Die O.B. Jaargang 2, no.9

Geregistreer aan die H.P.K. as 'n Nuusblad.

V

ir die

Ossewob

rmul-w

ag

lH

>

sta

c

m

!

'

o!hsee

n

-Jze

id

ongeag of

alma{

dit

U(

'sef

of

ni

P

. 1wnt

·

d

i

e

gemeen~lwplilw

bloe

d

is

die grmulslag.

1Jie

V

ir di(

>

partypolitiek

be-staan oolkseen

lt

e

id.

slegs

v

ir lwll

e

tear

ond

e

rs

l.e

u-n

e

rs is

,

uxml di

e

part

y-lidmaatskap

is

di

e

g

r

on

d

sl<1g

.

0

TW

EEDE

.JAARGA

JG

.

W

OENSDAG

.

20 JAKUARTE

1~)4:3.

No.9

.

O

UJJ

Or

de

us

Ge

en

Offers

Wif

er

d

Se

Soldaat se V rou

Kap

.

italiste

!Bied Huisvesting

Teen

80 Ghieni

es

aan Oiferbrengers

Ons plaas onclerstaailde uittreksel uit 'n brief wal in The Argus van

12, deser vcr'Skyn h~t van 'n Engelse vr()u wie sc man in die Noorde vcg, maar wat feitli~t soncler tuiste met haar twec kincl,crtjics rondswerf omdat die kapitaliste wat oor wonings beskik, se uitb~itingspryse bokant die vuurmaak·

pick is van diegene wat meen dat hullo 'n ideaa! bo stoffelike belange stel of wat om eltonomiese r•cdes juis gedwing is om vir die , ideate•· van die kapita -listo te gaan veg.

,D:le btik hot ek Opl-(e:hel en v:111 J•l<•k tot plek ~cst:lp op sock ua hui,.,.

vc,ting vir m~·,elf eu t \\Cc dogrertjics

(:l en 7). Afgryslike l<fcin kamcrtjies in agterlike huise word my aangebied

as 'rl guns vir 4 ghienies per week

-vir slegs die kamer. Hotelle wat losies van enigsins aantreklike aard aanbied, verlang van 60 tot 80 ghienies per maand. In an<ler hotellc- indicn daar wei plel< is - kan ons lewe teen

be.taling van 40 tot 50 ghienies per maand.

.. lndien on~ mans "t•g h om vir

<lie voortlw~taan van hienlio soort wC.rc1d te ,.el-(. dan iR dit nie clio

mocite w cnl nie. en clan >Otl <'k. ('ll ~aam llH't JllY uai(' auder \•J•(ltlt' in dic~elrclc loest.:md, haiC' lie\Hfr my ltlan wat in die: Noorclc- is, terug wil

he ~odat om; die dingc wat ons w:tg., tcs:tme k:m tegcmoNgaan.

,.Afgemat <leur die lanll:durige

skei-diug en die· ldt•m dinget.iies war <lin :ll!,l crgelatc> \TOUto moc-r. trot seer in lml

nlkcnheitl, voel ~k tans geheel en al gcbelgd, ontnugter en vcrbitterd. Ek

het hier baie v1einig in ons huidige

orde tcengckom ~at die bloedige stryd wat daarvoor gevoer word werd is

bohalwc die mooi natuurlii<C skoonhede van die Kaap, en dit sott selfs die Nazi's oorlewe. , Die aarde behoort

a an die Vader•, • m.::ar die huidigc gc·

broed van inhalige, gewcntcn!ose blood·

suicrs wat op sy oppcrvlakte aantee.l, is seen .opotrering werd nie."

VELDKO

nNETSKAP HET

EEN

MAN

TE

VEEL

'f

reffeudc

V

oorbccif]

e

van

Gee

s

drif in

T

t·an

:o

vaal

I foEo> gesond die tocst:tml van dio

O~:,cwabrandwag in 'J'rn,ru;vaal is, blyk 11iL die volg<·nde treffcndt> voo,·bceld: Gt>nl. J. D. J<'rling. A. K.G., hot. on-langs 'n <O<'r tot. anderkanl die

Som-ptln:<bergc gem a [I k wa:n hy o.:L. by voldkL. Smit van VeLfoni,cin na.ngcdoC'n

hot. Hy hcL navraag !!;Cdoon na. die st<•rkt.e ,-an !>y vcldkornei skap en hom

~~ meegedcel d:u daar :2:30 rnanskappe

en offisioro is. Die Transvaalse ind e-ling maal{ voorsiening vi:· 229 ledc in elke volledigc vcldkornctskap, sodat hierdie een !Ius cen man meer gehacl

hct as wat hom toegelaat word. l3y 'n andor geleenthcid hot die A. K.G. 'n offisiersvcr~:'ld<:'ring op

SoLtlers in die kiesafdoling van mnr.

.J.

C+.

St;rydom, 'l'ransvaaJ:;o

H.N.P.-lcior. gebon. 2\rcer as ho11<lcrd offisicro

\'au dao.rdio kommando h<.'l hul opwa~­

ting gemo.uk, wnt inderda:u1 getuig van

rrroot goesdrif en vastitrhcid.

K

.

G.

SE

REISt>LAN

IN

VRYSTAAT

'n Uitgebreide r-eis sat deur tlie Kommandant·generaal, dr. J. F. J. van Rensburg, van 'l Februarie af deur die Vrystaatse kommande

-menl waargcneem \A!Ord. Die vcr-gaderings is as volg bele:

'l Feb.: V RYBU RG 8 nm . 3 Feb.: Kuruman 11 vm. 4 Feb.: 5 Feb.: 6 Feb.:

s

Feb.: 9 Feb.: 10 Feb.: 11 Feb.: Postmasburg 8 nm. Griltwastad 2 nm. Douglas 8 nm. Barkly-Wes 11 vm. Kimberley 8 nm. Petrusbmg 10 vm. Hertzogville 4 nm. wesselbron 10 vm. Koppccs 8 nm. lindley 10 vm. Bethlehem 8 nm. Marqu:lrd Hl vm. Bloemfontein 7.30 nm. Ocwetsctorp 10 vm. Smithriold 2.30 nm. Edenburg S nm.

ONSK

UL

D!G

UEV

INO

NA

6

MAANDE

OPSLUJITING

Nadat httllc vir ses maande in die tronk opgesluit ~'.!as sonder enigc aan·

klag !cen hul!e is twce jong studente verlede week deur •n spesiale hoC in Kaapstad onsktlldig bevind op aanklag

van poging tot branclstigting. Hulle

is Johannes van Wczel ('20) en Hen· clrik Ouvcn2ge (18) wat eincte en ten laastc verskyn hct op aank!ag dat hu!le brandbomme in 'n bioskoop sou m!ergesit het.

Ondanks die bevincling van die reg·

ter· en ondanks die langdurige opslui -ting in die tronl<, is bel~end gemaak dat die twee jong manne geinterneer

sal \-..'Ord, alhoewel hullc vocrlopig op

ver'Sock van die ouers tydelik onder

taasgenoen1de sc tocsig gerllaas is,

hangende 'n finale hcslissing.

'n Dercle student, Johannes Beyers, is veroordeel tot vyf jaar tronksttaf omdat hiJ in besit sou gewecs hf!t van

nie-crl<ende plofstowwe. Uit die se -tuienis het geo!yl1 dat dit chomiese stowwo is wat ontvlambaar is wanncer dit gemeng word. Beyers sc vcront

-s!wldiging was dat 11y 'n ja<~r tank chemic studecr het aan 'n univcrsiteit en dat hy proefnemings met die stow-we gedocn het.

Weffkom aan

A

ffr

oka

aros

e

Soff

dat

e

J)ic o--~cwahm.udwag he! nie nodig

om "Y ;,ranc.lpllltt ten opsigtc van die oorlog te vorldaa r nie. J;;r k< en, vrienc.l

of vyancl, wecl. dat ons hi(lnlie oOJ·log

lw~kotl as in sl r.1·d meL dit• lwlango nie

1wt, ,·an Suid-Afrika. nie. m:tar v:nt aile volkc dwnrsrlcur dit w(•reld. Yir ons is <lit 'n oorlog; in ht Jan~ van dio impcrialismc Cll die kapilalismc

waar-voor uodelof'<• hlocd geoffcr word. Dir Os>l'""brandwag :,e standpunt. ten OJ>· ~ig!t• \':Ill die- ,oJ<laat. hoC>wcl telkens

rel'ds cluirlelik g<',lcl, m:ll-( mi~kien nic·

~o nlornuekcnd \\'cos nic.

Ons KonH11:tnd:~nl-gencr:'lal heL hy

nH or· as eon g<·IPPntheid ret•ds ge~e d:-~t

ons die drup)WI blocd van 'n enke)e

Afrikaan>.e :>oldaaL lc waard,•,•ol beskou orn ,,ir die l•:mpirc gestor!. lc word.

Vir die Ossewabr'llndwag bcs!aan · :~ volk nie net uil daardie mense wat sy program van beginsels onderskryf nie, soos in die partypolitiek cfie geval is. Vir ons bestaan 'n vo!k uil die bloecl

wat in die arc van sy manne en vrouc vloci. Om hicrcJie rede. gaan die Osse-wabram!wag se bclangstclling oo!t uit na elke voll<sgenoot wat die cJraer van

A fr·ikanerbloed is, maal{ nic saak of hy 'n straatvccr in l<aapstad of 'n solclaat

in Egipte is nic; vir ons hly hy Afri-kaner wat in hom dee: van die

nage-slag dra.

OuHl::t~ die a:1rd en gcN>lC'Iilm

r.vk-tlom ''an clie volk afh:1nklik is van die wc•lstand en <rChck van clkt• volksgP· ltoot, i-. rlic ()s;:cwabrand" ag

~e

bc-lang~lclling ooK mccr as di{> van 'n poliliokc party \\'aL net. in <li( "lem van '11 siPmgeregligdc bclaug slPJ, en ool' mN·r as die van clie kapitalistieso

Re-g<lriu~ \\at. tu:i. in die liggn:un Yau s~

oTHlf't"dane bel:lngstel in~o,·c>r hulle

mili-ter gc•skik i::; vir <lie bcshrming vau lc:lJlilalistiese holMge in dit' lmiielaml.

l)j.._, Osse"ahr:mdwag ,,·il elke dra(l)·

van .\lrikauorulo<'d gelnkkig l'r\ voor~ spo{ dig sien, en diL j, in hit·rdio gees

dat hr ook met blyd:,kap ka11 verneem cla~ :;ovccl Afrikaners waL in die :Noor-do ge,•eg he!, haic van lntllt· clonr eko· uoruic>.('. omstaruligllede gulwiug, tans weer l"l.tlj! is ir1 hnl v:t<h·rland. al is dii dan ook ma:u· net ly•lt:lik vjr 'n vitkansie, Aan hierdie solclatc, of hulle die Ossewabranclwag as gevolg van knpitalistiese prop<Jgancla nog bestwu as 'n vyand of nie, wil ons se: hartlik welkom in jul vaderland, want ook iulle is draers van Afrikanerbloed; oo11 julie is le<Je van tlie vofk in diens waar· van die Osscwabrandwag staan, en ook jul toekcms is opgesluit in die staat wat die Ossewahtan<lwag bcsig is om te skep, of julie dit nou reeds !:lesef

of nie, die Gesagstaat van die Afrika· ncrdom waar dit sal wees elk vir alma! en almal vir elk.

Aan die .solclatu wat miskicn binnt~

l;orL lot vcnlor(' tliens \'ir· dio "Rrnpiru

opgeJ·oep sal word, wil ons se: :i\lag jnllo nlm<ll in "el:;tnud 11:1 afJoop v:111 die oorlog tot jnl vaderlalHI terug;kccr. Ons ltet elkcen van julie uodig vir ons volk. En wanneer juHe eenmaal t

erug-l<ccr, doen dit met vrymoedighcid,

want die Osscwabrandwag sal jul!o

[1Cl1J en ondcrstcun nie omdat hy julie <:s armlastigcs sal beskol< of omdat iulle dit ,darem" verdien het nie, soos die kapitalisticse bcwindvocrders redc•

neer, maar omdat julie lede is van die A frikanervolk wat aileen dan gelukkig en welvarenct sal wees as e!ke vo lksgc-noot gelul<kig en welvarend is in 'n eie onafhanklike staat.

UETEK

ENISV

OL

.. Bn clil is ook bai8 hcickeni>;vol tlai,

h~"·cl h\·k:ws <li~ lwlft<· ,·an ons A fri

-Jwan~e htcrgNs ai~ydi!! ,·an die oorlogs

-poging sl:1:111, ongc,·c·<·r ·10 per~~nt ,·an

ons Jc(;r ltc;.taan nit A frik:t11Crs van

Nederl:mdsc afkoms, en dit in 'u land 11aar almnl ny"·illigcrs i::: w:u :1:1nge·

sluit hut uit ·n be-ef \'<Ill plig c•n

va-rlc>rhln<hlicftlc... ;\ ldu., kol. D<•npys

l~eitz voor · n ~roep Britsc joornaliste

in Loudl'rl.

A:m diw hcgin \':'111 :<y pn1:ltjic het

die Kolorwl bcweer tlat .;:; pcr~ent van

die uevolkinl-( ~\ lrikatwrs is. ,~olgens hoUl >ou rlic .Afrika:wssprekeudcs waL

len gtnlslu van die oorlog i ·, clus net

27t! p0rSC\!l( van diC\ he,·olicin~ ttit-m:tak. Maar die reer bestaan uit 40

persent Afrikaners in plaas van

2H

persent, soos 'n mens sou verwag.

(Voorheen is ve~klaar dat dit 60 per·

sent is. Misl<ien was dit die syters voor Tobruk.)

Die f(olonel viml dil ook hclekc•nis

-,·ol en \H•I omdat hv meen da~ :tlrn:-tl

ny\Villi~ uit ·n be,._( van plig aan~luit.. \·ir Oni" I•~ die 1Jelcl;enis daarin dar, ~lie KoloHcl, voorhcC'n J\djnok-prcmicr,

sonder tlnl hv tlit wccc crkon daL (n{~ die ,.aJ v:111 'l'obruk ?) minstens 12~ per-sent van die leer nie uit vrywilligers bestaan nie, en volgcns die vroeerc sy

-fers sou 3'2~ persent - <lus cen·derde

- van die leer uit mannc beslaan het wie se ,beset van plig" waarsl<ynlilt r.et ·sover gegaan het "s hul bek

T\VE

E

Vir

'rn

Suks

e$vo

ffff

e

ioopba1ar»

St

udi

c

met behu

l

p

va

n

d

i

e

be

-proefde

l

esing

s

va

n

die

Helpme

-kaar

K

c

rr

esponcl

e

nsie

Ko

l

l

ege

·is

die

beste e

n

goedkoop

ste

man

ier

om u

s

·u!l:se

s

in die

lewe te ve

r-sekc

r

.

JllEER

AS

200

K

U

RSUSSE

D

ie

H

e

l

pme

ka

a

r

is d

ie

en

ig

s

t

e

,s

uiw

e

r

opvoedku

ndi

ge

Afr

i

kaan

-sc

Korrespondensie

Ko

lleg

e

in

Suid-Afrika

.

Heeds

m

eer

as

1

6

,00

0

Studente

'

h

ct

met

behu

l

p

van

on.s

l

es

i

ng

s

s

uk

ses

behaa

l.

Ook

U

l;:an

dit

do

en.

Pos

d

i

e

Koe

p

on nog

va

ndag

vir g

mt

i

s

besonderhede

Die Bcsturende Direlttcur.

Hclpmek:t.tlr Korrcspoudcnsl~ Kollcgc,

Posbus 3512. Voortrekkergebou.

JOH.>u'\':O.'ESBURG.

--~

Stuur

mr

asseblier besonrterhede omtrent u

korrespoodensie Kcrsusse.

Ek slel belan~ iu ...•...

Naam ...•..•... J\dre.:~ ...••••••..••...

-(O.B. 13 Jan. 19!3) . . . ... ..

Besturcndc Direkteur: Dr. H. C. l.uttlg, ~1. A. ($.-A:), D.Lilt. et Phil. (L<Idcn).

Mcde·Direkteure: J. H. Creijbc (voors.), s.

N. vnn Vuuren, P. Joubert. P. J. v. Z.

H:lttlngh, A. C. \". \Y. Stroh.

KORRESPONDENSIE KOLLEGE

Voortrekkergebou 310, Hoeltstraat 18,

JOHANNESB

URG

P

os

bus 35l2

Foon 22

-

3512

Verri

g

V

olks(/i

e

n

s!

Lc

ni

ngs

vir

gesa

l

ariec

rd

e

p

crso

n

e

vcrlu·y

g

b

a

ar.

J.

'enne

1~iters

billik.

UAAOPLEEG

PAAHL

:

-WORCESTER

:

-J

CAA

P

STAH

:

-116 'l'nkke 41.000 Lcdc

SASBANK

Posb

us

266.

P

o

s

bus

57.

Po

s

bus

2387

.

Rcscrwc -fonds £113,000 H oofkantoor :

St. Johnstraat 65, BLOEMFONTEIN

\Begrafnisse., Kiste, Kranse, Grafstene

ONDER

§

TJEIUN ON§

ADVERTEEROERS

DIE

O.B

..

\VOENSDAG. 20

JA~.

19

43

.

,

Van

Paardekraai

-

~so

ioi

IPer

dekraai

li~~-~

Van Amajuba

-

'8i

iot Amajoeba

19'

-o

"

Di<! sirnholie,c kantal<' hic1· n:mgcbied helig~:1am deel

,·an die• ,\majocba-ge,ki('(leuis en is opg;(•btel ,·i1· ge:hruik op V il Y II JO:lD:-;DAC:.

\\'a:n moonllik mot·l kommanclo'::> cladc·lik hegin om <lt•cluc•mers tc kry eu af tc· 1·ig. Dio vollPdigc· program in ,·crhaucl mel \'r.,·heicbtlag, ,·er"kyn in om. ,·olgc·nde uitgnwe.

Op S Dcsemher· J:'l<;O w:1' char op Paard .. kr:tnl ;.E>ker cc•n ,·an die merkw:lardig,.,H• byeenkom~te in die gc,.,kicdeui"

,.:111 1'r:tll'>\':l:l] en Y:lll on" ,·olk. Dio: Om'-t:uligh!>tle \\':t:, J1ecl

hf:.'~onder. Onder die t·oof-aHnck;.asie ,·an 'l'ran,.,,·aal ;,

,·cr-~adoring,., hole! a~ook tlit' hon Y<lll 'n cie '·olk~tcmmiu~.

Oorn l'anl on ~y oudcr;,ll'llliCrs het di0 q•rborl rrwL min:tgLiug

up:-:.v ~Pvreg.

Die 11iislag 1·nn die ,·olk.,t('rnming was 'n vcrniei igtm<le anlii'OOI'd Of) die bcwcrin~ daL die nreerdcrlwid Yan die IJ(' -,·olkiug Len gunste van clit· nt'omde hl'\\·ind 1\':t:-.. Op 13

Dc~emhcr i>< die onafhanldikheid ,·nn die Repuhlif:.'k ald:1ar uwt trot:-. aan die wcrelrl \'o:r·kl:tar en op 16 De-,emb~::r het

J>:\ARl)EK I{ AA 1,, DE:-'E:IIRim J "0.

Spreettkoor:

Uit donkertes van L"d verb\'

ua don ke t"i cs \1·:1~ ,-o~rl0 ·

,·crrys hy uiL die d:tktcl-> op,

hr wat uit die dakte., korn.

h;·

dit• Ge:.t:lltc. HeuM'C.N.''-:

hy dit• \\'agier, hy <lit• J>agtl'r

\'till '11 jonggebore ,·oil;, 111111 L ,·orr_,.,. nit A frikaan>:.e groncl, "oo;. die wah·isrug

dit' scC'~kuim broek ~~~ rli<• water ploeg, -~indig, m;,gt.ig, krag onrncct.haar,

hlincl, onhewu:s, onlemba:lr;

So ook die W<1gler wat hom in die

wolkNlicplcs hou en (>Or sy \'laktes nu•t hlikscmkvk sv doud<.'r,.tcm

~t'picdt-n<.l 11it~torr.: hy Am:ljO<'bn, hy dil' \"olk~wil, pra:).l:

Amaioeba:

\Vaar i~ my vcgi,er,; en h11l Vl'Oite trou,

w:wr my volk, my rocm, my krag?

Onlwank! Ek roep jul, wccs julself!

Dit is die strydrocp w:•L hi<'r !dink.

'n \"rc<.'mde- \'lag waai oor die land.

maar oor die Yolk nie, <lit s:1l !"· nooit!

~al ons prysgce en \'Crbeur '

:U!>~l:ran en J,nnd cn Vn·\l·('cs?

Verlocn ons Vaders, on~ siel ''ersmoor?

f't.aan op my Burgers, sl11it .in! Jinies en lllOnnja op die wat imlr·ing nf.

Vccg al waL rower i:, mcedocnloos we!!.

maak on>.kadelik wal l>k:Hh:lik mag wee~ of i~;

wal onkrnid of w;~t \'V:lnd i~. roei uit!

Sog noo<bkrec. ;,meek t)f ,·Jeitanl bang

l'll dteig(lmenL nog mind(•\' ~~~~ on;, :,tuit.

\' o:eg ~koon die !:1 nd "oo" haelbui en

~Lormre~:n aileen die. hlaarloos boom en hoorba:tr naurup Jaat; vecg skoon I

Die 1111.r ,·an st.rnf c11 wraak is hih.

J~k rocp jnl cot die ~ot.ryd rn_y volk!

C:ccn 111:111 wat man. f~l'o:ll \TOn wat \'l'Ott 1-; ":1! !aim, mnar mol J.!P,(a:llde dnrf ill)',

my die \"olkswil- jul "a! Ill'' ook Amajuha noern -dic.:u of ~terf. F.k ccbil'll! .\1 ,. '-I em l-al

in ell;(' trottc hart '<' wccrkl;tnk klop.

'n ~lan tot. Yolkslcivr w."" ek hier :tan,

'n )I an ,·an ysrerwil, ge:.:rg en hoogstc ec.:r

-die gmoi.;,i.c hier na rny, rny g:csant!

11om s:Jl jul volg, sy hoodsk:rp ch·a, s.r Kll'lll gehoon;<~:>m cu Wt'·c> die w;l(. hom !->[.r:lfbaar· maak nan dwar>-Lrek, teepmal or

,·cn.uim. Ek hot g<'"C: L:r:lt my wen~ gc"kit•tl! Ruk op jul str~:den,! Opruk!

Die pad

Ia

\'O:lr on, oop, dit· ,-~·and dnar·.

c·n

.iY.

o opgehooplc "l room, hreek lo.,

t'n ,·oer on:, mcc. .\lag Cod jou :.trwd Spreekkoor:

Hc:il ,\majocba! .Heil cl ic Volkswil! Heil! Om; hn ig ons \'OO r· n L'n n:Hwaar

11 gc"ant, gesalfde en ge,.,:lg>'mart groot'

Die Volksleier

-Paul Kruger:

J\ I f!dch1n·gers, \r ol k:,!!<.'nolr·, Oproermaker,.,

tco11 l1:1ar .\lajcsLcitsgcsag,.

:-io

word on,.,

g.:o:1ocrn de11r hul wat lcc·n ons oproer "Look.

Dit ,.,l<:m LoG ska<Jn1lc c'n lot <lroci'heitl da( 'n volk ~o laag k:lll ,.,:1k om root te pl{l(.~

C'll dtln Yermet<.'l die ~l'l'ool'de tot Ynl:,e lro11 gcbied.

C:ct• rny 11 na:Jdag. II oor my woord :

Laat g:cen i "·del. ll':tnh<•"rip of mi-.,·er:,tand

rny oori.uigings diep '"t•rdt7hhebinnig. '

\'olk vnn lnndbone1·,.,, hic•r dcur Gods

-woudcrwcrk verplanl, d<•ur· dood n1llei 1-!:C\'Oer

lot, nasicgroot.hoid j \'Nja:~g, \'Crvolg,

\'C'rplunder, omr·ing tlenr vynnd, Blanke eu

13tn·ba:tr. V'Olg na om; spoor: 11 vind on" nooit. die Bnite-r. maar alt.nl die Geb11ile, clit· Ont.roofde. ''eel rnccr Jcur blnnke li;. a-; wn•dt• inboorling. Om. r ig;.uoer i-, die "'oord:

hp,moontlik nog die lwbngrikste stap op Heidt• I her~ l!:tl"Ol!!:

dil· proklarn:u;ie \':ln 'n g<•s:lg,vorm ''an n·g<·ring onder die

dric:rn:.n~k:\p Pretorius, ,Joube:rt E>n Kruger. l-'nl OilS in die

kringloop ,·an die gt?,.,kicrleniti d:1n niE' w'cC'r "o iE>ts bele-we

niP~ llierdie g:ebeurl!'ni~ l->tnur cinclelik op die OrH"erg<.'t:L

-Iikc Amajoeba

at.

wat dit triomfnntlik afl->luit.

Ama.ioeb:1 word in hil'rdie ::.tuk ,·oorgc..,ll'l a, 'n figuur

wat dit· 1·olk-,wil tot ,·olkomc on:l fhanklikC: ndt<'id ,·c r::.inne-h<·t'ld. Gebor.:. 11(.'\ "oo' die volk, uit .\friha:tnse grond.

rocp il." ons tol die "' r."d <'n ,·estil! hy op <'lkt' ge~ette tyd

ons a:rndag op 'n \'01kslcicr-sy verteenwoordiger.

Die A ma.ioebn figuur vcrpcrsoonli k ven l<'r danrdie

ou-~ltliLbure ,·olksdr:tng (ot, selfgcldiging wat; bt·l·retlig moet en

sal wonl. ~o word hy d:·1n ook in die cl'rste koorsprnak

\'OOrgbl<:l.

:\

a

die• l;oor hom akklamecr hcl ''er~kvn die et·r,.,tc ,·olksl<.'ier. prc-.idC'nt Kruger. Amajo•·ba kom ·hicrna

\\'l'l'r op die: tOHe£>1 11·:t:trop die 1-\ommand<Jut-g.:ncra:tl Ol)trc:e.

''t•rvlo..,k i'> hy wat die landpnle ,·an ::.y

rwastc vcrrnderlik \'CJ'si(! Laat God sv oordeel

o!Oprcek en die vreomde rower scraf. '

:-;a! necrndcs bier ons staat regeer? f'kud :tf die juk cu sny die- halierstrop w:1!,

cenrn:1:1l om die nek, :tiiPcn die ,·oetc

,.,.

Y

en onnflwnklik la:tt om lu)! te trap. '

\' olkstcmming i::. gchou leer. onheilige ,·f'rbod

Nl ,·olksn•rgaderinp: hou ons nou om mN

,·cragting ,·::tn on!-> af tc wcrp die vrecrudc

dwiugl:tndy, en we~r op hi<)rdie dag on-, \"ryhcid te

''c•·konclig. C:c:,a~. o \'('Cl misbruikte woord,

ho<•l:1nk s:1l on reg in jou naam regeer?

God hel duistcr dae oor ons volk gohriug

opdat ons t1ic Vryheirl snl leer keu, nyheid op Gods gesag en die ,·r_v(' volksn;l wa~ :,y G"dgegowo Icier da:ll'lOI' kic.~ en ,·olg. L .. a:tt hierdie Y r.vheid-dag tOL ;n tlie \'<.'r»te

ml!!<.'.~l:lg ·n Godsdaad en 'n Volk~daad brcc·d verkcndig. Die hcer is hitlr tccnwoordig, ul breek die swnarstc onwecrswolk -On. ~:d \'OOrtbesta~•.n en bly - 'n Volk!

Laat on~ horr. locf met (bnkgesnng. (1-\.oor sinj:( nou Psalm 25.)

(MAAR'l' JS, I - N.-\. DIE 'LAG.)

Amajoeba:

Ek kom jul my burgers, vcgtcrs, sl ryders,

en jy my leidsman ~rou, my dank, my !of, my blydskap brinr~. die

vyancl is \'Orslaan, ous vryhcid is herwin.

Die ,·olksgecs in sy sLrorning stor'k sal :so sy pad deur hindcmi~~e h~1>1n.

Die Afrikaansc tagtigjarig oorlo<> js

,·oleintl, maar die ~;tryd nog ni; beeindig!

Or•~ hct die: slag gewin nO:;! ;tie dio kryg. -die Luislang onuing \':In :-;uide. Oo.s cu Noorde ons besta:w en onafh:1nklikheid.

Hy ~:tl horn roer en listig weer

sy ,·ouo uoner trek j wN."S ~ewaar~ku, siaan

Hr:wdwag pal eu \'OOrd:tt die nan,·al kom,

Val •lan! Ons rllfl)t die sial! maar nooiL

die st.ryd ''erloor, ~~~ duur dit nog 'n wgtig jnar.

Om. kan en !·.et oorwin en weer sal on~

oon1iu- ,·oor nog 'n tagtig jaar. Die \'olhrroom

hel "." gang. Geen \'j'oltld nog so Sterk, of gevar(.' 110"' so ••rocH of dit sal wyk

''OOr ,·a-;borado clu~f, hoogsle reg en 'trou.

l~k i\ma,iocba, waL wa.•~hou op my troon

wys op elk gesotte L~·d ditl volk sy leidsmn n nan.

\'olg hom! \f olg rny! 'l)icn hom! Dicn my! en

rlicn gehecl die- Y(>lk. Wces !<lerk, hou koer~!

l~k Arnajoeba. ek die \"olk~wil het gepraat -Laat elk gehoor get'; htat rny wen::. geskicd I

Spreekkoor:

l lei! ,lie Volkswil! lleil Amajocba! ffc-il I

Amajot'b:1 is die :slaglo·cet., Am:Jjoeba is di!' .\[ngkr<.'oL!

llcil gE:salhk, ons gcsags- en leidsman stcrk!

Amajocba! ! Arnajoc:ba! Aut:tjoe.bal

Die Tcenswoordigc Volksleier

-Kommandant-Gencraal 1943:

Van Bloubcrgstrand tot Hloedri·.-ier van daar n<t .Petdekraal en dour

Am:tjocb:t en Vere~niging tot, nou.

Dil! Leeftyd van t.wee grysaards --sieu daar ons duhlwlc• t.ng~igja::tr sc 1-t.ryc.i

-l'Oem Y:tn grooL :\"cderlalltl vcrdubbel.

Uns n:uler h<1a,s die lwt-cdc t:

lgtig-lydpNkscnd en !.taan 11011 ,·oor ·n twc('cil'

l'crdekwal en snl. so (!o,J ons help. die st ryd beeindig met Amaj1>eba ')'wee. Grater wa uog nooit, gc,·aur of donkc-rdcr ous Mg. i\laar Bloedri,·ier sc wonder etl Atnajoob;t, geYioueldo woord, versinuebetlld

die set: wat. moecl en dud gnan bring.

Aau my is leierskap. g<'sag "ert.rou. Volg my op clio st.rydig, Afrik::tanse

,.,Jingcrp::td ,·an Bloubergsu·aud tOt> Amajocba Tweet

Die sm:ntlik weg waarlangs die scetOg lrck.

DTE O

.

B.,

WOE1

-

SDAG

. 2

0 JAN

. 1

943

.

om volkstrekpad. maar driesoortig die manicr van tredhon; vom·aan, laug~aan on agieraan!

Danr is di(; wat lan~5aan losloop. toc~kouers

wat altyd hnrdstc skro;c; dan die w:n veraf

slcntcnolsr, ctt mccn hul hou die lC'i~Pls,

SLOT:

-Ons wat. die daern.nd sal sien

\·ergect. nio wat in die ltag gcval hot. Ons wat die poor!, sal

deUl·gf>n n, g~denl, tlio wat ]angs maar dis die striuge wnL hul traaghoicl sleep

C'tl ons ei()> ~aug \·ertrnng: maar daar is die wnt.

111 golid mar.<jc<'r, die volkswa trek, cu die wal p:'ld bnan ,·oor, die leiors

die pnd bcswylc hot. Die tog hct ons t-<.;-ame nwegcmnak, maar alm;d t<'Saam kan helaas di<' emdtriomf uie smaak.

Wflt die Jig vol~. E6n dod. een trou, een Yolk I

Ons dooies sl:~ap nic, ons offers sinf nic. Niks gcbt'tn' om nik<> nip: Alles vit· alma!.

Almal vir e>lk. Ons bnd, 6ns volk, 6ns God! '.\laar laat hom pr:un, die groorstc en die grootste ondet· ons gewees, my voorganger, Gesagsman, \·oll<sman, , 'taatsman, L~.;icr;

,Hier," sprcck hy, , l lit•r, p;een dwinglandy,

bier geen vrt'emdo heot·slcnppy,

Gedenk hul en wces stork. Nimmer gaan ons na:,io onder as ons in gcdagl on is hou

\'<tl ny, fcllc blil<semsldg,

al dio aclcl, al die wonder

Yan sy m:~nncntocd on Lrou.

Gedcnk OilS Bollandsc Yolkspl:lnters,

gedenk on:s Hugcnolc Geloof~vadcrs,

gede11k OilS Duitsc \'oonboucts,

gcdenk ons heldc-leicrs on holde-lyders.

gedonk gcLronc dicn8kneg, die os, die wa, gedonk die voorLt·ck on bring hulde; bo-op Amajocl·a br~nd 'n Jig!"

Amajoebagccs herleef; die ,·olkswil ~e(h·icr, Komaan! lede alma! yan Afrikaanse Pantheon:

Spreok!lOOr: 1. Paul T\: r uger- I :<alp resident.

2. Piet

H

oLicf - Voori,rekkorlei01·.

,~k hou v;11 'a man w:-~t sy man kan ~;taan; ek hou Y:m 'u arm wat 'n slag kan slnau;

3. Andries Prctorius field van 'Biocdrivier.

·1. Carel Cclliers - Diu Geloofshcld.

5. Kommandant Danio Theron-Die D:us-Ycrkenner.

'n oog wat. nie wyk,

WilL n bars kan k~·k; ' 6. Ceneraal Christiaan de \T et- Die Guerrilla-leier.

e

n

'n

wil wat so vas soo~;

'n

ldipstecn sLaan I 7. Gcnl. ()hristiMu Beyers-llcld uit, die 'fwt·cdc

Yry-heidsoorlog en dio Hcbellie.

Vas soos 'n ber;:?; \'an grou granit't

op vaderla·l(ls-~rond sy hartsgebiod, aan ha:tr getrou

:soos :tan kind en vrou, on wat in hanr ere ook sync sic!.!

S. Gonl. Manic )f:lritz- lfeld uit. die Twccdc Vryhei ds-oorlog en die :Rcbcllic.

!J. Frederick Dczuidcnhout ,·an Sln~tersnek.

10. KomdL·~cul. Piet Joubert- Hc•ld van Am:tjoC:ba. ll. President .Marthinus 'J'heunis Slcyn- van die O.V.S.

en held van die 'J'wc<•do Vryhciclsoorlog.

Ek hou vau 'n man wa(, S\' )locdcr t't'r

in die taal nit hanr nonic- mood gelecr, en die bastergeslag

12. Genl.

.

J.

ll. i\f. Hertzog-die \'olksman on held uit die

Twecdo Yryheidsoorlog.

13. Gideon Hcheepers- Held uit clio 'l'wede Vryheidsoorlog.

in sy sic! verag,

wa,t,

haar vo•·stotend, hulsclf kleinocr. 14. Jopic J•'ourio -llcld van die· U.cbcllie.

Die oog wil l'k sicn wat 'n lraan nog ween

,.i. 'n hcldc~c~hlg, in lllll rus daarhccn,

l5. Genl. Koos do Ia Roy - llcld \'tin die Rebcllic.

16. Genl. "'vuand )falan - Beld niL die Twecdo Y

rvhcids-oorlog. · ·

m:lar ·n blits van tfOtt

wat aan hnar liefdc weer gee, wac haar bron is onlleen 17. Dirkic 1..:ys en Japic Grcyling- kinderheldo. \'ir my d' Afrikaner Yntt' durf en eland,

wai, '.\Iammons eer en loon versmand,

Koor:

sy hoof en sv hand

vir Sl \'O]k

C!l

S)' )and

on 'n trap van sy voot vir laag vcrraadl"

Heil clio Volk!:will Hcil Gesag~man! K.G.-Leier! Amajocba is die slagwoord! Amnjocha is clio :\Tagwoord! .Arnajoebn! Amajocba! I I Jlmajocba!

W

e

nke

I

n V

e

rband

1\~ei

Di

e

Ama

jo

e

b

a

-k

anta

te

Die Kantntc is vir uilYoering clout· 'n spreekkoor en 'n paar hooffigurc-. C:otroue ilnpt'rsouasies van die vollc~­

loiors moet lids vermy word. Gebr•tik

ogter voordrat'l'S met stork

persoonlilc-heid.

W at die Jdorcdrag bet ref word vor-wys na die al~ernene 0.13.-lrag. :\Inn" moet in va:\1 sportbrock, wit hemp t'n

gcldourdo uokdock optroe soos vir die

vorskillendo provinsies voorgcskryf.

-Kaappro,·in•ie blou, \'ryst:~at oranjo,

'l'ransvaal groen, ::'\atal wit.

Koorspraak vcrlcen hom tot 'n prng-t.igc massa-e>i'fck, vern! waar claar 'n

panr honderd declnecm. A(rigiing is

'n rouse-tnak. \\'aar die <'intlikc koo~

dus groot p;ctalle insluit, kan 'n voor-lopigc afrigting begin met 'n kern-gwcp van sowat de-r~ig. Die, sp rcck-koor knn twt>c- of vicrslcmmig woes, nl. soprano of baie ligLe dnmestcmmo,

altstemme wat 'n kontr:ts moet vorm mot die ligtN·o damcslcrnmo. Die tw<.'e

groopc here-);temmo moot. bestnan nit die ligter ionoorstemme on dio donkcr

of dicp basstt'mmc.

Yir 'n binncmuurso uit,·oering sal

die mooiste en tynste offck bereik worcl

mot 'n ldeinor koor van vier of twaaiF

porsono. Die doe] trefreud~te on bcs afgerigte rosuHaat kan hicr verkry word. )[ct groot buitclug-feestc sttl

diu wassa-cltck paslik en indrukwok-kond wees.

Die halfmaanraugskild<ing is die bcste met dit' clamcstemme regs, sopra· no voor dio nltstemme en die bore linb met die ligtcrstcmme \'OOr en die bas-slomme agtor. Tussen die dames en

die mnus mocL dau 'n gclyke gau~­

paadjic golnaL word, wanrlangs clio

soliste of scntrnle figure op en af kan boweeg soos bulle ver:.kyn en afgaan. Die voordrag moet altyd vol on

musiknal wc<'s. Yet·rny ogler" vnlsc hcklomtouing en skopp( lmaai-ritmC'. Dressering en uildrukking is uiters be·

langrik. Elke dce!nemer so gesig moot

straal, hy moot sy mond good oopmank

- -

-

-

-·

-en die klanke Yoral dio mcde>ldinkcrs \'Ol en :;tcrk nrtiknlecr. Kicmand moet dooierig lyk of frons nie. 'n l•:ffense

glimlaA; is die besll! gronduitdrukking wanrop :mder g~l:talscksprcssicvormc

kan spcel na die nar·d on bctekC'nis van

die teks. Ge·en bcwcgiugs ,·an kop,

arms of liggaam moe t. toegclaat word nic, bchalwc by sahlC'ring. ]~Ike spclcr

moot, sodra hy sy pld<: op clio vorhoog

innccm ~Y oe op clio voorkop van die

dirigt'nt rig en nic \\'(or wegkyk ,·oor -dat die applous oor is nie. ):iks is mcer hinderlik nio as wanneer sommigc

in dio wolke, aud<'r op bul voclc en sommigc skuinswcg-of rondkyk. 81ko

declnemcr sit; of slaan rcgop met die YOete bymekaar, nit' tcenmcknat· nie, die linker eifens Yoor die rogtt·n·oel;. Spcle1·s so houding is ten nllo tyo waar-dig en grasicus. J•;lko spolor wnt, horn nia kn vollc :Jan die dissiplino ondo

r-werp nio word nitg(',.)cakel.

'n Groot koor bt'hoort op 'n slellasie te stnan wat ''US on bLcwig is. Die dirigcnt staarl ondor, voor, wanr hy die ruinsto vir die toc~:kouers sigbaar sal wee~, want baio locskouers vine! in

hierdic soon nitvocl'ings dio dirigcnt

hinderlik. •

Die tompo moe!, vinnig wecs maar nie gojaagd nie. Daan1ie dcol \·an che slotvcrs net \'OOr dio Pantheon wat, be-gin met: ,Gedenk qns llollandsc

\~ olksplanters . . . t'ns.", moob op

gc-wydc mono-toon voorgedra word en

wannc(lr die he1dcn:nno 11itgerocp word bring groot-\·er:.kddenheid in dio

stem-me wat daarvoor g••kies word- alma! lcdo van clio sprocld<OOl' in die voorste ry.

Gcpa~to en er'feldicwo gcbrnik l<an

gemaak word van nmsiek, voral waar daar 'n h!aasorkes tot beskikldng is. As voorspcl kan die trompettC' 'n go.

paste fanfare spocl soos nan die slot van die Lied ,,l\lajuba'" in die

O.B.-sangbundel en dan kan die orkt'~ die inleiding: en begeh·iding specl wannccr die kpor saam sin~ of ,Dicrb:-~:n ouid

-Jlfrika"- NommN·

D

in die 1•' .

.1;\..K.-sangbnnd(') - Of Nommer 20, ,Ge-denk." As die lnaslo akkoord gcspeol

is tree dio spreekkoor op. Diesclfde deelnemors kan aan <tlbci koro

dee!-nct•m. Voorda( ,Amajoe>ba" vir die

ccr tc keer praat kan sy Leenwoordig-hcid naugekondig word met diesclfde

f:wrare ui~ clio lied, ,:'lfnjnba.". Op cliesclfdo wy!\C Jmn pre;;;idC'nt KrugC'r

S(' locspraak voorafgcgaan on afgesluil

word met Of 'n t<'ma Of die hl'le Tra ns-vaal~c Yolkslicd. Amajocba se laaste redo moot ingolci word meL koor en

orln's w!lt die lied ,)fnjuba" sing.

Wnnncer die £CG. so toosprank Yolg

moot dit vooraf~cgaan word me~; die Lit'd \':ID Jong ~uid-_\frika en afgesluiL word mot daardic gedccl to van , Dio

Slcnr" waa1·op clio snluuL gcncem 1\·ord.

Jliordio is slcgs wcukc iu brce Lrok -ko. Ous hoop dat dit nuiLig sal weos. \·a~ntt! Opl>lwd I Aile sukses!

'N J

AA

U

G

E

L

E

D

E

'n Jaar gcl('tlo hot die o~sewabrand­ \\:1~ by mondo \'an ,Die 0.13." as volg

go~kryf nn, :1anlciding van die ropu

-hliek-mosie v:tn dr. )lnlan waari11

onder meer voorsiening gemaak is vir

,.clio gotrouo inagneming 1·an die ge

-lyko lanl- on kultuun-egl.t' \'an albei

·RC'ksics": , As daar· wcor 'n beslissing (op hioraie gronrlslag) mocL kom oor

'n hclangrikc saak soo;; oorlog, en die Nngebe- of SAP-party is nan bewind. ~nl ous mam· '''N:r in 'u oorlog ged

om-pC>l II'Ord Lorwillc 1·un BriLso scntimcu~,

want clit t'!as nie die Britso

KONNEK-SI E as soc!anig wat ons in die oorlog

gcslecp h!lt nio, dit was die Britsc SENTiMENT, on solank ons in Suid·

A f,.ika onclcrnoem om Bri tse sentiment

,.gotrou in ag lc. necm" onder die dck•

lll<lntel van gelyl<c !wltuurrct;l::, solank

S:\1 ons volk geen waarborg he tec1~ 'n herhaling van hierdie opoffering van Afrikaanse bclange aan vrocmdes nic.

Allrcn 'n slant wnb gcgron<l is op clio n:1iunrJike bcgin~cl van oq:~auiese cen.

ht'id. d.w.s. 'n staat waarbinne not

l!Clt nasie as \'Olk crken word, kan in alit' opsigtc r<'g hat gcskit•d ann clio A f1·ikancrdom."

])j[ is die ccnhcidsgrontl~lag van die OsSt'Wabrandwag waarop hy Yandng nog staan,

D

R

I

E

v

m

KWA

L

I

TEI

T

EN T

E

VRE-DENHE

I

D

DIE

GOEDKOOPS

T

E

:. :! ~ ~~ ,':.1:;~

8

~ J: • I ~ I~:;~ ~ ~::?£ f.!): .. .0 :.,:.

~

~-

= ~

X =* ~'-O~N _~~E- ~.:?

'"'

;;- ,J'~ t..-u- ~ ... !.I ~1 ~~.:~

·

o-

c ~ t;J;; ,.., .. 0 "' ... (!);..:

-

...

~~

i!

~ : !2 _c.:<. ~=~7.

~

.b

==~~!? WYNE: Fonkelwyn 5/ S /-Lewenswyn 3/6

3

1

6

Vennouth 2/6 2/6 Hanekraa i-Cocktail 2/6 3 /-Likeurwyn

2

1-

1/8 8/6 Jcripigo Rooi 1/3 1/l

61-Jeripigo, Wit 1/3 1/1 6/-Soet Muskadcl

1

1

2

1

1-

S/6 Pon

1

1

2

1/-

516

Worcester Hock ll l lld. 5/-Pontak 1/1 lld.

5

/-Spesialc Sjerrie lld. !Od.

4

1

6

Sjerrie 10d. 9d. 4/-BRANDEWYNE: Schoemancllo

5

1

9

5

/

-

261

6

Ekstra Spcsiaal 5/6 4/9 251 -F.C.

5/-

4/3 241-JENEWER

6

1-

5

1-LIKEURS: Kersie-Brandewyn 5/- 4/3 2 4/-Anys-Brandewyn

51-

4/3 241-Gemmer -Brandewyn

51

413 241 Lemo cn-Brandcwyn

51

413 2

'+/-Pepermcnt-Likeur

5/-

4/3 24

/-Van der Hum

5

/-

413

24

1-JENEWER L!QEURS: Lemoen-

J

en ewer

6

1-

5

1

-Suurlemoen -Jenewer

61-

5

/-\'oc;: by 6/- ''lr J::t>slc Cll bolter •. c11 12/G \'lr vaatjiu wat VC'r'~Octl tr<oal word b~ tent~· .~t:nlling. Oub IC\\"Cr t!nudc in Oil':! lnhoucrs ~ol:.ull' ouo; ''oorr:tde van inhouers hd, en o.\llecnllk on 'oorwa:J.rde tlat tlJc inhou!'r' binne

~c~tif:' d:w aan on.S teru,e:' bc"or~ wortJ. \\'ccus ()oael .:,l\a:trt•lC k:tn on.., alh.:culik Ju om~ cle

twtteb, 1\b.,J~~ dranJ' \Crp~tl,, wnar bUUte

da·au1.:: 'n n1fuimum lli')'S van .£1-15·0 I.H·Iuop.

Jndlcn ~oc·tllcopcr J.::lssh:s \"Crl:tn;::- wort! lnoet. u u eJc Inhoucc·~ a:lu un~ ~tuur.

\\'ord ,·crl.aioi• in 1:!-twtt.:t-klssie.!') of G·J:cl -lht~·v~':tlJIC~ ut ;::rotcr. li td!t~Ie~ \:ln J2 bot

-tel~ l<an \\ yn, 13r:J.ndt!\\~·u • . Jcnt.wcr. J.lktur,

Vermouth cu Hantd,rartl hcv~1t. 'l'Cnuc:

-1\..:\f.U, r;lu:, trelugehl na ,.;yJync, l\.H.:\, vlus

trcinlwnuubsio. Y.O.S. OlJlY1'SHOOUN.

B

estel

va

n

J

UUG

E

N

S

SCH

OE

M

A

N

fos

bu

s 142

.

O

udtshoorn.

O

.

B.-

l

U

U

SI

EKB

lJ

N

D

EL

'n Volk sondcr snug . . . is 'n volk soudcr sielll

IO:lke Timndwag b<'hoort die 0.13.

?l[lJSillKBuNDli:J_. to bcsi~, die licdcrc

to leer en l.c sing.

Oit> jongstc bo\'el '•:1n die Groolraad is dat icdere lid die ,O ssewabrand-waglied" moet Jeer t'll sing by aile

O.B.-goleenllwdo!!

llierdie Hundel bC'vat 22 pr:tgtige komposisic:-; met W001·dc, passencl \'ir alle byconkomste. vrolik sowcl as

plcgtip;.

f'£.')'S

2

/

6

P

o

s

vr

y

316

insluiicnd 'n prnglige porlroL \·an

ons Kommand:-tnt-Generanl.

DESTEL NOU I I

O.B.

-

HOOF

K

VVAR

TJ

JER

VIER

DIE O.R, WOE~. DAG, 20 JAN. 19-13

0

''

9'

ntnugter

Elders in ous uitgawe ,·erskyn 'n brief van 'n Eugclsc v1·ou w:tt ons uit 'n T\ aap~l~dsc bl::ltl oo1·genccm hot.

~adat sy dae lank \'Crgeefsc pogings aangewend het om 'n onderdak ''ir !war en l wee kindortjie s -hanr man veg in dio Noonle -to sock, wat sy

wel kon gekry hot indieu sy bereid

of in ~tant was 0111 sovcel as £S.1 per rnaand tc betaal, hoc sy tot die ontnug -tcring gokom d:1t die huidigc ordc nio tlio moci lo word is om voor to vcg n ic. Aan die een kant, sien hicrdio vrou

nm 'n !;Oldaat, w:u bereid is om sy

]om~ nccr ic le vir 'n sank wat hy moen

hy dien. die opoffol'ings wnt char iu monigc huis gcmaak word Yir 'n ideaat wat hullc ,·oorgebou word. I u hul op-regtheid is hierdic solclato heroid om ]ml eic goricf on voitighcid prys le geo, lml !mise op to brock en hut gcsinnc nan die bcskcrming ''an die bc wind-\'OCrders oor ie lnaL. Ann !utile word mos nrl~:t dat dn:w goveg word vir clio Christeudom en pcrsoonlikc vryhcid.

.\au hullc word venel dat as Rngcland die oorlo~ verloor, hulle in cwigdure n-dc slaworuy sal Yerkeur. J<:u b:~ie heL dit. gcglo <'ll die offers gebring.

)h ar toe hierdio vrou- en sv

se

claar is nog andere-\"ir 'll

001~bl

ik

haar oog afgewend het v;:~n die moo i-ldinkeudo frascs van 'n kapitalisLioso pers on kcnnis gonwak bet met. die hnrde wcrklikheid, het eli~ gelei tot onlnugtel'ing en ,·erbiLtering. Sy hct

die antler kant van die prentjie gesien

- diegonc wat oor die r·y11domme be·

sl<ik en bcreid is 0111 huisvesting tc

bied aan die vrou van 'n soldaat wat

sy eie huis opgebreek en sy lewe mis·

kbm reeds neergelc net om daar<Jic

ryk<lomme te bCSI1erm, teen bctalins

van die geringc fooitjie v<1n £Sa per

maand! J.jn dit ondenvyl die oorlog

nog llan die gang is en da:r r gednrig

nog oprocpe korn lot meer en groLor offCt·s I

Jndicn dicgcne wa!. die offers b1·ing, reads non al LOC die ontnugtoring kom

da!. hut offers allc~ Lcvergccfs is, ja, tot die onldekking kom dat die ,go

-wctenlo,;c bloeclsuicrs" in wic se belang

die oorlog eintlik gevoor word, clio

moed ht'f. - slmamto bcsit hullo nie

-om hut uilbuiting op die agtorblywe

n-dcs Yan die vegtendcs ,·oort to sit, wat

staan hulle dan nic to wagte

na

hier· die oorlog wanncer die enisstc l>edrci

-ging wat hl.erdie geldgo<lc vrees, deu1·

'n damokraticse oorwinning uit die

weg geruim sai wces nie? Goon wou -dor clnn ook dai, hiordio vrou ,clio dingo wat ons wag" in so 'n donkcro Jig bc

-skou dat sy hanr man maar· liewer tcrug wil he om dit. tesnmc tcgcmocL

tO gaan!

V:1ndag ll'ord hicrdio meuso 'n par

a-drs YOOl'g('llOu. J)aar is lywige verslao

oor bkemas ,·ir maatskaplikc bcYe

ili-ging ''ir tli die oorlog, maar wat 'n

onlnugtoring wag clio volke van die dcmoknu;ic nic wnnnccr die blocdsuiors wat Yand:lg op <lie oomblik w:'ltmeer lml Jot in clio weeg,Ja~:11 bang, nio dnar

-YOOr terugdoins om die agtcrblywendcs

1':\n dicgt'no waL vir hullc vcg to plun -der nic t Wat 'n ontnugtcring wag

hulle nie wannecr die demokrasie met

sy magtelose parlcmcntere ges11arrcl 01muut gcvcstig gaan word nadat 'n

demokratiese oorlogsbewind wat

hom-self met volmag beklee t:et, nic cens in

staat was om in die buitcngcwone

om-standighcde van 'n oorlog die uitbu i-tery van die geldmag tc betcuel nic!

Die blad waarin die bl'icf Ycrskyu, het dit- gcplaas onder die opskrif: ,\Voning-lckorL". Blykbn:ll' skryf hy hiordio ongclooflikc tocstand toe ;tan die tekort :1au ]misc. Ons !!CO toe clat

wnar ons bud gas\'J'yheid bied nan

tienduiscndo ,vlup;tclinge"' wnnn·an

1alle skynba<\r in die grootsLc wecldo rol, diL vnnsolfspr!.'kcncl is daL b:y 'n

stilstand in die boubcdryf 'n gelykc

(Ven·olg op voct van \'olgcndo kol.)

Die

Dank van

n

A

nder se

Vo~k

Die invloedrvke Tiritso bhHl ,.Finan-cinl ~ell':;" he.!. onlnugs 'n tll'tikel gc-skryf wa:1rin hy pleil; clnt Snid-Afrik:l

met die oog op 'n <'Wercdigo opofferin~

biooc die Hyk 'n buitcngcwonc bydrac.

in goucl nnn Kanada deur middcl yan

Oroot-Brittanje moot lcwo1·. In kort

kom hierdie voorstel daarop neer dat

Suid·Afrika se ,bit" in belang van die

oorlogspoging so onbcnullig is dat hY

sy deelnnme bais belcr in harde kon -tant kan openbaar. 'l'rouens, so word dit ook dour die Cape Times opgcnecm wat daarop wys dat. Suid-.\frika sy

opoffcrings op poliLickc en militcre go -hied nic in Lerma vnn goud knn meet nie. Die blad ,·ocl blykb~1ar 'n bictjic

gekrcnk dnt die L"nic so oorlo~spoging

in <Jio oo van die ,i\rothcr Country" so gering geag word dat dit nog aan -gcvul moot; word met 'n bioljio goud len eindc met die ander lc ,·crgelyk:

, Ons het gchoop dat die , Financial News" behoorli!1 op hoogtc met clio

'feit-e van Sllid·Afrilla

s

e

oorlogspoging

sou wccs 01.1 te beset dat gcen d

ergi)-IHie , goedgunstige erkcnning• (van

S.A. sc belangstelling in die gemz.:m·

s1<aplil1e saak!) vandag nodig is nie," ,·erwyt die blad.

Di~ is inte1·essanL dat hierdic verwvL

Yan Brit~o kan~; mo"s kom jnis op ciio oomblik ioe ons in 'n art.ikcl in ,Die '

O.B." dan.rop gewys het dat gent. Smuts bcsonder guvoelig is oor Suid-Afrika sc ,gcrinf.!c·• bydrae in verg~ lyking rnet clio anclcr oorlogvoerenclc:;

en clat hy daarom goneigd i;; orn nio

to vee! bclangslclling te openbaar in griewcndc en drcigcndc toc:.tandc bioue ons bncl nic.

lntercssanter, eglor, is die fcit clat die V sldmnarskalk r1a a! sy ir;spanning

om Suid·Afrika ten swaarste te belas,

m\ al sy oprocpc tot grotcr bydraes,

na

al sy verlicse aan manno en ma

tc-riaal, as dank van die , Mother

Country" ontvang die wenk dat Suid·

A f r'it1a sy aar.dcc: aan die ,common

cause" beter knn batuig dcur 'n bydrac

in hardc !1ontant!

Die vraag is, g:1nn dit clicn as 'n

nnnsporing vir ons n~pircrcndc bcw'ml

-voorder om nou me!, sulkc grooL offers

to voorskyn to !com clat dit cL\rcm clio oog vnn die ,}fothcr Country" sal ,·ang, of sal dit miskicn "n dcmpinb

woes ''ir sy onbcgrcnsdc gccsclrif vir

die , cornmon cause~"?

Solank Suid·Afrika nog 'n druppcl

blo;;d het om by te voeg en 'n ons goucl

hct om !lie b;oed se waardc tc ver -hoog, meen ons, sal <lie Veldmaarskalk

strcwe om sy sw:1m· vcrdiendc d

ank-betuiging met groter offers af to <h-ving.

(Vcrvolg van voorganndc kolom) aantal burgers sonclor dak sal moot

wees, vera! as baic van clio vlugtelingc

in slr~ac is om !:S·I per mannd te b~

Urlll. Maar die fcit bly staan dat in -dien die ltapita:istiesc rcgering nie

gc-wil!ig of in staat is om aan diegene wat vir hom veg, huisvcsting to bied

SOLANK BULLE OIT NOG DOlEN

N IE, hulle. geen hoop het op enige be·

Si1c;·ming na die oorlog wanneer hulte gecn offers mcer bring en beskou sal

word as 'n maatskaplike las wat van

ge.en nut mcer is nie.

D

A

l

XK

U

IT

GEVANGE~IS

V:m yyf ,\frik:n1CI'S wn,L in clio poli -sio-sclle op Oucltshoorn nnngchou worcl, is ·n hricf dour clio Oudslhoo rn-kom-mnndo ontvaug waarin clnnk uitgc -sprclok word vir dio gowillighoid wa~

clio kommando opcnbaar om mcdo-Af ri-kaners wat in mocilikhcid Ycrkeer, to

ondcrst~un. ,.Ons knn u die \'ersekc -ring gee dat ons cliL hoog op prys s(el, en dnG ons n nooil gcnocg sal kan clank nio," lui die brief wat afsluit met 'n ,Lr~nk lowe die Kommandnnt-gen

o-rnal!''

DI

E

O.B

.

, WOE

);

S

D

AG,

20

J

,\K 19

43

.

Brokkies

Uit

Die

Buiteland

Russiese

Winteroffensief

Die sogeonamdc winteroffensicf van

die 11us~t' genict op die oo111blik, twt

soos prosics 'n j:\ar gdcd~", bui

tengc-wone publisii.ei t in die

oodog:;;bong-gewing v~n die Geallieerdes. \\'anrom

Stalin non j\ris clio ongnnstigstc t,,·d

van die jam·, nl. clio vrccslikl' Russicso

winlor ,·ir sy vcrpldterenclo groot

ann-val moct uitsoek, sal vi· hnic mcnsP

nie duidelik 'vccs nie. 'n B:,ie lesens

ll'itanligc a1tikcl dcur X iu die Ameri

-lman~4' I yclskrif , Foreign ,\ ffairs" vnn Julie Hl-1:3 los die mocilikhoid op.

,, olgcns hierclic nrtikel was die

Duit-sers YCrlrcle j:1ar reeds bc~iJ:< om hnl

leers nn clio winlorliuieJ; tcrug te trek

ondcrwyl die groot :1anvnl, soos di~

wereld gcclink hct, op :i\lo ·kou pl.1:1

-govind hcL. Uio :tauml op Moskou.

volgcn~" die skrywcr, was nil;:s anders

as 'n sk~ nnanvnl met pant-crs om die>

lanp:~:unhcwcgenclc Duit"c iofanleriC'

die gelecnthoid tC' gee om terug to val.

Voorl ~; kom dio skrywe1· in gen01,'11l

-clo arlikcl tot ondcrsla:tvde gevol~­

trekkiugs wat hil·r lett<• lik vert:~al

word: Die RliSSC was te swa!< om d.C Duitsc terugtrekldng in ernstige mate tc hinde1·. I~ uHa hot die tcrugtre~<kcn·

de Ouit5ers gcvolg maar hot hullc nie

agtervolg nic. So 1dcr tw\'fcl was cL 1 Rus~o in staat om da:ndiP · Dt~itse

troc'-lle, wa~ nie in dio wintertinics skuiling

gehad hot nic. S\1 an r· to Ia a~ kry; ook

.het 'n sckerc hoe,·el'lheid swnar Duiho

oorlogstuig in

n

l<;siese hando gc,·al,

Mam· cJi.!J Russe was nie in staat om

cnige vcrsterf1 te l)fek to verower nic ·

\'Jat d:c Duitsei'S besluit het om te ho:r.

Die Duitse Gcrwrnle Sl,lf moes danr·

,·an oorluig; gcw<'l'S hot da~ clio Russc

nie Ianger by magto was om voornit

te bcwcc~ n;c of om in groot; getalle

gedurcnc(, die wintct aan to val ni"·

Hu

t

oio (Duitsc) troepc Jv•L na.tuurlil(

die f<lcu tc·lposisils gehou ; en hullo Jwt

g011·eot dat die Husse eli nio maktikc1·

as hullc (die Duitscrs) sou viod om

die YJ'ang,.,tuk v:lll voorsiening te middo

van die Hussicsc winter op lc los nio.

Die Russo was in werklikhcid nio in

staat om ,·oorrado of !'tcun per tre;p

na l.tul \'Oorstc posisics aan to voer nic. KRDlP\';\ HK-STBLREL

Ook oor die D.tilse \"Ooruitgeskowo

k~·impYark-stcl~cl van vcrdediging hot dre skr,vwer veel intcressnn~s te V('!'·

tel. llicrdie verstorkte po~le, som.

200 tn) I 1':\tt die Duitse front venry

der, i~ vcrcledig dour die lpstc en dap

perstc soldatc, troope wa~ vors en ui

t-gcnts was omclat hnllo nog nic aan !lro

Russicst' ,•cldtog dcdgenec m het nic.

Hullc is goed voorsien van ammunisi"

en ,·oonado en hul enigstn vcrbinding

met eli!' Dnitse leur is per vliegtuig

on

radio. Oit is hul taak om uit te hou

tot die vcr!os5ins in die somer kom en

om d:t vit· <lie fh1ssc intusscn so moci-lik moo1~tlifl to maal<. lhhcv en St

a-raya H.11ssa is 1_{n paar van hicrdic} Duitso ,·cstings in Rusland.

Beriglc oor Hu 'iose oonvinnings op

die oornhtik horiJlncr slcrk aan dt" groot Hussicsc suksesse Ynn verleclo

winter. Die .gnigste ve.•.;!~il is dat die p!eknan:c wat nou genocm word dieper

in Ruslnnct lc as die p!el1ke wat vcr!oda

wintc( so cli!~wels genoem is. Dit i.;

ook bekl·ncl geuocg dat cl'c Russio8C

offcnsici van vcrlcde wintc;.r nie ·n

sHk-ses was nic. W:1L die re;;ultato van die

huidigc of[en~iPf sal wces, sal clio vol

-gcndc paar maando moot. ui~wys.

NUWE 130NOGENOOT VAN JAPAN

Die oorlogsbC'l'igto wanrop ons in Suid-Afrika gelraklcer word, is soms

erg oncwcwigtig en pcrsJwktiefloos.

Erg hclangriko g••hc:urn·nisse word as

onbclangr·ik voorgestcl tcrwyl betoken

lose g<'hcure as uiter~ gewiglig voor

-gehou word. So word b.l'. clie

oorlovs-,·orldaring van 114' Nanking-rcgeriug

teen die Vercnigclo State on Br·ittauj().

as 'n nictighcid voorgestcl on op <lie

aglerhladsye van ons koernnte wc

gf.!e-stcelc In wcrldil\l':eid is hierdie oot'· logsvcr:.tlaring van Nanking baic be -lansrik. In Nanking hot die Japan·

ncrs 'n bondgenoot wat oor die rykste

c!eel vnn China beslli!1 met 'n bevol

-ldng van tusscn die twec· 1m drie hon-<lerdmiljoon. Hi<•rdie bontl•{enote Jmn

deur dit' JapanuNs gewapcn on teen die Brits-Amcritmanse bondgcuoot Tsjof'nl;ing-Chitt:t gebruik word vcrnl

omdat hl:lsgcuoc·mdc, n{t die ,·erlics ,·an

die Binna-pad, nouoliks dcur sy bo

ntl-genotc van gonocgsame wapcnluig

,-oor·sicn l<an word. Die hoop van die

Gca!lit•enles om die.- gowcldige mens~

matcriaal van China teen uio

naby-g(;llcc ,J npan to gcbruik, is dns ge

dcel-telik deur die jongs~c ool'logsverkt

a-ring ,·erydel.

'n Dn~ lnter is die onbclangrike be -rig in die wcn·ld uitgcstuut· dat B

rit-tanjc en Amerik:l \·an hut cks-te

rrilo-riale rcgte in China afstnnd gecloen

hct en dnt in hkrdie vcrband 'n vo

r-<'1rag met 'l'sjocnki11g gesluit. is. llior

-dio gobcudcni~ is dour die pers en oor

die rnclio as bclnngrik voorgestel tcr

-wyl dit tog bcl<end is d;tt. T:>jocnking

in wt,rldikheid ge<'n ge,.,ag vocr oor

daanlic gebied waar dio Britto en

Amorik:tners oks-lerritodtllc rccrte "'C

-nict 'hut nie en dat hienFc eks-territo

-rialc regte in werklikheid. scdert Jap:ln

oorlogYOCtend g<"word hot, nic moor

bostaan nic. J)il is maar l>legs cen

van ba.ic voorbccld!.! hoc die publick

deur waardclosc nuusbroldtie:s en wens

-clromo get.rak~cur en mil>loi "ord, tor

-wyl ha.rdo wctldikhede vcrswyg of ,·cr

-klei neN· word.

VOL

K

SKAS

\'Crskaf allo bnnkdiensto (ook tjckr<:-l\eningc)

29

'L'akbnton.: bcclien clio Bank se ldiCme dour die h<'lo !Inie.

F

o

nd

se oorshry £2

,

715

,

000

Vrn vcrllcrc iniigting by die VOLKSKAS· kantorc. Ole \'ollc .. o UnoJ ...

V

olkska

s

(

K

oop.

)

Rpk.

{Vpgcrig Jm1gtcns die Koi:ip. We:t)

M~R

KAG

E

NTSK~

p

V

ro

e<e

fi(ore

-

Mark

KAA

PS

TAD

13E.rALING GESKIED ONMIODEL·

LIK, WEEKLIKS, MAANDELIKS OF SOOS VERLANG.

M.

I

N

NAAR & VAN S

CHOOR