G e s t e n c i l d e v e r s l a g e n van I n t e r p r o v i n c i a l e p r o e v e n N r . 143 (1970) T o e v o e g i n g v a n l a n d b o u w z o u t b i j h e t i n k u i l e n V e r s l a g o v e r 1 9 6 6 , 1 9 6 7 , 1 9 6 8 v a n d e i n t e r p r o v i n c i a l e s e r i e 8 8 0 door I r . S. Schukking en A. G. Hengeveld
INHOUDSOPGAVE Biz. Inleiding 5 Opzet en u i t v o e r i n g 6 R e s u l t a t e n 7 V e r g e l i j k e n d e inkuilproeven 11 Zouttoevoeging op h e t land 12 Samenvatting en c o n c l u s i e s 15 Bijlagen 1 t / m 3 16
INLEIDING
Bij i n k u i l p r o e v e n op de p r o e f b o e r d e r i j "Heino" w e r d e n in de j a r e n 1963 en I964 goede r e s u l t a t e n v e r k r e g e n m e t landbouwzout a l s c o n s e r v e r i n g s -m i d d e l bij g r a s .
Teneinde na t e gaan of ook onder p r a k t i j k o m s t a n d i g h e d e n zout m e t een even goed gevolg a l s op de p r o e f b o e r d e r i j kan w o r d e n t o e g e p a s t , w e r d b e -sloten tot een i n t e r p r o v i n c i a a l o n d e r z o e k - s e r i e 880.
De r e s u l t a t e n van h e t e e r s t e p r o e f j a a r (1965) voldoen niet g e h e e l a a n de v e r w a c h t i n g *. Dit m i n d e r goede r e s u l t a a t w e r d m e d e v e r o o r z a a k t door een m i n d e r goede en s o m s s l e c h t e v e r d e l i n g van h e t zout en ook doordat in vele gevallen t e weinig zout w e r d toegevoegd. D e r h a l v e w e r d e n de r i c h t lijnen voor de uitvoering van de p r o e v e n in de volgende j a r e n e n i g s z i n s g e -wijzigd.
De r e s u l t a t e n van de p r o e v e n in de j a r e n 1966, 1967 en 1968 zijn in dit v e r s l a g g e z a m e n l i j k v e r w e r k t , m e d e omdat h e t a a n t a l kuilen in de l a a t s t e twee j a r e n s t e r k i s v e r m i n d e r d .
Aan a l l e n die aan de u i t v o e r i n g van d e z e i n t e r p r o v i n c i a l e proef hebben m e e g e w e r k t betuigen de s c h r i j v e r s hun dank.
* G e s t e n c i l d e v e r s l a g e n van i n t e r p r o v i n c i a l e p r o e v e n n r . 112 (1966). "Toevoeging van landbouwzout bij h e t inkuilen, 1965".
van het zout, omdat bij een s l e c h t e v e r d e l i n g van ongeacht welk inkuilmid-d e l , het r e s u l t a a t inkuilmid-d o o r g a a n s z a l tegenvallen. Boveninkuilmid-dien inkuilmid-dieninkuilmid-de ook inkuilmid-de op grond van v e r g e l i j k e n d e inkuilproeven t e Heino voorlopig v a s t g e s t e l d e d o -s e r i n g nog t e w o r d e n g e c o n t r o l e e r d .
Tijdens het b e m o n s t e r e n van de proefkuilen van het e e r s t e p r o e f j a a r bleek dat in d i v e r s e gevallen t e weinig aandacht aan de v e r d e l i n g en de af-w e r k i n g van de kuilen af-w a s b e s t e e d . In die gevallen af-w a a r b i j g e b r u i k af-w e r d gemaakt van een k r a a n , kon zonder m e e r nauwelijks een goede v e r d e l i n g w o r d e n g e r e a l i s e e r d . Voor 1966 zijn de r i c h t l i j n e n voor de u i t v o e r i n g d a a r -om in z o v e r r e gewijzigd dat g e t r a c h t i s de bovengenoemde b e z w a r e n zo goed mogelijk t e ondervangen»
Ook in 1966 bleek e c h t e r w e e r , dat toch nog aan een a a n t a l kuilen t e weinig aandacht w a s b e s t e e d voor wat betreft de v e r d e l i n g van h e t zout en de afwerking van de kuilen, h e t g e e n een j u i s t e i n t e r p r e t a t i e van de a n a l y s e -c i j f e r s u i t e r a a r d bemoeilijkt.
In I967 en v o o r a l in 1968 i s e r n a a r g e s t r e e f d het toevoegen van het zout zoveel mogelijk r e e d s vó\5r het laden op h e t land t e doen p l a a t s v i n d e n . Aanleiding h i e r t o e w a r e n de volgende punten.
De geleidelijk t o e n e m e n d e m e c h a n i s a t i e bij de voederwinning ( o p r a a p -wagen, k r a a n ) .
Steeds g r o t e r wordende a r b e i d s k r a p t e op v e e l b e d r i j v e n , zodat een e x t r a m a n voor het toevoegen tijdens het inkuilen d o o r g a a n s niet b e -s c h i k b a a r i -s .
Bij inkuilen in h a n d w e r k w a s in beide voorgaande j a r e n al wel gebleken dat ook dan een goede v e r d e l i n g nog m o e i l i j k t e r e a l i s e r e n i s .
Het toevoegen op h e t land kon g e s c h i e d e n m e t behulp van een k u n s t -m e s t s t r o o i e r (over het g r a s op s t a -m , in het zwad of in geschudde toestand) of in h a n d w e r k op de w i e r s . Voor de v e r d e r e r i c h t l i j n e n betreffende de u i t -v o e r i n g -v a n d e z e i n t e r p r o -v i n c i a l e proef w o r d t -v e r w e z e n n a a r bijlage 1.
RESULTATEN
In t a b e l 1 wordt p e r j a a r (eveneens van 1965) een o v e r z i c h t j e gegeven van het a a n t a l aangelegde proefkuilen.
In I965 en 1966 b e s t o n d e n s o m m i g e kuilen uit m e e r d e r e p a r t i j e n , die afzonderlijk zijn b e m o n s t e r d . Het t o t a a l a a n t a l aangelegde kuilen ( v e r m e l d onder A van t a b e l 1) i s in d e z e j a r e n d a a r o m k l e i n e r dan h e t t o t a a l van de a a n t a l l e n k u i l a n a l y s e s en kuilen v e r m e l d o n d e r B, C en D van t a b e l 1. T e -vens zijn van enkele kuilen, w a a r het r e s u l t a a t m e d e door a n d e r e faktoren (lucht en w a t e r l e k k a g e ) w e r d beiïivloed, de a n a l y s e g e g e v e n s niet v e r w e r k t .
In t a b e l 2 zijn de koude kuilen in e e r s t e i n s t a n t i e ingedeeld in vijf d r o g e stofgroepen. In een a p a r t e kolom van deze t a b e l zijn t e v e n s de w a r m e k u i len m e t een d r o g e s t o f g e h a l t e l a g e r dan 25 % v e r m e l d . De w a r m e k u i -len m e t een d r o g e - s t o f g ehalt e h o g e r dan 25 % w o r d e n i n dit v e r s l a g buiten beschouwing g e l a t e n , t e r w i j l de m a a i k n e u s k u i l e n l a t e r nog n a d e r w o r d e n b e s p r o k e n . Voor een volledig o v e r z i c h t van al de a n a l y s e g e g e v e n s w o r d t v e r w e z e n n a a r bijlage 2.
Uit de gegevens die v e r m e l d staan in t a b e l 2 blijkt dat, n a a r m a t e h e t d r o g e - s t o f g ehalte stijgt ook h e t g e m i d d e l d e zoutgehalte in h e t m a t e r i a a l a l s zodanig stijgt. Uit oogpunt van c o n s e r v e r i n g hadden de n a t s t e kuilen e c h t e r het h o o g s t e zoutgehalte m o e t e n hebben. Het bot e r z u u r g ehalte en de a m m o n i a k f r a c t i e w o r d e n l a g e r n a a r m a t e de kuilen d r o g e r w o r d e n en p r o c e n t u e e l m e e r zout aan het g r a s w e r d toegevoegd. Deze k w a l i t e i t s v e r b e t e -ring kan d a a r o m niet a l l e e n aan de toegevoegde hoeveelheid zout w o r d e n t o e g e s c h r e v e n , m a a r ook aan het stijgende d r o g e - s t o f g e h a l t e .
B e o o r d e e l d op b o t e r z u u r g e h a l t e en a m m o n i a k f r a c t i e wordt p a s boven 35 % d r o g e stof een goede kuilkwaliteit v e r k r e g e n . T u s s e n 25 en 35 % d r o g e stof zijn, ondanks een voldoend hoog z o u t g e h a l t e , zowel de a m m o n i a k f r a c t i e a l s het b o t e r z u u r g e h a l t e nog a a n de hoge kant. De w a r m e kuilen zijn k w a l i -tatief nog i e t s s l e c h t e r dan de koude kuilen.
T e r v e r g e l i j k i n g van de r e s u l t a t e n z o a l s die in t a b e l 2 zijn w e e r g e g e v e n , zijn in t a b e l 3 de gemiddelde a m m o n i a k f r a c t i e s v e r m e l d van p r a k t i j k k u i l e n uit de j a r e n 1966, 1967 en 1968. Deze gegevens zijn ontleend a a n o v e r z i c h ten uitgegeven door h e t Bedrijf s l a b o r a t o r i u m v o o r G r o n d en G e w a s s e n -o n d e r z -o e k t e O -o s t e r b e e k . De a m m -o n i a k f r a c t i e s hebben b e t r e k k i n g -op k-oude kuilen zonder toevoeging en m e t toevoeging van r e s p . : m e l a s s e , s u i k e r en zout. Van deze l a a t s t e g r o e p kuilen zijn a l l e e n a n a l y s e s bekend voor de j a r e n 1966 en 1967.
B e z i e n we de g e m i d d e l d e a m m o n i a k f r a c t i e s van deze p r a k t i j k k u i l e n dan blijkt dat zowel m e t m e l a s s e a l s m e t s u i k e r het i n k u i l r e s u l t a a t t. o, v. de p r a k t i j k k u i l e n z o n d e r toevoeging nauwelijks v e r b e t e r d w o r d t . Hetzelfde geldt voor de praktijkkuilen w a a r a a n zout w e r d toegevoegd. De zoutkuilen die in het k a d e r van s e r i e 880 w e r d e n aangelegd, zijn nauwelijke b e t e r dan de n o r m a l e p r a k t i j k k u i l e n m e t toevoeging.
Om na t e gaan in h o e v e r r e de hoogte van de d o s e r i n g de k w a l i t e i t van de kuilen heeft b e m v l o e d , zijn de proefkuilen p e r d r o g e - s t o f g r o e p g e s p l i t s t n a a r het zoutgehalte. T a b e l 4 geeft h i e r v a n een o v e r z i c h t .
De kuilen zijn p e r d r o g e - s t o f g r o e p g e s p l i t s t in g r o e p e n m e t een oplopend zoutgehalte r e s p . : tot 1 %, van 1-2 %, van 2-3 % en 3 % of h o g e r .
De kuilen m e t een d r o g e s t o f g ehalte van 20 % of l a g e r w a a r a a n g e m i d deld 1 , 5 % zout i s toegevoegd zijn b e t e r van k w a l i t e i t , dan de kuilen m e t g e -m i d d e l d 0, 7 % zout. De kwaliteit van kuilen -m e t ge-middeld 2 , 5 % zout heeft
s l e c h t s b e t r e k k i n g op een t w e e t a l proefkuilen, zodat we h i e r u i t geen conclu-s i e conclu-s kunnen t r e k k e n .
In de d r o g e - s t o f g r o e p 20-25 % w o r d t de g e m i d d e l d e kwaliteit bij t o e n a m e van het zoutgehalte niet v e r b e t e r d .
Tabel 1. OVERZICHT VAN AANTAL AANGELEGDE PROEFKUILEN
A. B.
C.
D.
Totaal aantal aangelegde proefkuilen Aantal verwerkte analyses :
betreft alle koude kullen (m.u.v. maai-kneuskuilen) en de warme kuilen met een ds-gehalte lager dan 25 %
Warme kuilen met een ds-gehalte hoger dan 25 %
Maaikneuskuilen van stam of uit het zwad
1965 124 113 7 8 1966 12 0 IO6 4 13 1967 44 37 3 4 1968 , 16 16
-Tabel 2. INDELING VAN DE PROEFKUILEN IN DROGE-STOFGROEPEN
Aantal kuilen
Gemiddeld droge-stofgehalte van de kuilen
Gemiddeld zoutgehalte van de kuilen (toegevoegd zout) pH Boterzuur Ammoniakfractie < 20 % ds 27 17,2 1,3 5,3 1,0 25 20-25 % ds 33 22,2 1.6 5,1 0,9 19 25-30 $ . ds 32 27,6 1,8 5,0 0,8 15 30-35 % ds 27 32,3 2,0 5,3 0,5 14 > 35 % ds 25 42,9 '2,4 5,8 0,3 8 Warme kuilen ^ 2 5 fo ds 14 23,1 1,4 5,3 1,1 23
Tabel 3- GEGEVENS VAN HET "BEDRIJPSLABORATORIUM VOOR GROND EN GEWASSEN ONDERZOEK" OVER DE JAREN 1966, 1967 EN 1968 A m m o n i a k f r a c t i e van de koude k u i l e n z o n d e r t o e v o e g i n g A m m o n i a k f r a c t i e van de koude k u i l e n met s u i k e r A m m o n i a k f r a c t i e van de koude k u i l e n met m e l a s s e Ammoniakf a c t i e van de koude k u i l e n met z o u t J a a r 1966 1967 1968 I 9 6 0 1967 1968 1966 1967 1968 1966 1967 1968 < - 20 % ds 27( 7 8 )1' 30(127) 29(116) 23( 1"+) 28( 17) 25( 70) 24( 16) 27( 74) 2 4 ( 28) -30( 15) 19( 2) 2 0 - 2 5 % ds 24(298) 28(434) 2 8 ( 3 0 8 ) 19( 72) 23( 56) 22(266) 20(142) 21(283) 21(109) -22( 44) 21( 35) 2 5 - 3 0 % ds 20(344) 24(417) 22(352) 17( 70) 20( 55) 19(241) 17(212) 19(293) 19(101) -21( 35) 21( 27) 3 0 - 3 5 i ds 16(349) 1 9 ( ^ 1 5 ) 18(390) 14( 62) 16( 35) 17(17^) 13(211) 15(239) 15( 87) -20( 21) l 6 ( 24) > • 35 % ds 9(1587) 10(2026) 9(2979) 9( 145) 11( 7*) 11 ( 487) 8( 479) 10( 423) 10( 214) -11( 40) l l ( 56) 1) Tussen haakjes is het aantal kuilen vermeld, waarop de gemiddelde ammoniakfracties
betrekking hebben.
Tabel 4. INDELING VAN DE PROEPKUILEN NAAR HET PERCENTAGE TOEGEVOEGD ZOUT PER DROGE-STOF-GROEP D r o g e - s t o f g e h a l t e 2 0 % d r o g e s t o f of l a g e r 2 0 - 2 5 % d r o g e s t o f 2 5 - 3 0 % d r o g e s t o f 3O-35 % d r o g e s t o f T r a j e c t ( # z o u t ) 0-1 1-2 2 - 3 0-1 1-2 2 - 3 0-1 1-2 2 - 3 > 3 0-1 1-2 2 - 3 ~> 3 Gemiddeld z o u t -g e h a l t e 0 , 7 1,5 2 , 5 0 , 7 1,6 2 , 2 0 , 4 1,6 2 , 3 3 , 1 0 , 6 1,4 2 , 5 3 , 5 B o t e r z u u r -g e h a l t e 1,6 0,9 0 , 5 1,0 0 , 8 1,0 1,5 0 , 6 0 , 8 0,6 0 , 4 0 , 4 0 , 7 0,6 Ammoniak-f r a c t i e 31 2 3 20 2 0 18 2 1 22 13 16 14 13 12 15 13 A a n t a l k u i l e n 9 16 2 7 19 6 4 6 10 2 5 9 7 5
Bij de volgende d r o g e - stofgroep (25-30 %) geeft een verhoging van het zoutgehalte van gemiddeld 0, 4 % tot gemiddeld 1 , 6 % een b e l a n g r i j k e kwali-t e i kwali-t s v e r b e kwali-t e r i n g kwali-t e zien, Wordkwali-t nog m e e r zoukwali-t kwali-toegevoegd dan heefkwali-t dikwali-t ech-t e r geen enkel e x ech-t r a effecech-t m e e r . Ook h i e r beech-trefech-t heech-t e c h ech-t e r w e e r kleine aantallen kuilen.
Bij de kuilen m e t d r o g e - s t o f g ehalt en van 30-35 % zien we eveneens geen enkel effect m e e r bij t o e n a m e van de z o u t c o n c e n t r a t i e .
Men k r i j g t uit deze t a b e l de indruk, dat het effect van een h o g e r e zout-gift bij l a g e d r o g e - s t o f g e h a l t e n ( s p e c i a a l beneden 20 % d r o g e stof) g r o t e r i s dan bij h o g e r e d r o g e s t o f g e h a l t e n . W a a r s c h i j n l i j k wordt bij n a t t e kuilen t i j dens de p e r i o d e dat nog vocht uit de kuil wordt g e p e r s t , een z e k e r e h e r v e r -deling van het zout in het v o e r v e r k r e g e n . Bij d r o g e r e kuilen vindt geen in-t e r n s a p in-t r a n s p o r in-t m e e r p l a a in-t s , zodain-t een s l e c h in-t e v e r d e l i n g niein-t m e e r kan w o r d e n g e c o r r i g e e r d .
Zoals ook r e e d s in het v o o r g a a n d e v e r s l a g i s o p g e m e r k t gelukt het in de p r a k t i j k niet, om m e t handtoevoeging bij kuilen m e t 20-30 % d r o g e stof beneden 0, 5 % b o t e r z u u r t e k o m e n . Een niet o p t i m a l e v e r d e l i n g i s kennelijk niet t e c o r r i g e r e n , door m e e r zout t e gaan gebruiken. E r blijven in d e r g e -lijke kuilen altijd plekken z i t t e n , w a a r geen zout k o m t . Bij kuilen m e t ca. 25 % droge stof of m e e r heeft het dus geen zin, m e e r dan ca. 1 , 5 % zout toe t e voegen. Het blijft e c h t e r wel s t e e d s van belang een zo goed mogelijke v e r d e l i n g na t e s t r e v e n .
VERGELIJKENDE INKUILPROEVEN
Bij e e n a a n t a l kuilen i s n a a s t het zoutobjekt ook een kuil g e m a a k t zond e r zout (Blanko). D e r g e l i j k e vergelijkingen zijn m e t lang g r a s , m e t g e -m a a i k n e u s d g r a s en -m e t g e -m a a i k n e u s d e k l a v e r aangelegd, In t a b e l 5 w o r d t een s a m e n v a t t i n g gegeven van deze v e r g e l i j k e n d e p r o e v e n .
De kuilen m e t lang g r a s zijn in twee g r o e p e n g e s p l i t s t , en w e l n a a r de a a r d van h e t blanko objekt. Bij 20 v e r g e l i j k e n d e p r o e v e n bestond de blanko uit een groot r e p r e s e n t a t i e f m o n s t e r van het g r a s w a a r a a n l a t e r het zout w e r d toegevoegd. Dit blanko m o n s t e r w e r d , v e r d e e l d o v e r een a a n t a l g r o t e p l a s t i e k zakken, in de zoutkuil gelegd,
De blanko objecten van 19 v e r g e l i j k e n d e p r o e v e n zijn a l s afzonderlijke kuilen aangelegd.
Het gemiddelde d r o g e - s t o f g e h a l t e van de zoutkuilen i s nogal wat h o g e r dan dat van de bijbehorende b l a n k o ' s en w e l s p e c i a a l van die in de p l a s t i e k zakken. Als gevolg van de s l e c h t e r e kwaliteit z a l h e t d r o g e - s t o f g e h a l t e van de b l a n k o ' s r e l a t i e f het m e e s t zijn gedaald, t e r w i j l h e t d r o g e - s t o f g e h a l t e van de zoutkuilen v e r d e r zouthoudend i s .
Uit de b o t e r z u u r g e h a l t e s en de a m m o n i a k f r a c t i e s blijkt duidelijk het p o s i t i e v e effect van h e t toegevoegde zout op het i n k u i l p r o c e s . H i e r b i j m o e t
e c h t e r n o g m a a l s w o r d e n o p g e m e r k t dat ondanks d e z e duidelijke k w a l i t e i t s -v e r b e t e r i n g toch op a n a l y s e nog geen a c c e p t a b e l e kuilen w o r d e n -v e r k r e g e n .
De objecten m e t zout van de v e r g e l i j k e n d e inkuilproeven m e t g e m a a i -kneusd g r a s en k l a v e r zijn i e t s b e t e r dan de b i j b e h o r e n d e b l a n k o ' s , die e c h t e r ook al goed w a r e n . P r a k t i s c h g e z i e n heeft een toevoeging van zout aan d e r g e l i j k e kuilen d e r h a l v e weinig zin.
De v e r g e l i j k e n d e inkuilproeven zijn in bijlage 3 s a m e n g e v a t . U i t e r a a r d zijn d e z e p r o e v e n ook r e e d s v e r m e l d (zij h e t v e r s p r e i d ) in bijlage 2.
T a b e l 5- KORTE SAMENVATTING VAN DE VERGELIJKENDE INKUILPROEVEN Opmerking
Lang gras
Blanko's ingekuild in plastiek zakken Blanko's als nor-male kuilen Gemaaikneusd gras Aantal vergelij-kingen 20 17 12 Gemaaikneusde klaver 1 I ! 3
1
i Object Blanko Zout Blanko Zout Blanko Zout Blanko Zout Droge-1' stof-gehalte 21,3 26,0 27,7 30,3 22,4 24,0 18,4 19,2 Zout-gehalte -1.5 -1.8 -1.2 -• o , 6 pH 5,5 5,2 5,5 5,3 4,3 4,1 4,9 4,9 Boter-zuur 1,6 0,9 1,1 0,7 0,3 0,1 0,3 0,2 Ammoniak-, fractie 29 20 21 15 9,5 7 8,5 10 1) De d r o g e - s t o f g e h a l t e n z i j n zandhoudend.ZOUTTOEVOEGING OP HET LAND
Op vele b e d r i j v e n wordt m o m e n t e e l bij het inkuilen gebruik gemaakt van opraapwagen en/of k r a a n , w a a r b i j g r o t e hoeveelheden g r a s gelijktijdig op de kuil w o r d e n g e b r a c h t . Bij deze m e c h a n i s a t i e i s het m e t s u c c e s t o e -voegen van inkuilmiddelen i n h a n d w e r k op de k u i l bij v o o r b a a t u i t g e s l o t e n . Bovendien i s v e e l a l geen e x t r a m a n b e s c h i k b a a r om het inkuilmiddel continue op de kuil t e v e r d e l e n . Het i s dus da"n a l l e e n nog mogelijk i n k u i l m i d -delen in combinatie m e t r a t i o n e l e a r b e i d s m e t h o d e n t e g e b r u i k e n , w a n n e e r r e e d s vó*<5r het laden op het land wordt toegevoegd. Het toevoegen tijdens het laden komt bij de o p r a a p w a g e n voorlopig nog niet in a a n m e r k i n g .
Landbouwzout i s u i t e r m a t e geschikt om op het land t e w o r d e n t o e g e -voegd:
De p r i j s i s l a a g , zodat v e r l i e z e n die h i e r b i j o p t r e d e n m i n d e r b e z w a a r -lijk zijn.
Een N a - b e m e s t i n g (als NaCl) kan voor v e e l g r a s l a n d p e r c e l e n nuttig zijn.
Zout i s fijnkorrelig en laat zich goed m e t een c e n t r i f u g a a l of p e n d e l -s t r o o i e r v e r -s p r e i d e n .
Zout hecht goed op vochtig (of dauwnat) g r a s .
Het zout kan op v i e r v e r s c h i l l e n d e tijdstippen o v e r het g r a s w o r d e n g e s t r o o i d :
1. Over het staande g e w a s , dus vóór het m a a i e n . De v e r l i e z e n die h i e r -bij o p t r e d e n zullen s t e r k afhangen van de dichtheid en van de vochtig-heid van het g e w a s . Het toevoegen m o e t dan ook bij v o o r b a a t v r o e g in de ochtend g e b e u r e n , w a n n e e r het g r a s nog dauwnat i s . Deze m e t h o d e kan goed w o r d e n gebruikt in combinatie m e t m a a i k n e u z e n van s t a m . 2. Over h e t zwad. H i e r ook bij v o o r k e u r w a n n e e r de bovenkant van het
g r a s nog vochtig i s , zodat een goede hechting van het zout a a n het g r a s w o r d t v e r k r e g e n . De v e r l i e z e n w o r d e n hoofdzakelijk bepaald door dat deel van het land, dat onbedekt i s .
3. Toevoegen over het geschudde g e w a s . Bij dit s y s t e e m w o r d t o. i. de b e s t e v e r d e l i n g v e r k r e g e n . H i e r gaat niet a l l e e n zout v e r l o r e n op de onbedekte plekken, m a a r ook op die p l a a t s e n w a a r het g r a s dun ligt.
Zowel de dichtheid a l s de vochtigheid van het g r a s zijn h i e r dan ook s t e r k bepalend voor de g r o o t t e van de z o u t v e r l i e z e n ,
4. Ten slotte kan het zout o v e r de w i e r s w o r d e n g e s t r o o i d . Dit z a l v e e l a l m e t de hand g e b e u r e n , omdat bij gebruik van een k u n s t m e s t s t r o o i e r d e z e e e r s t voldoende m o e t w o r d e n a f g e s c h e r m d , d a a r a n d e r s de v e r -l i e z e n vee-l t e hoog zu-l-len zijn. De v e r d e -l i n g i s o. i. bij dit s y s t e e m de m i n s t goede.
T a b e l 6 geeft een o v e r z i c h t van de kuilen w a a r b i j zout op h e t land w e r d toegevoegd en de v e r l i e z e n die h i e r b i j optreden^ E r zijn in deze cijfers ook gegevens v e r w e r k t van enkele kuilen die r e e d s in 1965 w e r d e n aangelegd.
De gemiddelde kwaliteit van de kuilen w a a r b i j zout vó*ó"r h e t laden w e r d toegevoegd is z e k e r niet b e t e r dan de g e m i d d e l d e kwaliteit van de proef-kuilen, w a a r b i j zout m e t de hand op de kuil w e r d toegevoegd (zie t a b e l 2). "We zien dus op b a s i s van deze r e s u l t a t e n geen e x t r a effect op de kwaliteit dat zou kunnen duiden op een b e t e r e v e r d e l i n g van het zout bij die kuilen w a a r op het land w e r d toegevoegd. Deze r e s u l t a t e n zijn ook m i n d e r gunstig dan die van een a a n t a l s o o r t g e l i j k e kuilen welke op enkele p r o e f b o e r d e r i j e n zijn aangelegd. H i e r b i j w e r d e n , s p e c i a a l bij h e t s t r o o i e n van zout o v e r h e t geschudde g e w a s , gemiddeld kuilen van een goede kwaliteit v e r k r e g e n . ( i B V L - m e d e d e l i n g n r . 369).
Tabel 6. KWALITEIT VAN DE KUILEN WAARBIJ ZOUT OP HET LAND IS TOEGEVOEGD EN DE VERLIEZEN DIE HIERBIJ OPTREDEN
Wijze van toevoe-ding op het land
Zout toegevoegd over het zwad Zout toegevoegd over het geschud-de gras
Zout toegevoegd over de wiers Zout toegevoegd over het staande gewas bij maai-kneuzen van stam (gras en klaver) Totaal aantal kuilen 9 19 33 15 Droge- stof-gehalte 27,6 30,7 26,5 21,1+ Boter-zuur 0,5( è)1] 0,8 0,7(3D 0,1 NH /N ltr 17 18 7 Zout-gehalte 1,2 1,3 1,5 1,0 Aantal kuilen waarbij verliezen bepaald 1 6 1+ 1+ Verliezen + 35 + ^5 + 35 + 1+5
1) Tussen haakjes is het aantal kuilen vermeld waaruit zijn berekend.
de gemiddelde boterzuurgehaltes
Bij de praktijkkuilen w e r d gemiddeld voldoende zout toegevoegd, zodat de o o r z a a k van het m i n d e r goede s l a g e n niet bij de d o s e r i n g kan w o r d e n g e zocht. Een mogelijke v e r k l a r i n g voor de s l e c h t e r e slaging van deze p r a k -tijkkuilen t. o. v. de kuilen op de p r o e f b o e r d e r i j e n zou kunnen zijn, dat de v e l d p e r i o d e bij de e e r s t e g r o e p d o o r g a a n s i e t s l a n g e r i s geweest dan bij de tweede. Bij de p r o e v e n op p r o e f b o e r d e r i j e n i s v/el de indruk v e r k r e g e n dat een l a n g e r e v e l d p e r i o d e ongunstig i s voor h e t inkuil r e s u l t a a t bij zout-toevoeging. Tijdens de v e l d p e r i o d e gaat s u i k e r v e r l o r e n en k a n al a m m o n i a k w o r d e n g e v o r m d , h e t g e e n de i n k u i l b a a r h e i d van h e t betreffende g r a s v e r -m i n d e r t . Dit i s e c h t e r s l e c h t s een h y p o t h e s e , w a a r v o o r h e t bewijs nog dient t e w o r d e n g e l e v e r d .
Al m e t al w a s h e t r e s u l t a a t bij toevoegen van zout vó*dr het l a d e n toch nog t e l e u r s t e l l e n d . De r e s u l t a t e n bij toevoegen o v e r het zwad w a r e n b e t e r dan die bij toevoegen o v e r h e t geschudde g e w a s . Dit i s ook e n i g s z i n s in s t r i j d m e t de v e r w a c h t i n g .
Toch zijn we van mening dat ondanks deze m a t i g e r e s u l t a t e n , het t o e voegen op het land altijd nog b e t e r i s dan toevoegen op de kuil. In h e t a l g e m e e n i s h e t z e k e r nog a a n t e bevelen, m e d e gezien de r e s u l t a t e n i n a n d e -r e v e -r g e l i j k e n d e p -r o e v e n ( i B V L - m e d e d e l i n g n -r . 369).
De z o u t v e r l i e z e n zijn a l s volgt bepaald. Voor het zout s t r o o i e n ( s o m s
vóór h e t m a a i e n ) w e r d van de in t e kuilen p e r c e l e n de o p b r e n g s t (droge stof)
bepaald w a a r b i j t e v e n s een g r a s m o n s t e r w e r d genomen voor bepaling van het n a t r i u m g e h a l t e . Na het zouttoevoegen w e r d h e t g r a s n o g m a a l s b e m o n
-s t e r d . In dit m o n -s t e r w e r d e v e n e e n -s h e t n a t r i u m g e h a l t e bepaald. Uit deze gegevens en de hoeveelheid zout die v e r s t r o o i d w a s , konden de v e r l i e z e n aan zout globaal w o r d e n b e r e k e n d .
Uitgaande van v e r w e l k t g r a s (ca. 25 % ds) m e t een o p b r e n g s t p e r ha van 15 à 20 ton v e r s g r a s (kuilsnede) en n o r m a l e t e v e r w a c h t e n v e r l i e z e n , m o e t e n bij toevoeging op h e t land de volgende hoeveelheden zout w o r d e n g e
Over een gewas op s t a m Over h e t zwad
Over h e t geschudde gewas Over de w i e r s
400 kg z o u t / h a 400 kg z o u t / h a 500 kg z o u t / h a 350 kg z o u t / h a
Het s p r e e k t vanzelf dat m e e r zout m o e t w o r d e n toegevoegd bij een h o -g e r e h a - o p b r e n -g s t , bij een l a -g e r d r o -g e - s t o f -g e h a l t e of w a n n e e r h o -g e r e ver-r l i e z e n w o r d e n v e r w a c h t .
Het i s nog de v r a a g of bij l a g e r e o p b r e n g s t e n of bij h o g e r e d r o g e s t o f -gehalten m e t m i n d e r zout p e r ha kan w o r d e n v o l s t a a n . Het i s n a m e l i j k niet u i t g e s l o t e n dat m e n bij de e e r s t e d r i e m e t h o d e n dan m e t h o g e r e z o u t v e r -l i e z e n m o e t r e k e n e n .
SAMENVATTING EN CONCLUSIES
Gedurende v i e r j a a r (1965 t / m 1968) w e r d in i n t e r p r o v i n c i a a l v e r b a n d een proef genomen m e t landbouwzout a l s c o n s e r v e r i n g s m i d d e l bij het i n -kuilen van g r a s . Alhoewel de r e s u l t a t e n van de v e r g e l i j k e n d e p r o e v e n bij dit o n d e r z o e k een dikwijls positief effect t e zien gaven, w e r d in het a l g e -m e e n geen b e v r e d i g e n d r e s u l t a a t v e r k r e g e n .
Bij i n k u i l p r o e v e n van het IBVL op enkele p r o e f b o e r d e r i j e n w e r d e n g e m i d d e l d kuilen m e t een veel b e t e r e kwaliteit v e r k r e g e n . Deels kan dit v e r -schil w o r d e n t o e g e s c h r e v e n aan een t e lage d o s e r i n g in de p r a k t i j k of een s l e c h t e v e r d e l i n g . Doch ook bij de kuilen w a a r a a n het zout op h e t veld m e -chanisch a a n h e t g r a s w e r d toegevoegd, liet de kwaliteit nog t e w e n s e n over en w a s m i n d e r goed dan op grond van e r v a r i n g e n op de p r o e f b o e r d e r i j e n mocht w o r d e n v e r w a c h t . Mogelijkerwijs heeft een i e t s l a n g e r e v e l d p e r i o d e in de p r a k t i j k ongunstig g e w e r k t .
Al m e t al zijn we e c h t e r w e l van mening dat bij de huidige r a t i o n e l e methoden van inkuilen w a a r b i j toevoegen eigenlijk alleen nog m a a r m e e r op het veld kan g e s c h i e d e n , in vele gevallen het gebruik van zout nog z i n -vol kan zijn, ook omdat in de v e r g e l i j k e n d e p r o e v e n op p r o e f b o e r d e r i j e n niet i s gebleken dat s u i k e r en m e l a s s e gemiddeld een b e t e r inkuil r e s u l t a a t geven dan zout.
Bijlage 1. TECHNISCHE RICHTLIJNEN VOOR 1966 AANGEVULD MET ENKELE VERANDERINGEN VOOR 1967
1 . Het g r a s voor de proefkuilen m a g niet in een t e oud s t a d i u m w o r d e n g e m a a i d (ca. 15-20 ton v e r s g r a s / h a ) .
2 . Het d r o g e - s t o f g ehalte van het g r a s m o e t bij het inkuilen l a g e r zijn dan 30 % en zo mogelijk i e t s v e r w e l k t .
G r a s m e t m e e r dan 30 % d r o g e stof i s voor de proef van weinig w a a r -d e , o m -d a t het -d s - g e h a l t e zelf -dan een t e g r o t e invloe-d op h e t inkuil-r e s u l t a a t heeft.
3 . Het g r a s dient vóór h e t inkuilen t e w o r d e n b e m o n s t e r d . H i e r t o e wordt zigzagsgewijs o v e r h e t veld lopend een p l u k m o n s t e r uit de w i e r s g e -n o m e -n (a-nalyse op d s , r e e-n Na). Het i s ook mogelijk om tijde-ns het inkuilen van elke tweede of d e r d e wagen h a l v e r w e g e de v r a c h t op en-k e l e p l a a t s e n een m o n s t e r m e t een g r a s b o o r t e n e m e n . De b o o r s e l s w o r d e n samengevoegd tot een v e r z a m e l m o n s t e r , w a a r u i t h e t definit i e v e m o n s definit e r worddefinit genomen. Aan hedefinit m o n s definit e r m o e definit c h l o r o f o r m w o r den toegevoegd om de ademhaling van h e t g r a s zoveel mogelijk t e b e -p e r k e n . Het m o n s t e r w o r d t , zorgvuldig dichtgeknoo-pt en v o o r z i e n van de " C o n t r Ô l e s t r o o k " , v e r z o n d e n n a a r het Bedrijf s l a b o r a t o r i u m t e O o s t e r b e e k . De a n d e r e helft van de blauwe k a a r t o p s t u r e n n a a r het IBVL, B o r n s e s t e e g 59, t e Wageningen.
W a n n e e r een m o n s t e r op vrijdag w o r d t genomen i s het b e t e r deze zolang in een i j s k a s t of op een a n d e r e k o e l e p l a a t s t e b e w a r e n en dan d i r e k t de volgende week te v e r s t u r e n .
4». Het opladen van het g r a s m a g niet m e t een m a a i k n e u z e r of h a k s e l a a r g e s c h i e d e n , a l t h a n s w a n n e e r niet a a n het g e s t e l d e in punt 9 i s voldaan. 5 . Het l o s s e n van het g r a s dient in h a n d w e r k t e g e s c h i e d e n , t e n z i j h e t
zout r e e d s op het veld i s toegevoegd.
6 . E r dient tijdens het l o s s e n continu m e t zout t e w o r d e n g e s t r o o i d . H i e r b i j m o e t m e n e r v o o r a l op l e t t e n dat o v e r de gehele kuil een zo gelijkmatig mogelijke v e r d e l i n g w o r d t v e r k r e g e n .
Bij v o o r k e u r z a l het toevoegen van het zout door één van de m e d e w e r -k e r s van het c o n s u l e n t s c h a p dienen t e g e s c h i e d e n .
7 . Richtlijn voor h e t t o e t e voegen p e r c e n t a g e zout:
Aan g r a s m e t r u i m 20 % tot 30 % d r o g e stof m o e t 1^-2 % zout w o r d e n toegevoegd. Bij g r a s dat door o m s t a n d i g h e d e n nat m o e t w o r d e n i n g e -kuild kan m e n b e t e r Z\ % zout g e b r u i k e n .
Deze p e r c e n t a g e s hebben b e t r e k k i n g op h e t gewicht van h e t g r a s ten tijde van het inkuilen.
Een in het v e r l e d e n v e e l t o e g e p a s t e m e t h o d e om globaal h e t gewicht van een wagen g r a s t e b e p a l e n w a s : het a a n t a l v o r k e n g r a s t e t e l l e n en b . v . elke 10e v o r k t e wegen.
Bij g r a s dat in de w i e r s ligt i s h e t mogelijk een behoorlijke indruk van de h o e v e e l h e i d g r a s op een wagen t e k r i j g e n door enkele stukken w i e r s t e wegen en de w i e r s l e n g t e p e r wagen t e b e p a l e n .
Bij m a a i k n e u z e n kan de b e t r o u w b a a r h e i d van de o p b r e n g s t s chatting w o r d e n v e r h o o g d , door op enkele p l a a t s e n in h e t p e r c e e l m e t een z e i s
enige v i e r k a n t e m e t e r s g r a s uit t e m a a i e n en t e wegen.
8 . Indien mogelijk (b. v. op een p r o e f b o e r d e r i j ) kan n a a s t de z o u t - k u i l een b l a n k o - k u i l van hetzelfde g r a s w o r d e n aangelegd. Beide kuilen m o e t e n dan gelijktijdig w o r d e n g e m a a k t en afgewerkt.
9 . E r i s geen b e z w a a r t e g e n het toevoegen van zout aan g e m a a i k n e u s d g r a s , w a n n e e r gelijktijdig van hetzelfde g r a s (eveneens gekneusd) een blanko kuil w o r d t aangelegd. Men dient h i e r b i j t e s t r e v e n n a a r een toevoeging van Ij %.
10 . Wordt het zout o v e r h e t gewas (b. v. voor het kneuzen) of o v e r de w i e r s g e s t r o o i d , dan i s h e t gewenst het IBVL h i e r v a n in k e n n i s t e s t e l l e n , zodat indien mogelijk m o n s t e r s kunnen w o r d e n genomen om na t e gaan hoe groot de v e r l i e z e n aan zout zijn.
11 . Aanvulling voor 1967.
Het zout kan ook op h e t veld m e t de k u n s t m e s t s t r o o i e r of m e t de hand w o r d e n toegevoegd:
a. O v e r het staande gewas (b. v. vóór h e t m a a i k n e u z e n ) . Afhankelijk van de dichtheid van het gewas m o e t m e n gemiddeld m e t een v e r -l i e s van ca. 40 % zout rekening houden.
b . Over het geschud g e w a s . Wanneer h e t g r a s r e g e l m a t i g o v e r h e t veld i s v e r d e e l d , i s het z o u t v e r l i e s c a . 30 %.
c. Over de w i e r s . De z o u t v e r l i e z e n zijn h i e r w a a r s c h i j n l i j k k l e i n e r dan onder b .
Wordt het zout op één van deze m a n i e r e n op het veld toegevoegd, dan i s h e t gewenst het IBVL h i e r v a n in kennis t e s t e l l e n , zodat indien mogelijk m o n s t e r s kunnen w o r d e n genomen o m na t e gaan hoe groot de v e r l i e z e n aan zout zijn.
12 . Het inkuilen inclusief afdekken dient binnen twee dagen p l a a t s t e vin-den.
13 . De kuil m o e t zijn v o o r z i e n van een r e g e n w e r i n g .
14 . De b e m o n s t e r i n g van h e t k u i l v o e r z a l zo mogelijk door m e d e w e r k e r s van h e t IBVL g e s c h i e d e n .
15 . C h e m i s c h o n d e r z o e k (per proefkuil).
G r a s : zie 3 , 1 m o n s t e r , o n d e r z o e k op: d s , r e en Na.
Kuil : zie 12, 1 of 2 m o n s t e r s , afhankelijk van de u i t v o e r i n g .
O n d e r z o e k op: d s , zand, a s , r e , r e , Na, pH, b o t e r z u u r , a z i j n -zuur en a m m o n i a k f r a k t i e .
TECHNISCHE RICHTLIJNEN VOOR ZOUTTOEVOEGING O P HET LAND: 1968 1 . Het toevoegen van zout dient dus bij v o o r k e u r op h e t land t e g e s c h i e d e n .
Het heeft weinig zin p r o e v e n m e t gekneusd g r a s a a n t e leggen, a a n g e -zien de s l a g i n g s k a n s van deze kuilen z o n d e r m e e r a l v r i j groot i s . Desgewenst kan nog een handzoutkuil w o r d e n g e m a a k t , m i t s t e v e n s een v e r g e l i j k b a r e blankokuil w o r d t aangelegd (bijv. op een p r o e f b o e r -d e r i j ) .
2 . Het g r a s voor de proefkuilen m a g niet in een t e oud s t a d i u m w o r d e n g e m a a i d (ca. 15-20 ton v e r s g r a s / h a ) .
Het d r o g e - s t o f g e h a l t e van het g r a s m o e t bij h e t inkuilen l a g e r zijn dan 30 % en h e t g r a s zo mogelijk i e t s v e r w e l k t .
G r a s m e t m e e r dan 30 % droge stof i s voor de proef van weinig w a a r -d e , o m -d a t het -d r o g e - s t o f g e h a l t e zelf -dan een t e g r o t e invloe-d op h e t i n k u i l r e s u l t a a t heeft,
3 . Het zout kan op de volgende wijzen o v e r h e t g r a s w o r d e n g e s t r o o i d . a„ Met de k u n s t m e s t s t r o o i e r o v e r het zwad of o v e r het geschudde g e
-w a s .
b . In h a n d w e r k o v e r h e t geschudde g e w a s , zwad of w i e r s .
Strooien o v e r h e t geschudde gewas geeft de b e s t e v e r d e l i n g . Het v e r -dient v e r d e r aanbeveling h e t zout t e s t r o o i e n w a n n e e r het g r a s nog e n i g s z i n s dauwnat is ('s ochtends), zodat een goede hechting van het zout wordt v e r k r e g e n .
4 . E r dient globaal m e t de volgende v e r l i e z e n a a n zout t e w o r d e n g e r e k e n d : w i e r s c a . 30 %; zwad c a . 40 % en na schudden ca. 50 %. Deze v e r l i e
-zen zijn e c h t e r s t e r k afhankelijk van de dichtheid van het g e w a s . 5 . Richtlijnen voor netto t o e t e voegen p e r c e n t a g e zout:
g r a s m e t ca. 20 % d r o g e stof: 2^ % zout g r a s m e t ca. 25 % d r o g e stof: 2 % zout g r a s m e t ca. 30 % droge stof: Ij % zout
H i e r b i j dient m e n e r m e e t e r e k e n e n dat bij ca. 25 % droge stof nog ca. 2 / 3 en bij ca. 30 % droge stof nog o n g e v e e r de helft v a n de o o r -s p r o n k e l i j k e v e r -s e m a -s -s a aanwezig i -s .
6 . D e s g e w e n s t k a n w o r d e n g e t r a c h t de v e r l i e z e n a a n zout v a s t t e s t e l l e n , zonodig in o v e r l e g m e t h e t IBVL.
7 . Indien mogelijk v e r d i e n t h e t aanbeveling t e r vergelijking een blanko kuil of een deel van de proefkuil z o n d e r zout aan t e leggen. Bij i e t s d r o g e r g r a s (waar geen vocht m e e r af k o m t : c a . 20 % d r o g e stof of m e e r ) k a n ook een h o e v e e l h e i d g r a s z o n d e r toevoeging in twee à d r i e p l a s t i e k zakken w o r d e n gedaan en in de kuil gelegd. Bij d e z e v e r g e lijkingen i s h e t b e l a n g r i j k , dat h e t g r a s van de beide objekten i n d e r -daad v e r g e l i j k b a a r i s en hetzelfde d r o g e - s t o f g e h a l t e heeft.
8 . Het g r a s dient voor h e t inkuilen en voor h e t toevoegen t e w o r d e n b e -m o n s t e r d . Aan h e t -m o n s t e r -m o e t c h l o r o f o r -m w o r d e n toegevoegd o-m de ademhaling van h e t g r a s zoveel mogelijk t e b e p e r k e n . Het m o n s t e r w o r d t , zorgvuldig dichtgeknoopt en v o o r z i e n van de " C o n t r o l e -s t r o o k " , v e r z o n d e n n a a r het B e d r i j f -s l a b o r a t o r i u m t e O o -s t e r b e e k . De a n d e r e helft van de blauwe k a a r t o p s t u r e n n a a r het IBVL, B o r n s e -steeg 59 t e Wageningen.
Wanneer een m o n s t e r op vrijdag wordt genomen i s h e t b e t e r dit z o -lang in een i j s k a s t of op een a n d e r e koele p l a a t s te b e w a r e n en dan d i r e c t de volgende week t e v e r s t u r e n .
9 . Het inkuilen inclusief afdekken dient binnen twee dagen p l a a t s t e vin-den.
10 . Het g r a s kan w o r d e n ingekuild in s i l o ' s of in grondkuilen.
De s i l o ' s en grondkuilen m o e t e n geheel m e t goed p l a s t i e k en grond w o r d e n afgedekt. Bij s i l o ' s dient bovendien v o o r een r e g e n w e r i n g t e w o r d e n gezorgd.
11 . De b e m o n s t e r i n g van het kuilvoer zal zo mogelijk door m e d e w e r k e r s van het IBVL g e s c h i e d e n .
12 . C h e m i s c h o n d e r z o e k (per proefkuil).
G r a s : zie 3, 1 m o n s t e r , o n d e r z o e k op: d s , r e en Na.
Kuil : zie 12, 1 of 2 m o n s t e r s , afhankelijk van de u i t v o e r i n g .
o n d e r z o e k op: d s , zand, a s , r e , r e , Na, pH, b o t e r z u u r , azijn-z u u r en a m m o n i a k f r a k t i e .
o CO H S W t - l t = co Sa o o « w ( i l „ CO W co t « i - l < 55 3 H £> « a w i co £ t 5 M i - l i - l < S < > M W o H N I « W > O . CM <D t * ( 0 i - t *^> • H m TJ « al ri W « • H t l Ü , •rt t i o n 53 • o i H K C a) M C ri ^ t l CD g D i o
1
t o •o ml en ci t l O • O G H Ä K l \ r H Ü ni S O J-> 1 m H • H 3 W ai 60 o t l T 3 CD • H ( H > T3 nJ N ai •o c ri -a c a) N! h > • N S \ K " M 5 3 i C ï? M < o W W ft e n) 0 ) S e s e t l t l t l cd ca o 13 3 ^ O CM n) 5 3 CD t l t o T 3 r H • H S Ü O CM ni 55 S to Ü u <D t i > a> U en cd 05 •n \ u 3 s N ( H S 3 N C— V D K N N O CM I f \ C O ^ N ( M N I ^ I N ri o O O O O O O N O ri K N CM ri N O O N C— ri O N C— O J - 0 0 r H CM ri ri ( M ri ri I A H H I A ^ M f -CM N O O N O O N O -CM w N N i ^ i i u \ m c e K N N O U N ri O N ri CM CM U N CM K N CM K N ri O U N CM N O <X) ri ri K N J - CM O U N K N N O J * O N d - d - f A C O U N ri CM CM O K N J - J ± LTN ^ f U N U N U N C O O CM U N O K N O C ~ N O U N J - I A f - J CM CM CM CM CM CM CM CM O N d " U N K N 0 0 LTN C O N O ri C O _ 3 " O N O N •-t ^ K N J - ri C— O J * C— N O d " N O CM O N d- C— ri ri ri r-{ r-i ri ri C— C O N O r-i O N CM C O CM C O d - - 3 " CM U N CM r-i r-i i-[ CM r-\ r~l t~i U N 0 O J " ri CM d - O N O ri CM CM CM K N K N K N N O O N ri C O O O LfN U N O N CM K N CM U N CM CM CM K N K N ; * ri/ C O U N C— LTN J - O N ri ri CM ri CM ri r-i O N N O r-t O N ri N O N O K N N O U N J - J - j j - N O O O O O O O O C— .=}- K N J * U N O O O O O ri/ N O ri d -ri -ri -ri -ri O O O K N U N N O t — C O CM K N LTN U N U N U N U N U N U N n •n U XJ u S « t i Cd 3 3 CD a) g to w 3 60 3 3 C -P o f B 3 ri -H S P n t , o S t l 3 -H -H ri t l m o k := s o (H PP 44 O <H -ri cd . h ci) S t . S - B <D W) 3 3 ft E eu S a CD O CD n ) K ri CD N O N O O N r-^ E EH O . + 3 1-1 t -* - 3 • T 3 - P • ri T J • CD CD N O > ill 53 • > W -O . Q > O N . CD . . . . i - a O K > l E H S ; i - 3 ri cd aï t i t i bO bO CD CD " Ö " O T 3 " O 3 3 • C Ä o o to to CD < D tO 60 • P 4 J CD CD -d Ä P t< U iD > > o o K N C O ri K N n n O O N O ri — -O C -O CM •-< zt- t -X A - * c— K N d -K N O ^ A r-i r-{ U N t — C j -* •. r-t r-i J - CM U N U N N O N O •S A J - ^J-CM ^J-CM d - KN - — K N . 3 -<-i <-{ CM r-i n « C O O N •-i r^ CM ^ n ^ CM CM <-i ri C O K N - ^ K N U N C O CM CM C— ri/ J * CM C O •-i r-t N O C O K N CM - K O o d - o N O O N n -O o d - CM U N N O to to C C CD CD • H ri U U G=i U i — K cd cd B B t o t o t i 6 0 C O CD t i O CD N O PP PP O N t - 3 1-3 r^ J -r^ i O o X o CM C O n O K N t ~ A CM O C O ^ .=1-CM U N K N A CM CM C— H CM r-\ CM - i f ~ ^ CM n t~-M O X CM U N n O K N O N r-i J -ri/ x O CM CM ^ <-\ K N ^ U N E 3 t o a o m •s cd 6 0 C ri •O O cw•o •H N « G <D M S • H Ü SU CU E P . O 10 cd h O i-l • H 3 » to "O cu ß H . .C tsi \ i-l Ü ta s O •P tO tu bC O su •o 0) 'r~3 • r i SU > •O c cd CU •O c M xi ß CO . £ • N KV S3 ß 3 •S s A S n) cd 53 O CM a) tu SU t o •a rH •ri 3 u o CM cd s N O SU <U SU > cu su t o n) w T3 3 N N SU (U > O • p 3 o N Ü T - 3 •H H a> - p rH <U CD •a tu O • o CM O t— rH CM VO m r-i 0 0 M O CM o KV ON K V :d-CM KV rH C— 0 0 a, rH rH 0 0 i n rH rH KV CO «* VO rH VO d r -vo o VO 0 0 rH 0 0 i n rH cu X) c o co h Cd su - p ta VO VO ON rH a O o m CS to Sn CU •rH 5 E SU t u cd •0 S r H i r \ o " .* c— t-t CM ov 0J ov cvi o o 0 0 CM c— ON CM O CM O U"V VO O O N CO J -CM -CM o i r \ i n f -r— as CM m rH rH O VO O c -rH VO KV rH rH O VO rH KV CM CM C— O CM rH VO VO KV O O rH CM 0 0 VO CM rH O KV. CM LTV d~ M H M CU CU •Ö -O rH r H 0 O 5 s (H SU tu CU •O T3 rH r H O O « « •. *> cd cd E B to to ri U tu cu bo 60 ni cd t-5 r , fa fa s u cd ^ CM O +1 ON Ov O rH i r \ 0 0 ON CM o CO dr VO rH m 0 0 CM O + 1 ö O rH Lf\ LT\ ITN f -CM CM O rH O ON rH t— c— C— V O CM KV O CM VO CM O J * O VO rH t— I T \ ß CU > o m M rH cd 60 CU •o pi o *. u CU X T 3 •rH O , CO •^ CM C— m CM CM rH O V O o m i n o o m U CU • O c o M H cd to tu •o 3 o * SU CU X T - 3 • r l O. CO S 1 1 1 1 1 1 CM O rH rH + 1 + 1 O CM KV CO KV CM CM O J d -rH CCN OV OV CM CM i^V Cvi VO t— r-\ O rH CM rH rH KN I T \ rH O CM CM 1 1 IK -M i n ao CM CM CM CM CM CM CM KV. O O C— VO O O O O KV VO rH rH OV KV d- m H CU • d rH O S cd •P 60 M CU o ß s: ß 0) o •o co t-H O -u •. CU 10 T) • H T - 3 ß ' r i cd ß W w i x l CO 1 1 1 i n o + i o i n rH VO * r-( CTV CM c— ct -CM rH VO VO rH « KV KV CM CM CM O i n o o CM rH O i n rH H CU • a rH o 3 • p r~\ o Ä CU T3 r-\ o «• to •rH ß cd « M e u a) ^2 1 1 1 1 1 1 t— OV o o + 1 +1 KV ^ f o v d -rH CM d- rH i n m KV C— VO VO CM CM O VO OV rH rH KV d -t— vo r-i rH J - KV r-i r-i rH rH Jd- rH CM d " i n VO KV KV CM CM •=*• C O CM CM r ~ KV i n i n o o CM O V K V CM r-i r-i 0 0 OV i n i n ß a> H > H O M pq cd HO cd eu M C ß ß cd O ft co co « •• cö u e CU CU • p - p • H - H 3 3 tó W CU -o u & • CU « ca B !H cd S I , I i n o + i o i n rH OV KV VO O KV ON d-CM CM r-i 0 0 VO rH 1 * i n i n CM KV CM o KV o o rH r-i i n H cd M a> ß ß o co •» cd e CU +5 •rH 3 W » U ^a CU CS SH CU > o ^ J pi o N ^ •r-3 •rH rH CU - P rH CU <D • ö CU CS c— CM o i n c-^ rH ON o " KV O rH 0 0 KV CM d " i n co i n CM 0 0 VO 0 0 :d-r-i C— O r-i O C— O i n CM KV rH 0 0 KV O CM KV O CM i n si o •rH tH cd « * a T - 3 •H « • > m to M 3 •H S s cd tu S T3 - SU to cu u > cu o •rH S P 3 cu o T3 N r -ON o " i n rH CM KV i n CM o CM vo ON ^1-o i n t -i n CM co CM r-i i n c~ r-i =t d -rH VO rH E su cd ^; 1 1 1 rH CM +1 o vo dr r-i d -i n i > -CM O i n o CM rH rH O CM 1 •K r-i VO CM d " CM C d -O VO CM r-i OV i n cd M cu su su cd eu n ß cu ta a cd r o • r ^ CO KV VO CM O CM O J -O O rH rH O i n SU cu E cd rH CU •O rH O •• cd -ö • H CU W fa S su cd 3 CM t— 1 O CM 1 » ON rH rH 1 » C— CM d- r-O rH + 1 i n Kv rH 0 0 rH KV ON i n i n i n rH VO i n K V CM CM O rH 0 0 CM r-i i n c o VO VO rH rH t— rH C— KV r-i o i n CM rH rH O c— co CM CM ON O rH VO CM CM KV O O d - CM CM v o O O VO CO d J -H cd E ho 3 cu X "O fu 3 O o s * •> SU bO CU ß X O • O t-3 • H ft CU co n-j 5s < I I 1 VO o + 1 i n i n r-i 0 0 J i -O CO CM i n ON v o d -rH CM J -rH 1 *~ i n ON CM c-rH O CM O O CM rH CO = * • H SU CU B cd rH CU •a H o *N SU CU X X & • t-5 d -o* +1 1 1 d -o + 1 CM rH rH CM d -KV 0 0 CM O i n KV CM rH VO VO rH 1 H: *. o + 1 1 1 i n o + i ON CM rH CO * o CO CM CM O rH KV i n rH VO d -r-l 1 (K M i n ON CM o CM O KV O O O rH O i n H H cd bo CU a ß o co •* cd E cu • p • H 3 « • SU .O CU CS rH r-i KV ON rH O KV O O O rH O i n H HH SU CU & cd rH CU •O rH O n SU CU X X cd PQ • •"3 •o cd S N • P tt) .C SU CU > o - p 3 o tsi ON J -o " rH rH CM 0 0 0 0 * KV c— o CM VO rH t— i n r— i n CM o KV rH o co rH i n co O v o o CM KV KV r-i ON KV O i n i n o ON zi-cu •CJ rH O S SU cu •O rH O trf •» fH Cd cd rH CU - P 11) « • O I CU bO - P CU s: SU CU > O • p 3 o NI J -• V o 1 1 ON o i n c— rH c— i n d-KV CM VO i n rH i n o CM co O r-i rH CM CM KV KV O i-H c— VO o c— o o VO i n tu •a ß o e cd -a 3 o M *, ß cd j y o - P CO 1-3 to cd S-t bO CU 13 TJ 3 Ä O 10 dr -, o + i i i CM rH + 1 OV CM CM CM i n d-v o CM o r-i rH c— i n i-H r-i KV. H 1 J -• V o + i i i VO o +1 KV rH rH 0 0 dr CM oo CM VO c -VO CM rH i n VO rH 1 M M VO KV KV CM rH O d-' o o o 1 cu TJ rH O S +> rH O X CU XI r-i O „ C cd X *-a • r | « >-a t— 5 t -o KV O O i n o VO d-H H CU •a r H o rs - p rH O Si cu • o rH O • t to •rH a cd « M E SU cd 3 d -CM O VO ON rH co VO KV dr •• o co o rH dr i n ON o CM i n vo oo KV rH KV Ov r-i * d-rH K \ CM CM O i n o o dr rH i n i n SU cu •a ß o ga p X X <; r. cd SU • p to rH o ^ • fa to CU - p rH s: — CU - P bO <U - P *rH 3 ß o N ß CU -- ft E ft >H O Cd rH & X 1 , 1 1 KV d -CM r h i n o VO CM VO rH rH KV t > -rH OV O rH dr rH VO CM KV ON O t -o i n o o o i n o X c cd rH Pu ££ p Vr^ SU o & >, cd U • p to ß cd cd W > W a) 13 CU bO 3 ^ O to cu t>0 su cu > o - p 3 o N 1 1 1 1 o VO o* d -i n v o * VO CM t— •> rH I-H i n • 4 r -rH d-0 d-0 * i n rH ON •s c -KV C— o VO o rH O O r-i i n - P 3 o N c § x ÏU o 13 • , cd su • P to ß cd cd W • K
c cd rH W CU • H U ft -.H IS! O rH « G CD t u a • r ) i t ! u CD a a o CO CO P i o rH • r l 3 « CO T 3 CD T 3 c H . £ tsi \ M O cd S <ÏH O - P CO CD bO O t i ' T ) 0 ) • O • H PH > • Ö G CÖ N CD •o c M • Ö C cd tS3 U > • tS3 3 \ f-W S
è
3 - P œ & e cd cd s o CM cd S CD PH CO • Ö r H • r l 3 Ä O (M cd Ö 3 N O U CD PH > <D r i <o cd to • Ö § 3 N S 3 N CO U CD •H Is <D • d u Q > O - p 3 o IS] 1 1 1 1 t O !~i d~ C O CM N A N A U A O r H • H N A r H r H O N o 00 LT» r H t— J * O N U A o r H C A r H N O i n o •M C cd r H pq xi o • r l SH cd W -. Ü ' O •H l > N O O r-i a • > pq U A U A n O O O C\J r-i -C O r H CM « O dr r H r H O U A d~ tr~ r H N A CM U A o NA r H r-i r-t r H r H N A O N 00 r-f r j -N A CM d-O CM N O r H N O U A - P 3 O N X. O • r i PH cd W i X '<~3 • H a > m C O r-i •* O o r H CM O • V d-CM C— ft t-i O A O A r-i N O O NN O O -=1- NN ^ t - UA t - OA O CM NA CM O CM ON CM r H t - t— d C -i-H r-i N O r H O U A r-i r H C O C— O O t J -O A U A r-\ CM U A O d~ OA . r j - N O N A .-«A o o CO UA CO d-CM O CO d" A J -O •Ü C -P cd 3 rH O CQ CS! H S P P - P - P X! XI o o 4> CD t< ( H X I X> W M r j t - 3 H H ft ft cd cd S S w to S S cd cd E H EH fe c i , - P cd CD ! H £ W) SH <D O TJ O " Ö > 0 Ä +^ O S 10 O CD tSJ M dr CM O o ' J A r-i r-< » CM r<A CM 1 O CM ^ O O o o d - CM U A U A d - C O O N O CM f<A U A O A O N C O U A O N d " *A r-i r H d- o-co c— K A O N CM CM CM r H C O N O CM CM rH O r-i CM J t -CM K N O O rt- oo U A K N O r H O N CM ^ | - U A O X G -P cd 3 r H O PP N M M r H H CD CD X X O O n - r f t • H - H& & •y ft
cd cd e e w to ho faß G C • r l - H PH P< a) cd « W K W • Ö cd S N P CD £ P< CD > O - P 3 o N I O h"N -O vo NN. r H O ft o CM f ^ 1 ft O UA O N ."«A O N O O N O U A d - d-CM C O N O N N N N N N O N N N d " N O O N O O r H r-i r-i dr o co o r H d- UA O CM CM r-i r— t— r-i CM d- r H N N N N U A N N CM C O O r H U A N A C O U A r-i CM CM d-U A d-U A o X G -P cd 3 r H O ffl ÈS1 H H r H r H CD CD • * ^ o o 1-3 "r-3 •H - r i G IS S <D - » r H ri cd -rH s e S 10 w Ü 60 M ü G C - n • H ' r i - H p P< - P cd cd X K r d Cd • • ri x w PH e ÎH cd 3 t i i CM H +1 U A N O N A N O d-CM oo CM N O N O N A d-r-i N N U A r-i O N r-i N O O N r-i N O N N O N O O N O U A r-i r-i N O CD G 'r-i • r l U • P CD • b r H O ft iel G • H g W • t - 3 S PH cd 13: 1 , 1 dr » o + 1 CM r-i —i \o df -O N A CM r -N -N U A r-i O N O r-i C O r H C O r-i CM .ri-CM N O C— O O O r-i U A U A CD G 'r-3 • H PH + 3 CD l d r H O ft cd •a • H CD w 1-3 1 CU fcO CD CO x: co P i PH M 0 ) > a> O ' O •O • P 3 3 Ä O o N W 1 1 1 -d-ft o +1 C O co o U A U A U A C O CM d-00 U A N A H N A N O O A r-i N A C— N N r H r H O N CM O O c-o O N d-cd bO G cd ft ca ft PH CD X G o O • ffi i CD - p Q) [ 0 x: m PH PH M 0) > CD O O " Ti •P 3 3 £ O O N ! W 1 1 1 U A ft N A + 1 O CM U A r H U A O N O CM d-o r H O UA r-l O N O r-i N A U A d-rr~ N A N A r-i O N A O o dr o U A U A M H <D •o r H o S • P r H O si CD •ö r H O ». CO • H G cd « W ! 0 fcO - p CD CO JS cd PH PH 6 0 a> > CD O " Ö • Ö -P 3 3 X! O o N 10 1 1 1 t— ft o + 1 c— O A o N O U A d-U A CM CM J -r H CM O N r-i t— CO r-i dr d-O U A t— d-CM o d-r-i O d-U A M CD • ö H O S - P r H O S CD •a r H O ft CO • H C O G cd NO k ^ i O N W rH 1 1 1 | O A U A O N O d-r-i r H N A O C— O N CM r H N A O A CM r H r H r H r H 0 0 N A N A O r H U A CM r H O U A G CD PH 3 .a CD X CD G C 3 S ft PH <D to co • H > K N A d-O O N U A r-i CM c— r-i 1 O Jd-o U A -rt-r— O N A d-t~ O N N r H O A CM r H C— CM t— N A r-i d-N A CTN 00 o o co r H o U A G PH CD CD > ' Ö O G PQ O G O <D O X PH J i j G 3 C cd X i cd r H CD r H m x pp CD G c 3 S ft PH CD co co • H > « PH CD > O - P 3 O N 1 1 1 1 1 1 N O - 1 r-i N A O U A N O U A O r-T CM ^ t d-rH r± U A CM CM N A f - U A U A C— O CM r-i N A r-i r H r H O N O N r-i r H r-i O N O d- r H r H O A NO d-r-i <-i OA t— CM d-CM t— UA CO O O t~- dr O CM r H CM CM C O U A U A - P 3 O O tsi x G C cd CD r H PH PQ 3 S3 r-i CD 0 ) X X <D O G - o G 'H 3 *^S -cd - S U co CD ta co G CO ' H • H fc > cd W PC tri 1 CD T 3 •a 3 XI o co CD M co •P cd CD U XI W 1 1 1 1 1 l 00 1 r-i U A r H f - dr O U A r-i r-i d-O d-OA CM dr NA CM CM UA 0 0 rH r-< 0 0 N A N A N O r-i r-i CM O CM N O r H CM U A C O O 0 0 C— O N N O O N r-i r H U A O - d - CM N A O N f - (M O O r H N O O A C— r H O U A r H N O U A O X G -P cd 3 r-i O PP N r H r H CD CD X X O O ''S *<-3 • H - r l IS: uï - ft cd cd E S CO co bO bO G G • H - H Pi PH cd cd K W W W
