Betrouwbaarheidsanalyse van overbrengingen. Deel 2

Betrouwbaarheidsanalyse van overbrengingen. Deel 2

Citation for published version (APA):

Smits, J. A. M. (1979). Betrouwbaarheidsanalyse van overbrengingen. Deel 2. Aandrijftechniek, (15 januari),

16-19.

Document status and date:

Gepubliceerd: 01/01/1979

Document Version:

Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record

Please check the document version of this publication:

• A submitted manuscript is the version of the article upon submission and before peer-review. There can be

important differences between the submitted version and the official published version of record. People

interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the

DOI to the publisher's website.

• The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review.

• The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page

numbers.

Link to publication

General rights

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain

• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal.

If the publication is distributed under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license above, please follow below link for the End User Agreement:

www.tue.nl/taverne

Take down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us at:

openaccess@tue.nl

providing details and we will investigate your claim.

I s f c

(

B e t r o u w b a a r h e i d s v o o r s p e l

I i n g v o o r te c h n is c h e

s y s t e m

e n

Betrouwbaarhei

d sa n a I yse van

overbrengingen

(2)

J . A . M . S m i t s x

Vakgroep A andrijfte c hniek, Technis c he H ogesc hool Eindhoven

In het eerste deel van dit artikel, verschenen in Aandrijftechniek nummer 12van 15 december 1978, is het betrouwbaarheidsmodel geschetst. Dit tweede deel gaat in op de numerieke waarden van faaltempo's, betrouwbaarheidsanalyses, de betrouwbaarheid van de mens in het systeem, de economische systeembetrouw-baarheid, de veiligheid en de operationele systeemeffectiviteit. Het artikel wordt besloten met enkele slotopmerkingen en een uitgebreide literatuurlijst die geïn-teresseerden de mogelijkheid biedt zich verder in deze materie te verdiepen.

Numerieke waarden van faaltempo's Numerieke waarden van faaltempo's kun-nen statistisch bepaald worden uit ex-perimenten, gebruiks- enlof onderhouds-gegevens. Men probeert ook waarden van faaltemoo's te berekenen aan de hand van mathernatische modellen van com-ponentonderdelen.

Numeriek statistisch bepaalde waarden [3],

t8l,

tel,

tr4l

Een probleem bij het opzetten van be-proevingen is de vaak grote vereiste tijds-duur van de testen. Bij een test van 100 te be-proeven eenheden gedurende een periode van 10.000 uur (meer dan I jaar) kan men bij een constant faaltempo van 1036 f/h slechts op falen van I eenheid rekenen. Het is echtei niet zeker dat dit falen ootreedt: ook kunnen er meerdere eenheden falen. Evenmin is het tijdstip te voorspellen waar-op het verwachte falen waar-optreedt.

Testen ter bepaling van de oveÍ-levingskansen van componenten zijn dan ook in het algemeen kostbaar, zodat een mi-nimum aantal beproevingen wenselijk is. Tabel 7 geeft een overzicht van het nood-zakelijk aantal beproevingen zonder falen die verricht moeten worden om een beoaal-de minimum overlevingskans bij verschil-lende betrouwbaarheidsgraden te kunnen waarborsen. De term betrouwbaar-heidsgraád moet hier als volgt geïh-terpreteerd worden: indien men veron-derstelt dat elke voorspelling van het toe-komstig gedrag van het product niet vaker dan 5 per 100 keer fout is dan is de

betrouw-b a a l h e l d S s l a a d 9 ) 7 o .

* Vakgroep Aandrijftechniek onder leiding van Prof. dr. ir. W. M. J. Schldsser,Tech-nisc he H ogesc hool Eindhov en.

1 6

Het bepalen van faaltempo's uit gebruiks-en onderhoudsgegevgebruiks-ens levert vaak pro-blemen op omdat produktmodificaties het betrouwbaarheidsgedrag voortdurend kun-nen veranderen. De in de literatuur vermel-de waarvermel-den voor vermel-de faaltempo's van com-ponenten geven dan ook niet waarden van de faaltempo's van produkten van bepaalde typen of merken maar faaltempowaarden van families van produkten.

In de literatuur wordt voor het faaltempo wijwel altijd een constante waarde op-gegeven dié. zoals reeds is toegelicht. in je meeste gevallen niet representatief is voor mechanische componenten doch meestal wordt toegepast vanwege de eenvoudige mathematische berekeningen van de betrouwbaarheid van systemen. De om-gevings- en belastingscondities worden in rekening gebracht door het invoeren van multiplicatieve factoren. In lit. [14], [5] worden de faaltempo's van belangrrjke hy-draulische componenten gegeven. In tabel 8 wordt een overzicht gegeven van de beken-de data banken waar betrouwbaar-heidswaarden verzameld en verkresen kun-nen worden.

H et berekenen van betrouwbaarheidswaarde n met behulp van mechanische modellen ll7l,

t 1 8 1 ,

I e ]

In het algemeen kan gesteld worden dat de-ze methoden voor eenvoudiee geidealiseer-de componenten ongeidealiseer-der nauikórig bepaal-de belastingscondities, wat betreft het aspekt vermoeiing, toepasbaar zijn; voor complexere componenten echter levert dit problemen op omdat:

l. er geen algemeen toepasbare bereke-ningsmethode bij voortdurend variërende belasting bestaat;

2. de wisselwerkins tussen de verschillende onderdelen van co-rnponenten niet of nau-welijks in rekening gébracht kan worden. Berekeningen op andere aspekten dan ver-moeiing zoals b.v. slijtage. corrosie. etc. zijn niet bekend daar men er (nog) niet in geslaagd is hun effect op de functionering van eenheden numeriek uit te drukken. Betrouwbaarheidsanalyses

Er zijn twee hoofdtypen betrouwbaar-heidsanalyses nl. de faalmode analyses (eng.: Failure Modes Analysis) en de fou-tenvoortplantingsanalyses (eng.: Failure Tree Analysis).

Faalmode analyses [1], t8l, t20l I t2 I I De drie faalmode analyses zijn het FMA (Failure Modes Analysis), Het FMEA (Fai-lure Modes atld Effect Analysis) en het FMECA (Failure Modes, Effect and Criti-cally Analysis). Daar het FMEA een uit-breidins is van het FMA en het FMECA *eer ee-tr uitbreidine van het FMEA zal al-leen het FMECA toàeelicht worden. Tabel 7

Noodzakelijk aantal beproevingen zonder falen Minimum

Betrouwbaarheid (7o)

Betrouwbaarheidseraad

90Vo 957o 97Vz7o 99Vo 99Vr% 7 5 80 8 5 90 9 5 96 9 7 9 8 99 8 l l l 5 22 4 5 5 7 7 6 I t 5 230 1 l l 4 l 9 2 9 5 9 '74 99 149 299 I J I 7 z ) J ) '/2 9 l 122 1 8 4 3',70 1 6 1 9 2 t 2 4 29 33 4 4 5 1 90 103 I 1 3 1 3 0 t52 r'74 229 263 460 530 A a n d r i j f t e c h n i e k , 1 5 ja n u a r i 1 9 7 9

System name and Address acronym

Type ofdata

Air Force Engineering Headquarters, Air Force Information on all types and Logistics Information Logistics Command Wright of parts in Air Force System (AFELIS) Patterson Air Force Base inventory

Dayton, Ohio 45433

Apollo Parts Reliability Marshall Space Flight Center Reliability, qualification, Information Center Huntsville, Alabama 35812 and evaluation of electrical, (APIC) electronic and associated

mechanical parts.

Chemical Propulsion Applied Physics Laboratory Data on iiquid propellants, Information Agency Johns Hopkins University motors, and components; (CPIA) 8621 Georgia Avenue solid fuels. cases and motor

Silver Springs, Md. 20910 parts

Defence Documentation Cameron Station, Building 5 All types of data from Center (DDC) 5010 Duke Street military contracts;

Arlington, Yirginia22314 bibliographies issued Electronic and Mechanical Battelle Memorial Institute Summaries of parts tests on Component Reliability 505 King Avenue electronic and mechanical Centers (ECRC and Columbus, Ohio 43201 parts

MCRC)

Failure Rate Data U.S. Navy Fleet Misstle Compilation oí failure rate System (FERADA) Systems Analysis and data and publication

Evaluation Group ol results (FMSAEG) Corona,

Californta 91120

Interservice Data Air Force IDEP Office Exchange of parts-test data Exchange Program (SAMSO) Air Force Unit and summaries

(IDEP) Post Office Los Angeles, California 90045

Navy IDEP Office (Code E-6) U.S. Navy FMSAEG

Corona, California 91 720 Army IDEP Office

( A M S M I R B P ) A r m y M i s s i l e Command Huntsville, Alabama 35809

Inter NASA Data Headquarters, NASA Failure and performance Exchange (INDEX) 600 Independence Avenue, data on items used by

S.W. Washington, D.C. NASA 20546

Parts Reliability Marshall Space Flight Printouts of reliability Information Center Center Huntsville. data from tests on (PRINCE) Alabama 35812 NASA items

Reliability Analysis Rome Air Development Reliability data on micro-Center (RADC) Center Griffis AFB, electronic and

Semi-New York 13440 conductor devices Tabel 8

AJb. I3. Symboliek die gebruikt wordt in tenbomen'. 'fou' oulp{l I

*,,,,Q

,"*rA

U..d wh.n two or mon i.pd hna. mu.t fi€ur rimult.n.oerly b.íon S. oqtPut condition crn Gc!..

OR Gatc

U í d * h . n . . r 0 6 . o í t w o o r É h u t ! . l l y . r c l l r l v . l 4 d . w n t t o .c.et. S. oolpui conditlon.

Event Block

ó.r.rb.t . condliloí oí .v.nt U l . c . u r . d b y t h . . o m b l n . t l o . d íruli c.sr.. thóuth th. Input tfrr.

Transíer Symbol

ur.d r) rho* wh.ó on. br.nch d h. l.ull r.. co.n.c$ lo tnolh.. tuh. OÍt.n ur.d ro .hor conn.ctril. ro oth.. . h . . t i . C o . ^ . c l i o ^ t o r t s r . i a n l l h I p5'nr oí .ntry: co...clion in .ló. c t.ir.tla rianili.. ó.p.du... (&t5 n s m b . r i ^ l . i . n t l . 1 . . i d . n t i í i c . b oí th. conn.clion Flnb.)

Basic Component Fault D..c.ib.t th. b.rtc c.u.. oí lh í ! i l u . . o . u n d . r i . . d . v . n t . T h i . r.pr.r.rB .n .nd Flnl 'n th. .rp.atb oí th. l.uu 1... (i.... no ludhT d.v.loph.nt ol th. tó. r M.ry).

Undevelopcd Evcnt

D $ c . i e 3 . n . v . n t w h i c h l . not íudn.r .rP.ndêd. uiu.llt du. to l.cl d i^Íom.tioa, lnhibit Gatc O . . c I h r . í . o l t c o n d i r i o . 6 b i t d i r . c í y c r u ! . d b t . n o t h . r c o É r . T h . c . u r . . v . n t m . Y b . i t h . t . n o m d or und..lód .v.nt Ort.A

X

o

o

C

Het FMECA wordt gedefinieerd als een systematische analyse om de faalmodes van een systeem vast te stellen, het effect van de faalmodes op het systeemgedrag en de criti-citeit van de faalmodes te bepalen. De FME-CA procedure verloopt als volgt:

1. splits het systeem in eenheden;

2. geefeen omschrijving van de functie van elke systeemeenheid;

3. geefeen rangschikking van de faalmodes van elke systeemeenheid;

4. geef een rangschikking van de effecten op de functionering van het systeem van ie-dere faalmode;

5. geef een rangschikking van de oorzaken van iedere faalmodel

1 5 ja n u a r i 1 9 7 9

6. geefeen rangschikking van de waarschijn-lijkheid van het optreden van iedere faal-mooe;

7 . bepaal de criticiteit van iedere faalmode; 8. geef aanbevelingen hoe iedere faalmode onder controle gebracht moet worden. In lit. [22] worden benaderingen van de faal-tempo's van diverse faalmodes gegeven. De criticiteit van een faalmode wordt gedeÍi-nieerd als het produkt van de ernstigËeid en de kans op het optreden van die faalmode. De ernstigheid van een faalmode kan wor-den geschreven als het produkt van een aan-tal factoren (zie b.v. tabel 3 t/m 5).

Fout env oor tplantings _{ana b)se s [2 I ], [23], [8]} In het algemeen hcbben fouten-voortplantingsanalyses (FTA) een drieledig doel:

1. Gereedschap voor ongeval analyses; een 'foutenboom' _{helpt de mogelijke oorzaak} van het ongeval op te sporen.

2. Een 'foutenboom' kan de zwakke plek-ken in het ontwerD aantonen.

3. Hulpmiddel bij betrouwbaarheids-analyses.

.In tegenstelling tot het FMECA definieert men bij het FTA een faalmode op het hoosste niveau en zoekt de oorzaken ervan teru-g tot faalverschijnselen op lagere ni-veaus. Het FTA is een grafische analyse-methode.

De constructie van de 'foutenboom' begint met het definiëren van een falen van het systeem (de top), daarna wordt de oorzaak aangegeven en via logische poorten ver-bonden met de top. De procedure wordt her-haald voor iedere oorzaak en de oorzaak van de oorzaak etc. De laatste oorzaken worden beschouwd als basisgebeurtenis; al-le basisgebeurtenissen van een 'fouten-boom' moeten onaÍhankelijk zijn.

Afb. 1 3 geeft een overzicht van de gebruikte symbolen in'foutenbomen'. Mathemati-sche uitdrukkingen voor de over-levingskansen kunnen met behulp van Bool-ean-algebra uit de logische'foutenboom' ge-genereerd worden waarbij de kansen op het optreden van-de basisgebeurtenissen als in-putgegevens drenen.

H@@@

betrouwbaa

rheidsanalyse

Menselijke (gedrags-)betrouwbaarheid _[1],

t8l

Menselijke gedragsbetrouwbaarheid (Rs) is de kans dat een persoon gedurende een bepaalde tijd onder gespecificeerde omstan-dieheden alle van hem vereiste taken zal vol-bréngen. Men kan de betrouwbaarheid van een systeem beschouwen als het produkt van de technische systeembetrouwbaarheid (R1) en de menselijke gedragsbetrouwbaar-heid; in aÍb. l4 wordt dit geillustreerd. Waarden voor de betroiwbaarheid waar-mee de mens taken uitvoert wordt gegeven in lit. [8]. De totale betrouwbaarhe"idvoor het uitvoeren van een menseliike taak is het produkt van de betrouwbaaiheid van de deeltaken.

Optimale economische systeembetrouw-baarheid _{tl 11, t9l}

In afb. 15 wordt het verloop van de totale kosten van een systeem als-functie van de systeembefouwbaarheid gegeven. Uit de graírek blijkt dat het totale kostenverloop een minimum vertoont. De plaats van dit minimum bepaalt vanuit economisch ge-. _{zichtspunt de optimale}

systeembetrouw-baarheid. Uit de grafrek blijkt voorts dat een theoretische betrouwbaarheid I oneindig hoge kosten zou vergen.

Veiligheid t1l, t71, t8l

Er heerst in het algemeen de onjuiste opvat-ting dat betrouwbare systemen veilige syste-men zijn. Het voorbeeld van een geladen ka-non toont aan dat dtt zeer zeker niet het ge-val hoeft te zijn. Betrouwbaarheidsanalyles en veiligheidsanalyses (eng.: hazard-analysis) lopen wijwel parallel; brj veilig-heidsanalyses worden in tegenstelling tot betrouwbaarheidsanalyses alleen die faal-modes beschouwd welke gevaar voor mens of omgeving kunnen opíe.reren. De wet-geving van aansprakelijkheid wat betreft de veiligheid van produkten zal in de toekomst herzien worden. Bij een ongeval ten gevoi-ge van een fout of storing zal in het vervolg de leverancier moeten bewiizen dat hii voor - het ongeval niet verantwobrdelijk gisteld kan worden. Momenteel ligt deze bewijslast brj de gebruiker. Deze veranderende wet-geingzal waarschijnlijk een stimulans zijn tot het toepassen van betrouwbaarheids- en veiligheidsanalyses.

Operationele systeemeffectiviteit I I 4] De kwaliteit van een svsteem wordt orimair bepaald door de effeótiviteit waarmee he1 systeem zijntaak uitvoert. De operationele systeemeffectiviteit wordt gedehnieerd ais de kans dat een systeem met succes op het vereiste tijdstip gedurende de vereiste tijd zíyr taak kan vermllen. Uit de defrnitie volgt dat operationele systeem-effectiviteit (E) het produkt is van capabiliteit (Per-formance), gereedheid (Availability) en betrouwbaarheid (Reliability).

Slotopmerkingen

Het bepalen van de betrouwbaarheid van systemén is, indien men over betrouwbaar-heidsgegevens van de componenten be-schikt, theoretisch mogelijk. Bij her bestu-1 8

deren van faaltempo's uit de diverse litera-tuurplaatsen consiateert men echter dat men altiid constante waarden van de laal-tempo's - opgeeft en dat er significante verschillen van de faaltempo's van iden-tieke componenten in de vèrschillende li-teratuurplàatsen bestaan. Ook moet men zich bij^het toepassen van betrouwbaar-heidsberekeningen steeds realiseren dat men met statistische gegevens werkt die gel-den voor grote popuiaties en dat de mens steeds een onbetrouwbare factor is en bliift. Tenslotte moet men zich realiseren àat betrouwbaarheid slechts een van een aantal factoren is zoals kosten, gewicht, af-metingen, produktiviteit, gereedheid en on-derhoudbaarheid, welke de effectiviteit van een systeem bepalen.

De constructeur en de gebruiker van werk-tuigen vindt om bovinstaande redenen (nog) niet veel baat bij betrouwbaar-heidsberekeningen. Reden waarom zijn be-langstelling meer uitgaat naar meet-systemen, welke hem voortdurend in-formeren over de conditie waarin belanerii-ke componenten van zijn werktuig hun iaak verlullen. Dit leidt tot de ontwikkelins en t o e p a s s i n g v a n z . E . ' c o n d i t i o n m o n i r o r i n g ' systemen. Zulk een monitoring systeem werd voor hydrostatische overbrengingen theoretisch en praktisch ontwikkeld in het laboratorium vóor Aandrijftechniek aan de. T.H. te Eindhoven in de iaren van 1968 tot

1978 1241. 1251, ï261.In d! luchtvaart komt het'conditie-monitoren' van hydrostatische overbrengingen reeds tot toepassing, z1j het in rudimentaire vorm l27l.Brj scheepsmoto-ren is de toepassing van conditie-bewaken-de systemen daarentegen reeds ontwikkeid en tot toepassing _{gekomen t28),1291.}

l9l Technische ZuverlcissigkeiÍ ; Problematík, Mathematische Grundlagen, Un-tersuchungsmethoden. Uitgegeven door: Messerschmitt-Bólkow-Blohm GmbH, Mrinchen. Berlin. Springer-Verlag, 1971. [ 10] Thomason , R. An Introduction to Relia-bility and Quality. London, The Machinery Publishing, 1969.

[ 1]Carter, A. D. W. Mechanical Reliability. Londen, MacMillan, 1 972.

[2] Dam, J. van Reserve eenheden" Diss. T. H. Delft, 1975.

[ 1 3] Guttropl W . Einfihrung von Redundanz :ur Erhohung der Zuverlassigkeit technischer Systeme. Olhydraulik und Pneumarik. Nr. 4. 1965.

[4] Handbook Reliability Engineering. NAWVEPS 00-65-502. 1964.

[15] Mechanical Design and System Hand-book. Mcgraw-Hill, l9ó4.

[6] Nonelectric Reliability Notebook. Co-de: ADlA005657. Huehes Aircraft Com-pany, Januarr l9 /).

itZl-Scttott, G. Verfahren zur Berechnung der Lebensdauer der Mehrstufen- bzw. Kollektiv-belastung. Maschinenbautechnik, nr. 25,

r 9 7 6 .

[18] Overbeeke, J. L. Aantekeningen bij het college'Betrouwbaarheidsberekening', col-lege nr. 493 10. Colcol-legedictaat T. H. Eind-hoven.

[9] Spoormaker, J. L. Reliability Prediction of Hairpin-Type Spríngs. Proceedings Relia-bility and MaintainaRelia-bility Sl,rnposium, 1 9 7 7 .

[20] Kerker, D. G. en E. Widdows FMECA: a product assurance Íool. communicator, nr.

46, t974.

[21] Burgess, I. A. Spotting Trouble Before. Machine Design, sept. 1970.

Literatuur

[1] Military Standard - 721 B, Washingron, Department of Defense. 1975.

t2l DDR * Standard, Leipzig, Sraatsverlag der DDR. 1971.

[3] Bompas-Smith, J. H. Mechanícal Sur-vival; the use of relíabiliry data. London, McGraw-Hill. 1973.

[4] Michalec, G.W. Precision Gearing, Theo-ry and Practica. New York. Wiley. 1q66. 15) Reliability, The, of Service Equipment. London, The Institution of Mechanical En-gineers, 1969. Hoofdstuk 11. Hay'wood, W. E. J. en Y.Metcalf, Army Reliability Require-ments.

[6] Werner, G. W. en F. Leistner, Vorschlag ftir eine Klassifi:ierung des Schadens aul

Aspekten der ZuverlcissigkeitsarbeiÍ. Uit: 'Schmierungstechnik', _{nr. 6.}

[7] Widdows, E. Betrouwbaarheid van Over-bre nging. Uit :'Aandrijftechni ek', dec. 197 6. [8] Hammer, W. Handbook of System and P r o d u c t S a f e t y . N . J . P r e n t i c e H a l l . I q 7 2 .

AJb. 14. De rotale betrouwbaarheid: R : . R s R 7

\

'{ltuu^

,

, '

,'

,

-9k".

'{----.:

_{" ,,',}

PI"jr"!ïÈF;-;>-\

t22l Grothus. H. Die rotal vorbeugende 'I

nsi andha ltu nz. Dorsten. Crothusverl a g' t23l Schróder]R. J. Fauh Treesfor Reliabili-tv'Ánalvsis. Proceedings Reliability and MaintainabilitY SYmPosium'

t24l Sctrlcisser. W. M. J. en Witt. K' Ther' 'modvnamisches

Messen des Gesamrwirkungs' proár, o, hydrostarischen Ántrieben; eine AI-ïernative iur Bestimmung des Gesamtw.ir-kun ss grade s auf mec hanisi he r G rundla ge' Ol-nvOiaït* und Pneumatik l7 ( 1973). Nr' l0' 1íS1 Witt, K. Druckftissigkeite.n und-ther-modynamisches Meisen. Frankfurt/Main' lneénieur Digest Verlag. 1974.

t26"1 witt. Kl Thermodynamisches Messen:

Einfiihrung und L)bersicht. Ólhydraulik und P n é u m a t i k 2 0 ( 1 9 7 6 ) , N r . 9 .

[27] Scales, G. T. Boeing 747 hydraulic system temperature monitoring Boeing Hy-áraulic Syirposium, March 23-24-25, I9'7 6. [28] Schrieicier, P. Condition monitoring of ílow speed diesel engines with the Sulzer en-sine diagnostic sysíem SEDS. KIVI-sym-óosium: "Onderhóudsbewaking in de machi-nekamer. Delft. 16.02. 1978.

[29] Genot. A. Condition monitoring of.me-dium speed diesel engínes, KIVI-symposium: Ondefhoudsbewaking, in de machineka-mer. Delft, 16.O2.lgi 8.

VDI-Congres

Zahnradgetriebe

1979

De \rDI-Gesellschaft Konstruktion und Entwicklung organiseert in samenwerking met de sectíe Antriebstechnik van \rDMA op l5 en l6 februari 1979 een congres met a i s t h e m a ' T a n d w i e l o v e r b r e n g i n g e n 1 9 7 9 " Het congres heeft ten doel, door middel van voordraóhten, aan te geven hoe nieuwe ken-nis en inzichten omezet kunnen worden in oraktische toepassingen. wat de stand is van àe research en welké ontwikkelingen er in de toekomst ziin te verwachten' Hierbtl wordt ingegaaí op 9. b.t.k:lt-"g-.,:,n constructieve vormgeving van tanOw-lel-kasten, speciaal uooi compacte units' Ook z a l m e n - d i e p i n g a a n o p d e s p e c i a l e p r o -blemen van^ de lrodulitie. de bijzonder-heden van aandrijvingen met comsche tandwielen en wormwieien en de steeds be-langrijker wordende problemen betref-fende trillineen en lawaar.

Het congreiwordt van belang geacht voor zowel dJconstructeur als voor producenten van tandwieloverbrengingen. Het congres wordt sehouden in hét Sheraton hotel te M u n c h è n . V o o r i n l i c h t i n g e n e n a a n -meldineen kunt u zich wendên tot de VDI-Gesellsóhaft Konstruktion und Entwick-lung, postfach 1139, 4000 Drisseldorf I' T el. : 09 - 49 -21 1 621 421 8.

C u r s u s

h y d r a u l i s c h e

aandriivingen

en

regelingen

Het VDl-Bildunsswerk zal van 14 tot en met 18 mei l9'19 ln Karlsruhe een cursus or-ganiseren voor constructeurs en produk-iie-insenieurs die op het gebied van de hy-draulíek de basiskennis en de praktijk wil-len opdoen. De cursus omvat de volgende ondeidelen: vergelijking van energievor-men voor aandrijvingen. Íyslsche begln-selen: wetten van de hydrostattca' hy-drostatische kracht- en vermogens. overdracht, drukvloeistoffen, afdichtin-gen, benaminafdichtin-gen, syrnboten en kengetal-1en. apparatuur voor de omzettlng van ener-gie: 'pompen. motoren. cylinders' ap-laratuur vbor besturing en regeling: weg-ventieien. sluitventielen, drukventielen, ap-Daratuur voor energie-overdracht, elek-irohydraulische regeliechniek. gebruik van servó-hydraulische regeltechniek. scha-k e l s c h e m a ' s e n f u n c t i e d i a g r a m m e n . o n t -werD van instaliaties, vloeistoÍkringlopen en ànderhoud. De cursus staat onder lei-ding van Prof. Dipl.-lng. H. Ebertshauser l n l Ë h t i n s e n e n a a n m e Í d i n g b i j V D I B i l -dunesweik, 4 Drisseldorf l. Graf-Rec-ke-Slrasse 84, Postfach I I39' West--Duitsland Teleloon: (021rl) 62 14 214'

Voortbestaan

van Van Doorne's

gewaarborgd

door deelname

van

Borg-Warner

Transm

issie

Fiat

en

De seruchten die onlangs werden verspreid dooï een werkgroep van de Tilburgse Hoge-school als zou Van Doorne's Transmissie in economische moeiiijkheden verkeren, bie-ken achteraf een lont in een leeg kruitvat te zijn. Wellicht de enige juistheid in het rap-oórt is het feit dat eï geen I 000 of I 500 me-be*erkers zijn zoals Éij de oprichting.werd a a n g e n o m e n . N o g g e e n w e e k n a d e b e K e n 0 -mak-ing van het-rapport bleek, dat Van Doornè's Transmissie een aantal contacten had opeebouwd die de levensvatbaarheid van hei"bedrijfhebben vergroot en naar alle waarschijnlijkheid grote markten hebben seooend, zowel in de personenautosector ; l s ' d e i n d u s t r i ë l e s e c r o i . o p l 4 d e c e m b e r nl. trad eeen letter ofintent in werking tus-sen: de Staat der Nederlanden, VADO Houdstermaatschappij (Van Doorne), Fiat S.p.A. en Borg-Wainer Corporation. De let-tei of intent bËtreft de samehwerking tussen genoemde deelnemers in Van Doorne's Transmissie BV te Tiburg. Het dehnitieve contract zal nu worden voorbereid om ter eoedkeurine aan de verschillende onder-iemineen én de Staat der Nederlanden voor të leggen. Het aandelenqpltlll. lul deze ondeineming (tot nu Íoe 757o VADO en 25% Staat) zal worden verdubbeld tot fl. 60 milioen. De nieuwe partners Fiat en Bors-Warner zullen hierin een aandeei ne-men-van e\k24Vo. Het aandeel van de Staat wordÍ l2VzTo en VADO verhoogt zijn kapi-taaldeelname, waardoor het percentage op 391/zqa w or dt gebracht.

De bereikte overeenstemming is voor het voortbestaan en de uitgroei van Van Door-ne's Transmissie BV van wezenlijk belang. Sedert de oprichting in 19'72 werd in dit be-driif, dar ziènin Píq in Tilburg vestigde. de 'Tiansmatic'

ontwikkeld. gebaseerd op een uitvindins van Dr. H. J. van Doorne. Deze 'Transmaiic'

is een nieuwe continu variable transmissie (c.v.t.) die kan worden toege-past bU personenauto's, vrachtwagens. en voor inlustriële doeleinden. De industrië1e 'Transmatic' _{is reeds vanaf begin l'976 met} succes op de markt.

A a n d r i j f t e c h n i e k , 1 5 ia n u a r i 1 9 7 9

De nieuwe partners, Fiat automobielfa-briek en Borg Warner (o.a. producent van automatische transmissies) hebben na een srondig onderzoek vastgesteld, dat de iTransáatic' de verst ontwikkelde c v t ter wereld is. Zlj ztlr^ van mening dat de 'Transmatic' _{de volgende generatie-van} au-tomatische transmissies kan worden' IJe voornaamste voordelen van deze Neder-landse vinding zijn. lage produktiekosten' een verlaging van het brandstoÍverbrurk en de comoicthiid waardoor de 'Transmatic' in iederè auto kan worden ingebouwd' Bo-vendien kan de'Transmatic'bij ieder motor-vermogen worden toegepast.

De niówe partners irébben zich verbonden om als eemeenschappeliik doel via Van Doorne's" Transmissie BV de verdere ontwikkeling, de produktie en de mar-k e t i n s v a n d é w e z e n l i l mar-k e o n d e r d e l e n v a n d e 'Tranïmatic' _{over de gehele wereld te} be-werkstelligen. De kn-ow-how en de oc-trooirechtén, die reeds zijn verkregen en nog verkregen zullen worden. blijven het ex-clu"sieve e-igendom van Van Doorne's Transmissie B.V. Verwacht wordt, dat het bedriif een gezonde basis voor haar verdere ont*ikkelitig en de daarmee gepaard gaan-de oroduktiàzal kunnen bereiken.

De'Nederlandse overheid acht deze samen-werking van dusdanig belang. dat zij zich bereid heelt verklaard tot een llnancleel s teu n arran gemen t.

ln het kadeï van het speerpuntenbeleid van de overheid - gericht op het schep-pen^va.n hoogwaardige arbeidsplaatsen - heelt de overheid een achtergestelde lening toege-zegd van fl. 25 miljoén' Daarnaast is in het kaáer van de regionale investerings-premieregeling _{een fremie toegezegd} Bo-vendien iï een-ontwiikelingskrediet van fl'

10"4 milioen voor de verdere ontwikkeling van de t-ransmtssie voor wachtwagens ver-leend.