De wereld van bodems en de bodems van de wereld - Stephan Mantel.pdf

(1)

De wereld van bodems en de

bodems van de wereld

Stephan Mantel, Hoofd Wereldbodemmuseum

ISRIC World Soil Information, Wageningen

(2)

KNAG Onderwijsdag 2014

Bodem

‘bovenste, losse deel van de aarde, waarin de plantenwortels groeien’

 ‘De bovenste laag van de aardkorst voorzover die door planten

beworteld is of kan worden, en/ of voorzover die onder invloed van fysische, chemische of biologische processen is veranderd')

 ‘Een mengsel van minerale gronddeeltjes, organisch materiaal,

water en lucht’ Land

 Land is een ecosysteem waar bodem, landschap, terrein, vegetatie, water en klimaat een onderdeel van zijn

(3)

Bodemeigenschappen

Chemisch

Fysisch

Biologisch

• vast

• gas

• vloeibaar

levend }

dood }

Mineraal

}

Organisch

(4)

Bodems zijn variabel met diepte en over het landoppervlak.

De grenzen tussen verschillende bodems in het landschap zijn

vaak geleidelijk

(5)

Het bodemprofiel

• Een bodemprofiel is een

verticale doorsnede van

de bodem

(6)

Podzol

(7)

Microbial biomass decreases with depth

0

300

150 D

e

p

th

(c

m

)

(8)

(9)

(10)

5 bodemvormende factoren:

Klimaat

Organismen (flora, fauna)

Reliëf (topografie)

Moedermateriaal

Tijd

(11)

(12)

Bodemfuncties

• Basis voor biomassa productie

• Filter, buffer(b.v. CO

₂

!)

• Leefgebied en genenpool

• Fundering

• Bron van ruwe materialen

• Historisch archief

Tekeningen: http://greenpack.rec.org/soil/about_soil/index.shtml

a single gram of soil may contain millions of individual and several thousand species of bacteria (Torsvik et al., 1994).

(13)

(14)

(15)

(16)

(17)

(18)

(19)

Bodemprofiel 3: Chernozem, het zwarte goud van de steppe

Steppen

droge, open graslanden in the

gematigde streken

seizoenen:

- Nat in voorjaar en vroege zomer

- Droog in late zomer

(20)

Zonaliteitsbeginsel van de bodem

Klimaat van de steppe bodems

vochtiger

(500-700 mm)

Phaeozems

minder continentaal

(400-550 mm) Chernozems

droger (200-500 mm)

meer landklimaat

Kastanozems

Uitspoeling Biomassa Microbiële omzetting Uitspoeling Biomassa bioturbatie Evapotranspiratie > regenval Regenval > evaptranspiratie

(21)

(22)

(23)

(24)

Laki, Iceland - 1783

Disaster:

Icelandic society

disrupted

10 year (global)

climate change

Coldest winter ever

in US 1784

Famines in India

and Egypt

Victims in UK

(sulphur clouds)

(25)

(26)

26 Voorbeeld 1:

Green Water Credits

WIN

Green Water Credits (GWC) is

een investeringsmechanisme dat

landgebruikers bovenstrooms ondersteunt

bij het toepassen van duurzaam bodem-

en landbeheer die meer

groen water

opleveren

Green Water Credits

Compensatie van

water leveranciers

door

water gebruikers

voor specifieke

waterbeheersdiensten

(27)

(28)

(29)

Transmigratie

_bosbranden

Mijnbouw

Illegale kap

Bos in en aan de rand van de consessie staat onder druk door:

(30)

Dayak jager

Lokale bevoking bestaat uit Dayak- stammen en transmigranten uit andere eilanden zoals, Sulawesi,

Lombok en Java

Zwaluwnestverzamelaars in bos in karstgebied

(31)

Zwerflandbouw is traditionele vorm van voedselproductie. In oorpsrong duurzaam, maar door verkorte

rotatiecycli nu onduurzaam (gebrek aan herstel land en bodem)

(32)

Bodemerosie is extreem wanneer bodem onbeschermd

wordt gelaten -> landbouw is dan niet meer mogelijk en

boshergroei is sterk beperkt

(33)

(34)

(35)

(36)

Typic Paleudult (helling 4%)

Zure rood-gele en

verweerde bodem

Aluminium gehalte in ondergrond is hoog: beperkt wortelgroei

(37)

Typic Dystropept (helling 70%)

Rots fragmenten

Rots

Bovenlaag is

afgespoeld

Bodem is “verjongd” (moet zich opnieuw

vormen) Tree root

Kap op steile

helling

(38)

USLI: Erosie risico (zonder vegetatie)

= hoog = laag = middel

(39)

Ecosysteem stabiliteit

hoog laag middel

(40)

Prioriteitgebieden voor biodiversiteitsconservering

hoog

laag middel

(41)

Bosbeheerplanning

Nature conservation other/transmigration Selective felling

(42)

Landgebruiksplanning op 3 niveau’s

Sub-nationaal niveau (534.841km

2

₎

Mantel S, Wösten H and Verhagen J 2007. Land Suitability for Oil Palm in Kalima

Indonesia. Report 2007/01, ISRIC, ALTERRA, PRI, Wageningen

Mantel S, Tyrie GR and Gunawan A 2002. Land use planning using a soil and te database in the Berau regency, Indonesia. 17th World Congress of Soil Science

(43)

Mantel S, Wösten H and Verhagen J 2006. Land Suitability for Oil Palm in Kalimantan, Indonesia, ISRIC, ALTERRA, PRI, Wageningen

(44)

(45)