V O O R W O O R D .
Het transport van suikerbieten is een van ouds bekend moeilijk probleem, omdat de oogsttijd van dit gewas in het najaar valt, en er dan door de aanhoudende regen, waarop wij zo nu en dan getrakteerd worden, slechte werkbare omstandig-heden voor het transport van de bieten ontstaan, hetgeen rui-neuze gevolgen heeft, niet alleen voor het produkt wat zijn verwerking aangaat, maar ook voor de grond, die achter blijft, e.n het volgende jaar weer een nieuwe volle oogst moet ople-veren.
Deze wapenschouw van de transportmiddelen die tot ver-lichting of oplossing van dit moeilijke vraagstuk kunnen lei-den is voor alle belanghebbenlei-den van het grootste belang.
Gezien deze moeilijkheden en mogelijke nadelige gevolgen is het taktisch van groot gewicht iedere werkbare dag in de
oogsttijd voor lOOfo te .benutten, ook al zou dit financieel minder aantrekkelijk kunnen zijn.
•De Direkteurs
WE ^TUIGEN VOOR BIETENTRANSPORT.
INLEIDING.
Eet transport van de gerooide Metern van het land naar een opslag-plaats of de fabriek vormt reeds vanouds een krachtproef voor de transport-werktuigen en de tractie op menig bedrijf. Enerzijds moet immers een
groot kwantum getransporteerd worden, anderzijds moet dit geschieden op een laat tijdstip in het seizoen bij doorgaans matige of slechte bodem-omstandigheden*
De mechanisatie van de bietenoogstwerkzaamheden en de toenemende mo-torisatie in de landbouw brachten hier weer verscheidene nieuwe proble-men naar voren, waarvan wij er enkele willen noeproble-men.
Terwijl bij het rooien van de bieten in handwerk geen schade aan de bodemstructuur wordt toegebracht vóór het transport, zien we, dat bij toepassing van rooiwerktuigen, vooral de zwaardere, aan de structuur reeds een zodanige schade wordt toegebracht, dat het transport grote problemen oplevert.
Het op grote schaal in gebruik komen van de trekker als tractiebron, blijkt vooral bij vele moderne trekkers, in combinatie met de gebruike-lijke vierwielige wagens, tot teleurstellende ervaringen aanleiding te geven door spoedig optredende wielslip.
Bij de constructie van vele oogstmachines, in het bijzonder de voor-raadrooiers, lijkt onvoldoende rekening gehouden te zijn met de transport-problemen, die ontstaan wanneer bieten en blad op het land worden gede-poneerd.
De mechanisatie van de laadwerkzaamheden na het op voorraad rooien blijkt wel bijzonder moeilijk. Het tarraprobleem speelt hierbij ook een belangrijke rol. Hoewel ook bij goed handwerk onder ongunstige omstandig-heden soms betrekkelijk hoge percentages grondtarra worden verkregen, is het vaak mogelijk door eenvoudige bewerkingen en bij het laden met de
greep nog veel grond kwijt te raken. Bij het machinaal rooien wordt ech-ter 'de grond vasech-ter aan de biet gedrukt en bovendien komen de bieten vaak op de grond in een toestand, bijv. een dik zwad, die zich niet
leent voor eenvoudige reinigingsmethoden, zoals eggen. Ook voor de ver-zamelrooiers met bunker op de trekker of met meerijdende wagen geldt overigens, dat alle meegerooide grondtarra die na de reiniging is over-gebleven in de bunker of -vagen komt. We zien dus vergeleken met handrooien een over het algemeen, althans in het Noorden des lands, hoger tarraper-centage bij het machinaal rooien zelf en bovendien minder mogelijkheden om tot een navolgende reiniging te komen bij verladen en transport. De half-automatische methoden nemen hier een middenpositie in. Het tarra-percentage van met lichters gerooide bieten kan door eggen en verladen met de greep doorgaans tot een redelijk niveau worden teruggebracht.
Het tarravraagstuk is uitermate gecompliceerd. Rekening houdend met het bovenstaande en de ten opzichte van het tarrapercentage weinig hoopgevende resultaten van vele moderne laadapparaten, komt vanzelf de gedachte naar voren de bieten dan maar vuil van het land te halen en de reiniging naderhand te doen plaats vinden, liefst bij het laden op de vrachtwagen of in het schip en desnoods bij aankomst aan de fabriek. St.No.251-I50O-5-1959.
Hoewel ook op dit gebied de eerste schreden zijn gezet "betreft het hier voornamelijk individuele gevallen waarin vooral van de zijde varr de sui-kerfabrieken getracht is een oplossing te vinden. Ook aan dit punt zal 'alle aandacht besteed moeten worden,hoewel we kunnen vaststellen, dat er verschillende redenen zijn, waarom een reiniging van de bieten vóór ze het perceel verlaten de voorkeur verdient. Er zijn dus vraagstukken te over bij het transport van de bieten op een modern landbouwbedrijf. Zowel vraagstukken van technische aard, dus met betrekking tot de keuze van het werktuig, als wat betreft de daarmee te volgen werkwijze en de re-sultaten van die werktuigen, vooral ook ten opzichte van beschadiging en tarra.
Teneinde deze onderwerpen eens van alle kanten te bannen belichten werd in breed verband een demonstratie met voorafgaande beproeving op-gezet op 14 oktober 1958 op het bedrijf van de Heer S.E.Euizinga Bruins te Usquert. De organisatie werd verzorgd door de volgende instanties: Het Landbouwschap, het I.R.S., het I.L.R., de Commissie ter Bevordering der Suikerbietenteelt in de Noordelijke Provinciën, de Werkgroep Hogeland van de C.G.R.B., de R.L.V.D. voor ÎT-Groningen en de R.L.C, voor landbouw-werktuigen.
Vóór de demonstratie werden de werktuigen beoordeeld door een com-missie, welke als volgt was samengesteld;
J.A.Meyer, Kloosterburen (voorz.) Ir.P.W.Bakker Arkema, ïiageningen R.Clevering, Warffum
S.D.Huizinga, 't Zandt
Ir.J.Jorritsma, Bergen op Zoom D.Leemhuis, Nieuw Beerta Ir. H.J.Louwes, ïïlrum FrMulder, Groningen H.Scherings, Ezinge E.Strooker, wageningen
Ir.A.Duinker, Groningen (oekr.-rapporteur).
Zov/el de demonstratie als de beproeving vonden plaats op één per-ceel zavelgrond met 2rf/o afslibbare delen. In het perceel kwamen enkele la-agten voor. Zowel in de nacht vóór als tijdens de demonstratie was er een flinke regenval, zodat grond en bieten nat waren, hetgeen de reini-ging van de bieten nadelig beïnvloed heeft. De omstandigheden waren zo-danig, dat in de praktijk op de demonstratiedag in het algemeen geen bieten getransporteerd werden.
Op enkele delen van het demonstratieterrein kwamen reeds vrij diepe sporen voor. De rijafstand van de bieten,was 50 cm. Een gedeelte van de bieten was gerooid op langszwaden(6 of 7 rijen bijeen) met de rooitang, na koppen met de kopcchoffel. Enkele van deze zwaden werden gesplitst in 2 zwaden van drie rijen in verband met het gebruik van de rijdende lader. Aan de structuur van dit gedeelte was nog geen schade toege-bracht, zodat de bieten op vlak land lagen, terwijl dit gedeelte boven-dien door een vrij hoge ligging vrij droog was..
De bieten van een ander deel van het perceel werden met een eenrij-ige voorraadbietenrooimachine op dwarszwaden gerooid. Hier had de structuur reeds vrij veel geleden. Op een nabijgelegen perceel bestond gelegenheid tot het laden van hoopjes in handwerk gerooide bieten, waar-van echter door de firma's geen gebruik werd gemaakt.
5
-Verder waren de bieten van een gedeelte van het perceel gerooid en afgevoerd in verband met het demonstreren en beproeven van wagens en was er op een nabijgelegen perceel een flinke bietenhoop gemaakt waar o.a. door laadkranen het verladen uit de hoop kan worden gedemonstreerd en het lossen van de wagens.
Tijdens de demonstratie werd het land sterk verreden, hetgeen de resultaten van de laadwerktuigen in nadelige zin beinvloed zal hebben.
Het tarra- an beschadigingsonderzoek werd als volgt uitgevoerd? Er werden metingen verricht omtrent de hoeveelheid grond die aan en tussen de geladen bieten werd aangetroffen. Als vergelijkingsbasis werd de hoe-danigheid van met de bietengreep geladen bieten genomen» De bemonste-ring geschiedde door enkele malen met de greep een op de grond liggend zeil te laden. Daarbij werden de bieten over de grond uit een dwars-zwad opgeschept en op het zeil geworpen. De inhoud werd gewogen. Ver-volgens veerden telkens 20 bieten weggenomen, in een zak gedaan en naar één van de Noordelijke suikerfabrieken gezonden ter bepaling van de hoe-veelheid aanklevende grond. Nadat op dezelfde wijze vervolgens
alle andere bieten verwijderd waren bleef er tenslotte een hoeveelheid losse grond over waarvan eveneens het gewicht werd vastgesteld. Ter ver-gelijking werd enkele malen een lading van het vlak in de buurt en dus onder zoveel mogelijk vergelijkbare omstandigheden werkende laadwerktuig op het zeil gelost.
De verdere bemonstering van deze bieten vond eveneens plaats op de hier boven omschreven wijze. Uit de resultaten van de beide wegingen bieten + aanklevende grond + losse grond resp. losse grond werd het percentage losse grond berekend, en uit de wegingen + aanklevende grond resp. aanklevende grond het percentage aanklevende grond. 'Het totaal tarra-percentage werd berekend op bieten + aanklevende + losse grond. Het nemen van de monsters en het verrichten van de wegingen zijn tijd-rovende bezigheden.
Het aantal bemonsteringen per object werd daardoor dan ook beperkt, het-geen gezien de heterogeniteit van het te bemonsteren produkt als een be-zwaar gevoeld kan worden en waardoor de resultaten dan ook slechts een globale waarde hebben.
Voor de beschadiging werd een schattingscijfer gegeven. Geen beschadi-ging » 10.
Er bleek een duidelijk verschil te bestaan tussen het tarrapercen-tage van de met de tand gerooide bieten (16$) en de met de rooimachine gerooide bieten (23$)
DE LAADKRANEN.
De laadkranen zijn in principe geschikt voor alle verlaadwerkzaam-heden. Eet is daarbij zo, dat steeds ook alle tarra wordt mee verladen, zodat op een reinigende werking vrijwel nimmer kan worden gerekend. Plet is in tegendeel zeer goed mogelijk, dat het laden tot een verhoging van het tarracijfer zal leiden, in het bijzonder als bieten worden op-genomen van het land, bijv. uit zwaden of hoopjes, waarbij dan ook een deel van de bouwvoor i.n de grijper komt. Steeds zal het noodzakelijk zijn, dat een helper de bieten bijschept, zowel met het oog op de pres-tatie van de kraan, als met het oog op de losse grondtarra en de bieten-verliezen.
4
-Deze verhoging van het tarracijfer zal des te groter zijn naarmate de bieten meer verspreid liggen en de ondergrond losser en onregelmati-ger is, bijv. door structuurschade na het rooien met de machine. De be-perking van de gebruiksmogelijkheden van de kranen wordt dan ook ener-zijds gevormd door de capaciteit en anderener-zijds door de tarra-f a.ctor. Enkele van de gedemonstreerde kranen werden bij het laden van
dwars-zwaden getoond. Hoeve 1 er verschillen tussen die kranen konden worden genoteerd, kon het werk van geen van de kranen onder deze omstandighe-den bevredigen, zowel vanwege de sterke vermeerdering van het percentage losse grond als vanwege de beschadigingen en het noodzakelijke aanvul-lende handwerk.
De vorm van de grijper bleek van belang te zijn evenals de geoefend-heid van de bedieningsman. Bij het verladen van bieten uit de hoop zijn de kranen uitstekend op hun plaats, mits er voor gezorgd wordt, dat geen sintels, graszoden, steentjes e.d. mee opgenomen worden. De capa-citeit- de prijs in aanmerking genomen- vormt hier de belangrijkste be-oordelingsfactor.
Deze capaciteit is afhankelijk van; 1. de manoeuvreerbaarheid
2. de snelheid van de bewegingen
3. aantal en plaatsing van de handles en de gercutineerdheid van de bedieningsman
4. de vulling van de grijper, welke afhankelijk is van de inhoud, het sluitmechanisme en vorm en stand van de tanden. Er is in het algemeen een groot verschil tussen de inhoud en de werkelijke gemiddelde vul-ling.
De gedemonstreerde machines.
!• Legi 11e - landbouwkraan type CL.M.M. 1000
N.V.Latumebo, Postbus 5* Alblasserdam
De landbouwkraan Legille was geplaatst op een 3 tons dumpauto. De kraan wrerkt geheel mechanisch en is 360 graden draaibaar, uitgevoerd met staal-kabels en één lier.
Wanneer de grijper in geopende toestand wordt neergelaten, raakt een pallichter, die iets onder de tanden uitsteekt, het eerste de te ver-laden stof. Door deze pallichter worden een paar hal-een gelost en slaan , de t'-nden van de grijper goed in de te verladen hoop.
Technische gegevens; Eigen gewicht; 1300 kg.
met centragewicht; 2300.kg.
Min. en max. straal waartussen gewerkt kan worden; 1 - 5 meter. Bijbehorende hefhoogte resp.s 5 meter en 1,50 meter.
Bijbehorend hefvermogen resp.; 900 kg en 600 kg. Lengte van de giek; plm. 7 meter.
Aandrijving: verbrandings- en electromotor (6-8 pk). Bediening; 1 man (l voet-, 3 hand- handles).
Hijssnelheid: plm. 20 m/min. Draaisnelheid; 2 x 36O o/min.
Hijsen en draaien, gelijktijdig mogelijk. Inhoud: bietenbak 350 ltr.
5
-Beoordeling;
De bietengrijper van de Legille heeft een gunstige vorm, waardoor een goede vulling wordt bereikt. Het sluitmechanisme werkt daarbij zo-danig, dat een grote persing wordt vermeden en een betrekkelijk lage beschadiging optreedt. Deze machine werd alleen bij de hoop getoond. Het beschadigingscijfer was 7g.
2. Bavaria type Junior no.85
N.V.Louis Nagel en Co - Arnhem.
De Bavariakraan is geplaatst op een verrijdbaar onderstel (ook als zelfrijdend te leveren).
De kraan werkt geheel mechanisch en is 36O graden draaibaar, uitgevoerd met staalkabels en twee liertrommels.
Technische gegevens; Eigen gewicht: 1300 kg. met contragewicht; 1800 kg.
Min. en max. straal waartussen gewerkt kan worden: 1,90 - 5 meter. Bijbehorende hefhoogte resp.: 4j50 en 2 meter.
Bijbehorend hefvermogen resp.: 1000 kg en 380 kg. Lengte van de giek; 5>75 meter.
Aandrijving: verbrandings- of electromotor (plm. 6 p k ) . Bediening: 1 man (l voet-, 2 hand- handles).
Hijssnelheid: gemiddeld 35 m/min.
Hijsen en draaien gelijktijdig mogelijk. Inhoud bietenbak: 350 ltr.
Prijs: op ijzeren wielen met trekboom voor trekker, zonder motor f.5525,~.
Beoordeling:
De Bavaria werd gedemonstreerd bij het laden van bieten uit de hoop en bij het verladen van bietenblad van de wagen aan de hoop. Bij het laden van bieten moest geconstateerd worden dat de vulling van de grijper zeer matig was (slechts 1/4 tot l/2 inhoud), waar-schijnlijk mede door de minder doelmatige stand van de ronde tanden. Bij het verladen van bietenblad leverde deze machine echter goed werk en was de vulling goed.
3. Atlas type 320 (Boerenlader).
Hans van Driel -Kapel-Avezaath (Fa.Vonck,Kloosterburen) De Atlasgrijper 320 is een geheel hydraulisch bediend hefwerktuig,
34O graden draaibaar. Hier gebouwd achter op een Pordson Major. De steunpoten, welke, aan de hefarmen van de trekker zitten, moeten met de hand los gehaald worden bij het verplaatsen van de grijper. De grijperbak is ten opzichte van de arm niet draaibaar.
6
-Technische gegeven_s_s_ Eigen gewicht: 380 kg.
*"in. en max. straal waartussen gewerkt kan worden; 1,50 - 3,25 meter. Eefhoogte max: 2,58 meter.
Hefvermogens 380 kg.
Lengte van de hefarm; 5*20 meter.
Aandrijving; afzonderlijke oliepomp op aftakas (6 pk). Bediening; 1 man (2 hand- handles).
Heffen en zwenken niet gelijktijdig mogelijk. Inhoud bak; 350 Itr.
Prijs; f.44OO,-. Beoordeling;
De Atlas Boerenlader is een aantrek elijke machine, die tegen een matige prijs geleverd kan worden. Bij het laden uit dwarsawaden maakte
deze kraan wel de 'beste indruk, mede door de goede vorm van de bak en de deskundige bediening.
Hydraulische bediening van de steunpoten is leverbaar.
Het totaal grond-tarra percentage bedroeg 27,55^, tegenover 27,8 70 bij la,den met de greep. Dit is dus gunstig, terwijl tevens een goed beschadigingscijfer werd verkregen (8^-).
4. Atlas type 602
Hans van Driel - Kapel-Avezàath.
De Atlasgrij :er 602 wordt eveneens geheel hydraulisch bediend en was
hier geplaatst achterop een M.A.N.-trekker. De grijper werkt hydraulisch en is 34O graden draaibaar. De stempels worden hydraulisch bediend. De grijperbak is ten opzichte van de arm los draaibaar. De arm heeft een uitschijfbaar stuk van 1 meter.
Technische gegevens;
Eigen gewicht (zonder grijper) 850 kg.
Min. en max. straal waartussen gewerkt kan worden? 2,05 "...4. meter. Hefhoogte; 2,45 meter (uitgeschoven 3,05 meter).
Hefvermogen resp.s 950 en 700 kg. (aan haak).
Lengte van de hefarm; 3 meter + 1 meter uitschuifbaar.
Aandrijving; twee afzonderlijke oliepompen op aftakas. Benodigd vermogen I4 pk.
Bediening; 1 aan (3 hand - handles).
Heffen en zwenken gelijktijdig mogelijk. Inhoud bak; plm. 400 liter.
Prijs; f..14985,-. Beoordeling;
•"De grote Atlas is een fraai en doelmatig geconstrueerde machine. Zeer veel •bewegingen worden hydraulisch geregeld, zoals bijv. ook het dichtdrukken van de grijper en zelfs het uitzetten van de steunpoten. De kraan leverde goed werk bij hét laden uit de hoop, mede door een
goede vulling van de grote grijper en de daardoor hoge capaciteit. Bij het laden uit zwad was er een tarra-percentage van 38,6 °?o tegen 27,9 i° bij laden met de greep. Beschadigingscijfer 6.
7
-5* B.M.F, type Digger
Machinefabriek - Bedum.
De B.M.F. Digger is een hydraulische kraan, welke hier geplaatst was op een 8-tons vrachtwagen.
De kraan is 36O graden draaibaar. De vier steunpoten worden hydraulisch bediend.
Technische gegevens s
Eigen gewicht;- plm. 1700 kg.
Min. en max. streel waartussen gewerkt kan worden; 1,50 - 4 meter. Hefhoogte max.s 4? 25 meter.
Hefvermogen, afhankelijk van armlengte; 1000 - 2000 kg. Lengte van de hefarm; 4*25 meter.
Aandrijving: afzonderlijke motor met oliepomp (lO pk). Bediening; 1 man (4 hand- handles).
Heffen en zwenken gelijktijdig mogelijk. Inhoud bak; 350 ltr.
Prijs; zonder grijper plm. f.5880,-. Beoordeling;
De B.M.F, kranen waren tijdens de demonstratie uitgerust met een bak, welke ong. 400 kg. bieten kon beva,tten.
Deze bak bleek echter minder doelmatig te zijn en beschadigde de bieten enigszins. Beschadigingscijfer 7» In de praktijk werden reeds verschei-dene B.M.F, kranen voor het lalden van bieten gebruikt en voldoen daar-bij goed.
6. Y/ittenburg-Baas zwenklader
I-Ï.J.Hoegen Dijkhof H.V. te Doetinchem
Deze tweewielige hydraulisch bediende laadkraan wordt met een trekoog achter aan de trekker bevestigd. De oliepomp wordt aangedreven door de aftakas. Het frame en de draaitoren van de lader zijn gemaakt van pro-fielstaai en plaat. De toren is als bunker uitgevoerd en kan met ballast worden geladen.
Het zwenken geschiedt door een hydraulische cilinder met tandheugel. De bedienende persoon draait met de toren mee. De hefarm is knikkend uitge-voerd. De lader is uitgerust met een Bosch hydraulische pomp, die 5 hydraulische cilinders moet bedienen. De grijper is voorzien van 2 hydraulische cilinders.
Technische^ gegevens ;
Nuttig draagvermogen bij grootste uitslag; 4-00,kg. Vrije laadhoogte met grijper; 280 cm.
Zwenkhoek 36O graden.
Werkcirkel diameter; 67O cm. Spoorbreedte; 181 cm.
Afstand trekoog tot wielas; 283 cm. Bandenmaat; 32 x 10.00 - 15.
Benodigd vermogen bij 540 omw/min.s ca. 6 pk. Eigen gewicht; ca. 1080 kg.
Bietengrijper; inhoud; ca. 300 liter. breedte; 100 cm.
aantal tanden; 2 x 9 stuks. lengte tanden; 10 cm
Beoordeling;
De Wittenburg-Baas zwenklader is een reeds geruime -tijd bekende machine, die opvalt door bijzonder snelle bewegingen. De bak is voor bieten wel wat aan de kleine kant en bleek bij het opnemen uit dwars-zwaden niet te voldoen. Eet grondtarra percentage bedroeg 37% tegen 24,1% bij handwerk. Ook werden de bieten vrij sterk beschadigd. Beschadigingscijfer 6.
RIJDENDE LADERS
Bij diverse oogstmethoden worden blad en/of bieten op langszwaden gebracht. Eet is wel vanzelfsprekend, dat er getracht is om te komen tot de constructie van werktuigen, die geschikt zijn om deze langszwaden op te nemen en in aangekoppelde of meerijdende wagens te laden. We moeten constateren, dat deze laadmethode weinig opgang heeft genomen. De be-langrijkste reden dat de daarvoor ontwikkelde werktuigen zo weinig af-trek vonden is, dat het in de praktijk tot nu toe niet mogelijk bleek bieten of blad schoon op te laden indien de zwaden op verreden land of land met veel sporen liggen.
Daar bij het oogsten met grote machines spoorvorming meestal niet is te vermijden werd hier dus geen aansluiting verkregen op moderne mecha-nische oogstmethoden.
Hiertegenover staat, dat de verbeterde handrooimethoden met kop-schoffel en rooitang zeer goed zodanig uitgevoerd kunnen worden, dat bieten en blad op langszwaden komen, zonder dat aan de structuur sche.de Yfordt toegebracht. Hier liggen dam ook nog mogelijkheoen, waarbij aan-getekend kan worden dat' de dagprestatie van de langszwad-lader zeer hoog kan zijn, zodat veelal samenwerking van enkele landbouwers geboden is teneinde voldoende transportcapaciteit te krijgen om een vlotte afvoer van de opgeladen bieten te verzekeren.
Getoond werd s
1. B.A.V. Ombouwset bietenl'ader.
Fabr.Erven ?. Brouwer te Oudenbosch.
Van een B.A.V. aardappelrooier was door een ombouwset een getrokken langszwad bietenlader gemaakt.
De bieten worden niet door een afzonderlijk mechanisme opgenomen doch door de voorwaartse beweging op de invoerketting geschoven.
Deze ketting is uitgerust met een verstelbaar schoksysteem voor de reiniging. Voor dit doel zijn bovendien een 7-tal staven boven de
op-voerketting gehangen. De bieten worden op een meerijdende wagen geleverd. Technische gegevens;
Breedte invoer door schuiven: 1,00 meter. Breedte invoerkettings 0,60 meter. Breedte opvoerketting: 0,45 meter. Opvoerhoogte dwarsketting; 2,60 meter. Aandrijving? aftakas.
Spoorbreedte verstelbaar van 2,40 tot 3,00 meter. Bandenma.at; 7575 - 13«
Prijs? ombouwset f.1250,-.
Beoordeling;
Doordat de machine de "bieten direkt met de ketting opneemt moet deze vrij diep gesteld worden, waardoor opnemen van losse grond niet steeds te vermijden is. Op de demonstratie lagen de bietenzwaden
(5 rijen bijeen) voor deze machine zodanig, dat grondwallen van de trek-kersporen werden opgenomen, waardoor meer losse grond werd opgenomen dan normaal noodzakelijk is. Dit werd mede veroorzaakt doordat de machine getrokken werd door twee lichte trekkers o-adat geen trekker van voldoende vermogen ter beschikking stond.
De tarrabepaling leverde gern» de volgende cijfers. losse grond
in io
bietengreep 552 machinaal 13?1
Hieruit blijkt wel, dat het percentage losse grond opliep door de reeds genoemde oorsaken, terwijl het percentage aanklevende grond afnam door de reinigende werking van de machine. Onder normale omstandigheden, aangepast aan de machine, is een behoorlijke afname van het totaal tarra-percentage te verwachten en kan een grote dagprestatie worden bereikt. VOOR- EN ACETERLADERS. evende grond in io 15,6 12,5 Totaa 20 24
Voor deze laders geldt, evenals voor de kranen, dat ze geen reini-gende werking hebben, naar dat het intereini-gendeel zeer goed mogelijk is dat extra losse grond wordt opgenomen indien de bieten van ongelijklig-gende grond worden opgenomen. Uiteraard zal dit bezwaar bij het laden uit de hoop weinig belangrijk zijn, hoewel het aanleggen van een hoop op vlakke harde grond de voorkeur verdient. Bij het laden uit dwarszwaden zijn er in dit opzicht minder goede mogelijkheden.
Toch bleek duidelijk, dat de verhoging van het tarrapercentage door het opnemen met vóór- en achterladers binnen vrij redelijke grenzen blijft en dat inschakeling van deze vrerktuigen in dit opzicht onder redelijke bodemomstandigheden wel tot de mogelijkheden behoort.
Deze trekkerladers hebben echter nog een ander bezwaar, namelijk het door veel heen en weer rijden sterk verrijden van de bouwvoor. Er is vastgesteld, dat voor het opnemen van 8 strekkende meter langszwad ongeveer 80 m2
grond wordt verreden. Hierbij blijft het noodzakelijk om achtergebleven-bieten met de greep bij te scheppen, voor zover deze niet reeds door de
trekker in de grond gereden zijn. Hoewel per schep een vrij grote hoe-veelheid bieten wordt meegenomen (ong. 150-ióO kg. bruto) is dit struc-tuurbederf toch wel een zodanig bezwaar, dat het algemeen in gebruik komen van deze werktuigen voor het bietenladen uit dwarszwaden voorlopig niet verwacht kan worden. Hierbij kan tevens de beschadiging van de bie-ten een rol spelen. Een vermindering van het manoeuvreren en daarmee van het structuurbederf kan bereikt worden door beladen van achteraf, waarbij dus de wagen met trekkracht gevolgd wordt door de trekker met voorlader. Trekkers en wagen rijden met twee wielen aan weerszijden van het zwad. Als beide chauffeurs goed op elkaar ingesteld zijn kan op deze wijze vlot geladen worden, waarbij slechts één, zij het diep, spoor wordt gemaakt.
De vorm van de vorken voor bieten en bietenblad verdient de a.an-dacht. De tanden moeten zo dicht opeen staan, dat er geen bieten tussen-door kunnen vallen en de vork moet uitgerust zijn met verhogingen op de zijkanten teneinde daar bietenverlies te vermijden.
10
-1. Mill hydraulische voorlader
Imp.Ba.Hoogland en Massée, Dordrecht (Garage Siertsema,Uithuizer-meeden). De Mill loader is een voorlader opgebouwd op een trekker (hier een
Massey Ferguson 35)«
Het heffen wordt bereikt door twee hefcilinders, waarvoor de oliedruk wordt geleverd, door de oliepomp van de trekker-hefinrichting. De bak is
een schuif,bestaande uit een aantal ronde staven. Aan iedere zijde van deze schuif zit een zoolijser, dat verstelbaar is voor het "stekend" zet-ten van de tanden. Doordat de afstand van deze zoolijsers gelijk is aan de spoorbreedte van de trekker, v/as door de smid een soort slof aange-bracht in het midden van de s'ahuif om hierdoor te voorkomen, dat de zooi-ijzers in de wielsporen kwamen on de schuif te diep in de grond liep. Achter op de trekker was een contragewicht aangebracht.
Technische gegevens;
Draagvermogen; 600 kg met verlengstuk 480 kg.
Afstand tussen radiateur en draaipunt van de schuif 0,86 meter met tussen-stuk 1,50 meter.
Hefhoogte s 2,50 meter. Breedte schuif 2 1,38 meter. Lengte staven s 0,51 meter. Afstand staven? 0,11 meter. Inhoud schuif plm. 135 kg« bieten. Prijs; zonder bak f.1230,-. Losse bietenbaki f.410,-. Beoordelings
De Mill is een lichte voorlader. Mede door een deskundige bediening werd goed werk geleverd. Bij het bietenladen uit dwarszwad vrerd 8 meter in elf happen in de tijd van 8 minuten opgenomen, hetgeen bij I68- kg per lading op een prestatie van 1800 kg per 8 minuten komt. Bij het bladladen werd wel iets grond meegenomen. 8 meter blad-dwarszwad werd hier opgeno-men in 6:5- minuut. Bij het van achter beladen van de wagen dient een
ver-lengstuk te worden aangebracht. Zoals boven reeds vastgesteld vormt dit een aantrekkelijke methode. Beschadigingscijfer 8.
Bij dwarszwad laden werden de volgende gemiddelde tarra-percentages gemeten:
losse grond aanklevende grond Totaal in fo
in 70 in fo
bietengreep 5?4 -24,4 28,5 Mill-loader 14,- 26,2 36,5
2. Ferguson hydraulische voorlader
Imp. I'T.V. N.I.M.A.G-. te Leidschendam. Technische gegevens s
Eefvermogen: 500 kg.
Hefhoogte met baks 2,70 meter; met vork 3>35 meter.
Hydraulische installatie: aangedreven door trekker-hydrauliek. 2 hefcilinders voor verticale beweging! 1 hefcilinder voor kippen van de bak of leegschuiven van de vork.
Prijs: inclusief bak f.1990,-. Hydraulische vork f.530,-.
11
-Beoordeling;
De Ferguson voorlader is doelmatig geconstrueerd en heeft een goede "bietenvork met ronde tanden en hoge zijkanten. Beschadigingscijfer Ti"» De gemiddelde tarrapercentages bij dwarszwadladen varen als volgt;
losse grond aanklevende grond Totaal in fo
i n fo i n f
Bietengreep 8,8 23,- 29,8 Ferguson-lader 11,8 28,- 36,5
5* Meerveld achterlader.
Imp. C V . Indart te Haarlem. Prijs: f.950,-.
Technische "beschrijving;
De lader wordt achterop een trekker gebouwd. Tussen twee vertikale geleiders van U-profiel wordt de aan een staaldraad hangende bietenvork op en neer bewogen. Het heffen gebeurt met een door de aftakas aangedre-ven lier, terwijl de vork door eigen gewicht aakt, waarbij afremmen mo-gelijk is. Door afremmen kan de vork op elke gewenste hoogte worden vast-gehouden, terwijl in de hoogste stand kan worden vergrendeld. Het kippen van de volle vork gebeurt door wegtrekken van een pal.
De zes ronde, aan het einde afgeplatte, tanden van de bietenvork zijn om en om 100 en 85 cm. lang. De breedte van de vork bedraagt 120 cm. Het maximale hoogtebereik is 280 cm. Het draagvermogen bedraagt plm.
5OO kg, hetgeen uiteraard mede afhankelijk is van de wielbasis en het ge-wicht in de vooras van de trekker die gebruikt wordt.
Beoordeling;
Het bleek zeer moeilijk de bieten met dit werktuig schoon op te nemen, Wordt de vork vlak gesteld, dan loopt deze vaak omhoog op een onderlig-gende biet, zodat geen vulling verkregen wordt, zette men de vork meer stekend, dan werd teveel grond meegenomen, Daarbij werden veel bieten verloren over de zijkanten, die te laag zijn.
De kwaliteit van het werk was dan ook matig te noemen. De beschadiging werd gewaardeerd met het cijfer 5» De voorwielen van de trekker kwamen
tijdens het werk herhaaldelijk van de grond.
De gemiddelde tarra-percentages bij het dwarszwadladen werden als volgt gemeten; Bietengreep Meerveld-lader DE WAGENS. losse grond in fo 6,9 12,7 aanklevende in fo 23,8 22,6 grond Totaal in % 29,1 32,4
De keuze van de wagen bij het transport van bieten van het land is van verschillende factoren afhankelijk. In de eerste plaats moet genoemd worden de tractievorm. Wordt steeds of overwegend gebruik gemaakt van paardetractie dan is de keus eenvoudig. De normale vierwielige landbouw-wagen met schamelbesturing zal de voorkeur verdienen. Wordt echter trek-kertractie in hoofdzaak of geheel toegepast, dan komen er enerzijds problemen naar voren, zoals de wielslip, en ontstaan er anderzijds nieuwe mogelijkheden, in het bijzonder ook voor het snel lossen van de wagens met diverse hulpmiddelen, waarvoor de aandrijving geleverd wordt door de aftakas.
12
Daarnaast is van belang, dat moderne trekkorwagens veelal vrij hoog in prijs zijn, zodat uitgezien wordt naar mogelijkheden deze wagens ook voor andere werkzaamheden te gebruiken.
De factor wielslip is er de oorzaak van, dat voor trckkerwagens de voorkeur gegeven moet v/orden aan de tweewielige uitvoering. Op de demon-stratie bleek weer duidelijk, dat met dergelijke wagens ook onder ongun-stige omstandigheden het transport van de bieten goed uitvoerbaar is. Eet aandrijven van de wagenas door middel van de trekker-aftakas vergroot de transportmogelijkheden, maar hier staat tegenover, dat dergelijke wa-gens vrij hoog in prijs zijn en dat ook aan deze wawa-gens grenzen gesteld
worden door het draagvermogen van de bodem. In de praktijk moeten zeer grote hoge banden toegepast worden, waardoor in ieder geval het beladen met de greep onaantrekkelijk wordt.
Wil men de tweevri.elige wagen alleen in de bietenoogst met één as gebruiken en in de rest van het seizoen als vierwielige landbouwwagen, dan is er de uitvoering net afneembaar schamel-voorstel, vaarvoor dam in de plaats een frame met trekoog en steunwiel aangebracht wordt.
Het bevorderen van snel lossen is op verscheidene manieren mogelijk. Door een kipinstallatie, meestal éénzijdig en hydraulisch bediend, v^ordt weliswaar een snel ledigen van de wagen bereikt, maar men verkrijgt
slechts een geringe storthoogte. Het beste voldoen dan nog de wagens met aan de a.chterzijde geplaatste as, hoewel deze uitvoering weer het bezwaar heeft dat men achteruit rijdend niet dicht aan de hoop kan komen. Bij het transport met kipwagens komt steeds oók alle losse grond aan de hoop. Veelal wordt ook aangesloten op het gebruik van de wagen als mestver-spreider, waarvoor dan een transportketting of lattenbodem op de bak aan-wezig is. Een geheel bevredigende situatie wordt hiermee pas verkregen door achter een dergelijke wagen nog weer een korte elevator aan te bren-gen, waardoor de storthoogte tot ong. 2 meter kan worden opgevoerd, het-geen in het algemeen voldoende zal zijn. Deze wagen-mestverspreiders hebben doorgaans een klein laadoppervlak.
Ä1 deze wagens hebben in de normale uitvoering meestal de laadvloer op minstens 1 meter hoogte. Daar het beladen met de greep van lage wagens grote voordelen biedt, werd op de demonstratie tevens een lawagen ge-toond met een laadvloerhoogte v.an ong. 40 cm. Daarbij kwam vast te staan, hetgeen overigens door de praktijk algemeen wordt ingezien, dat voor wagens in de bietenoogst steeds een roya" a bandenmaat moet worden geko-zen, daar de wagen anders onder ongunstige omstandigheden vastloopt. De gedemonstreerde wagens;
1. Kraker twee-wielige 5-tons wagen met aangedreven as.
Fabr.Zeeuws-Vlaamse Carosseriefabriek R.J. de Kraker, Axel. Technische gegevens;
Afmetingen laadvloer 4>5 maal 2,2. Hoogte laadvloer 1,15 meter.
Vrije ruimte tussen band en onderkant laadvloer 0,08 meter. Bandenmaat- 1700 maal 16.
Afstand wie'las tot achterkant laadbak 1,60 meter. Prijs; f. 5450,-.
13
Beoordeling;
Het bleek mogelijk met deze wagen onder slechte bodemomstandigheden een vracht van ong. 5 'ton bieten achter een Ford Major trekker te
ver-voeren. Dit is dus een uitstekende prestatie, waartoe de zeer grote ban-den zullen hebben bijgedragen. Toch waren er ook zeer goede transportmo-gelijkheden zonder inschakeling van de aftakas, zodat al met al de as-aandrijving geen overtuigend voordeel bleek te zijn.
2. Schuitemaker zelflossende wagen.
Fabr. Gebr. Schuitemaker, Rijssen.
Van deze wagen-mestverspreider was het spreidmechanisme afgenocen, zodat de bieten zonder meer van de wagen werden geschoven.
Technische gegevens;
Afmetingen wagen 3»24 x 1,70 s hoogte schotten 0,32 meter
opzetschotten 0,64 meter. Hoogte laadvloer; 0,75 meter.
Bandenmaat; 1000 - 12. Spoorbreedte; 1,40 meter. Aandrijving; aftakas. Prijs; plm. f.2400,-. Beoordeling;
Deze wagen heeft voor het bietentransport wat kleine afmetingen. Aan dit bezwaar wordt tegemoet gekomen door hoge zij schot ten. De bieten moeten daardoor weliswaar hoger worden opgeschept, maar dit is accep-tabel in verband met de lage laadvloer. De storthoogte is uiteraard be-perkt. Het is voor verbouwers van niet te grote oppervlakten bieten, die de wagen bovendien als mestverspreider kunnen gebruiken een aantrekkelijke wagen.
3. Mi edema tv/e e-vi erwi e lige wagen.
Fabr. Fa Mi edema te Y/in sum (Fr.)
Deze wagen is in principe een normale vierwielige landbouwwagen met een laadvloer van 3?60 x 1,80 meter en draaischamel. De' schamelbesturing kan in zijn geheel worden afgenomen en vervangen door een frame met aan de voorzijde een trekoog en een stallen steunwiel met draadspindel voor hoog-teverstelling. Deze wagen kan dus in de zomer voor paardetractie gebruikt worden en in de bietenoogst als uitsluitende trekkerwagen.
Bandenmaat; 1050 x l6 gecoverd. Prijs: f.23OO,-.
Beoordeling;
De constructie van de < mbouw van vier-wielige tot twee-wielige wagen is als zodanig als geslaagd te beschouwen. De druk op de trekker kan
ge-regeld ?/orden door verplaatsing van de achteras. Y/il men het max. effect van de twee-wielige uitvoering verkrijgen door de as ver naar achter te plaatsen, dan zal het gewenst zijn het koppelen aan de trekker te verbe-teren door een zodanige constructie dat dit met de hefinrichting uit-voerbaar is. Bij zware belasting op het kleine steunwiel is het
aankoppe-len van de wagen namelijk vrij moeilijk uitvoerbaar. Ook was de ruimte tussen bak en banden aan de kleine kant.
1 4 -4 . F e r g u s o n t w e e w i e l i g e -4-tons h y d r a u l i s c h e k i p w a g e n . I m p . N , V . T M V..A.G., V e u r s c h e s t r a a t w e g 2 8 0s L e i d s c h e n d a m . T e c h n i s c h e g e g e v e n s s A c h t e r o v e r k i p p e n d . A f m e t i n g e n l a a d v l o e r : 3,50 x 1,90 m e t e r . H o o g t e l a a d v l o e r ; 1,00 m e t e r , V r i j e r u i m t e tussen b a n d en o n d e r k a n t l a a d v l o e r ; 0,15 m e t e r 5rr,^0v,y,-,->•!- » 7,0 x 1 0 , 0 0 - 1 5 . P l a a t s d r a a i p u n t l a a d b a k s a c h t e r a a n d e-l a a d b a k . A f s t a n d w i e l a s tot a c h t e r k a n t l a a d b a k ; 0,50 m e t e r . P r i j s : p l m . f . 2 1 0 0 , - . B e o o r d e l i n g : D e z e b e k e n d e k i p w a g e n h e e f t in de p r a k t i j k zijn d o e l m a t i g h e i d b e w e z e n . E e n v o o r d e e l v a n deze v a g e n i s , d a t de b a k om h e t a c h t e r s t e p u n t d r a a i t , w a a r d o o r e e n r e d e l i j k e s t o r t h o o g t e geb.andha.afd b l i j f t . 'In v e r b a n d m e t de w e n s , a c h t e r u i t r i j d e n d d i c h t b i j de h o o p te k u n n e n k o m e n z i j n de w i e l e n w a t v e r naar achter g e p l a a t s t . H e t i s e c h t e r m o g e -lijk d e s g e w e n s t de as i e t s n a a r v o r e n te b r e n g e n . 5. J . F . ïïniwagen m e t a a n g e b o u w d e bietentransporteur'. I m p . C e n t r a a l B u r e a u , R o t t e r d a m (Aankoop C e n t r a l e , G r o n i n g e n ) . I n p l a a t s v a n h e t spreid.mechanisme w a s e e n o p v o e r k e t t i n g ter breedte v a n de w a g e n a a n g e b r a c h t . D e -aandrijving v a n deze k e t t i n g g e s c h i e d t d o o r e e n V - s n a a r en staat los v a n de o p d u w k e t t i n g o v e r de l a a d v l o e r w e l k e laatste ook n o r m a a l m e t 5 v e r s t e l m o g e l i j k h e d e n b l i j f t u i t g e v o e r d . T e c h n i s c h e g e g e v e n s ; L a a d v e r m o g e n v a n de w a g e n ; 2 t o n . A f m e t i n g e n v a n do w a g e n : 2,80 x 1,66; s c h o t t e n : 0,33 m e t e r . A f s t a n d as tot a c h t e r k a n t wagen:' 0,80 m e t e r . _ • A f s t a n d a c h t e r k a n t w a g e n tot eind v a n de o p v o e r k e t t i n g : 1,30 m e t e r . H o o g t e v a n de o p v o e r k e t t i n g b o v e n de g r o n d : 1,80 m e t e r . A a n d r i j v i n g : a f t a k a s ,
Snelheiy • n^imn-rVn-^+i •"in-s "1 r.itr/sec.
P r i j s : J . F . U n i w a g e n m e t m e s t v e r s p r e i d e r f.2375?-« P r i j s : b i e t e n t r a n s p o r t e u r f . 4 0 0 , - .
B e o o r d e l i n g :
D e J .F ...uniwagen is een l i c h t g e b o u w d e w a g e n m e t e e n l o s - k e t t i n g v a n platte i j z e r s op de bodem» H e t o p v o e r r o o s t e r achter de b a k w e r k t e u i t -stekend en m a a k t e een s t o r t h o o g t e v a n 1,80 - 1,90 m e t e r m o g e l i j k . D e l o s d u u r v a n een v r a c h t v a n 1 8 0 0 k g b e d r o e g d a a r b i j 2,5 m i n u u t .
H o e w e l e n i g e r e i n i g i n g ' v a n de b i e t e n op h e t o p v o e r r o o s t e r n i e t o n m o g e l i j k is k o m t h i e r onder n a t t e o m s t a n d i g h e d e n w e i n i g v a n t e r e c h t e n b o v e n d i e n v a l t de u i t g e z e e f d e grond op de b i e t e n h o o p .
6. Alco_ "driewielige lage w a g e n F a b r . F a A l s e m a te Z e e r i j p .
15
Technische gegevens; Laadbak: 4 x 2 meter.
Hoogte laadvloer: minimaal 35 CI^. Banden: 8.25.10..
Draagvermogens 2,5 ton.
Prijs: f.850,- met valrem op voorwiel. Beoordeling;
De Alco wagen is in het bijzonder bestemd voor de graanoogst.
Hoewel de mogelijkheid voor besparing op arbeidskosten tijdens het laden bij deze wagen zeker ook in de bietenoogst aanwezig is, geeft de
drie-wielige uitvoering en de kleine bandenmaat onder ongunstige omstandigheden', aanleiding tot een hoog oplopen van de benodigde trekkracht en spoedig
vastraken.
7« B.A.V. tweewielige hydraulische kipwagen. Fabr. Erven P.Brouwer te Oudenbosch. Technische gegevens :
Achterover kippend.
Afmetingen laadvloer: 3? 50 maal 1,90 meter. Hoogte laadvloer: 1,00 meter.
Vrije ruimte tussen banden en onderkant laadvloer: 0,10 meter. Bandenmaat: 9?00 maal 16.
Plaats draaipunt laadbak: 0,50 cm. Prijs: f.215O,-.
Beoordeling:
Deze wagen gelijkt veel op de Ferguson kipwagen, zodat voor de beoordeling daarnaar kan worden verwezen.
TRANSPORTEURS :
Teneinde een grotere opvoerhoogte te verkrijgen of een grotere afstand te overbruggen dan met andere losinrichtingen voor wagens moge-lijk is, kan de transporteur ingeschakeld worden. De rubberband-trans-porteur komt hiervoor in aanmerking.
Eet tarra-vraagstuk kan ook hier aangevat worden door het aanbren-gen van een reinigingsinrichting vóór de transporteur, waarbij dan bij voorkeur gebruik gemaakt moet kunnen worden van de normale universele
bandtransporteurs. Een dergelijke uitvoering heeft overigens het be-zwaar dat een grote hoeveelheid uitgezeefde grond moet worden .afgevoerd, temeer daar de reinigingsiïtri enting doorgaans zo laag zal moeten worden aangebracht dat er nauwelijks ruimte is om de vrijkomende grond direkt in een transportwerktuig op te vangen. In enkele gevallen zal het moge-lijk zijn de vrijkomende grond direkt roer op de wagen te scheppen en naar het land terug te brengen.
Ter demonstratie werden enkele bandtransporteurs getoond met
schudzeefreinigingsinrichting. Daar deze reinigingsinrichtingen niet be-rekend bleken te zijn op de verwerking van natte bieten werd echter
- 16
LOSNETTEN.
In toenemende mate word gebruik gemaakt van losnette briek dat in enkele delen va bruik van netten ook bij het lijke besparing omdat zeer s eenvoudig van de wagen afget storthoogte van max.1,70 met ten op de wagen elkaar enigs
Voor grotere bulten wor kabels via een blok aan een eventueel in combinatie met werden getoond door de Fa.Sj ong. f.5,50 per m2.
t voor het lossen van wagens bieten of blad n. Afgezien van direkt transport naar de fa-n ofa-ns lafa-nd gebruikelijk is, .geeft het
ge-transport op de boerderij zelf een aanzien-ne 1 gelost kan worden. Wordt het aanzien-net daarbij rokken met trekker of paarden dan kan een er bereikt worden. Het is gewenst dat de net-zins overlappen.
dt een losmast ingeschakeld of worden de muur, boom of ander hoogliggend punt geleid, gebruik van een glijgoot. Doelmatige netten . v.d.Baan te Groningen. Prijs van de netten
Eet tarra-onderzoek»
In het voorgaande werd reeds de opzet van het onderzoek medegedeeld, benevens enkele resultaten.
Wij geven de resultaten van het onderzoek bij het laden met drie kranen, 'twee voorladers, een achterlader uit dwarszwad en een rijdende B.A.V.
lader uit langszwad hieronder uitvoerig weerd. v7i
Methode van Gewicht laden bieten + aanklevende grond + losse grond in kg. Bietengreep 110 " 108 Machinaal 125 Gem.Bietengreep 109 Gem.Machinaal 125
tt
enberg - Baas Gewicht losse grond in kg. 7,5 . 5,- 20,-6,3 20,0 - Zwenklader Losse grond m % 6,8 4,6 16,-5,7 16,0 Aanklevend« grond in °fo 23 16 25 19', 5 . 25,0 Schattings-cijfer voor beschadiging. Bietengreep II II Machinaal 11 Gem.Bietengreep Gem.Machinaal 125 139 122 132 123 I29 128Atlas Boerenlader pp trekkergebouwd 5,5 4,4 26 14,5 10,A 22 6,- 4,9 20 18,5 14,- • 23 10,- 8,1 14 8,7 6,7 22,7 14,3 11,2 18,7
sè
-17
A t l a s h y d r a u l i s c h e k r a a n .
Methode van laden Bietengreep n H Machinaal M ii Gem.Bietengreep Gem.Machinaal Bietengreep M o Machinaal M ii Gem.Bietengreep Gem.Machinaal Bietengreep H H Machinaal H it Gem.Bietengreep Gem.Machinaal Bietengreep u it Machinaal • M Gem.Bietengreep1 Gem.Machinaal • Bietengreep it ti Machinaal tt | M I Gem.Bietengreep j Gem.Machinaal jGewicht bieten+ ; Gewicht : Losse ; Aanklevende : Schattings-aanklevende j losse grond; grond ; grond in °/o j cijfer voor
grond+losse ; in kg. grond in kg. j 125 ! 5,5 159 14,5 122 j 6,-127 17,-171 152 129
45,5
22,-8,7 150 j 28,2 Bietenlader B 81 ! 3,599 i
7,-101 | 4,-81 1 18,-91 i 6,5 92 j10,-94 1 4,8
88 ! 11,5 Meerveld achte 120 9,5 I09 J 5 J128 J 9,5
188 | 44,-121 I40 119 I50 M.F.systeem 121 7,-' 6,-8,2 19,0 trekker met 5,5 126 12,-128 i 15,5 200 131 148 125 160 Mill93
144 114 135 36,5 9,- 11,-18,8 frontlp.der u 8,-7 _ 1 »4,-
9,-168 ; 12,-189 j48,-117 r 6,3
164
23,0 ! i n fo ' b e s c h a d i g i n g! 4,4 1 26 ;
i 1 0 , 4 i 2 2 i 4,9 i 2 0 '1 13,4 i 24 !
i 26,6 ! 25 i 14,5 ; 24 |! 6,7 | 22,7 1
; 18,8 24,4 | 6 ]•-A.V. ''•'$4,3 1 16
:7,1 ! 19 1
4 , - ; 1 2 j I 2 2 , 2 i 1 6 \ 1 7,1 i 12 ! : 10,9 j 10 5,2 i 15,6 i 1 15.1 1 12,5 >rlader. 7,9 i' 26ei
— -! 5,- -! 26 | 7,4 ; 20! 23,4 1 29
i 5 , 8 ! 1 7 ; 4 , 3 j 1 9 , ; 6,9 Î 23,8 ! ! 12,7 | 22,6 | 5 voorlader en bietenvork. 4,5 i 20 ! ! 9,5 ! 27 i ! 12,1 i 22 ;i 18,3 I 32 i
! 6,9 i 22 ! | 7,4_ i 28 | ! 8,8 ! 23,0 ! ;• 11,8 28,0 i iet bietenvork. ! 8,6 : 21 ; 4,9 1 30 | 3,5 | 20 j ; ; 6,7 i 20 ! ; ! 7,1 ! 28 i \\ 25,4 ; 29 | :
1 5,4 ! 24,4 " !" " !
i 14,0 ; 26,2 I 8 j18
-Zoals reeds in de inleiding vastgesteld, is er een sterke variatie in de monsters en moeten de cijfers dus als oriënterend v/orden beschouwd.
Wanneer de losse grond percentages in het algemeen bekeken worden dan blijken er flinke verschillen op te treden tussen de monsters,
zelfs van het zelfde object. Gezien de wijze van bemonsteren met de bie-tengreep mag .aangenomen worden dat de variatie in de resultaten van de handwerk bemonstering voornamelijk moet worden toegeschreven aan de he-terogeniteit van de grondstof, welke hiermee dan ook weer duidelijk ge-ïllustreerd is. De variatie in de uit de -.et de machines geladen bieten getrokken monsters is echter nog aanzienlijk groter*
';.:••'••:••. Deze mag echter niet zonder meer aan de heterogeniteit van de grondstof &y:\y ~•*>. ' worden toegeschreven omdat, zoals tijdens het nemen van de monsters ! > W -y ^ - . • ' ' '.'.duidelijk bleek, het meenemen van een kleiner of groter deel van de grond %y•,•;•:.:'$tp*..- onder de bieten daarbij een belangrijke rol speelt.
* :'• "••••;;'&0i.'• De variatie in het percentage losse grond, wordt derhalve bepaald door '''•\;,''.-y — % ' :de bemonsteringsplaats d.w.z. of de bieten boven uit het zwad zijn gegre-f; • •'"•.. pen dan wel venaf de grond zijn geladen. Terwijl het berekenen van een
>'..'•' gemiddelde van de resultaten verkregen bij het laden met de bietengreep misschien nog verantwoord is wordt een dergelijk gemiddelde voor machi-v, naai werk wel zeer aanvechtbaar en mag dit gemiddelde dan ook alleen als
.illustratie worden gezien.
...y.;' y Stellen we als eis, dat bij machinaal laden de op het land liggende . . " ; bieten in hun geheel, zonder extra grond uit de bouwvoor, zonder
bescha-diging en zo mogelijk enigszins gereinigd op de wagen worden gebracht, dan kunnen we vaststellen, dat dit doel onder de gegeven omstandigheden niet kon worden bereikt.
Het werk van kranen en vóór- en achterladers is zeer onregelmatig, mede omdat soms diep, soms ondiep wordt gewerkt. In het eerste geval is er sprake van het opnemen van veel losse grond, in het laatste geval
treedt dikwijls een belangrijke beschadiging van de bieten op en bieten-verlies.
De verhoging van het percentage losse grond is vooral bij kranen zeer groot, waarbij de Atlas Boerenlader nog de beste indruk maakt. Bij de trekkerladers zijn de cijfers iets gunstiger.
Wanneer we vervolgens de op de fabriek bepaalde aanklevende grond percentages in de vierde kolom bekijken dan blijkt dat deze eveneens onderhevig zijn aan een zekere variatie die evenwel minder groot is dan die van de losse grond.
De gemiddelden voor handwerk en machinaal werk lopen weinig uiteen. In tegenstelling tot de met handwerk verkregen resultaten: "blijkt er. bij machinaal werk een zeker, wisselend sterk, positief verband te
be-staan tussen het percentage losse grond en het' percentage.aanklevende grond. Dit verband kan verklaard worden door te veronderstellen dat een deel van de- meegenomen ondergrond en verder de tussen de in hoTt zwad
liggende bieten aanwezige losse, en in dit geval vochtige, grond door de klemmende bewoging aan de bieten wordt gesmeerd. .•:
De rijdende lader B.A.V. bewerkte een daling van het percentage aanklevende grond, terwijl weinig beschadiging werd geconstateerd, be-halve enig puntverlies. Hoewel do losse grond percentages door'bijzondere oorzaken (zwaden te dicht bijeen) niet gunstig uitvielen lijkt dit werk-tuig uit een oogpunt van tarra en beschadiging de aandacht te verdienen.
19
SAMENVATTING.
Voor het laden van net voorraadrooiers op dwarszwad gerooide bieten bleken onder ongunstige omstandigheden zowel de laadkranen als de trek-kerladers niet te voldoen. Bij de laadkranen treedt hierbij de sterke verhoging van het percentage losse grond naar voren, bij de trekkerla-ders is vooral de belangrijke schade aan de bodemstructuur van betekenis. Voor het laden van langszwaden zijn er enkele mechanische mogelijkheden mits dit langszv/ad op vlak land ligt. Daar dit bij machinaal rooien door-gaans niet het geval zal zijn raceten deze mogelijkheden gezien worden')- in combinatie met half-automatische rooimethoden of werken met kop schaf fiel en rooitang. De rijdende lader kan dan goed en snel werk leveren en **j •./;
enige reiniging van de bieten bewerkstelligen. 'Wellicht heeft het ffe~i|^,~ bruik van een voorlader perspectief, waarbij de nagen van achteraf ,§©•
beladen wordt. _'y;V -In het algemeen kan gesteld worden, dat het laden van met
voorraad-rooiers gerooide bieten niet op bevredigende wijze mechanisch is opg.e-., lost, zodat het rooien met verzamelrooiers ook uit deze overweging '''>,•• de voorkeur verdient.
Bij het transport door v/agens verdient de tweewielige uitvoering-verre de voorkeur boven drie- of vierwielige wagens. Met twee-wielige-;; wagens met transport met trekkertractie ook onder minder gunstige om- ?f.'••
standigheden uitvoerbaar worden geacht. Bij het lossen van de wagens werd de beste indruk verkregen van een wagen met losketting en achter-gebouwde korte transporteur. De voor het landbouwbedrijf geschikte kip-wagens hebben doorgaans een geringe storthoogte.
Bij het transport met kipwagens moet dan ook bij voorkeur nog een transporteur tussengeschakeld worden.
Bij wagens zonder losinrichting verdient het gebruik maken van losnetten overweging.
Voor het verladen van bieten aan de hoop zijn de kranen goed bruik-baar, hoewel de bieten enigszins zullen worden beschadigd en geen losse grondtarra wordt verwijderd. Ook de trekkerladers zijn hier op hun plaats, vooral als de hoop aangelegd is op een harde vlakke onderlaag. De reiniging door reinigingsinrichtingen aan transporteurs bleek nog niet voldoende ontwikkeld, althans voor zover het betreft de universele bandtransporteurs voor gebruik op de boerderij.
In enkele gevallen werden door vervoerders transporteurs tuet
reinigingsinrichting in gebruik genomen, waarmee vrij gunstige ervaringen werden opgedaan. Een verdere ontwikkeling op dit gebied behoort dan ook zeker tot de mogelijkheden.
' 1
t.
Hydraulisch werkende kraan bij het bieten laden uit dwarszwad.
2. "Boerenlader" laadt bietenblad
3. Twee-vicrwielige wagen met steun-voct.
Een achterlader laadt bieten-blad uit dwarszwad.
5 . Kipwagen mot v e r n a a r a c h t e r e n frcyslaatste i v i o l a s .
6. Zelflossende wa^en/mestver-snreider.
V/V' 'J
•:••:%ÏA •'•'•$?••' fr J, 'n *%.*> 'V*
