Correctievoorschrift VWO
2018
Neder
Natuur, leven en technologie
Tijdvak 1
Woensdag 9 mei 13.30 – 15.30 uur
College-examen schriftelijk
1 Voor het antwoord op een open vraag worden alleen gehele punten toegekend tot het maximum vermeld in het antwoordmodel. Het minimum aantal punten is 0. Bij
meerkeuzevragen wordt óf 0 punten óf het maximum aantal punten toegekend. 2 Bij een meerkeuzevraag wordt alleen de hoofdletter die hoort bij de juiste
keuzemogelijkheid goed gerekend. Indien meer dan één letter als antwoord gegeven is worden geen scorepunten toegekend.
3 Indien de corrector meent dat het antwoordmodel van een meerkeuzevraag een fout of onvolkomenheid bevat, dan beoordeelt zij/hij het werk van de kandidaten alsof toets en antwoordmodel juist zijn. Zij/hij stelt het CvTE op de hoogte van de fout of
onvolkomenheid. Het is niet toegestaan zelfstandig af te wijken van het antwoordmodel. Met een eventuele fout wordt bij de definitieve normering van het examen rekening gehouden.
4 Indien een open vraag gedeeltelijk juist beantwoord is wordt een deel van de maximale score toegekend in overeenstemming met het antwoordmodel.
5 Indien een antwoord op een open vraag niet in het antwoordmodel voorkomt en dit antwoord op vakinhoudelijke gronden als juist beoordeeld kan worden, moeten scorepunten worden toegekend naar analogie of in de geest van het antwoordmodel. 6 Indien in een antwoord een gevraagde verklaring, uitleg of berekening ontbreekt dan wel
foutief is, worden 0 punten toegekend, tenzij in het antwoordmodel anders is aangegeven.
7 Indien meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) gegeven worden dan gevraagd, worden uitsluitend de eerst gegeven antwoorden beoordeeld tot maximaal het gevraagde aantal.
8 Een antwoord mag één cijfer meer of minder bevatten dan op grond van de nauwkeurigheid van de verstrekte gegevens verantwoord is. Bij grotere
(on)nauwkeurigheid moet 1 punt worden afgetrokken. Bij een berekening wordt voor een
rekenfout en/of nauwkeurigheidsfout maximaal 1 punt afgetrokken.
9 In het antwoordmodel geeft het teken / scheiding aan tussen verschillende juiste mogelijkheden.
10 In het antwoordmodel wordt met (...) een deel aangegeven, dat niet in het antwoord van de kandidaat hoeft voor te komen.
11 In het antwoordmodel wordt eventueel met onderstreping een deel aangegeven, dat in het antwoord van de kandidaat moet voorkomen.
12 Voor deze toets kunnen maximaal 54 punten worden behaald. Het CvTE stelt een omzetting van score naar cijfer vast.
Vraag Antwoord pnt Module 1 1 pc = 3,08572·1016 m. 1p r = 20 Mpc = 6,17144·1023 m. 1p v = 1,4·106 m/s Ho = v/r = 1,4·106 / 6,17144·1023 = 2,269·10-18 m/s/m. 1p
Dit valt (net) binnen de Binaswaarde van 2,28 (+ 0,05)·10 -18 m/s/m. 1p
4 Meten aan melkwegstelsels
2 v = Ho . r = 2,28·10 -18 x 0,15 = 3,42·10 -19 m/s 1 Meten aan melkwegstelsels
3 t = s/v = 0,15 /3,42·10 -19 = 4,4·10 17 s. 1p
1 miljard jaar = 1000.000.000 x 365,25 x 24 x 3600 = 3,156·1016 s. 1p
t = 4,4·10 17 / 3,154·1016 = 14 miljard jaar. 1p
3 Meten aan melkwegstelsels
4 De afstand is 4,1·1016 m. 1p
N = afstand/lengte geodriehoek = 4,1·1016 /
0,15 = 2,7·1017 1p
2 Meten aan melkwegstelsels 5 B 1 Meten aan melkwegstelsels 6 De stof bevat polaire bindingen
(N-H,C-N,C-O), deze heffen elkaar niet op.
1 Dynamisch modelleren 7 Een grotere massa kan ook meer bloed
bevatten. 1p
Dus wordt eenzelfde hoeveelheid meldonium over een groter volume verdeeld. 1p
2 Dynamisch modelleren
8 Vrouwen hebben een hoger vetgehalte dan mannen, dus een (relatief) kleiner
bloedvolume. 1p
Dus bij gelijke inname hebben zij een hoger meldoniumgehalte in het bloed. 1p
van
2 Dynamisch modelleren
9 Na ongeveer 200 dagen (195-205). 1p 200-180 = 20 (januari). Deze sporter gaat vrijuit. 1p
2 Dynamisch modelleren 10 Werkgeheugen 1 Hersenen en leren 11 D 2 Hersenen en leren 12 DNA bevat informatie over eiwitten. 1p
Als die informatie niet klopt, kunnen er Eiwitte abnormale eiwitten ontstaan, die worden Afg afgebroken. 1p
2 Hersenen en leren
13 Informatie wordt eerst opgeslagen in het korte termijngeheugen / werkgeheugen. 1p Daarna in het langetermijngeheugen. Maar wat
al eerder is opgeslagen blijft bij een patiënt nog l lang behouden. 1p
2 Hersenen en leren
14 De kernen stoten elkaar af / hebben dezelfde lading / zijn positief geladen. Of: De positieve kernen moeten met grote energie op elkaar geschoten worden.
15 Dit is 5,14·1020 / (6,02214·1023 *2) =
4,2676·10-4 mol s-1 (factor 2 1p, Avogadro 1p)
Het volume is dus 4,2676·10-4 mol x 24,5 L/mol
= 1,05·10-2 L s-1 (Volume per mol 1p,
antwoord + eenheid 1p)
4 Kernfusie
16 Negatief. De deuterium- en tritium kernen zijn namelijk positief geladen.
Opmerking: antwoord zonder uitleg geen
punten.
1 Kernfusie
17 Vlak voor afbuigen is de stroom naar rechts, want het zijn positieve deeltjes. 1p
De Lorentzkracht is naar beneden gericht, want de afbuiging is naar beneden. 1p Uit de FBI-regel of rechterhandregel volgt nu dat het magneetveld UIT het papier wijst. 1p
3 Kernfusie
18 Die hebben geen lading en worden dus niet afgebogen.
1 Kernfusie 19 Voorbeelden van juiste antwoorden zijn:
water absorberend vermogen, korrelgrootte, kleur, structuur.
(per juist antwoord 1p, max. 2p)
2 Forensische technieken
20 De herkomst kan worden bepaald door te kijken waar de pollen en/of diatomeeën voorkomen. 1p
De leeftijd kan worden bepaald doordat de microfossielen miljoenen jaren in de bodem blijven, in deze periodes zijn er pollen e.d. uitgestorven/geëvolueerd. 1p
2 Forensische technieken
21 De soortelijke geleidbaarheid is onafhankelijk van de proefopstelling, de geleidbaarheid niet. 1p
Hierdoor kun je de soortelijke geleidbaarheid vergelijken met de resultaten van andere experimenten/theoretische waarden. 1p 2 Forensische technieken 22 V = I · R (of U = I · R), R = 6,0 / 2,1·10-3 = 2857 Ω. 1p A = 0,02 · 0,04 = 8,0·10-4 m2, l = 0,05 m ρ = R · A / l ρ = 2857 · 8,0·10-4 / 0,05 = 46 Ω m. 1p σ = 1 /46 = 2,2·10-2 Sm-1. 1p 3 Forensische technieken
23 Bij open riviermondingen wordt het zoete rivierwater steeds zouter. 1p
Hierdoor neemt de hoeveelheid winbare energie af. 1p
Of:
Voor de blue energy centrale moet de inlaat van zoet en zout water gescheiden gebeuren. 1p
Een scheiding tussen zoet en zout water is dus
24 Voorbeelden van juiste antwoorden: - Invloed op het milieu
- Economische haalbaarheid - Technische haalbaarheid - Aansluiting op landelijk
energienetwerk 1p per juist antwoord, max. 2p
2 Blue energy
25 Bij een installatie met zoet en zout water, gescheiden door een waterdoorlatend membraan, zal door osmose water via het membraan van het zoete water naar het zoute water stromen. 1p
Hierdoor neemt de concentratie zout in het zoute water af en krijg je een grotere verdeling van deeltjes, dus een entropietoename. 1p Doordat er water naar het zoute water stroomt neemt daar de waterdruk toe. 1p
Hierdoor stroomt het compartiment over en kan met het water een turbine worden aangedreven die energie opwekt. 1p
4 Blue energy
26 Water stroomt van zoet water naar zout water, totdat het zoutgehalte in beide compartimenten gelijk is. 1p
Het maximale vermogen wordt bereikt als de osmotische druk gelijk is aan het gemiddelde van de osmotische druk van zout water en zoet water, ofwel de helft van het osmotisch
drukverschil. 1p 2 Blue energy Totaal 54 Illustraties: https://nl.wikipedia.org/wiki/Wet_van_Hubble#Formulering_van_de_wet(figuur 1) http://en.chembase.cn/molecule-154965.html (figuur 2) http://www.dailymail.co.uk/sport/sportsnews/article-3632130/Maria-Sharapova-s-drug-habit-road-ruin-tennis-ace-took-meldonium-six-times-seven-days-Wimbledon.html (Sharapova) en http://www.nu.nl/schaatsen/4177512/koelizjnikov-ondanks-eis-teamleider-toch-niet-1000-meter-in-inzell.html (Koelizjnikov) (figuur 3)
eigen Coachmodel (figuur 4 en 5)
http://www.alzheimeronderzoek.nl/onderzoekers/onderzoeker/henne-holstege/ (figuur 6)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Kernfusie (figuur 7 en 8)
https://www.tno.nl/media/1449/identificatie-partijen-grond.pdf (figuur 9 en 10)
http://www.dutchwatersector.com/uploads/2015/07/dws-rijkswaterstaat-noordersluis-ijmuiden-770px.jpg (figuur 11)
