Het graven van nieuwe en het verruimen van bestaande s l o t e n en l e i d i n g e n i s r e e d s in belangrijke mate gemechaniseerd. Niettemin noopt de s c h a a r s t e aan afwerkers en de hoogte van de a r b e i d s l o n e n t o t een verdere en meer v o l l e d i g e m e c h a n i s a t i e . Vandaar dat door een beperkte groep van g e ï n t e r e s s e e r d e n en t e c h n i c i een onderzoek werd i n g e s t e l d naar de mogelijkheden om d i t probleem op t e l o s s e n .
Er bleken vele mogelijkheden t e zijn. Daarvan werden de gemakkelijkst u i t v o e r b a r e in de praktijk onderzocht.
Deze proeven b r a c h t e n geen oplossing ten aanzien van h e t afwerkersprobleem, maar ze toonden wel aan dat door onder bepaalde omstandigheden gebruik t e maken van bepaalde machines toch nog een v e r l a g i n g van de kosten i s t e b e r e i k e n .
Het v o l l e d i g machinaal graven of verruimen van s l o t e n lijkt op d i t ogenblik nog n i e t mogelijk, omdat we in ons l a n d hebben
t e maken met een g r o t e v a r i a t i e in p r o f i e l e n en omstandigheden enerzijds en met goedkoop werkende d r a g l i n e s anderzijds. Dit neemt e c h t e r n i e t weg dat het probleem a l l e aandacht v e r d i e n t .
Gedachtig aan h e t gezegde, dat twee meer weten dan één, werd b e s l o t e n om de r e s u l t a t e n van de besprekingen en de proeven
zo v o l l e d i g mogelijk in een r a p p o r t weer. t e geven in de hoop, d a t d i t in de lering van l e z e r s a a n l e i d i n g mag zijn t o t nieuwe idee'ôn en ontwikkelingen, d i e ons d i c h t e r bij het gewenste doel brengen.
Wij houden ons voor nieuwe idee'ên dan ook ten z e e r s t e aanbevolen.
Wageningen, maart 1962 De D i r e o t e u r I r . H.H. Postuma St.no.I47-I7OO-3O-3-I962.
- 1
INLEIDING
Het g r a v e n en v e r r u i m e n van s l o t e n en l e i d i n g e n b e h o o r t vermoedelijk t o t de m e e s t voorkomende c u l t u u r t e c h n i s c h e werkzaamh e d e n . Hoewel werkzaamh e t vrijwel u i t s l u i t e n d met d r a g l i n e s w o r d t u i t g e -• v o e r d , i a h e t t o c h nog n i e t v o l l e d i g g e m e c h a n i s e e r d omdat h e t
af-werken van de t a l u d s i n h a n d k r a c h t moet g e b e u r e n . Voor d i t l a a t s t e zijn g e m i d d e l d tv; e e a r b e i d e r s p e r d r a g l i n e n o d i g .
De k o s t e n van h e t afwerken a l l e e n b e d r a g e n 20 t o t 10°/o van de t o t a l e k o s t e n . B e h a l v e h e t afwerken moeten ook de v o o r b e r e i d e n d e werkzaamheden a l s t u s s e n s i c h t e n en r i t s e n g e h e e l i n h a n d k r a o h t worden v e r -r i c h t .
I n v e r b a n d m,ei de s c h a a r s t e aan afwe-rkers en de hoge a r b « i d s l o n e n hebben e n k e l e g e ï n t e r e s s e e r d e n en t e c h n i c i z i c h i n k l e i n e k r i n g b e r a d e n o v e r de wijze, waarop h e t g r a v e n of v e r r u i m e n van s l o t e n v e r d e r zou kunnen worden g e m e c h a n i s e e r d en of e v e n t u e e l door h e t g e b r u i k van b e p a a l d e m a c h i n e s of h e t t o e p a s s e n van b e -p a a l d e werkmethoden een k o s t e n v e r l a g i n g zou kunnen worden b e r e i k t .
D a a r t o e werden o . a . de i n b i n n e n - en b u i t e n l a n d b e k e n d e m a c h i n e s ' b e s p r o k e n en hun v o o r - en n a d e l e n t-egen e l k a a r afgewogen. V o o r t s w e r d g e t r a c h t d o o r h e t c o m b i n e r e n van b e p a a l d e m a c h i n e s nieuwe werkmethoden t e o n t w i k k e l e n , d i e e v e n t u e e l voor t o e p a s s i n g
i n a a n m e r k i n g zouden komen.
T e n s l o t t e werden met e n k e l e voor ons l a n d b e t r e k k e l i j k nieuwe m a c h i n e s a l s een m o b i e l e k r a a n , 'een h y d r a u l i s c h e k r a a n op een w i e l t r e k t e e r en v e r s c h i l l e n d e d r a g l i n e bakken p r o e v e n genomen. . ' A a n g e z i e n de p r a k t i j k i n het algemeen v e e l nieuwe idee'ên o p l e v e r t , werd b e s l o t e n hot b e s p r o k e n e en do u i t k o m s t e n van de p r o e v e n t e p u b l i c e r e n , t e n e i n d e de p r a k t i j k een o v e r z i c h t t e g e v e n van de v e r s c h i l l e n d e mogelijkheden. M i s s c h i e n kan zij, h i e r o p v o o r t -bouwend, komen t o t b e t e r e m a c h i n e s of t o t werkmethoden, d i e b e t e r
P r o b i e e m s t e l l i n g
De p r o b l e e m s t e l l i n g i s neergelegd in de volgende vragen s 1 . Voor v/elke s l o t e n moet 'in de e e r s t e p l a a t s een oplossing
worden gezocht ? . .
Het met een d r a g l i n e graven van k l e i n e s l o t e n en l e i d i n g e n v r a a g t p e r m^ meer tijd dan het graven van g r o t e r e l e i d i n g e n . U i t onderzoekingen i s gebleken, dat,afhankelijk van de
omstandig-heden en de g r o o t t e van de machine, t u s s e n 5 en 8 m-'/m inhoud de max. c a p a c i t e i t wordt b e r e i k t . De l a g e r e c a p a c i t e i t bij de k l e i n e r e p r o f i e l e n i s voornamelijk een gevolg van ::
a. h e t r e l a t i e f meerdere en voor de d r a g l i n e moeilijke taludwerk b . het p e r m hogere a a n t a l keren v e r p l a a t s e n van de d r a g l i n e . Zowel bij de g r o t e r e a l s k l e i n e r e p r o f i e l e n worden de t a l u d s door twee a r b e i d e r s bijgewerkt, zodat ook in d i t opzicht de kosten p e r m-* "bij de s l o t e n met g e r i n g e inhoud hoger uitkomen.
U i t het bovenstaande v o l g t dat de aandacht in de e e r s t e p l a a t s d i e n t t e worden g e c o n c e n t r e e r d op de k l e i n e waterlopen.
Als r i c h t l i j n voor deze beperking werden de volgende.maten op-g e s t e l d s
bodembreedte i 0,50 - 1 m , t a l u d s • • ' s 1 s 1 - 1 s 1-g-. max1-g-. d i e p t e ; 1,50 - 1,70 m . max. p r o f i e l i n h o u d % ca. 5 m-^/m
Indien er i n het hiernavolgende van deze maten v/ordt afgeweken i s d i t a l l e e n gedaan met de bedoeling het p r i n c i p e van een b e staande machine t e beschrijven. Door s c h a a l v e r g r o t i n g of v e r -k l e i n i n g b e s t a a t de mogelij-kheid een machine te ontwi-k-kelen, die de in Nederland meest voorkomende p r o f i e l e n kan graven ( z i e punt 3 . ) . Een voordeel van genoemde beperking i s , dat men nu met een wat minder g r o t e v a r i a t i e i n p r o f i e l e n heeft t e maken, waardoor het probleem misschien i e t s .eenvoudiger word"t»
2-, In a a n s l u i t i n g op het voorgaande kan men z i c h afvio.b&„ of een
verdergaande s t a n d a a r d i s a t i e van de p r o f i e l e n mogelijk i s , z o -wel wat de bodembreedte en de t a l u d s a l s de inhoud b e t r e f t . Op zandgrond zijn de bodembreedten van de kavel s l o t e n meestal k l e i n e r dan op k l e i g r o n d , . terwijl de t a l u d s gewoonlijk wat minder
s t e i l zijn.
De moeilijkheid i s , dat men bij eventueel v o l l e d i g machinaal werk vermoedelijk z a l moeten kiezen u i t een beperkt a a n t a l s t a n d a a r d -p r o f i e l e n . Bovendien mag de inhoud (die samenhangt met de
d i e p t e ; n i e t t e g r o o t zijn, omdat anders de kans b e s t a a t , dat de werkdiepte van de machines ontoereikend i s .
Men zal van: ' a f s p r e k e n d n i e t t o t s t a n d a a r d i s a t i e overgaan wan-neer daarvoor goer>. dringende r e i e n e ^ b e s t a a n , /"'it houdt e c h t e r
3
-n i e t i-n dat het o-ntwikkele-n va-n machi-nes, die s l e c h t s e-nkele s t a n d a a r d p r o f i e l e n kunnen graven, achterwege moet worden g e -l a t e n .
3 . Hoeveel km s l o o t kunnen jaarlijks door andere machines dan d r a g l i n e s worden gegrrvan ?
Naar scha'irting omvat het graven van k a v e l s l o t e n en k l e i n e l e i dingen 50 t o t Gofo van het g r o n d v e r z e t van het w a t e r b e h e e r s i n g s plan.Aangezien i n de r u i l v e r k a v e l i n g e n j a a r l i j k s 40.000 ha in u i t -voering komen, zou d i t bij het graven of verruimen van gemiddeld 70 m s l o o t p e r ha neerkomen op een t o t a l e l e n g t e van 2800 km. Hiervan bedraagt het t o t a l e g r o n d v e r z e t naar s c h a t t i n g 2
9OO km nieuwe s l o t e n graven a gemiddeld 2fr m /m = 2,25 m i l l i o e n m
I9OO km bestaande s l o t e n verruimen of opschonen ,
t, gemiddeld 1 m3/m = 1,9 m i l l i o e n m
Totaal s' 4?15 m i l l i o e n m Wegens h e t voorkomen van hout l a n g s één of langs beide kanten van de t e verruimen s l o t e n z u l l e n vermoedelijk hoogstens 2,5 m i l l i o e n
m~> kunnen worden ontgraven door een andere machine dan een d r a g
-l i n e .
Naast de werkzaamheden ten behoeve van de waterbeheersing die i n r u i l v e r k a v e l i n g s v e r b a n d worden u i t g e v o e r d , moeten ook voor w a t e r -schappen vaak l e i d i n g e n worden gegraven of verruimd.
Het graven van bermsloten langs wegen i s i n d i t verband van minder b e t e k e n i s , omdat men bij het v e r b e t e r e n van bestaande wegen vaak h i n d e r ondervindt van o b s t a k e l s en men bij het aanleggen van nieuwe wegen gewoonlijk tegelijk met de bermsloten het cunet g r a a f t .
De t o t a l e hoeveelheid werk.waarvoor s p e c i a l e siootgraafmachines zouden kunnen worden g e b r u i k t i s weliswaar van een behoorlijke omvang, maar i n verhouding t o t de t o t a l e k o s t e n van de c u l t u u r t e c h -n i s c h e werke-n z u l l e -n de e v e -n t u e l e t e bereike-n koste-nbespari-nge-n
toch nog betrekkelijk g e r i n g zijn. ^
Wanneer we'aannemen dat ze f. 0,10/m z u l l e n bedragen, b e t e k e n t d i t , dat bij een hoeveelheid van 2,5 m i l l i o e n m^ een. t o t a l e b e -s p a r i n g wordt verkregen van f . - 2 5 0 . 0 0 0 , - .
Voorshands zal men de voordelen meer moeten zien in het besparen op p e r s o n e e l en het s n e l l e r doen verlopen van de werkzaamheden.
In a a n m e r k i n g k o m e n d e m a c h i n o s e n w e r k m e t h o d e n De m a c h i n e r d i e v o o r h o t g r a v e n c f v e r r u i m e n v a n w a t e r -l o p e n i n a a n m e r k i n g komen en d i e a c h t e r e e n v o -l g e n s z u -l -l e n v / o r d e n b e s p r o k e n aiin z 1 . S] 2 . G r e p p e i i r e z e n 3 . h y d r a u l i s c h e mr an ei 4 . H y d r a u l i s c h e k r a a n ( G r a d a l i ) 5» i r a g l i r . e s U i l of n i e t i n c o m b i n a t i e m e t a f w e r k m a o h i n e s ) c . G r a a f m a c h i n e s m e t e e n g r a a f k e t t i n g of e e n g r a a f w i e l 7 . r i e e m o u 6 . k l v h - . a . ' v a . . - ^ . w . L ^ h e g e g e v e n s e n :-.o _a •.._-".. •<.. ... . a a n t a l v a n d e c e m a c h i n e s m o e s t e n w o r d e n o n t l e e n d a a n f o l d e r s e.;., a d v e r -t e n -t i e s , s ^ d - ' -t wij n i e -t v o o r d e . j u i s -t h e i d k u n n e n i n s -t a a n . 1 . S l o o t r e i n i g e r s De l a a t s t e j a r e n i s v e e l a a n d a c h t t e s t e e d a a n de o n t -• w i k k e l i n g e n de v e r t e d e r i n g v a n s l o o t r e i n i g e r s . Op h e t g e h i e d . v a n s l o o t r e i n i g e n zh'r, r e e d s v e l e p u b l i k e " t i e s v e r -s e h e n e r . ; z - " d a t h e t n i e t n o d i g i -s om e r h i e r u i t v o e r i g op i n t e g e. an. l'en k a n z i c h h e t v e r r u i m e n of g r a v e n v a n w a t e r l o p e n m i n of m e e r v o o r s t e l l e n a l s s l o o t r e i n i g e n i n h e t g r o o t . U i t e r a a r d r i j s t d a n B i e t e e n de v r a a g of de e e r s t g e n o e m d e w e r k z a a m h e d e n v i a h e t s l o o t r e i n i g e n t o t e e n o p l o s s i n g k u n n e n w o r d e n g e -b r a c h t . , Wij d e n k e n d a a r b i j v o o r a l a a n c o n t i n u w e r k e n d e m a c h i n e s a i s de E i t s c h e r e n de h u l f f , w a a r v a n de l a a t s t e d i e n t t e w o r d e n g e c o m -b i n e e r d m e t een k a n t e n f r e e s . H e t a a n t r e k k e l i j k e v a n d e z e m a c h i n e s i s , d a t z e t e g e l i j k e r t i j d h e t t a l u d m o o i a f w e r k e n e n de o n t g r a v e n g r o n d v e r s p r e i d e n . H e t v e r s p r e i d e n v a n de g r o n d v r a a g t e c h t e r v e e l v e r m o g e n en v e r e i s t e e n a w a r e t r e k k e r e n e e n s t e r k e m a c h i n e . De R i t s c h e r , de i u l f f en de k a n t e n f r e z e n zijn m e e r o n t -w o r p e n v o o r h e t r - p s c h o n e n v a n s l o t e n d a n v o o r h e t v e r -w e r k e n v a n v a s t e g r o n d bij h e t g r a v e n o f v e r r u i m e n v a n w a t e r l o p e n . De h o e v e e l h e i d s p e c i e / d i e i n é é n w e r k g a n g u i t e e n s l » o t k a n w o r d e n verv.ijd.erd i s a a n m e r k e l i j k m i n d e r d a n 1 m - / m . 3ij d e z e m a c h i n e s zijn. b e h o u d e n s v o e r de s l o c t e i n d e n ( o n g e v e e r t e r l e n g t e v a n de m a c h i n e ) geen a f w e r k e r s n o d i g . D e z e s l o o t e i n d e n z u i l e n m e t de h a n d of m e t e e n a n d e r e m a c h i n e m o e t e n w o r d e n b i j g e w e r k t .
_ 5
-2. Greppelfrozen
Van de g r e p p e l f r e z e n komen voor het graven van g r o t e g r e p p e l s of k l e i n e s l o t e n eigenlijk a l l e e n de Dernag en de door
T.N.0. ontwikkelde g r e p p e l f r e e s in aanmerking, die in ons l a n d "bij het in c u l t u u r "brengen van de U s a eimeerpol der s worden g e b r u i k t .
De Demag i s u i t g e r u s t met een groot g r p,af w i e l , dat dat schuin op de voortbewegingsrichting s t a a t en de ontgraven grond meteen over een b r e e d t e van 5 t o t 20 m naar één zijde
over het l a n d v e r s p r e i d t .
Het p r o f i e l van de g r e p p e l s -is e l l i p s v o r m i g . Bij de maximale werkdiepte staan de bovenkanten vrij s t e i l , v/aardoor
de kans op i n s t o r t e n tamelijk g r o o t i s .
De afmetingen van het p r o f i e l zijn, afhankelijk van de m i d d e l -lijn van het graaf v/iel en de g r o o t t e van de messen, maximaal 0,70 m diep en 1,08 of 1,36 m breed of 1,00 m diep en 1,34 of 1,65 m breed.
De g r o o t s t e p r o f i e l i n h o u d bedraagt 1,35 rc /m.
Op de gemakkelijk verwerkbare grond in de I J s s e l m e e r p o l d e r s kan bij een p r o f i e l i n h o u d van 0,4 m^/m een gemiddelde c a p a c i
-t e i -t van 100 -t o -t 200 m3/uur worden behaald. Volgens de
f o l d e r s zou ze bij het graven van nieuwe s l o t e n i n g r a s l a n d op harde k l e i s l e c h t s 35 m^/uur bedragen.
De rupsen lopen aan weerszijden van de slootp de spoorbreedte i s n i e t v e r s t e l b a a r . Daarom moet de Demag i n de h u i d i g e u i t v o e r i n g ongeschikt worden geacht voor h e t v e r b r e
-den van s l o t e n , tenzij ze zo smal zijn dat h e t nieuwe p r o f i e l
nog t u s s e n de rupsen p a s t . p
Hoewel de gronddruk n i e t meer dan 0,120 kg/cm b e d r a a g t , i: het gevaar n i e t denkbeeldig dat de rupsen op slappe grond c s l o o t dichtknijpen, aangezien het graafwiel zich aan de v o o r -kant van de machine b e v i n d t .
Meestal zal aar. net begin van elke s l o o t een g e -d e e l t e t e r l e n g t e van -de machine n i e t kunnen v/or-den gegraven, omdat de machine n i e t vanaf de kant van een bestaande s l o o t kan beginnen. Dit stuk i s eventueel wel t e verwijderen door het e e r s t t e l a t e n graven, waarbij de machine in t e g e n g e s t e l d e r i c h t i n g werkt. Aan het einde der s l o o t , uitmondend i n een b e -staande s l o o t zal een g e d e e l t e n i e t kunnen worden gegraven wanneer de machine n i e t over deze dwarssloot of over de g e g r a -ven s l o o t kan rijden.
De door het I n s t i t u u t T.N.0. voor werktuigbouwkundige c o n s t r u c t i e s ontwikkelde g r e p p e l f r e e s i s u i t g e r u s t met twee schuinstaande schoepenwielen die z i c h aan de a c h t e r k a n t van de machine bevinden. De grond wordt over een b r e e d t e van ca. 9 m n a a r beide zijdon over het aangrenzende t e r r e i n v e r s p r e i d . De afmetingen van de g r e p p e l s z o a l s deze i n de F l e v o - p o l d e r werden gegraven bedragen ; bodembreedte 0,25ro» d i e p t e c a . 0,60 m, bovenbreedte ca. 1,15 m. De p r o f i e l i n h o u d bedraagt gem. 0,40 m-ym. De machine heeft enige belangrijke voordelen t . o . v . de Demag. De T.N.0. f r e e s heeft gemiddeld een hogere p r e s t a t i e en kan in t e g e n s t e l l i n g met de Demag van beide kanten van h e t p e r c e e l wer-ken, zodat het "leeg" t r a n s p o r t aanmerkelijk minder i s bij &aja.l«g van g r e p p e l s op i e d e r e 8 m.
t r e k k e r s i n g e b r u i k . .Deze kranen werken h y d r a u l i s c h of met l i e r e n . Sommige hydraulische kranen zjjn u i t g e r u s t met een grijper en andere met een bak. Welk type u i t r u s t i n g de voorkeur v e r d i e n t zal s t e r k van de aard van h e t werk afhangen (beworteling of andere v a s t e voorwerpen).
Een grijper i s g e s c h i k t om de bodem van een s l o o t t e v e r -diepen, terwijl een bak zich b e t e r l e e n t voor het verruimen van het gehele p r o f i e l en het bijwerken van het t a l u d .
De gebruiksmogelijkheden van de hydraulische kranen zijn e n i g s z i n s beperkt door de betrekkelijk g e r i n g e reikwijdte, in het bijzonder wanneer s l o t e n met afhangende Kanton moeten, worden v e r -breed, lie t r e k k e r moet dan vrij ver van de s l o o t k a n t blijven.
De nadelen van do geringe reikwijdte zijn soms g e d e e l t e -lijk t e ondervangen door van twee kanten t e v/erken.
Ook het graven van nieuwe s l o t e n i s met deze machines mogelijk. Men kan e c h t e r nog n i e t geheel buiten afwerkers. Bij het graven of verruimen van een smalle s l o o t kan men met de bak aan
de overzijde wel, maar aan de d i c h t s t bij de machine gelegen kant geen goed t a l u d maken. Aan de laatstgenoemde kant zal dus een afwerker nodig zijn.
De c a p a c i t e i t van de e e r s t e typen h y d r a u l i s c h e kranen was vrij l a a g , doch i s bij de l a t e r e modellen geleidelijk opgevoerd; zo kan bijvoorbeeld de Cornet I hij het verbreden van s l o t e n in r i v i e r k l e i een c a p a c i t e i t van ongeveer 25 m-yuur b e h a l e n .
U i t e r a a r d i s ook de hoge t r a n s p o r t s n e l h e i d in vele g e v a l l e n een v o o r d e e l .
Het begint er op t e Lijken dat d i t s o o r t kranen bij werk-zaamheden, waarvoor geen g r o t e bak en geer. lange g i e k zijn v e r e i s t , de d r a g l i n e s z u l l e n gaan vervangen, omdat de aanschaffingsprijzen en de u u r t a r i e v e n betrekkelijk l a a g zijn.
Ze hebben verder het voordeel, dat ze do gehele s l o o t kunnen af-werken en dat er geen stukkien blijven z i t t e n , die met behulp van een andere machine moeten v/orden verwijderd.
4 . Hydraulische kraan (Gradall)
De Gradall i s een v o l l e d i g h y d r a u l i s c h e kraan op rupsen of luchtbanden, die o . a . door een t e l e s c o p i s c h e g i e k meer mogelijk-heden heeft dan de hierboven genoemde h y d r a u l i s c h e kranen. Zij kan worden u i t g e r u s t met een p r o f i e l b a k voor het graven van s l o t e n . Volgens een a d v e r t e n t i e bedraagt de c a p a c i t e i t 30 m / u u r bij het graven van een s l o o t met een bcdembreedte van 1,20 m, een boven-b r e e d t e van 5>10 rc en een d i e p t e van 1,50 m ( p r o f i e l i n h o u d 4,75 tn-^/m). De bakinhoud i s naar keuze 100 t o t 750 l i t e r .
7
-De aanschaffingsprijs l i g t hoger dan die van een 800 l i t e r d r a g l i n e .
Hoewel er met do Gradali ten aanzien van s l o o t g r a v e n i n ons l a n d n i e t voldoende i s geëxperimenteerd lijkt het voorlopig n i e t waarschijnlijk, dat zij -ondanks het f e i t dat geen afwerkers nodig zijn- goeditoper zal werken dan een d r a g l i n e met afwerkers.
5 . Draglines (al of n i e t in combinatie met afwerkraachines)'
De p r e s t a t i e s van d r a g l i n e s hangen o . a . samen met het type machine, de hoeveelheid, t e ontgraven grond in m3/m, de af-metingen van de s l o o t en de omstandigheden waaronder moet worden gewerkt.
Het a a n t a l afwerkers bedraagt gewoonlijk twee.
Soms kan men de p r e s t a t i e van de d r a g l i n e verhogen door er meer afwerkers "bij t e p l a a t s e n 5 het i s e c h t e r de vragg of het werk daardoor goedkoper -wordt.
Tegenwoordig maakt men vooral op s l o t e n met een inhoud van minder dan 1 m-ym gebruik van d r a g l i n e s met p r o f i e l b a k k e n ,
die p r e c i e s i n het o n d e r s t e g e d e e l t e van de s l o o t p a s s e n . In het algemeen wordt a l s voordeel daarvan de b e t e r e k w a l i t e i t werk genoemd, omdat men het t a l u d van dergelijke smalle s l o t e n minder b e s c h a d i g t . Het g e b r u i k van een p r o f i e l b a k i n g r o t e r e
s l o t e n heeft e c h t e r geen zin, omdat het afwerken van de t a l u d s en de bodem daarbij r e l a t i e f een-minder belangrijke r o l s p e e l t .
u i t e r a a r d va.lt het ook t e overwegen om s l o t e n t e graven zonder afwerkers bij de machine; d i t i s i n de praktijk wel u i t v o e r -baar, maar het lijkt behalve u i t gevoel s overwegingen ook u i t het
oogpunt van het machinale onderhoud van de s l o t e n n i e t aanvaard-b a a r .
Een andere mogelijkheid i s , dat men de d r a g l i n e voor het grove werk g e b r u i k t , waardoor deze een betrekkelijk hoge capa-c i t e i t kan behalen. Een d r a g l i n e zonder afwerkers zal dan e capa-c h t e r een goede, diepe r i t s nodig hebben om e n i g s z i n s h e t gewenste p r o -f i e l te kunnen aanhouden. A/oor het a-fwerken zou men dan een a-f- af-werkmachine moeten g e b r u i k e n .
Een dergelijke machine i s momenteel e c h t e r nog n i e t b e s c h i k b a a r . De kantenfree-s zal daarvoor in vele g e v a l l e n n i e t voldoende diep kunnen komen (maximaal 1,50 ^ l a n g s h e t t a l u d gemeten) en l a a t nog wel wat terugvad 1 en.
Dit l a a t s t e bezwaar zou t e ondervangen zijn door de s l o t e n -wat o v e r d i e p t e t e geven. Met een R i t s c h e r zou men ongeveer t o t de-z e l f de d i e p t e kunnen komen a l s met de k a n t e n f r e e s , maar dede-ze machine heeft water n o d i g .
Ook kan men t r a c h t e n de s l o o t k a n t e n bij t e werken met een machine, die een rondgaande g r a a f k e t t i n g h e e f t , welke kan worden i n g e s t e l d overeenkomstig het s l o o t p r o f i e l (bijvoorbeeld Lincol en P e e r l e s s ) .
Teneinde t e onderzoeken of met de bestaande middelen nog een vermindering van het a a n t a l a r b e i d e r s of een k o s t e n v e r -laging kan worden b e r e i k t , werden i n de zomer van 196I i n de
rvk. "Tielerwaard - West" onder d i r e c t i e van de Nederlandse Heide-maatschappij bij het opschonen of verruimen en het graven van s l o t e n vergelijkende proeven genomen met d r a g l i n e s met v e r s c h i l l e n d e bak-ken, met een Fuchs mobiele kraan en met een Cornet I h y d r a u l i s c h e kraan op een Fords on Major wiel t r e k k e r . Hot a a n t a l a r b e i d e r s werd
daarbij g e v a r i e e r d . De r e s u l t a t e n van deze proeven zijn weergegeven in de t a b e l l e n I en I I en in de g r a f i e k e n I en I I .
De p r e s t a t i e s van de machines bleken i n d i t geval n i e t t e worden beïnvloed door het f e i t of er één of twee afwerkers aan-wezig waren en ook n i e t door de s o o r t bak, n l . een gewone bak of
een p r o f i e l b a k . Wanneer de p r e s t a t i e s door vermindering van het a a n t a l afwerkers n i e t zouden worden v e r l a a g d , b e t e k e n t d i t dat men aan één afwerker voldoende zou hebben. Op deze manier zou dus een k o s t e n v e r l a g i n g kunnen worden b e r e i k t . Weliswaar wordt de taak van
de m a c h i n i s t en de overblijvende afwerker verzwaard en z a l de b e -kwaamheid van de m a c h i n i s t een belangrijke r o l s p e l e n .
Bij gebruik van oen p r o f i e l b a k kon geen hogere p r e s t a t i e worden behaald of met minder a r b e i d e r s worden v o l s t a a n dan by g e -b r u i k van een gewone -bak.
De Fuchs 300 mobiele kraan met een bak van 280 1 en de Comet I tae"t een 400 1 bak bleken -wat de v e r l a g i n g der kosten b e t r e f t - nog de b e s t e v o o r u i t z i c h t e n te bieden.
In de meeste g e v a l l e n zal ook bij d i t s o o r t machines een afwerker nodig zijn.
De Cornet I en vooral de Fuchs 280 1 behaalden bij h e t verruimen van s l o t e n met een k l e i n e p r o f i e l i n h o u d een c a p a c i t e i t , die ruim zo hoog was a l s die van de op d i t s o o r t p r o f i e l e n g e
-b r u i k t e d r a g l i n e s . Ze he-b-ben d a a r n a a s t het voordeel dat ze snel te v e r p l a a t s e n zijn, zodat ze al met al zeker de aandacht verdienen.
Zoals reeds medegedeeld hebben de t a b e l l e n I en I I en de g r a f i e k e n I en I I u i t s l u i t e n d b e t r e k k i n g op de proeven in de rvk.
"Tielcrwaard-West".
De gemiddelde p r e s t a t i e s van v e r s c h i l l e n d e typen d r a g l i n e s , die i n I959 °P een g r o o t a a n t a l door h e t g e h e l e l a n d v e r s p r e i d l i g -gende objecten werden bepaald, zijn vermeld in t a b e l I I I .
T e n s l o t t e moet er nog op worden gewezen, dat met een d r a g l i n e , i n t e g e n s t e l l i n g t o t de andere genoemde machines, een s l o o t in êên k e e r geheel kan worden afgewerkt.
Q
-Graafmachine s met een g r a a f k e t t i n g of graafwiel
Er 'bestaan g r o t e u i t v o e r i n g e n van Buckeye en Cleveland s l e u f g r a v e r s , die a l s s l o c t g r a v e r kunnen worden g e b r u i k t .
Ook de Sirnesa v e r t o o n t hiermee veel overeenkomst. Deze machines hebten h e t voordeel dat ze een s l o o t in één keer op de gewenste d i e p t e kunnen graven zonder dat vooraf behoeft te v/orden g e r i t s t en de c a p a c i t e i t groot i s .
De machines van de beide eerstgenoemde merken hebben volgens de p r o s p e c t u s s e n , e c h t e r onder omstandigheden die op het "oude l a n d " in Nederland weinig voorkomen,een c a p a c i t e i t van 150 t o t 25O m^/uurj voor de Sirnesa wordt - 80 m^/uur opgegeven. Laatstgenoemde machine i s tevens in s t a a t om de grond t e v e r -s p r e i d e n .
Aangezien de •; ansaaaffingspr^js van de l a a t s t e np ongeveer h e t -zelfde niveau l i g t d s die van de beide andere, heeft de Simesa i n ons l a n d vermoedelijk weinig k a n s .
Bovengenoemde machines hebben met e l k a a r gemeen, dat de t e graven bodembreedte wordt bepaald door de b r e e d t e van het graafwiel of
de graaf bakken die n i e t v e r s t e l b a a r zijn.
Met de meeste machines kan men door middel van enkele hulpstukken een zeer beperkt a a n t a l v e r s c h i l l e n d e t a l u d s graven. De maximale g r a a f d i e p t e i s eveneens b e p e r k t . Verder i s de spoorbreedte n i e t
v e r s t e l b a a r , waardoor de machine voor het verruimen van de meeste bestaande s l o t e n onbruikbaar zal zijn.
De g r o t e c a p a c i t e i t kan moeilijkheden veroorzaken bij de afvoer van de grond, omdat men n i e t over voldoende vervoermiddelen b e s c h i k t of deze n i e t voldoende snel kan verwisselen zonder de machine te l a t e n stoppen.
...Men zal dan de oplossing moeten zoeken in een verzamelbak, in v e r -voermiddelen met een g r o t e bakinhoud of i n het wegschuiven van de ontgraven grond. Voorts z u l l e n s l o o t k r u i s i n g o n en s t e r k wisselende p r o f i e l e n het gebruik kunnen belemmeren.
Van de machines mot d w a r s g e p l a a t s t e g r a a f k e t t i n g , t . w . de e x c a v a t e u r s , de P e e r l e s s en de L i n c o l , zijn de excavateurs blij-kens de e r v a r i n g e n op s t e e n f a b r i e k e n minder g e s c h i k t vanwege de l a g e c a p a c i t e i t (40 m^/uur) en de vrij hoge e x p l o i t a t i e k o s t e n . Wanneer men -om de c a p a c i t e i t op t e voeren- de k e t t i n g s n e l l e r l a a t d r a a i e n , neemt de slijtage onevenredig t o e .
De machines van deze groep b e z i t t e n wel de mogelijkheid om de k e t t i n g i n de vorm van het p r o f i e l t e s t e l l e n . Ze ontgraven l a a g s -' gewijs en z u l l e n dF.ardoor voor het graven van een behoorlijke s l o o t
meer werkgangen moeten maken. Om die redenen lijken vooral de P e e r l e s s en de Lincol meer g e s c h i k t a l s afwerkmachines.
De meeste van deze graafmachines z u l l e n n i e t i n s t a a t zijn om zonder veel e x t r a moeite en kosten h e t l a a t s t e s t u k van eer-op een dwarsschot uitkomende s l o o t t e verwijderen. Gewoonlijk zal men dus voor deze l a a t s t e stukken een d r a g l i n e of i e t s dergelijks moeten i n s c h a k e l e n .
Wanneer men de d i e p t e aan de hand van zichtborden kan r e g e l e n - z o a l s dat bij draineermachines het geval i s - kan het r i t s e n achterwege "blijven.
7 . Ploegen
Het ploegen i s é"én van de goedkoopste en s n e l s t e metho-den van g r o n d v e r z e t . Men heeft er veel t r e k k r a c h t en een s t e r k e ploeg voor nodigj de werkzaamheden "blijven s t e r k weer en t e r r e i n -g e v o e l i -g ( s l i p e . d . ) . Zowel in Nederland a l s in het "buitenland worden ploegen g e b r u i k t voor het maken van g r e p p e l s of k l e i n e
s l o t e n %
a. Het maken van g r e p p e l s bij het in c u l t u u r brengen van de I J s s e l -meerp o l d e r s gebeurde met een zgn. "spekhaak", een g r o t e g r e p p e l p l o e g , die werd getrokken door 3 C a t e r p i l l a r D 4 r u p s -t r e k k e r s . De g r e p p e l s waren 1,15 m breed, 0,60 m diep en hadden een bodem van 0,25 ra b r e e d t e .
De p r o f i e l inhoud bedroeg 0,42 m^/m.
Deze combinatie van machines behaalde een gemiddelde c a p a c i -t e i -t van 2400 m ofwel 1000 m^/uur.
b . In Amerika maakt men s l o t e n met een Briscoe p l o e g . In tegen-s t e l l i n g t o t de tegen-spekhaak zijn de dwartegen-se onderdelen h y d r a u l i tegen-s c h v e r s t e l b a a r , waardoor met dezelfde ploeg binnen bepaalde grenzen v e r s c h i l l e n d e p r o f i e l e n kunnen worden gemaakt. De ploeg wordt getrokken door twee of meer rups t r e k k e r s , d i e p e r werkgang - a l naar de v a s t h e i d van de grond- een l a a g van 0,10 t o t 0,30 m l o s p l o e g t en op de kant deponeert.
De bodembreedte en de t a l u d s zijn binnen bepaalde grenzen t e vari'êren door de s t a n d van de schuifborden h y d r a u l i s c h t e v e r -s t e l l e n . De daarvoor g e b r u i k t e oliepomp wordt aangedreven door een op de ploeg gemonteerde benzinemotor van 13 pk.
De afstelmogelijkheden zijn weergegeven i n t a b e l IV.
Er zijn voor elke ploeg twee bodembreedten vermeld, n l , de k l e i n s t e en de g r o o t s t e ; a l l e d a a r t u s s e n gelegen afmetingen zijn eveneens mogelijk.
Wanneer men de maximum d i e p t e ten opzichte van h e t maaiv e l d wil b e r e i k e n , moet men de op de kant gedeponeerde grond r e g e l -matig opzij schuiven met een g r a d e r .
Tabel V g e e f t een o v e r z i c h t van de p r e s t a t i e s van het g r o o t s t e "type, n l . model 68, welke cijfers zijn ontleend aan f o l d e r s . Aan de hand van g e s c h a t t e u u r t a r i e v e n voor de machines zijn de k o s -ten p e r m berekend ( e x c l u s i e f het gebruik van een g r a d e r ) .
11
De voordelen van het gebruik van de Briscoe ploegen zijn in hoofdzaak gelegen in de lage kosten p e r m^ of p e r m
en het s n e l l e verloop van de werkzaamheden. Er s t a a n e c h t e r verscheidene nadelen tegenover.
Zo l a a t t a b e l V tevens z i e n , dat men voor h e t bereiken van een behoorlijke d i e p t e , die o . a . afhankelijk i s van het g e -wenste t a l u d , de g r o o t s t e ploeg zal moeten g e b r u i k e n . Dit houdt i n , dat de bodembreedte van de s l o o t dan minstens 1,80 m zal b e -dragen.
Het daaropvolgende type ploeg maakt s l o t e n met een
bodem van minstens 1,20 m b r e e d t e , d o c h h e t d i e p t e b e r e i k i s g e r i n g e r . De k l e i n s t e ploeg d i e , wat de bodembreedte b e t r e f t , in ons l a n d goed zou passen, kan n i e t diep genoeg werken.
Voorts moet men bedenken, dat de ploegen erg lang zijn. Het g r o o t s t e type h e e f t een w i e l b a s i s van 8,25 ca en een t o t a l e l e n g t e van 15»10 m. Daarvoor komen dus nog een paar t r e k k e r s , z o -dat de combinatie i n zijn geheel 25 t o t 30 m lang i s . Deze g r o t e l e n g t e maakt de ploeg tamelijk onhandelbaar en v e r e i s t veel ruimte om t e kunnen d r a a i e n . Bovendien kan aan het begin en einde van elke s l o o t een vrij g r o o t g e d e e l t e n i e t worden gegraven. Tevens rijst de vraag of de draagkracht van de grond bovenstaande werk-methode t o e l a a t .
Blijkens verkregen i n l i c h t i n g e n v/as een Franse aannemer, die met een Briscoe ploeg ha.d gewerkt, daarover n i e t erg t e v r e d e n . De e e r s t e gangen i n droge grond leverden meestal geen moeilijk-heden op, maar zodra de grond nat werd, zakten de v/iel en weg en werd de ploeg o n b e s t u u r b a a r .
Op sommige k l e i g r o n d e n bleef de grond aan de zijbladen kleven en wilde n i e t omhoog schuiven. In dergelijke g e v a l l e n v/as zeer veel trekkre.cht n o d i g .
Bij gebruik van 2 D8 r u p s t r e k k e r s traden verbuigingen en breuken aan de ploeg op. Ze werd daarom s l e c h t s weinig g e -b r u i k t .
De nadelen van de Briscoe ploegen zijn blijkbaar van zodanige aard dat ze i n Europa zelden anders t o e p a s s i n g vinden dan daar waar ze door Amerikanen zijn gebra.cht en da.t ze, waar ze zijn,meestal n i e t v/orden g e b r u i k t .
c. In Finland i s een ploeg ontwikkeld, die in één werkgang een s l o o t maakt van 2,50 m bovenbreedte, 0,40 m aodembreedte en 1,00 m d i e p t e , dus met een prof i e l inhoud van - 1,5 nw/m.
Deze ploeg wordt r e c h t s t r e e k s getrokken door 2 A l l i s Chalmers HD 16 r u p s t r e k k e r s of door de l i e r e n , die op deze t r e k k e r s eijn gemonteerd.
In het l a a t s t e geval moeten de t r e k k e r s t e l k e n s worden v e r -ankerd.
Aan het begin' en aan het eind van een s l o o t v/orden stukken van 6 t o t 8 m l e n g t e n i e t geploegd. Deze moeten l a t e r met een d r a g l i n e v/orden gegraven, He ploeg i s voor de i n ons l a n d gewenste prof i e l inhouden t e k l e i n van afmetingen; het i s
de vraag of er voldoende t r e k k r a c h t beschikbaar i s voor het trekken van g r o t e r e ploegen.
S l o o t k r u i s i n g e n kunnen moeilijkheden opleveren bij h e t ploegen, tenzij het mogelijk i s ' om de dv/arssloten met de b u l l d o z e r s
tijdelijk t e dichten en L a t e r weer open t e maken. Ook het leggen van duikers en dammen zal a p a r t moeten gebeuren, In hoeverre de. diepte voldoende nauwkeurig i s te r e g e l e n en of do kanten r e c h t kunnen worden gehouden, zal moeten worden afgewacht. De noodzaak van h e t aanbrengen van b e t u i n i n g kan eveneens h e t gebruik van een ploeg i n de weg s t a a n . Hoe l a n g e r de t e graven s l o t e n zijn hoe v o o r d e l i -g e r h e t i s , omdat men minder vaak behoeft t e draaien en er minder
stukken blijven z i t t e n , die op andere wijze moeten worden ' g e g r a v e n .
8. Taludbladen
Blijkens f o l d e r s van de Briscoe f a b r i e k e n kan men s l o t e n verbreden en de t a l u d s bijv/erken door middel van t a l u d b l a d e n aan b u l l d o z e r s of m o t o r g r a d e r s . Deze t a l u d b l a d e n zijn n a a s t de machine gebouwd. Het vooreind bevindt zich onder i n de s l o o t en het achter-eind s t e e k t boven het maaiveld u i t . De grond van het t a l u d moet door het t a l u d b l a d losgesneden en omhooggevoerd worden. Aan het a c h t e r e i n d van h e t b l a d z i t soms een h o r i z o n t a a l stuk, dat de l o s s e grond wat v e r d e r van de kant a f s c h u i f t .
Naar de f o l d e r s t e oordelen worden de t a l u d b l a d e n h y d r a u l i s c h b e -diend. Men g e b r u i k t ze in Amerika voor het onderhoud van de kanten van s l o t e n en l e i d i n g e n . In ons land zouden ze misschien a l s afwerkmachine d i e n s t kunnen doen bij het graven van s l o t e n door d r a g -l i n e s en eventuee-l bij het verruimen van s -l o t e n .
Een belangrijk punt i s u i t e r a a r d of de grond voldoende l a n g s het b l a d omhoog wil schuiven en of er n i e t t e veel wringing o p t r e e d t die hinder v e r o o r z a a k t bij de b e s t u r i n g .
Ook voor h e t werken met taludbladen z u l l e n s l o o t k r u i s i n g e n l a s t i g zijn.
In tabel.. VI zijn enige p r e s t a t i e s weergegeven.
De kosten
a* ' S l o t e n graven of-verruimen
In hot voorgaande zijn de voor- en-nadelen van de d i v e r s e machines opgenoemd. Het g a a t e c h t e r u i t e i n d e l i j k om de k o s t e n , welke afhangen van de u u r t a r i e v e n ( z i e t à b e l V i l ) en de p r e s t a t i e s . Daarop zal thans nader worden ingegaan.
_ 13
De kosten van he"t' r e i n i g e n van s l o t e n met een kan t e n -f r e e s en een Wul-f-f s l o o t r e i n i g e r kunnen "bij hoeveelheden van 0,50 t o t 1,00 m^/m worden g e s c h a t op f. 0,60 t o t f. 1 , p e r m, i n c l u -s i e f h e t v e r -s p r e i d e n van de modder.
Het graven van g r e p p e l s ' m e t een inhoud van 0,4 m /m en het v e r s p r e i d e n van de grond door de Demag g r e p p e l f r e e s k o s t i n de I J s s e l m e e r p o l d e r a ongeveor f. 0,25 por IP^»
De kosten p e r m va„n de machines, die op h e t p r o e f -o b j e c t i n de r v k . "Tielerwaard-West" werkten, zijn, vermeld i n de t a b e l l e n I en I I en i n de g r a f i e k e n I en I I .
Tabel I I I g e e f t een o v e r z i c h t van de kosten van het graven van s l e t e n met d r a g l i n e s van v e r s c h i l l e n d e g r o o t t e onder g u n s t i g e (g) en ongunstige (o) omstandigheden, met en zonder af-werkers.
Voor h e t werken zonder afwerkers zijn bij gebrek aan g e -gevens dezelfde c a p a c i t e i t e n aangehouden a l s voor h e t werken met
afwerkers. Deze c a p a c i t e i t e n zijn ontleend aan reeds e e r d e r v e r -r i c h t e onde-rzoekingen op dive-rse doo-r het gehele l a n d v e -r s p -r e i d l i g g e n d e o b j e c t e n , waarbij gemiddeld 25/« van de ontgraven grond op de kant werd gedeponeerd en 75/ï? d i r e c t in vervoermiddelen werd g e l a d e n .
U i t de t a b e l blijkt duidelijk hoe g r o o t de kosten "van het afwerken zijn, aangenomen dat de p r e s t a t i e s van de machine n i e t door h e t al of n i e t afwerken beïnvloed zijn. De t a b e l g e e f t
tevens oen idee hoeveel h e t machinaal afwerken eventueel zou mogen k o s t e n .
Wanneer de aanschaffingskosten van een Buckeye of een Cleveland s l o o t g r a v e r f. 200.000,— bedragen en h e t u u r t a r i e f op 0,005/£ hiervan = ±, 1 0 0 , - wordt g e s t e l d , daji zijn de k o s t e n p e r IÏW feij c a p a c i t e i t e n van 150 en 250 m^/uur r e s p e c t i e v e l i j k f. 0,67 en f. 0 , 4 0 .
De k o s t e n van h e t ploegen van g r e p p e l s en. s l o t e n zijn vermeld i n t a b e l V.
Het ploegen van g r e p p e l s i n de I J s s e i m e e r p o l d e r s komt op f. 0,09 p e r rrw. Bij gebruik va.n de Briscoe ploeg (model no. 68) vari'êren
de k o s t e n van f, 0,11 t o t f. 0,18 en bij g e b r u i k van de -Finse ploegen van f. 0,22 t o t f. 0,33 p e r ITH.
De p r e s t a t i e s van de t a l u d b l a d e n ( z i e t a b e l VI) zijn hoog. Ter o r i ë n t e r i n g i s de volgende kostenberekening opgezet voor een D7 met een t a l u d b l a d , u i t g a a n d e Tan een p r e s t a t i e van 25O m/uur, hetgeen veel minder i s dan i n de f o l d e r s wordt opge-geven.
25
Geschat g r o n d v e r z e t bij een d i e p t e van 1,50 m, een ta.lud van 1 ? 1-jr en een l a a g d i k t e van 0,15 m aan elke kant s
2 x (2,7 x 0,15) = 0,81 m3/m sloot
Bij een c a p a c i t e i t van 250 m s l o o t p e r uur i s dat Ï 250 x 0, 81 •= 205 m3/uur
Kosten 2
p e r m. sloo-t f. 0,16 p e r m grond f. 0, 20
Terwille van de overzichtelijkheid zijn voor de d i v e r s e groepen machines de k o s t e n p e r m " i n de g r a f i e k e n IIIe1, en I I I
u i t g e z e t tegen de hoeveelheid ontgraven grond p e r m s l o o t . In de e e r s t e g r a f i e k zijn de kosten van het afwerken "bij draglincwerk meegerekend, i n de tweede n i e t .
Voor een z u i v e r e kostenvergelijking zou eigenlijk ook onderscheid moeten worden gemaakt t u s s e n het graven en het v e r -ruimen van s l o t e n .
Dit i s i n de bovengenoemde g r a f i e k e n n i e t g e s c h i e d . Van de meeste machines i s e c h t e r wel bekend voor welk doel ze overwegend worden g e b r u i k t .
Indien' de aangenomen c a p a c i t e i t e n en de u u r t a r i e v e n j u i s t zijn, z u l l e n volgens de g r a f i e k e n de volgende machines een k o s t e n b e s p a r i n g geven ten o p z i c h t e van droglinewerks.
1 . voor het verruimen van s l o t e n 1 het t a l u d b l a d
de 'Cornet I met 400 1 bak en de Fuchs 300 mobiele kraan de combinatie van wulff en kantenfrees»
2. voor het graven van s l o t e n t 'de ploegen
de Demag g r e p p e l f r e e s
de Cornet I met 400 1 bak en de Fuchs 300 mobiele kraan de Buckeye en Cleveland graafmachines
de combinatie d r a g l i n e en t a l u d b l a d .
Van elke groep geven de machines die het e e r s t worden genoemd de g r o o t s t e b e s p a r i n g .
Enkele machines, z o a l s de Wulff en de Demag, v e r s p r e i d e n de grond. De overige doen dat n i e t , zodat daarbij de k o s t e n van het ontgraven van de grond nog moeten worden verhoogd met de kosten van h e t v e r -s p r e i d e n door middel van een ander w e r k t u i g . Hot v e r -s p r e i d e n van de grond, z o a l s dat door de Wulff en do Demag g e b e u r t , kan a l l e e n maar p l a a t s v i n d e n wanneer de ontgraven hoeveelheid i n nw/m n i e t t e g r o o t i s , omdat er anders een rug o n t s t a a t die op een andere manier moet worden g e ë g a l i s e e r d .
De mogelijkheden om andere machines dan d r a g l i n e s in t e schakelen zijn vrijwel a l l e e n aanwezig bij k l e i n e p r o f i e l e n . Gezien het f e i t , dat er veel b e l a n g s t e l l i n g b e s t a a t voor u n i v e r s e l e machines verdienen de Comet I met 400 1 bak en de Fuclrs 300 z e e r
zeker a l l e aandacht voor het ontgraven van be t r ekle el ijk g e r i n g e hoeveelheden p e r m s l o o t onder n i e t al t e ongunstige omstandig-he den.
15
Voorts "blijktj dat er ook in de d r a g l i n e s nogal v e r s c h i l -l e n z i t t e n en dat voora-l de 360 1 Boom g u n s t i g naar voren komt.
Grafiek I I I g e e f t een indruk van' de verhoudingen wanneer "bij draglinewerk de afwerkers achterwege blijven, aangenomen dat de c a p a c i t e i t daardoor n i e t wordt "beïnvloed. Er zou "blijkens de g r a f i e k nog enig voordeel in z i t t e n om de afwerkers te vervangen door een r u p s t r e k k e r met- een t n l u d b l a d .
Zoals reeds eerder i s opgemerkt zou ook een k o s t e n b e -s p a r i n g kunnen worden "bereikt door êên in p l a a t -s van twee af-werkers in t e schakelen, m i t s de afmetingen van de s l o t e n en de v a a r d i g h e i d van de d r a g l i n e - m a c h i n i s t d i t t o e l a t e n .
b . Grondtransp o r t
Behalve de kosten van h e t graven van de s l o t e n zijn ook de kosten van het g r o n d t r a n s p o r t van b e l a n g . Deze l a a t s t e hangen samen met de t r a n s p o r t a f s t a n d en met de t e gebruiken vervoermid-del en.
Voor afstanden van minder dan lOO m v a l t te denken aan b u l l d o z e r s , voor a f s t a n d e n t o t 200 m aan k l e i n e of g r o t e s c r a p e r s , terwijl men voor a f s t a n d e n van 200 t o t 500 m i s aangewezen op (aanhang)dumpers en v e r d e r op GMC's (vrachtwagens met voorwiel.aandrijv.ing..).
De omstandigheden moeten daarvoor u i t e r a a r d n i e t t e ongunstig zijn, want dan zal men de grond moeten l a t e n l i g g e n , t o t d a t men de
bovengenoemde t r a n s p o r t m i d d e l e n wel kan gebruiken of men zal zijn t o e v l u c h t moeten nemen t o t overslag of spoor.
De kosten van het vervoer van grond met d i v e r s e t r a n s -portmiddelen in verhouding t o t de a f s t a n d zijn u i t g e z e t in g r a f i e k
IV.
Ze zijn ontleend aan vroegere onderzoekingen.
De k o s t e n van het g r o n d t r a n s p o r t met aanhangdumpers en GMC's hangen nauw samen met de c a p a c i t e i t van de ladende d r a g l i n e , die op haar b e u r t o . a . weer afhankelijk i s van de p r o f i e l i n h o u d . Om die reden zijn de kosten van het g r o n d t r a n s p o r t met aa.nha.ng-dumpers bij v e r s c h i l l e n d e groepen van d r a g l i n e c a p a c i t e i t e n weer-. gegevenweer-.
Het behoeft geen betoog dat u i t het oogpunt van k o s t e n besparing g r o n d , d i e met aanhangdumpers of GMC's.moet worden v e r voerd,meteen i n deze vervoermiddelen t e l a d e n en t e l a t e n v e r -voeren. Daarvan i s in g r a f i e k IV u i t g e g a a n .
Wanneer' de grond e e r s t in depot wordt g e z e t , moet ze l a t e r weer worden opgeladen. In d a t geval moeten de i n g r a f i e k IV aangegeven v e r v o e r s k o s t e n worden verhoogd met de kosten van het 1 aden.
Aangezien ons nog geen kosten van h e t laden van s c h o t -walgrond bekend zijn, hebben v/ij daarvoor gemakshalve de gemiddelde kosten van het s l o o t g r a v e n zonder afwerkers aangehouden ( z i e t a b e l l i l ) . Vermoedelijk zijn ze t . a . v . de k l e i n e p r o f i e l e n v/at t e hoog.
Om de kosten van de werkmethoden met e l k a a r t e kunnen vergelijken i s het noodzakelijk er ook de t r a n s p o r t k o s t e n in t e betrekken. In verband daarmee zijn in de g r a f i e k e n V, VI en VII schematisch de t o t a l e kosten p e r m-* weergegeven voor het graven van s l o t e n met een p r o f i o l i n h o u d van 1, 2 t o t 3 en 4 t o t 5 tn3/m. en het vervoeren van de grond over een a f s t a n d van maxima&l 300 m. Terwille van de overzichtelijkheid zijn voor draglinewerk voer elke p r o f i e l i n h o u d de gemiddelde kosten per'm-* aangehouden ( z i e t a b e l
i ) , terwijl voor de vervoermiddelen de-kosten worden aangegeven door lijnen of door de oppervlakte binnen de lijnen, die de punten van de hoogste en de l a a g s t e kosten bij gelijke vervoer s af s tanden m e t . e l k a a r verbinden.
Voor zover d i t mogelijk was zijn p e r p r o f i e l i n h o u d de volgende werk-methoden onderscheiden s
I . Slootgraven met een d r a g l i n e s
a. grond op de kant z e t t e n en afvoeren met : 1, b u l l d o z e r s
2. s c r a p e r s ^
b. grond direct laden in aanhangdumpers en afvoeren, c. grond op de ka.nt zetten, later laden in
aanhang-dumpers en afvoeren.
II. Slootgraven met Buckoye of Cleveland graafmachine' ; a, grond op de kant zetten en afvoeren met :,
1. b u l l d o z e r s 2. s c r a p e r a ;
b, grond d i r e c t laden in aaaahang dump ers en afvoeren; c, grond op de kant z e t t e n , l a t e r l a d e n i n
aanhang-dumpers en afvoeren. I I I . S l o t e n maken met ploegen i
a, grond op de kant z e t t e n en afvoeren met i 1. b u l l d o z e r s
2. s c r a p e r s ;
b , grond op de kant z e t t e n , l a t e r laden i n aanhang-dumpers en afvoeren.
Aangezien de graafmachines geen g r o t e r e p r o f i e l e n kunnen graven dan 2 m3/m zijn de kosten daarvan a l l e e n i n de e e r s t e groepen vermeld.
Hetzelfde g e l d t ten aanzien van de Finse ploegen. De kosten van het ploegen in de derde groep hebben betrekking op de Briscoe p l o e g e n .
- 17
Wanneer de t o t a l e kosten van de v e r s c h i l l e n d e werkmethoden met e l k a a r worden vergeleken blijkt het volgende s
1, Het i s het v o o r d e l i g s t om s l o t e n te maken mt,t ploegen en de vrijkomende grond af t e voeren met b u l l d o z e r s en s c r a p e r s , h e -halve wanneer graafmachines a l s Buckeye en Cleveland de grond meteen i n aanhangdumpers kunnen laden en de grond over de 'volgende afstanden moet worden vervoerd .-;
a. bij een p r o f i e l i n h o u d van 1 m /m over meer dan 120 m b . bij een p r o f i e l i n h o u d van 2-3 m^/m over meer dan 60 m. 2. Na de ploegen volgen de graafmachines a l s Buckeye en
• Cleveland, die voor h e t graven van s l o t e n met een p r o f i e l -inhoud van minder dan 3 m3/m goedkoper werken dan d r a g l i n e s .
3. Indien de omstandigheden het t o e l a t e n . i s . net in . h e t . algemeen v o o r d e l i g om bij k o r t e t r a n s p o r t a f s t a n d e n (minder dan 90 ra) de grond op de kant t e deponeren en af t e voeren met behulp van b u l l d o z e r s . '
Dit g e l d t n i e t a l l o e n voor het gebruik van ploegen en machines met een graafwiel maar ook voor d r a g l i n e s , waarvoor de grenzen
a l s v o l g t l i g g e n :,
a. bij oen p r o f i e l i n h o u d van 1 m /m op 90 m b . » " " " " 2-3 m3/m op 75 m c. " " !l " " 4-5 m^/ffi op 60 m.
4 . Wanneer de t r a n s p o r t a f s t a n d t e g r o o t wordt voor b u l l d o z e r s , v a l t in de volgende g e v a l l e n het gebruik van een g r o t e s c r a p e r a c h t e r een b u l l d o z e r of een k l e i n e s c r a p e r a c h t e r een wiel t r e k -k e r te overwegen ;
a. bij een p r o f i e l i n h o u d van 1 m /m in combinatie met d r a g l i n e of machines met een graafwiel op afstanden van 90 t o t 200 m, i n combinatie met ploegen op afstanden van 90 t o t meer dan
300 ia f
b . bij een p r o f i e l i n h o u d van 2 t o t 3 m /m in combinatie met •ploegen voor afstanden van 90 t o t 300 m en i n d i e n de grond
n i e t d i r e c t kan worden geladen, in combinatie met d r a g l i n e s en machines met graafwiel eveneens voor afstemden van 90 t o t 300 m;•
c . bij een p r o f i e l i n h o u d van 4 t o t 5 fn'/m i n;c o m b i n a t i e met
ploegen voor afstanden van 90 t o t 25O m en i n d i e n de grond n i e t d i r e c t kan worden geladen, in combinatie met d r a g l i n e s eveneens over afstanden van 90 t o t 250 m,
5 . Op afstanden die b u i t e n het economisch werkbereik van de s c r a p e r s v a l l e n zal men gebruik moeten maken van aanhang-dunrpers of GM C s .
In ons l a n d worden weinig s c r a p e r s g e b r u i k t . Dit v i n d t wat de g r o t e s c r a p e r s b e t r e f t zijn oorzaak in de beperkte g e -bruiksmogelijkheden, waardoor er maar een betrekkelijk g e r i n g e hoe-v e e l h e i d werk hoe-voor i s , i n het g r o t e gewicht waardoor de kans op verzakken en h e t veroorzaken van s t r u c t u u r b e d e r f vrij g r o o t i s en in de g r o t e r u i m t e , die nodig i s om te kunnen manoeuvreren.
Het a a n t a l gebruiksuren zou door het vervoer van s c h o t -walgrond kunnen worden -vergroot. Voor h e t s t o r t e n van grond i n t e
dempen s l o t e n , z o a l s d i t in de r u i l v e r k a v e l i n g e n vaak voorkomt, zijn de s c r a p e r s minder g e s c h i k t . Ze moe ton de grond op de kant deponeren, waarna de trekkende b u l l d o z e r b:'j de volgende r i t de grond met behulp van het s c h u i n g e s t e l d e b l a d in de s l o o t kan
schuiven. Men zal in h e t algemeen de grond met aanhangdumpers b e t e r op zijn p l a a t s kunnen brengen dan met een s c r a p e r c o m b i n a t i e .
De k l e i n e s c r a p e r s a c h t e r wiel t r e k k e r s zijn l i c h t e r en hebben minder ruimte nodig om te draaien dan de g r o t e . Ook zijn ze minder g e s c h i k t voor het dempen van s l o t e n , terwijl het bovendien
de vraag i s of ze i n s t a a t zjjn om bij het laden over een pas opge-worpen schotwal van 2 rrw/m t e rijden.
Het a a n t a l vergelijkingsmogelijkheden i n de g r a f i e k e n i s vrij g r o o t . T e r w i l l e van de overzichtelijkheid zijn i n het
voor-gaande a l l e e n de voornaamste c o n c l u s i e s vermeld.
De g r a f i e k e n bieden de mogelijkheid om v a s t t e s t e l l e n onder welke omstandigheden men van de ene werkmethode op de andere moet overgaan.
Beschikbaar vermogen
T e n s l o t t e i s voor de d i v e r s e slootgraafmachines het beschikbare vermogen i n pk-uren/m^ berekend en in g r a f i e k V I I I u i t g e z e t togen de p r o f i e l i n h o u d .
Men d i e n t hierbij t e bedenken, dat het beschikbare vermogen n i e t gelijk i s aan het v e r b r u i k t e vermogen. D i t l a a t s t e i s n i e t bekend, maar het zal meestal l a g e r en n i e t gelijk zijn met het e e r s t e .
Het v e r s c h i l zal vooral bij draglinewerk groot zijn, omdat s l e c h t s gedurende een g e d e e l t e van een werkcyclus grond wordt v e r z e t . Dit houdt dus i n , dat het beschikbare motorvermogen maar voor een beperkt g e d e e l t e wordt benut.
Het a a n t a l p k-u ren p e r rn^ ontgraven grond g e e f t een indruk van de e f f i c i ' ê n t i e vaja de v e r s c h i l l e n d e machines. De vergelijking i s n i e t geheel j u i s t , omdat do ene machine de grond meteen v e r s p r e i d t en de andere do grond t o t uiteenlopende hoogten kan opvoeren, h e t -geen voor het laden van de grond van belang kan zijn.
Bij deze methode ve,n vergelijking komen de greppelploegen u i t de I J s s e l m e e r p o l d e r s het g u n s t i g s t naar voren, gevolgd door de Demag grepp e l f r e e s en de Buckeye en de Cleveland graafmachines en
daarna door de Finse ploegen, de Briscoe ploegen, het t a l u d b l a d en de Fuchs 300, terwijl de Cornet I en vooral de d r a g l i n e s het minst e f f i c i ' é n t gebruik maken van h e t beschikbare vermogen.
19
-Deze c o n c l u s i e s stemmen dus -bs halve voor de Buckeye e n ' C l e v e l a n d graafmachines en voor-de Cornet I - vrij goed overeen met de
con-c l u s i e s u i t de kos tenverg el ijking en.'
Er'moet met nadruk op worden gewezen, d a t ' n i e t bekend i s in hoeverre de c a p a c i t e i t van de machines en dus het beschikbare vermogen in pkuur/m^ werd beïnvloed door de aard en de t o e -stand van de grond. ' ."
Bij de machines a l s de Demag grepp elf r e e s en de g r e p p e l -ploegen, .. die in de I J s s e l m e e r p o l d e r s hebben gewerkt? zei de •grondsoort en de t o e s t a n d van de grond wel degelijk een r o l hebben
SAMENVATTING
In deze p u b l i k a t i e i s duidelijk aangetoond, dat bij het graven van s l o t e n met d r a g l i n e s de kosten van het afwerken
aan-zienlijk zijn. Wanneer men het afwerken wil ondervangen d i e n t men over te gaan t o t het gebruik van andere werktuigen en machines, zoals ploegen, t a l u d b l a d e n aan bulldozers^ Buckeye of Cleveland graafmachines, h y d r a u l i s c h e kranen op wiel t r e k k e r s , mobiele kranen, s l o c t r e i n i g e r s e . d .
Bij vel e. van deze machines en werktuigen i s men b e p e r k t i n de keuze van de afmetingen van de p r o f i e l e n en zijn de e is e n aan
t e r r e i n - e n g r o n d g e s t e l d h e i d hoger dan van de d r a g l i n e s , waardoor de gebruiksmogelijkheden nog meer worden b e p e r k t .
Vandaar dat de oplossing misschien i n een v e r b e t e r i n g of r a t i o -n a l i s a t i e va-n de bestaa-nde methode moet v/orde-n g e z o c h t , -n i . de
combinatie van een d r a g l i n e en een afwerkmachine of een b u l l -dozer met een t a l u d b l a d .
Anderzijds zou men i n overweging kunnen nemen t e onderzoeken of het p r i n c i p e van de g r e p p e l p l o e g (spekhaak) v e r d e r d i e n s t b a a r i s t e maken aan het graven van s l o t e n .
I)e proeven i n de rvk. "Tielorwaard-West" hebben g e l e e r d , dat bij het graven van k l e i n e s l o t e n met d r a g l i n e s
eventueel ook een k o s t e n b e s p a r i n g kan worden verkregen door het a a n t a l afwerkers p e r machine t o t één te verminderen of door mobiele kranen, bijvoorbeeld Fuchs 300 of h y d r a u l i s c h e kranen op w i e l t r e k k e r s zoals de Cornet I in p l a a t s van d r a g l i n e s t e gaan gebruiken.
Behalve aan het graven van de s l o t e n d i e n t de nodige aandacht t e worden b e s t e e d aan de manier, waarop de ontgraven grond zal -worden afgevoerd. Er i s keuze u i t v e r s c h i l l e n d e soorten
vervoermiddelen, doch p e r s o o r t i s het economisch werkbereik t a -melijk b e p e r k t , zodat men i n vele g e v a l l e n t o t het gebruik van meer
dan één s o o r t machine zou moeten overgaan.
Of d i t in verband mot de aan- en afvoerkosten verantwoord i s , z a l door nauwkeurige kostenberekeningen moeten worden bepaald. Het behoeft u i t e r a a r d geen betoog dat het - i n d i e n de omstandig-heden d i t t o e l a t e n - het v o o r d e l i g s t i s om de grond, die moet worden vervoerd, tijdens het ontgraven d i r e c t in vervoermiddelen
t e laden en n i e t e e r s t in depot to z e t t e n .
Wanneer de grond e c h t e r over afstanden van minder dan 100 m moet worden vervoerd, kan het t h e o r e t i s c h gezien v o o r d e l i -g e r zijn om haar op de kant te deponeren en met oen b u l l d o z e r we-g
t e schuiven, m i t s d i t in verband met de aard van het t e r r e i n t o e -l a a t b a a r i s .
Indien de grond eenmaal i n een schotwal l i g t , zal het van de t r a n s p o r t a f s t a n d en van het t e r r e i n afhangen of men de grond het v o o r d e l i g s t met aanhang dumpers of CMC's dan wel met b u l l d o z e r s en k l e i n e of g r o t e s c r a p e r s kan vervoeren.
21
De d i v e r s e aspecten van het graven en verruimen van s l o t e n en van de afvoer van de grond zijn in het voorgaande u i t -voerig .behandeld.
Wij hopen dat d i t a a n l e i d i n g raag zijn t o t nieuwe ideeën en nieuwe ontwerpen, zodat we'weer een s t a p j e d i c h t e r bij het g e s t e l d e doel komen. •
Tot s l o t zij er nog op gewezen dat in g r a f i e k IX de samenhang i s weergegeven.tussen de d i e p t e en de p r o f i e l inhoud bij v e r s c h i l l e n d e bodembreedten en bij t a l u d s 1 : 1 en 1 0 1-g-. In g r a f i e k IX*3 i s het verband weergegeven tussen prof i e l inhoud
en taludoppervlakj eveneens bij v e r s c h i l l e n d e bodernbreedten en bij t a l u d s 1 ,. 1 en 1 : l{; .
" O T D " O e n ~ U "<D o* cz -a CD -ra CD C * c n u CD " O CD j n n / p [ 5 u i s j a p i a q j e • OUllpBlii UBA U3^.S0>j
C O OD CD C O C O C D L O C D co c o C D C v ] C D r--O co C D r -C D C D C D C v l C v ! L O o L O C D C D L O C O c c O c o C D I C D CvJ o o C D C O C D ( 1 C D C D C D C D C D C D L O r - ü e n *-C D C O r— 1 C D C D c v j I — C D Cvf C D L O C D C O C O C v l co C D C v l C D L O C D co C M C N J r~-C D r— C D L O C D r-— r— C D C O r -O L O CT, r -c o p -C D L O C D C O cr> c o CvJ C D C v l C D L O C D C D r-~ O v l C D C D C D L O C O C v ) C O C O • — co co • -C D L O C O CXJ c o r ~ c o r -o L O C O C v l C D r— C D C D C D C D L O r o C v l L O *-C v l C O CD C D L O C O C v l C D C O r— CD L O CO L O L O I . — C D CvJ C O C D C D C O C O C O r— i — L O C Q C M C M t û N C D r--•- -1 1 L O ' C O CXI -* L O CNJ C U -* CXJ C O L O C v | L O L O C O L O C v l L O CvJ O L O CvJ L O L O CvJ 1 C v l L O L O C v | • o L O O * L O £Z o L O CVJ - t f c e n 1 c o CDD 1 1 «• C D CT) CT) 1 I C O L O |L~-— O L O CvJ C D -*• o L O L O C O e x C D L O ' C O L O CVJ 11 1 C O C O r~-C D L O C O C v l C D C v l C D L O C v l U D C O O l o o C v l CVJ c o a> -. L O l v --> co 1 1 o -L O C v l — _-C i . L O -C v l 1 CvJ L O C D O u i C v l 1 1 CvJ - . . . . - . - . l i l t ! 1 1 1 1 1 t i O N Û r -9--i C v l , CVJ -1 -1 C D ' 1 * L O l 1 1 L O C O C v l C O L O -111 [EJUBB [&3\0} (A) 'UUeüAJaA j\0 (p) }óóap ut i . O <JJ 1 — c o r v -c o C O r— C D T— o o -Ï— CD - 4 " C O C O C D C O C C C O CVJ 1 i — 1 ^j-C O r — 1 ' co co oo CD r— C O C D C O C O C O , — , — , _ c v j sJa^JBMj-G [ej.uee C v | C v ] C v | C M C v l c o c o c v j L O -*t C M h - L O C O 4 -r— C v i C v l C O » — CvJ C v l CvJ C v l CVJ CD - o u L J fczi + " O 'TD 6= ft-V, (.-> L O * ~ o - a o t -; V-«. C D -st-+ t _ CD T D ~ o o 1_J F= \ j v j . t > L O + ~ o I D O V ^ c •> •4-• * •4-• CD - o " U 1 - a 1 u o 1 \ > y Q t C O 1 1 + T D - c ; 9 ** L ) C O + T D 'XJ T J T D O o E S "B-^^S. C D C D + + ~ n " O o fr-y ! f ) c o + C D L O C J -<t- C O CvJ ' 111/^-ui pnotjut [a i p j d m ut • 8^.p33JqU8A0q ïji U'! s^paejqsuapoq pnin 3 N I C D CDD =3 IvJ ' t 2« L O CDD • s rv! C O C D L O l ivi c o C D C O • 3 •=« IV! N • • • L O L O C v ! CvJ CU CD CD CU J J _ * : - * : _ ü _ ü _ v x M M l v | M I M O N O , — C D C O C O C O o o . — JXL _ * _ * : - * : _ ^ M N N | v l M co -4- -d-o o o C D C D CVJ C v ] — C D L O CvJ C D a • — C D C D C O •— C D C v l • — C D C O < v j O -C D ' C O C O •— h -C D L O C O r— C D L O C O .— C D L O c o r— — C D C D L O L O C O C O i — C D L O -tf-r v j -C D -=t-•— -C D L O - f t — 'S L O -<*" t — „ C D L O -* >— CD L O -* • — C D - < * • L O C D r— " 1 co C D C D O O O O O • I — r— r— r— c — P— r v -Q O O O O C v l C v l | — | — I — I C D C D C D C D C D C D t— i — C D C D C D <"H -s C D C O C v l C D C D C O C D O c c > c •> c o co • t e 4\ o a Ç q o CH'H'N) ÏS8J1 - p j B E « j 3 [ a ; | *>jAJ ( ' I f H ' N ) PJBBMja.[8ll 'Q'c
I I
mn/:p[D ui saepisqje + euiLjosu; UBA uajscvj
! Ë
ta [BELIEB [W\U\
(A) •UU3 0AJ3A J-Ü fp) .}JJ9p U L sja^ja/f.j-B [B^ueb Ul/„'JJ u i pn&LjUyi [aij-UJd-ai a^peejquo.Àûq n u i . C D c-j co C D L O C M CD CO r- -4-r^ G O C D C D co S u D C O C O CXI C O --O C D C O C D 1 — C O C D CD -4-o -CD C D |__ m r~ co C O L O r-C D LT] L O C D 1 — CD CO -3-CO C M C O LID 1 — C D C M I I C O C M C M C D C M T U D O D C D C D co C D L O C M C M C O C O C M C M C D . CO C D C O U D ' r— C D • C M L O C O r -CZ3 C M C D L O CD' C M r— • C O C M C O C p C M CD L O C D C M I I cn C O -4-L O -. C O C D C O CO C D U D C O C M , C O C O C O L O C M C O L O < — ' C O C M en C O C D C O C D L O C D C M C O C O C O C M C O LÖ C O C M I I C O C M C O r--co -M-*— i n . L O C M 'CM C O C O C D C M L O C O ! - 1 L O C M •CM L O LT"> G O C"J C M C O "—' U D -4-C M -sr co C M r— C R C M •CD L O L O C M U D C O L O C O C D C D oo C D L O C M C M C O oo C M C M C D C O C D L O C O ! I C D C O O C D C D C O C D *— cx C D L O C M C M C O C O C M -^ C M I L O -si -k O C O C M C D ' r~-C D r-C D C M -3-C M CD C M CD L O C M I I • " • " -1 I r-~ L O r— o o C D r~-CD r~-CD L O C M en r— C D s O L O L O C M T ~ Ki K; C D C O C M C M -^- -St-CM C O C M C M 1 Î ( 1 -îj~ C O -=ƒ- C M I I t ( C O C O -*£ C M C O C O C D r— C D C M *-J) L O C D C M r— C M r-— C O C M L O C M r— t l r^ C D C M C O cc CD CT, L O CD U D C M T — C M C O C O CO C D L O C O C D t o l o C M t -fit-C M C D C O L O -— CD , L O C M U D C M L O -4* C M I 1 C D C M C D L O r*-C M ~3-L O C D C D C D L O C O , C D C M ,— C D C M L O r~ L O r — U D C D co... C D . ; i i t o CD -st-C M . CD C M 1 C O t C O r--CM r--CM r--CM ~ o - e ; ~TD - c "O "XJ CM CM CM CM CM TD " O ~"U ~CJ c CD O > O CTO U D * O c*: , s NI C M L O co r CD ce . en O co CD ... ,._ , » . V c o 3 O o > ^-e C J U D '-o Ds^ ; u = * NI CD m •-^r C D C O -d-ro r — C D .. X. c_ CD =J O iD > "B-t >*o 4 -Ü3 --Ü • » =5 NI C D L O -sf C D C O -4-C D r*-C D .. eu - ü . # =5 Ni L O L O r — C D C O C M -T„, CD L O CD .. cp D Ï : '* 3: M L O -<t~ r — C O ~=r .CM O U D C D ' .. CD _ ü « =ï NI -& CC •~ U D r— O J U D C D O -4 * ï* NI C O C D r — C M C O C M ._ CD L.O C D O _*: « =£ M •— C O r — C O C O C M C D U D C D O -*: 9 pS NI C O -3-' -3-C-4 v-J U D CD OJ ç^ • =5 NI C i O") •"" CD' L O C M ... ',"> L D C D O D^: « ^c Ni C D U D .— • CD U D C M .._. C.j U D C D 03 ^ M * î* NI • < * * e n ^_. C D U D C M CD U D C D G; D ^ » ^ NI C O C O 1— C O CO C M ... C D -<*-CD O D £ , ~c Nl C O C O • — CD •UD C M CO •4-C D CD Dai , =* NI U D ; r . r — C D C O C M C D -d-C D CD D^: , 2s NJ f ^ C M -d-C D CMJ — C7J -s.'t-C D m - ü • 3 NI t — ' L O r" co U D C M -, CD U D <Z^ CD D*l . 3 Nt ! ï • C O C D • U D CO . L O r— CD mj-+ .-en ^ d • =E M 1 I I O l CD L O co m r--C D ^ > f * cu o aj !— o e ! ? Ci) } o s f q Ü
omschrijving — — — j bakinhcjud '•• dragl Ine in 1 3 ' ; brutccapaciteit in m /uur j 360 3 brutokosten per m i n c l . afwerk ers • gemiddeld 3 brutokosten per m zonder afwerkers bij dezelfde capaciteit
3 kosten afwerken per m
... . — . — gemiddeld per m
gemiddeld per strekkende m sloot
't- - •
9wi1ddelrie kosten van grond alleen lader, - gemiddelde kosten v a n s]ootgraven zender afwerkers 500-55Ö 400^490 gunstig. ; of ; ongunstig • object \ g 9 O 500-580 | o • ! 360 500-550 400-490 500-580 .360 500-550 400-490 500-580 36t) 500-550 400-490 500-580 — — — - — • — g • 5 0 .0 'g : 3 0 0 .g . 3 0 . - ... . i ' uur-, t a r i e f in
_JiîL
•26,-25,75 24,25 .26,25 15,50 18,75 17,25 19,25 i 'p ; i : 125 r o f i e 1, i. n h o u d i n m /m 3/ 2 ! 3 j ; 4 ! 5 ' 6 ; 7 j 8 ; : 35 ! 38,5 j 41 : 42,5 ;43,5 ! 44,5 118,5 29 35 [ 39 42,5 ;45 | 47,5 16,5 <21 23,5 ;25 '. 26 :26,5 j 27 11 ';18 ! 24 : 28 31 |33 ; 35 •-. \ \ \ '• : ; 1,04 0,74 j 0,67 i 0,63 ' 0,61 l 0,60 i 0,59 45 49 27 37 0,58 ! 1,39 j 0,89 0,74 ! 0,66 ; 0,61 : 0,57 j 0,54 0,52 i 1,56 ! 1,22 : 1,10 j .1,03 0,99 0,97 i 0,95 j 0,95 ; 2,38 .1,46 1,09 ; 0,94 ; ,0,85 0,80 j 0,75 j 0,71 1 1,59 i 0,62 1,08 0,90 0,82 • 0,77 0,74 | 0,71 j 0,69 \ 1 ' i ' 1 1 ' ! • i : '•• \ 0,44 ; 0,40 • 0,38 0,37 0,36 j 0,35 j 0,34 : 1,01 ; 0,65 j 0,54 0,48 ! 0,44 0,42 ! 0,40 10,38 | 1.04 ' 0 . 8 2 | 0,73 0,69 0,67 - 0,65 ! 0,64 I 0,64 : 1 I ! ! : 1,75 i 1,07 I 0,80 0,69 i 0,62 =0,58 ! 0,55 j 0,52 1 i ; i ! ! ! 1 f | ! . i ; : 0,*2 ! 0,30 i 0,27 , : 0,25 ; 0,2* i0,24 i 0,24 0,24 0,38 ; 0,52 j 0,63 i ; 0,49 0,49 • ! 1 , 1 1 0,24 0,20 ; 0,18 0,17 j 0,15---J 0,14 '0,14 0,40 \ 0,37 '0,34 0,32 .0,32':! 0,31 ^ 0,31 0,39 : 0,29 0,25 0,23 i0,22 ) 0,20h t--- f.
T
! ;
0,33 ' 0,28 ; 0,26 ' 0,24 !0,23 ? 0,22 0,19 • • • • • -0,22 0,66 ; 0,84'••• 1,04 1,20 i l ,38 1,54 : 1,76 0,75 0,62 .0,56 0,53 0,50 i 0,49 0,47 : " j ! : 1 i • !CU tu I - o I L O I CO I 1 I 1 1 I 1 1 1 1 1 1 1 1 1 CO 1 CO 1 1
