‘Als ik het product niet goed vind, dan schrijf ik er niet over!’
Een onderzoek naar de anticipatie op kritische vragen bij
op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie in gesponsorde reviews op
voedingsblogs
Masterscriptie Tekst en communicatie Universiteit van Amsterdam
Capaciteitsgroep Taalbeheersing, Argumentatietheorie en Retorica
Naam: Susanne van den Bergen
Studentnummer: 6061966
E-mailadres: susanne.vandenbergen@gmail.com
Datum: 8 juni 2015
Begeleider: mw. dr. E.T. Feteris
Samenvatting
Ter promotie van een product kunnen adverteerders verschillende soorten advertenties inzetten. Een relatief nieuwe advertentievorm is een gesponsorde review op een
voedingsblog. In een gesponsorde review is het gebruikelijk dat de blogger zijn persoonlijke ervaring met een voedingsmiddel met zijn lezers deelt, om de lezer aan te zetten tot de aanschaf van het geadverteerde product. Het standpunt van de tekst is prescriptief en kan gereconstrueerd worden als ‘koop product X’. Wanneer een blogger naar zijn eigen ervaring met een product refereert om het standpunt te onderbouwen, maakt de blogger gebruik van op
ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie. Van een kritische consument kan verwacht
worden dat hij op basis van de positieve ervaring van de blogger met het product niet zonder meer overgaat tot de aankoop van het product, maar dat hij kritische vragen stelt bij de argumentatie van de blogger.
Met behulp van de pragma-dialectische argumentatietheorie en de kritische vragen bij autoriteitsargumentatie zijn de kritische vragen bij op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op voedingsblogs
gespecificeerd. Op basis van deze kritische vragen en de institutionele kenmerken van gesponsorde reviews op voedingsblogs is een stereotiep argumentatief patroon ontwikkeld dat als instrument is gebruikt bij de analyse van een drietal gesponsorde reviews. Op basis van de resultaten van deze analyses kan gesteld worden dat bloggers doorgaans op twee kritische vragen anticiperen. Door een antwoord op deze kritische vragen te geven kan een poging worden gedaan om twijfel van de lezer ten opzichte van deze kritische vragen weg te nemen. De eerste kritische vraag heeft betrekking op de geclaimde ervaring van de blogger met het product. Door in de tekst een positief antwoord te geven op de vraag of de blogger wel echt de beweerde ervaring bezit, kan een blogger anticiperen op twijfel van de lezer ten opzicht van die ervaring. De tweede kritische vraag die een blogger in gesponsorde reviews
beantwoordt heeft betrekking op de oprechtheid van de blogger. Door in de tekst een positief antwoord te geven op de kritische vraag of de lezer de positieve review niet alleen schrijft omdat hij daarvoor betaald krijgt, kan de lezer anticiperen op twijfel ten opzichte van de oprechtheid van de blogger. De keuze voor de anticipatie op juist deze twee kritische vragen kan verklaard worden aan de hand van de regels van de Reclame Code. Deze code stelt dat een blogger bij een gesponsord artikel moet vermelden dat het gaat om een commerciële samenwerking. Om zijn geloofwaardigheid als bron te behouden moet een blogger aan zijn lezers duidelijk maken dat zijn review op een ware, oprechte ervaring is gebaseerd.
Inhoudsopgave
Samenvatting ... 2
1 Inleiding ... 5
2 De institutionele context van gesponsorde reviews op voedingsblogs ... 8
2.1 Gesponsorde reviews op blogs binnen het domein van commerciële communicatie ... 9
2.2 Institutionele conventies bij gesponsorde reviews op voedingsblogs ... 10
2.3 Gesponsorde reviews op voedingsblogs als argumentatief activiteitstype ... 11
2.4 Conclusie ... 14
3 Op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie als argumentatief verschijnsel in gesponsorde reviews op voedingsblogs ... 16
3.1 Autoriteitsargumentatie als subtype van kentekenargumentatie ... 17
3.2 Kritische vragen bij autoriteitsargumentatie ... 20
3.3 Kritische vragen bij op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op voedingsblogs ... 22
3.4 Een stereotiep patroon van op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie in gesponsorde reviews op voedingsblogs ... 26
3.5 Conclusie ... 31
4 Anticiperen op kritische vragen bij op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie in gesponsorde reviews op voedingsblogs ... 32
4.1 Anticiperen op twijfel door antwoord te geven op kritische vragen ... 33
4.2 Verantwoording van het onderzoeksmateriaal ... 35
4.3 Anticiperen op kritische vragen bij op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie in de gesponsorde review ‘Getest: Kwekkeboom Oven’ op Uitpaulineskeuken.nl .... 36
4.4 Anticiperen op kritische vragen bij op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie in de gesponsorde review ‘Review SoFine: plantaardige vleesvervangers die echt lekker zijn’ op Francescakookt.nl ... 40
4.5 Anticiperen op kritische vragen bij op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie in de gesponsorde review ‘Tip: Noten-fruitreep van Zonnatura’ op Brendakookt.nl . 44 4.6 Conclusie ... 48
5 Conclusie ... 51
Literatuurlijst ... 53
Bijlage B: ‘Getest: Nieuwe Zonnatura thee’ van Chickslovefood.com ... 56 Bijlage C: ‘OMG: BonBonBloc Crunchy van Côte D’Or’ van Ohmyfoodness.nl ... 58 Bijlage D: ‘Getest: Kwekkeboom Oven’ van Uitpaulineskeuken.nl ... 59 Bijlage E: argumentatiestructuur ‘Getest: Kwekkeboom Oven’ van Uitpaulineskeuken.nl ... 60 Bijlage F: ‘Review SoFine: plantaardige vleesvervangers die echt lekker zijn’ van
Francescakookt.nl ... 62 Bijlage G: argumentatiestructuur ‘Review SoFine: plantaardige vleesvervangers die echt lekker zijn’ van Francescakookt.nl ... 64 Bijlage H: ‘Tip: Noten-fruitreep van Zonnatura’ van Brendakookt.nl ... 66 Bijlage I: argumentatiestructuur ‘Tip: Noten-fruitreep van Zonnatura’ van Brendakookt.nl 68
1 Inleiding
Zowel online als offline zetten bedrijven verschillende soorten advertenties in om hun product te promoten. Zo kunnen ze gebruik maken van online banners of van meer traditionele
advertenties in een krant of tijdschrift. Het doel van een advertentie is altijd te overtuigen: een adverteerder probeert door middel van een advertentie consumenten aan te zetten tot het kopen van zijn product. Dat is geen simpele opgave. Consumenten staan over het algemeen wantrouwend ten opzichte van advertenties, omdat zij ervan uitgaan dat een adverteerder zijn product altijd mooier en beter presenteert dan het in werkelijkheid is. Een zo positief
mogelijke beschrijving van het product is immers in het belang van de adverteerder. (Hoeken, Hornikx & Hustinx, 2012: 15)
Om het wantrouwen van consumenten ten opzichte van advertenties weg te nemen, kan een adverteerder ervoor kiezen om niet zelf zijn commerciële boodschap uit te dragen, maar dat door de auteur van een blog (hierna: blogger) te laten doen in de vorm van een persoonlijk artikel op zijn blog. Het specifiek soort artikel dat in deze scriptie centraal staat is de gesponsorde review. In een review deelt een blogger zijn persoonlijke (positieve) ervaring met een product, in ruil voor een vergoeding van de adverteerder. Onderstaand fragment dient als voorbeeld en is afkomstig uit een gesponsorde review verschenen op de voedingsblog
Brendakookt.nl. De volledige tekst is terug te vinden in bijlage A.
“Een ontbijtje moet wel vullend zijn. Daarom voeg ik granen aan de yoghurt toe. Muesli is saai, daarom ga ik voor Quaker Complete. Het is een rijke krokante granenmix van haver en tarwe.”
Het doel van een adverteerder is de lezer, door middel van een gesponsorde review op een voedingsblog, te overtuigen een bepaald voedingsmiddel te kopen. In het bovenstaande fragment is dat de granenmix van Quaker Complete. Het standpunt van de tekst kan
gereconstrueerd worden als ‘koop Quaker Complete’. Om het standpunt van de adverteerder bij de lezer aannemelijk te maken, maakt een blogger gebruik van argumentatie. In
bovenstaand voorbeeld onderbouwt hij het standpunt door middel van productkenmerken. Zo noemt hij dat het product ‘een rijke krokante granenmix van haver en tarwe’ is. Om te
blogger aanvullende argumentatie. Hij laat aan zijn lezers weten dat hij het product zelf (heeft) gebruikt en de kenmerken van het product dus zelf heeft ervaren.
Wanneer een blogger zijn eigen positieve ervaring met een product als argument gebruikt om het standpunt van de tekst bij de lezer aannemelijk te maken, maakt hij gebruik van op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie (Wierda, te verschijnen: 51). Deze argumentatievorm houdt in dat de blogger zichzelf presenteert als ervaringsdeskundige: hij heeft het product gebruikt en heeft meer kennis van het product dan de lezer die het product nog niet heeft gebruikt. De suggestie wordt gewekt dat de lezer op basis van de positieve ervaring van de blogger het product (ook) zou moeten kopen.
Van een kritische consument kan verwacht worden dat hij op basis van de positieve ervaring van de blogger niet zonder meer overgaat tot de aankoop van het product. Hij kan zich bijvoorbeeld afvragen of de blogger zichzelf terecht als ervaringsdeskundige presenteert. Zo kan hij zich afvragen of de blogger wel echt ervaring heeft met het product. Ook kan de lezer vraagtekens zetten bij de oprechtheid van de blogger. Hij wordt immers betaald voor het schrijven van het artikel. Door in de tekst reeds te anticiperen op mogelijke vormen van kritiek of twijfel kan een blogger proberen deze kritiek of twijfel weg te nemen. Hoe een blogger dat doet staat in deze scriptie centraal. De centrale vraag van dit onderzoek luidt als volgt:
Op welke wijze wordt in gesponsorde reviews op voedingsblogs geanticipeerd op twijfel van de lezer ten opzichte van op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie?
Om te weten te komen hoe in gesponsorde reviews wordt geanticipeerd op twijfel van de lezer ten opzichte van op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie, wordt in deze scriptie gebruik gemaakt van de pragma-dialectische argumentatietheorie (Van Eemeren &
Grootendorst, 1984; 1992; Van Eemeren, 2010). Vanuit een pragma-dialectisch perspectief werd eerder door Wierda (te verschijnen) onderzoek gedaan naar op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie binnen de medische context. Het onderzoek naar op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op blogs is
niet eerder uitgevoerd. Een gesponsorde review is een relatief nieuwe vorm van adverteren en is een interessant tekstgenre voor het onderzoek naar op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie, omdat de persoonlijke ervaring van de blogger met het product in
Om in deze scriptie een antwoord te kunnen formuleren op de centrale vraag zijn er een aantal stappen die genomen moeten worden. In de eerste plaats is het van belang de institutionele context in kaart te brengen. De institutionele context bepaalt wat de mogelijkheden en
beperkingen zijn wat betreft de vorm en inhoud van een gesponsorde review op een blog en is daarom bepalend voor hoe er in een gesponsorde review geanticipeerd kan worden op twijfel. In hoofdstuk 2 wordt de eerste deelvraag van dit onderzoek beantwoord: ‘Met welke
kenmerken van de institutionele context moet een schrijver van gesponsorde reviews op voedingsblogs rekening houden?’ Om te bepalen op welke twijfel in de tekst geanticipeerd kan worden, wordt in hoofdstuk 3 het pragma-dialectische concept argumentatieschema’s geïntroduceerd. Op basis van de kritische vragen die horen bij het argumentatieschema van autoriteitsargumentatie, worden in dit hoofdstuk de kritische vragen die horen bij op ervaring
gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op
voedingsblogs gepreciseerd. Op basis van deze kritische vragen wordt aan het einde van hoofdstuk 3 een stereotiep argumentatief patroon gepresenteerd, dat een verwachting laat zien van de anticipatie op deze kritische vragen in gesponsorde reviews op voedingsblogs. In dit hoofdstuk wordt antwoord gegeven op de volgende deelvraag: ‘Hoe ziet het stereotiepe argumentatieve patroon van op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie in gesponsorde reviews op voedingsblog eruit?’ Aan de hand van een drietal analyses wordt vervolgens in hoofdstuk 4 laten zien hoe in gesponsorde reviews geanticipeerd wordt op de kritische vragen die in hoofdstuk 3 zijn besproken, en hoe het stereotiepe argumentatieve patroon uit
hoofdstuk 3 zich in de praktijk manifesteert. In hoofdstuk 4 wordt antwoord gegeven op de volgende deelvraag: ‘Hoe kan het stereotiepe argumentatieve patroon van op ervaring
gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op
voedingsblogs in de praktijk worden ingevuld?’ Tot slot wordt in het concluderende hoofdstuk 5 antwoord gegeven op de centrale vraag.
2 De institutionele context van gesponsorde reviews op voedingsblogs
In de inleiding van deze scriptie werd duidelijk dat een schrijver van een gesponsorde review op een blog gebruik maakt van zijn eigen positieve ervaring met een product, om het
standpunt ‘koop product X’ bij zijn lezers aannemelijk te maken. Hij maakt dan gebruik van een speciale vorm van autoriteitsargumentatie, namelijk op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie. In de inleiding kwam ook naar voren dat van een kritische
consument verwacht kan worden dat hij op basis van deze positieve ervaring niet zonder meer overgaat tot de aanschaf van het product, maar dat hij kritische vragen stelt bij het door de blogger aangevoerde autoriteitsargument. Om te kunnen bepalen hoe een blogger in een gesponsorde review op zijn blog anticipeert op deze kritische vragen wordt gebruik gemaakt van de pragma-dialectische argumentatietheorie (Van Eemeren & Grootendorst, 1984; 1992; Van Eemeren, 2010). De pragma-dialectiek gaat ervan uit dat de argumentatieve keuzes die een schrijver maakt, sterk afhankelijk zijn van de context waarin een argumentatieve tekst wordt geplaatst. Zo gelden er beperkingen voor de vorm en inhoud van een gesponsorde review waar een schrijver zich aan dient te houden en is de context dus bepalend voor de manier waarop in gesponsorde reviews op blogs door de schrijver geanticipeerd kan worden op kritische vragen. Het is daarom van belang de institutionele context van gesponsorde reviews op voedingsblogs eerst in kaart te brengen. Op die manier wordt duidelijk aan welke beperkingen een schrijver van een gesponsorde review op een voedingsblog gebonden is en welke mogelijkheden een schrijver heeft bij het kiezen van zijn argumenten.
Om te beginnen wordt in paragraaf 2.1 ingegaan op het institutionele doel van commerciële communicatie in het algemeen en de doelgroep ‘consumenten’. Hoe adverteerders gebruik kunnen maken van de geloofwaardigheid van een blogger om hun commerciële doelen te bereiken, wordt in deze paragraaf besproken. Vervolgens worden in paragraaf 2.2 de conventies voor het genre van gesponsorde reviews op voedingsblogs besproken. Deze conventies moeten door een blogger in acht worden genomen bij het schrijven van een gesponsorde review op zijn blog. In paragraaf 2.3 worden gesponsorde reviews op
voedingsblogs vervolgens gekarakteriseerd als een argumentatief activiteitstype. Op basis van deze informatie wordt in paragraaf 2.4 antwoord gegeven op de eerste deelvraag: ‘Met welke kenmerken van de institutionele context moet een schrijver van gesponsorde reviews op voedingsblogs rekening houden?’
2.1 Gesponsorde reviews op blogs binnen het domein van commerciële communicatie
De gesponsorde reviews die in deze scriptie centraal staan, worden door een blogger in opdracht van een adverteerder geschreven. Het primaire doel van een adverteerder is het beïnvloeden van het koopgedrag van consumenten. Door gebruik te maken van het genre van ‘promotie’ kunnen adverteerders een poging doen dit doel en het overkoepelende doel van commerciële communicatie - het maken van winst - te bereiken (Van Eemeren, 2010: 143). Over het algemeen is het voor een adverteerder niet gemakkelijk om zijn commerciële doelen te bereiken. Van consumenten kan namelijk verwacht worden dat zij doorgaans een
wantrouwende houding innemen ten opzichte van advertenties. Wanneer een lezer een informatieve tekst tot zich neemt, is hij ervan overtuigd dat de schrijver van deze tekst alle informatie eerlijk, zo helder en efficiënt mogelijk geeft. Bij een persuasieve tekst als een advertentie is de lezer daar niet zo van overtuigd. Een consument gaat er op grond van het commerciële doel van de adverteerder van uit dat de adverteerder, om zijn commerciële doel te bereiken, vooral de voordelige kenmerken van zijn product benadrukt en de nadelige kenmerken weglaat. (Hoeken, Hornikx & Hustinx, 2012: 15)
Om een poging te doen de wantrouwende houding van consumenten weg te nemen, kan een adverteerder ervoor kiezen zijn commerciële boodschap door een andere – voor consumenten meer geloofwaardige – bron uit te laten dragen. In een gesponsorde review op een voedingsblog is deze bron de blogger. Een blogger wordt door zijn lezers geloofwaardig gevonden, omdat lezers van een blog ervan uitgaan dat de blogger eerlijk en oprecht uiting geeft aan zijn persoonlijke mening (Cheng, Ching, Tsai & Kuo, 2007: 2). Dat is immers kenmerkend voor het genre van de blog. Een blogger wordt door zijn lezers vertrouwd en deze vertrouwensband vormt voor een adverteerder een interessant uitgangspunt. Door zijn commerciële boodschap door een blogger uit te laten dragen, wordt de suggestie gewekt dat niet een bedrijf of commerciële organisatie de zender van de boodschap is, maar de blogger zelf. Om consumenten voor een dergelijke vorm van ‘verborgen’ reclame te beschermen, is op 1 januari 2014 de Reclamecode Social Media (RMS) in werking getreden. De RMS is specifiek voor social media als Twitter, Facebook en de blog in het leven geroepen. In de code staat onder meer dat reclame via social media duidelijk als zodanig herkenbaar moet zijn en dat indien een blogger een vergoeding ontvangt van een adverteerder, dat bij het artikel vermeld moet zijn. Bij het schrijven van een gesponsorde review op een voedingsblog moet de blogger zich aan de RMS houden.
2.2 Institutionele conventies bij gesponsorde reviews op voedingsblogs
Naast de regels die gelden voor commerciële communicatie, moet een blogger zich bij het schrijven van een gesponsorde review houden aan de conventies die gelden het tekstgenre. Kenmerkend voor gesponsorde reviews is dat ze wat betreft de inhoud en opmaak aansluiten bij wat er normaal gesproken op de blog verschijnt. Een blogger moet daarom bij het
schrijven van een gesponsorde review rekening houden met de conventies die gelden voor het genre van de blog en specifiek voor de voedingsblog.
Een belangrijk kenmerk van blogs is dat het websites zijn, die door de auteurs worden gebruikt als kanaal voor het delen van zijn eigen persoonlijke meningen en ervaringen (Zhu & Tan, 2007: 2). De redactionele inhoud van een blog wordt gekenmerkt door het persoonlijke karakter van de artikelen. Wanneer een blogger een gesponsorde review in opdracht van een adverteerder schrijft, ligt het daarom voor de hand dat hij dit artikel ook in de vorm van een persoonlijke mening en/of ervaring schrijft. Naast het persoonlijke karakter van de blog zijn er conventies die per blog verschillen. Blogs zijn opgebouwd rond een bepaald thema en de content die op een blog verschijnt is afhankelijk van dat thema. Herring, Scheidt, Bonus & Wright (2005: 142) geven de volgende definitie van de blog: frequently modified web pages
in which dated entries are listed in reverse chronological sequence. Het soort blog waar deze
scriptie zich op richt is Nederlandse voedingsblogs. Voorbeelden van Nederlandse voedingsblogs zijn Uitpaulineskeuken.nl, BrendaKookt.nl en Chickslovefood.nl.
Specifiek voor een voedingsblog is dat er artikelen verschijnen die gerelateerd zijn aan het thema ‘voeding’. Wanneer een blogger in opdracht van een adverteerder een gesponsord artikel schrijft, moet hij ervoor zorgen dat de content aansluit bij dat thema en zijn eigen rubrieken. Veel voorkomende rubrieken op een voedingsblog zijn: ‘recepten’, ‘reviews’, ‘inspiratie’ en ‘over mij’. In deze scriptie staat de rubriek ‘reviews’ centraal. In reviews deelt de blogger zijn persoonlijke ervaring met een voedingsmiddel met zijn lezers. In een
gesponsorde review deelt een blogger ook zijn ervaring met een voedingsmiddel met zijn lezers. Ondanks dat het artikel op het eerste gezicht lijkt op een regulier artikel op de blog, is het doel van de review anders. Het doel is niet om de lezer te informeren of te amuseren met de review, maar de lezer te overtuigen het product te kopen.
2.3 Gesponsorde reviews op voedingsblogs als argumentatief activiteitstype
Door een blogger een gesponsorde review op zijn voedingsblog te laten schrijven, doen adverteerders een poging om de lezers van de blog aan te zetten een bepaald product te kopen. In een gesponsorde review op een voedingsblog worden lezers doorgaans geadviseerd een bepaald voedingsmiddel te kopen, zoals een soort yoghurt, muesli of thee. Van de lezers van de blog kan verwacht worden dat zij niet zomaar overgaan tot de aankoop van het product, maar dat zij twijfelen of zij het product wel echt moeten kopen. Om de consument hiervan te overtuigen, maakt de blogger gebruik van argumentatie. Een gesponsorde review op een voedingsblog kan daarom gekarakteriseerd worden als een argumentatief activiteitstype1. Hoe de argumentatie tot uiting komt, is afhankelijk van de institutionele beperkingen die voor dat activiteitstype gelden en verschilt daarom per argumentatief activiteitstype. Om gesponsorde artikelen op voedingsblog te onderscheiden van andere argumentatieve activiteitstypen wordt in deze scriptie gebruik gemaakt van de pragma-dialectiek.
Volgens de pragma-dialectiek is het naar voren brengen van argumentatie altijd een reactie of anticipatie op een (mogelijk) verschil van mening (Van Eemeren, 2010: 1). Binnen gesponsorde artikelen op voedingsblogs bestaat een verschil van mening tussen de blogger (in opdracht van de adverteerder) en de lezer. De blogger brengt argumentatie ter ondersteuning van zijn standpunt naar voren en anticipeert op mogelijke twijfel of kritiek van de lezer ten opzichte van dat standpunt. Welke fasen een blogger en lezer doorlopen om het verschil van mening op te lossen, kan worden bepaald aan de hand van het ideaalmodel voor een kritische discussie.
Het ideaalmodel onderscheidt vier fasen2: de confrontatiefase, de openingsfase, de
argumentatiefase en de concluderende fase (Van Eemeren & Grootendorst, 1984, 2004). Door de fasen die in gesponsorde reviews op voedingsblogs worden doorlopen te vergelijken met de fasen van het ideaalmodel, kan worden bepaald wat de specifieke beperkingen zijn voor de vorm en inhoud van de argumentatie in deze artikelen. In deze scriptie is de argumentatiefase
1 Een argumentatief activiteitstype is een communicatieve handeling waarin argumentatie een essentiële rol speelt (Van Eemeren, 2010: 145).
2 In de confrontatiefase wordt vastgesteld dat er een verschil van mening bestaat tussen twee of meer partijen. In de openingsfase wordt besloten om een poging te doen het verschil van mening op te lossen. In deze fase worden de rollen en de uitgangspunten vastgesteld. In de argumentatiefase verdedigt de protagonist zijn standpunt door middel van argumentatie. Tot slot wordt in de concluderende fase vastgesteld wat de uitkomst van de discussie is. (Van Eemeren, Grootendorst & Snoeck Henkemans, 2010: 25)
van belang, omdat de blogger in deze fase zijn argumenten ter ondersteuning van het
standpunt naar voren brengt en anticipeert op mogelijke kritiek of twijfel aan de kant van de lezer.
Reconstructie van de argumentatiefase in gesponsorde reviews op voedingsblogs
In de argumentatiefase van gesponsorde reviews op voedingsblogs onderbouwt een blogger zijn standpunt. Zoals in paragraaf 2.1 naar voren kwam, is een gesponsorde review op een voedingsblog een soort advertentie. Een advertentie draait altijd rond het prescriptieve standpunt dat het geadverteerde product door de consument moet worden aangeschaft (Van Eemeren, 2010: 235). Dat is ook het geval bij gesponsorde reviews op voedingsblogs. Specifiek voor gesponsorde reviews op voedingsblogs is dat het geadverteerde product doorgaans een voedingsmiddel is. Het standpunt kan daarom gereconstrueerd worden als ‘koop voedingsmiddel X’. Van de lezer wordt verwacht dat hij nog niet overtuigd is van het standpunt: als de lezer niet twijfelt aan de houdbaarheid van het standpunt, dan hoeft de adverteerder het product immers niet te promoten. Om het prescriptieve standpunt bij de lezer aanvaardbaar te krijgen, onderbouwt de blogger zijn standpunt daarom door middel van argumentatie. Omdat alleen de blogger in een gesponsorde review aan het woord komt en de lezer niet expliciet uiting kan geven aan twijfel of kritiek ten opzichte van het standpunt, is er sprake van een impliciete discussie. Ondanks dat de lezer geen expliciete uiting kan geven aan zijn twijfel of kritiek, houdt de blogger wel rekening met de opvattingen van de lezer. Welke twijfel of kritiek de lezer precies heeft ten opzichte van het standpunt, kan niet worden bepaald. De blogger kan door het geven van argumenten alleen anticiperen op de twijfel of kritiek die hij aan de kant van de lezer verwacht. Op die manier kan een blogger een poging doen deze eventuele twijfel of kritiek weg te nemen.
Omdat het standpunt in gesponsorde artikelen op voedingsblogs prescriptief is, zijn niet alle vormen van argumentatie geschikt om het standpunt te onderbouwen. Argumentatie ter ondersteuning van een prescriptief standpunt moet verantwoorden waarom iets moet worden gedaan (Van Poppel, 2013: 35). In gesponsorde reviews op voedingsblogs moet een blogger beargumenteren waarom de lezer het geadverteerde product moet kopen. Een potentiële reden om een bepaald voedingsmiddel te kopen, is dat het product wenselijke kenmerken heeft. In gesponsorde reviews wordt daarom doorgaans kentekenargumentatie naar voren gebracht, waarin gewezen wordt op de kenmerken van het product. De
wenselijkheid van deze kenmerken wordt door de blogger geïmpliceerd. Ter illustratie is in figuur 1 een schematische weergave opgenomen van kentekenargumentatie, afkomstig uit een
gesponsorde review op de voedingsblog Chickslovefood.com over Zonnatura thee. De volledige tekst is opgenomen in bijlage B.
(1) (1) (Koop Zonnatura thee ‘Verkwikkend’)
1.1a Zonnatura thee ‘Verkwikkend’ is lekker fris en licht zoetig (1.1b) (Thee die lekker fris en zoetig is, is wenselijk)
(1.1a-1.1b’) (Als Zonnatura thee ‘Verkwikkend’ lekker fris en licht zoetig is, en dat wenselijk is, dan moet je Zonnatura thee ‘Verkwikkend’ kopen)
In deze schematische weergave is te zien dat het standpunt ‘koop Zonnatura thee
‘Verkwikkend’ wordt onderbouwd door te stellen dat Zonnatura thee ‘Verkwikkend’ ‘lekker fris en licht zoetig’ is. De wenselijkheid van deze kenmerken wordt geïmpliceerd. Naast het geven van kentekenargumentatie ter ondersteuning van het standpunt, anticipeert een blogger in de argumentatiefase op kritische vragen die een lezer kan hebben bij de argumenten die de blogger naar voren brengt. In het ideaalmodel van een kritische discussie is het de taak van de antagonist om deze kritische vragen aan de protagonist te stellen. Omdat het hier gaat om een impliciete discussie is dat voor de lezer niet mogelijk. De blogger moet daarom rekening houden met de kritische vragen die zijn lezers mogelijk hebben ten opzichte van de argumenten die hij gebruikt (Van Eemeren, 2010: 44). Een kritische vraag die bij de argumentatie in fragment 1 gesteld kan worden is ‘Is het wel echt waar dat Zonnatura thee ‘Verkwikkend’ lekker fris en licht zoetig is?’ Om een dergelijke vorm van twijfel weg te nemen, onderbouwt een blogger zijn argumenten doorgaans met autoriteitsargumentatie. In autoriteitsargumentatie wordt de juistheid van een uitspraak gegarandeerd door naar de bron van de uitspraak te verwijzen (Garssen, 1997: 11). Schematisch kan deze onderbouwing als volgt worden weergegeven.
(2) (1) (Koop Zonnatura thee ‘Verkwikkend’)
1.1a Zonnatura thee ‘Verkwikkend’ is lekker fris en licht zoetig
(1.1a.1) (Dat Zonnatura thee ‘Verkwikkend’ lekker fris en licht zoetig is, is een mening van blogger Nina binnen het veld “voedingsmiddelen waar Nina een positieve ervaring mee heeft” gegeven door Nina van de voedingsblog Chickslovefood.com)
(1.1a.1’) (Een mening binnen het veld “voedingsmiddelen waar Nina een positieve ervaring mee heeft” van Nina van de voedingsblog Chickslovefood.com geeft aan dat de mening aanvaardbaar is.)
In bovenstaande schematische weergave is te zien dat het prescriptieve standpunt ‘Koop Zonnatura thee ‘Verkwikkend’’ wordt onderbouwd door kentekenargumentatie op het
hoofdniveau. Ter ondersteuning van argument 1.1a dat Zonnatura thee ‘Verkwikkend’ lekker fris en licht zoetig is, maakt de blogger gebruik van autoriteitsargumentatie door te verwijzen naar haar eigen positieve ervaring met het product. De blogger ontleent haar autoriteit niet aan een hoge mate van professionaliteit of bekendheid bij een groot publiek, maar aan slechts een kleine hoeveelheid gebruikerservaring. Deze specifieke vorm van autoriteitsargumentatie wordt door Wierda (te verschijnen: 51) op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie genoemd. Een dergelijk patroon zoals is gepresenteerd in fragment (3), is voor gesponsorde reviews op voedingsblogs kenmerkend en vormt de basis voor het onderzoek in deze scriptie naar de anticipatie op kritische vragen bij deze vorm van autoriteitsargumentatie.
2.4 Conclusie
In dit hoofdstuk is ingegaan op de belangrijkste beperkingen die een schrijver in acht moet nemen bij het schrijven van een gesponsorde review op een voedingsblog. In deze
concluderende paragraaf kan nu antwoord worden gegeven op de eerste deelvraag van deze scriptie: ‘Met welke kenmerken van de institutionele context moet een schrijver van
gesponsorde reviews op voedingsblogs rekening houden?’
In dit hoofdstuk is naar voren gekomen dat het doel van een advertentie het beïnvloeden van het koopgedrag van consumenten is. Om dit doel te bereiken moet een adverteerder rekening houden met de wantrouwende houding van consumenten ten opzichte van advertenties in het algemeen. Hij kan een poging doen deze wantrouwende houding weg te nemen door zijn commerciële boodschap uit te laten dragen door een blogger in een gesponsord artikel op de blog. Bij het schrijven van het artikel moet een blogger zich houden aan de regels die zijn opgenomen in de Nederlandse Reclame Code en specifiek voor sociale media in de Reclamecode Social Media. Hierin staat onder meer dat het gesponsorde artikel voor consumenten herkenbaar moet zijn als een vorm van reclame. Naast de regels voor commerciële communicatie moet een schrijver zich houden aan de conventies voor het genre van de blog. Binnen het kader van de voedingsblog moet een gesponsord artikel aansluiten bij het thema ‘voeding’ en moet het passen binnen de rubrieken van de blog. Daarnaast moet het artikel in een persoonlijke mening of ervaring geschreven zijn. In deze paragraaf is verder gebleken dat een gesponsorde review op een voedingsblog gedefinieerd kan worden als een
argumentatief activiteitstype, waarin een blogger zijn prescriptieve standpunt bij zijn lezers aannemelijk probeert te maken. Dit doet hij door te wijzen op de wenselijke kenmerken van het product en zijn eigen ervaring met het product met zijn lezers te delen.
3 Op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie als argumentatief verschijnsel in gesponsorde reviews op voedingsblogs
Nu de institutionele context van gesponsorde reviews op voedingsblogs is beschreven, kan verder worden ingegaan op een specifiek soort argumentatie dat kenmerkend is voor deze reviews. Zoals aan het einde van hoofdstuk 2 duidelijk werd, onderbouwt een blogger zijn prescriptieve standpunt – ‘koop voedingsmiddel X’ – doorgaans door kenmerken van het product te noemen en te verwijzen naar zijn eigen positieve ervaring met het product.
Wanneer een blogger zijn eigen positieve ervaring met het product als argument gebruikt om zijn mening over het product bij de lezer aannemelijk te maken en hem ertoe te bewegen het product (ook) te kopen, maakt hij gebruik van op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie (Wierda, te verschijnen: 51). Hoe op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie zich in gesponsorde reviews op voedingsblogs manifesteert,
illustreert de volgende schematische weergave van de argumentatie in een gesponsorde review van BonBonBloc, verschenen op de voedingsblog Ohmyfoodness.nl. De volledige tekst is opgenomen in bijlage C.
(3) (1) (Koop BonBonBloc Crunchy Côte D’Or )
1.1a BonBonBloc Crunchy Côte D’Or is lekker krokant en knisperend (1.1a.1) (Dat BonBonBloc Crunchy Côte D’Or lekker krokant en knisperend
is, is een mening van blogger Sabine binnen het veld
“voedingsmiddelen waar Sabine een positieve ervaring mee heeft” gegeven door Sabine van de voedingsblog Ohmyfoodness.nl) (1.1a.1’) (Een mening binnen het veld “voedingsmiddelen waar Sabine een
positieve ervaring mee heeft” van Sabine van de voedingsblog Ohmyfoodness.nl geeft aan dat de mening aanvaardbaar is.)
In het fragment is te zien dat het standpunt van de review ‘koop BonBonBloc Crunchy Côte D’Or’ is en dat het standpunt wordt onderbouwd door de mening van de blogger over het product. Blogger Sabine vindt het product ‘lekker krokant en knisperend’. Deze mening wordt aannemelijk gemaakt door de mening te baseren op een eigen ervaring met het product.
De volgende stap in deze scriptie is in kaart te brengen welke kritische vragen bij deze vorm van autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op
gesponsorde reviews op voedingsblogs verwacht kunnen worden. Om dat te kunnen doen wordt om te beginnen in paragraaf 3.1 ingegaan op het theoretisch concept
argumentatieschema’s en specifiek op het argumentatieschema dat hoort bij
autoriteitsargumentatie. Vervolgens wordt in paragraaf 3.2 ingegaan op de kritische vragen die horen bij het argumentatieschema van autoriteitsargumentatie. Op basis van deze kritische vragen worden in paragraaf 3.3 de kritische vragen gespecificeerd voor op ervaring
gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde artikelen op
voedingsblogs. In paragraaf 3.4 wordt vervolgens op basis van de in paragraaf 3.3
gespecificeerde kritische vragen en de institutionele kenmerken (zoals die zijn besproken in hoofdstuk 2) een stereotiep argumentatief patroon gepresenteerd, dat laat zien wat in de argumentatieve praktijk in gesponsorde reviews op voedingsblogs kan worden verwacht. Tot slot wordt in paragraaf 3.5 de tweede deelvraag van deze scriptie beantwoordt: ‘Hoe ziet het stereotiepe argumentatieve patroon van op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie in gesponsorde reviews op voedingsblog eruit?’
3.1 Autoriteitsargumentatie als subtype van kentekenargumentatie
Ter introductie op dit hoofdstuk werd een schematische weergave gepresenteerd van de argumentatie in gesponsorde reviews op voedingsblogs. Deze schematische weergave is gebaseerd op een argumentatieschema dat hoort bij het soort argumentatie dat in deze reviews naar voren wordt gebracht. Een argumentatieschema is een schematische weergave van de specifieke manier waarop een argument met een standpunt in verband wordt gebracht. Binnen de pragma-dialectiek worden drie verschillende hoofdcategorieën argumentatieschema’s onderscheiden: argumentatie gebaseerd op een kentekenrelatie, argumentatie gebaseerd op een vergelijkingsrelatie en argumentatie gebaseerd op een causale relatie. Deze drie typen argumentatieschema’s verschillen van elkaar op grond van de relatie die tussen het argument en het standpunt wordt gelegd. (Van Eemeren, Grootendorst & Snoeck Henkemens, 2002: 96)
Zoals naar voren kwam in de reconstructie van de argumentatiefase van gesponsorde reviews op voedingsblogs in hoofdstuk 2.3, wordt in deze reviews op hoofdniveau het standpunt onderbouwd door gebruik te maken van kentekenargumentatie. De relatie die tussen het argument en standpunt wordt gelegd wanneer gebruik wordt gemaakt van het
argumentatieschema dat is gebaseerd op een kentekenrelatie, wordt door Garssen (1997: 8) als volgt uitgelegd:
Bij het gebruik van een argumentatieschema dat gebaseerd is op een kentekenrelatie wordt in de argumentatie een eigenschap (klassenlidmaatschap, hoedanigheid, wezenskenmerk, essentie) van een bepaalde zaak (ding, persoon, wezen, soort, toestand, situatie) genoemd die automatisch inhoudt dat deze zaak ook de (kenmerkende) eigenschap heeft die in het
standpunt aan deze zaak wordt toegeschreven.
Schematisch kan argumentatie gebaseerd op een kentekenrelatie als volgt worden weergegeven (Van Eemeren et al., 2002: 97):
Voor X geldt (kenmerk) Y,
want voor X geldt (eigenschap) Z, en Y is kenmerkend voor Z
Wanneer kentekenargumentatie binnen het commerciële domein naar voren wordt gebracht, zoals dat het geval is bij gesponsorde reviews op voedingsblogs, dan kan het schema als volgt worden vertaald (Müller, 2014: 20):
1. Koop product X
1.1a Product X heeft kenmerk Y 1.1b Kenmerk Y is wenselijk
(1.1a-1.1b’) (Als product X kenmerk Y heeft en kenmerk Y wenselijk is, dan moet je product X kopen)
Het argumentatieschema voor kentekenargumentatie binnen het commerciële domein verschilt van het algemene argumentatieschema voor kentekenargumentatie door de specificatie van het standpunt en door de toevoeging van de wenselijkheid van het
productkenmerk. Het standpunt in commerciële communicatie is doorgaans ‘koop product X’. Om het standpunt aannemelijk te maken wordt in kentekenargumentatie binnen het
commerciële domein de wenselijkheid van het kenmerk geïmpliceerd. Het kenmerk van het product en de wenselijkheid van dat kenmerk vormen samen de verdediging van het
standpunt. Ter ondersteuning van het kenmerk van het product en de wenselijkheid van dat kenmerkt, wordt in gesponsorde reviews op voedingsblogs doorgaans autoriteitsargumentatie
aangedragen. Autoriteitsargumentatie is een subtype van kentekenargumentatie3. Kenmerkend voor dit subtype is dat een uitspraak aanvaardbaar wordt gepresenteerd door naar de bron van de uitspraak te verwijzen. Het is de deskundigheid, het gezag of de bijzondere positie van de bron die gepresenteerd wordt als een garantie voor de juistheid van de uitspraak (Garssen, 1997: 11). Wierda (te verschijnen: 55) bespreekt drie varianten van autoriteitsargumentatie die gebaseerd zijn op het soort relatie dat de autoriteit heeft met het veld waarbinnen het standpunt naar voren wordt gebracht: op expertise gebaseerde autoriteitsargumentatie, op
institutie gebaseerde autoriteitsargumentatie en op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie. Wanneer gebruik wordt gemaakt van autoriteitsargumentatie
gebaseerd op expertise, dan ontleent de autoriteit zijn status aan kennis die hij heeft opgedaan
door middel van studie of training. Wanneer er sprake is van autoriteitsargumentatie
gebaseerd op institutie, dan bezit de autoriteit een speciale institutionele positie zoals de Paus
die heeft binnen het geloof. Tot slot bespreekt Wierda op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie. Deze vorm van autoriteitsargumentatie is gebaseerd op de
persoonlijke ervaring die de autoriteit binnen een bepaald veld heeft opgedaan en is het soort autoriteitsargumentatie dat in gesponsorde reviews op blogs voorkomt. Een blogger ontleent zijn autoriteit niet aan kennis door middel van studie of training of door zijn speciale
institutionele positie. Een blogger is alleen een autoriteit op het gebied van zijn eigen ervaring met het geadverteerde product. Het argumentatieschema bij autoriteitsargumentatie (Wierda,
te verschijnen: 55) kan als volgt worden weergegeven:
X is aanvaardbaar
want X is een mening binnen veld V van autoriteit A
en dat X een mening binnen veld V van autoriteit A is, geeft aan dat X aanvaardbaar is
Het ‘veld V’ kan voor de context van gesponsorde reviews op voedingsblogs worden ingevuld als een mening binnen het veld ‘voedingsmiddelen waar blogger B een positieve ervaring mee heeft’. ‘Autoriteit A’ is binnen de context van gesponsorde reviews op voedingsblogs ‘blogger B’. In de literatuur over autoriteitsargumentatie wordt over het algemeen als uitgangspunt genomen dat wanneer gebruik wordt gemaakt van
autoriteitsargumentatie, de autoriteit altijd een externe partij is. Binnen de context van gesponsorde reviews op voedingsblogs wordt echter geen externe partij aangedragen, maar
3 Andere subtypen zijn: voorbeeldargumentatie en argumentatie gebaseerd op de betekenis van de term (Garssen, 1997: 11-12)
refereert de blogger naar zichzelf om het (sub)standpunt aanvaardbaar te krijgen. Hij haalt ter verdediging van het standpunt namelijk zijn eigen ervaring met het product aan.
Autoriteitsargumentatie waarin een partij naar zijn eigen autoriteit verwijst wordt door Pilgram (2012: 172) ‘argument met autoriteit’ genoemd.
Wanneer een blogger gebruik maakt van autoriteitsargumentatie, dan kan hij van de lezer verwachten dat hij bepaalde kritiek of twijfel heeft ten opzichte van het aangevoerde
autoriteitsargument. Om te bepalen of de relatie die in het argumentatieschema wordt gelegd ook juist is, kan een lezer kritische vragen stellen bij het gebruikte argumentatieschema. Binnen de pragma-dialectiek (Van Eemeren & Grootendorst, 1984) zijn er voor iedere hoofdcategorie kritische vragen opgesteld die gebruikt kunnen worden om te bepalen of een argumentatieschema op een juiste manier is toegepast. Op basis van de kritische vragen bij kentekenargumentatie heeft Wierda (te verschijnen) kritische vragen bij
autoriteitsargumentatie opgesteld. In de volgende paragraaf worden deze kritische vragen besproken.
3.2 Kritische vragen bij autoriteitsargumentatie
Om te kunnen bepalen hoe op kritische vragen bij op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie in gesponsorde reviews op blogs wordt geanticipeerd, is het eerst
noodzakelijk om de kritische vragen, die bij deze vorm van autoriteitsargumentatie binnen de gegeven context gesteld kunnen worden, in kaart te brengen. Deze kritische vragen worden opgesteld aan de hand van de kritische vragen die Wierda (te verschijnen: 66) heeft opgesteld voor autoriteitsargumentatie in het algemeen. Deze kritische vragen zijn
contextonafhankelijk: ze refereren naar alle soorten autoriteitsargumentatie binnen iedere context en vormen de basis voor het specificeren van de kritische vragen bij op ervaring
gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op
voedingsblogs. De kritische vragen bij autoriteitsargumentatie (Wierda, te verschijnen: 68) zijn opgenomen in Figuur 3.1.
Figuur 3.1: kritische hoofd- en subvragen bij autoriteitsargumentatie
Volgens Van Eemeren en Grootendorst (1984: 86) kunnen kritische vragen ten opzichte van het gebruikte argumentatieschema gaan over de aanvaardbaarheid van de propositionele inhoud van de argumentatie of over de aanvaardbaarheid van de rechtvaardigingsrelatie die in het argumentatieschema wordt gelegd. Kritische hoofdvraag I die Wierda (te verschijnen) onderscheidt, heeft betrekking op de propositionele inhoud van autoriteitsargumentatie. Deze vraag gaat over uitspraak X: ‘Is X werkelijk een mening binnen veld V van autoriteit A?’ In kritische hoofdvraag II wordt twijfel geuit ten opzicht van de rechtvaardigingsrelatie die in het argumentatieschema wordt gelegd.
Naast de kritische hoofdvragen heeft Wierda kritische subvragen opgesteld die moeten worden beantwoord, voordat er antwoord gegeven kan worden op de kritische hoofdvragen (Wierda, te verschijnen: 67). Zo moet duidelijk worden of de autoriteit niet incorrect of uit verband wordt geciteerd (kritische subvraag I) en of autoriteit A inderdaad de beweerde autoriteit bezit (kritische subvraag II), voordat er antwoord gegeven kan worden op kritische hoofdvraag I. Om antwoord te kunnen geven op kritische hoofdvraag II moet eerst duidelijk
KV = kritische vraag ksv = kritische subvraag
KV I: Is X werkelijk een mening binnen veld V van autoriteit A?
ksv I: Is er geen reden om aan te nemen dat A incorrect of uit verband is geciteerd? ksv II: Is er geen reden om aan te nemen dat A de beweerde autoriteit niet bezit?
KV II: Wijst een mening binnen veld V van autoriteit A inderdaad op aanvaardbaarheid?
ksv III: Is er geen reden om aan te nemen dat de discussiepartijen binnen het verschil van mening het niet eens zijn om naar autoriteit A te verwijzen?
ksv IV: Is er geen reden om aan te nemen dat A’s autoriteit niet erkend wordt door de discussiepartijen als relevant voor het onderwerp dat aan de orde is?
worden of de discussiepartijen binnen het verschil van mening het eens zijn om naar autoriteit A te verwijzen (kritische subvraag III). Onderschikkend aan kritische subvraag III is kritische subvraag IV. Eerst moet duidelijk worden of A’s autoriteit erkend wordt door de
discussiepartijen als relevant voor het onderwerp dat aan de orde is, voordat antwoord gegeven kan worden op kritische subvraag III.
Zoals gezegd zijn de kritische vragen die in Figuur 3.1 zijn gepresenteerd contextonafhankelijk. Wel kunnen ze specifiek gemaakt worden voor het soort
autoriteitsargument en de specifieke context (Van Eemeren, 2010: 204). Door de kritische vragen specifieker te formuleren, soms kritische (sub)vragen toe te voegen of weg te laten, worden de kritische vragen toepasbaar binnen de specifieke context die in deze scriptie centraal staat.
3.3 Kritische vragen bij op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op voedingsblogs
Aan de hand van de institutionele kenmerken van gesponsorde reviews op voedingsblogs zoals die zijn besproken in hoofdstuk 2, wordt nu een precisering gegeven van de kritische vragen bij autoriteitsargumentatie. Dat betekent dat de kritische vragen die in het vervolg van deze scriptie worden gepresenteerd toepasbaar zijn voor op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op voedingsblogs.
Wanneer het argumentatieschema voor autoriteitsargumentatie (paragraaf 3.1) wordt gebruikt voor bijvoorbeeld op expertise gebaseerde autoriteitsargumentatie is een andere specificering van de kritische vragen nodig. Dat geldt ook voor op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie binnen een andere context dan de voedingsblog. Wanneer deze vorm
van autoriteitsargumentatie binnen het medische domein wordt ingezet, geldt een andere precisering van de kritische vragen.
Kritische hoofdvragen bij op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie
De kritische hoofdvraag met betrekking tot de propositionele inhoud van
autoriteitsargumentatie – ‘Is X werkelijk een mening binnen veld V van autoriteit A?’ – en de kritische hoofdvraag met betrekking tot de rechtvaardigingsrelatie die in het
veld V van autoriteit A inderdaad op aanvaardbaarheid?’ – kunnen toepasbaar worden gemaakt voor op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van
gesponsorde reviews op voedingsblogs door de ‘uitspraak X’, het ‘veld V’ en ‘autoriteit A’ te preciseren.
In hoofdstuk 2 van deze scriptie werd duidelijk dat in een gesponsorde review op een voedingsblog het prescriptieve standpunt – ‘koop voedingsmiddel X’ - doorgaans wordt onderbouwd door te wijzen op wenselijke kenmerken van het voedingsmiddel. ‘Uitspraak X’ kan daarom wordt ingevuld als de bewering dat voedingsmiddel X wenselijk kenmerk Y heeft. Kenmerkend voor het ‘veld V’ waarin de bewering wordt geplaatst, is dat de blogger zijn positieve ervaring met een voedingsmiddel met zijn lezers deelt. Het ‘veld V’ kan daarom worden ingevuld als het veld ‘voedingsmiddelen waar B een positieve ervaring mee heeft’. Tot slot kan ‘autoriteit A’ worden ingevuld door ‘blogger B’. De autoriteit is in een
gesponsorde review op een voedingsblog immers altijd de blogger zelf. Op basis van deze kenmerken kunnen de kritische hoofdvragen bij autoriteitsargumentatie als volgt worden gepreciseerd voor op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op voedingsblogs:
KV I: Is de bewering dat voedingsmiddel X wenselijk kenmerk Y heeft, werkelijk een mening binnen het veld “voedingsmiddelen waar B een positieve ervaring mee heeft” van blogger B? (= kritische hoofdvraag met betrekking tot de aanvaardbaarheid van de propositionele inhoud)
KV II: Wijst een mening binnen het veld “voedingsmiddelen waar B een positieve
ervaring mee heeft” van blogger B inderdaad op aanvaardbaarheid? (=kritische vraag met betrekking tot de aanvaardbaarheid van de rechtvaardigingsrelatie)
Op basis van de gepreciseerde kritische hoofdvragen kunnen nu de kritische subvragen bij kritische hoofdvraag I en kritische hoofdvraag II geherformuleerd worden voor op ervaring
gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op
voedingsblogs.
Kritische subvragen bij op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie
Bij de precisering van kritische subvraag I – ‘Is er geen reden om aan te nemen dat A incorrect of uit verband is geciteerd?’ - is het van belang dat een blogger nooit wordt
geciteerd, maar dat (de indruk wordt gewekt dat) hij het artikel zelf schrijft. Een kritische vraag die de lezer van een gesponsorde review zou kunnen hebben is daarom of de review wel echt door de blogger zelf geschreven is en of de mening die in het artikel wordt gegeven wel een juiste representatie is van de huidige mening van de blogger. Kritische subvraag I bij kritische hoofdvraag I, kan daarom als volgt worden gepreciseerd:
ksv I: Is er geen reden om aan te nemen dat B’s mening incorrect wordt gepresenteerd?
Kritische subvraag II – ‘Is er geen reden om aan te nemen dat A de beweerde autoriteit niet bezit?’ – heeft betrekking op de beweerde autoriteit. De autoriteit die bij op ervaring
gebaseerde autoriteitsargumentatie in gesponsorde reviews op voedingsblogs centraal staat,
is de ervaring van de blogger met een voedingsmiddel X. Wil kritische hoofdvraag I positief worden beantwoord, dan zal de blogger deze ervaring ook moeten bezitten. Kritische
subvraag II kan daarom als volgt worden gepreciseerd:
ksv II : Is er geen reden om aan te nemen dat B helemaal geen ervaring heeft met voedingsmiddel X?
Een kritische subvraag die onderschikkend aan kritische subvraag II voor op ervaring
gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op
voedingsblogs moet worden toegevoegd, is een kritische vraag over de beweegredenen van de blogger om de positieve review te schrijven. Een dergelijke kritische vraag is volgens Wierda (te verschijnen: 75) belangrijk bij deze vorm van autoriteitsargumentatie binnen de context van advertenties, omdat bloggers een vergoeding ontvangen voor het schrijven van het artikel. Wanneer een blogger een vergoeding ontvangt voor het schrijven van een positieve review over het product, dan bestaat de kans dat hij alleen een positieve review schrijft omdat hij daarvoor betaald krijgt en niet omdat hij het product daadwerkelijk heeft geprobeerd of omdat hij het product ook echt goed vindt. Wanneer een blogger alleen een positief artikel schrijft omdat hij een vergoeding krijgt voor het schrijven van het artikel, dan kan ervan uitgegaan worden dat zijn bewering (dat voedingsmiddel X wenselijk kenmerk Y heeft) niet is gebaseerd op een ware ervaring. Het argument past dan niet binnen het veld
“voedingsmiddelen waar B een positieve ervaring mee heeft”. De volgende vraag moet daarom toegevoegd worden aan de kritische vragen voor deze specifieke context:
ksv III: Is er geen reden om aan te nemen dat B alleen beweert dat voedingsmiddel X wenselijk kenmerk Y heeft, omdat hij daarvoor betaald krijgt?
De volgende kritische subvragen die moeten worden gespecificeerd horen bij kritische
hoofdvraag II. Wanneer de lezers van een gesponsorde review van mening zijn dat de blogger zichzelf onterecht als autoriteit presenteert, dan kan kritische hoofdvraag II – ‘Wijst een mening binnen het veld “voedingsmiddelen waar B een positieve ervaring mee heeft” van blogger B inderdaad op aanvaardbaarheid?’ niet positief worden beantwoord. Kritische subvraag IV kan daarom als volgt worden gepreciseerd:
ksv IV: Is er geen reden om aan te nemen dat de lezer B ongeschikt acht als autoriteit?
Tot slot kan kritische subvraag V – ‘Is er geen reden om aan te nemen dat A’s autoriteit niet wordt erkend door de discussiepartijen als relevant voor het onderwerp dat aan de orde is?’ - worden gepreciseerd. Een zwak punt van op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie is dat de blogger zijn autoriteit niet ontleent aan bovengemiddelde kennis over voeding, maar dat hij als autoriteit wordt aangehaald omdat hij het product heeft gebruikt. Een lezer kan zich afvragen of de ervaring van de blogger wel relevant is en of hij dezelfde ervaring zal hebben met het product als de blogger. De laatste kritische subvraag kan op basis van deze informatie als volgt worden gepreciseerd:
ksv V: Is er geen reden om aan te nemen dat de ervaring van B met voedingsmiddel X niet representatief is voor wat consumenten in het algemeen zullen ervaren wanneer zij
voedingsmiddel X gebruiken?
In Figuur 3.2 is een overzicht opgenomen van de kritische hoofd- en subvragen bij op
Figuur 3.2 Kritische hoofd- en subvragen bij op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie in gesponsorde reviews op voedingsblogs
3.4 Een stereotiep patroon van op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie in gesponsorde reviews op voedingsblogs
In paragraaf 3.3 is duidelijk geworden wat de kritische vragen bij op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie zijn. Om duidelijk te maken hoe een blogger kan anticiperen op deze
KV = kritische hoofdvraag ksv = kritische subvraag
KV 1: Is de bewering dat voedingsmiddel X wenselijk kenmerk Y heeft, werkelijk een mening binnen het veld “voedingsmiddelen waar blogger B een positieve ervaring mee heeft” van blogger B?
ksv I: Is er geen reden om aan te nemen dat B’s mening incorrect wordt gepresenteerd?
ksv II : Is er geen reden om aan te nemen dat B helemaal geen ervaring heeft met voedingsmiddel X?
ksv III: Is er geen reden om aan te nemen dat B alleen beweert dat
voedingsmiddel X wenselijk kenmerk Y heeft, omdat hij daarvoor betaald krijgt?
KV 2: Wijst een mening binnen het veld “voedingsmiddelen waar blogger B een positieve ervaring mee heeft” van blogger B inderdaad op aanvaardbaarheid?
ksv IV: Is er geen reden om aan te nemen dat de lezer B ongeschikt acht als autoriteit?
ksv V: Is er geen reden om aan te nemen dat de ervaring van B met voedingsmiddel X niet representatief is voor wat consumenten in het algemeen zullen ervaren wanneer zij voedingsmiddel X gebruiken?
kritische vragen, wordt gebruik gemaakt van het pragma-dialectische concept stereotiepe
argumentatieve patronen (Van Eemeren & Garssen, 2014). Argumentatieve patronen ontstaan
wanneer een protagonist reageert of anticipeert op kritiek van de antagonist. Door de
anticipatie of reactie op kritiek ontstaat er een complex patroon dat bestaat uit meervoudige, nevenschikkende of onderschikkende argumenten. Een stereotiep argumentatief patroon bestaat uit de kritische reacties die een protagonist kan verwachten. Deze verwachting is gebaseerd op de institutionele doelen en beperkingen van het argumentatieve activiteitstype. (Van Eemeren & Garssen, 2014: 35-37)
De verwachte kritische reacties ten opzichte van de argumentatie in gesponsorde reviews op voedingsblogs zijn verwerkt in het stereotiepe argumentatieve patroon dat is opgenomen in Figuur 3.3. In het gepresenteerde patroon is uitsluitend de argumentatie opgenomen waarin op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie een rol speelt. Het patroon is dus geen volledige argumentatiestructuur van een gesponsorde review, maar bevat alleen die argumentatie die een ondersteuning vormt voor, of die wordt ondersteund door, op
ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie. In de reconstructie van een gesponsorde review
worden normaal gesproken de impliciete onderdelen tussen haakjes geplaatst. In dit stereotiepe patroon is de argumentatie volledig geëxpliciteerd.
Figuur 3.3 Op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie in een argumentatief patroon van gesponsorde reviews op voedingsblogs
Het patroon dat in Figuur 3.3 is gepresenteerd, is gebaseerd op de kenmerken van het argumentatieve activiteitstype zoals die in hoofdstuk 2 aan de orde zijn gekomen. In hoofdstuk 2 is duidelijk geworden dat het standpunt in een gesponsorde review op een voedingsblog prescriptief van aard is: het standpunt is in een gesponsorde review doorgaans ‘koop voedingsmiddel X’. Daarnaast is in hoofdstuk 2 duidelijk geworden dat het standpunt doorgaans wordt onderbouwd door op wenselijke kenmerken van het product te wijzen.
1 Koop voedingsmiddel X
1.1 Voedingsmiddel X heeft wenselijk kenmerk Y
1.1.1a De bewering dat voedingsmiddel X wenselijk kenmerk Y heeft, is een mening binnen het veld “voedingsmiddelen waar blogger B een positieve ervaring mee heeft” van blogger B
1.1.1a.1a De bewering dat product X wenselijk kenmerk Y heeft, is een juiste representatie van B’s huidige mening [= er is geen reden om aan te nemen dat B’ mening incorrect wordt gepresenteerd]
1.1.1a.1b B’s mening is gebaseerd op B’s persoonlijke ervaring met het wenselijke kenmerk Y van product X [= er is geen reden om aan te nemen dat B helemaal geen ervaring heeft met
voedingsmiddel X]
1.1.1a.1b.1 Er is geen reden om aan te nemen dat B alleen beweert dat product X wenselijk kenmerk Y heeft, omdat hij daarvoor betaald krijg
1.1.1a’ Een mening binnen het veld “voedingsmiddelen waar blogger B een positieve ervaring mee heeft” van blogger B wijst op
aanvaardbaarheid
1.1.1a’.1 B is een geschikte autoriteit [= er is geen reden om aan te nemen dat de lezer B ongeschikt acht als autoriteit]
Kenmerkend voor gesponsorde reviews op voedingsblogs is verder dat op ervaring
gebaseerde autoriteitsargumentatie ter ondersteuning van kentekenargumentatie wordt
aangevoerd.
Naast de voorwaarden voor de institutionele context, is het stereotiepe patroon in Figuur 3.3 gebaseerd op de positieve antwoorden op de kritische vragen die horen bij op
ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie. Zo vormt argument 1.1.1a een positief
antwoord op kritische hoofdvraag I (‘Is de bewering dat voedingsmiddel X wenselijk kenmerk Y heeft, werkelijk een mening binnen het veld “voedingsmiddelen waar blogger B een positieve ervaring mee heeft” van blogger B?’). Argument 1.1.1a’ vormt een positief antwoord op kritische hoofdvraag II (‘Wijst een mening binnen het veld “voedingsmiddelen waar blogger B een positieve ervaring mee heeft” van blogger B inderdaad op
aanvaarbaarheid?’).
Ter ondersteuning van argument 1.1.1a wordt in argument 1.1.1a.1a een positief antwoord gegeven op kritische subvraag I (‘Is er geen reden om aan te nemen dat B’s mening incorrect wordt gepresenteerd?’). Als de bewering dat voedingsmiddel X wenselijk kenmerk Y heeft een juist representatie van B’s huidige mening is, dan kan ervan uitgegaan worden dat er geen reden is om aan te nemen dat B’s mening incorrect wordt gepresenteerd.
Nevenschikkend argument 1.1.1a.1b vormt (samen met argument 1.1.1a.1a) een ondersteuning van argument 1.1.1a. Door te stellen dat B’s mening is gebaseerd op B’s persoonlijke ervaring met het wenselijke kenmerk Y van product X, wordt een positief
antwoord gegeven op kritische subvraag II (‘Is er geen reden om aan te nemen dat B helemaal geen ervaring heeft met voedingsmiddel X?’). Wanneer B geen persoonlijke ervaring heeft met wenselijke kenmerk van product X, dan zou B’s bewering niet behoren tot het veld “voedingsmiddelen waar blogger B een positieve ervaring mee heeft”. Wanneer B’s mening is gebaseerd op zijn persoonlijke ervaring met het product, dan kan ervan uitgegaan worden dat er geen reden is om aan te nemen dat B helemaal geen ervaring heeft met voedingsmiddel X.
Onderschikkend aan argument 1.1.1a.1b (‘B’s mening is gebaseerd op B’s persoonlijke ervaring met het wenselijke kenmerk Y van product X’) komt in het
argumentatief patroon een positief antwoord op kritische subvraag III (‘Is er geen reden om aan te nemen dat B alleen beweert dat voedingsmiddel X wenselijk kenmerk Y heeft, omdat hij daarvoor betaald krijgt?’). Wanneer een blogger alleen beweert dat voedingsmiddel X wenselijk kenmerk Y heeft omdat hij daarvoor betaald krijgt, dan kan ervan uitgegaan worden dat zijn bewering niet gebaseerd is op een persoonlijke ervaring, maar dat de bewering slechts
vanuit een commercieel oogpunt is opgeschreven. Wanneer dat het geval is, behoort de bewering van B niet tot het veld “voedingsmiddelen waar blogger B een positieve ervaring mee heeft”. Omdat een blogger doorgaans wordt betaald voor het schrijven van een
gesponsorde review is het woord alleen in het antwoord op de kritische vraag van belang. Dat hij ervoor betaald krijgt dat weet de lezer, omdat dat volgens de regels van de Reclamecode Social Media bij het artikel moet zijn vermeld. Het gaat er om dat het niet de enige reden is van de positieve review, maar dat hij de kenmerken óók echt heeft ervaren.
Ter ondersteuning van argument 1.1.1a’ wordt een positief antwoord gegeven op kritische subvraag IV (‘Is er geen reden om aan te nemen dat de lezer B ongeschikt acht als autoriteit?’) door te claimen dat B een geschikte autoriteit is. Tot slot moet worden opgemerkt dat een antwoord op kritische subvraag V (‘Is er geen reden om aan te nemen dat de ervaring van B met voedingsmiddel X niet representatief is voor wat consumenten in het algemeen zullen ervaren wanneer zij voedingsmiddel X gebruiken?’) niet in het stereotiepe
argumentatieve patroon voorkomt. De representativiteit van de ervaring van de blogger met het product is een zwak punt van op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie (Wierda, te
verschijnen: 86). Of de mening van de blogger over het product ook voor anderen geldt is nog
maar de vraag. Iedere persoon is immers anders en heeft een andere smaak. De kans is dus groot dat wat de blogger vindt van het product, niet geldt voor wat de lezer van het product vindt wanneer hij het gebruikt. Het is daarom aannemelijk dat een antwoord op deze kritische vraag in een gesponsorde review juist wordt vermeden.
Het stereotiepe argumentatieve patroon dat is opgenomen in Figuur 3.3 laat zien wat er op basis van de institutionele context van gesponsorde reviews op voedingsblogs en de kritische vragen bij op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie verwacht kan worden in deze reviews. Dat wil echter niet zeggen dat het volledige patroon ook terugkomt in iedere gesponsorde review in de praktijk. Het argumentatieve patroon is immers niet gebaseerd op kwantitatieve observaties van een corpus teksten. Het patroon is gebaseerd op de
institutionele context en de kritische vragen die bij op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op voedingsblogs gesteld kunnen worden. Het patroon laat zien wat verwacht kan worden in het tekstgenre, niet wat er daadwerkelijk gebeurt in de praktijk.
3.5 Conclusie
In dit hoofdstuk is duidelijk geworden hoe de kritische vragen bij autoriteitsargumentatie specifiek kunnen worden gemaakt voor op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op voedingsblogs. Vervolgens is laten zien hoe de anticipatie op deze kritische vragen opgevat kunnen worden als onderdeel van een stereotiep argumentatief patroon van gesponsorde reviews op voedingsblogs. In deze concluderende paragraaf kan nu antwoord worden gegeven op de volgende deelvraag: ‘Hoe ziet het stereotiepe argumentatieve patroon van op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie in gesponsorde reviews op voedingsblog eruit?’
In dit hoofdstuk zijn de kritische vragen die horen bij op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie in gesponsorde reviews op voedingsblogs opgesteld op basis van de
kritische vragen voor autoriteitsargumentatie in het algemeen. Bij het opstellen van de kritische vragen is gebruik gemaakt van de institutionele conventies en de regels die gelden voor gesponsorde reviews op voedingsblogs die in hoofdstuk 2 zijn besproken. De kritische vragen zijn terug te vinden in Figuur 3.2.
In paragraaf 3.4 is tot slot een stereotiep argumentatief patroon gepresenteerd van op
ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op
voedingsblogs. Het patroon is opgesteld aan de hand van de institutionele context van gesponsorde reviews en de positieve antwoorden op de kritische vragen bij op ervaring
gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op
4 Anticiperen op kritische vragen bij op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie in gesponsorde reviews op voedingsblogs
In hoofdstuk 3 is duidelijk geworden welke kritische vragen gesteld kunnen worden bij op
ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op
voedingsblogs. Op basis van deze kritische vragen is duidelijk geworden hoe de antwoorden op deze vragen een argumentatief patroon vormen dat stereotiep is voor gesponsorde reviews op voedingsblogs. Het patroon laat zien wat binnen de context van gesponsorde reviews op voedingsblogs verwacht kan worden. Het is gebaseerd op de institutionele kenmerken van gesponsorde reviews op voedingsblogs en de kritische vragen die gesteld kunnen worden bij
op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de gegeven context.
Om te weten te komen hoe in gesponsorde reviews op voedingsblogs geanticipeerd wordt op de kritische vragen bij op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie is het stereotiepe argumentatieve patroon dat in hoofdstuk 3 is gepresenteerd, een geschikt instrument. Door het patroon te gebruiken bij de reconstructie van op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie in een gesponsorde review wordt het mogelijk om het standpunt, de
argumentatiestructuren en argumentatieschema’s gemakkelijker te identificeren. Het patroon bevat prototypische antwoorden op kritische vragen bij op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie, die het mogelijk maken om te bepalen op welke kritische vragen in
de review wel is geanticipeerd en op welke vragen niet. Het stereotiepe argumentatieve patroon vormt als het ware een ‘mal’ bij de analyse van op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op voedingsblogs.
In dit hoofdstuk wordt aan de hand van een drietal analyses laten zien hoe het stereotiepe argumentatieve patroon voor op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie in de context van gesponsorde reviews op voedingsblogs zich manifesteert. In paragraaf 4.1 wordt om te beginnen ingegaan op de anticipatie op twijfel als doel van de blogger in de argumentatiefase van een gesponsorde review. In deze paragraaf wordt duidelijk hoe een blogger dit doel in gesponsorde reviews kan bereiken. Vervolgens wordt in paragraaf 4.2 een verantwoording voor de keuze van het onderzoeksmateriaal gegeven. In paragraaf 4.3, paragraaf 4.4 en paragraaf 4.5 wordt laten zien hoe het argumentatieve patroon, dat in paragraaf 4.1 nogmaals is gepresenteerd, zich in de praktijk manifesteert. Tot slot kan in paragraaf 4.5 antwoord worden gegeven op de laatste deelvraag van deze scriptie: ‘Hoe kan het stereotiepe argumentatieve patroon van op ervaring gebaseerde autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op voedingsblogs in de praktijk worden ingevuld?’
4.1 Anticiperen op twijfel door antwoord te geven op kritische vragen
Een verschil van mening ontstaat wanneer twee partijen het niet volledig met elkaar eens zijn over een bepaald standpunt. De protagonist brengt in zo’n situatie een standpunt naar voren en de antagonist geeft aan dat hij twijfelt aan de houdbaarheid van het standpunt of verwerpt het standpunt. In veel gevallen is een verschil van mening expliciet: er wordt dan door beide discussiepartijen expliciet uiting gegeven aan het standpunt en twijfel. In veel geschreven teksten, zoals een advertentie als de gesponsorde review, blijft het verschil van mening echter
impliciet. Een discussiepartij kan dan alleen anticiperen op de twijfel of kritiek die hij bij de
andere partij verwacht. (Van Eemeren, Grootendorst & Snoeck Henkemans, 2012: 4-5) In de argumentatiefase van een kritische discussie is het de taak van de protagonist om door middel van argumentatie te anticiperen of reageren op kritiek bij de antagonist. Het is zijn taak om argumentatie naar voren te brengen totdat alle kritiek of twijfel aan de kant van de antagonist is weggenomen (Van Eemeren, 2010: 44). In hoofdstuk 3 is gebleken welke kritiek verwacht kan worden in de vorm van de kritische vragen bij op ervaring gebaseerde
autoriteitsargumentatie binnen de context van gesponsorde reviews op voedingsblogs. In dit
hoofdstuk wordt de nadruk gelegd op de manier waarop een blogger in de praktijk anticipeert op deze kritische vragen: hoe houdt een blogger rekening met de kritische vragen die hij verwacht en hoe past hij zijn argumentatie daarop aan, zodat hij twijfel of kritiek aan de kant van de lezer kan wegnemen.
Een blogger kan een poging doen om twijfel of kritiek bij de lezer weg te nemen door een direct antwoord op een kritische vraag te geven. In gesponsorde reviews op
voedingsblogs kan bijvoorbeeld antwoord gegeven worden op de kritische vraag die betrekking heeft op de oprechtheid van de blogger: ‘Is er geen reden om aan te nemen dat blogger B alleen beweert dat product X wenselijk kenmerk Y heeft, omdat hij daarvoor betaald krijg?’ Vanwege de regels die de Reclamecode de blogger bij het schrijven van een gesponsorde review oplegt, is de blogger verplicht om bij het artikel te vermelden dat het om een gesponsord artikel gaat. Het is voor de lezer dus volkomen duidelijk dat hij
gecompenseerd wordt voor het schrijven van de review. Een blogger kan aan zijn lezer laten weten dat hij de positieve review niet alleen schrijft omdat hij daarvoor betaald krijgt, maar omdat hij het bijvoorbeeld heel leuk vindt om de producten te mogen testen. Of dat hij altijd al een groot liefhebber is geweest van het product. Hij geeft dan een direct antwoord op de kritische vraag die betrekking heeft op de oprechtheid van de blogger. Op die manier kan de
