• No results found

Verslag opbrengstvergelijkingsproeven met geënte tomaten, 1957

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Verslag opbrengstvergelijkingsproeven met geënte tomaten, 1957"

Copied!
84
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Proefstation voor de groenten en fruitteelt onder glas te Naaldwijk.

I. Op"brengstver,p;eli.ik:inip;sproeven net geënte tomaten 1957'

Inleiding.

Het vorige jaar werd een gunstig resultaat "behaald met het enten van tomaten op een kurkwortelresistente onderstam. Deze onderstam is de F]_ van de kruising Lycopersicum esculentum x Lycopersicum hirsutum gla-"bratum. De onderstam gaf een sterke groeikracht aan de tomaat die er op

geënt werd, mede tengevolge van het optredende heterosis-effeet. De geënte planten gaven vorig jaar op het Froefstation een opbrengstvermeerdering van +_ 20 °/o. De onderstam bleef geheel vrij van kurkwortel.

Om de onderstam nader op zijn waarde te beproeven werd dit jaar een aantal proeven met deze onderstam opgezet zowel op het Proefstation als op bedrijven met verschillende grondsoorten in de praktijk. De proe-ven werden genomen op lichte zandgrond ('s-Graproe-venzande), op zavelgrond

(Poeldijk), op kleigroad (De Lier) en een tweetal op veengrond (Waddinx-veen en Capelle). De proeven van 1957 omvatten dus 6 objecten nl.

I. Opbrengstvergelijkingsproef met geënte en ongeënte planten, ten opzichte van stomen en chloorpicrine-behandeling. Proefstation.

II. Opbrengstvergelijkingsproef met geënte en ongeënte planten ten opzichte van formaline- en chloorpicrinebehandeling op kleigrond. De Lier.

III. Opbrengstvergelijkingsproef met geënte en ongeënte planten op lichte zandgrond. 's-Gravenzande.

IV. Opbrengstvergelijkingsproef met geënte en ongeënte planten op zavelgrond. Poeldijk.

V. Opbrengstvergelijkingsproef met geënte en ongeënte planten op veengrond. Waddinxveen.

VI. Opbrengstvergelijkingsproef met geënte en ongeënte planten op veengrond. Capelle.

Voor de verschillende proeven werden bedrijven uigezocht waar een ernstige kurkwortelaantasting verwacht kon worden.

(2)

2.

I. Opbrengstvergelijkingsproef van op kurkwortelresistente onderstam geënte tomaten en ongeënte tomaten geteeld op ontsmette grond.

Doel.

Het doel van deze proef was na te gaan hoe groot de opbrengstver-meerdering is van tomaten geënt op de kurkwortelresistente onderstam ten opzichte van ongeënte tomaten geplant in grond die gestoomd of met chloor-picrine ontsmet is. Er kon verder een vergelijking gemaakt worden hoe de kurkwortelaantasting was na het stomen en de chloorpicrinebehandeling ten opzichte van de kurkwortelresistente onderstam.

Opzet van de proef.

Als onderstam werden twee F]_'s gebruikt, namelijk de Fl van de kruising Ailsa Craig (Lycopersicum Esculentum) x Lycopersicum hirsutum glabratum en de Fi van de kruising Victory (Lycopersicum esculentum) x Lycopersicum hirsutum glabratum. Deze beide Fl's werden in het vorige seizoen gemaakt om te onderzoeken of het verschil maakt welk ras van Lycopersicum esculentum men gebruikt als moederplant.

Er werden dus 5 objecten geprojecteerd nl.:

1. Ailsa Craig geënt op Fi van Ailsa Craig x Lyc. hirsutum gl. 2. Ailsa Craig geënt op F]_ van Victory x Lyc. hirsutum gl. 5« Ailsa Craig op gestoomde grond..

4« Ailsa Craig op met chloorpicrine ontsmette grond. 5. Ailsa Craig op niet ontsmette grond.

De proef werd genomen in een gedeelte van kas no 21 (W II) waarvan bekend was dat de grond vrij ernstig met kurkwortel besmet was. De proef werd in 5-voud genomen en volgens een latijns vierkant aangelegd. Voor de ligging der objecten zie men de plattegrond (bijlage I). Elk vak was 1 pootje lang en breed en omvatte 24 planten.

Methodiek.

Het enten gebeurde volgens de spleetentmethode.

De chloorpicrine werd met een handinjector in de grond gebracht in een dosering van 500 cc per RR. Het stomen werd met een traprek uit-gevoerd.

Bij de beoordeling van de groei werden alleen bijzonderheden genoteerd, er werden geen standcijfers gegeven. Er werden tellingen ge-daan van het aantal gezette en het totaal aantal bloempjes. Bij de oogst werden alle vruchten per vak gesorteerd, geteld en gewogen.

Bij het opruimen van het gewas werden de wortels beoordeeld op knol- en krukwortelaantasting.

(3)

h.

Verloop van de proef.

De behandeling met chloorpicrine vond plaats op 6 november 195&. De grondtemperatuur was toen 12,5 C op 2Ü cm. diepte, zodat nog een

goede werking van het middel verwacht mocht worden. Het stomen vond +_ 3 weken later plaats.

Als voorteelt werd sla geteeld, de sla werd op 15 december gepoot. De sla op de ontsmette grond groeide veel weliger dan de sla op de niet

ontsmette grond. De sla van de ontsmette vakken was hierdoor van mindere kwaliteit. Verdere gegevens over de sla zijn vermeld in het verslag over de smeulproef 1956-1957.

Op 1 februari werden de onderstammen uitgezaaid voor beide groepen (object 1 en 2). De opkomst van het zaad was traag en zeer onregelmatig, hetgeen ook het vorige jaar al waargenomen werd. Zowel op 12 februari en 20 februari werd Ailsa Craig gezaaid voor de enten. Er werd op 2 data gezaaid om op het tijdstip van enten de keuze te hebben tussen 2 zaaisels zodat men de beschikking zou hebben over een geschikte plant om te enten. Op 23 en 28 februari.werd gezaaid voor de ongeënte objecten. Ook hier werd dus een 2e maal gezaaid teneinde bij het mitpoten gelijkwaardig plantmateriaal te hebben. Van beide groepen werd het laatste zaaisel gebruikt.

De onderstammen werden omstreeks 15 februari verspeend, vanaf 6 maart werd opgepot. De enten werden op 25 en 28 februari verspeend, het bleek echter al spoedig dat de enten te vroeg waren. Daarom werd het eerste zaaisel kouder gezet, terwijl het tweede zaaisel voor een tweede maal verspeend werd. Voor de ongeënte planten werd 7 maart verspeend, en

18 maart opgepot.

Op 26 maart vond het enten plaats, er werden 140 planten geënt op A.C. x Lyc. hirs. gl. (object l) en 140 planten op Vict. x Lyc.hirs.gl. (object 2). Eet enten slaagde goed, de enten sloegen goed aan, het

slagingspercentage was praktisch 100 $. Wel werd opgemerkt dat niet alle enten even snel aansloegen.

Op 13 april werden zowel de geënte als de ongeënte planten uitge-poot in warenhuis no 21. De planten geënt op A.C. x Lyc. hirs. kwamen

het eerst in bloei, de planten geënt op Vict. x Lyc.hirs. bloeiden ongeveer vijf dagen later, terwijl de ongeënte planten 6 dagen later bloeiden. Het bleek al spoedig dat de planten op de gestoomde en op de met chloorpicrine behandelde vakken forser groeiden dan op de onbehan-delde. Het gewas van de cngeënte planten was enkele weken na het uit-planten langer dan van de geënte uit-planten. De geënte uit-planten waren

(4)

à±

echter verder in trosontwikkeling, en groeiden ook meer gedrongen. Per kap trad nogal verschil in groei op, de ontwikkeling nam vanaf het

tussenschot af. De oorzaak hiervoor moet gezocht worden in deV grond en de hogere temperatuur. Er was een aanmerkelijk verschil tussen de stamdikte van geënte planten en planten op onbehandelde grond. Tevens werd waargenomen dat de onderstam Vict, x Lyc. hirs. een sterkere groei vertoonde dan A.C. x Lyc. hirs.

Bij een beoordeling van het gewas op 20 juni bleek dat over het algemeen de trosontwikkeling bij stomen iets verder was dan van de geënte planten en dat bij de controle de trosontwikkeling wat minder ver was, de verschillen waren echter niet groot. Verder kwamen vrij veel

planten met slaapziekte voor. De algemene indruk was dat bij chloorpicrine-behandeling de ziekte het minste optrad, daarna bij stomen, bij geënt en controle was de aantasting ongeveer gelijk. Ook werd de lengte van de planten nagegaan. Hierbij bleken de planten op gestoomde grond de grootste lengte te hebben, daarna chloorpicrine, geënt op Vict. x Lyc. hirs., controle en tenslotte geënt op A.C. x Lyc. hirs. Het bleek nu ook dat bij object 1 (geënt op A.C. x Lyc. hirs.) een aantal planten van het ras Moneymaker als ent gebruikt waren inplaats van Ailsa Craig. Dit kan mede een oorzaak zijn van het feit dat de tomaten geënt op A.C. x Lyc. hirs. een minder sterke groei vertoonden dan de onderstam van object 2. Door deze fout bij het enten moeten de resultaten van object 1 met de nodige reserve beschouwd worden.

Resultaten.

De telling van het aantal gezette en het totaal aantal bloempjes is weergegeven in bijlage II en III en grafiek I.

tot.aant. gez.aant. perc.gez. perc.bl. teloemen

1. Geënt op F1(A.C.x Lyc.hirs.) 13-706

2. Geënt op F^Vict.x Lyc.hirs.) 15-501

3. Stomen 18.142 4. Chloorpicrine 16.480

5. Onbehandeld 13.993 Hieruit blijkt dat de planten op gestoomde grond het grootste aantal bloemen gegeven hebben, daarna op chloorpicrine, vervolgens geënt op Vict. x Lyc. hirs. dan komt onbehandeld en tenslotte geënt op A.C. x Lyc. hirs. Bij de tabel van het aantal gezette bloempjes zien we hetzelfde beeld. Kierdoor loopt het gemiddelde zettingspercentage per

loemen 7- 446 8.157 9-496 8.629 7-653 t.o.v. tot. 54.3 52.6 52.3 51.2 54.7 t.o.v. on

98

III.5 I29.5

118

100

(5)

i i

per object niet veel uiteen. Vergelijkt men het totaal aantal bloempjes van geënt op Vict. x Lyc. hirs. en met onbehandeld, dan ziet men dat het totaal aantal bloemen van onbehandeld tot en met de vierde tros wat groter is dan van geSnt, daarna is het andersom en hebben de geënte planten per tros steeds een groter aantal bloemen.

Bekijkt men echter het aantal gezette bloempjes van deze beide objecten vanaf

dan blijkt dit bij de geënte planten alYde 2e tros groter te zijn. De oogstgegevens zijn verwerkt in bijlage IV, V, VI en VII en de grafieken 2 t/m 9« Eind juni werden de eerste vruchten geoogst. Er was niet veel verschil in vroegheid tussen de verschillende objecten, de geënte objecten gaven op de eerste oogstdata . wat meer vruchten. Dit is in tegen-stelling met de proef van vorig jaar toen de geënte planten aanmerkelijk later in produktie kwamen dan de ongeënte. Daar dit jaar rekening ge-houden was met het verlatend effect,kon. door de onderstammen vroeger

te zaaien dit nadeel geheel weggewerkt worden. Stomen heeft gedurende vrijwel de gehele oogstperiode een geringe voorsprong gehad op de geënte planten (object 2 ) . Chloorpicrine gaf aanvankelijk een even grote oogst als de geënte planten, doch vanaf de tweede week van augustas gaven de

geënte planten een hogere opbrengst. Eet controle-object bleef reeds vrij spoedig achter in produktie bij de andere objecten. Er was een belangrijk verschil in produktie tussen de beide geënte groepen. De mindere opbrengst van object 1 is waarschijnlijk voornamelijk veroorzaakt door de fout die bij het enten gemaakt is en zal hier buiten beschouwing worden gelaten.

Als we de opbrengst van het object controle op 100 5& stellen, dan geven de andere objecten de volgende percentages:

Geënt op A.C. x Lyc. hirs. : 106,7 $>

Geënt op Vict. x Lyc. hirs. » 116,3 ?«

Stomen s 121,6 <fo

Chloorpicrine • : m

De meeropbrengst van de geënte tomaten is dit jaar wat minder groot dan vorig jaar, nl. 16,3 tegenover 20 c/a van vorig jaar.

üe verschillen tussen de objecten komen ook duidelijk uit bij het ge-middelde gewicht per plant. Leze gewichten zijn:

Geënt op A.C. x Lyc. hirs. Geënt op Vict. x Lyc. hirs. Stomen Chloorpicrine Controle 4,26 4,65 4,66 4,44 3,99

(6)

6.

De "bepaling van het gemiddeld vruchtgewicht geeft een ander beeld. De gemiddelde vruchtgewichten per object zijn:

Geënt op A.C. x Lyc. hirs. : 66,8 gr. Geënt op Yict. x Lyc. hirs. : 69,6 gr.

Stomen i 63,5 gr« Chloorpicrine : 62,5 gr. Controle : 63,1 gr.

Er is hier een opmerkelijk verschil tussen de geënte planten en de ongeënte planten. De ongeënte objecten zijn onderling weinig verschillend. Eier blijkt dus duidelijk, dat de meeropbrengst van de objecten stomen en chloorpicrine door een groter aantal vruchten verkregen is, terwijl de meeropbrengst van de geënte objecten in belangrijke mate te danken is aan een groter gemiddeld vruchtgewicht (Zie ook grafiek 8 ) .

In bijlageyén grafiek 9 is àe sortering van de verschillende objec-ten weergegeven. Ve zien hier dat het percentage B-tomaobjec-ten bij de geënte planten (vooral object 2) groter is dan van de andere objecten. Het per-centage C-tomaten is daarentegen bij de objecten stomen, chloorpicrine en controle groter dan bij de geënte objecten. Dit geeft dus een verkla-ring voor het groter gemiddelde vruchtgewicht bij de geënte planten. Bij de percentages A-tomaten en Rest (CC en kriel) is onderling weinig verschil,

De beoordeling van de wortels der tomaten bij het einde der teelt gaf een interessant beeld Tat de kurkwortelaantasting betreft.( Zie bijla-ge VIIl). Op de kurkwortelresistente onderstam kwam soms een zeer lichte bruinkleuring voor die zeer veel op kurkwortel geleek en dan ook als

zodanig beoordeeld werd. Daar dit op Lyc. hirsutum zelf ook wel eens . gevonden wordt, is dit niet verwonderlijk.

Een duidelijk verschil in aantasting is te zien tussen stomen, chloor, picrine en onbehandeld, de gemiddelde aantastingscijfers zijn respestieve-lijk: 1,7 - 3»7 en 5>7» Eet stomen heeft dus de beste bestrijding gegeven,

terwijl de werking van chloorpicrine slechts matig geweest is.

Wat de wortelknobbelaaltjes-aantasting betreft zijn er per parallel tamelijk grote verschillen opgetreden. De ernstigste aantasting kwam in de vakken vlak langs de goot voor. Het gemiddelde der 5 parallellen geeft

echter toch wel een vrij betrouwbaar beeld. Vergelijkt men de geënte ob-jecten met de controle, dan krij£t . men de indruk dat de onderstam iets gevoeliger is voor knol dan de tomaat.

De knol is door stomen vrij goed bestreden, terwijl met chloor-picrine een matige bestrijding verkregen werd.

(7)

L.

In bijlage IX zijn op een plattegrond de opbrengsten en de kurk-wortel- en knolaantasting per vak nog eens "bij elkaar gezet.

De foto's t t/m 4 geven een beeld van de wortelontwikkeling en de kurkwortelaantasting van de verschillende groepen.

Samenvatting.

De kurkwortelresistente onderstam heeft weer een belangrijke op-brengstvermeerdering gegeven. Ook de beide grondontsmettingsmiddelen

(stomen en chloorpicrine) hebben een belangrijke oogstvermeerdering gegeven stomen gaf zelfs een grotere opbrengst dan de geënte planten. De

meerop-brengst van stomen en chloorpicrine is veroorzaakt door eengroter aantal bloemen per plant en daardoor een groter aantal vruchten. De meeropbrengst van de geënte planten is èn door een groter aantal bloemen en vruchten èn door een hoger gemiddeld vruchtgewicht veroorzaakt. Eet aantal bloemen en vruchten bij de geënte planten was echter lager dan bij stomen en

chloorpicrine.

Stomen en chloorpicrine hebben respectievelijk een goede en een matige kurkwortelbestrijding gegeven, terwijl de wortels van de onderstam-men vrijwel geen aantasting te zien gaven. De onderstam schijnt iets

(8)

B i j l a g e 1. PLATTEGROND. s l o o t

N

Î

N H-C j . OS < (0 1 E 3 E 2 E 4 E 5 E 3 U I T £ 4 D 1 D 5 D 3 D 2 D 1! D E 2 C 5 c 4 C 1 C 3 c 3 R 0 E F 3 B 2 B 1 B 5 B 4 B 5 A 4 A 3 A 2 A 1 A 0 W o O et-ffoot

(9)

Bi.jlar"e I I , b i z . 1 . A a n t a l "bloemen en g e z e t t e v r u c h t e n . 1 . A i l s a C r a i g g e ë n t op P i (A.C. x L y c . h i r s . ) . Par.

f-1

! a b c d e !

I

j

P a r . _ j ) ! ! a To c d e Par. a "b c d e Tros 1 se ze ij totaal 199 219 187 212 217 1034 224 226 205 220 221 j IO96 | 1 Tros 4 gezet totaal 162 296 23I 153 186 182 914 285 259 27I 281 I392 ! Tros 7 gezet ±ota"a ! 98 ; 146 I76 116 159 695 297 325 397 321 396 1736

li

ij

8 9 |j

1 97

91

1

9 6 j

98

1

94,5 j < 55 81 49 69 65 65,5 I/o ! 33 !45 ! 44

J36

40 40 Tros 2 gezet 240 221 199 234 247 II4I totaal! 269 24I 224 245 273 I252 Tros 5 gezet ! 151 i 145 | 127 177 175 j 775 totaal 405 352 335 387 385 I864 j Tros 8 1 1 l'gezet jtotaàl i' i

f 72

1

148

1 117 1;

8

m |. 99

j 548

1 ' 291 330 334 316 361 I632

f Tros 3 j

\'

90 1 1 92 89 1 ! / '[t

gezet totaal °/o j!

224 214 191

96 1 196

90,5 215 91 Ï1040

11

314 280 256 24I 71 |! 76,5 ! 74,5 j s i :; 268 j 80

1359 1 76,5.i:

i !

! i, [ Tros 6 11 f gezet

37

J

130

41 1 135 38 j 137 46 | 181

45,5 J

U I

,41,5 I 724

ttota'alj <fo j 448 375 385 353 413 1974 30 || 36 1! 35,5 51 34 36,5 i 1 i I T r o s 9 i » l! °/o k e z e t 25 60 45 35 35 27,5 33 171 119 85 120 575 totaal 243 312 255 25I 340 I4OI * !|

33 1

55 ; 46,5 |i 34 35 t j 1 ! 41

(10)

2. Ailsa Craig geënt op Fl (Vict, x Lyc. E i r s . ) . Par a b c d e Par a b c d e Par a b c d c Tros 1 gezet 213 240 235 211 224 L123 totaal 232 253 253 224 237 II99

92 95 93 94 94,5 935 Tros 4 gezet 140 147 191 173 232 883 totaal 289 306 330 289 312 I526 Tros 7 * gezel 148 125 136 122 176 707 | totaal 393 422 437 345 437 2034 tf 48,5 48 Tros 2 gezet 265 220 246 279 256 L266 totaal 295 243 275 321 278 I412 '| Tros 3

'fo gezet totaal 90 j 90 |

89*5 J

87 | 92 1 I — • f 90 : Tros 5 geze-155 161 58 1196 60 Ï138 74 58 ^ 38 28,5 31 185 835 totaal 397 436 457 468 412 2170 . Tros 8 gezel I56 176 109 35 ! 98 40 [133 35 672 totaal 366 422 366 246 377 1777 fo 39 37 43 29,5 45 38,5 $ 42,5 43,5 30 40

35

37,5

243 1 348

196 217 219 238 LI13 274 314 290 288 I5I4 Tros 6 gezet totaal 148 I46 183 109 a>98 784 472 436 455 433 458 2254 * 68 71,5 69

75,5

82,5

73,5

J

* 31,5 33,5 40 27 43 34,5 Tros 9 gezet totaal I32 I98 168 120 I56 774 335 349 355 251 325 1615 of

39

57

47

48 48 48 « !

(11)

3i.jlage I I , "biz. 2, 3 . A i l s a B r a i g op stomen, •'•"'' ' ' "" Par. a b c d e 1 - • • Par. a b c d e Par. a b c d e "* Tros 1 gezet 264 268 278 269 262 I34I totaal 293 280 305 293 286 1457 Tros 4 gezet 205 225 224 25I 246 LISI totaal 472 429 493 466 399 2259 """*"""'""'

90 91 91,5 92 92,5 — » ' — — -io 43,5 52,5 45,5 53 61,5 51,5 Tros 7 gezet 154 23I 175 168 187 915 totaal 420 497 453 458 408 2236 < 36,5 46,5 38,5 36,5 46 41 Tros 2 gezet 253 274 267 211 302 I307 totaal 316 315 303 284 362 1580 Tros 5 gezet 182 226 168 237 255 IO68 totaal 537 46I 469 478 470 2415 1

i

! Cf. i ' S 80 87 88 74 83,5 82,5 |

1

1

i

33,5 | 49 36 49,5 54 44 Tros 8 gezei I69 I46 153 149 125 742 totaal 411 4IO 479 398 359 2057 * 41 35,5 32 37,5 35 36 Tros 3 gezet 245 261 228 232 222 1188 totaal 374 354 348 321 312 1709 Tros 6 gezet 220 290 173 175 249 1107 totaal 570 620 501 500 487 2678 ! ~

1

* 65,5 74 65,5 72

J,l_

69 — ~ — — fo 38,5 46,5 34,5 35 51 41 Tros 9 gezet 121 145 I64 I3I 116 677 totaal 375 304 373 290 409 1751 < p 32 47,5 44 45 28 38,5 * -»

(12)

4. Ailsa Craig op chloorpicrine. Par. a "b c d e • Par. a b c d e _ — Par a b c d e Tros 1 gezel 252 254 236 228 259 1229 totaal 285 263 258 262 278 I346 Tros 4 gezet 209 216 145 201 235 IOO6 totaal 408 389 330 369 418 I914 Tros 7 gezet 182 171 177 145 129 804 totaal 572 428 368 456 429 2253 ia | 88,5 96,5 91,5 87 93 91

51 55,5 44 54,5 56 52,5 af 32 40 48 32 50,5 35,5 Tros 2 gezet totaal 247 253 237 258 283 1278 292 29O 282 296 359 1519 Tros 5 gezel 217 145 115 193 226 896 totaal 526 500 360 469 514 2369 H * 84,5 80 84 87 80 84 * 41 29 32 41 44 38 Tros 8 gezel 135 I3I I42 127 100 635 ______ totaal 369 379 368 418 298 1832 °/° 36,5 34,5 38,5 30 33,5 34,5 1 Tros 3 gezet 239 24I 213 225 234 II52 totaal 353 332 356 330 310 1681 Tros 6 , gezet 25O 149 142 201 211 953 -totaal 575 525 350 512 455 2417 Tros 9 gezet 159 145 115 129 I 128 676 totaal 334 308 292 271 304 1509 %

6e

72,5 62,5 68 75,5 68,5 ..,.**)*.,*„ 1 * 43,5 28,5 40,5 39 46 39,5 » ' • ' '

fo

47,5 47 36 47,5 42 44,5 1 LJ

(13)

Bijlage II, biz. 5»

5. Ailsa Craig, onbehandeld.

-Par. a b c d e Par. a b c d e Par. a b c d e Tros 1 gezel; 255 256 255 222 258 1184 totaal 273 247 255 229 26O I264 * 92,5 95,5 92 97,5 91,5 93,5 Tros 2 gezet 264 245 255 226 242 1228 totaal 307 26O 282 27O 297 -416 » « _ . 86 93,5 82,5 83,5 81,5 87 _Tros 3 geze^ totaal 257 f 361 215 S 278 206 200 225 307 284 299 11101 J1329 ' !

1

- — - f 95 i

71 f

7 6 , 5 ;

67 ; 70,5 { 75 ! 72 ! Tros 4 gezeJ I68 167 151 149 192 827 totaal 351 264 555 263 564 1577 * 48 63,5 | .45 j 56,5 ! 52,5 ! 52,5 ! Tros 5 gezet I69 159 144 159 I5I 762 totaal 465 275 402 312 369 1825 Tros 7 ge ze' 184 152 121 105 106 648 1 totaal 429 550 444 293 366 1862

'1

af 43 40 27,5 36 29 34,5 Tros 8 geze" 152 114 127 80 122 575 totaal 550 292 319 215 266 1442

*

1

36 j

58 1

55,5 j 44,5 1 41 j 1 42 f Ï c/o 38 40 40 37 46 40 1 • , . 1 Tros 6 geze1 153 166 132 129 190 770 totaal 429 327 351 246 382 I715

l

Tros 9 ge zei totaal 116 113 107 93 129 558 302 272 261 262 268

1305

j £ 35,5 50,5 40 52,5 50 45

<fo

38 41,5 41 35,5 48 41

r

(14)

B i j l a g e I I I -VJl O P c" CD P" Ço P P' CD H P< VO VjJ »• VJl co ->i - 4 ro VJl ro *• VJl 4 * ro 4*-VJl VJJ 4^ «• VJl 4 * O 4*-t-1 VJl 4*. ~J 4^ o •Ö o P-M O O 4 »d H-O hi H -P CD VO M OD 4 * ON œ <• VJl VJl (V) *• VJl VJJ 0 0 V>l VO ^ VJl VjJ VJl \m VJl VJJ 4 * ** VJl 4 * 4>-*• VJl VJl h-J ro VjJ o *d CD c t O B CD P VO ro <* VJl CD ro • * vjn ON VO VJl M *• VJl - ( S . 4=* 4* h-1 4 * H-1 VjJ ON V X CD ** VJl VJl ro VjJ ro o CD CD: P c t O • d fej H «3 H-O ct-• !*! tr1 «<! O p" H-H co vo Vj.' s* VJl VO O —J VJJ •• VJl VJl 00 V » CD ** VJl VJJ 4 * VJl VJJ VJl VJJ ~J *• VJl 4 * 00 VJl ro ON M o CD CDS P c+ O >d * J i 1 l»> O H t-< o p- H-hj CD VO 4 * *• VJl vo H —J ON *• VJl ON VJl «• VJl 4^ M V J l VjJ ON • * VJl 4^ O V » V>J 4* M VJl 4 * * ^ i ' CD ! hi ! ro , P : H-; p ; a»? CD ; en? ; ro • CD • e t ; <+; O [ • ; c t î O ! et j ? i î» h-1!

1

! t I VJl o p cr1 CD p-P P O-CD M &. M h-1 CD 4 * h-1 ro ro CD •"" M O ! ^ 1 S CD ro 1 I - > ON ro - j — J o

j

1 °^

-^ 1 CD j 1 f * VJl î " J i VJl

1

{ VJl VJl CD t i ï —3 ; • ! .^ ! v j i 1 VjJ \ -£-O • d o p-M O O hi •O H -O H H -P CD h-1 ro ro vo M ro — j CD M M VJl ro M O O ON CD VO ON vo VJl VjJ CD O 4=-ON VjJ VJl ON - J ON CD • ON ro vo VjJ o »d CD e t O B CD P M VjJ M M VjJ O —J M M CD CD h-1 M VJl M h-> O ON CD M h-1 O - J V O t-1 VJl - ~ ] 4^ ro ON ^ 3 - J VO vo ON ro o CD CD: p c+ O V m -1 < H-O cf-• X tr1 << o P" H -4 CO (-• M ro VJ4 M ro ON Ox y-> \-> H1 CD O) VJJ 0D V>J VJl - J CO 4 * -~J O •—3 cr -~a ro - j — j CD M VJl ~~J H ' f O i CD S CD: ; p i c^ i o • d ^d M

'P

O H rr1 o P- H-hi CO M O VjJ 4 * h-1 h-1 4=-H1 M O 4 -o vo M 4^ - J — J VJl — ] ro 4^ ON vo VJl VJl 4 * CD VJl —a VJl - 0 4 * ON O CD CD «rt-P î» P ct-P l-J CF1 O CD B CD P • M > » i

i

! I

j

t

i

!

1

I f I î

j

! ' VJl o : p cr' , CD : P* ••• P i P i P< ! CD i i-1 1 & .i 'i 'i i > h-" ro ON 4^ M 4^ H-1 ON h-1 VJl ro vo M VJl —J f M CD ro V>4 i -1 —J h-1 VJl M CD ON ro \ - t * > • ro H1 VM ON VJl M vx vo vo vx i 1 4^ o • a o h-1 p-o o H • d H -o H H-p CD M VJJ 4=* ON M VJl M VO h-» ON CD H1 M VO t - " 4^ ro VJJ ON vo ro *-M - J ro ro VJl VJJ M CD vx ro (-' VJl O vo M ON CD 4 * O VJJ a> •Ö CD • ^ O p CD P (-> 4^-VJl - 0 h-1 VJl CD o h-1 - J O vo ro ro VJl vo ro 4=-M VJl ro ON —J CD ro ro VJJ ON ro O VJl ~ 3 M —J VJl h-1 M CD M 4 * ro ro O CD CD: P c+ o • d ^1 H <^ H-O ct-• o H ' 1-j CQ \-> h-1 vo vo M 4^ h-1 ro M VJl M 4=. M VJl ro ON ro M — j o ro ro VJl 4 * ro O VJJ 4 * (-• - J —0 - J M ON t-> VJl h-1 VJl VJl o H1 M I H9 • 1 ci-Ci 1 P CD ( p CD: 5 M p î c+ i P o 1 p •d I c+ p bj J h-> IE* f h-1

• I °

O f CD • t 0 X ? CD f P tr1 t

^ 1 *

o p • i p P" î « H- 1 H ! en S I t-1 I O l H" vo ï ON | M 1 ro .' ro VJl 1 ro ; i M f j VJJ i VjJ VJl f vo f f j H1 V J J vo ro y-> CD ON 4 * H1 VO -~3 4 * 4> j i | VJl i '< ON M —j J _ j V N | ON M ! ON 1 CD VJJ j ro t h-J 'j 4^ ! vo o ! " ! h-1 ! 1-3 VX î O ~4 S P O P ON M

1

i ! t t-3 O o p e t H -CD < P P P P P e t P O CD B CD P CD P ffq CD fcJ CD <+ CD <! H o c+ CD P

(15)

S A M E N V A T T I N G O O G S T G E G E V E N S . Bijlage IY, "blz.1, 1. Ailsa Craig.Geënt op F, (A.C. x Lyc. hirsutum).

Oostttijd

Parallel A Parallel B Parallel C !: Parallel D Parallel E ÜTotaal :; Gemiddeld | aantal i gewicht aantal gewichte aantal! gewicht aantal, gewicht aantal)ggewicht aantal: gewicht aantal ggewicht 29 juni t/m 5 juli " t/m 12juli " t/m 19 juli " t/m 26 juli ] " t/m 2 aug. ; " t/m 9 aug. } " t/m 16 aug. :] " t/m 23 aug. ; " t/m 30 aug. " t/m 6 sept. 11 t/m 13 sept. '| " t/m 20 sept. | 11 t/m 27 sept. 113 296 482 632 774 895 1013 1043 1130 1177 1282 I322 1474 6.3OO 17.810 3O.44O 41.020 5O.75O 59.3QO 66.46O 68.020 72.220 75.O9O 80.52O 82.330 9O.64O 122 340 518 666 804 930 1048 1086 ! 1157 1281 1385 » 1448 I635 7.360 23.370 38.180 ( 50.830 6O.94O 69.99O 77.29O 79.740 !; 84.000 I 91.250 ' 97.820 IOI.65O 1112.020 93 254 409 552 686 810 991 1043 II27 1188 I3I3 I372 I547 5.35O I6.29O 29.O3O 4O.4OO 49.65O 58.340 69.540' 72.39O 77.O4O 81.090 88.120 9I.52O 101.680 119 299 457 614 729 663 999 1030 1083 1174 1284 I335 U 7 4 7.280 I9.63O 31.380 42.59O 5O.5OO 59.I7O 67.380 69.IIO 72.I7O 78.430 84.68O 87.820 95.65O 60 244 399 544 688 866 1025 1061 1113 1216 | 136I ! 1411 \ 1528 J Gemidde Gemidde 4.620 l! 17.900 ;! 30.400 ; 41.670 || 52.830 « 507 1433 2265 3008 3681 68.36O i; 4364 79.I9O 82.340 85.32O 92.380 IO2.I7O IO4.76O III.72O 5076 5263 5610 6O36 6625 6888 7659 ld vruchtgewicht lde opbrengst per

30.910' 101 95.000 287 159.430,, 453 216.510- 602 264.670 ;• 736 315.240 j; 873 360.580 ' 1015 371.600,; 1053 39O.75O ' 1122 'i 418.240 ! 1207 453.310 ;j 1325 468.080j 1378 511.710 1532 ; 66,8 gr. plant 4»26 kg. 6.182 I9.OOO 31.886 43.302 52.834 63.048 72.116 74.320 78.150 83.648 90.662 93.616 102.342

2. Ailsa Craig geënt Dp F, (Vict. x Lyc. hirsutum)

Oogsttijd Parallel A ! Parallel B Parallel C Parallel D Parallel E Totaal Gemiddeld

aantal! gewicht £ aantal ' gewicht f aantal; gewicht aantal ' gewicht -aantal gewicht aantal , gewicht aantal gewicht |{ 29 juni t/m 5 juli " t/m 12 juli " t/m 19 juli 11 t/m 26 juli " t/m 2 aug. " t/m 9 aug. " t/m 16 aug. " t/m 23 aug. " t/m 30 aug. " t/m 6 sept.; » t/m 13 sept. » t/m 20 sept. " t/m 27 sept. 122 ; 350 j 537! 722 j 859.j 983; 1167 1192' I24I ! i I326 ' .1476! I532; 1662! M 8.220 25.67O 00.430 54.890 64.96O 73.25I 84.150 85.760 89.370 94.620 102.170 105.240 112.620 103: 320 S 5 1 1 ' 658 812 966 1186 I219 I3I2 1385 1488 1532 I642 6.230 21.910 I 37.370 I 49.090 I 60.660 I 71.910 ! 85.650 87.870 92.540 97.950 103.720 106.160 111.870 64 263 414 578 738 924 1107 1147 1206 1285 1388 I4I8 I519 3.960 : 18.72O : 31.280 . 43.94O 56.430 : 70.480 ,: 82.100 =: 84.430 ,| 88.32O ji 94.250 r IOO.040,!' 101.790 : 107.340 ; 115 ' 330 501 686 821 949 1066 IO93 1126 1219 1325 1409 1565 6.600 22.800 36.66O 5I.I5O 6O.43O 69.94O 77.76O 79.47O 82.150 . 90.080 96.25O IOO.72O IO9.76O 95 6.130 ; 274 2O.55O : 454 34.960 ;i 657 51.810 :' e n 63.140 i; 970 ; 75.480 I: 1161 J 88.O4O Il II90 , 89.840 1284 I 94.96O I345 ; IOO.O9O 1467 : 107.460 j 7144 1508 109.890 ! 7399 • 1626 116.460 ! 8014 Gemiddeld vruchtgewicht 69»6 gr. Gemiddelde opbrengst per plant 4

499 1537 2417 3301 4041 4792 5687 5841 6I69 656O 31.140 IO9.6IO 180.7OO 25O.880 305.62O 36I.O6O 417.700 427.37O 447.34O 476.990 509.64O 523.800 557.97O 100 307 483 660 808 958 1137 1168 1234 1312 I429 1480 I603 »65 kg. 6.228 2I.922 36.I4O 5O.I76 61.124 72.212 83.54O 85.474 89.468 95.398 101.928 IO4.76O 111.594

(16)

Oogst" tijd. 29 juni t/m • t/m » t/m • t/m • t/m » t/m » t/m • t/m • t/m » t/m « t/m • t/m • t/m 6 12 19 26 2 9 16 23 30 6 13 20 27 juli juli juli juli aug. aug. aug. aug. aug. aept. sept. sept. aept. Paralle aantal 83 337 516 680 853 1046 1217 1243 1429 1540 1711 1780 1885 1 A gewicht 5.95O 25.680 39-850 51.940 64.240 77.170 86.950 88.070 95«830 IOI.43O IO9.52O 112.580 II7.73O Parallel B | aantal 58 316 559 760 1006 1162 1376 1401 1495 1573 1721 1799 2014 gewicht ! 4.4OO 24.59O 43.010 58.000 74.I9O 83.270 95.47O 96.64O 100.980 105.150 112.770 116.780 I27.54O Paralle aantal 76 330 554 728 902 IO63 I304 1335 I427 I527 I669 1734 : 1863 1 C gewicht 5.7OO 25.65O 42.37O 55.O5O 66.120 75.800 86.860 88.260 92.540 98.330 IO4.7IO IO7.85O II3.580 Parall aantal 75 299 484 664 816 938 1073 1092 1145 1315 1476 •1553 1724 el D gewicht 5.4OO 23.380 28.230 5O.33O 6O.5OO 67.44O 74.52O 75.32O 78.380 88.000 96.64O IOO.45O IO9.380 Paralle aantal 47 167 356 532 707 863 1037 1058 1190 1290 1484 1577 1691 si E gewicht 2.67O 2O.53O 35.63O 48.59O 6I.47O 7I.97O 81.76O 82.730 89.480 94.580 IO4.4OO IO9.37O II4.810 Totaal aantal 339 1449 2469 3364 4284 5072 6007 6129 6686 7245 8061 8443 9177 gewicht 24.120 II9.83O I99.O9O 263.9IO 326.52O 375.65O 425.56O 431.020 457.26O 487.490 528.040 547.O3O 583.O4O Gemiddeld vruchtgewicht

Gemidc lelde ophi engst per plant

Gemidd aantal 68 290 494 673 857 1014 1201 1226 1337 1449 1612 1689 1835 aid gewicht 4.824 23.966 39.818 52.782 65.304 75.I3O 85.112 86.204 91.452 97.498 I05.608 IO9.4O6 116.608 63,5 gr. 4*86 kg.

(17)

B i j l a d e IV. b i z . 2 . 4. Ailsa Craig Oogstti 29 juii H 11 H » it H n M n 11 H n = = = = = = = jd t/m 5 t/m 12 t/m 19 t/m 26 t/m 2 t/m 9 t/m 16 t/m 23 t/m 50 t/m 6 t/m 15 t/m 20 t/m 27 s = s = = = x : 5. Ailsa Craig Oogstti 29 juni H H H « H 11 11 H M H H ti jd t/m 5 t/m 12 t/m 19 t/m 26 t/m 2 t/m 9 t/m 16 t/m 25 t/m 50 t/m • 6 t/m 13 t/m 20 t/m 27 op chl juli juli juli juli aug. aug. aug. aug. aug. sept. sept. sept. sept. ======= op ont juli juli juii julij aug. aug. aug. aug. aug. 3 sept. sept. sept. sept. oorpicrine. Paralle aantal 85 323 495 681 870 IO29 1242 1261 1432 1512 I696 1787 1887 = = = = = = = = ehandeld Paralle aantal 81 348 515 710 892 999 1138 II72 1320 1404 156O I663 îeoo 1 A gewicht 6.33O 24.2OO 37.64O 5I.O7O 63.5IO 72.99O 83.52O 84.I6O 9I.56O 95.64O 102.490 106.820 III.25O = = = = = = = = = • 1 A gewicht 5.820 25.49O 36.54O 5O.7OO 64.76O 7I.I6O 79.OOO 80.610 87.9IO 93.060 101.380 IO7.I3O II4.800 Earall aantal 93 580 576 742 899 IOO4 1158 1179 1501 1421 1552 1608 1730 = = = = = = = Parall aantal 115 378 557 701 784 858 928 957 IO63 1125 1250 1324 1428 el B gewicht 6.52O 28.190 43.62O 56.180 67.130 73.890 82.380 83.480 89.I7O 94.9OO IOI.7OO IO4.84O IIO.97O = = = = = = = = = = el B gewicht 7.9IO 25.020 36.9IO 46.850 52.480 55.65O 6I.4IO 62.95O bd.330 72.5OO 78.940 82.460 87.650 Paralle aantal 86 352 515 684 807 899 1058 1091 1189 1268 1391 1454 1518 = = = = = = = = Paralle aantal 66 305 487 639 759 843 986 1009 1125 1202 1359 1381 I455 1 C gewicht 5.63O 23.680 35.63O 46.I9O 54.53O 6O.39O 69.180 7O.76O 75.I5O 79-820 85.5OO 88.56O 91.720 = = = = = = = = = 1 c gewicht 4.25O 20.260 35.I7O 43.450 5I.35O 56.93O 64.86O 65.820 7I.O4O 75.440 81.23O 83.23O 66.9OO 1 Parall« aantal 51 213 405 606 791 954 1121 1160 1234 1362 1553 1578 1686 = = = = = = = Parallf aantal 102 354 475 605 668 714 349 873 996 1102 1228 1266 1525 3l D gewicht 4.IIO I7.7OO 32.96O 48.490 6I.I3O 73.O6O 80.580 82.63O 86.290 93.64O IO2.4OO IO4.6OO IO9.92O = = = = = = = = = = 31 D gewicht 6.810 22.980 32.76O 41.220 45.600 48.290 56.150 57.310 63.200 70.430 77.220 79.180 82.080 Paralle aantal 63 306 473 681 862 975 1150 1170 1279 1376 1534 1616 1695 gemidde gemidde Paralle aantal 71 285 464 63I 786 877 1021 IO46 1166 1257 1588 1462 1592 Gemidde Gemidde 1 E gewicht 4.27O 22.590 55.550 49.670 61.210 68.740 78.550 79.7OO 84.95O 9I.25O 99.750 IO4.45O 108.500 ld vrucht^ Totaal aantal 578 1574 2464 5594 4229 4861 5729 5861 6455 6939 7706 8043 8516 gewicht 1de opbrengst per

1 E gewicht 5.O5O 2I.97O 56.49O 49.6IO 6O.O5O 66.010 74.620 75.870 82.520 88.810 96.080 100.820 108.I40 il vruchtg ilde opbre

1

gewicht 26.860 II6.360 185.180 25I.6OO 3O7.7OO 349.O7O 394.210 4OO.750 427.IOO 455.25O 49I.84O 5O9.25O 552.56O Gemidde aantal 76 515 495 679 846 972 1146 1172 1287 1588 1541 16O9 I7O5 62,5 gr. plant Totaal aantal 455 I650 2496 3286 3389 4271 4922 5057 5670 6090 6765 7096 7600 swicht ngst per gewicht 29.620 II5.72O I75.87O 25I.83O 273.22O 298.040 356.O4O 542.66O 575.080 400.240 454.850 452.820 479.55O 65 plant 5

4»44Jçg.

Gemidde aantal 87 550 499 657 778 854 984 1011 1134 1218 1355 1419 1420 ,1" gr. ,99 kg ld gewicht 5.572 25.272 57.056 5O.52O 6I.54O 69.8I4 78.842 80.I46 85.42O 9I.O46 98.568 101.850 IO6.472 = = = = = = = = = ld ^gewicht 5.964 25.144 35.174 46.366 54.644 59.608 67.208 68.532 74.616 80.048 86.97O 9O.564 95I9IO = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

(18)

B i j l a g e V.

Samenvatting oogstgegevens p e r oloject. O o g s t t i j d 29 juni t/m 5 juli » t/m 12 juli » t/m 19 juli " t/m 26 juli » t/m 2 aug. t/m 9 aug. t/m 16 aug. t/m 23 aug. " t/m 30 aug. " t/m 6 sept » t/m 13 sept » t/m 20 sept » t/m 27 sept M ii n lgeënt op A. C Ä L V C 30.910 95.000 I59.43O 2I6.5IO 264.67O 315.24O 36O.580 37I.6OO 39O.75O 4I8.24O 453.3IO 468.080 5II.7IO 2geënt op Vict. x Lyc.hirs 3I.I4O IO9.6IO 180.700 25O.880 305.62O 36I.O6O 4I7.7OO 427.37O 447.34O 476.99O 509.64O 523.800 557.97O 3.stomen 24.120 II9.83O I99.O9O 263.9IO 326.52O 375.65O 425.56O 43I.O2O 457.26O 487.490 528.040 547.O3O 583.O4O 4 chloor-f 5 controle picrine 26.860 II6.36O 185.180 25I.6OO 307.7OO 349.O7O 394.210 4OO.73O 427.IOO 455.23O 491.840 509.250 532.360 29.820 115.720 175.870 231.830 273.220 298.040 336.040 342.660 373.080 400.240 434.650 452.820 I479.550

(19)

B i j l a g e V I I . Sortering der Behandeling 1. A.C. op F1 AXJ.xIyG.hirs. 2.A.C. op F1 Vict. xL.hirs. 3.A.C.op stomen geoogst Paral-lel A B C D E Totaal Gem. A B C D E Totaal Gem. A B C D E Totaal Gem. 2 vruchten. Aantal B 139 261 186 162 368 1116 223 283 294 267 313 333 1490 298 221 245 I90 I90 255 1101 220 A 874 1019 1036 995 901 4825 965 1007 987 985 923 943 4845 969 1071 1150 1004 926 1039 5190 1038 C 314 279 254 228 145 1220 244 261 254 182 235 215 1147 229 429 434 523 362 385 2133 427 Rest 89 76 71 59 52 347 69 66 72 55 63 48 304 61 135 124 146 86 112 603 121 Tot. I474 1635 1547 1474 1528 7658 1532 1682 I642 I519 I565 1626 8034 I607 1885 2OI4 I863 I724 I79I 9277 1855 Percentage B 9,9 16,0 12,0 11,2 25,1 14,9 17,5 18,3 17,9 20,4 21,6 19,3 11,7 12,5 10,2 12,1 14,2

1 12,2

A 61,6 62,3 67,0 68,9 62,1 64,3 62,3 61,3 66,2 60,2 61,3 62,5 56,8 58,9 53,9 59,2 58,0 57,5

e

22,2 17,1 16,4 15,8 9,9 16,2 16,1 15,2 12,2 15,3 14,0 14,3 22,7 22,2 28,1 23,1 21,5 23,6 Rest 6,3 4,6 4,6 4,1 2,9 4,6 4,1 5,2 3,7 4,1 3,1 3,9 8,8 6,4 7,8 5,6 6,3 6,7

(20)

Behandeling 4.A.G. op chloorpi-crine 5.Controle Parallel A B C D E Totaal Gem. A B C D E Totaal Gem. Aantal B 194 222

97

266 193 972 194 I63 106 81 99 238 687 137 A 970 IO6I 96O IO6O ' 1010 506I 1012 1160 987 942 841 1036 4966 993

c

485 355 358 292 363 1853 371 297 283 329 313 275 1497 299 Rest 135 92 103 68 91 489 98 110 61 103 72 63 409 82 Tot. 1887 I73O I5I8 I686 I695 8516 1703 1800 1428 1455 I325 1592 76OO I52O Percentage B 10,8 12,8 6,4 15,7 11,7 11,6 9,4 7,3 7,2 7,5 14,8 9,1

A J C

54,4 61,3 63,1 63,0 61,5 60,5 67,2 68,6 63,5 63,3 64,0 65,8 27,2 20,5 23,6 17,3 21,9 22,1 17,1 29,9 22,3 23,8 17,4 19,7 Rest 7,6 5,4 6,9 4,0 5,6 5,8 6,3 4,2

7,o

5,4

3,8 5,4

(21)

Bijlage VIII,

Aantastingscijfers der wortels. Knolaantasting. Behandeling

1. A.C.geënt op A.C.x L.hirs. 2. A.C.geënt opVict.x L.hirs. 3. Stomen 4. Chloorpicrine 5. Controle Par. A 8,1 2,7 0,6 0,2 0,4 Par.B

1,5

3,2

1,3

2,1 0,1 Par.C 4,0 2,8 2,0 2,3

1 5,0

Par.1 2,4

3,5

0,2

0,9

2,8 Par.E 1,0 2,1 0,0 0,5 4,8 Gemiddeld

3,4

2,9 0,8 1,2 2,6 ! Kurkwortelaantasting.

1. A.C.geënt op A.C.x L.hirs. 2. A.C.geënt opVict.x L.hirs. 3. Stomen 4. Chloorpicrine. 5. Controle A 0,0 0,2 1,1

4,1

5,3

B 0,1 0,0

1,5

4,1

5,7

c

0,0 0,0

1,5

3,6

4,5

— — — — — 0,0 0,1

1,5

3,2

6,0

E 0,0 0,0 2,8

3,6

6,6

Gemiddeld 0,0 0,1

1,7

3,7

1 5,7

0 - geen aantasting

(22)

Bijlage VIII.

Plattegrond met teeltgegevena

midden = opbrengst aan tomaten in grammen linksonder = knolsantastingocijfer

rechtsonder = . kurkv/or te laan tas tings cijfer

1 E III.72O 1 1,0 0,0

I

5 E II4.810 0,0 2,8 1 2 E 116,460 2,1 0,0 4 E 108.500 0,5 3,6 5 E 10b.I4O 4,8 6,6

1

r B U I T E •: 1

i

* *

I

f 4 D j IO9.92O i 0,9 3,2 1 D 95.65O 2,4 0,0 5 L 82.080 2,9 6,0 3 D 109.380 0,2 1,5 2 D IO9.680 3,5 0,1 I D E P R O 2 C IO7.34O 2,8 fl),0 5 C 86.90O 5,0 4,5

4 c

91.720 2,3 3,6 1 C 101.680 4,0 o,0 3 C 113.580 2,0 1,5

:

F 3 B 127.540 1,3 1,5 2 B 111.870 3,2 0,0 1 B 112.020 1,5 0,1 5 3 87.630 0.1 5.7 4 B 110.970 2,1 4,1 5 A II4.800 0,4 4 D III.25O 0,2 3 A II7.73O 0,6 2 A 112.620 ?i 7 1 A 9O.64O 8,1 . 5,8 4,1 1,1 0,2 0,0 t u l t < I t c I i Goot

(23)

G/i^iJï^i&JL /

<2L^'*^£

fr/z, J-, / <y^otx. A-yC

ZOO O O 79O0O

râooo

77000 7ÓOOO 75000 74000 73000 72000 /700O 70000 <dooo (POOO 70ÛO 60 ÛO SO O O J/0Ou 3000 2.0ÛO 7000

o

^O-i^^v^z^^^Oe^

fczz^

L a _m m^ ^ J r* 1

(24)

óoa,

S/o\

I

S SS

S40

SZS

S/o

44S

465

4S0

J/20

40S

390

37$

MS

330

3?S

300

m

m,

Z5s\

ns\

iSo\

/àS

1S(\

13s\

710\

70S

75

60

*f

SO

/s

J

é^TO-t

-ó'sisa- p/is /*> > t'•'&<.<& x Aye Jf/^z^y

<*-A

2sC£~i>^?'2^~ &?2s

Y

*C4>^^>£z^t?^C^

7*

-<fS/&

? ^ S K C -/ JT X 1 f

fy

*Jr % "fr #

s

/*

'<? <£$ cF

J

»A

v

J5

Vs

^ %

(25)

Cc^jL £

óéS&m&neé*'^ ^^a^^<£^*y^^7 yi a&OsCcic jty &yi n.o. -fce^, 2 #feJa^uZë^rzs

--^--^-'

( ^ » W ^ * ^

-3

fff

77Û 7c?6>

M

So

ff

70

66-óo

60

4$

40

36' ÔÛ

0

20 7b' 6~

"~7é

1

(26)

4

^^^^c^^^^^^^^^z^^-

lé*

?^Z/^rz^5

S

^-faesz, 2V -^/z^zz^^^ùs^^-.

.-tp/z- S-/ /tiff-A ocyâ

c c C * Si

Vr

"/r

'V* "/s

'

3

/

9

"/s

'9

(27)

s*

<-*

'Q1&4

7

'ï&w^

(?sr

?tt^£sl^?t i 6 £

Ce- ^^v-^^Ó

/z 77

0L

&^t&C^sk <&3^<f

/

^C^f ~^Z*Z^éZ^£<S {® ^<^t ^c

1 X e(<ye c/Aï-Jy'

<&w^i&e-€-j-t-S~ >&

C&<*Ts&£ce,

& S*Z.-C-< ~z^ / " Sjé f f j f JF

Vy

y

'Z

y ï#/

r

26/y

V*

*/*

/6

/s *%

*%> % "/

9

»/s %

(28)

âo\

*•

j

\^ó£0'??^^rr?^££^&£e. ^p-p^J^*

?^iPC^€&&2^ Cé-W-tf ^Cr%' ^ - t ^ t j

y^^ £ Y ^ A ^ ^ w ^ .

C€^*vs£i#^Ler ^ ^ yS n

/?

'/

/r */<? 4/f '% *ti •*>/« Vs »/s *>£

z/

/?

(29)

%

t^Lr

s^-t^&^^isT^^&e^&Ccs /&4/~*Zsó'ïsL~i

7^a^>rrasC. <2&z/.

£^L*f/ s^rt

à. y ^,</c c&

yc

(30)

/

T

y~, f. '/Jkr^â x dye

<- **f~*r.\

^C<?^£ts0^Cr ÏQ

6S

60

6$

ó~o

4e

30

25

20

70 f O ; J

(31)
(32)

II. Opbrengstvergelijkingsproef van geënte tomaten in vergelijking tot grondbehandeling met formaline en chloorpicrine op kleigrond 1957»

Doel van de proef.

In De Lier heerst bij sommige tuinders de mening dat met formaline betere resultaten verkregen zouden worden tegen kurkwortel dan met chloor-picrine. Chloorpicrine zou minder goed door de grond dringen en daardoor een geringere werking hebben tegen kurkwortel dan formaline. Daar er op

kleigrond geen vergelijkende proeven met formaline en chloorpicrine bekend waren, werd een opbrengstverlijkingsproef met sla en tomaten opgezet.

In het kader van de entproeven met de kurkwortelresistente onderstan op verschillende grondsoorten werd in dezelfde proef een object geënte

planten opgenomen om na te gaan hoe geënte planten op kleigrond groeien. Opzet van de proef.

De proef werd genomen in een warenhuis van de heer J.C.van Uffelen, Eoogweg 20, De Lier. De klei was van een goede struktuur; de grond was

ernstig met kurkwortel besmet. Er stonden voor de proef 3 kappen van 18 poten lengte ter beschikking.

De proef omvatte dus 4 objecten nl.:

o

1. Formaline - 10 liter per RR .

o

2. Chloorpicrine - 600 cc per RR . J. Controle.

4. Geënt.

De proef werd in 3-voud genomen, elk vak was 1 kap breed en 4

poten lang. Aan de voorzijde en achterzijde van het warenhuis bleef een gedeelte buiten de proef. Voor de ligging der objecten zie men de platte-grond (bijlage i).

Er werd in het warenhuis een voorteelt van sla gebezigd, en een

hoofdteelt tomaten (ras Loneymaker). Van de sla en de tomaten werden oogst-gegevens verzameld en bijzonderheden genoteerd. 3ij beëindiging van de tomatenteelt werden de wortels op aantasting door kurkwortel en knol beoordeeld.

(33)

2.

Methodiek.

De grondontsmetting met chloorpicrine vond plaats met een motor-injector zoals dat in de praktijk gebruikelijk is. De dosering was 600 cc per RR2, dus een hoge dosering. De formaline werd met een gieter over de grond uitgegoten en daarna ingegoten.

Het enten der planten vond plaats op het Proefstation. Dit werd tijdig gedaan, zodat de plant vergelijkbaar was met de ongeê'nte planten.

Het gewas werd beoordeeld door enige malen, zowel voor de sla als voor de tomaten, een standcijfer te geven en eventuele bijzonderheden te noteren.

Bij de slaoogst werd het gewicht van 100 kroppen sla bepaald door uit het midden van elk vak 100 kroppen voor de voet op te wegen. Bij de

tomaten werd san 25 planten uit het midden van het vak alle tomaten geteld en gewogen.

Verloop van de proef.

Op 2 oktober 1956 vond de grondontsmetting met chloorpicrine en formaline plaats. De grond was vrij vochtig, terwijl de grondtemperatuur 18 C was. Op de chloorpicrine werd een waterzegel gelegd. Eet waterzegel is enige malen vernieuwd en na een week werd de grond opengetrokken om te ontluchten.

De sla werd op 14 december als losse plant gepoot. Op 29 januari groeide de sla goed.en waren nog geen verschillen te zien. Op 15 februari en 28 maart werd een standcijfer gegeven. De gegeven cijfers zijn vermeld in bijlage II. De sla werd geoogst op 5 april.

Op 8 april werden de tomaten uitgepoot. De ongeënte planten waren meer gerekt dan de geënte, de trosontwikkeling was bij beide groepen onge-veor gelijk. Op 9 mei werd waargenomen dat de tomaten op de ontsmette

grond iets forser waren dan op onbehandeld. Er was toen geen verschil tussen de tomaten op chloorpicrine of op formaline. De geënte planten waren iets lager dan de rest, maar de trosontwikkeling was even ver. De geënte planten hadden dikkere stammen. Op 6 juni begon er verschil op te treden tussen chloorpicrine en formaline, de tomaten op chloorpicrine vertoonden eer)4ets betere stand. De planten op formaline en op onbehandeld waren gelijk. De geënte planten waren op 6 juni nog steeds lager dan alle andere groepen, doch waren minstens even ver in ontwikkeling als de planten op chloorpicrine. Op dit tijdstip begon er al veel meeldauw in het gewas te komen. De 2Sste juni werd geconstateerd dut de tomaten op formaline en op onbehandeld bij warm weer iets slap gingen. De kwaliteit

(34)

h.

van de vruchten der geënte planten was soms wat minder dan van de andere g n groepen (vlekkerig). Naarmate men hoger aan de plant plukte werd de

kwaliteit beter. De vruchten van de geënte planten waren over het algemeen i

aan de grove kant. Daar het gewas ernstig door meeldauw was aangetast en de grond te droog is gehouden, is de proef enige'tijd voor het einde van de teelt afgebroken. Daar de geënte planten vooral in de laatste periode veel vruchten geven, is het verschil tussen de opbrengst van geënt en ongeënt waarschijnlijk aan de lage kant.

Op 28 juni en JO juli werden standcijfers gegeven (bijlage II). In de periode 5 juli tot en met 29 augustus werd er van de planten geoogst. Op 25 september werden de tomatenwortels opgerooid en beoordeeld.

Resultaten.

Over het algemeen zijn er voor de sla op de ontsmette grond iets hogere cijfers gegeven dan voor de sla op de niet- ontsmette grond bijla-ge II). De verschillen zijn echter te klein om er veel waarde aan te

hechten. Uit de oogstgegevens van de sla (bijlage III) komt dit ook niet naar voren, daar de opbrengsten bij alle objecten vrijwel gelijk zijn.

De standcijfers voor de tomaten geven grotere verschillen te zien.

OP

Uit deze standcijfers blijkt duidelijk dat formaline steeds een slechte stand waargenomen werd. De stand van de tomaten op formaline is zelfs slech-ter geweest dan op onbehandeld. De formaline heeft in dit geval dus geen

enkele groeistimulatie gegeven. De stand van de tomaten op chloorpicrine was belangrijk beter dan die van de tomaten op onbehandeld. Hier was

duidelijk te zien dat een groeistimulatie optrad. De stand van de geënte planten was steeds zeer goed en nog beduidend beter dan op chloorpicrine.

De oogstgegevens zijn verwerkt in bijlage IV en IVa en in de gra-fieken 1 t/m 4. Deze gegevens vertonen een zelfde beeld als de standcij-fers. De totaalopbrengsten van de 4 objecten zijn:

Formaline 205,7 kg Chloorpicrine 255,4 kg Controle 210,1 kg Geënt 260,6 kg

We zien hier dus dat de opbrengst van de tomaten op formaline

lager is geweest dan op onbehandeld. De formaline-behandeling heeft dus totaal niets gedaan. De chloorpicrihe-cehandeling daarentegen had wel een hogere opbrengst tot gevolg. Sr werd een opbrengstvermeerdering verkregen van 12 C/Q.

(35)

â±

De opbrengst van de geënte planten is echter nog "beduidend hoger geweest dan van de tomaten op chloorpicrine, hiermee werd een opbrengst-vermeerdering van 24 °/o verkregen.

Opmerkelijk is dat formaline in het begin van de oogst bovenaan staat met de produktie. Een duidelijk beeld van het oogstverloop krijgt men als men grafiek 1 bekijkt, waar het totaal der 3 parallelllen is

weergegeven. We zien hier dat het object formaline tot eind juli de hoog-ste opbrengst had, daarna wordt formaline ingehaald door chloorpicrine, terwijl geënt er pas in de 2e week van augustus bovenuit komt. Tot begin augustus gaven de geënte planten de laagste opbrengst. Eier blijkt dus weer dat de geënte planten wat traag in produktie komen maar dat bovenin de plant meer vruchten zitten.

Per parallel komen er wel enige verschillen in oogstverloop voor tussen de verschillende objecten, doch de algemene lijn is dat op formaline de tomaten vroeg in produktie komen en de geënte planten laat in produktie komen.

De oorzaak van de hogere opbrengst van de geënte planten is t..o. v.

tweeërlei. Namelijk door een groter aantal vruchte"ïiVGÖntrole en door een hoger gemiddeld vruchtgewicht.

Eet totaal aantal geoogste vruchten per object is: Formaline 3468 vruchten

Chloorpicrine . 3867 " Controle 3487 " Geënt 3748 "

De tomaten op chloorpicrine blijken aus nog meer vruchten gegeven te hebben dan de geënte planten. De oorzaak van de hogere kg-opbrengst van de geënte planten moet dus voortkomen uit een hoger gemiddeld vrucht-gewicht, zoals ook blijkt uit de volgende tabel:

Formaline gemiddeld vruchtgewicht 59,3 gram Chloorpicrine " " 60,9 " Controle " » 60,2 "

Geënt " » 69,6 "

Eet is dus duidelijk dat de geënte planten veel meer grove vruchten gegeven hebben. De andere objecten hebben praktisch geen verschil in gemiddeld vruchtgewicht.

Bij de beoordeling van de touaten-wortels bleek nu duidelijk dat geen

(36)

11.

op bijlage V, waar de gemiddelde aantastingscijfers vermeld zijn, dan

blijkt formaline geheel geen bestrijding van kurkwortel te hebben gegeven. Ook de bestrijding door chloorpicrine viel tegen. De aantasting was wel wat minder dan van controle en formaline, doch er moet toch nog van ernstige aantasting gesproken worden. De wortels van de onderstammen bleken geheel blank te zijn.

De wortels van de tomaten op chloorpicrine waren wel meer vertakt en beter ontwikkeld dan van de tomaten op formaline en op onbehandeld. Samenvatting.

Deze grondontsmettingsproef waarbij formaline en chloorpicrine vergeleken werden naast geënte planten op kleigrond gaf g«en verschil te zien in stand of opbrengst van een voorteelt sla. Bij de tomaten traden

wel verschillen op zowel in stand, opbrengst als in kurkwortelaantasting. De beste stand werd verkregen met de geënte planten, evenals de hoogste opbrengst en de geringste kurkwortelaantasting. Daarna volgt op de tweede plaats chloorpicrine. Formaline was in geen enkele opzicht beter dan onbehandeld. De hoge opbrengst . van de geënte planten werd hoofdzakelijk verkregen door een groter gemiddeld vruchtgewicht, en in geringere mate door een groter aantal vruchten.

(37)

Bijlage L Plattegrond. 1 = Formaline 2 = Chloorpicrine 3 = Controle 4 = Geënt kap 4 kap 3 BÜITEtf DE PROEF 4 C

3 c

ï c

2 C B U I 3 B 2 B 4 B 1 B T E L ' D E 1 A 4 A 2 A 3 A P R O E F 1 poot f 4 p o t e n

J

2 poten

(38)

Bijlade II. Standcijfers. Behandeling Parallel A Formaline Chloorpicrine Controle Controle-»geënt Par. B Formaline Chloorpicrine Controle Controle-geent Par. C Formaline Chloorpicrine^ Controle Controle-geënt Gemiddeld Formaline Chloorpicrine Controle;? Controle-geënt Sla 15 - 2 8 8 7 7 7,5 7,5 7,5 7 7 7 7 7,5 7,5 7,5 7,2 7,2 2 8 - 3 7,5 8 6,5 7 7,5 8 7 7,5 7,5 7,5 7 8 7,5 7,8 6,8 7,5 • Gemidd. 7,75 8 6,75 7 7,5 7,75 7,25 7,25 7,25 7,25 7 7,75 7,5 7,65 7 7,35 , T 2 8 - 6 5,5 7 6 8 6,5 7 6 7,5 6 6,5 0 7,5 6 6,8 6 7,7 omaten 3 0 - 7 O 8 7 9 6,5 8 7 9 7 7,5 7 6,5 6,5 7,8 7 8,8 Gemidd. 5,75 7,5 6,5 8,5 6,5 7,5 6,5 8,25 6,5 7 6,5 8 6,25 7,3 6,5 8,25

(39)

B i j l a g e I I I . Behandeling 1. Formaline 2. Chloorpicrine 3. Contrôle 4. Controle Parallel A 20,3 kg 20,3 " 19,1 » 20,3 " Parallel B 19,9 kg 20,8 " 20,1 » 21,3 " Parallel C 20,2 kg 19,1 " 19,6 » 20,3 " Totaal 60,4 60,2 58,8 61,9

(40)

B i j l a g e IV. 1. Formaline 5 juli » H M II II tl II II 2. Chi Oogstt 5 Juli H

f

H H H H H H . — t/m 11 juli t/m 18 juli t/m 25 juli t/m 1 aug. t/m 8 aug. t/m 15 aug. t/m 22 aug. t /m29 aug. Dorpicrine. ijd t/m 11 juli t/m 18 juli t/m 25 juli t/m 1 aug. t/m 8 aug. t$n 15 aug. t/m 22 aug. t/m 29 aug. Par, A 5,7 kg 22,8 kg 37,6 kg 44,1 kg 48,2 kg 57,4 kg 61,7 kg 64,6 kg 67,2 kg Par. A 5,6 18,9 kg 38,4 " 46,7 " 50,8 " 61,7 " 69,5 " 74,8 " 78,6 " Par. S 1,5 kg 13,5 kg 33,2 kg 43,0 kg 47,3 kg 57,2 kg 63,2 kg 68,9 kg 71,3 kg Par B 6,3 20,9 kg 39,8" 48,7 " 52,3 " 65,4 " 77,6 » 82,5 " 84,6 " Par. 6,0 20,1 39,1 45,8 48,8 57,0 60,8 64,4 67,2 C kg kg kg kg kg kg . kg kg kg Par C 3,0 13,8 23,3 39,5 44,6 53,8 63,0 68,7 72,2 kg H 11 H H M H * J Totaal | 13,2 kg 56,4 kg 109,9 kg 132,9 kg 144,3 kg 171,6 kg 185,7 kg 197,9 kg 205,7 kg Totaal 14,9 53,6 kg 106,5 " 134,9 " 147,7 " 160,9 " 210,1 " 226,0 " 235,4 " I

(41)

5 Onbehandeld Oogsttijd 5 juli » t/m 11 juli " t/m 18 juli " t/m 25 juli " t/m 1 aug. " t/m 8 aug. " t/m 15 aug. " t/m 22 aug. 11 t/m 29 aug. 4. Geënt op F, Oogsttijd 5 juli " t/m 11 juli " t/m 18 juli " t/m 25 juli " t/m 1 aug. " t/m 8 aug. t/m 15 aug. " t/m 22 aug. " t/m 29 aug. Par. A 2,2 12,6 kg 28,2 " 59,1 « .43,5 " 52,4 " 58,6 » 63,1 " 65,1 " Par. A 2,9 18,0 kg 34,0 » 44,3 " 49,7 " 62,7 " 76,8 » 85,6 » 89,4 " Par. B 1 4,3 19,5 kg 34,6 K 44,2 » 48,2 » 58,5 " 67,9 " 72,5 " 74,3 " Par. B 3,0 14,9 kg 32,1 » 41,8 » 47,0 » 58,1 " 72,0 " 83,3 f

186,7 "

Par G 7,1 22,4 kg 40,1 " 45,9 " 48,3 " 55,6 » 63,3 " 67,4 " 70,7 " Par. C 3,1 13,8 kg 28,6 " 36,9 " 41,7 " 54,3 " 70,7 " 80,2 " 84,5 " Totaal 14,2 54,5 kg 102,9 " 129,2 " 140,0 » 166,5 " 189,8 " 203,0 " 210,1 " Totaal 9,0 46,6 kg 94,7 " 123,0 " 138,4 " 175,1 " 219,5 " 249,1 " 260,6 "

(42)

Bijlage IV .

Oogsttijd Formaline Chloorpicrine Controle Geënt 5 Juli t/m 11 juli t/m 18 juli t/m 25 juli t/m 1 aug. t/m 8 aug. t/m 15 aug. t/m 22 aug. t/m 29 aug. 13,2 kg 56,4 " 109,9 " 132,9 " 144,3 " 171.6 « 185.7 » 197,9 " 205,7 " 14,9 kg 53,6 » 106,5 " 134,9 " 147,7 " 180,9 " 210,1 " 226,0 " 235,4 " 1 4 , 2 kg 54,6 » 102,9 " 129,2 " 140,0 " 166,5 " 1 8 9 , 8 " 203.0 " 2 1 0 . 1 " 9,0 kg 46.6 kg 94.7 " 123.0 " 138.4 " 1 7 5 . 1 " 219.5 " 249,1 " 260.6 "

(43)

Bijlage Y.

Y/ortelfte oordel ing Behandeling 1. Formaline 2. Chloorpicrine 3. Controle 4. Geënt op kurkwc Par. A

9

8,3

9

0 ?rtelaantasting Par. B

9

8

9

0 Par. C

9

7

9

0 Gemiddeld

9

7,8

9

0 1

0 = geen aantasting

(44)

Œ^a^L^A, -/

Z-/0

26O

ZW

Uo

Z30

no

%10

}

Z0O

/90

160

7/Û TOO

rfo

140

730

no

700

90

70

60

50

40

30

20

<-&*

^Z^zt^zX J

4.f.

jfc & 2^m a^6^-,u^ —*£- 'i— jf ^&?4sV£^XsCèsn,&{-£^^-wmËÊmmmmm • •

'*/r

% >/* % '<?

22

%

(45)

^tZyi-cvA*^^'

/fra^i/y^Zsn^aMiéJZ

^tsyv

M

&n-^i

70

^&^2s6 £s6,<âsK*'0C&£4C //>

Vr

"/>

7

*/r

% % '% Ö>

2z

U

2*/<?

(46)

(2iïtz/At^fiL 3

^Z^ZL^i^ -^ZL^a^L^C *sb

/C^V

4. f.

<y& 'l^hZ^^Lst^L-^

(47)

^X 4

^/&^J^£z'^<Z^0~&<fa/

*^t>^i> •^^Is

s>

s

k

7,/~

•/*.

(48)

III. Opbrengstvergelijkingsproef geënte tomaten op zandgrond. 1957«

Doel:

Cm na te gaan hoe tomaten geënt op kurkwortelresistente onderstam zich ontwikkelen op lichte zandgrond (geestgrond) werd een proef opgezet i; 's-Gravenzande.

Qpzet van de proef.

De proef werd genomen in een draivenkas waar voor het laatste jaar tomaten in geteeld werden. De grond was ernstig besmet met kurk-wortel. De proef lag op het bedrijf van J. Vreugdenhil, Llonsterseweg 68,

1s-Gravenzande.

Er v/aren twee objecten nl.:

I. Geënt op kurkwortelresistente onderstam. II. Ongeënt.

De proef werd in 2-voud genomen. Voor de ligging der vakken zie men de plattegrond op bijlage I. Elk vak omvatte <)& planten, 4 planten in de breedte en 24 planten in de lengte van de kas. Geënte en ongeënte planten waren beiden van het ras Lloneymaker. Als streefdatum voor het uitpoten werd begin april gesteld. Tijdens de teelt werden notities ge-maakt van de stand sn eventuele bijzonderheden van het gewas. Er werden oogstgegevens verzameld en de wortels beoordeeld op aantasting door wortelknobbelaaltje en kurkwortel.

Uitvoering en verloop van de proef.

De opkweek van de geënte planten vond plaats op het Proefstation. Er werd 1 februari gezaaid, op 17 februari verspeend, opgepot cp 6 maart en geënt op 22 maart. De enten werden op 12 februari gezaaid en de 2oste februari verspeend; daar bleek dat de enten te vroeg zouden zijn om geschikte enten te hebben werden deze nogmaals verspeend.

De planten werden op 9 april uitgepoot. Beide partijen planten waren ongeveer even ver ontwikkeld. Aan de voorzijde van de kas werd 1

rij planten buiten de proef gepoot. Jij een beoordeling op 27 april waren de ongeënte planten langer dan de geënten. De trosontwikkeling van beide groepen was echter even ver, de eerste tros stond in volle bloei. Op 14 mei was de groei van beide groepen goed te noemen, de geënte planten

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

De gevolgen voor 2000 zijn bepaald met het Standaard Schade en Slachtoffermodel HIS-SSM welke schadebedragen en ruimtelijk gedifferentieerde gegevens bevat voor Nederland in 2000. De

Innovation and public-private partnerships are key to the Dutch approach: the government, private sector, and academia co-operate on topics such as sustainable energy technologies,

Een radicale compo- nent, samenhangend wellicht met Brugmans' Franse oriëntatie (het boek over Diderot van 1937 was overigens niet zijn dissertatie, 256), uitte zich onder andere

In de hierboven genoemde werken wordt onder andere getracht een antwoord te vinden op vragen als: hoe bracht een kind zijn jeugd door, welk onderricht kreeg het, hoe besteed- de

In de hierboven genoemde werken wordt onder andere getracht een antwoord te vinden op vragen als: hoe bracht een kind zijn jeugd door, welk onderricht kreeg het, hoe besteed- de

Zijn voortreffelijk proefschrift levert het zo- veelste historische bewijs van het feit, dat wij mensen in de tijd waarin wij leven, bijna niet anders kunnen dan blind zijn voor

as to how far, if at all, the Dutch participated in the illegal slave-trade of the nineteenth century; what international measures were taken to stop the Atlantic slave-trade; and to

Daar wordt een brief van Hogendorp geciteerd aan prinses Wilhelmina, uit augustus 1787, waarin enkele punten worden op- gesomd van belang voor de coup: Brunswijk moet, ten eerste,