De oesters van Sint Niklaas

(1)

Afzettingen WTKG _14(3), 1993 10

De

oesters

van

Sint

Niklaas

A. Riewé

Op de betreffende zaterdag trof men elkaar op de afgesproken tijd en samen met de

voertuigen

werd de diepe roltrap naar het binnenste van de Maastunnel _afgedaald. Beneden moest

_je

fietsen

.... brommen

mocht niet. Dan verder _richting Dordrecht. De voorste

bromfiets, een onvervalste Berini M21, deed vervelend en wilde niet _goed trekken. Z’n baas besloot tot een nood-ontkoling van de uitlaai, hetgeen tot een zwarte plek _op de straat

leidde,

juist voorbij

de

_brug

in _Dordt, een

_plek

die jaren later_nog tezien was!

De verdere tocht _verliep _voorspoedig, en na enkele uren werd de andere zijde van de Schelde _bereikt, en het uitkijken naar schoorstenen _begon. Dit leidde tot succes in de buurt

van Sint Niklaas, waar onder aan de schoorsteen inderdaad een steenbakkerij werd

aangetroffen.

Rondspeurend over het terrein van deze fabriek, die _op zaterdag niet of

nauwelijks in bedrijf was, werd tussen de vele lange droogschuren een levend wezen

aangetroffen, waaraan we beleefd _toestemming _vroegen om de _'leemput’ te bezoeken. In onvervalst vlaams

_sprak

deze man de historische woorden _{’Awel, jao} ’t is _goe. ’t Is voor deoesters zeker, d& ge komt?’

Beide

_{geologen-van-de-kouwe-grond}

keken elkaar aan en dachten _ongeveer hetzelfde. Wie had ooit _gehoord van oesters in de _Rupelklei ? Maar _ja, wat wist zo’n arbeider nu van

geologie? Op weg naarde groeve maar. Dat was _nog niet eens zo _simpel, en _precies vanaf de verkeerde kant _ging het de _{diepte in,} zodat er door eindeloze rietvelden _gestruind moest worden om aan het

_graaffront

tekomen.

Dé£r, tussen de _{rietstengels,} vond de _voorop _lopende man een _{wit, kalkachtig brok,} en _hij zei ’Als _je niet beter wist, zou _je denken dat dit een stuk oester was. _Krijgt die vent _nog

gelijk ook!’. Even later vond nummer twee een

_soortgelijk

_brok, en de wenkbrauwen schoten

_omhoog.

_Iets verder _lag _nog iets wat er _op _leek, en toen

nog één, en _nog één...! Totdat er _natuurlijk een stuk _gevonden werd waar _nog een _{slot aanzat, zodat} met absolute zekerheid _vaststond, dat het inderdéid stukken van oesters waren. Naarmate beide onversaagden dichter _bij het graaffront kwamen, werd de kwaliteit van de oesters steeds ’Dus aanstaande _zaterdag om vier uur ’s-ochtends _bij de ingang van de _{Maastunnel, ja?’} Deze zin werd ’toen’ _regelmatig _gehoord, en werd gewisseld tussen een _Haagse en een rotterdamse _{amateurgeoloog,} die fanatiek _genoeg waren om vele weekeinden _op hun bromfiets van vindplaats naar vindplaats te scheuren, waarbij onder andere de Rupelklei

van België zich in een brede belangstelling mocht verheugen.

Ook het weekend waarvan hier _sprake is zou dat _gedeelte van _België weer eens worden bekeken. Omdat de streek van Boom en

_oostelijker

al _{herhaaldelijk} was _bezocht, hadden ze besloten ditmaal eens meer naar het westen te _gaan. Dokumentatie was er niet of

nauwelijks, en de taktiek bestond

_eenvoudig

hieruit, dat er in het

_landschap

werd rondgespeurd naar hoge schoorstenen. Tien tegen één zat daar een

_kleigroeve

aan vast...

(2)

beter en werden er zelfs

gave

kleppen gevonden,

en tenslotte zelfs

_exemplaren

met beide

kleppen

nog intact. Dicht bij de wand lag de groeve-bodem werkelijk bezaaid met de mooiste oesters en onze helden kwamen handen, en armen, en tassen tekort om alle schatten _bij elkaar te houden. Het waren ook niet zomaar oesters, nee, het waren forse

exemplaren, met een diameter van meer dan 15 centimeter _(in verscheidene

_richtingen

gemeten!) en een _gewicht van verscheidene kilo’s.

Een eenzame arbeider was

_nabij

de

_graafmachine

aan het _werk, _op het onderste deel van de schuin

_afgegraven

wand. Wat was hij aan het doen? Meteen _groot

_pikhouweel

hakte hij oesters uit de zware klei, om te voorkomen dat ze met de klei mee afgegraven zouden worden en dus _uiteindelijk in de stenen terecht zouden komen. _Hrj was er dus de oorzaak van dat de _groevebodem bezaaid _lag met oesters

.... Hij vertelde verder dat die oesters

maar in een dunne laag voorkwamen, maar wel dicht _op _elkaar, ’n echte oesterbank dus. Ook vertelde

_hij

dat

_juist

onder de

_groevebodem

een

_laag

vuurstenen

_lag,

waar de

graafmachine

uiteraard nèt _bovenbleef, om schade aan de

_kleipers

te _voorkomen, kortom een leerzaam

_gesprek,

al bleek (veel) later dat de vuurstenen_geen vuurstenen _waren, maar fosforieten.

Met veel moeite en na _lang aarzelen werden uit de eindeloos _grote voorraad de béste stukken

_gekozen

om mee te _nemen, en na een moeizame tocht _terug naar de brommers werden _op het eerste

_voertuig

_zes, en _op het tweede _{vijf exemplaren}

_gepakt.

En aldus vertrokken de elf _mooiste, _grootste, zwaarste _exemplaren uit Sint Niklaas.

Uiteraard was hiermee het weekeind _nog niet om. De

_planning

_was, om ook in Zelzate te gaan kijken, waar naar verluidt een tunnelbouwput was, waar misschien wel Eoceen te zien zou

zijn.

Dus: brommers

_bestijgen

en _op _weg

_richting

Zelzate. En

_je

weet verder maar nooit wat

_{je onderweg}

_nog aan schoorstenen te zien zou

_krijgen...

Dat laatste werd echter een tegenvaller, want in de buurt van Lokeren begon de Berini

langzaamaan ongecontroleerde schommelbewegingen te _maken, totdat _zijn _berijder uiteindelijk noodgedwongen moest vaststellen dat er iets mis was. _Bij nadere

_inspectie

bleek een onverantwoord aantal

_spaken

van het achterwiel het _begeven te hebben. Zes oesters was

_duidelijk

teveel _geweest, en verder

_{rijden onmogelijk!}

Dus _op zoek naar de fietsenmaker!

De fietsenmaker in Lokeren had zich _zojuist _gewassen en zijn werkpak verwisseld voor z’n

netteweekeindkleren.

_Hij

zat comfortabel aan de

zaterdagavondmaaltijd,

maarbleek bereid ’eens tekomen _zien’, toen

_hij

van onze

_narigheid

hoorde. Enkele uren later _was _het _ook

zijn

narigheid, want

_werkelijk

alles zat _tegen

_bij

die

_reparatie.

Zo bleek het

_moeilijk

te

_zijn

om de remtrommel los teschroeven.

_Kruipolie,

en de ene hamer na de andere hadden geen succes, en _pas

_geleidelijk

aan drong het door, dat de remtrommel van een _engelse draad was _voorzien, en dus de andere kant

op moest worden

gedraaid.

Toen

ging

het al beter. In België was

_kennelijk

het merk Berini niet

erg courant. Dat bleek ook uit het feit, dat onze

goede man niet beschikte over de _juist maat _spaken. Niet voor één _gat te_vangen knipte hij langere spaken op lengte en sneed daar nieuwe schroefdraden op. ’s-Avonds om een uur of elfwas de Berini weer zo _goed als nieuw! En de

_rekening?

Kom daar nu eens om!

(3)

De verdere tocht behoeft hier niet te worden beschreven. Het Eoceen van Zelzate was er

inderdaad, maar zonder fossielen. Veel interessanter waren de kwartaire _lagen erboven. Daarvan moest óók _nog het _nodige _mee, zodat _op _zondagavond twee krakende en

steunende, door doodmoeie lieden bestuurde bromfietsen weer thuis kwamen.