Jaarverslag Voion 2016

VERTROUWEN

&

DIAL

OOG

INHOUD

3

VERTROUWEN

& DIALOOG

4

VOORWOORD

6

OVER VOION

48

OVERIGE ACTIVITEITEN 2016

50

BALANS PER 31 DECEMBER

52

TOT SLOT

53

COLOFON

34

PROGRAMMALIJN:

VEILIG, GEZOND &

VITAAL WERKEN

12

PROGRAMMALIJN:

ARBEIDSMARKT &

MOBILITEIT

24

PROGRAMMALIJN:

LOOPBAAN &

PROFESSIONALISERING

VIJF JAAR WERKEN

AAN EEN AANTREKKELIJKE

WERKOMGEVING

Vijf jaar Voion, vijf jaar werken aan een aantrekkelijke werk­ omgeving voor het voortgezet onderwijs. Zowel als het gaat om veiligheid, gezondheid en vitaliteit, arbeidsmarkt en mobiliteit, als om loopbaan en professionalisering. In die vijf jaar hebben we veel kunnen doen in samenwerking met vo­scholen. Niet alleen in de vorm van onderzoek, maar ook door de ontwikkeling van concrete instrumenten, het opzetten van websites en het organiseren van themabijeenkomsten.

In 2016 hebben we de lijn die we sinds onze start in 2012 hebben ingezet, verder doorgetrokken. We hebben met scholen gewerkt aan het vormgeven van taakbeleid, aan het realiseren van een professionele cultuur en het creëren van een goed werkende en toekomstbestendige arbeidsmarkt. Steeds komen we daarbij terug op een belangrijke kwestie: het voeren van een dialoog. Samen werken aan een goed werkklimaat, professionele cultuur en een optimale arbeidsmarkt kan alleen als dit in dialoog met elkaar gebeurt. In dit verslag leest u hoe Voion en de scholen daar vorig jaar mee aan de slag zijn gegaan.

7

De wereld om ons heen verandert. Deze veranderingen hebben ook hun weerslag op het voortgezet onderwijs: een veranderende arbeidsmarkt, een toenemende daling van het leerlingenaantal in verschillende regio’s en structurele tekortvakken. Strategische personeelsplanning en duurzame inzetbaarheid worden daarbij steeds meer een factor van belang. Samen met scholen orga­ niseert Voion daarom activiteiten om het voortgezet onderwijs te ontwikkelen tot de aantrekkelijkste werkomgeving van Nederland. Want wil je goed onderwijs bieden, dan moeten de werknemers in het vo zich veilig en prettig voelen. Goed onderwijs staat of valt immers met kwaliteit van de leraar en de professionaliteit van de organisatie. In een prettige, veilige werkomgeving kunnen onderwijsprofessionals bevlogen en enthousiast werken aan het beste onderwijs.

G

oed onderwijs maak je niet alleen, dat doe je samen. Iedereen in het voortgezet onderwijs wil graag onderwijs bieden waarmee leerlingen het beste uit zichzelf naar boven kunnen halen. Wil je dit als school kunnen doen, dan heb je een werkomgeving nodig die professioneel, veilig, gezond en open is. Dit zijn cruciale voorwaarden, die niet één, twee drie te realiseren zijn. Voion, het Arbeidsmarkt & Opleidingsfonds voortgezet onderwijs, helpt scholen in het vo daarom al jaren bij het realiseren van deze condities, ook in 2016.

NAAR INHOUD

OVER V

Dialoog als basis

Goed werkgeverschap, goed werknemerschap en een gelijk­ waardige relatie tussen werkgevers en werknemers zijn dé centrale thema’s voor Voion. Deze thema’s zijn dan ook in alle activiteiten terug te vinden. Voion gaat hier op verschillende manieren mee aan de slag, maar steeds met de focus op dialoog. Door onderzoek te doen en instrumenten te ontwikkelen waarmee onderwijsprofessionals constructieve gesprekken kunnen voeren over inhoudelijke, actuele thema’s. En door procesaanpakken te presenteren over hoe scholen het gesprek kunnen aangaan. Afhankelijk van het thema richt Voion zich daarbij op sectorniveau, regionaal niveau of niveau van het schoolbestuur. Op welk niveau wij ons ook richten, wij zijn er voor zowel werkgevers als werk nemers.

Programmalijnen

De basis van onze activiteiten vormen onze drie programmalijnen:

•

Arbeidsmarkt & mobiliteit

•

Loopbaan & professionalisering

•

Veilig, gezond & vitaal werken

De drie programmalijnen zijn gerelateerd aan inhoudelijke thema’s en onderling nauw met elkaar verbonden. Daardoor versterken ze elkaar. Vanuit deze drie programmalijnen werkt Voion aan haar kerndoelen: de professionele arbeidsorganisatie, voldoende bekwame en vitale medewerkers en veilige en gezonde arbeidsomstandigheden.

Bestuur Voion

Het bestuur van Voion bestaat uit vertegenwoordigers van werkgevers­ en werknemersorganisaties.

Werkgeversleden

• Hein van Asseldonk, VO­raad (penningmeester/secretaris)

• Henk Fledderus, Penta College CSG

• Anne Hoekstra, Regius College

Werknemersleden

• Ben Hoogenboom > AOb (vice­voorzitter)

• Helen J. Adriani > CNV Onderwijs (tot 1 september 2017)

• Loek Schueler > CNV Onderwijs (vanaf 1 september 2017)

• Kyra Keybets > CNV Onderwijs, plaatsvervanger

Loek Schueler (vanaf 1 september 2017)

• Jilles Veenstra > FvOv

Jan Jacob van Dijk is onafhankelijk voorzitter.

In dit jaarverslag

Dit jaarverslag volgt onze drie programmalijnen op hoofdlijnen. Per programmalijn is één activiteit uitgelicht. Daarnaast vindt u bij elk hoofdstuk een compleet en puntsgewijs overzicht van alle activiteiten, passend bij het inhoudelijke thema. We besluiten dit jaarverslag met een financiële samenvatting.

Werkzaamheden

Met de activiteiten die voortvloeien uit deze programmalijnen, hebben we de afgelopen jaren al heel wat scholen een zetje in de rug kunnen geven. Daarbij nemen wij verschillende rollen aan; wij zijn zowel kenniscentrum, ontwikkelaar als aanjager. Dit doen we met en voor schoolbesturen, directies, P&O’ers, arbocoördinatoren, docenten, onderwijs ondersteunend personeel, medezeggen­ schapsraden en sociale partners. Concreet betekent dit dat Voion:

• Kennis vergaart en ontsluit

• Onderzoek doet

• Scholen begeleidt en adviseert bij uiteenlopende vraagstukken en projecten

• Netwerken en bijeenkomsten opzet en ondersteunt

• Goede voorbeelden verzamelt en deelt

• Scholing en trainingen verzorgt

• Instrumenten ontwikkelt en implementeert

11

Arbeidsmarkt & mobiliteit

WILLEN WE VAN HET VOORTGEZET ONDERWIJS

DE AANTREKKELIJKSTE WERKOMGEVING

MAKEN, DAN IS EEN GOED WERKENDE EN

TOEKOMSTBESTENDIGE ARBEIDSMARKT EEN

CRUCIALE VOORWAARDE. VRAAG EN AANBOD

MOETEN ELKAAR KUNNEN VINDEN EN IN BALANS ZIJN.

IN 2016 HEEFT VOION VIA DE PROGRAMMALIJN

ARBEIDSMARKT & MOBILITEIT OP VERSCHILLENDE

MANIEREN DE VO-SECTOR GEFACILITEERD.

De arbeidsmarkt is volop in beweging. Voion wil de ontwikke­ lingen op de arbeidsmarkt inzichtelijk maken, knelpunten signaleren en voorstellen doen om de arbeidsmarkt in even­ wicht te brengen. Zo is de instroom in de leraren opleiding na een aantal jaren van stijging weer aan het dalen. De prognose is dat deze daling de komende jaren doorzet. De vraag naar nieuw personeel is voor iedere school, bestuur en regio anders. Het is belangrijk dat schoolbesturen, al dan niet samen, in hun eigen regio in staat zijn aanbod­ en vraag­ schokken op te vangen en knelpunten aan te pakken.

Voldoende en goed personeel

Om een goed werkende en toekomstbestendige arbeidsmarkt te creëren is een aantal zaken van groot belang. Voldoende en goed gekwalificeerd personeel bijvoorbeeld. De instroom, doorstroom en uitstroom moeten op orde zijn. Maar ook behoud van personeel en flexibiliteit zijn fundamentele factoren. Voion streeft samen met de vo­scholen naar meer bevoegde eerste­ en tweedegraads leraren. In 2016 heeft de laatste lichting leraren gebruik­ gemaakt van de regeling Vierslagleren. Daarnaast stimuleren we leraren­ opleidingen meer maatwerktrajecten aan te bieden en werken we aan een beter imago van het voortgezet onderwijs. Verder is het belangrijk om de inzet van personeel en het inzicht in vraag en aanbod regionaal aan te vliegen. Voion ontsluit sectorale en regionale gegevens over vergrijzing, leerlingenaantallen, opleidingsmogelijkheden, tekortvakken, enzovoort. Ook helpen we scholen hun eigen prognose in kaart te brengen met onder meer het Scenariomodel­VO.

15

Wordleraarinhetvo.nl

Een van de grote knelpunten op de arbeids­ markt is het tekort aan leraren voor zogenaamde tekortvakken. Voion voert dan ook verschillende projecten uit om de instroom in de vo­sector te vergroten. De website wordleraar inhetvo.nl is daar een van. De website geeft potentiële leraren informatie over het leraarschap en de weg ernaartoe. In 2016 hebben we de website volledig vernieuwd. Ook is op de website informatie te vinden over andere projecten en regelingen, zoals over de Tegemoet­ koming Studiekosten Onderwijsmasters (TSO). De facebookpagina Wordleraarinhetvo heeft inmiddels ruim vierhonderd volgers.

‘Tot vorig jaar was ik projectleider Flevokans. Dit was een programma voor knelpuntregio’s op de arbeidsmarkt, dat vorig jaar is afgerond. Daarvoor spraken we veel mensen aan die in het onderwijs geïnteresseerd waren. Hier zaten ook “stille reserves” bij: personen die ooit hun leraren bevoegd heid hadden gehaald, maar nooit als leraar hadden gewerkt. Ik verwees hen vaak naar Wordleraarinhetvo.nl. De reacties waren altijd positief. De website geeft een helder en realistisch beeld van het beroep. Een goede zaak, want het leraarschap heeft wel te kampen met een imagoprobleem. Het zou slopend en slecht betaald zijn, met lastige kinderen en veeleisende ouders. En dat terwijl het toch vooral een prachtvak is, uitdagend en leuk. Zeker nu Wordleraarinhetvo.nl een nieuw jasje heeft gekregen, heb ik het idee dat de website nóg informatiever is geworden. Vroeger was de informatie vooral toegespitst op de klassieke zij­instromers en door stromers vanuit het basisonderwijs. Nu staan er veel meer instroom varianten op, zoals her intreders of bevoegde leraren zonder praktijkervaring. Hopelijk zorgt deze site ook voor meer aanwas bij de lerarenopleidingen.’

Wim Rongen bestuursadviseur Almeerse Scholen Groep

Projecten

Banenafspraak voortgezet onderwijs

In het onderhandelaarsakkoord CAO­VO 2014­2015 is afgesproken dat de sector eind 2016 997 extra banen voor werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt creëert. Voion informeert de sector hierover. Een aantal vo­scholen laat onderzoeken welke functies, werkzaamheden of taken in de organisatie geschikt kunnen zijn voor mensen met een arbeids­ beperking. Verder start Voion samen met de VO­raad een leercirkel op, waarin werkgevers leren hoe ze extra banen kunnen realiseren.

Vierslagleren

Voion verzorgt met subsidie van OCW de coördinatie, communicatie en administratie van de regeling Vierslagleren. Via deze regeling kunnen leraren via de Lerarenbeurs met extra studieverlof een eerstegraads of (extra) tweede bevoegdheid halen in een tekortvak. Tegelijkertijd krijgt een startende leraar een (tijdelijke) aanstelling en haalt hij een (extra) bevoegdheid in een tekortvak. Zo daalt het lerarentekort voor een aantal tekortvakken en krijgen scholen meer kwaliteit in huis. In 2016 maken 55 schoolbesturen gebruik van de regeling en doen er 184 leraren (92 lerarenduo’s) mee.

19

AC

TIVITEITEN

2016

NAAR INHOUD Droom jij van een baan in het voortgezet onderwijs? Je wilt leraar worden in het voortgezet onderwijs? Met Vierslagleren vergroot je je kans op het vinden van een baan én kun je tegelijkertijd je lesbevoegdheid in een tekortvak halen! Tekortvakken Landelijk gezien is er een lerarentekort voor de vakken wiskunde, natuurkunde, scheikunde, informatica, levens beschouwing, aardrijkskunde, Engels, Duits, Frans, Nederlands, klassieke talen en een aantal praktijkvakken in het vmbo. Voor deze vakken is het van belang dat er meer leraren opgeleid worden. Leraren die een bevoegdheid willen halen in een van deze vakken kunnen daarom meedoen met Vierslagleren. Wil jij een eerstegraads of extra bevoegdheid halen? Sta je al een paar jaar voor de klas en wil je in jezelf investeren? Bijvoorbeeld door een extra bevoegdheid te halen in een tekortvak? Met de Lerarenbeurs én Vierslagleren krijg jij de ruimte! Vierslagleren Stimulans voor leraren in tekortvakken 7663 www.voion.nl

Voion, het Arbeidsmarkt & Opleidingsfonds voor het voortgezet onderwijs, zet zich in om samen met scholen vraagstukken op te lossen op het gebied van arbeidsmarkt, mobiliteit, professionalisering en veilig, gezond en vitaal werken. Voion ondersteunt schoolbesturen, directies, P&O-ers, mr-en, arbocoördinatoren, maar ook docenten, oop’ers en sociale partners. Voion ontsluit kennis, doet onderzoek, ontwikkelt nieuwe instrumenten en adviseert en begeleidt scholen in (pilot)projecten. Ook initieert en faciliteert Voion netwerken op verschillende niveaus, publiceert good practices en biedt trainingen aan. Voion werkt voor en samen met werkgevers en werknemers in het voortgezet onderwijs, en wordt bestuurd door de sociale partners in het voortgezet onderwijs. VOION • POSTBUS 556 • 2501CN DEN HAAG • TEL: 070-3765756 • E-MAIL INFO@VOION.NL

Wilt u geschikte leraren vinden en behouden voor tekortvakken? Vierslagleren biedt een oplossing voor nieuwe instroom op de tekortvakken én zittende leraren die breder inzetbaar en hoger opgeleid willen worden. Voorlichting over Vierslagleren Op www.voion.nl/vierslagleren vindt u uitgebreide informatie over dit project. U kunt ook mailen naar vierslaglerenvo@voion.nl of contact opnemen met Cor van Dam (06-2271 9750) of Jonas Westhoek (06-1289 4874) van Voion. Wij komen ook graag bij u langs om de regeling toe te lichten en de mogelijkheden te bespreken. Er is namelijk veel meer mogelijk dan u wellicht verwacht!

Werven zij-instromers

Voor de werving van zij­instromers en starters die de ambitie hebben les te geven in een van de tekortvakken laat Voion een speciale Vierslaglerenpool inrichten op de website van Meesterbaan. School­ besturen kunnen gebruik maken van deze pool, o.a. voor het project Vierslagleren en reguliere vacatures. 306 zij­instromers en starters melden zich aan. Zij kregen de cursus Zin in lesgeven aangeboden. 52 schoolbesturen voerden in totaal 360 zoekopdrachten in de pool uit.

Tegemoetkoming studiekosten onderwijsmasters

Voion verzorgt de werving, communicatie en helpdesk van deze stimuleringsregeling om meer academici de universitaire leraren­ opleiding in een tekortvak te laten volgen. In februari is de campagne­ website mastersvoorhetvo.nl gelanceerd. Hier kunnen studenten inspiratie op doen over het leraarschap, meer lezen over de Universitaire Lerarenopleidingen en over de tegemoetkoming in de studiekosten die ze kunnen aanvragen voor de tekortvakken. In 2016 hebben 399 studenten de tegemoetkoming aangevraagd, waarvan er 340 zijn goedgekeurd.

Campagne leraarschap Qompas

Voion start met de ontwikkeling van een tweejarige imagocampagne via Qompas om de instroom in het leraarschap te bevorderen. De campagne start in 2017.

Regionale netwerken in kaart

Voion publiceert op haar website het model regionale samenwerking: een google­maps functionaliteit met kerninformatie over de regionale samenwerkingsverbanden en netwerken in het voortgezet onderwijs.

Ondersteuning regionale netwerken

Omdat de arbeidsmarkt in het voortgezet onderwijs regionaal van aard is, stimuleren we de samenwerking en kennisdeling van besturen in de regio en de regionale platforms om samen te komen tot oplossingen voor regionale arbeidsmarktproblemen. De regio­adviseurs bieden desgevraagd ondersteuning bij het inzetten van instrumenten van Voion of bij de uitvoering van activiteiten van Voion in de regio.

Publicaties

Onderwijsatlas voortgezet onderwijs

Om kennis over de arbeidsmarkt in het voortgezet onderwijs op een toegankelijke wijze te delen publiceert Voion de Onderwijsatlas voort­ gezet onderwijs. Deze toont aan de hand van landkaarten, grafieken en kengetallen een samenhangend beeld van recente en toekomstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt van het voortgezet onderwijs.

Onderzoeken

Loopbaanpaden onderwijsondersteunend personeel

Voion onderzoekt de loopbaanwensen, ­mogelijkheden en –stappen van ondersteunend personeel in het voortgezet onderwijs met een enquête en groepsgesprekken.

Instrumenten

Scenariomodel-VO

Het Scenariomodel­VO is een (gratis) online leerlingenprognose­tool, dat inzicht geeft in basisprognoses van leerlingenaantallen, formatie, ruimtebehoefte en bekostiging en is aan te passen aan eigen inzichten. In een nieuwe release zijn bestaande functionaliteiten van de

website verfijnd op basis van wensen van gebruikers, is een quickscan gepubliceerd waarmee de verwachte bekostiging afgezet kan worden tegen de verwachte uitgaven en is de vormgeving van de website aangepast.

Workshops/ bijeenkomsten

• voorlichtingsbijeenkomsten Vierslagleren

• workshop Scenariomodel­VO

Praktijkverhalen

• Isendoorn College: Aan de slag in een tekortvak

• Vierslagleren in het voortgezet onderwijs

23

OM HET BESTE ONDERWIJS TE KUNNEN

BIEDEN IS EEN PROFESSIONELE WERKOMGEVING

EEN BELANGRIJKE VOORWAARDE.

ZO’N PROFESSIONELE WERKOMGEVING IS

ALLEEN TE REALISEREN ALS BINNEN EEN

SCHOOL-ORGANISATIE VO-PROFESSIONALS DE DIALOOG

MET ELKAAR AANGAAN. VOION HEEFT IN 2016

VIA DE PROGRAMMALIJN LOOPBAAN EN

PROFESSIONALISERING OP VERSCHILLENDE

MANIEREN DEZE ONTWIKKELING GEFACILITEERD.

Loopbaan & professionalisering

Ruimte voor ontwikkeling en vertrouwen

Vanuit dit beeld van een professionele organisatie werkt Voion samen met onderwijsorganisaties aan drie thema’s:

• Professionele cultuur – gezamenlijke verantwoordelijkheid door

zelfbewuste professionals

• Talentbenutting en loopbaanontwikkeling

• Onderling vertrouwen – professionele dialoog als voertuig

Daarbij steken we in op zaken als professionele ruimte kunnen pakken en ruimte voor reflectie, kwaliteiten van medewerkers inzetten en herkennen en onderling vertrouwen creëren door open te zijn naar elkaar en een gezamenlijke dialoog te voeren. Voion wil scholen stimuleren om deel te nemen aan een brede beweging van professionele dialoog. Bijvoorbeeld door onderzoek te doen, inspirerende voorbeelden te delen, themabijeenkomsten te verzorgen en instrumenten te ontwikkelen.

Vo­scholen zitten midden in het transitieproces op weg naar professionele organisaties. Organisaties waar talenten van medewerkers volop de ruimte krijgen, waar de cultuur ontwikkelingsgericht is en werkplezier boven werkdruk gaat. Bij zo’n professionele schoolorganisatie vormen een heldere visie en missie het uitgangspunt voor kwalitatief hoogwaardig onderwijs. Er heerst een professioneel werkklimaat en er ontstaat een leergemeen­ schap. De stijl en kwaliteit van de leidinggevenden dragen bij aan de kwaliteit van onderwijs en de professionaliteit van de medewerkers.

27

Dialoogbijeenkomsten

NAAR INHOUD

Voion stimuleert het voeren van professionele dialoog op school, ook met ouders en leerlingen of andere netwerkpartners. Het doel is dat iedereen op school kan meepraten en bijdragen aan een professionele en inspirerende werkomgeving. In 2016 heeft Voion samen met het

Arbeidsmarktplatform PO en De Balie een reeks bijeenkomsten georganiseerd om schoolleiders en leraren te stimuleren in dialoog te gaan over schoolontwikkeling. Onder het motto ‘samen leiding geven aan schoolontwikkeling’ kwamen de volgende thema’s

aan bod: Ander perspectief op taakbeleid en werkdruk, Vernieuwing van het onderwijs door het benutten van meer ruimte en tijd en Samen verantwoordelijkheid nemen voor schoolontwikkeling.

‘Onze school verzorgde een van de presentaties die Voion vorig jaar in de Balie organiseerde over de professionele dialoog. Ik vertelde daarin over de manier waarop wij het gesprek met ons personeel zijn aangegaan over het taakbeleid. Dat is op een hele fijne, constructieve manier gegaan, met twee personeelsdagen en een uitstekende samenwerking tussen de personeelsfractie van de MR en de directie als succesfactoren. We begonnen met de essentie van het docentschap vast te stellen: wat doet een docent en wat hoort bij zijn werk? Daarna schetsten we de contouren van ons taakbeleid, die we vervolgens uitwerkten tot een kleine A4 met uitgangs­ punten. Het is niet dat A4­tje, maar het proces ernaar toe dat belangrijk is

geweest. We hebben elkaar gehoord en erkend en dat is heel waardevol. Er staat nu iets waar wij als school blij mee zijn en zo’n twintig vo­scholen hebben al bij ons aangeklopt naar aanleiding van onze presentatie in de Balie. Kennelijk spreekt onze aanpak erg tot de verbeelding.’

Wilfred Vlakveld Directeur Centraal Bureau SOVOP

Projecten

Debatreeks samen leiding geven aan schoolontwikkeling

Om aan de hand van een actueel thema de professionele dialoog tussen en in besturen en scholen op gang te brengen, organiseert Voion samen met het Arbeidsmarktplatform PO een drietal bijeenkomsten in De Balie in Amsterdam.

Kennisdossier Professionele dialoog

Om scholen te ondersteunen in het voeren van een professionele dialoog publiceert Voion op de website een digitaal kennisdossier. Met informatie, werkvormen, instrumenten en voorbeelden en ervaringen over professionele dialoog in het voortgezet onderwijs.

Financieringsmiddelen professionalisering

Voion actualiseert doorlopend het overzicht van beschikbare middelen voor verdere professionalisering.

Sectorplan-VO

Voion verzorgt de communicatie en administratie van het Sectorplan­VO. Schoolbesturen kunnen met subsidie van het ministerie van SZW diverse activiteiten uitvoeren zoals: scholing, ontwikkelnetwerken, loopbaan­ scans, vervolginterventies en employabilitytrainingen. Eind 2015 wordt het Sectorplan­VO opengesteld voor alle schoolbesturen. Eind 2016 doen 61 schoolbesturen mee aan het Sectorplan­VO.

31

AC

TIVITEITEN

2016

LeerKracht

LeerKracht biedt scholen een programma dat er op gericht is het Nederlandse onderwijs nog verder te verbeteren. Met de LeerKracht­ aanpak leren docenten van en met elkaar, ondersteund door hun schoolleider. Ook in 2016 ondersteunt Voion dit project financieel.

Instrumenten

Loopbaanportaal-VO

In de vorm van een pilot ontwikkelt Voion samen met de ORION­scholen een loopbaanportaal, een digitale tool waar medewerkers zelf aan de slag kunnen met hun vragen rond loopbaan, persoonlijke en professionele groei, talentontwikkeling, mobiliteit en arbeidsmarktpositie en – gedrag. Het portaal is in april 2016 door ORION in gebruik genomen.

Kijkwijzer Professionele ruimte

De Kijkwijzer professionele ruimte geeft scholen in het voortgezet onderwijs handvatten en werkvormen om de dialoog in school op gang te brengen vanuit het begrip professionele ruimte. In 2016 is de Kijkwijzer aangevuld met praktijkvoorbeelden en hulpmiddelen. In samenwerking met Bureau Kock en Stichting Werkkring.

Cursussen/workshops/bijeenkomsten

• Groepsgesprekken loopbaan OOP

• Informatiebijeenkomsten Sectorplan­VO

• Workshop Professionele dialoog, Congres Staat van het onderwijs

• Presentatie over carrièremogelijkheden in het vo, Donders connects

with Business

• Workshop loopbaanportaal ORION, Jaarcongres HRM &

Het Onderwijs

Praktijkverhalen

• Stichting Voortgezet Onderwijs Parkstad Limburg:

Mindmap brengt meer samenhang in strategie

• Open Schoolgemeenschap Bijlmer: De seinen op groen om te

praten over een ander taakbeleid

• Dunamare Onderwijsgroep: Gewaardeerd, gemotiveerd en vitaal

• Regiuscollege Schagen: Professionele dialoog onderdeel van

open cultuur

• Ons Middelbaar Onderwijs: Professionele dialoog om wet

Nu mensen op latere leeftijd stoppen met werken, is het nog belangrijker dat ze veilig, gezond en vitaal aan de slag zijn. Een veilige werkomgeving, met machineveilige praktijklokalen en BiNaSk-vaklokalen waar zorgvuldig wordt omgegaan met gevaarlijke stoffen, is essentieel. Dat geldt ook voor gezonde werkomstandigheden.

Werkstress bijvoorbeeld is een nog steeds veel voorkomend probleem in het voortgezet onderwijs. Scholen kunnen hieraan werken door de werkdruk te verlagen en de sociale veiligheid te vergroten door ongewenst gedrag zoals pesten, agressie, geweld of discriminatie vroegtijdig te signaleren en aan te pakken. Verder is de vitaliteit van de medewerkers een must voor het geven van goed onderwijs. Het investeren in duurzame inzetbaarheid draagt hieraan bij.

35

NAAR INHOUD

35

VOOR GOED ONDERWIJS IS EEN VEILIGE,

GEZONDE EN VITALE WERK- EN LEEROMGEVING

EEN BASISVOORWAARDE. OP DIE MANIER ONTSTAAT

ER EEN PRETTIG ONDERWIJSKLIMAAT EN BLIJFT

HET VERZUIM BEPERKT.

VIA DE PROGRAMMALIJN VEILIG, GEZOND

EN VITAAL WERKEN HEEFT VOION IN 2016

DE ONDERSTEUNING VAN VO-SCHOLEN

VOORTGEZET.

Veilig, gezond & vitaal werken

Veilig, gezond en vitaal in de praktijk

Op verschillende manieren werkt Voion samen met de vo­sector aan een veilige, gezonde en vitale werkomgeving. Voion ondersteunt en faciliteert sociale partners in het vo bij het vertalen van de Arbowet en arbo regel geving naar goede werkomstandigheden in de schoolpraktijk. Dat doen we met verschillende instrumenten en methodieken. Op deze manier bieden we werkgevers en werknemers handvatten bij het creëren van een gezonde en veilige werkomgeving. Ook doen we onderzoek, geven we cursussen en adviseren we scholen over veilig, gezond en vitaal werken.

Invloed taakbeleid

op werkdruk

Al lange tijd geven medewerkers in het voortgezet onderwijs aan een hoge werkdruk te ervaren. Daarom zijn in 2015 alle onder­ zoeken naar werkdruk in het voortgezet onderwijs bestudeerd in een literatuur­ onderzoek. Aanbeveling bij dit onderzoek was om nog eens kritisch te kijken naar de manier waarop taakbeleid wordt ingezet bij het aanpakken van werkdruk.

In 2016 heeft Voion TNO daarom laten inventariseren hoe scholen taakbeleid inzetten en welk effect dit heeft op werkdruk. Wat werkt in de praktijk en wat werkt niet? Dit heeft geresulteerd in een lijst van succes­ en faalfactoren in de vormgeving en implementatie van taakbeleid, gerelateerd aan de reductie van werkdruk en het vergroten van de professionele ruimte. Aanbeveling van TNO is om op basis van deze resultaten een handreiking te maken voor het effectief inzetten van taakbeleid.

NAAR INHOUD

39

‘Wederzijds vertrouwen en professionele ruimte zijn rand­ voorwaarden om de nieuwe invulling van taakbeleid te laten slagen.

Het oude taakbeleid, waarbij docenten worden afgerekend op uren, zorgt in veel scholen voor wantrouwen onderling en dat is een gemiste kans. Eigenlijk past het ook niet meer bij alle ontwikkelingen die vo­scholen op dit moment doormaken, zoals professionalisering en dialoogvoering om de kwaliteit van onderwijs te verbeteren. Eigentijds taakbeleid komt tot stand in gesprek en gezamenlijke verantwoordelijkheid met elkaar. In een proces waarin verschillende geledingen van de school vertegenwoordigd zijn.’

Gemma Hufen lid begeleidingscommissie namens VO-raad

‘Taakbeleid zoals we dat nu kennen biedt een zekere mate van zekerheid en houvast, maar heeft niet geleid tot een betere grip op werkdruk. Aangejaagd door VOION en ondersteund door TNO verkennen we een andere insteek. De kern daarvan is het goede gesprek dat met elkaar gevoerd moet worden over wat we als school willen zijn en bereiken. Essentieel daarbij is dat rekening wordt gehouden met interesses, kennis en vaardigheden van het personeel en de beschikbare middelen. Dit sluit naadloos aan op actuele thema’s als duurzame inzetbaarheid en professionele ruimte.’

Wouter Prins lid begeleidingscommissie namens CNV Onderwijs

Projecten

Veilige praktijklokalen

Voion ontwikkelt in samenwerking met diverse platforms in het vo/vmbo websites die toegang bieden tot informatie, instructiekaarten en checklists die van belang zijn voor de veiligheid in praktijklokalen. In 2016 wordt de website voor Bouwen, Wonen en Interieur opgeleverd. De websites voor Metaal (PIE) en voor Techniek Onderbouw zijn nog in ontwikkeling. Voor hen zijn papieren veiligheidsmappen beschikbaar.

Duurzame inzetbaarheid

Het invoeren van een verantwoord ontzie­beleid voor bepaalde groepen is een van de manieren om duurzame inzetbaarheid vorm te geven. Voion organiseert i.s.m. APG vijf voorlichtingsbijeenkomsten over dit thema.

Kennisdossier Sociale veiligheid

Om scholen te ondersteunen bij het creëren van een veilige werk­ en leeromgeving publiceert Voion een digitaal kennisdossier. Met informatie, onderzoeken, instrumenten, aanpakken en praktijkvoorbeelden.

Kennisdossier Werkdruk en werkstress

In een digitaal kennisdossier deelt Voion kennis, onderzoeken,

instrumenten en praktijkvoorbeelden over werkdruk en werkstress in de sector voortgezet onderwijs.

AC

TIVITEITEN

Websites

Arbocatalogus-VO

De Arbocatalogus­VO is het wettelijk (arbo­)kader voor de vo­sector om de zorg voor veiligheid en gezondheid te bevorderen. Het bevat sector­ specifieke normen en informatie over alle belangrijke arbeidsrisico’s in het voortgezet onderwijs. Daarnaast biedt de Arbocatalogus­VO tips en voorbeelden van hoe andere scholen een bepaald arbeidsrisico hebben opgelost. Naast het actueel houden is de Arbocatalogus­VO aangevuld met een nieuw schoolvoorbeeld. Aantal bezoeken in 2016: 29.570.

Re-integratiegids-VO

De website met relevante informatie over wet­ en regelgeving en tips voor re­integratie bij ontslag en werkloosheid alsmede ziekte en

arbeidsongeschiktheid, is in 2016 inhoudelijk aangepast aan wijzigingen in wet­ en regelgeving . Aantal bezoeken is gestegen van 16.642 in 2015 naar 36.105 in 2016.

Voortgezetwerkplezier.nl

Voortgezet werkplezier is een methode om werkdruk aan te pakken en werkplezier te bevorderen. Aantal bezoeken in 2016: 4.028.

Instrumenten

Handreiking: Systematische aanpak van werkdruk

en ongewenst gedrag

In dit stappenplan worden diverse instrumenten en diensten gepresenteerd die scholen kunnen gebruiken in een cyclische aanpak van werkdruk en ongewenst gedrag.

Arboscan-VO

De Arboscan­VO ondersteunt scholen bij het opstellen van een risico­ inventarisatie en evaluatie. De in 2015 geactualiseerde Arboscan­VO wordt in 2016 opnieuw als branche RI&E­instrument voor het voortgezet onderwijs erkend. Aantal nieuwe licenties in 2016: 67. Totaal aantal licenties t/m 2016: 1.256.

Verzuimbenchmark-VO

De Verzuimbenchmark­VO geeft een cijfermatige en grafische weergave en een uitgebreide verkennende analyse van de verzuim­ situatie op school. Ook geeft het een indicatie van de verzuimkosten op school. In 2016 is de Verzuimbenchmark geactualiseerd met de verzuim kengetallen van 2015. Aantal bezoeken in 2016: 1.560.

Inkoopwijzer Agressietrainingen-VO

Een overzicht van trainingen gericht op het leren omgaan met agressie, speciaal voor het voortgezet onderwijs. In 2016 is een start gemaakt met de actualisatie. Aantal bezoeken in 2016: 618.

Incidentenvenster-VO

In het Incidentenvenster­VO kunnen scholen incidenten en ongevallen registreren, analyseren en opvolging monitoren om een (nog beter) veiligheidsbeleid te ontwikkelen. Aantal nieuwe licenties in 2016: 18. Totaal aantal licenties t/m 2016: 238. Aantal bezoeken in 2016: 208.

Welzijnscheck-VO

Door middel van 200 vragen wordt het welbevinden van medewerkers in kaart gebracht. Er zijn twee varianten: een variant voor individuele werknemers en een variant op schoolniveau. Met deze laatste variant is het mogelijk zowel individuele als organisatie­brede rapportages op te stellen.

43

Onderzoeken

Verzuimcijfers 2015

Voion publiceert in september de landelijke verzuimcijfers in het voortgezet onderwijs, gespecificeerd naar persoons­ en organisatie­ kenmerken. De verzuimkengetallen zijn aangeleverd door DUO Onderwijs.

Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2015

voor voortgezet onderwijs

Voion laat de resultaten van de NEA ­ Nationale Enquête Arbeids­ omstandigheden – uitsplitsen voor het voortgezet onderwijs. Voion publiceert de resultaten van die analyse op de website.

Publicaties

Extra nieuwsbrief: Aankondiging Inspecties:

Werkdruk en ongewenst gedrag

In september verschijnt een extra nieuwsbrief met informatie over de aangekondigde controles van de Onderwijsinspectie en de Inspectie SZW naar het beleid gericht op psychosociale arbeidsbelasting. Ook bevat de nieuwsbrief handvatten om structureel te werken aan een veilige en gezonde werk­ en leeromgeving.

VO-signaal Privacy - de bescherming van

persoonsgegevens bij verzuim

Welke informatie mag u opvragen bij uw zieke werknemer en welke gegevens mag u wel en niet registreren en verstrekken aan derden? Voion actualiseert de uitgave in 2016 naar aanleiding van nieuwe beleidsregels van de Autoriteit Persoonsgegevens.

VO-signaal Rol van mr in het bouwproces

Hoe kan de mr invloed uitoefenen op de planning en realisatie van nieuwbouw, uitbreiding van bestaande bouw of een flinke verbouwing? Voion actualiseert de uitgave in 2016.

VO-signaal Medicijnverstrekking en medisch handelen

Dit VO­signaal biedt scholen handvatten om aan de slag te gaan met het opstellen van beleid rondom dit thema. Voion actualiseert de uitgave in 2016 met o.a. een gezamenlijk standpunt van de sociale partners ten aanzien van medische handelingen door werknemers.

Cursussen/trainingen/bijeenkomsten

• Incompanytraining Arboscan­VO

• Incompanytraining Veilig praktijklokaal

• Incompanytraining verdieping RI&E

• Tweedaagse cursussen preventiemedewerker

• Kennismakingscursussen Arboscan­VO

• Themabijeenkomst Sociale veiligheid

• Themabijeenkomsten RI&E in de praktijk

• Workshop veilig practicum (NVON­congres)

• Workshop Voortgezet werkvermogen (Landelijke bijeenkomst Randstad Onderwijs)

• Presentaties/adviesgesprekken Aanpak van werkstress

47

NAAR INHOUD

Praktijkverhalen

• Scholengroep Over­ en Midden­Betuwe: Welzijnstraject bij Scholengroep Over­ en Midden­Betuwe: Lessons learned

• Scholengroep Spinoza: De risico­inventarisatie en ­evaluatie als levend document

• Stichting Onderwijs Midden­Limburg (SOML): TOA’s bewuster van veiligheid bij practica

Helpdesk

De helpdesk beantwoordt (telefonisch en via email) vragen op het werkterrein van Voion. In 2016 beantwoordt Voion ruim 400 vragen.

Website Voion.nl

Het hele jaar door is de website aangevuld met nieuwe, actuele content, publicaties en praktijkverhalen. Ook in 2016 zijn er weer meer bezoeken op de website dan voorgaande jaren. Aantal bezoeken in 2016: 119.792.

Digitale nieuwsbrieven

• Voion nieuwsbrief, aantal: 10 Abonnees eind 2016: 3.624

• SZ­bulletin, aantal: 5 Abonnees eind 2016: 1.850

Jaarverslag 2015

In juni verschijnt het jaarverslag 2015, met een overzicht van alle activiteiten en een financiële samenvatting.

Social Media

• Twitter Voion: @Voion AenOfonds

• Twitter Arbocatalogus: @ArbocatalogusVO

• LinkedIn Companypage Voion

• LinkedIngroep Voion • Facebookpagina Wordleraarinhetvo.nl • Youtube Voion

OVERIGE

AC

TIVITEITEN

2016

BALANS PER 31 DECEMBER 2016

(na resultaatbestemming)

STAAT VAN BATEN EN LASTEN

(periode 01­01­2016 t/m 31­12­2016)

Toelichting balans

De debiteuren betreffen gefactureerde deelnemersbijdragen voor cursussen of workshops. De overlopende activa omvatten vooruitbetaalde bedragen in het kader van het Sectorplan­VO en nog te ontvangen bedragen met betrekking tot een project en de rente over 2016. In het eigen vermogen is een bestemmings­ reserve opgenomen om uitgestelde projectkosten in de komende jaren te financieren. Tevens is in het eigen vermogen een algemene reserve voor onvoorziene omstandigheden opgenomen. Bij de crediteuren zijn facturen begrepen die net voor het jaareinde zijn ontvangen. De overlopende passiva bestaan voornamelijk uit vooruitontvangen projectsubsidies (k€ 2.944); alsmede aangegane verplichtingen waarvan de betaling in 2016 zal plaatsvinden (k€ 895). Het overige bedrag (k€ 124) bestaat uit nog te ontvangen facturen.

Realisatie 2016 Begroting 2016 Realisatie 2015 k _€ k _€ k _€ BATEN Bijdrage scholen 2.936 2.900 2.910 Projectsubsidies ministerie van OCW 1.670 1.638 830 Projectsubsidies ministerie van SZW: Sectorplan VO 154 ­ 24 Overige baten 56 86 86 TOTAAL BATEN 4.816 4.624 3.850 LASTEN Directe projectkosten 3.938 4.360 3.141 Overige bedrijfskosten 284 271 575 TOTAAL LASTEN 4.222 4.631 3.716 SALDO BATEN EN LASTEN 594 (7) 134

Toelichting staat van baten en lasten

De bijdragen scholen betreffen een bijdrage per leerling vanuit de vo­scholen. De projectsubsidies van het ministerie van Tegemoetkoming Studiekosten Onderwijsmasters hebben betrekking op de projecten ‘Vierslagleren’ en ‘Tegemoetkoming studiekosten masterstudenten’. De projectsubsidie van het ministerie van SZW is voor het Sectorplan­VO. Alle projectsubsidies zijn opgenomen voor zover hier kosten tegenover staan. De directe projectkosten zijn de voor de projecten gemaakte kosten, inclusief de aan de projecten toegerekende kosten voor ondersteuning. De overige bedrijfskosten betreffen de kosten voor het ambtelijke secretariaat van Voion. Het exploitatiesaldo is toegevoegd aan de bestemmingsreserve.

31-12-2016 31-12-2015 k _€ k _€ ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA Debiteuren 5 5 Overlopende activa 836 68 Liquide middelen _{4.474 2.360} TOTAAL ACTIVA _{5.315 2.433} PASSIVA EIGEN VERMOGEN Bestemmingsreserve _1.072 478 Algemene reserve 237 237 KORTLOPENDE SCHULDEN Crediteuren 233 106 Overlopende passiva _{3.773 1.612} TOTAAL PASSIVA _{5.315 2.433} NAAR INHOUD

51

TOT

S

LOT

Net als de vier jaar ervoor, heeft Voion zich ook in 2016 volop ingezet om samen met scholen te werken aan een goede en veilige werkomgeving. Ontwikkelingen zoals een dalende instroom bij de lerarenopleidingen en vragen over de effectiviteit van taakbeleid, waren voor ons aanleiding om ook dit jaar op volle kracht vooruit te gaan. De drie programmalijnen Arbeidsmarkt & mobiliteit, Loopbaan & professionalisering en Veilig, gezond & vitaal werken blijken hierbij nog steeds prima ankers van waaruit we verschillende activiteiten kunnen ondernemen.

In 2017 gaan we door met de koers van de voorgaande jaren. Onze missie blijft het voortgezet onderwijs de aantrekkelijkste werkomgeving van Nederland maken. Onze aanpak blijft samen met u hieraan te werken vanuit onze drie programmalijnen. En onze inzet blijft dat scholen vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid van werkgever en werknemer in professionele dialoog met elkaar hier vorm aan geven.

COLOFON

Dit is een uitgave van Voion, het arbeidsmarkt­ en opleidingsfonds voor het voortgezet onderwijs. Postbus 556

2501 CN Den Haag T : 070 ­ 3 765 756 E : info@voion.nl W: www.voion.nl

Redactie: Ravestein & Zwart Vormgeving:

Zandbeek. The agency for engagement Mei 2017

WWW.VOION.NL

_{Voion, het Arbeidsmarkt & Opleidingsfonds voor het voortgezet onderwijs, zet zich in om samen met scholen vraagstukken op te lossen op het gebied van arbeidsmarkt,}

loopbaan en professionalisering en veilig, gezond en vitaal werken. Voion is een initiatief van de sociale partners in het voortgezet onderwijs.