Universiteit van Amsterdam
Faculteit: Economie & Bedrijfskunde
Masterscriptie
Fiscale Economie
Auteur: Marina Kras
Begeleider: J.L. van de Streek
Datum: 02-08-2016
DE FISCALE ASPECTEN VAN
VERHUUR VIA AIRBNB
De gevolgen voor de inkomstenbelasting met betrekking tot de eigenwoning
regeling
2
Verklaring eigen werk
Hierbij verklaar ik, Marina Kras dat ik deze scriptie zelf geschreven heb en dat ik de volledige verantwoordelijkheid op me neem voor de inhoud ervan.
Ik bevestig dat de tekst en het werk dat in deze scriptie gepresenteerd wordt origineel is en dat ik geen gebruik heb gemaakt van andere bronnen dan die welke in de tekst en in de referenties worden genoemd.
De Faculteit Economie en Bedrijfskunde is alleen verantwoordelijk voor de begeleiding tot het inleveren van de scriptie, niet voor de inhoud.
3
Inhoudsopgave
Afkortingenlijst ... 5
1. Inleiding ... 6
1.1 Aanleiding ... 6
1.2 Centrale vraag en deelvragen ... 7
1.3 Onderzoeksopzet ... 8
2. De gevolgen van verhuur via Airbnb voor de Nederlandse welvaart en samenleving ... 9
2.1 Inleiding ... 9
2.2 Verhuur via Airbnb in Nederland ... 9
2.2.1 De cijfers ... 9
2.2.2 Regulering in Nederland ... 10
2.3 De economische gevolgen van verhuur via Airbnb ... 11
2.4 De maatschappelijke gevolgen van verhuur via Airbnb ... 13
2.5 De fiscale problematiek omtrent verhuur via Airbnb ... 14
2.5.1 Kwalificatieproblemen ... 14
2.5.2 Nieuwe wetgeving ... 16
2.6 Conclusie ... 17
3. Tijdelijke verhuur via Airbnb ... 20
3.1 Inleiding ... 20
3.2 Kwalificatie tijdelijke verhuur ... 20
3.3 Toepassing van de eigenwoningregeling... 21
3.3.1 Box 1: eigen woning ... 21
3.3.2 Box 1: winst uit onderneming ... 22
3.3.3 Box 1: ROW ... 24
3.4 De fiscale gevolgen van tijdelijke verhuur via Airbnb ... 25
3.4.1 Verhuur van de gehele eigen woning ... 25
3.4.2 Kamerverhuur via Airbnb ... 26
3.4.3 ROW en winst uit onderneming ... 27
3.5 Informatieverstrekking door de Belastingdienst en Airbnb ... 27
3.5.1 De Belastingdienst ... 27
3.5.2 Airbnb ... 29
3.5.3 Toetsing van de verstrekte informatie ... 29
3.6 Conclusie ... 30
4
4.1 Inleiding ... 32
4.2 Kwalificatie permanente verhuur ... 32
4.3 Eigenwoningregeling, beleggen of ondernemen? ... 33
4.3.1 Verhuur van de gehele woning ... 33
4.3.2 Kamerverhuur via Airbnb ... 36
4.4 De fiscale gevolgen van permanente verhuur via Airbnb ... 36
4.4.1 De fiscale gevolgen van het permanent verhuren van de gehele woning ... 36
4.4.2 De fiscale gevolgen van permanente kamerverhuur via Airbnb ... 37
4.5 Informatieverstrekking door de Belastingdienst en Airbnb ... 38
4.5.1 De Belastingdienst ... 38
4.5.2 Airbnb ... 39
4.5.3 Toetsing van de verstrekte informatie ... 40
4.6 Conclusie ... 40
5. Conclusie ... 43
5.1 Inleiding ... 43
5.2 Beantwoording deelvragen ... 43
5.2.1 Wat zijn de voor- en nadelen van verhuur via Airbnb voor de welvaart en samenleving in Nederland? ... 43
5.2.2 Wat zijn de gevolgen van tijdelijke verhuur op de eigenwoningregeling? ... 44
5.2.3 Wat zijn de gevolgen van permanente verhuur op de eigenwoningregeling? ... 45
5.3 Beantwoording centrale vraag ... 46
5.4 Conclusie ... 47
Bibliografie ... 49
5
Afkortingenlijst
KvK Kamer van Koophandel
ROW Resultaat uit overige werkzaamheid Wet IB 1964 Wet op de inkomstenbelasting 1964 Wet IB 2001 Wet op de inkomstenbelasting 2001
6
1. Inleiding
1.1 Aanleiding
In Nederland begint de circulaire economie steeds meer vorm te krijgen. Mensen verhuren hun auto via platforms als SnappCar1 en MyWheels2, verhuren hun woning via Airbnb3 of boeken een lift op BlaBlaCar4. Vooral Airbnb heeft de laatste jaren een enorme groei doorgemaakt. In 2013 heeft de gemeente Amsterdam onderzoek gedaan naar toeristisch verhuur van woningen via Airbnb waaruit blijkt dat in 2013 4.500 gehele woningen werden verhuurd via Airbnb.5 Uit een meer recenter rapport van de gemeente Amsterdam blijkt dat het aantal gehele woningen dat in 2015 werd verhuurd via Airbnb gestegen is tot 14.410 en dat er daarnaast nog 3.677 woningen gedeeltelijk verhuurd zijn.6
Verhuren van kamers en woningen via Airbnb heeft gevolgen voor de Nederlands economie. Uit onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat de circulaire economie en dus ook verhuur via Airbnb een positief effect heeft op de welvaart omdat spullen en woningen efficiënter gebruikt worden.7 Aan de andere kant heeft verhuur via Airbnb ook negatieve gevolgen. Doordat particulieren hun woning of een gedeelte van hun woning ter beschikking stellen voor toeristische verhuur krijgt de hotelbranche meer concurrentie.8 In tegenstelling tot hotels hebben particulieren minder te maken met bepaalde regels en vergunningen waardoor particulieren relatief makkelijker kunnen toetreden tot de markt dan reguliere ondernemingen.9 Verhuur via Airbnb heeft niet alleen negatieve gevolgen voor de concurrentieverhoudingen, maar ook voor de Belastingdienst. De Vos stelt dat particulieren over het algemeen geen kennis hebben over de fiscale regels met betrekking tot verhuur via Airbnb.10 Deze onduidelijkheid bij particulieren is volgens hem één van de redenen waarom veel inkomsten uit verhuur buiten het zicht van de Belastingdienst blijven.11 Ook Van Norden stelt dat particulieren die hun woning verhuren zich wellicht realiseren dat zij
1 Zie:https://www.snappcar.nl/?gclid=CNDC9-uvgc4CFesV0wod1ugIkQ 2 Zie: https://mywheels.nl/ 3 Zie: https://www.airbnb.nl/ 4 Zie: https://www.blablacar.nl/
5 Gemeente Amsterdam, ''Notitie toeristische verhuur van woningen (''vakantieverhuur'') in Amsterdam'',
2013, blz. 2.
6
Gemeente Amsterdam, ''Evaluatie toeristische verhuur van woningen'', 2016, blz. 49.
7 Planbureau voor de leefomgeving, ''Vergroenen en verdienen, op zoek naar kansen voor de Nederlandse
economie'', 2013, blz. 7.
8
Planbureau voor de leefomgeving, ''Vergroenen en verdienen, op zoek naar kansen voor de Nederlandse economie'', 2013, blz. 7.
9
K. Frenken, T. Meelen, M. Arets en P. van de Glind, ''Wat is nu eigenlijk deeleconomie?'', 2015, Me Judice,
blz. 1.
10 A. de Vos, ''De fiscus maakt ook deel uit van de ruileconomie'' in Het Financiële Dagblad 13-6-2015 11
7 belastingplichtig worden, maar geen kennis hebben over de fiscale gevolgen van verhuur.12 Een andere reden voor het mislopen van inkomsten uit verhuur via Airbnb is het gebrek aan controle door de Belastingdienst volgens De Lange.13
Een particulier die zijn woning geheel of gedeeltelijk verhuurt via Airbnb krijgt te maken met verschillende fiscale aspecten. Een verhuurder kan niet alleen belastingplichtig worden voor de omzetbelasting14, maar moet ook toeristenbelasting15 inhouden. Bovendien kunnen door de verhuur
de gemeentelijke heffingen16 en de inkomstenbelasting worden beïnvloed. Met betrekking tot de inkomstenbelasting bestaat er namelijk onduidelijkheid over wanneer gehele of gedeeltelijke verhuur moet worden aangemerkt als een onderneming.
Zoals reeds is opgemerkt bestaat er onduidelijkheid omtrent de fiscale aspecten van
woningverhuur via Airbnb waardoor het relevant is om de fiscale gevolgen van verhuur te belichten. Doordat het echter niet mogelijk is om alle fiscale aspecten te behandelen richt dit onderzoek zich op de fiscale gevolgen met betrekking tot de inkomstenbelasting en met name de eigenwoningregeling. Doordat de eigenwoningregeling een complexe regeling is wordt deze in dit onderzoek niet
behandeld.17 Dit onderzoek richt zich op de vraag of verhuur via Airbnb gevolgen heeft voor de toepassing van de eigenwoningregeling en de discussie die is ontstaan als gevolg van de toename van de deeleconomie en meer specifiek verhuur via Airbnb. Ook wordt in dit onderzoek gekeken naar de informatieverstrekking door de Belastingdienst en Airbnb en wordt gekeken of het nodig is om de verstrekte informatie uit te breiden.
1.2 Centrale vraag en deelvragen
Het doel van dit onderzoek is om de fiscale aspecten van woningverhuur of gedeeltelijke woningverhuur via Airbnb te belichten met betrekking tot de eigenwoningregeling in de inkomstenbelasting. Daarom luidt de centrale vraag in dit onderzoek:
Wat is de invloed van tijdelijke en permanente verhuur via Airbnb op de eigenwoningregeling?
Om een antwoord te kunnen formuleren op deze vraag dient er eerst een aantal deelvragen te worden beantwoord. In hoofdstuk 2 wordt de eerste deelvraag beantwoord: Wat zijn de voor- en
nadelen van verhuur via Airbnb voor de welvaart en samenleving in Nederland? In dit hoofdstuk
wordt onderzoek gedaan naar de economische, maatschappelijke en fiscale gevolgen van verhuur via
12
G. van Norden, Fiscaliteit en de nieuwe economie, 2015, NTFR 2015/2205, blz. 4.
13
R. de Lange, ''Belastingdienst opent aanval op Airbnb'' in Het Financiële Dagblad 12-6-2015
14 Belastingplicht voor de Omzetbelasting kan ontstaan op grond van art. 9 BTW-richtlijn jo. art. 7 Wet OB 1968 15
Belastingplicht voor de Toeristenbelasting ontstaat op grond van art. 244 van de Gemeentewet
16
Voorbeelden zijn afvalstoffenheffing, rioolrecht, verontreinigingsheffing en de Onroerend Zaakbelasting
17 Zie voor een uiteenzetting van de eigenwoningregeling bijvoorbeeld A.J.M. Arends, Cursus Belastingrecht,
8 Airbnb op de Nederlandse economie en samenleving.
In het volgende hoofdstuk wordt een antwoord geformuleerd op de vraag: Wat zijn de
gevolgen van tijdelijke verhuur op de eigenwoningregeling? In dit hoofdstuk wordt gekeken of een
tijdelijk verhuurd gedeelte van de eigen woning nog onderdeel uitmaakt van de eigenwoningregeling. Ook wordt onderzoek gedaan naar de gevolgen als het verhuurde gedeelte wel of geen onderdeel uitmaakt van de eigenwoningregeling. Tot slot wordt onderzoek gedaan naar welke informatie de Belastingdienst en Airbnb verstrekken met betrekking tot tijdelijke verhuur en wordt getoetst of het nodig is om deze informatie uit te breiden.
In hoofdstuk 4 wordt de laatste deelvraag behandeld: Wat zijn de gevolgen van permanente
verhuur op de eigenwoningregeling? In dit hoofdstuk wordt onderzoek gedaan naar de aspecten en
de gevolgen van permanente verhuur met betrekking tot de inkomstenbelasting. Ook wordt onderzoek gedaan naar welke informatie de Belastingdienst en Airbnb verstrekken met betrekking tot permanente verhuur en wordt getoetst of deze informatie uitgebreid zou moeten worden.
1.3 Onderzoeksopzet
Om de deelvragen te beantwoorden en daarmee een antwoord te formuleren op de centrale vraag wordt een literatuuronderzoek gedaan. Om de voor- en nadelen te onderzoeken van verhuur via Airbnb op de Nederlandse welvaart en samenleving wordt gebruikt gemaakt van rapporten en vakliteratuur. In §1.1 is geconstateerd dat particulieren over het algemeen niet bekend zijn met de fiscale regels met betrekking tot verhuur via Airbnb. Om te toetsen of er behoefte is aan meer informatie wordt voor het onderzoek naar de informatieverstrekking door de Belastingdienst en Airbnb gebruikgemaakt van de websites van deze instanties en telefonisch contact. Tot slot wordt gebruikgemaakt van jurisprudentie, vakliteratuur en de parlementaire geschiedenis om de gevolgen van verhuur via Airbnb op de eigenwoningregeling te onderzoeken.
9
2. De gevolgen van verhuur via Airbnb voor de Nederlandse
welvaart en samenleving
2.1 Inleiding
In dit hoofdstuk wordt een antwoord geformuleerd op de eerste deelvraag in dit onderzoek: Wat zijn de voor- en nadelen van verhuur via Airbnb voor de welvaart en samenleving in Nederland? In dit hoofdstuk wordt de discussie over verhuur via Airbnb belicht en wordt onderzoek gedaan naar de economische, maatschappelijke en fiscale gevolgen voor de Nederlandse welvaart en maatschappij. Als eerst wordt gekeken naar hoe de verdeling is met betrekking tot verhuur via platforms als Airbnb en wat er aan wetten en beleid is. Vervolgens wordt onderzoek gedaan naar de gevolgen die verhuur via Airbnb heeft op de Nederlandse economie en samenleving en tot slot wordt de fiscale
problematiek omtrent Airbnb toegelicht.
2.2 Verhuur via Airbnb in Nederland
2.2.1 De cijfers
Sinds de introductie in 2008 heeft Airbnb een zodanige groei doorgemaakt dat het in 2015 meer aanbod van kamers en woningen had dan hotelketens als Van der Valk, NH en Accor.18 Uit onderzoek blijkt dat het aantal kamers en woningen dat verhuurd en gehuurd wordt via Airbnb aan het stijgen is. In 2014 blijkt 13% van de bevolking bekend te zijn met het platform en 1,6% van de bevolking maakte ook daadwerkelijk gebruik van Airbnb wat op een totaal aantal gebruikers van 214.000 uitkomt. In 2015 blijken deze aantallen te zijn gestegen naar 24% respectievelijk 2,3%.19
In 2015 is het totaal aantal kamers en woningen dat verhuurd wordt via Airbnb 24.294. Het grootste gedeelte van de verhuurders bevindt zich in Amsterdam gevolgd door Utrecht, Den Haag en Rotterdam.20 De gemeente Amsterdam heeft in 2013 onderzoek gedaan naar het aantal woningen dat verhuurd wordt in Amsterdam via Airbnb.21 Hieruit blijkt dat het totaal aantal woningen dat verhuurd werd in 2013 4.500 bedraagt en dat er daarnaast 175.000 overnachtingen waren geboekt via Airbnb. In dit rapport is geen onderzoek gedaan naar het kamerverhuur via Airbnb.22 In 2015 heeft de gemeente Amsterdam dit onderzoek nogmaals uitgevoerd, maar dan voor zowel
18 ING Economisch Bureau, Hotels en de deeleconomie - Kansrijke strategieën voor hotels, 2015, blz. 5 19
Newcom Research & Consultancy, onderzoek deeleconomie 2015, blz. 5. Dit onderzoek is gebaseerd op het gedeelte van de bevolking dat 15 jaar en ouder is.
20 Newcom Research & Consultancy, onderzoek deeleconomie 2015 21
Gemeente Amsterdam, ''Notitie toeristische verhuur van woningen (''vakantieverhuur'') in Amsterdam'', 2013
22 Gemeente Amsterdam, ''Notitie toeristische verhuur van woningen (''vakantieverhuur'') in Amsterdam'',
10 woningverhuur als kamerverhuur via Airbnb.23 Hieruit blijkt dat het aantal woningen dat verhuurd wordt is gestegen tot 14.410. Daarnaast worden nog eens 3.677 kamers verhuurd in de gemeente Amsterdam door middel van Airbnb.24
In Utrecht, Den Haag en Rotterdam heeft het aantal woningen en kamers dat verhuurd wordt door particulieren ook een stijging laten zien.25 Het aanbod in Utrecht heeft in 2015 een stijging van 120% laten zien waardoor het totaal aantal accommodaties dat verhuurd wordt in april 2016 2.950 bedraagt. Den Haag en Rotterdam tonen een stijging van 61% respectievelijk 47%.26
2.2.2 Regulering in Nederland
Doordat verhuur via Airbnb aan het stijgen is in Nederland wordt het noodzakelijk om regels en wetten op te stellen om deze vorm van circulaire economie te reguleren. Er bestaat niet alleen onzekerheid over de juridische aspecten van verhuur zoals aansprakelijkheid bij schade, maar ook over de fiscale aspecten. De Minister van Economische Zaken heeft in een brief aan het kabinet gesteld dat er beleid moeten worden opgesteld om de verhuur te reguleren. De Minister is echter wel van mening dat de problemen zich vooral lokaal voordoen waardoor gemeenten zelf beleid moeten opstellen om de problemen die verhuur via Airbnb veroorzaakt op te lossen.27
De gemeente Amsterdam heeft als gevolg van de groei van Airbnb in 2014 beleid opgesteld waar verhuurders zich aan moeten houden.28 Ten eerste moet een verhuurder de hoofdbewoner zijn van de woning en als zodanig ingeschreven staan in de Basisregistratie Personen. Ten tweede mag de woning of een gedeelte van de woning niet langer dan twee maanden per jaar worden verhuurd. Ten derde moet de woning brandveilig zijn en mag de woning aan maximaal vier personen
tegelijkertijd worden verhuurd. Bovendien mag er geen sprake zijn van overlast en moet toestemming verleend worden door de Vereniging van Eigenaren in het geval bij een woning in eigendom en van de verhuurder in het geval van een huurwoning. Tot slot geeft de gemeente Amsterdam aan dat er inkomstenbelasting en toeristenbelasting moet worden betaald en dat de inkomsten uit vakantieverhuur moeten worden opgegeven bij de Belastingdienst.29 De gemeente Amsterdam heeft bovendien met Airbnb afgesproken dat Airbnb de toeristenbelasting zal inhouden.
In andere gemeentes bestaat nog geen wet- en regelgeving gericht op verhuur via Airbnb.
23
Gemeente Amsterdam, ''Evaluatie toeristische verhuur van woningen'', 2016
24 Gemeente Amsterdam, ''Evaluatie toeristische verhuur van woningen'', 2016, blz. 49. 25
C. Verlouw, Nederlandse steden overleggen over regelgeving Airbnb in Trouw 2-5-2016
26 C. Verlouw, Nederlandse steden overleggen over regelgeving Airbnb in Trouw 2-5-2016
27 Brief aan de Voorzitter van de Tweede Kamer van 18 december 2015, Werken aan toekomstbestendige
wetgeving: digitale platforms en de deeleconomie, waaronder particuliere verhuur aan toeristen (Airbnb), DGBI-R&I / 15166286,blz. 5
28 Zie: https://www.amsterdam.nl/veelgevraagd/?caseid={9B2C2273-F797-460B-AD20-05DFB9F6F39F} 29
11 Daarentegen zijn er gemeentes waaronder de gemeente Rotterdam die aan het onderhandelen zijn met Airbnb over het innen van de toeristenbelasting zoals dat in de gemeente Amsterdam gebeurt.30
2.3 De economische gevolgen van verhuur via Airbnb
De deeleconomie en meer specifiek verhuur via Airbnb heeft gevolgen voor de Nederlandse welvaart. Doordat Airbnb fungeert als tussenpersoon en werkt als een transactieplatform hebben verhuurders de mogelijkheid om direct en eenmalig te handelen met potentiële huurders. Door deze manier van verhuur worden de instapkosten voor verhuurders lager en kunnen zij eenvoudig
toetreden tot de markt.31 Airbnb leidt er dus toe dat particulieren de mogelijkheid krijgen om te concurreren met de hotelbranche. Als gevolg van de toenemende concurrentie komen prijzen echter onder druk te staan en dalen de winstmarges in het bedrijfsleven. Hotels kunnen namelijk door regelgeving en hogere kosten niet hun prijzen verlagen tot het niveau van particuliere
accommodaties. Daarentegen zijn hotels ook gericht op grotere reisgezelschappen waardoor hotels die zich voornamelijk richten op grotere reisgezelschappen minder vatbaar zijn voor de concurrentie van particuliere aanbieders.32
Verder heeft Airbnb een positieve invloed op het aantrekken van toerisme wat inkomsten oplevert voor de Nederlandse economie.33 Verhuurders op Airbnb kunnen namelijk zelf hun prijs bepalen, maar deze prijs ook aanpassen wanneer dit wenselijk is. Op deze manier worden de prijzen aangepast aan de specifieke marktomstandigheden. Als gevolg van dit prijsmechanisme en de flexibele toegang voor verhuurders krijgen particulieren toegang tot diverse accommodaties in verschillende prijsklassen. Bovendien dalen de prijzen voor een overnachting als gevolg van de opkomst van Airbnb.34 Hierdoor worden zowel buitenlandse als binnenlandse toeristen gestimuleerd om te reizen en overnachten in Nederland en stijgt de vraag naar kamers en woningen. Verhuur via Airbnb kan leiden tot een hogere welvaart als gevolg van de toenemende vraag en opbrengsten, maar door de geringe omvang van de huidige deeleconomie heeft verhuur via Airbnb momenteel een geringe invloed op de Nederlandse economie.35
Het voordeel van de opkomst van Airbnb ligt voornamelijk bij de consument. De huurders profiteren van de lagere prijzen als gevolg van de toenemende concurrentie en door de stijging van het aantal aangeboden accommodaties hebben consumenten meer keuzemogelijkheden. Bovendien is de transparantie in de huurmarkt via Airbnb hoog, doordat het platform werkt met beoordelingen van iedere accommodatie. Deze hoge mate van transparantie en het behouden van de
30
M. Timmer, '' Rotterdammers verhuren steeds vaker woning via Airbnb'' in RTV Rijnmond 6-8-2015
31 G. Werner, De economie van de deeleconomie, 2015, ESB 100 (4721), blz. 657. 32
ING Economisch Bureau, Hotels en de deeleconomie - kansrijke strategieën voor hotels, 2015, blz. 16.
33
G. Werner, De economie van de deeleconomie, 2015, ESB 100 (4721), blz. 658.
34 G. Werner, De economie van de deeleconomie, 2015, ESB 100 (4721), blz. 658. 35
12 concurrentiepositie kan resulteren in een hogere kwaliteit van de accommodaties. 36 Aan de andere kant heeft Airbnb een negatieve invloed op de vrije-sector huren. Als gevolg van de toenemende vraag worden huizen meer waard waardoor de huurprijzen zullen stijgen. Als gevolg hiervan worden lage inkomensgroepen die huren in de vrije sector gedwongen om te verhuizen naar plaatsen waar de huurprijzen lager liggen. 37
Daarnaast heeft Airbnb invloed op de arbeidsmarkt. Uit onderzoek blijkt dat een gedeelte van de verhuurders op Airbnb een dusdanige opbrengst genereert dat zij fungeren als deeltijd ondernemer. Airbnb zorgt dus dat het deeltijdondernemerschap wordt gestimuleerd. Ook zorgt Airbnb voor meer werkgelegenheid is de toeristenbranche, doordat het platform een positieve invloed heeft op het aantal toeristen in Nederland. Daarentegen heeft het platform een negatieve invloed op de arbeidsmarkt voor de hotelbranche. Als gevolg van de toenemende concurrentie door verhuur via Airbnb kan het aantal reguliere banen in de hotelbranche dalen.38 Ook hebben
particulieren die zich volledig richten op verhuur via Airbnb te maken met arbeidsonzekerheid. Inkomsten zijn afhankelijk van het aantal huurders waardoor er geen sprake is van een gelijkmatig inkomen en bovendien hebben verhuurders geen arbeidsrechten.39
Een ander gevolg van Airbnb voor de verhuurders is dat Airbnb een matchsysteem kent waardoor accommodaties relatief makkelijker gevonden worden door potentiële huurders dan op andere websites. Als gevolg van het toenemende aantal gebruikers wordt Airbnb nuttiger voor de verhuurders en ontstaat er een monopoliepositie op de verhuurmarkt waardoor soortgelijke platforms moeilijker kunnen concurreren.40 Daarentegen stelt de econoom Werner dat soortgelijke platforms niet worden belemmerd om te concurreren met Airbnb door de lage startkosten. Hierdoor hoeft de overheid niet in te grijpen met betrekking tot de monopoliepositie.41
Tot slot heeft verhuur via Airbnb gevolgen voor de woningmarkt. Uit onderzoek van het ING Economisch Bureau blijkt dat in toeristische gebieden als Amsterdam de huizenprijzen stijgen.42 De mogelijkheid om extra inkomsten te genereren door middel van Airbnb leidt er namelijk toe dat potentiële kopers meer overhebben voor een woning. Daarnaast wordt ook het kopen van een woning aantrekkelijker dan het huren van een woning door de mogelijkheid tot extra inkomsten. Hierdoor neemt de vraag naar koopwoningen toe wat leidt tot een stijging van de huizenprijzen.43
36
EPRS, The Cost of Non-Europe in the Sharing Economy, 2016, blz. 19.
37 K. Frenken, Deeleconomie onder één noemer, 2016, blz. 8. 38
ING Economisch Bureau, Ruim half miljoen huishoudens doen mee aan de deeleconomie, 2015, blz. 13.
39
S. Ranchordás, Regels voor de digitale deeleconomie, oftewel 'uber-regulering', 2016, Regelmaat
2016/31/0203, blz.104.
40
G. Werner, De economie van de deeleconomie, 2015, ESB 100 (4721), blz. 659.
41
G. Werner, De economie van de deeleconomie, 2015, ESB 100 (4721), blz. 659.
42 ING Economisch Bureau, Airbnb heeft flink opwaarts effect op Amsterdamse huizenprijzen, 2016 43
13 Ook Frenken stelt dat de vraag naar woningen toeneemt wat leidt tot een stijging van de waarde van een woning. Volgens hem leidt Airbnb er niet alleen toe dat koopprijzen van woningen stijgen, maar ook de huurprijzen.44 Hoewel huizenbezitters en verkopers profiteren van de waardestijging wordt het voor starters relatief moeilijker om een woning te kopen door de gestegen huizenprijzen.45
2.4 De maatschappelijke gevolgen van verhuur via Airbnb
De opkomst van Airbnb heeft niet alleen gevolgen voor de Nederlandse welvaart, maar heeft ook een aantal gevolgen voor de maatschappij. De opkomst van de deeleconomie kan een positief effect hebben op het milieu, doordat goederen efficiënt gebruikt worden. Deze duurzame consumptie kan ertoe leiden dat het totale energie- en materiaalverbruik omlaag gaat. Volgens Frenken et al. is dit met betrekking tot Airbnb niet het geval. Hoewel woningen en kamers efficiënter benut worden, draagt de verhuur bij aan een stijging van de luchtvaart als gevolg van het aantrekken van toerisme. Hierdoor zijn de milieueffecten van verhuur via Airbnb niet positief zoals wel het geval is bij andere vormen van de deeleconomie.46 Aan de andere kant leidt Airbnb ertoe dat accommodaties
geografisch meer verspreid zijn en dat er minder hotels en dergelijke hoeven te worden gebouwd om in de accommodatiebehoefte te voorzien.47
Airbnb heeft niet alleen effect op het milieu, maar heeft ook effect op de sociale cohesie in Nederland. Volgens Frenken zorgt het systeem van beoordelingen op Airbnb dat verhuurders worden beloond voor sociaal gedrag. Positieve beoordelingen wekken namelijk vertrouwen bij potentiële huurders wat kan leiden tot meer inkomsten voor de verhuurders.48 Echter, hij stelt ook dat verhuur via Airbnb leidt tot een stijging van de ongelijkheid in Nederland. Alleen mensen met relatief veel bezit kunnen bijverdienen aan verhuur via Airbnb omdat zij eigendommen hebben om te verhuren wat veelal niet het geval is bij de relatief lage inkomensgroepen. Bovendien bieden de relatief hoge inkomensgroepen kwalitatief betere woningen en kamers aan dan de relatief lage inkomensgroepen waardoor mensen in de lagere inkomensgroepen in beperkte mate kunnen deelnemen aan verhuur via Airbnb en de deeleconomie in het algemeen.49 Aan de andere kant stelt hij dat de
inkomensongelijkheid ook weer afneemt, doordat de lage inkomensgroepen profiteren van de lagere huurprijzen op Airbnb en niet worden belemmerd om te participeren op Airbnb.50
Niet alleen de ongelijkheid tussen de hoge- en lage inkomensgroepen neemt toe door de
44
K. Frenken, Deeleconomie onder één noemer, 2016, blz. 9.
45 ING Economisch Bureau, Airbnb heeft flink opwaarts effect op Amsterdamse huizenprijzen, 2016 46
K. Frenken, T. Meelen, M. Arets en P. van de Glind, ''Wat is nu eigenlijk deeleconomie?'', 2015, Me Judice, blz. 2.
47 ShareNL in opdracht van Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Milieu-impact en -kansen deeleconomie,
2015, blz. 102.
48
K. Frenken, Deeleconomie onder één noemer, 2016, blz. 13.
49 K. Frenken, Deeleconomie onder één noemer, 2016, blz. 8. 50
14 invloed van Airbnb, maar ook de kloof tussen de jonge generaties en de oude generaties. Uit
onderzoek blijkt namelijk dat ouderen meer bezwaar hebben tegen het gebruik van andermans spullen en tegen het uitlenen van de eigen spullen dan jongeren. Dit komt doordat jongeren meer bekend zijn met technieken als internet, beoordelingen en social media. Hierdoor neemt de
ongelijkheid tussen deze generaties toe, maar deze ongelijkheid zal in de toekomst afnemen, doordat de vergrijzing zal afnemen.51
Verder heeft verhuur via Airbnb ook invloed op de veiligheid van de gebruikers. Door het gebrek aan regels is er veelal sprake van misbruik, doordat sommige particulieren hun huis permanent verhuren zonder hotelvergunning. Hierdoor zijn zaken als verzekeringen en
brandveiligheid vaak niet aan de orde omdat er geen sprake is van controle. Bovendien leidt het illegaal verhuren van woningen en kamers regelmatig tot overlast bij omwonenden.52
Tot slot stellen verschillende economen zoals Frenken en Rachordas dat de privacy van gebruikers van Airbnb in het geding is. Om het zoek- en match systeem te laten werken heeft Airbnb specifieke gegevens nodig van de huurders en verhuurders om deze aan elkaar te matchen. Frenken is van mening dat door het gebrek aan privacy mensen sociaal wenselijk gedrag vertonen om een positieve beoordeling te ontvangen waardoor er uiteindelijk minder sociaal contact wordt gemaakt.53 Doordat Airbnb beoordelingen en gegevens beschikbaar stelt aan gebruikers gaan vooroordelen en discriminatie ook een rol spelen. Uit onderzoek blijkt dat mensen met een donkere huidskleur in de Verenigde Staten 12% minder huur kunnen vragen als andere Amerikanen. Verder blijkt dat mensen die spelfouten maken in hun advertentie als minder betrouwbaar worden gezien.54 Ook het platform zelf doet aan discriminatie. Airbnb bepaalt namelijk zelf wie er mag participeren op het platform zonder enige transparantie en criteria. Een voorbeeld hiervan is dat Airbnb onlangs 170 advertenties heeft verwijderd zonder een reden aan te geven.55
2.5 De fiscale problematiek omtrent verhuur via Airbnb
2.5.1 Kwalificatieproblemen
Naast economische en maatschappelijke gevolgen heeft verhuur via Airbnb ook een aantal fiscale gevolgen. Zoals in §1.1 reeds is opgemerkt bestaat er onduidelijkheid onder particulieren over de fiscale rechten en plichten van verhuurders. Veel inkomsten uit verhuur blijven als gevolg van dit informatiegebrek buiten het zicht van de Belastingdienst. Bovendien is Airbnb niet verplicht om gegevens uit te wisselen met de Belastingdienst waardoor de Belastingdienst geen controle kan
51
ING Economisch Bureau, Ruim half miljoen huishoudens doen mee aan de deeleconomie, 2015, blz. 14.
52 S. Rachordas, Regels voor de digitale deeleconomie, oftewel 'uber-regulering', 2016, Regelmaat
2016/31/0203, blz. 104.
53
K. Frenken, Deeleconomie onder één noemer, 2016, blz. 11.
54 J. Schor, Debating the sharing economy, 2014, Great Transition Initiative, blz. 8. 55
15 uitoefenen op de inkomsten uit verhuur die wel worden opgegeven. 56
Een van de redenen waarom er onduidelijkheid bestaat over de fiscale aspecten van verhuur en de eigenwoningregeling komt doordat verhuur op verschillende manieren gekwalificeerd kan worden binnen de Wet IB 2001. De kwalificatie hangt af van het normale gebruik van de woning, de regelmaat waarmee de woning wordt verhuurd en de mate waarin er overige werkzaamheden worden verricht ten behoeve van de verhuur.57 Ten eerste kan er onderscheid gemaakt worden
tussen permanente verhuur en tijdelijke verhuur. In het geval van permanente verhuur rijst de vraag of er nog wel sprake is van een eigen woning, doordat de woning niet meer als hoofdverblijf tot de beschikking van de eigenaar staat. Ook is het mogelijk dat een gedeelte van de eigen woning
permanent wordt verhuurd waardoor dit kwalificatieprobleem een grotere rol speelt. Naast de vraag of sprake is van een eigen woning kan permanente verhuur eventueel aangemerkt worden als een belegging of als een onderneming. Als sprake is van een belegging valt de verhuur in box 3 van de Wet IB en als er sprake is van een onderneming worden de inkomsten gekwalificeerd als winst uit onderneming in box 1 van de Wet IB.
Naast permanente verhuur kan een woning of een gedeelte van de woning ook tijdelijk worden verhuurd zoals veelal het geval is bij verhuur via Airbnb. In het geval van tijdelijke verhuur speelt de eigenwoningregeling een grote rol, doordat de eigenwoningregeling een aantal specifieke regelingen kent die zijn gericht op tijdelijke verhuur. Net als bij permanente verhuur is het bij
tijdelijke verhuur ook mogelijk dat de verhuur niet onder de eigenwoningregeling valt als er sprake is van beleggen, ondernemen of resultaat uit overige werkzaamheden.58 Het onderzoek naar de
kwalificatie van tijdelijke en permanente verhuur via Airbnb vindt plaats in de volgende hoofdstukken.
De inkomstenbelasting kent een regeling met betrekking tot tijdelijke verhuur, waarbij niet alle inkomsten in aanmerking hoeven te worden genomen. Op grond van art. 3.113 Wet IB wordt maar 70% van de inkomsten uit verhuur in aanmerking genomen als voordeel als sprake is van een tijdelijke terbeschikkingstelling.
Daarnaast kent de inkomstenbelasting de kamerverhuurvrijstelling.59 Deze regeling houdt in dat wanneer de inkomsten niet meer bedragen dan €5.069 per jaar, deze inkomsten worden
vrijgesteld op grond van art. 3.114 Wet IB. Aan deze regeling zijn echter wel een aantal voorwaarden verbonden. Ten eerste moet het gedeelte van de woning dat verhuurd wordt anders dan voor korte
56
A. de Vos, ''Delende burger zet fiscus aan het denken'' in Het Financiële Dagblad 13-6-2015
57 P. Pipping-van der Storm, Appartement Inkomsten Regelt Belastingdienst Nu Beter? 2015, VP-Bulletin
2015/37, blz. 38.
58
P. Pipping-van der Storm, Appartement Inkomsten Regelt Belastingdienst Nu Beter? 2015, VP-Bulletin
2015/37, blz. 38
59
16 termijn ter beschikking gesteld worden. Ten tweede moet het verhuurde gedeelte onderdeel zijn van de woning en geen zelfstandige woonruimte. Ten derde moet de woning gekwalificeerd zijn als een eigen woning die als hoofdverblijf ter beschikking staat aan de eigenaar van de woning. Tot slot moet zowel de verhuurder als de huurder gedurende de tijd van de verhuur op het adres van de woning staan ingeschreven in de basisregistratie personen.60
2.5.2 Nieuwe wetgeving
Doordat er onduidelijkheid bestaat over de kwalificatie van verhuur en de bestaande regels pleiten sommige economen voor nieuw fiscale normen en regels om rekening te houden met de opkomst van de deeleconomie en met name verhuur via Airbnb. Pipping-van der Storm is van mening dat de overheid vaste kwalificatieregels moet opstellen voor de verwerking van huuropbrengsten in de aangifte inkomstenbelasting.61 Hiermee wordt het doen van aangifte voor de verhuurders eenvoudiger gemaakt. Daarnaast stelt zij dat door middel van een wetswijziging een voorheffing moet worden ingevoerd of dat er afspraken met Airbnb moeten worden gemaakt. Op deze manier kan de Belastingdienst beter controle doen over de opgegeven verhuuropbrengsten en loopt de Belastingdienst geen inkomsten mis.62
Ook de econoom Frenken stelt dat de overheid nieuwe regels moet invoeren en telkens evalueren om de deeleconomie en verhuur via Airbnb beter te reguleren.63 Hij pleit voor beleid zoals dat in Amsterdam is ingevoerd, om te voorkomen dat Airbnb particulieren stimuleert om hun woning illegaal te verhuren. Verder stelt hij dat door middel van regulering de nadelige gevolgen met betrekking tot oneerlijke concurrentie teniet worden gedaan en dat verhuur via Airbnb meer in overeenstemming kan worden gebracht met de principes van de deeleconomie.64
Daarnaast pleit ook het ING Economisch Bureau voor nieuwe fiscale wetgeving om de controle op de verhuuropbrengsten te verbeteren en om de concurrentieverhoudingen tussen Airbnb en de reguliere hotelbranche gelijkmatig te verdelen. Niet alleen nieuwe fiscale wetgeving is nodig volgens dit onderzoek, maar ook regels met betrekking tot vergunningen,
veiligheidsmaatregelen en overdracht van beoordelingen tussen platforms. Bovendien leidt nieuwe wetgeving tot meer duidelijkheid bij potentiële verhuurders waardoor particulieren gestimuleerd worden om hun woning of een gedeelte daarvan te verhuren. Dit kan een positief effect hebben op
60
N. Gorissen, NDFR - Deel Inkomstenbelasting - Wet IB 2001 - Art. 3.114 Kamerverhuurvrijstelling, 2016
61
P. Pipping-van der Storm, Appartment Inkomsten Regelt Belastingdienst Nu Beter? 2015, VP-Bulletin
2015/37, blz. 41.
62
P. Pipping-van der Storm, Appartment Inkomsten Regelt Belastingdienst Nu Beter? 2015, VP-Bulletin
2015/37, blz. 41.
63 K. Frenken, Deeleconomie onder één noemer, 2016, blz. 14. 64
17 de welvaart in Nederland.65
Daarentegen is Van Norden van mening dat de overheid en de belastingautoriteiten geen nieuwe wetten en regels moeten opstellen om rekening te houden met de opkomst van de deeleconomie en Airbnb.66 Hij stelt dat de technologische ontwikkelingen op het gebied van de deeleconomie momenteel zo spoedig gaan dat nieuwe fiscale wetgeving geen rekening kan houden met de meest recente ontwikkelingen. Met betrekking tot de belastingplicht vindt hij dat de overheid geen specifieke kwalificatieregels moet opstellen, maar de bestaande open normen moet hanteren. Het probleem omtrent de onduidelijkheid van de fiscale gevolgen van verhuur en de deeleconomie in het algemeen moet de overheid volgens hem oplossen door middel van voorlichting en de
belastinginkomsten moeten gewaarborgd worden door middel van handhaving en controle.67
2.6 Conclusie
In dit hoofdstuk zijn de economische, maatschappelijke en fiscale gevolgen belicht van verhuur via Airbnb om een antwoord te formuleren op de vraag: wat zijn de voor- en nadelen van verhuur via Airbnb voor de welvaart en samenleving in Nederland? Als eerst is gekeken in hoeverre gebruik gemaakt wordt van Airbnb in Nederland en of er regulering bestaat van deze vorm van de
deeleconomie. Daarna is onderzoek gedaan naar de gevolgen die Airbnb heeft op de Nederlandse economie en samenleving. Tot slot is de fiscale problematiek omtrent Airbnb toegelicht.
Uit onderzoek blijkt dat het aantal gebruikers van Airbnb in Nederland aan het stijgen is. De grootste stijging heeft plaatsgevonden in Amsterdam met een stijging van 4.500 verhuurde woningen in 2014 naar 14.410 verhuurde woningen in 2015. Daarnaast werden in 2015 nog eens 3.677 kamers verhuurd via Airbnb in Amsterdam. Ook andere gemeentes in Nederland laten een stijging zien van het aantal verhuurders op Airbnb. Ondanks dat het aantal gebruikers van Airbnb aan het stijgen is, is er weinig tot geen beleid opgesteld ten aanzien van deze manier van verhuur. Tot nog toe is
Amsterdam de enige gemeente die beleid heeft opgesteld waar verhuurders zich aan moeten houden. Dit beleid ziet onder meer op het betalen van toeristenbelasting en inkomstenbelasting. Ook andere gemeenten zoals de gemeente Rotterdam zijn aan het onderhandelen met Airbnb over het innen van toeristenbelasting.
De opkomst van de deeleconomie en meer in het bijzonder Airbnb heeft gevolgen voor de Nederlandse economie. Doordat het aantal particulieren verhuurders stijgt, krijgt de hotelbranche te maken met oneerlijke concurrentie doordat particulieren niet te maken hebben met vergunningen en dergelijke. Daarentegen is Airbnb in tegenstelling tot de hotelbranche niet gericht op grote
65
ING Economisch Bureau, Hotels en de deeleconomie -Kansrijke strategieën voor hotels, 2015, blz. 6.
66
G. van Norden, Fiscaliteit en de nieuwe economie, 2015, NTFR 2015/2205, blz. 4. Zijn artikel spitst zich op zowel de omzetbelasting als de inkomstenbelasting, maar deze opmerking wordt in het algemeen gesteld.
67
18 reisgezelschappen. Daarnaast heeft het platform een positieve invloed op de inkomsten uit toerisme. Airbnb stimuleert reizen en overnachten in Nederland doordat consumenten keuzemogelijkheden hebben in verschillende prijsklassen waardoor het aantal toeristen stijgt. Dit heeft een positief effect op de welvaart in Nederland. Echter, door de geringe omvang van de huidige deeleconomie en verhuur via Airbnb is de invloed op de welvaart momenteel gering.
Ook de consumenten profiteren van Airbnb. Door toenemende concurrentie dalen de huurprijzen en hebben consumenten meer keuzemogelijkheden. Bovendien heeft het platform een hoge transparantie door het systeem van beoordelingen. Aan de andere kant heeft Airbnb een negatieve invloed op de vrije-sector huren aangezien deze stijgen als gevolg van de toenemende vraag. Verder heeft Airbnb invloed op de arbeidsmarkt. Hoewel het deeltijdondernemerschap
gestimuleerd wordt door het platform, heeft het een negatieve invloed op het aantal reguliere banen in de hotelbranche als gevolg van de toenemende concurrentie. Tot slot leidt verhuur via Airbnb ertoe dat prijzen van koopwoningen en huurwoningen stijgen waardoor het voor starters relatief moeilijker wordt om een woning te kopen dan wel te huren.
Airbnb heeft niet alleen gevolgen voor de Nederlandse economie, maar ook voor de samenleving. Over het algemeen heeft de opkomst van de deeleconomie een positief effect op het milieu, doordat goederen efficiënter worden gebruikt. Ook woningen en kamers worden efficiënter benut door verhuur via Airbnb maar daar staat tegenover dat het toerisme toeneemt wat resulteert in een stijging van de vervuilende luchtvaart. Volgens verschillende economen bevordert Airbnb de sociale cohesie in Nederland, doordat het platform werkt met een systeem van beoordelingen en vertrouwen. Daarentegen werkt het ook ongelijkheid in de hand, doordat mensen met veel bezit eerder kunnen participeren op Airbnb dan mensen met weinig bezit. Echter, profiteren de lagere inkomensgroepen van de lagere prijzen op Airbnb waardoor ook voor deze inkomensgroepen reizen aantrekkelijker wordt. Airbnb heeft niet alleen invloed op de ongelijkheid tussen de hoge
inkomensgroepen en de lage inkomensgroepen, maar ook op de kloof tussen de jonge en oudere generaties. Deze ongelijkheid neemt echter af, doordat de vergrijzing zal afnemen.
Een ander maatschappelijk gevolg van Airbnb is dat de privacy en de veiligheid van gebruikers in het geding is. Door onduidelijkheid over de wetgeving met betrekking tot verhuur worden sommige woning illegaal verhuurd waardoor bijvoorbeeld de brandveiligheid niet gecontroleerd wordt. Bovendien heeft Airbnb specifieke gegevens nodig van huurders en
verhuurders om hun zoek- en matchsysteem optimaal te kunnen laten werken. Deze gegevens en beoordelingen worden beschikbaar gesteld aan potentiële huurders om vertrouwen te wekken. Dit werkt echter ook discriminatie in de hand wat blijkt uit een studie die is uitgevoerd in de Verenigde Staten.
19 kwalificatie van verhuur. Ten eerste kan onderscheid gemaakt worden tussen permanente en
tijdelijke verhuur. Ten tweede kan deze verhuur onder de eigenwoningregeling vallen, maar in sommige gevallen kwalificeert worden als winst uit onderneming, resultaat uit overige
werkzaamheden of als belegging. Bovendien kent de inkomstenbelasting een aantal specifieke regelingen met betrekking tot tijdelijke verhuur zoals de regeling betreffende tijdelijke verhuur (art. 3.113 Wet IB) en de kamerverhuurvrijstelling. Om deze onduidelijkheid op te lossen pleiten sommige economen zoals Frenken en Pipping-van der Storm voor nieuwe fiscale kwalificatieregels. Bovendien leidt nieuwe wetgeving tot betere controle waardoor er minder verhuuropbrengsten uit het zicht van de Belastingdienst blijven. Daarentegen stelt Van Norden dat de deeleconomie zo snel groeit dat nieuwe fiscale wetgeving niet de meest recente ontwikkelingen kan bijhouden. Hij stelt dat de overheid de bestaande open normen moet hanteren en de onduidelijkheid moet oplossen door middel van voorlichting.
20
3. Tijdelijke verhuur via Airbnb
3.1 Inleiding
Zoals aangegeven in §1.1 bestaat over de fiscale kwalificatie van verhuur onduidelijkheid onder particulieren. Enerzijds rijst de vraag of de eigenwoningregeling nog van toepassing is wanneer de woning geheel of gedeeltelijk tijdelijk wordt verhuurd via Airbnb en anderzijds rijst de vraag wat de fiscale gevolgen zijn wanneer de woning of het gedeelte van de woning niet meer onder
eigenwoningregeling valt. Bovendien bestaat onduidelijkheid over wanneer de
kamerverhuurvrijstelling van toepassing is. In dit hoofdstuk wordt eerst onderzoek gedaan naar wanneer verhuur van de woning wordt aangemerkt als tijdelijke terbeschikkingstelling. Vervolgens wordt getoetst of de eigenwoningregeling en de bijbehorende specifieke bepalingen nog van toepassing zijn en wat de gevolgen zijn als deze wel of niet van toepassing zijn. Daarna wordt
onderzoek gedaan welke informatie de Belastingdienst en Airbnb aan particulieren verstrekken in het kader van hun voorlichtingsactiviteiten met betrekking tot tijdelijke verhuur via Airbnb en tot slot wordt getoetst of deze voorlichting voor verbetering vatbaar is. Door middel van dit onderzoek wordt een antwoord geformuleerd op de deelvraag die in dit hoofdstuk centraal staat: Wat zijn de gevolgen van tijdelijke verhuur op de eigenwoningregeling?
3.2 Kwalificatie tijdelijke verhuur
Ook onder de Wet IB 1964 werd het begrip 'tijdelijk' heel ruim uitgelegd. Anders dan onder art. 3.113 Wet IB 2001 werd onder art. 42a lid 8 Wet IB 196468 niet alleen een woning die gedurende een vakantie of een paar weken verhuurd gekwalificeerd als tijdelijke ter beschikkingstelling, maar ook een woning die één of enkele jaren verhuurd werd.69
Onder de Wet IB 2001 wordt niet gekeken of de verhuur als tijdelijk wordt gekwalificeerd aan de hand van de duur van de verhuur, maar naar wat de bestemming en het feitelijke gebruik van de woning is.70 De beoordeling of een woning tijdelijk ter beschikking wordt gesteld vindt niet per kalenderjaar plaats, maar over een langere periode.71 Hierdoor is het moeilijk vast te stellen waar de grens tussen tijdelijke verhuur en permanente verhuur ligt. Echter, uit jurisprudentie blijkt dat onder de Wet IB 2001 de eigenwoningregeling slechts van toepassing is wanneer de woning als
hoofdverblijf ter beschikking staat aan de eigenaar.72 Hierdoor is de duur van de verhuur minder belangrijk geworden om vast te stellen of sprake is van tijdelijke of permanente verhuur en moet per
68 Deze wetsbepaling is de voorganger van art. 3.113 Wet IB 2001 69
Besluit Staatssecretaris van Financiën 6 februari 1998, DB97/5144, blz. 2.
70
J. van den Berg, De eigen woning, 2010, blz. 64.
71 Besluit van 24 november 2009, nr. CPP 2009/2342M, blz. 14. 72
21 individueel geval worden bekeken wat de intentie van de verhuurder is en of de verhuur nog onder de eigenwoningregeling valt.73
3.3 Toepassing van de eigenwoningregeling
3.3.1 Box 1: eigen woning
Wanneer de eigen woning tijdelijk wordt verhuurd moet de woning gekwalificeerd blijven als hoofdverblijf wil de eigenwoningregeling van toepassing zijn. Wanneer de eigen woning geheel of gedeeltelijk tijdelijk wordt verhuurd via Airbnb, blijft over het algemeen de eigenwoningregeling van toepassing, maar desondanks moet gekeken worden of de kwalificatie van hoofdverblijf in stand blijft. Wanneer een eigen woning gedeeltelijk tijdelijk wordt verhuurd moet gekeken worden of deze verhuur in aanmerking komt voor een vrijstelling of niet.
In bijvoorbeeld het arrest op 15 juni 2007 heeft de Hoge Raad geoordeeld dat de woning niet meer als hoofdverblijf ter beschikking stond aan de eigenaar omdat de eigenaar als militair was uitgezonden naar Curaçao en daar met zijn gezin was gaan wonen. De woning in Nederland werd gedurende de uitzending verhuurd en verloor de status van hoofdverblijf omdat de woning in Curaçao als hoofdverblijf werd aangemerkt.74 Hieruit blijkt dat het van belang is dat gedurende de periode van verhuur de woning nog steeds als hoofdverblijf gekwalificeerd moet zijn voor de eigenaar wil de eigenwoningregeling van toepassing zijn op de verhuuropbrengsten.
Daarnaast heeft de Staatssecretaris in het besluit van 24 november 200975aangegeven dat wanneer een woning tijdelijk wordt verhuurd tijdens bijvoorbeeld een vakantie of kortstondig verblijf in het buitenland, de tijdelijke verhuur regeling van art. 3.111 lid 7 Wet IB 2001 van toepassing blijft. Hij stelt namelijk dat de tijdelijke verhuur regeling niet van toepassing is wanneer het hoofdverblijf verplaatst wordt en dat dit niet het geval is bij verhuur tijdens bijvoorbeeld een vakantie.76 Op grond van art. 3.111 lid 7 Wet IB 2001 blijft de woning gekwalificeerd als hoofdverblijf en valt de woning en daarmee de verhuuropbrengsten nog steeds onder de eigenwoningregeling.
Op basis van het arrest van 15 juni 2007 en het besluit van 24 november 2009 waarin de Staatssecretaris zijn oordeel heeft gegeven over tijdelijke verhuur kan geconcludeerd worden dat verhuur via Airbnb er over het algemeen niet toe leidt dat de eigenwoningregeling niet meer van toepassing is. Verhuur via Airbnb is namelijk gericht op toeristische verhuur waardoor woningen voor korte duur worden verhuurd als de eigenaar bijvoorbeeld op vakantie is. Als gevolg hiervan dient de woning veelal nog steeds als hoofdverblijf voor de eigenaar. Het blijft echter wel van belang om per
73 P. Pipping-van der Storm, Appartement Inkomsten Regelt Belastingdienst Nu Beter? 2015, VP-bulletin
2015/37, blz. 38. 74 HR 15 juni 2007, ECLI:NL:HR:2007:BA7182 75 Besluit 24 november 2009, nr. CCP2009/2342M 76 Besluit 24 november 2009, nr. CCP2009/2342M, blz. 14.
22 individueel geval te controleren of een andere woning als hoofdverblijf kan worden aangemerkt tijdens de verhuur.
3.3.2 Box 1: winst uit onderneming
Hoewel tijdelijke verhuur via Airbnb van de gehele woning of een gedeelte daarvan in beginsel onder de eigenwoningregeling valt, kan dit echter anders zijn wanneer de verhuur gecombineerd wordt met arbeid. In dat geval is het namelijk mogelijk dat de verhuuropbrengsten aangemerkt kunnen worden als winst uit onderneming. Om als fiscale bron van winst uit onderneming aangemerkt te worden moet sprake zijn van een duurzame organisatie van arbeid en kapitaal, deelname aan het economisch verkeer en een winststreven.77 Een duurzame organisatie van arbeid en kapitaal ontstaat wanneer er kapitaal aanwezig is en zodanig arbeid wordt verricht dat een groter voordeel wordt behaald dan een reguliere belegger zou halen.78 Daarnaast vindt deelname aan het economisch verkeer plaats wanneer activiteiten worden verricht die buiten de privésfeer plaatsvinden en is sprake van een winststreven wanneer er met deze activiteiten een voordeel wordt beoogd.79
Particulieren die hun woning verhuren via Airbnb nemen deel aan het economisch verkeer, maar verrichten veelal minimale arbeid waardoor het rendement niet normaal vermogensbeheer te boven gaat. Wanneer een verhuurder naast de verhuur van de kamer of de gehele woning ook bijvoorbeeld ontbijt regelt voor de verhuurders tegen vergoeding ontstaat er een hoger rendement waardoor de verhuur kan kwalificeren als onderneming.
In de uitspraak van het Hof Amsterdam op 31 december 2004 heet het Hof geoordeeld dat er geen sprake was van een onderneming.80 De belanghebbende in deze zaak verhuurde via internet twee kamers die zij in eigendom had. In deze zaak heeft de verhuurder zelf een website laten maken waardoor er sprake was van aanloopkosten. Het Hof oordeelde dat belanghebbende niet
redelijkerwijs mocht verwachten dat er een voordeel werd behaald waardoor het verlies dat zij had geleden niet in aftrek kon worden gebracht doordat er geen sprake was van winst uit onderneming.81 Ook het Hof Arnhem oordeelde in zijn uitspraak op 22 augustus 1997 dat er geen sprake is van een onderneming als de activiteiten niet verder gaan dan huren innen, schoonmaken en het oplossen van problemen.82
Daarentegen besliste Hof Den Bosch dat de verhuur van een onzelfstandig gedeelte van een woonhuis kan worden aangemerkt als de exploitatie van een vermogensbestanddeel om er
77
Kamerstukken II 1998/99, 26727, 3, blz. 132 (MvT)
78 R. Freudenthal, Over een luie wetgever, en slapend rijke burgers, 2007, WFR 2007/1062, blz.1063. 79
R. Freudenthal, Over een luie wetgever, en slapend rijke burgers, 2007, WFR 2007/1062, blz.1063.
80
Hof Amsterdam 31 december 2014, ECLI:NL:DHAMS:2014:6049
81 Hof Amsterdam 31 december 2014, ECLI:NL:DHAMS:2014:6049 82
23 duurzaam opbrengst uit te verkrijgen, waardoor sprake is van een onderneming.83 Ook de Hoge Raad oordeelde in zijn arrest van 17 augustus 1994 inzake de verhuur van een onroerende zaak door een particulier dat er geen sprake was van normaal vermogensbeheer, doordat de eigenaar van het pand persoonlijke arbeid verrichte die gericht was op het rendabel maken van de onroerende zaak. De eigenaar verrichtte werkzaamheden als het schoonmaken van de gemeenschappelijke ruimtes, het innen de huur, onderhoudswerkzaamheden en het verzorgen van de administratie. Daarnaast stelde de eigenaar incidenteel gereedschap ter beschikking van derden. De Hoge Raad oordeelde dat door de verrichte arbeid de verhuur normaal vermogensbeheer te boven ging en de verhuuropbrengsten belast waren als winst uit onderneming.84
Verhuurders die opereren via Airbnb hebben niet te maken met aanloopkosten zoals in de uitspraak van 31 december 2014 en zullen hierdoor eerder de mogelijkheid hebben om winst te maken. Echter dienen de werkzaamheden aanzienlijk te zijn wil er sprake zijn van een onderneming. De staatssecretaris heeft op basis van jurisprudentie aangegeven dat de volgende elementen van belang zijn voor de kwalificatie van ondernemerschap: de duurzaamheid en omvang van de werkzaamheden, een organisatie van kapitaal en arbeid, de grootte van de bruto baten, de
winstverwachting, het lopen van risico ten aanzien van omzet, aansprakelijkheid en debiteuren, de mate van zelfstandigheid bij het verrichten van werkzaamheden, de beschikbare tijd, de bekendheid die naar buiten aan de werkzaamheid wordt gegeven zoals reclame, het aantal opdrachtgevers en het spraakgebruik wat in objectieve zin als zodanig wordt aangemerkt.85
Pipping-van der Storm is van mening dat de kortstondige verhuur via Airbnb over het algemeen niet leidt tot ondernemerschap, tenzij sprake is van andere activiteiten zoals ontbijt tegen vergoeding.86 In dat geval kan verhuur via Airbnb vergeleken worden met een bed&breakfast
waardoor er wel degelijk sprake is van een onderneming.87 Ook Van Norden stelt dat er vermoedelijk niet snel sprake is van winst uit onderneming bij tijdelijke verhuur doordat er over het algemeen geen sprake is van een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid.88
Per individueel geval moet dus beoordeeld worden of de verhuur via Airbnb leidt tot ondernemerschap. Doordat er vele aspecten zijn verbonden aan ondernemerschap zal verhuur via Airbnb over het algemeen niet leiden tot een onderneming omdat de geringe werkzaamheden niet leiden tot een hoger rendement dat normaal vermogensbeheer te boven gaat. Als gevolg hiervan
83 Hof 's Hertogenbosch 18 september 2009, ECLI:NL:GHSHE:2011:BU2919
84
HR 17 augustus 1994, ECLI:NL:HR:1994:ZC5731
85
Kamerstukken II 2014/15, 32642, 5, blz. 4.
86 Pipping-van der Storm, Appartement Inkomsten Regelt Belastingdienst Nu Beter? 2015, VP-Bulletin 2015/37,
blz. 40.
87
Pipping-van der Storm, Appartement Inkomsten Regelt Belastingdienst Nu Beter? 2015, VP-Bulletin 2015/37, blz. 40.
88
24 blijft de woning of het gedeelte van de woning dat verhuurd wordt onder de eigenwoningregeling vallen.
3.3.3 Box 1: ROW
Daarnaast kan het zijn dat de verhuur gekwalificeerd kan worden als resultaat uit overige werkzaamheid (hierna: ROW). Wanneer er arbeid wordt verricht in het economisch verkeer dat normaal vermogensbeheer te boven gaat en er voordeel wordt beoogd en kan worden verwacht is er sprake van een overige werkzaamheid.89 Verhuur via Airbnb is vaak voor relatief korte periodes waarbij verhuurders over het algemeen meer werkzaamheden uitvoeren dan bij verhuur voor relatief langere periodes. Werkzaamheden zoals de sleutel aan de nieuwe huurders overhandigen en
schoonmaken kunnen ertoe leiden dat de verhuur normaal vermogensbeheer te boven gaat.90 Bovendien stimuleert Airbnb de verhuurders om extra activiteiten te ontplooien met betrekking tot gastvrijheid om een positieve beoordeling te krijgen van de verhuurders.91
De jurisprudentie met betrekking tot ROW geeft een geschakeerd beeld. In bijvoorbeeld de uitspraak op 18 september 2009 heeft het Hof 's-Hertogenbosch bepaald dat er sprake was van ROW.92 In deze casus heeft de belanghebbende op zijn perceel een woning en een varkensstal staan die hij ter beschikking stelt aan particulieren om hun caravan te stallen. Het Hof stelt dat er sprake is van een zodanige werkzaamheid dat de verhuur normaal vermogensbeheer te boven gaat omdat belanghebbende en zijn echtgenote gedurende een langere periode bereikbaar moeten zijn om op afroep werkzaamheden te verrichten ten behoeve van de verhuur. Het Hof achtte de beperkte omvang van de werkzaamheden in dit arrest niet van belang.93
Daarentegen heeft het Hof Leeuwarden in zijn uitspraak op 29 januari 2010 geoordeeld dat de werkzaamheden niet normaal actief vermogensbeheer te boven gaan.94 In deze casus heeft de belanghebbende vijf woningen in bezit onderverdeeld in 27 kamers die hij verhuurt aan studenten. Belanghebbende houdt zich niet actief bezig met het verwerven van huurders en het normale onderhoud, maar verzorgt wel zelf de verhuuradministratie en bezoekt de woningen eenmaal per jaar. Bovendien heeft de belanghebbende een aantal contracten lopen met betrekking tot
brandveiligheid en schade gericht op de verhuur. Het Hof achtte in deze casus de werkzaamheden zodanig beperkt dat zij niet normaal vermogensbeheer te boven gaan.95
89 Kamerstukken II 1998/99, 26727, 3, blz. 132 (MvT)
90 P. Pipping-van der Storm, Appartement Inkomsten Regelt Belastingdienst Nu Beter? 2015, VP-Bulletin
2015/37, blz. 40.
91
P. Pipping-van der Storm, Appartement Inkomsten Regelt Belastingdienst Nu Beter? 2015, VP-Bulletin
2015/37, blz. 40.
92
Hof, 's Hertogenbosch 18 september 2009, ECLI:NL:GHSHE:2009:BK5482 93
Hof, 's Hertogenbosch 18 september 2009, ECLI:NL:GHSHE:2009:BK5482
94 Hof Leeuwarden 29 januari 2010, ECLI:NL:GHLEE:2010:BL1777 95
25 Op basis van deze jurisprudentie is het moeilijk te oordelen of verhuur via Airbnb normaal vermogensbeheer te boven gaat. Aan de ene kant verwerven verhuurders niet zelf de huurders omdat dit gebeurt via het zoek- en matchsysteem van Airbnb. Aan de andere kant komt het voor dat verhuurders extra activiteiten ontplooien gericht op klanttevredenheid en zullen verhuurders bereikbaar moeten zijn in de periode van verhuur.
Pipping-van der Storm is echter van mening dat er niet snel sprake is van resultaat uit overige werkzaamheden in het geval van verhuur via Airbnb.96 Bij resultaat uit overige werkzaamheden moet de verrichte arbeid namelijk gedaan worden met het oog op een hoger rendement. Zij stelt dat minimale werkzaamheden zoals een schone handdoek niet leiden tot een effectief hogere winst waardoor er geen sprake is van ROW. Zij verwijst ook naar het beleid dat de gemeente Amsterdam heeft opgesteld met betrekking tot de duur van de verhuur via Airbnb. Verhuurders in Amsterdam mogen hun woning of een gedeelte van de woning maximaal twee maanden per jaar verhuren waardoor het volgens haar niet juist is om de verhuuractiviteiten te kwalificeren als ROW, omdat er geen sprake is van duurzame arbeid wanneer er slechts twee maanden per jaar verhuur
plaatsvindt.97
Ook Albert en Berkhout stellen dat alleen sprake is van ROW wanneer de werkzaamheden normaal vermogensbeheer te boven gaan.98 Zij vinden dat de werkzaamheden moeten leiden tot een hogere opbrengst en dat minimale werkzaamheden zoals huur innen, administreren en onderhoud niet leiden tot een overige werkzaamheid.99
Het tijdelijk verhuren van de eigen woning of een gedeelte van de eigen woning via Airbnb leidt dus in beginsel niet tot een overige werkzaamheid omdat er veelal sprake is van minimale werkzaamheden. Hierdoor blijft de eigenwoningregeling van toepassing, mits de woning gekwalificeerd blijft als hoofdverblijf van de eigenaar.
3.4 De fiscale gevolgen van tijdelijke verhuur via Airbnb
3.4.1 Verhuur van de gehele eigen woning
Over het algemeen kwalificeert toeristische verhuur van de gehele woning via Airbnb als tijdelijke verhuur in de zin van de eigenwoningregeling. Er is niet snel sprake van een onderneming of van ROW waardoor de eigenwoningregeling van toepassing blijft, mits de woning als hoofdverblijf ter
96 P. Pipping-van der Storm, Appartement Inkomsten Regelt Belastingdienst Nu Beter? 2015, VP-Bulletin
2015/37, blz. 40.
97
P. Pipping-van der Storm, Appartement Inkomsten Regelt Belastingdienst Nu Beter? 2015, VP-Bulletin
2015/37, blz. 40.
98
P. Albert & T. Berkhout, Vastgoed: box 3, resultaat uit overige werkzaamheden en sfeerovergang, 2010, WFR
2010/1363, blz. 1367.
99 P. Albert & T. Berkhout, Vastgoed: box 3, resultaat uit overige werkzaamheden en sfeerovergang, 2010, WFR
26 beschikking staat aan de verhuurder tijdens de verhuur. Als gevolg hiervan wordt het
eigenwoningforfait verhoogd met 70% van de verhuuropbrengsten op grond van art. 3.113 Wet IB. Deze verhuuropbrengsten worden eerst verminderd met de verhuurkosten voordat 70% van de opbrengsten in aanmerking wordt genomen als voordeel.
Wat betreft de aftrekbare kosten blijft de eigenwoningregeling van toepassing. Dit houdt in dat de kosten, lasten en afschrijvingen die toerekenbaar zijn aan de periode dat de woning tijdelijk verhuurd wordt evenals de periode waarin de woning niet wordt verhuurd niet aftrekbaar zijn met uitzondering van de hypotheekrente. Echter, de Hoge Raad heeft beslist dat kosten die rechtstreeks samenhangen met de tijdelijke verhuur van de woning voor aftrek in aanmerking komen.100 Niet alleen de kosten van gas en elektriciteit mogen op grond van dit arrest in aftrek worden gebracht, maar ook de kosten van verleende service en advertenties.101 Met betrekking tot verhuur via Airbnb kan hierbij gedacht worden aan de commissiekosten van Airbnb, schoonmaakkosten en
reclamekosten zoals de kosten voor het eventueel maken van professionele foto's.
3.4.2 Kamerverhuur via Airbnb
De eigenwoningregeling kent een specifieke bepaling waardoor een verhuurd gedeelte van de eigen woning niet de status van hoofdverblijf verliest gedurende de verhuur aan derden. Op basis van deze bepaling worden de voordelen uit verhuur, mits deze niet meer bedragen dan €5069 per jaar, vrijgesteld.
Echter, aan de toepassing van deze kamerverhuurvrijstelling is nog een aantal voorwaarden verbonden. Het verhuurde gedeelte van de eigen woning dient onder andere een onzelfstandig gedeelte van de eigen woning te zijn die anders dan tijdelijk wordt verhuurd. Daarnaast moet het verhuurde gedeelte onderdeel zijn van het hoofdverblijf van de verhuurder. Een andere voorwaarde is dat zowel de verhuurder als de huurder staan ingeschreven op het woonadres van de verhuurder. Doordat verhuur via Airbnb voornamelijk is gericht op toeristisch verhuur wordt niet voldaan aan de laatste voorwaarde. Bovendien geldt de vrijstelling niet in het geval dat er sprake is van tijdelijke verhuur of wanneer een zelfstandig gedeelte van de eigen woning wordt verhuurd. Doordat verhuur via Airbnb over het algemeen kwalificeert als tijdelijke verhuur kan de kamerverhuurvrijstelling niet worden toegepast bij tijdelijke kamerverhuur via Airbnb.102
Omdat de kamerverhuurvrijstelling niet van toepassing is valt het verhuurde gedeelte onder de tijdelijke verhuur regeling van art. 3.111 lid 7 Wet IB 2001 waardoor net als bij verhuur van de gehele eigen woning art. 3.113 Wet IB 2001 van toepassing is. De wettekst van art. 3.111 lid 7 en art. 3.113 Wet IB 2001 geeft niet expliciet aan dat het ook om tijdelijke verhuur van een onzelfstandig
100
HR 9 september 1987, ECLI:NL:HR:1987:AW7592
101 HR 9 september 1987, ECLI:NL:HR:1987:AW7592 102
27 gedeelte van de eigen woning kan gaan. Daarentegen heeft de Minister van Financiën aangegeven in het besluit van 26 augustus 2010 dat gedeeltelijke tijdelijke verhuur geen invloed heeft op de
toepassing van de eigenwoningregeling.103 Bovendien heeft de Staatssecretaris eerder al in zijn besluit van 7 augustus 2003 opgemerkt dat de woning niet de status van hoofdverblijf verliest gedurende de tijdelijke verhuur en het eigenwoningforfait over het ter beschikking gestelde deel niet geldt tijdens de periode van verhuur.104 Uit bovenstaande kan worden opgemaakt dat ook tijdelijke
verhuur van een onzelfstandig gedeelte van de eigen woning in beginsel onder de eigenwoningregeling valt.
3.4.3 ROW en winst uit onderneming
In het geval dat er zodanige arbeid wordt verricht dat geen sprake is van normaal vermogensbeheer en voldaan wordt aan de andere aspecten van een overige werkzaamheid of onderneming kunnen de verhuuropbrengsten ook gekwalificeerd worden als ROW of winst uit onderneming. Wanneer dit het geval is wordt de winst bepaald op grond van goed koopmansgebruik. Bij zowel ROW als winst uit onderneming wordt geen splitsing gemaakt tussen verhuur en de overige dienstverlening waardoor de gehele verhuuropbrengst belast is.105 Overigens is in tegenstelling tot de eigenwoningregeling bij ROW en winst uit onderneming wel de mogelijkheid tot afschrijving op de woning. Op grond van art. 3.120 lid 1 Wet IB 2001 mogen afschrijvingskosten namelijk niet in aftrek worden gebracht, maar doordat de eigenwoningregeling niet van toepassing wanneer sprake is van ROW of winst uit
onderneming worden de regels van goed koopmansgebruik toegepast. Hierdoor is afschrijving op de woning wel mogelijk op grond van art. 3.25 Wet IB 2001.
3.5 Informatieverstrekking door de Belastingdienst en Airbnb
3.5.1 De Belastingdienst
De website van de Belastingdienst geeft aan dat wanneer particulieren hun eigen woning tijdelijk verhuren tijdens vakanties, weekenden of korte verblijven in het buitenland, de eigen woning niet de status van hoofdverblijf verliest. Voor de periode dat de woning verhuurd wordt moet naast het eigenwoningforfait, de aftrekbare hypotheekrente en eventuele bijbetalingen voor erfpacht, opstal of beklemming ook 70% van de huuropbrengsten worden opgegeven bij de Belastingdienst. Deze huuropbrengsten moeten eerst verminderd worden met eventuele kosten van verhuur zoals de kosten van gas en elektriciteitsverbruik, aan de huurder verleende service zoals schoonmaken en wassen en de kosten van advertenties en provisie. De website geeft aan dat onderhoudskosten,
103
Besluit van 26 augustus 2010, nr. DGB2010/3057M, Stcrt. 2010, 13576 en rectificatie
104
Besluit van 7 augustus 2003, CPP2003/1846M
105 P. Pipping-van der Storm, Appartment Inkomsten Regelt Belastingdienst Nu Beter? 2015, VP-Bulletin
28 afschrijvingskosten en vaste lasten niet in aftrek mogen worden gebracht op de ontvangen huur.106
Daarnaast geeft de Belastingdienst aan dat wanneer een kamer in de eigen woning wordt verhuurd, deze kamer wordt belast in box 3, tenzij wordt voldaan aan de voorwaarden voor de kamerverhuurvrijstelling. Echter wordt niet duidelijk aangegeven dat deze informatie ziet op
permanente kamerverhuur en niet op tijdelijke kamerverhuur. De voorwaarden voor toepassing van de kamerverhuurvrijstelling zijn: de inkomsten mogen in 2016 niet hoger zijn dan €5069, de kamer vormt een onzelfstandig gedeelte van de eigen woning, de verhuurd is niet tijdelijk en zowel de huurder als de verhuurder moeten op het woonadres van de verhuurder ingeschreven staan. Wanneer aan deze voorwaarden wordt voldaan kan de kamerverhuurvrijstelling worden toegepast en moet het eigenwoningforfait en de hypotheekrente worden opgegeven bij de Belastingdienst. De huuropbrengsten hoeven in dit geval niet te worden opgegeven. Wanneer niet voldaan wordt aan deze voorwaarden valt het verhuurde gedeelte van de eigen woning in box 3 en moet de waarde van het verhuurde gedeelte en het gedeelte van de eigenwoningschuld dat toerekenbaar is aan het verhuurde gedeelte opgegeven worden in box 3. In dit geval is de hypotheekrente niet aftrekbaar.107
Ook wanneer er telefonisch contact wordt gelegd met de Belastingdienst wordt er uitgelegd dat 70% van de verhuurinkomsten belast zijn en dat het eigenwoningforfait moet worden opgegeven bij de Belastingdienst. Daarnaast wordt aangegeven door een medewerker dat er sprake is van tijdelijke verhuur wanneer er geen andere woning als hoofdverblijf ter beschikking staat aan de verhuurder en dat samenhangende kosten aftrekbaar zijn zoals ook op de website staat aangegeven. De vergoeding die voor activiteiten als schoonmaken en wassen in rekening wordt gebracht kan echter niet in mindering worden gebracht. Hoewel de medewerker tijdens het telefonische gesprek aangeeft dat er diverse scenario's aanwezig zijn met betrekking tot verhuur via Airbnb hebben al deze scenario's te maken met de eigenwoningregeling en niet met ondernemerschap of ROW. Met betrekking tot de vraag of sprake kan zijn van een onderneming bij verhuur via Airbnb verwijst de medewerker naar de Kamer van Koophandel (hierna: KvK). De KvK kan aangeven of een particulier zich moet inschrijven als startende ondernemer wanneer hij veelvuldig zijn woning of een gedeelte daarvan verhuurd via Airbnb.
De KvK geeft aan dat sprake is van een onderneming wanneer voldaan wordt aan drie criteria. Ten eerste moet er een goed of dienst geleverd worden. Ten tweede moet er meer dan een symbolische vergoeding in rekening worden gebracht en ten derde moet sprake zijn van deelname 106 Verkregen van: http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/prive/woning/eigen_woning/u _hebt_een_woning/tijdelijke_verhuur_eigen_woning_/ 107 Verkregen van: http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/prive/woning/eigen_woning/u _hebt_een_woning/verhuur_deel_eigen_woning_kamerverhuurvrijstelling
29 aan het economisch verkeer. Ook geeft de KvK aan dat er een aantal indicatoren aanwezig zijn om te bepalen of er inschrijving bij de KvK moet plaatsvinden. Deze indicatoren zijn het aantal
opdrachtgevers, de regelmaat, de investeringen en de mate van zelfstandigheid.108 Verhuur via Airbnb kan dus gekwalificeerd worden als onderneming als er arbeid verricht wordt dat normaal vermogensbeheer te boven gaat en wanneer de verhuur regelmatig plaatsvindt, doordat voldaan wordt aan de criteria en ook de indicatoren wijzen op inschrijving als onderneming.
3.5.2 Airbnb
Op de verhuurwebsite van Airbnb treft men weinig informatie aan met betrekking tot de inkomstenbelasting. Hoewel er informatie wordt gegeven over toeristenbelasting en de omzetbelasting, wordt er met betrekking tot de inkomstenbelasting alleen informatie gegeven omtrent de Amerikaanse inkomstenbelasting.109
Particulieren kunnen echter op de website van Key-BnB110 wel informatie vinden over de gevolgen voor de inkomstenbelasting in Nederland. Deze website geeft aan dat wanneer een particuliere verhuurder tijdelijk zijn woning of een gedeelte daarvan verhuurd, de netto
verhuurinkomsten moet worden opgegeven in de aangifte inkomstenbelasting. Gebruikerskosten en de commissiekosten van Airbnb mogen in aftrek worden gebracht op de verhuurinkomsten.
Bovendien geeft de website aan dat andere fiscale aspecten zoals de hypotheekrenteaftrek een rol kunnen spelen, maar Key-BnB raadt aan om een fiscalist te raadplegen in het geval van twijfel.111
3.5.3 Toetsing van de verstrekte informatie
Hoewel de Belastingdienst uitgebreid aangeeft wat de rechten en plichten van verhuurders zijn die hun eigen woning of een gedeelte daarvan tijdelijk verhuren via Airbnb, wordt er niet gesproken over de mogelijkheid dat wanneer verhuur gecombineerd wordt met arbeid ten behoeve van deze
verhuur de verhuuropbrengsten gekwalificeerd kunnen worden als ROW of winst uit onderneming op de website van de Belastingdienst. Telefonisch wordt daarentegen wel aangegeven dat sprake kan zijn van een onderneming, maar wanneer dit het geval is kunnen zij niet aangeven. Hiervoor verwijst de Belastingdienst naar de KvK. De Belastingdienst zou zelf hier wat meer informatie over kunnen verstrekken om verhuurders beter voor te lichten over tijdelijke verhuur via Airbnb.
Daarnaast wordt veel informatie over kamerverhuur gegeven door de Belastingdienst, maar op de website wordt niet duidelijk aangegeven dat het gaat om permanente verhuur van een kamer of gedeelte van de eigen woning. De Belastingdienst kan hier meer duidelijkheid verschaffen over
108 Verkregen van:
http://www.kvk.nl/inschrijven-en-wijzigen/inschrijven-bij-de-kamer-van-koophandel/moet-ik-mijn-bedrijf-inschrijven/criteria-van-een-onderneming/
109
https://www.airbnb.nl/help/article/481/how-do-taxes-work-for-hosts
110 Key-BNB is een soortgelijk platform als Airbnb gericht op verhuur in grote steden 111
