te
sluiten was.
Kolom
(
6):
Bij
microscopisch
onderzoek werden in de jams geen andere
bestanddelen gevonden
dan
aardbeienpitjes en vruchtvlees.
Voorzover
wij kunn
e
n
nagaan
is
er geen
direkt
verband
te
vinden tussen pitgehalte en aardbeigehalte.
Kolom
(
7):
De
hier vermelde
getallen zijn
de
gemiddelden
van
twee
meetresultaten
uit
verschillende potten.
Kolom
(
8)
:
De hier
vermelde
getallen
zijn
de
gemiddelden
van
twee
meetresultaten
uit
2
verschillende
potten.
KK
.
2
De refractometerwaarde van de monsters
15.401,
15.407
en
15.409
wijkt af van
de in het
jam- en geconserveerde
vruchtenbesluit gestelde minimum eis
van
63%.
-- )
-Ko
l
om
(
9):
Delder ve
rme
ld
e
ge
l
a
ll
e
n ;djn
de
gem
i
dde
ld
e
n
va
n tw
ee
t/m
(11)met•Lresullalen.
Kolom
(12):D
e
hler
v
e
rmeld
e
getalle
n zijn de gemidd
e
ld
e
n
va
n tw
ee
mee
l
resultaten
.
Onder
d
e
verzamelnaam
glucos
yl
-
oligosacchariden
word
e
n
hi
e
r
onder
and
ere
verst
aa
n:
maltose, maltose
-
triose
etc.
Kolom
(13):
D
e
hier v
er
meld
e ge
tall
e
n
zijn
d
e
gemiddelden
van tw
ee
meet
re
s
ultaten ujt vers
c
hillen
de
p
o
tt
e
n
.
Kolom
(14):
De
hi
e
r
verme
l
de ge
ta
l
l
e
n
z
ijn
de
gem
id
de
ld
e
n
van twee
mee
tr
es
ulta
te
n uit ver
sc
hill
en
d
e
potten
.
Alle
monste
rs
voldoen
aa
n de
e
i
se
n,
zoa
l
s
di
e geste
ld
zijn
m
.
b
.
t. het
ge
halt
e aan
zwaveligzuur
in h
et
jam-
e
n
geco
ns
e
rvee
rd
e
vruchtenbes
luit.
Kolom
(15):
De
s
te
e
kproef in
de
mon
ste
rs
15.406, 15.408, 15.411
en
15
.
412 l
e
v
e
rde
gee
n r
es
ultaten
op
die
tot
uitbr
ei
ding van
d
e stee
kpro
e
f
zo
ud
e
n
kunnen
l
ei
d
e
n.
Omdat sorbinezuur in
deze
vi
e
r
monsters echter
wel
aangetoond
kon w
o
rd
e
n, w
er-de
n to
c
h
a
lle
m
o
n
sters ext
ra j
a
m
onderzocht
op
benzeezuur
e
n n
egatief
bevonden.
Kolom
(16):
Bij
d
e s
t
ee
kp
roe
f
in
d
e
mon
s
t
e
r
s
15.406, 15.408, 15
.
411
en
15
.
41
2
kon in
a
lle m
o
n
ste
r
s so
rbin
ez
uur
kwalitatief
aa
n
ge
toond
wor
d
e
n. Uitbr
e
idin
g
v
an
het
onderzoek tot alle
m
o
n
s
t
e
r
s ex
tra
jam
lev
er
de
op,
d
at
in
al
le m
o
n
s
t
e
rs
sor-bine
z
uur
kwa
l
itatief
aange
toond kon word
en
,h
etgee
n
in
str
ijd i
s
met
het
gestelde
in h
e
t jam
- e
n
geconserveerde
vruchtenbesluit
.
Kolom
(17):
In
4
van d
e
7
mon
s
ters
aard
bei
e
njam k
o
n de kl
e
ur
s
tof
Cochenille
rood
A
(E 124)
k\.mlitatief
aa
n
getoo
nd
\vorden.
D
e s
t
ee
kproef in d
e
mon
ste
r
s
15
.
406, 15
.
408, 15
.
411
en
15.412 l
ever
de
gee
n r
es
ultaten
op,
di
e aa
nleiding g
ave
n
to
t uitbr
e
iding
van
h
et
onderzoek.
Kolom
(18):
De
hier
verme
ld
e ge
tall
e
n
zijn
d
e
gemiddelden van
t
w
ee
m
ee
tr
es
ultaten
in
verschillende
pott
e
n
.
KK
.
3
De steekproef
in d
e
monsters
15.403, 15.404, 1
5
.
405
e
n
1
5
.4
1
2
l
e
verde
gee
n re
s
ultat
e
n
op,
di
e
aanleiding gaven
tot uitbr
eid
in
g va
n h
e
t
o
nder
zoek
.
--
4
-Kolom
(1
9)
:
De
hJ
e
r verm
e
loe
get
allen
z
ijn
de
gcmielele
l
d
e
n VAn
twee
1ne
e
tr
cs
ult
at
e
n in
ve
r
sch1
lJe
nde pott
e
n.
De
s
t
eekproe
f in de mon
ste
rs
15.403,
15.404, 15.405
en
15.412
l
e
verd
e
gee
n
res
ul
taten
op,
di
e aa
nl
e
idin
g ga
ve
n
tot
u
itbreiding va
n h
et ond
e
rzo
ek.
Ill Overz
i
c
ht
e
tik
e
ttering (bijlage
II)
(1
)
(2)
(3)
(
4)
(5)
(6)
(7)(8)
(9)
1
5
.398
+
+
+
+
+
+
+
+
15.399
+
+
+
+
+
15.400
+
+
+
+
15.401
+
+
+
+
+
15.40
2
+
+
+
+
+
15.403
+
+
+
+
+
15.404
+
+
+
+
+
15.40
5
+
+
+
+
+
+
15.406
+
+
+
+
+
+
uitsluit
ende zuive
r
e kr
i
s
t
a
l
su
ik
er
15.407
+
+
+
+
+
gee
n
zoetsto
f/kwalit
ei
t
gegarand
ee
rd
15.408
+
+
+
+
+
+
met
z
uiver
e
ri
ets
uik
er
15
.
409
+
+
+
+
+
+
15
.
410
+
+
+
+
+
+
na
opening
b
eper
kt
houdbaar
15.411
+
+
+
+
+
2
0
%
meer vr
u
c
hte
n
15.412
+
+
+
+
+
Ve
rk
laring
tabel
:
(1)
soort
vru
chte
n
(
2)
k\va l
i
t
e
i tsklasse
(3)
inh
oud
( 4)
n
aa
m f
a
brikant/merk
(5)
pl
aa
tsn
aa
m
(6)
informatie over
wel
of
geen kleurstof
(
7)
in
formatie
ov
er
wel
of geen
conse
rv
ee
rmidde
len
(8)
ingredienten
d
e
klaratie
(9)
bij
zo
nd
e
rh
ede
n.
--
5
-IV
Sensod
sch
onderzoek
Van
31 maart
t/m 3
april
zijn
er
door 12 per
sonen 7 mons
t
e
rs
aardbeien-j
am e
n
8
monsters
extra aardbeienjam
ge
proe
fd
.
Dit i
s
gebeurd
met behulp van
2
panels
van zes pe
rsonen die per
sess
ie
5
monst
e
rs jam voorg
e
ze
t kr
ege
n.
De monsters
j
a
m
zijn be
oordee
ld
op
uit
e
rlijk,
consistentie
e
n
s
m
aA
k
.
Bij he
t uiterlijk is
gekeken
naar
de
kleur,
de hoeveelheid
aardb
e
i
e
n
en
het
formaat van de
aardbeien.
Bij de
consistentie
is
gekeken of
de
jam aan
de dikke
of
dunne
kant
was.
Bij
de
s
maak is de
zoet/zuur verhouding en
het al dan niet fruitig
zijn
beoo
rdeeld.
Voor de
resultaten
van
h
et
sensorisch
onderzoek zie bijlage 111
.
:
'·
·
B_!jl_!l_s_~_!_
•
(1)IJlon
s
te
r
nummer
15.
39
8
15.399
15
.
400
15
.
401
~"·'•02
15
.
403
15
.
404
15.405
15
.
406
15
.
407
1
(
't08
15.409
15.410
15
.
411
15.412
Kl<.9
RESUL TATI~NT ABEL (2) (3) (4) (5)m
e
rk/fabrikant
I
kwal i teilsklasse
n
etto
inh
oud
I
ge\vic
ht
vcrpakking
I
gra
m
gra
m
A1bert
Heyn
jam
448
207
B
e
tuwe
jam
453
212
Z\vaardemaker
j
a
m
460
185
Goudzon
jam
453
199
Sirnon
jam
449
183
Geurts
jam
456
181
Chivers
jam
451
224
Albert
Heyn
e
xtra jam
469
195
Betuwe
extra
jam
458
225
Hero
extra
jam
451
210
H
a
ritsa
extra
jam
475
25
4
Confiture
d
e
Floreffe
e
xtra jam
442
2
35
Confiture
Bonne
I
ext
ra j
a
m
450
250
Ha
man
Belfrutta
e
xtr
a
jam
448
27
4
.
~ \.
I•'
(
'
(&)
'
i
(6)
.
.
,
J
(7)
(8)
I
~IB
als
(9)
I
.
(10)
I
(11)
I
Pitgehalte
Vochtgehalte
I
Rerractroeteri
luff
ber.
~
I
Saccharoee
,
.
Gl.ucooeI
Fructoo4
)
I
waarde
I
saccharoset
I
I
I
aantal per
100
gran
%
I
x
saccharoseI
x
saccharoee
.
I
%
I
%
I
%
I
"
I
I
I
(
I
I
I
'
'
I
.
'
I
765
32,5
I
65,0
I
58,2
I
7,5
I
24,8
I
17,5
I
I
I
I
I
I
I
997
33,0
I
63,5
I
57,5
I
13,1
I
17,5
I
8,1
I
I
I
I
I
I
I
770
31,4
I
66,0
I
61,5
I
21,0
I
19,3
I
16,0
I
I
I
I
I
I
I
7
8.5
34,8
·
~
I
62,0
I
56,1
I
19,8
I
14,1
I
4,
5
I
I
I
I
I
I
I
69
5
34
,9
I
63,5
I
55,6
I
11,5
I
18,8
I
9,
2
I
I
I
I
I
I
I
3
0
5
33
,
3
I
64
,
5
I
58
,1
I
15,0
I
17,q
I
6
,
5
I
I
I
I
I
I
I
.
725
29
,
3
I
64
,
5
I
59
,q
I
1
6
,6
I
2
0,6
I
16,6
I
725
33,0
63
,
0
59,
1
36,5
10,
6
9
,
2
1197
3
3
,
2
6
3
,
5
58
,
8
3
1
,9
10,4
9
,7
81
0
3
3,6
6
2,5
57
,9
4
2,8
6,1
5
,8
116
7
29,8
64
,
5
6
2,6
25
,7
17,1
14,
8
1
250
36
,
0
6
1,0
55
,
9
1
q
,9
17,1
1
2
,7
817
3
2
,
6
6
3
,
5
60,3
4
6
,9
5,7
S,q
1222
34
,
6
63,0
57
,
2
022,
7
1
6
,1
14
,2
136232,8
63
,
5
59
,
3
19
,
9
18,9
•16, 0 l'l~. }(I.
).
(1
2
)
(
l
3
)
I
(14)
( l
5)
( l ())I
( 1
7)
glucosyJ ol i go-
I
titreerhaarI
zw:1veligzuur benzeezuur sorbinezuurI
kJcursto(fenI
sacchariden
J
zuurl
__l
_
_
_
__
j
%
glucoseI
milli -eq perI
mgso
2 per kg k\valitatiefI
kwalilatiefI
kwalitatiefI
I
100
gram_
_
_ j
_
_
__L
_
_____
_ j
I
I
I
I
1 '7
I
10,7
4
I
+
I
E
1
24
I
I
I
I
I
14,0
I
1
0' 7
13
+
I
+
I
E
1
2
4
I
I
I
I
I
1
'5
I
9,6
9
I
+
I
I
I
I
I
I
15' 6
I
7,
5
<1+
I
+
I
I
I
I
I
I
12 '6
I
7,3
31
+
I
+
I
E 124
I
I
I
I
I
1
5'
9
I
11,1
13
+
I
+
I
E
124
I
I
I
I
I
1 ,3
I
9,0
<1I
+
I
I
l
_
_ j
I
I
I
I
2,8
10,3
<1
I
I
+
I
I
I
I
1
,5
11,9
<1I
I
+
I
I
I
I
2,0
9,1
<1
I
I
+
I
I
I
I
1 '1
5,7
<1I
I
+
I
I
I
I
I
I
I
7,1
10' 7
(1
I
I
+
I
I
I
I
2,3
8,7
(1
I
I
+
I
I
I
I
I
I
I
1 ,3
14,6
<1
I
I
+
I
I
I
I
0,6
11,1
(1
I
I
+
I
KK.ll1 \, c1s) 1 (19) Fosf<Jat
I
PectineI
_ _
_
__
l
___
_
_________
_
_
_j
gram P per kgI
%
Ca peetaalI
-0,09
0,31
0,11
0,61
0,10
0,59
0,09
0,44
KK.12=
=
~ .9
~
1
c.:n ·~ ' >-Q)x
n>c
" " ' (-0.
(1)
O":t
<D
-
·
0
(t)c
::s
c
(..l>
3:
.
.
. . . . '..
.
';:'_ . .,I
~
C.D..
1 5.~c;L b..._
...
,
5
. 403
15
.
40lt
~
.
.:)
\:.~!~
·
·
·
'
~
·
·.:i
.
~~ '1~~.1(·,
~:·: _ _. .. 7:...: ~-=--=-.=:-:~.. ~~ CHIVEHS & SONS LTD ~i
t~ CAMBRIDGE ENGLAND
tJ
... t-..
tj
JAM-AARDBEIENf~
~ ~I
~ ~~
( Str oWOorry I :·•.Î~
N
ETIO 450
G
t1
~
~
~· ~:
j
'iet 'U'•I• ,'\c.!cii.JIId r~;. l1 1~,\l<t {..,[,~ h V ;.j~ I ''
!'
·
·
·
·
'·
"'
'''
1 ~.,
( ~~ ~ '\ ... -···· ... ,. < .,., ~4
50
g
-::
~
·
·--.-J.~oS" --~
:
-:_ycb
~ ·.'-\o~ ~L
1.. Betuwe ToelExtra
confiture
~--·~ ~ .... 411'-"' .,.__
""~ 4~ ...__"l'lQ ••A _ _ _,~_..c,.. ·-- - o t Q • ' - '<Q ~·~.,·"
·-'
--~....
..._w.
~-· ~,..,..."lH.
~5168
~
EXTRA
JAM
Aardbeien
~
.~
'
\\
·~:_..,._...,..
~,~-]_
.
-
~
-~
.1:
· ..
....
'
::::':1"'
-
...-:
~
%u_i..."., .~ -41er
er.
r
..
-~·R-
~-:~
(Ie.
:,
.. , .
~ .. (). . • ·,.ll.! - .· ~ •. ; v'l:" h .,..lh·- '.,.,
. ~...:
~~..
~'-.~:(
~~~
-
~)
~
EXT
RA
CO
N
FITl!RE
E
XTRA
JA
M
AARf'B
E
!
E
N
\'5
.
'-'.o'&
Tr
;;p,·.J.'?'!f">·'
l·;;
~:.:4 b~ l,;i;~!·i'.,
~~
~;~
~:1
"<..,.
..
-
...
~:;-_~· -·.:.-~<:-~
,."
ffjf(~
,
~~~~ ::-~
~C~i-
~~~
t
~~
P~·
:.'
·ry,
I~~~'[0~
;' ..Q~·!~{~~
,
:t•i-::'
l
r
~
M~
~!II..
Oo
-•.-.rt,P..
-
·"t ··~~:lJ
)~~-
. ' ; · .1'·\fl.(f~
-~~
:·~
..~r
1
~"t/
•
:'::-:'..,?,..,
,
.
..
•,...
-~·-'·
;y
·:~-
•.~5·
.
.
·:.~
<
t~
. ·
-~·.
.
~··k:~
~
~'I'
.• ' .... - .. .::
~.-
-
~··
·
..
,.~
-·
:_,..,,
... .
,. . , • -, ........ ~ < X< " • . •. -·, . ·, ~ .. ';,. J'<J "-1;1~ • k: ~ ._ •' .. -· . ... _ 4 .;~
1
r;
~
!ÄfYl~·-·-
~ ~ .EXTRA C
ONFITUR
E
E
XTRA JAM
AA
RDBEIEN
1,/l<
0 CD 0... ~.
'
-\O
CJ
•
---.
\
\\
~ >< ::> ....J ~.ol}oË'
ü "' ..;_,:0 zë a:= wo ... .::::.2 -::!:u.. < vi- -
\..
-
-
-l
5"
.4
~0...,.
\-'5
.1..<,\'L---
....
G; .>< ·;"
..
~ "'"' :> .X- CU~~
i~~~~
w_'OoJJ-z:g
~·~ :=--·~UJ>.:lCOJ'Qi
~~~
§
~~
a:'Cf~_2ECOJ f.!)c:. : ; o - G zoa. 0" -;::-+~~ u~ c;:,~ JO (!) J ~"" :> >~ N"'
:.c ·;"'
~r,
finfltwu-8~~
~
i
ç,__k
!..
.
•
~
-
((
.
~
.
~·/~
.
J
~SUf
~~~~
Relfru~~
Die. nc::uc:: Si.>iller.konlilülc:m
it
20
%
mehr Frucht
1l
nha
l
t 450
g
Nach d~r Ollslvo:rorunung muil
EXTRA-Erdn.:.:r -Konloluro::
4S~. vollr~rlo: Fruchl.: t:n!hallen.
S.:IFrulla o::nth::Vl SS•', Fruchle.
I
~
}!~~!!!~
!
,
.._,W
nw,
~~li
-i
1
t1~
speciaal geïmporteerd aoor Alben Heijn
EXTRA JAM
AARDBEI
E
N
INHOUD
450
GRAM
Deze confiture bevat geen conserveermiddel Is de pot eenmaal geopend,
H lJ LIIGE 111
