4 1 IGM Voorbeeld Waddenzee. De knooppunten (aangegeven met zwarte vierkantjes) geven relaties tussen de factoren weer.
Stuurbare beïnvloeding Niet stuurbare beïnvloeding Temperatuurstijging Zeespiegelstijging Verandering oceaanstromingen Kokkelvisserij Verontreinigingen Eutrofiëring Tourisme Bedijking Zeezoogdieren Vogels Macro-zoöbenthos Fytoplankton Kwelders Vissen Indicatoren Waddenzee Biodiversiteit Rode lijsten Trend Indexen Maatregelen Beschermde gebieden Reductie lozingen Voedselreservering vogels Plaatoppervlak Zandsuppleties Mosselzaadvisserij Overige visserij Gaswinning Monitoring en sturing Zeegrassen Stuurbare beïnvloeding Niet stuurbare beïnvloeding Temperatuurstijging Zeespiegelstijging Verandering oceaanstromingen Kokkelvisserij Verontreinigingen Eutrofiëring Tourisme Bedijking Zeezoogdieren Vogels Macro-zoöbenthos Fytoplankton Kwelders Vissen Indicatoren Waddenzee Biodiversiteit Rode lijsten Trend Indexen Maatregelen Beschermde gebieden Reductie lozingen Voedselreservering vogels Plaatoppervlak Zandsuppleties Mosselzaadvisserij Overige visserij Gaswinning Monitoring en sturing Zeegrassen Stuurbare beïnvloeding Niet stuurbare beïnvloeding Temperatuurstijging Zeespiegelstijging Verandering oceaanstromingen Kokkelvisserij Verontreinigingen Eutrofiëring Tourisme Bedijking Zeezoogdieren Vogels Macro-zoöbenthos Fytoplankton Kwelders Vissen Indicatoren Waddenzee Biodiversiteit Rode lijsten Trend Indexen Maatregelen Beschermde gebieden Reductie lozingen Voedselreservering vogels Plaatoppervlak Zandsuppleties Mosselzaadvisserij Overige visserij Gaswinning Monitoring en sturing Zeegrassen Nadere informatie:
Alterra, Team Wad en Zee Texel Tel. 0222-369700/738 Dr. H. Lindeboom Han.Lindeboom@wur.nl Dr. E. Meesters Erik.Meesters@wur.nl
De Indicator-Gebruik-Management methode
Er wordt veel gemonitored in Nederland. Er wordt veel onderzocht. Het beleid heeft vele vragen. Maar echte samenhang tussen monitoring, onderzoek en beleidsvragen ontbreekt. De bij Alterra Texel in ontwikkeling zijnde IGM-methode is de oplossing voor deze impasse. IGM brengt de relaties duidelijk in beeld.
Zeehond met zender voor verspreidings-
en voedselonderzoek.
IGM Voorbeeld Zeezoogdieren, Welke trends en invloeden op de Gewone Zeehond.
Stuurbare
Niet stuurbareTemperatuurstijging
Storm frequenties Verandering oceaanstromingen Boomkorvisserij 12m Verontreinigingen Eutrofiëring Tourisme virusziekten Gewone zeehond Grijze zeehond bruinvissen Indicatoren
Waddenzee
Maatregelen Beschermde gebieden Reductie lozingen Opvang Zandsuppleties Boomkorvisserij 4m Garnalen visserij Gas/olie winning beïnvloeding beïnvloedingMonitoring en sturing
0% 10% 20% 30% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 average 22.74% average 14.01% pup percentage Geen effect ? Wordt onderzocht 0 100 200 300 400 1975 1980 1985 1990 1995 2000pollutant burden (total PCB ppm) adult (>3 years)
young(0-3 years
Aantal getelde gewone zeehonden in NL Waddenzee
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 1960 1970 1980 1990 2000 jaar aan ta l Wordt onderzocht Stoppen? Stuurbare
Niet stuurbareTemperatuurstijging
Storm frequenties Verandering oceaanstromingen Boomkorvisserij 12m Verontreinigingen Eutrofiëring Tourisme virusziekten Gewone zeehond Grijze zeehond bruinvissen Indicatoren
Waddenzee
Maatregelen Beschermde gebieden Reductie lozingen Opvang Zandsuppleties Boomkorvisserij 4m Garnalen visserij Gas/olie winning beïnvloeding beïnvloedingMonitoring en sturing
0% 10% 20% 30% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 average 22.74% average 14.01% pup percentage Geen effect ? Wordt onderzocht 0 100 200 300 400 1975 1980 1985 1990 1995 2000pollutant burden (total PCB ppm) adult (>3 years)
young(0-3 years
Aantal getelde gewone zeehonden in NL Waddenzee
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 1960 1970 1980 1990 2000 jaar aan ta l Wordt onderzocht Stoppen?
2 3 Monitoring: Meten is weten.
1. Het IGM instrumentarium is geschikt voor:
• Sturing van gebruiksfuncties • Sturing van maatregelen
• Coördinatie van monitoringsprogramma’s van bijvoorbeeld zeezoogdieren, vogels, vissen, kwelders, bodemdieren, nutriënten, verontreinigingen, klimaat, fyto- en zoöplankton
• Coördinatie van onderzoek door instituten en organisaties zoals ALTERRA, Koninklijk NIOZ, RIKZ, ASG-NIVO, SOVON, IMAU, WL, RUG en anderen.
• Voorspellen van toekomstige ontwikkelingen met behulp van modellen • Natuurbalansen en -verkenningen
• Een echt integrale benadering
2. Voorbeelden van op te pakken onderbouwend onderzoek:
• Optimalisatie van monitoringsprogramma’s
• Voedsel voor vogels en zeezoogdieren; conflicten met gebruikers • Effecten verminderde eutrofiëring
• De rol van slib in de kustzone
• Instellen beschermde gebieden: effecten op natuur en gebruiker • Biodiversiteit
• Effecten klimaatverandering op natuur en gebruiker • Oogstbare biomassa • Etc, etc Stuur bare beï nv lo edi ng N ie t st uurbare be ïn vl oe di ng Temperatuurstijging Zeespiegelstijging Verandering oceaanstromingen Kokkelvisserij Verontreinigingen Eutrofiëring Tourisme Bedijking Zeezoogdieren Vogels Macro-zoöbenthos Fytoplankton Kwelders Vissen Indicatoren
Waddenzee
Bi odive rs it eit , Rod e lij st en , T ren d In de xe n Maatregelen Beschermde gebieden Reductie lozingenVoedselreservering voor vogels
Plaatoppervlak Zandsuppleties Mosselzaadvisserij Overige visserij Gaswinning Zeegrassen Stuur bare beï nv lo edi ng N ie t st uurbare be ïn vl oe di ng Temperatuurstijging Zeespiegelstijging Verandering oceaanstromingen Kokkelvisserij Verontreinigingen Eutrofiëring Tourisme Bedijking Zeezoogdieren Vogels Macro-zoöbenthos Fytoplankton Kwelders Vissen Indicatoren
Waddenzee
Bi odive rs it eit , Rod e lij st en , T ren d In de xe n Maatregelen Beschermde gebieden Reductie lozingenVoedselreservering voor vogels
Plaatoppervlak Zandsuppleties Mosselzaadvisserij Overige visserij Gaswinning Zeegrassen
IGM Voorbeeld Waddenzee. De relaties tussen kokkelvisserij, mosselzaadvisserij en gaswinning met indicatoren en maatregelen zijn aangegeven.
IGM Voorbeeld Scholekster. Wat bepaalt de trends in Scholekstersaantallen.
Stuurbare beïnvloeding Zeespiegelstijging Kokkelvisserij Tourisme Bedijking Scholeksters Indicatoren
Waddenzee
(Voorbeeld) Maatregelen Beschermde gebieden Voedselreservering voor vogels Mosselzaadvisserij Overige visserij Aantallen scholeksters Aantallen scholeksters 0 50000 100000 150000 200000 250000 300000 350000 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 Beschermde gebieden ? ? Nog niet Dijk zomerpoldergeopend Voedselreservering te laag
Eutrofiëring Temperatuurstijging erij 80 95 50 20 80 5 90 58 49 20 60 0 96 90 0 0 Kokkels en kokkelvisserij Mossels en mosselvisserij Draagkracht daalt ? Temperatuur stijgt ? Niet-stuurbare beïnvloeding Stuurbare beïnvloeding Zeespiegelstijging Kokkelvisserij Tourisme Bedijking Scholeksters Indicatoren
Waddenzee
(Voorbeeld) Maatregelen Beschermde gebieden Voedselreservering voor vogels Mosselzaadvisserij Overige visserij Aantallen scholeksters Aantallen scholeksters 0 50000 100000 150000 200000 250000 300000 350000 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 Beschermde gebieden Beschermde gebieden Beschermde gebieden ? ? Nog niet Dijk zomerpoldergeopend Voedselreservering te laag
Eutrofiëring Temperatuurstijging erij 80 95 50 20 80 5 90 58 49 20 60 0 96 90 0 0 Kokkels en kokkelvisserij Mossels en mosselvisserij Draagkracht daalt ? Temperatuur stijgt ? erij 80 95 50 20 80 5 90 58 49 20 60 0 96 90 0 0 Kokkels en kokkelvisserij Mossels en mosselvisserij Draagkracht daalt ? Temperatuur stijgt ? Niet-stuurbare beïnvloeding
