27 katten GIFJES en een jaar lang onderzoek naar match-‐
fixing in de tennistop. Welkom bij nieuws in de digitale
eeuw.
Een onderzoek naar BuzzFeed News.
Door Mo Schuttel
Student: Mo Schuttel NR: 5934044
Mail: moschuttel@gmail.com Begeleider: Peter Vasterman Versie: 2
Datum: 16-‐03-‐2015
Inhoud
1. Inleiding p. 3 2. Theoretischkader p. 7 1. De definitie van journalistiek p. 8 2. Journalistieke waarden p. 10 3. Journalistieke in het digitale tijdperk p. 11 1. Algoritmes en viral gaan p. 14 4. Samenvatting en bespreking p. 16 3. Methodologie p. 18 4. Wat is BuzzFeed? p. 20 1. Oprichting p. 20 2. Wat is BuzzFeed? p. 21 3. BuzzFeed News p. 25 4. Video p. 26 5. Ideologie p. 27 6. Financiën p. 28 5. De journalistieke handleiding van BuzzFeed p. 31 1. De handleiding p. 31 2. Bespreking p. 35 3. Canon vs BuzzFeed p. 36 6. Een analyse van BuzzFeed News p. 39 1. De artikelen p. 39 2. Bespreking p. 55 7. Conclusie P. 60 8. Bibliografie p. 64 9. Bijlage p. 70 10. Bedankwoord p. 75
1. Inleiding
De journalistiek is in crisis. Redacties krimpen en kranten verliezen abonnees. Er is steeds minder ruimte, tijd en geld voor de journalistiek, en er is één grote concurrent die al een langere tijd voor onrust zorgt: het internet. Deze crisis roept veel vragen op: Is de journalistiek zoals we die nu kennen ten einde? Of geven nieuwe journalistieke innovaties, die de laatste jaren zijn verschenen, juist hoop en perspectief? De meningen zijn verdeeld over deze nieuwe journalistieke innovaties zoals VICE, Vox, Huffington Post en Politico: behouden zij wel de kwaliteit van de zogenaamde oude media of is nieuws niet meer wat het was, en wordt er alleen nog maar waarde gehecht aan snelheid en bereik?; Hoe kan de journalistiek ook blijven bestaan als steeds minder mensen bereid lijken te zijn om er voor te betalen? In deze scriptie ga ik door middel van een casestudy deze vragen proberen te beantwoorden. Ik ga de populaire website BuzzFeed onderzoeken. BuzzFeed heeft een steeds groter wordende nieuwsredactie die, tot verbazing van velen, veel nieuws produceert. Eind 2014 hielden de journalisten van BuzzFeed een exclusief interview met president Obama, het moment waarop de website ook naamsbekendheid kreeg buiten hun vaste bezoekersgroep (18-‐34 jarigen) en maakten ze daarnaast ook een filmpje ter promotie van Obama-‐Care. Voor zover bekend werd het filmpje niet betaald door Obama maar kwam het voort uit een voorwaarde: een grappig filmpje met de president met een grote kans op viral gaan, als het mensen zou leiden naar healtcare.gov. Het filmpje werd binnen twee uur, 2 miljoen keer bekeken. In 2015 verschenen er meerdere longreads en onderzoeksjournalistiekartikelen. Het meest recente onderzoek, dat Buzzfeed in samenwerking met de BBC uitvoerde en dat een jaar in beslag nam, resulteerde in een veelbesproken artikel dat de tenniswereld opschudde. BuzzFeed beoogt een transparante nieuwsorganisatie te zijn. Met de ambitie serieuze journalistiek te bedrijven en openheid te bieden over de handelswijze valt Buzzfeed op in een cultureel landschap dat de dood van de journalistiek als onvermijdelijk schetst. Dat wil zeggen, ze delen hoe ze te werk zijn gegaan en hoe het nieuws dat ze brengen tot stand is gekomen. In tegenstelling tot een krant of het journaal, hebben zij de ruimte en het geld om hun handelswijzen van de onderzoeken in aparte artikelen nader uit te leggen. Zo werd er direct na het plaatsen van het hoofdartikel The Tennis Racket, het volgende artikel geplaatst: How BuzzFeed News Used Netting Data To Investigate Match-‐Fixing In Tennis, waarin wordt uitgelegd hoe de datajournalist te werk is gegaan, vijftien maanden lang. BuzzFeed is een groeiend bedrijf met, inmiddels, achttien redacties en 900 werknemers wereldwijd. In de zomer van 2015 bezochten maandelijks 25 miljoen mensen BuzzFeed News, waarvan de helft het nieuws bekeek via hun telefoon (buzzfeed.com). In 2014 investeerde Andreesen Horowitz 50 miljoen dollar in BuzzFeed waardoor zij BuzzFeed Motion Pictures konden lanceren. In 2015 investeerde mediabedrijf NBCUniversal 200 miljoen dollar. Door
deze investering en door groeiende inkomsten van BuzzFeed zelf is de financiële onafhankelijkheid van het bedrijf verzekerd, zo zegt oprichter Peretti: “The investment from NBCU and our rapidly growing revenue assures our financial independence, allowing us to grow and invest without pressure to chase short-‐term revenue or rush an IPO,” (Greenberg, wired.com). Financiële onafhankelijkheid wil niet zeggen dat BuzzFeed geen geld meer hoeft te ontvangen van
adverteerders, maar wel dat de redacties kunnen blijven experimenteren en dat het bedrijf kan groeien zonder financiële druk te voelen. En in tegenstelling tot veel verlieslijdende mediabedrijven heeft BuzzFeed, door dit soort investeringen, alle ruimte, tijd en geld om kwalitatief hoogstaande en vermakelijke content te produceren. BuzzFeed biedt een gevarieerd aanbod van sport,
entertainment, lifestyle, longreads en nieuws. Steeds vaker produceert BuzzFeed eigen content, in het bijzonder de Life-‐redactie. Zo zijn er verschillende zogenaamde “fit challenges” gestart door BuzzFeed waarin bijvoorbeeld een sport-‐ en voedingsschema voor 30 dagen is samengesteld door de Life-‐redactie in samenwerking met trainers en voedingswetenschappers. Ook hield BuzzFeed in 2015 een ‘personal health’ week waarin veel omstreden onderwerpen als zelfmoord, eetproblemen, depressie en angststoornissen werden besproken. Naast deze content staat de website bekend om de vele vermakende lijstjes die nog steeds dagelijks de voorpagina vullen en bedoeld zijn voor de snelle verspreiding via sociale media. Maar de website heeft de laatste twee jaar een transitie doorgemaakt van een “bored-‐at-‐work network” naar een bedrijf met verschillende apps, youtube kanalen en internationale redacties. En zo is BuzzFeed anno 2016 dus meer dan kattenplaatjes en quizzen.
BuzzFeed spreekt de taal van het internet en daarmee onderscheidt zij zich van traditionele media, die weliswaar artikelen plaatsen op hun eigen website of Facebook-‐pagina, maar dit nog altijd doen in de stijl van het originele medium. De artikelen van BuzzFeed zijn gericht aan de lezer: je moet en wil dit lezen! Reuring op social media is het doel, artikelen moeten viral gaan. Ook wordt er letterlijk gesproken in de taal van het internet, terminologieën die zijn ontstaan op websites als Reddit en Tumblr. Toch probeert BuzzFeed News zich te onderscheiden en komen de artikelen afkomstig van die redactie sterk overeen met de artikelen die traditionele media plaatsen in hun krant. Ironisch genoeg zijn de artikelen die traditionele media op hun websites plaatsen steeds vaker te vergelijken met artikelen afkomstig van BuzzFeed, niet BuzzFeed News. Lijstjes en pakkende titels zijn terug te vinden op de websites van gewaardeerde media als The Guardian en The New York Times.
Er is ook veel kritiek op BuzzFeed om verschillende redenen. BuzzFeed werd een lange tijd niet serieus genomen door de lijstjes, quizzen en GIFjes (Lafrance, Meyer, theatlantic.com). BuzzFeed is “clickbait” en “clickbait” is BuzzFeed, oftwel wie BuzzFeed zegt, zegt clickbait. In het kort betekent
clickbait: een veel belovende titel maar met een artikel die de belofte niet na komt: ‘[...] maybe the real problem with most clickbait is that those clever headlines and questioning tweets often lead to disappointing content.’ (Beaujon, poynter.org). Vooral BuzzFeed en de populaire website Upworthy worden beschuldigd van het produceren van clickbait. Critici wijzen ook naar BuzzFeed als het gaat om de verloedering van de journalistiek: ‘But as more readers move toward online social networks, and as publishers desperately seek scale to bring in revenue, many have deplored a race toward repetitive, trivial journalism, so noisy that it drowns out more considered work’ (Somaiya, nyt.com). BuzzFeed begon vanuit Peretti’s fascinatie voor viral content, het succes van de website inspireerde andere media om ook “viral content” te creëren. Nieuwsmedia publiceren lijstjes met pakkende titels om een zo groot mogelijk publiek aan te spreken, en dit gaat ten koste van de kwaliteit van de journalistiek. De kritiek op de hedendaagse journalistiek, met websites als BuzzFeed en Vice als aanstichters, is dat het alleen nog maar gaat om zoveel mogelijk “likes” en “shares” in plaats van inhoudelijk interessante artikelen. Daarbij hebben critici hun twijfels bij het verdienmodel van websites als Vice en BuzzFeed. Zij maken zich zorgen dat de journalistieke onafhankelijkheid in het gedrang komt door de commerciële tak van de betreffende mediabedrijven. Ook kwam BuzzFeed in opspraak nadat er 1000 artikelen waren verwijderd. Volgens BuzzFeed was dit een onderdeel van een frisse start, de betreffende artikelen paste niet meer binnen het huidige BuzzFeed. Drie van de artikelen waren verwijderd omdat er klachten waren binnen gekomen van adverteerders of de commerciele redactie van BuzzFeed. In het kader van open-‐ en eerlijkheid is BuzzFeed News’ Ben Smith een onderzoek gestart naar de verwijdering van deze artikelen. De uitslag deelt hij en hij gaat daarbij specifiek in op de verwijdering van die drie artikelen en waar hij de verwijdering
beargumenteert.
Is BuzzFeed de belichaming van de toekomst van journalistiek? Een toekomst waar nieuws en licht vermaak naast elkaar worden gepubliceerd. Waar gesponsorde content zich beweegt tussen
originele artikelen. En is wat zij produceren daadwerkelijk gelijk aan journalistiek? In deze scriptie zal ik een onderzoek doen naar de website BuzzFeed maar in het bijzonder BuzzFeed News. Ik zal daarvoor een van de journalistieke codes hanteren, namelijk de Journalistieke Canon van Hugo Arlman. Daarnaast heeft BuzzFeed zelf een handleiding gemaakt die ik zal vergelijken met de
Journalistieke Canon. Als de handleiding overeenkomt met de Canon zou gezegd kunnen worden dat de intentie van BuzzFeed News is om journalistieke stukken te produceren. Of dit ook gebeurt zal ik testen door alle nieuws artikelen van één dag te analyseren. Ik zal die betreffende artikelen toetsen aan vier categorieën: betrouwbaarheid, relevantie, onafhankelijkheid en openheid. Deze vier categorieën heb ik gebaseerd op zowel de Journalistieke Canon, de besproken definitie van journalistiek en de handleiding van BuzzFeed. Met deze analyse kan ik bekijken of BuzzFeed News
voldoet aan de normen en waarden van de journalistiek en van hunzelf. Naast de vraag of BuzzFeed News een journalistieke innovatie is zal ik kijken naar wat er nieuw aan is ten opzichte van de traditionele oude media en hoe die diversiteit zich uit.
Hoofdvraag: Is BuzzFeed een journalistieke innovatie, dat wil zeggen slaagt BuzzFeed daarmee erin om met hun nieuwe formule een groot publiek te bereiken, geld te verdienen én relevante
journalistiek te produceren?
2. Theoretisch kader
In dit hoofdstuk zal de theorie gevormd worden die als basis fungeert voor dit onderzoek. Eerst zal er theorie besproken worden over journalistiek om zo een definitie van journalistiek te vormen die later in de analyse toegepast zal worden. Ook wordt de verandering van de journalistiek, door de intrede van het internet, besproken omdat BuzzFeed in die verandering is ontstaan. De leidraad van deze scriptie is de Journalistieke Canon als handleiding voor de journalistiek. Deze Canon is niet de enige journalistieke handleiding die er bestaat. Er verschenen vele handleidingen waarvan de Code van Bordeaux misschien wel de bekendste is. De Journalistieke Canon van Hugo Arlman (2005) is één van de vele handleidingen, die in de basis overeenkomen, en is daarmee ook representatief voor een journalistieke handleiding. De Canon is gemaakt in opdracht voor de NPS, een voormalige omroep die 2010 gefuseerd is tot de NTR, maar richt zich alleen op papieren media en er wordt nadrukkelijk benoemd dat de NPS geen invloed heeft gehad op de inhoud van de Canon. De ondertitel van de Canon is ‘Bouwstenen voor onafhankelijke journalistiek’. Deze bouwstenen komen overeen met de Code van Bordeaux, ik heb gekozen voor de Canon omdat deze een overzichtelijke en duidelijke weergave biedt van de richtlijnen, normen en waarden van de journalistiek.
“De journalistiek is dood.” Dit is een uitspraak die de laatste tien jaar vaak te horen is. De kwaliteit van journalistieke producten gaat achteruit, kranten verdwijnen, er wordt minder onderzoek gedaan, er verschijnen steeds meer populaire en minder relevante berichten: ‘nieuws journalistiek staat onder druk’ (Arlman 3). Dat de journalistiek die we vroeger kende aan het veranderen is, kan misschien wel gezien worden als een feit. Men ziet het nu als een dubbele crisis, de journalistiek gaat achteruit en verandert in vorm, maar zal wellicht moeten accepteren dat de journalistiek veranderd is en zich verder blijft ontwikkelen: ‘The current crisis for the institutions of American journalism convinces us of two things. First, there is no way to preserve or restore the shape of journalism as it has been practiced for the past 50 years, and, second, it is imperative that we collectively find new ways to do the kind of journalism needed to keep the United States from sliding into casual self-‐dealing and venality.’ (Anderson et al., 2014). Zoals Anderson in het bovenstaande citaat verwoordt: de journalistiek zoals we die kenden, die bestaat niet meer. Vooral de komst van “elektronische media”, veranderende tijdgeest en ontlezing zorgen voor de bedreiging van
traditionele nieuwsmedia. Persoonlijke berichten, meningen en emoties vervangen feiten (Arlman 4). Er is een commerciële crisis met het oude verdienmodel, steeds minder lezers en abonnees, dit levert ook een inhoudelijke crisis op: kan de journalistiek in zijn oude vorm nog wel voortbestaan? De opkomst van online media zou dus de oorzaak kunnen zijn van de crisis en teloorgang van de
journalistiek. In dit hoofdstuk zal ik uiteenzetten wat de traditionele nieuwsjournalistiek inhoudt en ook voor welke veranderingen het internet heeft gezorgd.
2.1 Definitie van journalistiek.
Denis McQuail vatte de definitie van journalistiek samen in het eerste hoofdstuk van zijn boek Journalism and Society:
• Having reference to, or relevance for, recent or current events • Factual, informative in form,
• Public and open in terms of content and audience • Independent of official authority
• Regular appearence in print
• Secular and miscellaneous in subject matter (not political or religious in purpose) • Content selected mainly on grounds of potential interest to readers (McQuail 3)
Volgens McQuail is journalistiek dus te definiëren als volgt: de producten afkomstig van journalistiek moeten zich verhouden tot relevante, recente of huidige evenementen. De journalistieke producten moeten feitelijk en informatief zijn. Iedereen moet toegang hebben tot de content, dus journalistiek is open voor iedereen. Tevens is de journalistiek onafhankelijk van autoriteiten. Journalistiek is geregeld te zien in print. De onderwerpen die behandeld worden zijn breed maatschappelijk en divers. Inhoud wordt geselecteerd op de potentiële interesse van de lezer. Later in het hoofdstuk geeft McQuail een definitie die volgens hem meer past bij de huidige vorm van journalistiek: ‘Journalism is the construction and publication of accounts of contemporary events, persons or circumstances of public significance or interest, based on information acquired from reliable sources.’ (14). Oftewel: journalistiek is de constructie en publicatie van verslaggeving van actuele
gebeurtenissen, personen of omstandigheden van publiek belang of interesse, gebaseerd op informatie afkomstig van betrouwbare bronnen.
Naast een hedendaagse definitie van de journalistiek legt McQuail ook uit wat “nieuws” is door middel van een aantal kenmerken (16):
• Timeliness: having novelty and reference to or relevance for current events, but also being perishable
• Truthfulness: factual accuracy and completeness in essentials, plus verifiability • Objectivity: neutrality of perspective and lack of conscious bias
• Reflective, in a proportional way, of ‘reality’ as far as possible
• Relevance to expected audience interests and believed relative significance • Predictability (consistency): in respect of type of event regarded as ‘newsworthy’ • ‘Narritivity’: taking a story-‐telling form and structure
Nieuws moet nieuwswaardig zijn met een relevantie voor spelende gebeurtenissen. Het moet feitelijk accuraat en te controleren zijn. Nieuws is objectief, dat wil zeggen dat het gemaakt is met een neutraal perspectief en zonder persoonlijke agenda. Nieuws is onafhankelijk, dus onafhankelijk van bronnen, bedrijven of instanties die worden geïnterviewd. Nieuws is reflectief. Nieuws is relevant voor het beoogde publiek en moet van belang zijn. Nieuws is consistent en daarmee te voorspellen, de samenleving verwacht dat gebeurtenissen die nieuwswaardig zijn worden verslagen. Nieuwsberichten moeten een lopend verhaal vormen.
Naast de vastgestelde taken van de journalistiek is er ook nog de verwachting van de samenleving. Volgens McQuail is dit de maatschappelijke opdracht aan de journalistiek (22):
• To circulate information on public matters to all • To connect citizens to government and vice versa
• To support the routine work of the main institutions of society • To respect the reigning values and norms of culture and society • To serve the national interest
• To be available to help at times of crisis of emergency
Volgens de samenleving moet de journalistiek informatie verspreiden over publieke zaken die iedereen aan gaan. De journalistiek moet de waarden en normen van de cultuur en maatschappij respecteren. Ze dient een nationaal belang. Ook moet de journalistiek in staat zijn om te helpen in tijden van crisis of nood. Maar vooral wordt er verwacht dat de journalistiek haar waakhondfunctie vervult. Het is de taak van de journalistiek om burgers en de overheid met elkaar in contact te brengen: ‘Wat de verschillende modellen van de vierde macht met elkaar gemeen hebben, is dat de pers hierin functioneert als een cruciale link tussen de regering en de bevolking. De pers zou publiek debat moeten faciliteren en overheidsbeleid kritisch moeten volgen, veelal aangeduid als de waakhondfunctie.’ (Poell, Van Dijck 344).
Om de journalistieke waarden hoog te houden en de verwachting van de samenleving na te leven bestaan er veel verschillende journalistieke richtlijnen, die zijn samengevoegd in een Canon, ontworpen door journalist Hugo Arlman in opdracht van de NPS. De Journalistieke Canon biedt dus
handvatten voor de pers om zo de kwaliteit van de journalistiek hoog te houden. Het zijn richtlijnen voor wat journalistiek inhoudt en hoe het in de praktijk wordt gebracht.
2.2 Journalistieke waarden
De Journalistieke Canon is opgericht om de waarden van de journalistiek te behouden, en uit te dragen. Het is een verzameling van richtlijnen, standaarden en gedragscodes met als doel ‘op basis van gemeenschappelijke journalistieke maatstaven, de kwaliteit van de journalistiek te verhogen en te behouden’ (Arlman 3). De Canon is hier kort samengevat, de gehele Canon is te vinden in de bijlagen.
De pers heeft volgens de journalistieke Canon grofweg drie hoofdfuncties: 1. Onafhankelijke controle op de macht
2. Kennisoverdracht, informatieverstrekking, ontspanning 3. platform voor discussie
Onderverdeeld in verschillende categorieën geeft de Canon richtlijnen voor de journalistiek. In de Canon staat het volgende: feiten zijn heilig, feiten en meningen moeten daarom ook
gescheiden worden en mogen niet beïnvloed worden door partijen van buitenaf. Plagiaat is uit den boze. Citaten worden precies overgenomen, eigen verslaggeving en eigen nieuws is wenselijk. Bronnen moeten beschermd worden: er moeten duidelijke afspraken gemaakt worden met bronnen, als er gewerkt wordt met anonieme bronnen moet dit worden uitgelegd aan het publiek. Journalisten maken hun identiteit bekend en werken alleen undercover bij hoge uitzondering. Fictieve namen worden ook alleen bij hoge uitzondering gebruikt en de reden moet vermeld worden. Foto-‐ of videobeelden mogen niet vervalst of in scene gezet worden. Journalisten mogen nooit betalen voor nieuws, onkosten van bronnen kunnen eventueel vergoed worden. De journalist heeft een maatschappelijke verantwoordelijkheid, dus kwetsbare personen moeten beschermd worden, bij openbaarmaking moeten de gevolgen afgewogen worden. Details over een persoon zoals sekse en afkomst, hoeven alleen vermeld te worden als deze relevant zijn. De identiteit van verdachten wordt zoveel mogelijk beschermd. Het privé-‐leven van mensen in publieke functies wordt gerespecteerd maar overige publiciteit is onvermijdelijk. Mensen die geen publieke functie bekleden wordt om toestemming gevraagd wat betreft een optreden of presentatie in de media. De journalistiek houdt zich ten alle tijd aan de wet. Het opnemen van een gesprek mag met
toestemming van de betrokkenen. Een journalist hoort onafhankelijk en onpartijdig te zijn, daarom is afstand ten opzichte van het onderwerp een vereiste. Een band met een bron is belangrijk maar
wel strikt beroepsmatig anders zit het de geloofwaardigheid van de journalist in de weg. Journalisten geven geen mediatrainingen. Journalisten betalen hun eigen kosten met betrekking tot afspraken met een bron. Ook accepteren zij geen giften of gunsten. Hun positie mogen zij ook niet misbruiken voor privédoeleinden. De afstand voert ook door in het hebben van financiële belangen: journalisten mogen geen belangen hebben in of werkzaamheden verrichten voor bedrijven die een onderwerp voor de journalistiek zouden kunnen zijn. Ook mogen zij geen politieke of publieke functie hebben en zich niet expliciet uitspreken over hun politieke voorkeuren. Ook tijdens optredens in andere media moeten journalisten hun onafhankelijkheid bewaken en zich niet partijdig uitlaten. Commercie en journalistiek dienen zich niet met elkaar te bemoeien. De journalistiek hoort een platform te zijn voor meningsvorming, een discussieplatform. De vrijheid van meningsuiting wordt gerespecteerd maar is geen vrijheid om andere te beledigen. Een journalist is professioneel en de journalistiek heeft een publieke verantwoording. Correcties moeten vermeld worden. De code en richtlijnen van een medium moeten bekend en toegankelijk zijn. Het publiek moet klachten kunnen indienen en deze moeten publiekelijk behandeld worden. De journalistiek is dient open te zijn. Maar nu volgt de vraag: zijn deze standaarden nog wel te handhaven in het digitale tijdperk?
2.3 Journalistiek in het digitale tijdperk
Sinds de intrede van het internet is de journalistiek aan het veranderen. Over de vraag of dit een goede of een slechte ontwikkeling is, is niemand het eens. Wat deze veranderingen zijn en wat het gevolg daar van is zal hier uiteengezet worden.
New media technologies are said to change news journalism. For better or for worse, they are said to change the nature of news and the way in which it is produced (Nygren, Witschge 37)
In theorie is online journalistiek hetzelfde als journalistiek. Het presenteren van professioneel geselecteerde nieuws feiten aan een publiek, en in het geval van online journalistiek door middel van technologische distributie methodes (Bardoel, Deuze 4). Echter, in de praktijk heeft de opkomst van het internet en online journalistiek veel veranderingen in de definitie en uitwerking van de journalistiek veroorzaakt. Bardoel en Deuze omschrijven drie veranderingen als gevolg van de intrede van het internet: (1) it has the potential to make the journalist as an intermediary force in democracy superfluous; (2) it offers the media professional a vast array of resources and sheer endless technological possibilities to work with; (3) and it creates its own type of journalism on the Net: so-‐called digital or rather online journalism (Bardoel, Deuze 2). Van deze, door internet
gecreëerde, vorm van journalistiek zijn vier eigenschappen te benoemen: (1) interactief; (2) aanpassing van inhoud; (3) hypertekstueel; (4) multimediaal (Bardoel, Deuze 5). De mogelijkheden van het internet zorgen ervoor dat online journalistiek interactief is. Interactiviteit is altijd gekoppeld aan de gebruiker/lezer. Het nieuws is interactief door de mogelijkheden als gebruiker om te
reageren, via een mail naar de journalist, via een reactie ruimte onderaan het artikelen, of om het artikel in kwestie te delen op de sociale media. Met de tweede nieuwe eigenschap wordt niet zo zeer bedoeld dat de lezer zelf de inhoud van een artikel kan veranderen, wel dat het nieuws aanbod gepersonaliseerd wordt: archieven, nieuwsbrieven maar ook persoonlijke pagina’s waar de
gebruiker kan kiezen wat er getoond wordt. Hypertekstualiteit is kenmerkend voor online journalistiek. Het geeft de journalist de mogelijkheid om te verwijzen naar originele artikelen, filmpjes, documenten etc. Het geeft de lezer de mogelijkheid om meer te weten te komen over een onderwerp. Multimedialiteit is de samenkomst van beeld, tekst en geluid in een online artikel (Bardoel, Deuze). Door de beweging van journalistiek naar online journalistiek verandert zowel het beroep van de journalist als de verwachting van de samenleving. De opkomst van online journalistiek heeft een de discussie over de teloorgang van de journalistiek doen opwaaien. De discussie heeft ook de publieke verwachting van de journalistiek en de journalist doen veranderen. De kwaliteit van de journalistiek lijdt door de financiële druk die nieuwsorganisaties ervaren. De redacties worden steeds kleiner en de noodzaak om een groter publiek te bereiken wordt groter. Poell en Van Dijck stellen dat het publiek zich steeds bewuster is geworden van ‘de rol die politieke en commerciële belangen spelen in nieuwsberichtgeving’. Zij stellen dat dit één van de redenen is waarom de culturele autoriteit van de journalistiek is afgenomen de afgelopen decennia (345). De opkomst en het gebruik van sociale media heeft deze omslag en ontwikkeling versneld: ‘Verschillende
gezaghebbende mediatheoretici hebben gesteld dat de actieve rol die sociale mediagebruikers spelen in het genereren en verspreiden van nieuws, door te tweeten, ‘delen’, liken, etc., gezien moet worden als deel van een bredere omslag van een zendcultuur naar een participatiecultuur.’(Poell, Van Dijck 345). Dat wil zeggen dat waar de media vroeger een éénrichtingsverkeer was, is indirecte en directe inmenging van het publiek tegenwoordig onderdeel van de mediacultuur geworden. Voor de journalistiek is de omslag naar een participatiecultuur als volgt te omschrijven: ‘een overgang van industriële nieuwsproductie, waarin professionele journalisten het nieuws selecteren (de redactionele logica van gatekeeping), naar een proces van gatewatching, waarin een gemeenschap van
nieuwsgebruikers bepaalt wat relevant nieuws is en dus een actieve bijdrage levert aan de ontwikkeling van nieuwsverhalen (Poell, Van Dijck 345). Purcell et al. onderscheiden drie grote veranderingen in de journalistiek met betrekking tot nieuwe media en participatiejournalistiek:
(1) from news consumed in fixed places and at fixed times to mobile news consumed at moments selected by the user; (2) from generalized news to customized news, tailored to the user’s individual desires and needs; and (3) from news consumed passively by users to news to which they actively contribute. As some experts argue, the digitalization of journalism enabled news to evolve from a genre of information into a social experience (Samengevat door Costa Meijer en Groot Kormelink 664)
Door de intrede van het internet en nieuwe technologieën wordt nieuws niet meer geconsumeerd op vaste plekken via vaste media: geen ochtendkrant of acht-‐uur journaal meer. Gebruikers kiezen zelf de plek en tijd uit, maar ook wat ze lezen en wat niet. Het is geen standaard nieuwsvoorziening meer, dat wil zeggen geen algemeen nieuws op de voorpagina en sport achterin, de lezer kiest zelf wat hij/zij wilt lezen en dit wordt door middel van cookies en gebruikersgevens steeds gerichter. Een individu krijgt misschien alleen nog maar de artikelen te zien die aansluiten bij zijn of haar interesse. Het publiek, de lezer, wordt dus steeds belangrijker in de journalistiek en in de distributie van nieuws. Nieuws wordt nog altijd verspreid via de oude distributiekanalen maar bereikt via deze nieuwe manier van distributie een breder publiek. De scheidslijn tussen journalistieke bronnen en bronnen die nieuws brengen zonder journalistiek te zijn, wordt steeds dunner en zorgt wellicht voor verwarring op sociale media. Bijvoorbeeld een online modemagazine dat een nieuwsbericht brengt wat niet per definitie journalistiek is, maar wat door de gebruiker wordt opgevat als nieuws
waardoor ook de verwachting van wat journalistiek is wellicht verandert. Met de groei van nieuwsdistributie via sociale media komt er dus ook steeds meer nieuws uit niet-‐journalistieke bronnen.
Vrijwel alle nieuwsorganisaties hebben een internetafdeling waarmee ze een account op Twitter en Facebook onderhouden (ondertussen zitten veel grote nieuwsorganisaties ook op Instagram, Snapchat en zelfs Pinterest). Deze accounts worden voornamelijk gebruikt om nieuws te delen (Poell, Van Dijck 345). In die zin lijkt de manier waarop nieuws wordt gedeeld via sociale media op de nieuwsverspreiding via oude distributiekanalen. Het is nog steeds de media die berichten aflevert, er is weinig “sociaal” en weinig inbreng van het publiek. Maar waar het publiek wel een grote rol speelt is welke nieuwsberichten populair worden en daarmee hebben ze indirect veel invloed. Doordat het publiek berichten kan delen met een eigen netwerk van vrienden en kennissen wordt een
nieuwsbericht continu gedeeld en bekeken. Veel mensen, vooral jongeren, lezen alleen nog nieuws dat via sociale media wordt gedeeld, echter is dit vaak selectief nieuws: berichten die hun vrienden hebben gedeeld of die op hun tijdlijn verschijnen van de nieuwsbronnen die zij volgen. Volgens recent onderzoek blijkt dat 63 procent van zowel de Facebook als Twitter gebruikers hun nieuws van
het betreffende platform halen. Dit is een sterke groei sinds 2013 waar 52 procent van de Twitter-‐ gebruikers nieuws van Twitter haalde en 47 procent van de Facebook-‐gebruikers nieuws van
Facebook haalde. Beide platformen worden op andere nieuwsmomenten gebruikt. Zo wordt Twitter veel gebruikt tijdens breaking-‐news of aanhoudende situaties. Op Facebook wordt vaak op een nieuwsbericht, met name berichten over politiek, gereageerd. Terwijl het op Twitter gebruikelijker is om nieuwsorganisaties te volgen dan op Facebook (46% vs. 28%) (Barthel et al. Journalism.org). De generatie waarvan men bang is dat zij geen nieuws meer binnen krijgen, voornamelijk omdat deze generatie steeds minder gebruik maakt van oude media, maar ook niet van de websites van oude media, zijn de Millennials (24-‐34 jaar). Uit onderzoek blijkt dat Millennials wel degelijk nieuws consumeren maar voornamelijk het nieuws ontvangen via sociale media. Zij vinden het belangrijk om op de hoogte te zijn: ‘This generation tends not to consume news in discrete sessions or by going directly to news providers. Instead, news and information are woven into an often continuous but mindful way that Millennials connect to the world generally, which mixes news with social
connection, problem solving, social action, and entertainment’ (americanpressinstitute.com). Hier op inspelend lanceerde Facebook in mei 2015 een nieuwe mogelijkheid voor nieuwsorganisaties, genaamd “Instant Article” waarmee ze artikelen direct op de Facebook app kunnen plaatsen. Dat houdt in dat een gebruiker niet naar een andere website wordt doorverwezen maar dat wanneer zij een artikel openen deze in het scherm van Facebook wordt geopend. Zo kunnen gebruikers
makkelijker en sneller nieuwsberichten openen (Griffith, fortune.com).
Kortom, de media richten hun focus steeds meer op de gebruiker. Binnen de journalistieke media betekent dit dat de aandacht wordt verlegd van relevante informatie naar “wat verkoopt”. Kan de journalistiek vandaag de dag nog wel als vierde macht worden beschouwd? Nee zegt Anderson: ‘We must move away from pinning our democratic hopes entirely on the Forth Estate conception of the press. Public accountability must come, in part, from the networked news ecosystem itself’ (Anderson et al. 75-‐76, citaat in Poell, Van Dijck).
Algoritmes en viral gaan
De rol van sociale media en gebruikers in het verspreiden van nieuws wordt steeds groter. De distributie van nieuws verandert langzaam van professionele nieuwsorganisaties naar sociale media en gebruikers. Media spelen in op de groei van nieuws consumptie via sociale media. En vanuit die sociale media komen ook handleidingen voor de nieuwsorganisaties om optimaal gebruik te kunnen maken van hun diensten. Zo adviseert Twitter de media om hashtags te gebruiken omdat zo de gebruikersactiviteit toeneemt en zegt Facebook dat nieuwsorganisaties naar de
publiek (Poell, Van Dijck 347). Bijna alle nieuwsorganisaties geven op hun website de mogelijkheid aan het publiek om de artikelen te delen via sociale media, wat de nieuwscirculatie verhoogt. Sociale media hebben steeds meer macht doordat zij door middel van algoritmen bepalen welke artikelen zichtbaar wordt gemaakt en welke niet. Het algoritme is gebaseerd op gebruikersactiviteit.
Nieuwsselectie wordt zo dus gebaseerd op de wensen van de gebruiker en staat hier mee in contrast met de traditionele redactie logica ‘die gebaseerd is op de oordelen en keuzes van professionele journalisten. De vraag is hoe de selectie en verspreiding van nieuws hierdoor worden gevormd. In andere woorden: welke ‘redactionele’ keuzes liggen besloten in algoritmen?’ (Poell, Van Dijck 349). De algoritmes van zowel Twitter als Facebook zijn afgesteld op het laatste nieuws met hoge gebruikersactiviteit. Poell en Van Dijck stellen dat deze algoritmen niet overeenkomen met de theorievorming over journalistiek als democratisch instituut dat wel waarde hecht aan nieuws over complexe politieke vraagstukken die zich ontwikkelen over een langere periode (351). Zoals al eerder is besproken lijken critici online nieuws en sociale media te zien als aanstichter van het verlies van de functie van journalistiek als vierde macht.
Nieuwsorganisaties kunnen door de middelen die sociale media bieden, nauwkeurig in de gaten houden hoe vaak hun artikelen worden gedeeld, gelezen, wie het leest en wat het publiek, ook individueel, interessant vindt. Met deze informatie kunnen nieuwsorganisaties hun berichten toespitsen op een specifieke groep en op deze manier op de wensen van adverteerders inspelen. Het gevaar, volgens critici, van deze manier van de journalistiek bedrijven is dat nieuwsorganisaties hun berichten gaan aanpassen aan de wensen van het publiek en daarmee minder gericht zijn op onderwerpen die een algemeen belang dienen. Dit wil niet zeggen dat alle nieuwsorganisaties ook daadwerkelijk gebruik maken van alle gebruikersdata. Degenen die dat wel doen zijn veel bezig met de populariteit van hun artikelen en kijken waar en wanneer zij het beste een artikel kunnen plaatsen, welke titels goed werken en baseren hun nieuwsselectie op “wat scoort” (Poell, Van Dijck 354). Nieuwsorganisaties die alleen digitaal bestaan, zoals Huffington Post en BuzzFeed, zijn gebaseerd op “wat scoort”, op analyses van gebruikersactiviteiten. Huffington Post heeft “traffic editors” in dienst die bijhouden wat populaire zoektermen zijn, die termen zijn de basis van nieuwe artikelen (Poell, Van Dijck 356). Het generen van zoveel mogelijk lezers, gedeelde artikelen en het vergroten van de kans dat content viral gaat is wat deze digitale nieuwsorganisaties belangrijk vinden. Offline nieuwsorganisaties blijken hier ook steeds meer waarde aan te hechten. Uit Brits onderzoek blijkt dat de druk op het journalistieke vakgebied ertoe leidt dat individuele journalisten, dus niet de nieuwsorganisaties, terugvallen op klassieke richtlijnen en waarden. ‘They are keen to guard the borders of their profession, and demarcate where journalism ends and
something else begins.’ (Witschge, Nygren 51). Een Zweeds onderzoek legt uit dat de
waakhondfunctie, het uitleggen van gecompliceerde situaties en het stimuleren van nieuwe ideeën, door journalisten nog steeds als hun belangrijkste taken gezien worden (Witschge, Nygren 51).
[…] hard news is what distinguishes journalism from just another commercial activity. There will always be a public appetite for reporting on baseball, movie stars, gardening and cooking, but it’s of no great moment for the country if all of that work were taken over by amateurs or done by machine. What is of great moment is reporting on important and true stories that can change society. The reporting on the Catholic Church’s persistent harboring of child rapists, Enron’s fraudulent accounting and the scandal over the Justice Department’s Operation Fast and Furious are all such stories (Anderson, Bell, Shirky, 2014)
2.4 Samenvatting en bespreking
De culturele autoriteit van de journalistiek is afgenomen. De opkomst van de sociale media en de daarmee nieuwe manieren van het verspreiden van nieuws, kan gezien worden als één van de oorzaken. De omslag van een zendcultuur naar participatiecultuur in de journalistiek is een omslag van gatekeeping naar gatewatching. Nieuws wordt niet meer op vaste tijden (journaal,
ochtendkrant) geconsumeerd maar “on demand”, op een tijd wanneer het de gebruiker uit komt. Algemeen nieuws maakt plaats voor nieuws dat aangepast is voor de individuele gebruiker. Nieuws is, mede daardoor, een sociale ervaring geworden. Bovendien heeft men door sociale media de mogelijkheid nieuws, dat zij belangrijk of opvallend achten, te delen. Critici waarschuwen dat
hierdoor de aandacht verschuift van kwalitatief hoogstaande journalistiek naar berichtgeving die een groot aantal likes genereert maar of dit de daadwerkelijke kwaliteit van de journalistiek in gevaar brengt is nog onduidelijk. Wellicht komt het de kwaliteit juist ten goede omdat dat meer likes en lezers opbrengt. De Millennials, een generatie van ongeveer 24 tot en met 34 jaar, ontvangen voornamelijk nog nieuws via sociale media. Het risico hiervan is dat zij alleen nog nieuws ontvangen wat is geselecteerd op algoritmes gebaseerd op gebruikersactiviteit. Dat zou dan wel nieuws zijn van nieuwsorganisaties die deze Millennials al volgen op sociale media. Als tegenargument kan namelijk gegeven worden dat juist door de mogelijkheid om het nieuws te delen, veel mensen artikelen lezen omdat vrienden of invloedrijke mensen, deze aanraden. De vraag is echter wel of dit nieuwsaanbod gevarieerd genoeg is. Worden sociale media niet gevuld met commercieel nieuws en infotainment in plaats van onafhankelijk en relevant nieuws? En welke rol speelt BuzzFeed hier in? Zijn het die grote verhalen, die volgens Anderson et al. de journalistiek onderscheiden van commercie, die BuzzFeed produceert? Of is het puur en alleen de lijstjes als ‘27 Times Liams Hemworth Totally Nailed Social
het publiceren van dat soort lijstjes zet BuzzFeed vooral in op zoveel mogelijk “likes” en “shares” op sociale media, maar beïnvloedt deze focus op buzz ook de nieuwsartikelen en welke journalistiek levert dit dan op? Zijn de kenmerken van journalistiek die in dit hoofdstuk besproken zijn, terug te vinden in de artikelen van BuzzFeed en BuzzFeed als bedrijf? Of worden ook de nieuwsartikelen geproduceerd om viral te gaan?
3. Methodologie
De centrale vragen van dit onderzoek zijn: Is Buzzfeed een journalistieke innovatie; wat is er vernieuwend aan; en hoe verhoudt de website zich tot de bestaande journalistieke standaarden? De theorie die hierboven is besproken zal van pas komen bij de analyse en het beantwoorden van de hoofdvraag. In het volgende hoofdstuk wordt nader ingegaan op het ontstaan en de ontwikkeling van BuzzFeed. Vervolgens zal er gekeken worden in hoeverre de handleiding van BuzzFeed
overeenkomt of verschilt met de Journalistieke Canon, zodat de vraag of BuzzFeed de journalistieke standaarden beoogt na te leven en tegelijkertijd een journalistieke innovatie is, op theoretische gronden beantwoord kan worden. Om ook op praktisch gebied een antwoord te kunnen geven zal in het hoofdstuk daarna de website geanalyseerd worden aan de hand van nieuwsartikelen die op een willekeurige dag zijn verschenen, namelijk maandag 7 december 2015. Er is gekozen voor een analyse van één dag omdat één dag te vergelijken is met één editie van een krant, symbool voor de klassieke media. Dus één hele dag staat voor één krant, waarbij wel opgemerkt kan worden dat het tegenstrijdig voelt om één dag te kiezen omdat juist dit medium zo verschilt van de krant doordat er continu artikelen worden gepubliceerd en het medium niet beperkt is door een eenmalige
publicatie. Ondanks dat is een selectie door middel van een tijdspanne wel een betrouwbare selectie methode. Door een tijdspanne van een gehele dag te nemen in plaats van een selectie van artikelen, worden vooroordelen bij het selecteren voorkomen. Er zijn op maandag 7 december, door BuzzFeed News, 32 artikelen gepubliceerd.
Deze 32 artikelen zullen geanalyseerd worden aan de hand van vier categorieën die zijn
samengesteld uit de Canon en de definitie van journalistiek en representatief zijn voor de beginselen van journalistiek: (1) Betrouwbaarheid: gebruik van en omgang met bronnen, echte feiten, geen plagiaat (2) Relevantie: de berichtgeving moet een maatschappelijke relevantie hebben. (3) Onafhankelijkheid: het artikel moet tot stand zijn gekomen zonder bemoeienis of invloed van anderen (4) Openheid: de journalisten handelen in openheid, correcties en veranderingen worden vermeld, handelingen en keuzes uitgelegd.
1. De betrouwbaarheid van het artikel wordt vast gesteld door te kijken naar welke papieren bronnen er zijn geraadpleegd en welke menselijke bronnen er zijn gesproken. Ook moeten de feiten die worden genoemd terug te herleiden zijn naar de bron.
2. De maatschappelijke relevantie van het artikel wordt vastgesteld door te kijken naar of het artikel een constructie is van een actuele gebeurtenis, en er personen of omstandigheden
die van publiek belang of interesse zijn, worden besproken. Kortom, of de inhoud van het artikel voor de maatschappij of een grote groep mensen van belang is.
3. Of de journalist onafhankelijk te werk is gegaan is moeilijk vast te stellen. Daarom wordt er gekeken of de journalist niét onafhankelijk gehandeld heeft. En dat is vast te stellen door te kijken of niet eenzijdig wordt bericht en of er hoor en wederhoor is toegepast. Omdat BuzzFeed gebruikt maakt van brandend content zal er ook gekeken worden naar of een artikel nieuws over een adverteerder bevat en of deze invloed heeft gehad op de inhoud. 4. Of er open te werk wordt gegaan is vast te stellen door te kijken naar de meldingen van
updates en wijzigingen. Ook wordt er gekeken naar eventuele andere opmerkingen, zoals wanneer een artikel nieuws bevat over een adverteerder, dan moet er vermeld worden dat het een adverteerder van BuzzFeed betreft. Alle artikelen worden getoetst op openheid maar deze categorie wordt alleen besproken als er ook veranderingen zijn toegepast en hier wel of geen notitie van is. Of als er iets anders opmerkelijks, met betrekking tot de openheid van de handelswijze, te ontdekken valt.
De 32 artikelen hebben verschillende onderwerpen en schrijvers, alle artikelen zijn wel afkomstig van BuzzFeed News. De naam en de positie van de schrijver zal vermeld worden om vervolgens kort in te gaan op de inhoud van het artikel. Daarna wordt het artikel getoetst aan de vier categorieën om te kunnen kijken of het artikel voldoet aan de journalistieke standaarden. Vervolgens kan er gekeken worden naar of BuzzFeed News een journalistieke onderneming te noemen is en wat er vernieuwend is aan deze onderneming en de producties die zij maken, ten opzichte van de klassieke media.
