SuegistrefJt I!MJ die H.P.K.
es
'n
IfutJablad.Tro£~
en selfr
espek
m
die
gcsi
H
sleu:e
trots
en
selfr
espck zn
d
ie
wlksleu:e.
TWEEDE JAA
RGANG
.
H
ET RUSLAKD GEVANGE
OFFISIEUE VERM:OOR?
D
uitse Aanspraak
Ges
teun
De
nr
Poolse
Syfe
r
s
\·nn Duit-<: kant i, clie afg~:lope \\C('k heweer llal ·n groo:. massa-s;r<lf by :-:molen!.k ontdek i-; waar ticnduisecd Poobe offi:.ierc uc:ur die Rus~c 1 vdens hul kr:·gsge,·angcskap YCruiOOI' i~.· Die Duitse Rooikruis sowc:l as die \ lugtc-ling-Poolse regcring in Londen het 'n bcroe-p op die Interna~ionale Rooikrnis in Genc\'C gedocn om oJidcr~oek te gaan instel. Die Poolse regcring in Lonrten het bel1end gemaal( dat daar ts
,
oo
o
Poolse offisiere en manskappc in Rusrand verdwyn het en dat seen in·ligting omtrent hulle ooit deur die Rus
-siese regcring verstrel~ kon word nie.
Toe die oorlog tnssen Duitslnntl en Hnslnnd uitgebreelt 1!11 laasgenoemde dio Poolsc krygsgevangenes Josgclaat het om teen dio Duitscrs te veg, i::;
van Poolsc bnt bevind clat, hiordie dni->ende ,·ermis word.
Die feit is du'i dat die Pool~e rege-ring erken dnt duise-nde offisiere nie gevind is nie, en dat tlie Duitse1·s daarop nanspraak maak clnt bulle 10,000 Poolse oflhiere in 'n mnssa-gmf ontdek beL t-n dat bulle die l o-tema!.ionale Rooikntis uitgenooi het om diL tc gaan oud~:rsoek.
Indien hicrdie uitnodiging :.lannlar word, eu dit- blyk dat die Duit•e aan-~praak juis is, bchoor& dit ,·ir clke bc.-skaafde meus oortuigeod te woes \·an die barbnrismc \':til die Russiesc kom-nmnismo, en dan verkrummel al vcldm. Smuts se versel<er-ings van Rusland se goeic bedoelinss met Suid·Afrika soos skuim. As so 'n afsltUwelikc mense· siagting van wecrlose gevangencs in 'n oor:og tuss~n blankes kan plaasvintl '· kan die A frikanervoll< slegs met sidde-ring aan •n kommunistiese toekoms vi1' Sui.d·Afriha dinl<.
As hierdio Dnirse ombullinp: dour 'n onpart.ydigc ondcrsoek bcvc-stig wonl, sal dit 'n misdnad ,,·c•es teenoor dio beJ skawiug indicn 'n regerin/.! $Y volk Ian -ger kommandcer om ann die sv \':\n die Bolsjewismo te veg. En ns
&o
'n on-P<trLyc.lige onc.lersoek deur die Geo?:vesc Rooikruis geweicr word, sal dit- weens politieke c.lntk ,,·ce'-, maar dan sal die wereld ook weet dat die grond van die Duitsc aanspraak as onaantasbaar a an-vaar word dcur die politiekc leicrs van die Geallieerdes.EETSTAKII\G
IN
FORT
:
EIS VERHOOR
Volgens in die pen; berig i<;, ho:t .-.c~ personc in die Johanneslmrg;c Fort wat sedert dio middel Yan Februarie aaogehou wo•·d in verband met die l:.a-botasie op 31 Januarie nan die Rand, op 'n hongerstnking gega;~n omtbL hullc nog uie anngekht i~ nie. Die tronkowerheitl wit gc:cn iuligting om-trent die voorval uitlant nio, maar na \'C1'11CCm wowl, was Jie :sank in hando van clie Prokureur-genernal 1:11 sou samesprckings tussen uio polisio l'll tlie tronkowcrhoill en moont.lik ook <lie si. a-kers verleclc week plaasgeYi ud het.
Vie
.'WOENSDAC, 28
-~l
'
fUL 19
-
13.
met
Volk
Partypolitiek
Op Pad
se Drie
na Groter
Misluff<kings
fenheid
Kragtige Rede
v
a
n
Prof
.
Du
Pl
essis
, Ek wil u var.aam! wys op 'n drievoudige mis!ukkin:; van die party
-ste!se: waarv~n twee reeds voldon~e Ieite is en die derde in sy geboorte. . ,oaar rs vantiag 'n volksmisleltling nan die gang op angekencle skaa!. 0.1e VO!k. word. O_Pgeswecp om .sy laasts kragtc in te span vir •n verkicsing wat dte pol!treke lerdsng wect hy n1e gaan wen en begeer om nie te wen nie, maao· w::armee hy hoop om. aile mededingers om <lie leierskap uit te skakel," het prof: L. J .. du Plessis van. P~tchefstroom, Ieier van ole Ossewabrandwag se bclcldsaf_dellng, op ~1 Apnl m die govuitle Hotmeyrsaal irl Kaapstad gese t~c hy m 'n ~ragt1g~ recle 'n oorsis gl)gee hSt van die eenheidspogings van d1e kant van dtc verskrllende volksorganis«sies sedert die uitbreek van dio
oo·rlog, maa.r wat elke keer deur die enghartigheid van die partypoliticl' ge·
dwarsboom 1s.
Prof. Du Plessis het \'erwvs na rlio
hi~toriese ,·olksbcwegiugs Yilt; clio A l'ri -kaneJTolk soos die Groot ~.'rek l'n rlin Afriknnerbond ecr;,(e. Dit was <lie gedagtc van 'n vollt in bewcging teen-ocr die partypolitieke gedagte van 'n verdeelde volk. Toe die Ahikanerhollcl 'n Yolksbewc:ging: 1nu; het. hy \'iliiSelt a~ ideaal gew:l 'n ve.renigd~ Suicl-Afrik:~ onder· eie l'lag. maar toe hy later d<>nt· Jan Hendrik Hof111eyr omgc,kcp is t 'Jt 'n politieke party hH hy biNdic t we•·· \·oudige ide2al ge]o<;, want daarm<:e kon nie stemme gtl':lng 110rcl nie. J:lll Hofme:T "a:; die mau 11:1t die pany-"tclsel ond<:r die Afrikan<:n·olk ingl'-,·oer ht't.
:'\a
1!JO:? toe on'! reed;; gedink hel die ~pout:me ,·olksbc"·eging het. doodge-loop, het die ,·olk wecr iu bcweging gckom t)d<:ns die o~scwatrek.:
.'lfaar
•·ecds \'Oor bierdie gebeur·tcnis was daar organisasies soos rlie veJ·skilleudo ,Hcmp-bewegiogs" (Gry~lwmdc, ens.) wat tlie gedagte 1·an rlio volk a'! econ -h<>id \·crkondig hct. Die I'Oik he~ rli~ nie aangepak nie omdac dit i.e vee! \':Indie vreemde in hom r,:ehad het, b. v. die Gryshemdc sc staatstelsel is 'u opp er-Yiakkige oorname 1':111 die ltalia:wsc fascisme. 'f11·ee n::une wat in hicruio Yerband genoem moeL word, i;; di6 van dr. G. J. B. de \Vet \'Au Pot.cbcfstroom en wyle dr. Steyn \'orster wat dio Yolksbeweging gepropngcer hct tots an· dcr nog partypolitiek uedryf het. Hul koerantjie J.:on egi.e•· nio bestnan teen die sterk partypcrs nie <'11 het onderge-gaan, vera! omdat hull<> nog nie 'n d~tidelike org2ni;,:tsie\·orm gehlld hct
Ill('.
In 1938 kom toe die heerlikc oncl er-,.inding clar die Yolk in bcweging kom en wei sond<:r program of voorskrif. Almal h.:t op hut eic manic•· saamge-doen, maar tog ecnders. Uit hierdio bewep;ing i-; die Os"c::" abraudwag gl'-bore waariu die volk homsclf crken her.., eu vamlag i<> die studiclaers besig om in te &ink in die volblowe en 'n <:ie ~taatstf:l~f:l tlit te work wnt nuut 1~, maar tog baie oud.
DRIE GELEE:-zTH.EDE
Die ideaal van 'n volk in beweging
het nog steeds gebots teen groot manno
i11 die partypotitiek wat verkccr.de Ie i-ding gee omdat hulle nie die volk in beweging probeer bring nio, maar ver· deel, en Yanaand wil spr. :sWstaan by 'n drievoudige mislukkin~ van dio pnr-typolii.iek. 1'wce is reeds voldongc foi-te en een is in sy gcboortestad ium.
.'\:11lat die \·olk~:>b<!weging-gedagte die
Yolk unngepnk heeL was daar drie ge-JecllthcLlc ,·ir die part.ypolitiek om hom-!>f:l I' i.e I'C:d <:ll los tc ruk van die
\'er-delt"ndc foudnm£-nt waarop hy staan. Die c-orstc was n~i. '1 September toe clie Yolksorgani~asies met groot gesuk·
k• I clnarln geslaag hot om die twee poli-tic·ke voormanne bymekaar te bring by .\f onument koppie sod at die volksbewe
-ging ook afronding kon vim! in die pc·
litiel1. .i\:i. maande se ge~ukkel daarna. W:l:> <lit nog uiteindelik 'n t.otale mis-lulddng en wei omdat van hiertiie mcnse parlypolitici gebty het. Hulle het nie gesien ciat daar !ets nuuts in wording VJas nie. Die H.N.P. se leiers
11Ct geais dat die groct man van die Afrikanerdom, wyie genl. Her'lzog wat die volk veertig jaar lank gefei het, cers by hulle skuld moss bely en hu!
K.G
.
IN
PRETORIA
Oio Kommandant·gencraal, dr. J. F. J. van Re11sb:trg, spreek op :1 Mei om 7.45 nm. 'n vergadering toe in Pretoria op die Lou!s Trichardt·p!cin. Dr. P. J. Meyer praat die middag om s·uur.
progl'an; onderskryf voordat hy in hul party opgencem kon word. Om hienlic:. reclo hct die :,;cleenthcid misluk en het gcul. Ilcrt~og bom tcruggcirck uit dio lt•ll t· Y:lu sy l'olk, en om hierdie rede i,; die Afrikancrparty l l l die Pi
row-gtOl'P g<:l>tig-dingo wat alios oorbo -clig "as. Maar in plaas dat die Ieier van die H.N.P. toe probeer om hierdie verbrokkcling te voorkom deur die manne tcrug te wen, hCt hy hom besin hoc hy hulle ken uitskakel soncier te vecl herTie in sy eie party.
Die t weedc geleenthcid hot hom \'OOr-gNlo<>n in Junie l9·U. Die Ossewa
-LrHJHh\ ag \\'Of> toe at ~terk en net soos
d:c.: rc, ,·an die 1·olk het hy die vrug
1 an
&
:·
,·erlango binne bereik gesien.Un~ lwt almal de~:>tyds gedink die einde ,.,,n die ;,tryd is naby. Maar in plaas
van die handc self uit te steek na die
vrug, hct hy saam milt die ander volks
-orsanisasies na cJie partyleier gegaan en hom die leierskap aangebied op poll·
tleke gebicd, verniet, maar op die enig -ste voorwaarde dat die party dan nie
meer party sal wees nie, dog die party·
politiekc front van die volk in bewe· ging. Voordat hy heslissings van be
-lang docn. moos by net vooraf die an
-(\' t·l'\'olg; op bk 2)
Gesondc
e
n
gd
ut.f.
lige
lwisgesimte
'.,
,
,
IS l"OOI'·ge ... ond
e
I Ii
r ~f
~I
I
S((C(ITl.I
_ _ _
I
~0.23
.
Beweeg
'
VONNIS
BEGHOET MJET
SALUUT EN GLIMLA
G
J;w·~bn, 1';\11 l·lecnll.'n t'll David.). F.
' cribante i, 1·erle•lc IIN·k d<'ur 'n spL-~i;1le hr,( onder,keicle:lik (.,t, :J() en 20
j;tar h~n·c!._.,,,Hl altt•,anw veroordecl op n r-ki!leude :t:lukl:iJ,!;\1.'. o.a. \'an hesit n1n ha1Jtlgn1uate cu plof,toll II C. Som-n~i).!;c \':111 di" 1 onni~-c w1ml gelyk t.ydig unt.:e\!ien.
XaJat, •lie 1·onni:; op bulle uilgc-•prc:ek i~, h~:t albl'i bl'et·cl f!cs;limla« en die :-:tollnjat>h;1hl11L f,;l.'g!'e. Van l lem· -tien het- 1·ir Scrihant~: mc::t. 'u stcwi~" h:woldrnk g.·luk ~1:11·ens. \"oordat hulle [!J'~ene<:m j, na die: sello hct Van liccr
-d~n \'OOJ' die trappe tlink op aanda~ !l:('kum en die Mlluut ~egec met die woonl<!: .,l.ank ic:1\c }I<! us vau Ren~ hnrg" Scribantc hct nok ~esaluccr eo uitgHOC:[l: .. Die Vierldcur hoog !"
GESLAAGOE VERGADERINGS Vf.l\\ PROF. DU PLESSIS Prof. L . . !. ,Ju PJI'~si$, lc•icJ· vau dio Os,ewabrand'"'~ :,C ~;tu,Jie-nfdcliug hot op lU.en J7 April nitcrs gc;;laagtl~'"er gaden ng<; tOC:4e'>J)ree.k op l3tll·gersdoql ;-;l€-l'thhurg en )litltll'lburg. Op al dri~
,,Jel;ke 11::1<; dio sale YOI en belangste l-leedes U!L nnde1· groepe "as ook t.een-1\'tJOrdig. Onbcperkte: tyd vi•· nae i.:; toegestaan wann·nn ruiu1e gcbruik ~c maak i~ deur vera! partyagente. Op
Burger:.oorp het so 'u agent verklaar dat hy !>y vrao in die-per~ gaan puhli-•ec•r met die an 1 woordo ,·an prof. Dn PleS&i-;-altans ~oos hy eli~; n:i die ,·er -~arlerin<r ~rnag sal wil onthou.
Op ~Jiddelburg was daar ook ~corga ni,eer om politieko nae- te !>Lei, maar die plaaslike Ieier van die party &ldaa•· het
na
prof. Otl Plessis se tocspraal' voorgestel dat daar geen vrae gestel word nic ,uit agting vir die duidelilte man!er waarop die sprel<er die saak uit· eengesit hot".TWEE
LAASTE
KAl~SOM
SAAM
TE
BEWEEG
( \' enolg ,·an bls. 1)
dcr lciors r:1adpleeg. Die volk son non
ond&r Ieiding van die partylc'ier ver·
eni~d optree, m:wr dan as volk ea nic
lanf{er as party nie., E'U wd uadat alma!
beraadsl:\ag hct. Die deur het ook oop
-ge;taan vir ~mder partye om aau te lSluiL
DOTSIKG
Maar baic kort daarna toon die par·
tyleiers dat hulle nog 'n party wil bly en nie be;-eid is om volksleiding te aan-vaar nic. Die Pirow-grot-p \'Oel dat daar in ooreensternming mt>t die nuwe gedagte iets nunts uilgewerk moet
word. Die houdiog n1n eli(· party teen
-oar hulle mts nie om ltulle binue die
verba.nd te hou nic, maar hy sien in hulle die opkoms van 'n nuwe party wat beveg en in die Idem gesmoor moet word.
Die Osse\rahrandwag w:1s toe re(;>cls
sterk en op hienlie tydstip tree sy
Ieier, dr. \':1n Rensburg, na Yore en stel die nnwe eenheidsgedagte skerp
dog waar en waa1·agtig. Hy se ons kan geen Afrikaner wegstoot nie, en as die party dit wil doen, maak !lit geen vcrskil aan die Ossewabrandwag nie. Daar.die A·frikaners bly welkom binne die
o.
B. al is hulle nasionaal·sosialiste. Hy kon nie anders doen nie, want hy het die strcwe van die volksbeweging in hom beliggaam, die strewe om alle Afrikaners organisato· ries te verenig.
Die p;ntyieier kon toe met. dr. Vau
H(;>nsbur(T gepraat het oor die moeilik -ltcid, ma~u:-'iu plaas dat hulle dit. clocn,
kom dr. :\!alan met agt nae op 'n op::-nbare yerhoog wat nie bedoel wa~
om he::mtwoord. te word uic, maar om
die Icier Y:lu die YO!ksheweging in 'n
~le~te Jig Yoor i.e stel by sy mede· voll;:sgenote en in die oi;; van die vreem -des. H y lwn nog nie besef dat hy volksleier geword hct en nie meer par· tyleier \'Jas nic. Die oorsaak van die tweede mislukldng was dus die feit dat dr. Malan partypolitikLIS was en gebly het, en nie omdat hy juis 'n slegte partypolitikus was nie.
Daar is uou cgter 'n derde eu laaste gelecnthei<l aangebied. In Jan. 194:3 het dr. \'an Rensburg die geleer\theid
aangebied aan tlr. )l:'tlnn dat die Yolk as cenheid moet optree by 'n verki
e-~in!!:, al is dit dan ne-t Yir die oomblik. Oaar.deur sou ester bewys word dat die volk saam in beweging kan kom. Die
a:wbod was baie billik gestel. Die Ossewabrandwag sal sy steun \'Crleen
as die drie republikein5e leiers mekaar lwn vind- 'n baie maklike voorwaa r-do, want in die \·erlede i,; ooreenkomste,
met vreemcles aaugegaan ten cinde 'n
,·erkiesing te wen- en ooreenkom om
in elke kiesafdcling N·n goeie republ i-keinsc kandidaat to stel. nan s.al che
Afrikanerdom in bewegin«
sr
gewio- in-gooi. l\fure. Havcnga en 'Pirow"'het lnrllc bereicl Yerkbar om d~t. te doen. Dr. Malan, ester, weier,, en sy rede is dat hy nic 'n kultuurorganisasie ant·woord oor politieke sake nie.
Dit wa~ di(' laaotc gelt>entheid \·ir die parL~·politieke leiers om saarn te korn by die \·olk in bewc·ging.
YHEES OOR\Yli\':\I~G
Die rede vir die :~oorlopigc mislukking is dat die partyleier 'n nederlaag vcr·wag of selfs 'n nederlaag by die verkiesing IJegeer. Want as hy 'n oorwirt11in~ be
-gec-r het. ~sou hy !!:t'gryp heL m• hierdie
hillike voor1't(•l. Soos spr. die saak sien is daar 'n volksmisleiding aan die gang op ongekende skaal .. Die volk word opgesweep om sy .laaste xraste in te span, om met silwerkoecls ons vryhei.d los te skict, en di t terwyl die Icier nie glo en nie wens om te wen nie; want as hulle wen, sal hulle Suid·
Afrika uit die oorlogsverband moet ruk, en daarvoor sien hulle nie kans nie. want as hulle opreg 'n oorwinning be· geer het, sou hul!e moontlik kon oor· win deur slegs {lie aanbod te aan-vaar. '.'!at sou dan die· prys sew~es hct wat huile vir die oorwinning moes betaal'? Hoogst-ens 5 of 10 setcls wat hulle aan medc-reptrblikeine sou moe's afstaan. Is .dit 'n prys vir die vry· neid '?
w
at is vyf setels as 'n prys om te betaal vir die oorwinning van jou votk '? llet prof. Du Plessis uitgeroep. Die stemmc word vir hulle op 'n skink· bord aangedra, maar die antwoord is ,nee-dan_lde!" as dit die antwoordDIE
O.B.
,
vVOENSDAG
,
28
APRIL
19
43
.
Kommandant~Generaal
Herhaal
Verkiesingsaanbod
Gewese
Partyleier oor
Vergeefse
Stryd
Die Ossewabrandwag se aanood aan die Afrik<mcrparty, die Nuwe Orde en die Herenigdc ?arty, nl. dat indien hul!e 'n verenigde front vir 'n verkiesing :tan vorm, .die O.B. sy volle gewig agte·r so 'n front sc kandidatc sal inwerp, is dcur die Kommandant·generaal, dr. J. F. J. van Rensburg, voor •n gehoor van ongeveer soo persone op Franltfort herhaal.
Dl'. Van Re·nsburg hct verkla:tr dat
tOe die aaubod oorspronklik gcmaak is,
die .. Hrikanerparty verldaar het dat hy
dn:u\·oor te Yinde is. Die Pirow-grocp was ook bereid om saam te wcrk, rnaar
het sedertdien beslui~ om gecn kandi
-date by 'n Ycrkiesing te stel nie. Die Herenigtle Party het slegs ont\'angs Yan die aanbod crke11, maar sC<Clertdien niks \'ertler Yan hom Jaat hoor nie. Sy
pe-rs het tlie aanhocl ook Yerswyg. l.;it
<.lie meerderheid van die kandidate wat
ep:ter seclcrtdicn dcur die H.l>. ge no-mincer is, wil die Yoorl,om asof vyan
-cligheid teenoor clio O.B. die grootsle bvalifikasie vir kandidaatslmp iu
daar-dio Party is.
.Die aand te\·ore het d1·. Yan l{eus -btu·rr 'n rtehoor \'Ull onrtevcer 800 pe
r-son; op R.eit7. i.oeg;esp1:;:ek en »y Ye
r-ldar.ing oor die O.ll. se houJing insake 'n moontlike algemene verkie;;ing is
-clam· met ewe g;root geesdrif as op Frankforc verwelkom. Op albei vel' -gaderings het hy dit heldemtoon tlat
inclien daar geen uasiouale e~nlteids front. ge\·orm \rord nie, dit O.D.-Iede
\Tv staau om te stem vir wie hul!e wil. Di.t is Yanselfsprekcml, het hy v<:' r-ldaa.r, tlat O.B.-lede uie Yir Smu ts-k:mdidate sal stem nie.
1u vcrbancl met-eli!.' O.D. se cenhei
tl-strewe he-t clr. \'an Hensburg gese dat
a» met Gods genadc die Afrikanen·o·lk
oor 50 of 100 jaar uog bestnan nie .. au daardic Afrikaners gesicn sal lwn word of lrnlle vool'\'aders lid Yan die H.P.
of die Afrikanerp::u·ty was en of bulle
rooi of blou lussies geclra het nil:'. Die O.JB. het sy stryd gewen. Na agttie.n maande van verocte aanvalle
I
·op hom uit aile rigtings is hy nog in Suid·Afrika openbare vyand no. 1 van die Britse imperialisme. Se.ffs in die buiteland word hy er11cn as draer van .die Afrikanergedagte.Hoe die O.n. die toets dcurstaau het, blyk uit die pragtige groei Y:lll sy
Kooclhulpfonds gcdurende die
onder-hawig;e t.ydperk. Spreker het verwys
11:1 die fonds wat die I-Ieren igde Party \·eertien maande. gelede in die ]ewe ge -roep het om hulp aan die ge~inne van gelnterneerdes rc \·erleen. Destyds is
Yerklaar d:tt die l!~onds in die lewe ge -roep is omclat die O.B. nie vir dam·die
mcnse sou kon sorg nie. Die docl \·an die :I:'onds was prysenswaardig, maar die Part\' '1\'ltt vo]aens sv pers sc berir<
-te, clke "dag
gr
oe~
se fonds hct dood-geloop uadat c:mgeveer £2,500 ingcsamel
i:;, terwyl die O.B., wat volgens cl
ie-selfde pen; daagliks k\1·~·n, H~ed~ meer
as £30,000 tleur· miduel van sy fonds
ingesnmcl en aan die gosinue n1n ge -interneevrdes uitbct::tal het.
van manne wat 'n oor!'Jinning begeer'? :\b:tr die fcit is dat die partyleicling
\•:el 'n groot voonleel Yir homself sien. Die volk sal verloor, maar• die party sal wen, en dam·om cloeu die tKtrty
-leitling sy bes om die \'Oik te lnaL ve
r-loor. Hulle hoop om aile andcr repu-blik·eine uit die parlement te skakel so
-dat net 'n groepie suiwer H. N. P .·lede daar sal terugkom as die enigste oppo· sisie. Dau ~al d,tGr geen kompeti~ie
meer wees ,.i,·· die IE-ierskap binne die
parlement nic. :1\et dr. :\fahn en lll111·.
'.Eric Ijouw en hnl keu rbende ,;a[ oorbl v. H ulle hoop dat die twcede oorwi;,. ning vir die party nil die verkiesing sal !-\om. !Jan gaan hulle vir die volk wat vertoor het se .dat dit die Ossewabrand· wag se skuld is dat hy verloor het,
want die Osscwabrandwag het
verkon-dig dat die parlemcnt uitgedien is waar·deur hy mensc van die stembus weggehou het. Die voll1 sal dan op·
staan teen sy eie beweging en hom ver· nietig, ,en dr. Malan aileen bly oor as Ieier van die Afrikanerdom.
Oaar is een man wat hierdie 1aast2 mislukking nos op die laaste oomblik kan verhoed, en daardie man is
o.
F.Ma:an, het prof. ou Plessis onder dawerende toejuiging besluit.
Ve n·olgens het tlr. Ya!l Rensburg verwys mt die gcvaar wat die opkorns Yan die kornmunisrne in Snid-Afrika Yir die Afrikancrvolk iuhou. Uit die
:.mti-Christelikheitl van die Kommu-nisme, sy gelykstelling t\ISsen blank en swart en sy anti-nasionale Jeer, moet noodwendig die algehelc ondergang van die .Afrikanenolk spruit, indicu die
kommUlliSHI€' in die l.;nie SOU sei)yjer.
Hy sal dan nic aileen 'n groter geya:n :~s die :c-:mpire wces nie, maar ook die Empire saa.m met die .Ahikanerdom \'ernietig.
In hierdie krisis is die Afrikane>rvolk hesig met skindcrstories. het, spre];.er vervolg. Die O.B. is nie 'n clc-ksie
-organisasie nie en hy n ::t geen setels vir hornself uie. Die O.B. as organi
-sasie staan gehe<:l afsydig: en gttan hom nic met Yerkiesings inlaat nie. Hy het
egtcr 'n :u1nbod aan die nasionaalges in-de Afrikanerdom gem~1ak en 'n skrifte -likc verklaring aan dr. ::IIalau, a(h·. Pi row en nm1·. Havcnga ges! nnr. Die verkl:tring is slegs in .;Die Vaderland"
woordeliks gepubliseer. Daarin is die dric leiers versoek on• dit te oorweeg om die nasionaalgesinde Afrikauerdom van die stembus weg to hou en is ve r-klaar dat indien hulle sou besluit dat
'n Yolksdemonstrasie nodig i.s, hnlle dit
asseblief vir die hcle Afrik:lllenlom moon tlik moet mnak om te stem.
Die OJ3. het die aanhod gedoen dat indieu hulle 'n verenigde front k::m
\'Orm en volkskandidate stel, die O.B. in clke kiesafdeling; sy Yolle gewig ag -ter hulle sal inwcrp. Die enigstc voo r-waarde wat die
o.n.
gcstel hEo-t, wastlat die kamli<late wat gestel word,
konsekwcnt hulle vvaud in die llrirse
H.yk en nie in med<:'-Afrikaners moet
sien nie. Die O.B. weier on1 hom te
.l:1at gehruik cleur ef'u \'::trr die drie P:niye of groepe teen clie andeT.
Ondanks die bonding van tlie Her
-e·nigde Party, hoop h:y dar. dit nie die
Pinde \'an die saak sal wees nic, en dat
Party-nominasies 11ie in die pad v:tn Yol kseenheid sal st.aan nie.
l\fKR. ntYS
0\In r·. Stoffel Bnys, L U.K .. het
\'E'l'-klaar dat dit. vir hom wil voorkom asof
die Afrikanervolk voor groot gebcure staan. Van die Afrikanervolk alleeu sal dit afhang of dit sy grootste dag, of· sy ondergang sal wees. Hy is nio mecr onder-Icier van 'n party nie, om· dat hv besef het dat die tvd om die volk in partye of groepe
te
Yerdeel. Yerby is en die volk, asook die bbukebeskawing in Suid-.Afrika alleen gerecl
l<an word deur 'n heweging w:tt. nic
vcrdecl nie. m:lar versarnel in een sterk mag wat ]~an optrek te-en die ,·olk <oe
vyande.
Die O.D. bcgecr nie 'n nuwe orde 1lie, maar slegs orn die ou onle wa:nTOOl' ~oed en bloed opgeoffer is, tenrg te
wen. Bramlwagtc word vandng uitge -kryt. vir Duitse S<1ppe, asof die dingo
waarvoor die
o
.
n.
:;laan, nie ook die dingo is waarvoor die · Voorl rckl;er:;alles Hil gehad het nie. Die O.B. veg
vir ra;;sesuiwerheitl, bestaaus,·eiligheid ,·ir alma!, om reg en geregtigheid. Die
O.B. veg nie vir Duitse llasiouaal
-sosialisme uie. m~ta1· ook nie ,·ir party<:'
en groepe nie. Hy ve~: vir ;\ frikan(;'r
-na:<ionalismo en -sosialisme en vir die
helc volk.
Yo01-ts hct ::-prekcr verklaar tlat hy
srnoren~. sn•iddags en S:J.<lllS vir 'n
par-ty geveg ht>L, teen rnede-Afrikaners. en al beloning wat ln- daarvoor «ekn· het
was Suid-Aft·ika rs'e de<"lnamc ~"lan ·hier -di(;> oorlog, wat Suid-Afrika 1·eeds sowat £2:30 miljoen kos. Hy Yoel oortuig lb:l rvan dat die parLywPse geheel nn -magtig is om ontslac te raak \·an die
beur waarin char nie vrvhcid is om nit
te buit en ~leg te s<~ nie. m;lar pligte
teenoor mede-Afrikaners eu dissipline. m:tgle wal. vaudag ~.v erf~nis uitbuit. Dit sal :·dle<?n binne 'u gesagstaat ge
-Yoor!s het ntnr. BuYs Ycrskillcnde skinderstorics wat in v~rband met dr.
Van Rensburg versprei word, bchandel
en in vcrband met die pensioen wat by trek, meegedeel dat genl. Hcrt:...og per -soonlik aan hom ges& het dat hy dr.
Van Rensburg aangestcl hot tot Ad -minist.ratetrr omdat hy wil toesien dat
dit in die toekorns nic vir Suid-.Afrika
notlig sal wces om sy Goewemeur-
gene-raal nit die buite.laud in te \'OCr nie.
Genl. Hertzog het hom toe rc<'d~ gekie-:>
as tockomstigc Goewerneur-geuer,lal
van Suid-Afrika. Spreker het da(lrop
p;ewys dat dr. l\.T.alan en sy Party Yir
die wet ge-stem het wat by dr. Y<m
l{enshurg se aanstelling t.ot Admi
ni"-tr;lt·eur in die Yolksraad aangeueem is.
om sy pernsioenregte te waarhorg.
Studie met behulp van die
be-proefde
lesings
van die
H
elpme-kaar Korrespondensie
Kollege"
i
s
die
b~steen goedkoopste manier
om
u
sukses in die lewe te
ver
-aeker
.
ltl!EER AS 200
KURSVSSE
Die
H.elpmekaar
is
die
enigste
~uiwer
opvoedkundige
Afrikaan
-se
Korrespandensie Kollege
in
Suid-Afrika.
Reeds meer
as
16,000
Studenf0
'het met
behulp
van
ons lesinga
sukses behaal.
Ook
U
kan
dit
do en
.
Pos die Koepon
nog
vand~.
.
vir grat
i
s besonderhede
Die Bcsturende Dlrekteur,
llclpmckaar Korreapondensie Kollege,
Posbus 3512, Voo•·trckkergebou, JOHANNESBURG.
Stuur my asseblte! beso~derllede omtrent t1
Korrespondeosle l{ursus~e.
Ek stel bclang ln ..•...••....•.••••••• ···-•
Nao.m ...••....•.
Adres ... .
(O.B. 2S April 19i3) ... ..
Bestureode Direltteur: Dr. H. G. Lutt!g, M.A.
(S.-A.), D.Litt. et Phil. (Leiden). Mede-Direkteure: J. H. Gre!Jbe (voor3.), S.
N. van Vuureo, P. Joubert, P. J. v.
z.
Hattingh, A. C. ,.. W. Stroll. ~ORRESPONDENSIE ~OLLEGE Voortrilkkergellou 310, Hoekstraat 1S,JOHANNESBURG
Posbus 35
1
2
lFoon 22-3512
.Voeg
DIE
DAAD
by
DiE
WOORD
Rook
>RIL
1943
.
DIE
O
.
B., WOENSDAG,
28 APRIL
1943.
; \'OrskiUc.-~:.
band met u·.
·ord, behanJ•' osioen wat £ llortzog p~;. 1L dn.t, hy
d
·l·
hct tot A; il toesien ci r Suid-Afri1 ll't'rncu r-g~r to \'Oot n ) ro-cds geL;, neur-gener~dr •I' hot dnar<· sv l>artv 'bv
dr. ·y iot Admit. mugouecm : wnarborg.n
;a
n die
b6
I[
e
HelpmCf
Kollege
·
~
s
te
m
a
nif.!
we
te
v.er
~
J
RS
USSI!
·
li
e e
nigste
Afr
ikaan·
Coll
e
ge
in
Stude
nts
!
n.s
les
in
g4
J
kan
dit
vandag
'
rhede
{O!Ie!,"'', ou,: ...
~
::~~
1
····
···
·
·
··
·
···
.uur~:.
M.;,
~(
~).1
(l·oors.}, lI
·. J. v.z.
Iilar
1
LLEGEI
straat
10, .,
..
~"
22
-
351~'
.D
~
Volk se
Rykdom
is
sy Arbeidskrag
(D.L. 5/43)
Die Ossewnbrandwag gaan as Volkt~
beweging van die stnndpunt uit dat 'n
I'Oik se rykdom nie deur sy goud,
sil-wor en cdelgosteentes vertconwoordip,
word nie, maar dour sy gcsondo ou
skopponde arbcidskrag. Daarom is die
gcsindheid van dio volkslid tcenoor die
nrbdd vir die Osscwabrandwng vnu <.lio
allergrootste belnng.
Dit is nie ~enoeg as ous slogs bescf
dat ons net moct werk om ons dan~
liksc brood te vcrdicn of dat ons ons
rolk en ons God deur ous atll\'id <lion
nic. Ons moot daarby ook beset dat
die mens aileen langs die wcg van pligs·
gctroue en skcppendc arbcid waarastise
adel ::tan verwerf. Gesondo
arboi<.ls-1'( rrigting hou die mens uie aileen
gc.->ond na liggaam en gees nic, mnar dit
!nat ook die cdcle in elke mC'n>; na. \'Ore
tree. God hct ann elkc mons 'n
roG-piug, 'n lcwenslnnk gegco. Die mens
kan nie niks docu nie. Ilv moot work.
Die nard van die arbeid. en dio wyso
waarop dit vcrrig word, hot 'n
bclang-rike invloed op die vorming \'an ons
lmrakter en solfs ons lewousbcskouing.
,Ledighcid is die duiwol so
oorkus-sing", lui die ou spreckwoord. Dit,
geld nie- aileen vir joug souus uio maar
ook vir volwasscues. 'Vaunccr 'n mens
besig is om nuttige work to vorrig, of
wanneer jy gesonde ontspanning na. 'n
dng so htu·de arbeid geniot, is daar nio
goleonthcid om oor allcrloi slinkso
planno on bo~e gcdagtes to broei nio
en natuurlik nog mindor gclconlhcid
om dit ten uit,·ocr to bring.
Ook moot ons nie uit die oog vorloor nic dat gctroue en nou{!:cscttc
arbei<.ls-\'Crrigting con van die vcrnaamsto
mid-Jels is waardeu1· die mens homsclf
innorlik dissiplinccr. Aangesien dit
juis die Ossewabrandwng so strcwo i!i
om ons volk to dissiplincor so<.lat ons
rryhcidstrewe met 'n vcrenigdc km~
hcdicn kan "ord en die bandclooshcirl wat dcur die libcr:\lismo anngcwakkcr
word, tcougegaan lmn word, heg hy
bc-mndcr \·eel wanrdc aan die
dissiplinc-rtndo invloed van die nrbeid.
Die Vol!,sbeweging saan dus van die
standpunt uit dat op elke arbeidssc·
sltlkte volkslid •n arbcidsplig rus. Vir
luiaarcls is daar nie plert in die volks·
lowe nie, veral nio vir mense wat op
die arbeid van ander teer nie, soos maar al te dikwels die geval onder die
huidige kapitalistieso stelsel is. Ook
is dnnr gcen pkk vir werkskuwo>~ wn(.
op die genndc van nuder wil lccf nio.
Dicsulkes moot in nrbcidskampo op hul
plig gewys en wocr ann work p;cwoond
gomaak word.
Die dougdc van dio arbeid en die
vor-pligtiug wat op clkeon rns mooL vall
jonj!s af by clkc Yolkslid t nisp;cbring
word. Daarom maak die
Volksbowc-~ing \'an elke middel gcbruik om !.Y
lcde arbeidsbewus tc maak. In plnas
van om tocgclnat te word om doolloos
op straat rond to drentol of op
knfce-'toepc te staan en ginnegnap, \'lord die
jcug in landsdienskampo saamgctrc!t,
nie aileen met die doel om die vader
-l;mt:sbotlem te versorg nie, maa1· ook
om I1UIIe met arbeidslus te besiel.
Ver-dor word hulle aaugemocuig om in hul
spaltrl,yd nllerlci nutLigo work te gnnn
doon, by voorbceld om die tuine van
ones vnn <lao to be-work of om mot,
\'nkansiot.yo op plaso to gaan work.
Dog!.on; word nangcmocdig om hul
mocdors met nllerloi wcrkies in die
hui~houdiug to help, om ande1· mocdors
in t yo van nood of drukto te help of
om •.migo nuder volksorgwerk te doou.
Die kind word Ynn lcleius nf gelecr on.
self to work so<.lnt. hullo nie condag \'ir
arLcid hoef skaam tc w~s nie.
Gdukkig het die Afrikanervolk nog
uio in so 'n groot. mate verleer om t.e
work soos mot baiu andcr volko dis
gc\'al is uic. Weens <lie oorhcen;cndo
mvlocu wat die uitlander en vrcorude
-liug onder clio llrits-Joodse
kapitalis-lietic stl!b<:l in <lie ckonomicso lowe van
uus l:lud vurk1·y hot, is die
Afrikaner-vollt al mee1· en moor gcdwing om as wcrkncmers vir hul daaglikse brood
\'an die uitlaudors afhanklik to word.
On~ \'olk hct. tot. 'n groot mate <lie
werkncmers in sy eic \'aderland
go-word, vir vrcomdu uitbuiters om op dte
votlighcid van ODS arbeid to teer.
lliordie tocdrng van sake het gelukkig
ocn bclangriko voordool mccgebriDg.
Om<.lttt ous vollt gowoond is om to work
hot hy nio vodoor om to work uie. Vir
dio toekoms is dit van die allcrgrootste
bolang omdat ons 'n toekoms tegemoet
gaan waar nio goud en silwer sal tal
nie maar wei ons produktiewe
arbeids-ltrag. lu hicnlio opsig het ous as volk
'u groot. voonlcol bo die bnie
vreemde-lingc wat in ous poorto ingosluip hot.
l\Iaar ous knu uio nnlan.t om op 'n
:mdcr en wol cnigsius verontrustcnde aspek te wys nic. Dit is na:unlik die nciging by so baio Ynn ons om sekero
soorte work as ,kaffc:rwerk" opsy
te
skuif. Scum; i.s by voorbcold skaam om
'u kruiwn vol gocd dour die strnat ta stoot, omdat dit dan kaffcrwork son
woes. Ook is ons skaam om mindcr
aangcnnmc work
te
docn. Dielibera-lismo on ltapitalibera-lismo hot ons blind
ge-mank vir die adel wat danr in allo
arboid slmil.
Dit. is 'n verontrustonde aspek, want
ons prant. so dikwels van segregasie en
ous is <lit. almal ceus <.lat segrcgasic
noo<.lsaaklik is vir die hnndhawing van
clio bloodsuiwcrheid van ODS Yolk.
Be-sof ons die vollo implikasies hiervan?
!Is ons die nie~blnnkos wil segregeer
moo~ ons borcid woes om uiteindolik
ook soudor hul arbcid klaar to kom.
Ons lmn dan nio moor van kaffenverl{
prant nio. Ons snl clio werk self mout.
docn. Dit is tyd dat oos volk die
im-pliknsios yan sy sogregasiebeleid
dceg-Jilt moot bcscf on bowus moot word
\'llll dio wnnrdo van sy cie arbeid.
Ilier-dio plig rus veml op clke brnudwng.
Die Ossowabrnn<lwag staan in die
tckl·n eu in die gees van die arbcid.
In die volgendo b~spreking sal ous
ann-dar~ ~~e :tau die arbcid as ~ie ~uigste wt·~ \IMrlaugs <.lio selfstandtghetd v~n
die gosin bevordor kan word en n.rbe1d
as volksdiens, asook dis eise wat dit
ann die arbeidsorganisasio en die
ar-boidsbcleid stcl.
VAN
ZYL,
BOSMAN EN VAN lYL
(EDMS
.l BPI\.
Kerk§aal-Gebou . ·. Voortrekkerweg
MAITLAND
~
Boere!!
Eindelik die
o
plossing
om
stabiele pryse te kr
y:
~
§tuur u vee aan ons-
-
-die
firma wat
aileen per graad en gewig daeliks bemark
Skryf oir bceonclcrhcda en p.:rmitte.
Po.bu3 22. Foon 5-2370. Telearammc : GEVIIG.
MAITLAND.
VERJAAUDAGKETTIJ.~G
29 April : Francina du Preez
(George); 30 April: Chari du Plessis
(Stellenboseh), Ann:~. Nieuwondt
(Stel-lcnbosch), ~larthinuR J. Kilian (Port.
Elizabeth), Graco Brink (Sutherland);
1 raei: Johnuncs C. Elll (Port
Eliza-beth); 2 Mci: Thomas Vcrmank (Port
Elizahoth); 4 Mei: Hcndrik de V
ii-liars (SLollouboseh), ChriH vnu Itijswijk
(Stollenbosch), Andrew v. <.1. Walt
(Kaapstud), J acobn Oosthuizcn
(Ob-servatory); 5 Mei: Ilt'rmina Schmidt
(Pears ton),
I•:
lise ~tndlur(Touwsri-vier). Malherbestr. 281 Capital Park Foon 2-5~99 PRETORIA Reutc adrot vir plase, lcnlngt.
!Sl'RIK KOPI'll::!;: , C. lllyl van stuolc,
D
pragll~;e
\'lch; la.ngs rl\'lcr, :;o mor!: role· JWnndo In ·1 krullpe verde~!, 7 mor& swt:crt· !,'l'Ond waterlcllandc, wc1rcs oor 3,000 morg;t,-vet·trcltwounhul::~1 wJudpomp, melllka.mct·, lmhl l>ulte~;cbouc, l<od~ttlilc, krnlc, niles l>al~
nctJica cu uceglll< op0cJ•It;. Prys £1,;;00 or tc rull vJr •u J>lnna In 'l'rn•U9\'nul. (Nu. 1()8).
Dl::>'l'RIK HOUXVlLLJ•:; l:i Myl Vllll Ali· \Val Noot·d, ~ tnyl vatl 2 vtn~Jes, G30 Jnurg, gclcU u.an spruil, vcrdcd In ;; lmtnpc,
&C-brol<.o \'cld, bale gocd vir cnlge soort vee; mool Uttm, 2 vcldtltunmc, ~;oct~ lundc, lcwor ult»tckcnde korln&· en mlclicoeuto; ~;ocle
woonhuls, ~;root rondawcl, bulc st·oot wuen-huls, ~;root slnl, mcll<ltU:mcr, allcs onder oink· dnl<kc. Prys £2,000 oc to rull vir 'n hoUvold· vo plans In T•·uu mal. (No. lUU).
DI!l'l'RJK PAH'i!l: Ucabcwerltto )>lUna lu diBtr!k, 3 my! vnu olnslc, 650 mor,;, modcrne 12-verlrekwoonlluls, wacnhuls ~n nllo nodlge
bullc~o;~boue, bywonerhulij, 2 rontlnwcls, skuur
VIr 1,500 •kapu, a110 l>lockumb<>m~. 11,00(1 wlnt;crdstokke, 3 th•mme. J>rys .1:~,100. (No.
170).
DlSTRIK ULOJJ:Mlo'ONTEIN: 300 morg, weens sy voordcllt;c Jigging (12 my! vnu Dlo.:m!onteln, ·1 my! Vll·!l l,'l'OOt stnslc) snl
tlCl!U' nle makllk 'II me~r ~:c•klklo pick vir 'n mc!kery, h~cndcr·, vark- en t.'l'Oeutcboer
-dery te l<.ry woc3 ole; vcrdcel In 7 kampe, wel\•uld ultstcl<cllll VIr ~;root· en klelnvce, on,;evccr 100 Jnort: pragtlse vlel en die hclo
plans soet t:rMvehl: 8 mor~; knn besproel
word wnarvu.u 2 more onder lusern; water·
voorslenlng: :; uuwo wlndpompo en ccn 10·
perdckrag scntrtcugaalpomp; r,crlcfllke
8-\'Crlrckstaondakwoonhulo, wyo verandas, ''"arm en kouo water a.o.ngelU: motorbuJs,
me!k- en cnJinknmers en ntdnk·koelstal.
Prys £6,800. (No. lil).
DISTRIK REDDERSBURG: 'I'wee pln.se aanmel<nnr, min of meer owe GToo!, kan snnm of aroonderllk ~;ckoop word, bcskou
as va.1 dto beslo plo.so In dlo Vrystnnt, In· dlen nlo In die Unle nlo; ccsnmentllk 2,2G3
morg, nlbcl s;oed omheln en In bale kampe verdcel. Plo.M No. 1: motlerno 12-vcrtrck· woonhuls, 2 tnolorllulsc, ·1 pnltknmcrs, stnl en krnle, 0 knmpc met water In al die knm·
po. No. 2: •n 0· en •n G-vertrckwoonhuls, motorhuls, alai, lu·nlc, ens.; G l<nmp\', w&tcr
In elite lmm)>; Rlctrlvlor loop onsevcer 3 my! deur die crond on f.!IO VOid bcstnnu ult
vlaklo·, vlcl·, berg· en rlvlcrvcld en Is ult· stekend vir crool- en klolnvcc, vecslcktes en pine onbekend; korlng en Jnlellcs word so·
kweek. MoontllkJJede vnu dlc ~;rood: Rlet·
rlvler kom dcur •n poort en die regerlns bet nl opmctlnsswcrlt lnnl docn om die poorl vir •u bcaprocllngskcmn op to dum. In •n nndcr poort Is reeds •n 1;root dnm (gevocd deur •n sterk standhoudcndo ronteln) wnt met dlo oonlu \'nn •n dam In eersgcnocmdc poort nnnmcrkllk ver~;root knn word, deur· dnt,IVJ die poort In Rlctrlvlcr op;;cdnm word, sy ullloop oor •n bult g(l(ln en die wntcr In die dnm vru> die nndcr poort bring - on be· perkto voorultsl~;te vir •n koper met knpltruJ.I en ondcrncmlng~,;eca. Prys £8 lOs. per
morg. (Nos. 172 en 173).
VIr •n mcer ultvoerlgo beskrywlng van
blerdlo en •n sroot vcral<cldcnhcld onder
plase wat ons hot om tc verlcoop or
vcrrull or opdros om u elc piM.S tc verlcoop
of verrull skryt nan: STEUIDrEKAAR, die
vlnolsc clendomsvcrllllpcr,:~. TeiCGT:UUmc ,.Dlli:NSTJG," Pretoria.
MARKAGENTSKAp
V
Iioee
M.or~-
Mark
KAAPSTAD
t)
DETAI..ING GESKIED ONMIDDEL·
LIK, WEEK:LIKS, MAANDELIKS
Of 8008 VERLANG. BEST£ &:EI:BSE.NDE PJll'SE,
MINNAA.R
&
VAN SCHOOR
JC:ea.aQits G'CIITAV JI.ET~.
~- &-dlJ,
DRIE
LEERWERK
I
·JIER bet! ~ die gdeenthcld waar1·oor u t;C:wll·.; (a) Beste! •n Snkportefeu!Jo ('wallet')van eg!e Leer, nlcmplc omgcwcrkto butte
nntc-6 dm. x 4 dm-Bruln or Swnrl met
'0.13. • Vln&, Pcrdekop of Kocdei<Ot> In oor· spronkllke pcrmanento klcure, teen 17/<l elk.
(b) "Speslale Mnnk" met
•o.
n
.o
WnJ>en,or selfde ontwcrpo op teen 25/· ellc. (c) "Spcsla.le Populcre Mnn-k" In pras· tlge gemengtle klcure met u Voorlcttcrs en Vnn, blnno lngeGTaicer In gcklcurdo Kuns·
skrl! en met cnlr;o Wupen op voorknnt teen
30/. tot £2 cllt. Koutnnt mot Bestelllnf:, POS\'ry.
Kontant by nrlewcrlng 1/6 cltstm. Te·
vrcdcnhcld gewno.rborg. BE::O.'JiRt)NO-IJ:UNS·DlENt<." J.>osbns 23~, Botlllcllcm.
§choemanello
-Dran.k
• • 0 0 •vm.
KWA
LI
TE
I
T EN
TEVRE-DENHEID DIE GOEDKOOPSTE
WYNE: Fonkelwyn Lewenswyn Vermouth Hanekraai -Cocktail Likcurwyn Ou Port Jeripigo Rooi Jeripigo, Wit Soet Musk.a.del Port Worcester Hock Pontak Spesiale Sjerrie Sjerrie BRANDEWYNE: Schoemanello Ekstra Spesiaal Brandewyn, F.C. LIKEURS: ".!5 ~ ~~~~
1.
~
5.8
d.,s~
~2;a
c::l,..!i., Qltw;
~
iL,jj
51-3/6 2/6 3/6 2/-1/3 1/3 1/2 1/2 1/1 1/1 1/-lld. 716
7/
-6/6Kersie-Brandewyn 6/6
Anys-Brandewyn 6/6 Gemme r-Brandewyn 6/6 Lemoen -Brandewyn 6/6 Peperment-Likeur 6/6
Van der Hum 6/6
JENEWER LIQEURS:
~~~~
,.:i
a.s-o
lol"'B"' ... t .. ~,..c.,..~2!g
"'l:"'
~=~., ~h.5/
-3/6 2/6 3/-1/8 1/8 1/2 1/21/1
1/1 1/-lld. lOd.~~
I.s
~~
c:l~
~l
8/6 8/6 6/-5/6 5/6 5/-4/9 4/3 G/6 36/-6/3 34/ -6/- 33/ -5/6 31/ -5/6 31/-5/6 31/ -5/6 3 1/-5/6 31/-5/6 31/-Lemoen-J en ever 7/6 6/6 Suurlemoen-Jenever 7/6 6/6Voeg by G/- vl.r k:t.~le en boUela, «'.0 l.Z/8 vlr vnatJio wnt vergoed sal word b7 teru~ sendlnog:. Ons !ewer dmnl< lu ons 1nlloue1'11 soi!Ulk ons ~·oorrnde "nn lnl•ouerb bet, eu
alleenll.k op 'foorwaardo dat <llo l.nbonc.nl l>lnno sestlg: <Inc aan ons tcrog beaorg word. Wctu• bottel 'k.:uu'ste !>an oos allecnllk In ons cw
bot~, ldulea drank •·erpak, wanr oullto
drank 'n m.lnlmom PI'YII \Bn tl·~O beloop
(t!f-vlr lnhouers l.ngeslult). lndlen gocdko~r I<U· •les vcrlung word moet u u cle 1nllouuu unu
ous BIUID',
Word verkoop In 1~1>oHol·ld611le& or G·gcl -UngvontJics ot GTOtcr. U kl.sslcn ~·nn 12 ll ot--teiS kJ\n WS'D, Bmndewyu, Jene••er, Lll<cur,
Vennoutll en Hnnekrnnl be\·nt.
•.rennc:-K.!II.D, plna trelnge.ld ru\ sylyne, K.B.A, plu11 uclnkonunlssle. V.O.S. OODTSHOOnN.
B
e
s
t
el van
JURGENS SCHOEMAN
losbus 142.
Ou
dtBhoom.
1~4~~ke
AVBOB
Lode Hootkantoor: Roacnro-fonds £113, ()()!)St. Johnstraat 65, BLOEMFONTEII'1
Bcgra!nlsse, Klste, Kranse, Grafoto~
II (' n J1 I
5
Ill kv lJl\
K
.ES
j•RAAL
,
rE
Bplt. ~S92, 1.m~.: ~··o
•
iSE by3-VIER
DIE 0.13., WOENSDAG, 28 APR. 19-13.
O
ns V
«1lik
&
alll rHi
e
By
die Graf
RegiiDl
, Oio !;lryd wat die Osscwabra ncl-wag s!.t·y, is in <.lie ecrstc plans 'n etiesc stryd," hot genl. J. A. Smith enige
maando b(Ciedo gcso. In die huidige
sLryd om dio ordes wat vir so baie 'n
wedloop tusscn stelscls is, rnak uio
waarheid van bogenoemuc stclling d ik-wels verlore. Die Osscwabrandwag s&rewe daarua om die Afrikaneruom te ontworstcl a:Jn die nccrndo invloede 1·an dio libcralisme Nl hom weer Le
1·erhof tot, clio hoogtc van soclclike adcl
wat, sy ,·oorgcslag verwcrf hot. Afge
-sion vnu clio politioko aspek waar
agtc·l"idnppery on bemoddoring aau die
ordo 1·an die dag was, is d:l:\1" nog 'n andor belangrikc ,-eld wat. selfs 'n J!rOlcr bcclreiging vir ons Afrikaaose ,·olk inhou, en dit is clio lorrcin van opcnbaro en inncrliko scdclikheid.
Ondet· die liberalismo is losheid 1•an bcginsels op scdelike gebied voorgehou
as 'n doug en onder die lra.pitalistiese
uit.buii.ing is gebrek aan okonomiosc miudelll iugcsleep as vorskoniug vir sulkc los!Jnndigheid. )lcnige jong .Afri
-kaner wnt uog bereiu was om \'as te kleef ann die bcginsels van sy Chris(.c. like l•rfeni~;, is dour hicrdio ,versko -uing" aangemoedig om clio pad van die .Afriknnorvolk to verlaat on op die • altnat· 1·~n die liberalismo to gaau offer. Versnippering van dio gesonde gesinsvor'band en die kunsmatige same -holddng van jong mense in ons groot
stede hot '11 Vl·ugbaro agtcrgrond ge
-vorm vii· 'n afskuwelikc euwel om te
ontkiem en wat vandag llosig is om sy
vergirtendo wortels in ons vo:ksliggaam
binne tc uring. Van kerkliko kant
word dnat· IJaio gcse on gcdoon om hicr
-dio uuwul in sy dodclike omvang to be
-kamp, maar ook dio Osscwabraudwag
met sy ideaal van 'u gesondo gesins -lewe, is gcroepe om as volksboweging alarm to maak teen die ousedelikheids -erfonis vun die liberalisme.
Daar is baie jong manne en moisies in dio golcdere van die Afrikanerdom wat nio mcor hul verantwoordelikheid
tocnoot· hulself en die t.ookoms van hul
volk besof nie, jougmanne en moisies
wac al !.0 verstomp is uat, hullo te spog
loop mot. uitspatlilille<.lc- v:m die duister
wat hullo nan die Jig pro beer voorhou as
kordaat. Hierdi9 mense moct bosef dat
hullc besis is met die sevaarlikstc
vyfdekolonne-bedrywigheta waarmee •n
volk se bestaan ondergraaf ltan word.
Die gcsldedcnis leer 0!1S dat .die
euwcl van onsedeliltheid 'n vcrskynscl
is wat hem openbaar by 'n volk wat
besig is om to versterf. 'Vnnncer volke
hul lloogt,epunt berc-ik, verval hullo. in 'n t oest.nnd 1•an bnndeloso onsedehk -beid wat Of die simptoom Of dio oar -sank van hul ondorgnng is. Kou het ons cio volk tydens sy onderworping vraagstuklw van die on \'Oik, wat, hom oormcesLer het, geiirf wat vir menige
toeskouo-r to groot lyk om opgclos
w
word dour 'u klein volkie soos die Afri
-knncrdoul. Maar tensy ons jcug
ont-waalt, sal dit blyk .dat die grootsto
tragedie wat ons vellt ingevolge sy
enderwerpenheid oorval het, juis liier·
die feit is dat t:y- die pasgeborene-die
siektevet·sltynsel van 'n sterwende ryk
georf het.
Vir ons volk le daar nog 'n skono
t.oc-koms voor, maar dan moot die jeug
va.n va ndap; besef d~tt hullo 'n duro
vcran !.wQordolililleid tcenoer die moe
-ders eu vaders van die t.ockoms hot.
Elke jeng man bchOert in dio omgan~;
met 'n dame te besef uat hy teenoor
'n volltsmeeder van die teckoms staan,
want sekorlik sal g~en trot so Afrika
-ner bogccr .dat die moeder van sy vo!~
dio stompel van 'n sedoli!t-vervallcne
moet
ur
a
nie, en dieselfdc geld vir dio jong n~oisio.Die O.B. het hom geroepe geag om hicrdic waarskuwing to uit teen 'n kwantl wnt reeds roep om openbare erkonning-soos dit in andor libcralis -ties-\·Orl'a!lo lando reeds orkcn wo rd-want afgesicn van die godsdieostige
aspck va.n clio snak, k~n goon voll>s
-bcwe'jl;ing toelaat dat cite voile wat hy
probeer dioo, vcrlnag word tot 'n. volk
van iu~teloscs nie. Ons kan me as
volk begin waar ander volke llul graf
gevind hot nie- dis doodlds kan nio
ons wiog wees nie.
DIE O
.
B
.
, W
O
E
NSDAG,
28 APRI
L 19
4
3.
Br
o
kkies uit die Bui
te
land
T
UN
I
SI
E -
D
I
E KEE
RJP
UN
T
Il
'l
D
IE
OO
ULOG?
lly gclccnthcid van 'n privnt.e vorto
-ninrr van die rolprent ,Desert Victory"
het~veldmnarskalk Smuts o.m. die vol
-geude gcso : ,Die veld to!};. under ~1ou
sy cinde. Dit is mcrkwaat:dtg uat lue r-die cintle sal kom op dteselfdc pick
waar moor as 2,000 jaar gelcdo clio toe
-koms ,,an die wereld in die Slag van
Zam[L bcslis is. Dit kan gebeur dat die o-csldcdskrvwcrs van die toekoms die :.oestynvel~itog wat in hicrdie rol
-prent uitgebceld word, en dio aansta:tu -de finale hewige drama in die punt van 'Iunisio sal bcskou as die bcslissendc oomblik in hierdie wereldeol'!og. Daar sal clio lot van die woreld nogeens be
-slis word on die toekoms van die vry
-lwid yan die mensdom verseker word.
Daardio cinde in die groot sing sal nou gou kem." Aldus veldmaarsknlk Smuts. Dit is 'n geleentheidsrocsprnak m~t clio ~ewono gcmeenplnse en as ~damg
verdicn dit nie to vee! aandng nto. Om him·die redo moet by voorbaat, nan lescrs ,·oron!.skuldigiug a:tngobied word dat
kommentaa.r op 'n gelocntheiustoe
-spra~.k v:m die Veldrnao.rskalk gclcwer
word.
Dit. is volkome waar daL in dlo j:tar 202 v66r Christus by Zanl!~ 'n beslis -singslag plaasgevind hot wa.nr Hanni-bal, die gevnarliksle vyand wat die Ro -mciuso Ryk gehad hot, met sy ver -swnkt.o krygsmng verslaan is en J'X ar-ihago tot 'n uitcrs nadeligo vredc ge
-dwiog is. Dit is ook volkomc juis cl:.1.t
Zama. in daarclie dee! van die wereld
gole hot wat vandag as 'l'unisio bekend
sia:tn en waar daar op dio oomblik hard go\'cg word. Dit is ook velkome waar dat die wocst.ynveldwg, wat in die rol -pront ,Desert Victory" uitgcbceld word, clio Britto tot. in die punt \'an Tunisia govoer hE't,.
Hiermeo eindig die waarheid geba
-scord op foite en kom die bespirgeliuge
en voorspGI!iugs van die Yelclmuarskalk
ann die bcurt.
Hy
\·ind ujL ,merk-waardig" dat die einde van die Afri
-kaaoso veldtog ,sal kom op <.liesclfde piE.'k waar meer as 2,000 jaar geledo clio to<~kOIIIS ,·an die wereld in die Slag van Z:una bcslis is." Wnnrom viod hy dit modnvaardig as tussen die Slag van
Z;tma en die huidige stryd in 'l'uuisio
tog nio clio minste verband kan bcstaan
nio? Die Slag van Zarna. het plaasge -vind in clio kerulancl van clio magtige Karthaagse ryk en dnarom kou dit be
-slisscnd weos, terwyl die huidige stryd in dio stratcgics-bclangrike maar mag -tclosc Afriknanse protektorant, Tuni -sio, van 'u vcrslaando Frankryk plaas
-vind. Vcel merkwanrdiger is die ver
-band tusson die woud van compiegne
van Novcm.ber 1918 en die weud van
Cempiegno van Junic 1940.
,Monvnardig" vind die Veldman r-skalk dit waarskynlik omdat hy nan die Aft·ikaansc veldtog allcsbcslissende eienskappe toekeo. Verklanr hy dan
nio: dao.r (in '1\misie) sal die lot van
die wercld nogeens (soos by Znma). be
-slis word ou die toelwms van die vry
-hoid van die mensdom versoker word"?
Dnar is waarskynlik baie min militore
<.lcskundiges wat met hi01·dio voorspe l-ling van clio Veldmanrsknlk akkoord sal g;aan. Die pas aangestelde iolig
-tingsheof ,-no die Britse vloot, admi -ranl sir 'William James, wnt onlang>:~
vorklaar hE>t ,dat hie1·die oorlog slegs
gowen sal word as ons ons Jeer op dio Vastcland nan wal bring, sal moeilik mot die \7eldmanrskalk sc ,·oorspclliug akkoord gaan dat ,die lot van die we -reid" in '1\misic beslis sal word. Oort
sal dit, mooilik gnan om 'n realis soos
Stalin to oortuig dat. dio AfrikaanRo
voldt.og die ,ware .Jakob" gaan wcos, solfs nl sou die rolproni ,Desert 'Vic
-tory" wnt in Rusland vcrt.oon word out die pruttelende Bolsjewiste oor die mi -litcro prestasies van hul bendgenote in to lig, daar 'n ,wnro scnsasie"
,·cr-oot·saak hot. Nee, die landing van 'n
Bt·its-Ame:rikaanse lect· op die V:tste
-l~nd en claarna. die_ op1nt1rs na Bel'lyn, d1o hoofstad van clte keru1!1ml van die
Spil, snl veol makliker uit, die naby
-golec en industriccl-ontwildwlde Br
it-tanjo as van uit die vordot· afuolcii en onontwikkelde Noord-:Afrika kau
ae-skied. Dit. is moontlik dat. dio geski;;'d-skrywors van die toekoms, wnarop diG
Veldmaarskalk hom berocp, die groot
beslissoude vclcltogto in hiordic wereld
-OOJ·lug uie op Afrika nie mu:u· op ander
worelddclc sal vind. ,'\.s die 13ritse
pro-paganda clio Spiltroepc in 'l'nnisie op slogs 200,000 skat, d~tn is dit selfs waarskynlik dat dio Afrikaause veld -tog, in vergelyking met ander r euse-veldlogte in die huidige oodog, dour die gcskiedskrywers van die toekoms gladuio as beslissen<.l beskou sal word nie.
VALB~ VOORSPELLINGS
A~tngesien die- Voldmaurskalk hom
wecrecus aan voorspellings ~ewaag hot on anngcsien gebeurtcuisso scdert 1 September 193<J so vinoig plansgoYind hct dat die kort mensliko gehcuo nie nltyd kou byhou nie, \'Oig hior nmt ouigo voorbeelde van waat·scggory soes
gone-cm uit die Cape 'l'imos:
AI dio dcskundigcs in Louden stem
saam dat Duitsland nio moor as 'n
pam· mnnnde kan uithou met sy hu i-dige voerraad petrolcum-produkto nic.
(September 1939).
.Brittnnje en l!'rauk-ryk sal (in die Wcstc) sckerlik nio :lan clio slanp ge
-v:mg word nie. (Oktobcr 1939.) Dio 'l'urksc verdrag mank <.lit seko-r
d~tt Brittanje. en l!'rnnkryk 'l'urkyo ann
hul kant sal he as hnllo goroep word
om hul beloftc aan Roemo11io en Gric
-koland na te kom (Oktobor Hl39).
Oedurende die cersto week van die
Duitso im·al in Noorwci.i, hot die Cape Times o.m. die volgendo got.uig en voorspol:
Op land en ter sco word hul (die Duitsers so) kriminelo ondorueming (in
Noorwco) aan skerwe gcslaau.
Dit is hoogs onwaarskynlik dat eon
(van die Duitse sol date in Noorwce)
ooit. wcor die vaderland sal sieo. Dit is nou seker clat indordaad min ( '·nn die Duitsers in Koorweo) kan out
-snap . . . Die eindo is sckot·. liiorclie voorbceldo van grootprat
c-rigo on wcnsdenkerigc valse voorspe
l-lings, wat maklik honderdvoud ver
-mouigvuldig knn word, is nio tot con
of andor van die oorlogsvooronde state
beperk nie. Dit is nou eonmnal so dai die waarheid die eersto ongoval in 'n
oorlog is. Om dit to bescf is om enig
-sins t.eon aaklige ontnugteriogs be -skerm to woes.
Lie
w
e
r
Ont
wap
e
nd
e
Vo!k
as
Verslaande
Party!
7
n
In sy tocsprnak voorvorlodo week in Raapstad het genl. J. A. Smith na Duitslnnd en Frankryk vorwys as voo r-be.elde van volksbcwegi ng en par
ty-regoriug. Die een hot binno scs jnar
magtig geword en-clio andot· hot weens die pnrtystolsel ondanks sy oorwin -niugsbnit in duie gestort. 'n Pragtige voorbcold van partypolitieko onmng word gogce deur die Brit.se- joernalis Douglas Reed in sy bock Disgrace Abounding. Hoewel die skrywer as
Brit die Hitler-bewind ::~lcerp l'e
roor-deel, hct by ook gecn tycl vir die ou
-rnng va.n die partypolitiok nie. Op
bl:tclsy 157 verwys hy na Engeland se
gobrck nan bowapening kort voor die
nit.brcok van die oorlo~, en gee clio volgcnde oorsaak dnarvoor :
,In 1933 het al sy dcslcundiges in
Europa die (Britse) regoring gawaar-sku teen wat aan die kem was. In 1!)36 hot die Britse bowapeniog op pa
-piei· nan die gang gekom.
Is
ditwerk-lik nou, in 1939, onder wcg? \Vaarom
is uit uie in 1933 of 1934 begin nie?
Stanlcv Baldwin het in November 1936
in antwoord op hierdio bcskuldiging geso dat ,volgeus my moning' dit ,die
vllrlics van die ve!'l<iesing gewis sou
bctclte:1 hot as ens aan die land sou se
dat Duits!and besig is em te bcwapen
en dat ons meet bewapen. Dour tot
1935 to gowng hot, hot ons die vork
ie-sing met 'n groot meerdcrhoid gewen' .:'
Vir die partypolitiek is dit dus bate
bclangriker om 'n verldesing to wen as
om voorsorgmaatreiils to tref vir die
land so bcskerming!
RA
M M
E
Opreggetcclde Wanganclla Rnmme teen
bate rcdclike pryse. r<udde Ramme
!3-10-0 tot £10. Stoet Rnmruo £12-10-0
en l:lo~r. Groot ltarknsso met ut t-st.nande kwalltctt en Icnste dte ken
-mcrlte. Skrywe aan: J. 11. ~IOOL
MA."', i:llcrlno, P.S. Crndoclr. l•'oon 712.
VOJLK§
K
A§
GEE:
3!%
Rente op Vaste Depo· sito's vir twce jaar.3%
Rente op Vnste Depo-sito's vir 12 maande.
2~% Rente op Deleggiuga
-sertifikate - opvor
-derbaur mot 3 maande
kennisgowing.
2
%
Rente op Spaarreke-ningo.
V o
l
ksk
as
(
Koop.
)
Bpko
(Opsertg kragten• dle S::ollpnatlows
Wet)
Hoofkantoor:
\/elkskas-gebou, sontrnal~trast,
PRETORIA.
~
Die Volk oe Banll.Somers
-P
AK
KE
H
IERDIE
sei -soen sal u behoefte he ann 'n deftige Somerspak. W aarom twee-kcer sovcel be-t :\ a I \"ir 'n Snycrspak a s
ons u een aan -bie<.l teen slegs
Die pakke is
nM.jies a f g
e-work en die kwalitcit i s vnu die beste. ·
Verkrygbnnr in Dnbbel- en Etl
-lrelbors.
Silwerpleet Sigaret.dose mot. die kaart
van Suid-Afrika waarop die Voortrek
-kerpnd aangedui word. 'n Pragtige geskenk; slegs 10/6 elk.
(Ko-operallcf) Bcperk
Oercgtstreer onder Wet No. 28 van lll22.
Posbus 909,
VcoUrelXII.elllU'O:lO,
MIDDELBURG5
Tr:>oavs.nl.
PRETORIA.
N:b;o-.Jtot<tatl'&.S.ti,
GROBLERSCA!..,
Tmruv~.
Eienaar: 0. D. DE I<OC'(
a.tcnte vtr Pootl8<1 eu Q.rd. Vrnsmo~ro
T
OT
ffJ
D
IIENS!
V.illJ,i{, AANB!tVEU ..