Bepaal zelf de koolstofvastlegging in je bos

Gert-Jan Nabuurs,

Aiterra,

en Frits Mohren,

Leerstoeigroep Bosteeit en BOS, ecologie, Wageningen Universiteit

Bepaal zelf de koolstofvastlegging in je bos!

Langzaamaan begiqt het er

op te lijken dat de CO, vastlegging van het Nederlandse bos in geld gewaardeerd gaat worden. Door introductie van de Regulerende Energie Belasting heeft koolstof ineens waarde gekregen. In geval van aardgas (0.525 kg C/m3) komt dat neer op f 209,- per ton C.

Aangezien elke kubieke meter hout ongeveer 0.2 ton C bevat, is die kuub alleen vanwege het koolstofgehalte bijna f42,- waard. Daarnaast heeft de Nederlandse overheid recentelijk ook het systeem van CO, certificaten

geïntroduceerd.

Toch blijft het inschatten van de CO, vastlegging, het verloop in de tijd, en het verschil tussen boomsoorten onduidelijk voor veel boseigenaren. Om hieraan tegemoet te komen heeft Alterra in het verleden het model C0,FIX ontwikkeld in samenwerking met een Fins, Mexicaans en Costari- caans instituut. C02FIX is een gebruikersvriendelijk windows- gestuurd model dat op hectare- schaal de koolstofvastlegging weergeeft. In het najaar van 2001 start een nieuw samenwerkings- project waarin het model verder ontwikkeld zal worden. Dit pro- ject zal worden geleid door de leerstoelgroep Bosteelt en Bos- ecologie van Wageningen Uni- versiteit, met Alterra en de overi- ge instituten uit het vorige project als deelnemers.

Figuur I. Het windowsgestuurde interface van C02FIX.

Het principe van koolstofvastlegging

Planten nemen via fotosynthese CO, op uit de lucht en zetten die met energie uit zonlicht om in suikers. Een deel van deze sui- kers wordt gebruikt voor de on- derhoudsademhaling en een deel voor groei van de plant- organen. Door val en vertering van strooisel, resteert slechts een klein deel van de suikers als wer- kelijk netto toename van de plant. Bij bomen kan dit proces van net- to groei zich over langere tijd (de- cennia tot eeuwen) voltrekken waardoor een grote hoeveelheid biomassa en dus koolstof wordt opgebouwd. ,.Uiteindelijk neemt de bosbiomassa niet meer toe doordat groei en sterfte aan el- kaar gelijk zijn. Behalve in de boom zelf hoopt zich door strooi- selva1 en humusvorming koolstof op in het organisch materiaal in de bodem. Dit laatste proces strekt zich vaak uit over meerde- re omlopen en kan dus vrijwel on- beperkt doorgaan.

In een beheerd bos wordt hout geoogst en gebruikt voor pro- ducten. Deze producten worden na verloop van tijd afgedankt en breken af, waarbij de vastgeleg- de koolstof weer in de vorm van CO, vrijkomt. In bosbeheer met regelmatige rotaties wordt voort- durend andere koolstof vastge- legd, maar er is wel sprake van een hoeveelheid koolstof die continu aan de atmosfeer is ont- trokken. Dat maakt het aantrek- kelijk om d.m.v. bebossing van bijvoorbeeld landbouwgronden, koolstof vast te leggen in bossen, als maatregel om de stijging van het CO,-gehalte van de atmos- feer te beperken.

C0,FIX

C02FIX is een simpele weergave van deze processen. Een gebrui- ker moet toegang hebben tot op- brengsttabellen, en wat algeme- ne kennis van bosontwikkeling en beheer. Het model (en de Engelstalige handleiding) zijn gratis te downloaden vanaf http://www.efi.fi/projects/casfor

m V I ~ R Ace ccsv CCBIOH asnu CPROD? n o T u ccvo

1.00 1.00 O l9 2 19 116.00 0.00 110.19 O. 6 O0 6 O0 0.48 1 84 115.94 0.00 117.78 O. 11 00 11 00 1 25 3 61 11S.11 O O0 118.72 1. 16.00 16 00 2 59 6 43 l14 66 0.00 121.09 2. 21.00 21.00 4 55 9 99 114.52 O O0 124.50 25 00 25 80 7 17 14.79 114 64 0 00 129 43

:'

25 O0 25.00 4 37 9 02 114.64 0.00 123 66 l 30 O0 30 00 9.40 10 69 110.69 O O0 137.39 11 35.00 35.00 16 O0 29 50 110.94 0.00 148 44 18. 35 O0 IS 00 l0 24 10 80 118.94 2 B8 1<0.70 15 40.00 40.00 18 O0 32 53 123 71 2.04 158.29 24, 45.00 45 Q0 26 47 45 30 123.47 l 44 170.22 31. 45 O0 45 O0 10 53 31 71 123.47 7.00 162 90 29. 50 O0 50 00 27 29 45 57 126 O5 5.52 177 94 37 55 00 55 00 36 12 57.46 125.01 3 91 187 21 43. 56 00 S5 00 27 45 43 67 125 84 10 85 100 36 12 60 00 60.00 36 37 56 44 120.63 7 68 192 79 40. 65 00 65.00 46 07 67 24 127.24 5.44 199 92 54 65 00 61 00 35 60 S3 12 127 21 13 O1 193 37 52 70 00 70 O0 43 00 64 19 129 61 9.22 203.01 50 75.00 75.00 51.72 73.39 127.07 6 53 207 76 62 75 00 75.00 41 37 50 71 127.07 15.84 202 41 61 80 OU 80 O0 48 06 60.43 129 10 31.57 209 10 64 85 O0 05.00 56.06 76.79 127.36 B.51 212 66 68 05.00 05.08 45 41 62 20 127.36 18.10 207 66 67.' 90 O0 90.00 S2 36 71 l8 120 57 13.65 213 40 70. 95 00 95 OU 59 11 79 04 127 02 10 40 216 46 72 95.01 95.00 (7.00 64 O3 127.02 20 51 111 55 71. 100.00 100.00 54.45 72 55 128 31 16 14 Z17 03 74.- !!r n: r :n n os n :r, !a: t!. r: !!, a r s i?.; F' I , U," I