www.quickprinter.be
Q
204
8,00 €
Prof. Peeters
uickprinter
Koningstraat 13
2000 Antwerpen
Vervoerbeleid
Online samenvattingen kopen via
1. Samenhang beleidsonderwerpen
Vervoerbeleid: Op eigen manier leren kijken naar overheidsbeleid, is dus logisch leren nadenken. • Overheid en beleid is politiek en wordt dus gekleurd door eigen wereldbeeld
o Bv. Schaliegas exploiteren ja of nee o Liberaal, sociaaldemocratisch, … o Vaak hoe ouder, hoe conservatiever
• Wat verteld wordt is niet noodzakelijke de absolute waarheid
Cf. Nederland Maritiem Land en andere agentschappen: verschillende partijen (stakeholders) samenbrengen: overheid, privé en kennis
• Bv. Lockheed Martin is actief binnen ruimtevaart en defensie dus is vertrouwelijkheid hel
belangrijk. Toch opteren ze voor open innovatie vanuit de optiek dat er veel meer kennis aanwezig is buiten de organisatie dan binnen.
Prof. dr. Chris Peeters werkt bij consultancybureau ‘Policy Research Corporation’
‘Verwondering is een heel groot goed’: Als je door Antwerpen loopt of in eigen gemeente je afvragen ‘Is iets echt zo?’, ‘Hoe zit dat in elkaar?’. De hang naar wetenschap, informatie en creativiteit is belangrijk.
Chronologie colleges:
1. Samenhang beleidsonderwerpen 2. Beroepsgoederenvervoer over de weg 3. Binnenvaart
4. Short Sea Shipping → aparte modus ontstaan va. ’90 die alternatief kan zijn voor
wegtransport, zie bv. het ‘rare’ transport waarbij bananen van Brazilië naar Antwerpen komen met de boot en dan over de weg verder gaan tot in Griekenland. Het zou interessant kunnen zijn om een boot van Antwerpen naar een Griekse haven in te zetten als
vervolgtraject. 5. Spoorvervoer goederen 6. Openbaar vervoer 7. Luchtvaart 8. Duurzaam vervoer 9. Grote vervoerprojecten Huidige situatie
BRON:EU POCKET 2017 Notes:
• (1): passenger cars, powered two-wheelers, buses & coaches, tram & metro, railways, intra-EU air, intra-intra-EU sea
• (2): road, rail, inland waterways, oil pipelines, intra-EU air, intra-EU sea • GDP: at constant year 2005 prices and exchange rates
Dip tijdens de financiële crisis → transport is een afgeleide vraag
Evolutie transport in Europa – cargo 1995 -2016
BRON:EU POCKET 2017
Wegvervoer: enorm performant maar negatieve elementen zoals congestie en uitstoot • Plattooning: 4 vrachtwagens waarvan 3 autonoom meerijden
Zeevervoer (= niet-oceaanoverschrijdend): wegvervoer veel groter → er wordt gepleit voor modal
shift maar in de realiteit blijft vnl. wegvervoer groeien.
• Nadeel waterwegen t.o.v. wegvervoer ligt in het voor- en natransport dat nog nodig is.
Waterweg is vaak moeilijk te kloppen als nat→nat
• Daarom extra investeringen in overslaginfrastructuur Binnenvaart: op weinig plaatsen in Europa, enkel waar water Doel:
• Overheid ≠ Blackbox → inzicht in hoe de overheid (niet) werkt. Is voor beel economisten en
consultants een black box
• Inzicht in werking en besluitvorming: CULTUUR/ MACHT
o Macht: formele macht vs. informele macht, het ook tussen de oren krijgen van zij die
het moeten doen
o Hervorming van structuur loopt vaan fout op macht → conservatief, vaak weinig
voorstanders voor verandering → daardoor is een nieuwe structuur van nul opbouwen vaak gemakkelijker
• Verschillen België –Nederland, overheid –bedrijfsleven
o Kabinet als hofhouding van de minister met veel vriendjespolitiek, waardoor de
administratie vaak onvoldoende benut wordt
o → er zijn ook parallellen tussen de overheid en privé, bv. bureaucratie in grote
Amerikaanse bedrijven
• Toepassing op vervoer en logistiek • Inzicht in grote verbanden
• Ontwikkelen kritische houding, reflectie
• Cluster beleid triple helix (quadruple is met burger erbij) o Overheid (algemeen):
▪ Fiscale stimuli: kleinere kans op ongewenste effecten ▪ Directe subsidie: grotere kans
Cf. Porter: ondernemers willen zich vooral vestigen daar waar de nodige kennis te vinden is → ontwikkeling ecosysteem met mensen, innovatie gefaciliteerd door de overheid (bv. e-commerce nacht mogelijk maken)
Als je geld wilt verdienen met logistiek, wil je bedrijven verankeren aan je land. Dat doe je door een ecosysteem uit te bouwen met een geïntegreerd vervoerbeleid
OVERHEID ONDERNEMERS ONDERWIJS –ONDERZOEK Distributiehub Europa (1): Internationalisering
Beslissingscentra in BE
Productinnovatie en procesinnovatie (5)
• Locatiebeleid: fiscaliteit, bv. Notionele rente, loonkosten (2) • Infrabeleid: • Zeehavens • Luchthavens
• Infra: weg, binnenvaart, SSS, spoor • Geïntegreerd mobiliteitsbeleid • Arbeidsmarkt wegvervoer en logistiek: • Hoogopgeleiden • Maar ook steeds
laagopgeleiden: eerste werkervaring
CONSOLIDATIE! (3)
• Cf. Norbert Dentressangle (XPO)
• Penske niet gelukt
Ondernemerschap verschillen BE–NL (4) Onbalans in vervoerstroom EDC’s VIL, Dinalog (clusterorganisaties)
(1) Vlaanderen wil distributiehub zijn (investeringen zeehaven, binnenvaart, …) en dat heeft
consequenties, je moet natuurlijk een goede weginfrastructuur bouwen. Natuurlijk een geïntegreerd beleid, niet één maatregel. Politicus die zich vragen stelt bij de hoeveelheid vrachtwagens op de weg is eigenlijk een beetje onnozel.
(2) (Afschrijven aan >100%). Europa vnl. niet eengemaakt qua fiscaliteit zodat verschillend lidstaten tegenover elkaar
(3) De grootste worden paneuropees, en er iswel toekomst voor hele kleine bedrijven, maar dan in onderaanneming. De middelgrote lopen risico om ‘stuck in the middle’ te zijn, wat de kans op fusies heel groot maakt
Dentressangle bouwde een imperium op door overnames na de financiële problemen in Frankrijk t.g.v. de 35-urenweek, en werd later zelf opgekocht door XPO
Penske, een Amerikaans bedrijf probeerde Europese speler te worden, maar dat is niet gelukt.
(4) heeft te maken met cultuur. In de klas willen 4 personen ondernemer worden, en als je ze ergens vindt dan is het toch hier? Hoe komt dat?
• Onzekerheid en risico-aversie → moeders: zou je dat wel doen, want er is een kans dat je in
de goot terechtkomt. ‘1e keer gepraat met S. Vandeput, ging het erover dat iemand die nooit
zelfstandige is geweest mogelijk nooit wakker heeft gelegen van hoe een factuur te betalen’
• I.t.t. V.S. sowieso een bepaald vangnet in België
• Zoals hij doet: consulting voor de overheid nooit dubieuze debiteur, enkel trage betalers →
geen voorschot betalen als vorm van doorgeschoten compliance. Het zou beter zijn dat de overheid zuurstof creëert door op tijd te betalen, want laat betalen heeft voor hen weinig zijn. Multinationals betalen ook traag
• Papparassen, belastingen, loonkosten
• ‘Extreem veel geld verdienen’ kon 20/30 jaar geleden enkel als zelfstandige, vandaag ook als
personeelslid
(6) Dinalog: Nederlands instituut dat onderzoeken stuurt en controleert. VIL: Vlaams Instituut voor de Logistiek
• Integratie van technologische, economische, sociale en milieutechnische ontwikkelingen o Exponentiele technologie versus lineaire organisatieontwikkelingen
o Consolidatie, professionalisering en liberalisering van de markten
o Groeiende technologische, sociale en milieutechnische afhankelijkheidsrelaties • Sustainability en duurzaamheid agenda
• De rol van de overheid? o Sturing op afstand
o Publiek-private samenwerking Besturing; corporate governance
• ‘One-’ (België) versus ‘Two-tier’ (Nederland) structuurregimes → Scheiding toezicht en uitvoering?
o One-tier: aandeelhouders heer en meester. Oplossing: onafhankelijke bestuurders o Two-tier: strategie en bestuur opgesplitst met raad van commissarissen die
rechtszaak kan aanspannen
Maakt dat NS veel onafhankelijker van de minister dan NMBS. Bij de NS zou van het ontslag van de CEO een grote zaak gemaakt worden, bij de NMBS kan dat in een vingerknip.
• Ontwikkeling ‘public conscience’ → op afstand geplaatst, zodat vergeten dat met
maatschappelijk probleem en vnl. bedrijfskundig perspectief →maar publieke rol in Nederland soms wat op de achtergrond
• Stakeholder (relatie) management
BRON:PEETERS,REIJLING&VERBRUGGE (2015)THE GOVERNANCES TRUCTURE OF PORT AUTHORITIES.STRIKING A BALANCE BETWEEN ECONOMIC, SOCIAL AND ENVIRONMENTAL GOALS
Maatschappelijke problemen, veranderingen, technologieën zijn exponentieel terwijl we binnen organisaties vaak lineair georganiseerd zijn
• Voorbeelden: o Taxi vs. Uber o Hotel vs. Aurbnb
o Elektrische wagens tegengehouden door traditionele bedrijven → gevestigde
wagenmakers en Exxon, Shell → geforceerd door nieuwe intreder
• Bestuursvernieuwing overheid noodzakelijk in relatie tot exponentiële (en disruptieve) technologische ontwikkelingen
→ Hoe wordt je adaptief als overheid? Die is inert, werkt typisch als een tanker, en blijft
werken ook bv. zonder regering. Maar als de realiteit is zoals op figuur, dan kan de overheid niet meer bestaan als tanker
• Adaptief vermogen en ‘situational awareness’
• Sturen op waarden in plaats van regelgeving/bureaucratie
Innovatie in bestuurskamer is ook nodig, wat haaks staat op de vaak doorgeschoten compliance. Want als je innovatief bezig bent, ga je af en toe fouten maken. Als die genadeloos afgestraft worden, gaat niemand innoveren
• Verdergaande partnering binnen triple-helix
Examen vervoerbeleid
• Drie vragen die de gehele cursus omvatten
• Geen details. Wel de grote lijnen en verbanden. Verbanden tussen de verschillende modi, verbanden tussen de beleidsvraagstukken zoals clusterbeleid, mobiliteit, …
• Probeer bij het beantwoorden van de vragen een logisch en samenhangend betoog neer te schrijven en deze verbanden te leggen
2. Beroepsgoederenvervoer over de weg
‘Kapstok cursus’: driedubbele helix → drie partijen nodig om vraagstukken op te lossen
• Overheid alleen kan niet → besparingen, waardoor kennis weglekt, en snelheid uitdagingen
↑↑↑
Daarom barrières tot samenwerking wegnemen
• Wantrouwen
• Andere werelden: omgang, …
• In inputs is men heel goed (moet zus en zo), maar vaak is output essentieel
o Proactief problemen aanpakken met privé vaak niet eenvoudig bij overheid, want ze
willen geen misbruik bv. voorkennis, dan uitgesloten, maar is dat normaal? Is dat normaal? Compliance wordt doel op zich, je moet wel checks and balances hebben, maar het is doorgeschoten
o Bv. aannemer verantwoordelijk stellen voor onderhoud, dus lifetimecyclus
incorporeren
Hub-ambitie
• NL → Terneuzen, Rotterdam, … • BE → Gent, Antwerpen, Zeebrugge, … • DE → Hamburg, …
• Hoe komt dat?
o Historisch gegroeid door ligging,
o Kennis die aanwezig is: zoals horloge-industrie in Zwitserland veel kennis heeft, zo is er in VL/NL/DE veel kennis op vlak van logistiek aanwezig
o Koopkracht omgeving
Ecosysteem ontstaat, in navolging van clustergedachte Michael Porter
Bij elk hoofdstuk eerst een stukje grafieken → die geven context en illustratie waar het over gaat, want de focus van het vak is beleid
Examen gaat niet over cijfers maar iver beleidsissues en verbanden
Dus hoe kan ik er als overheid mee omgaan, hoe ertegenaan kijken, wat is er gebeurd en
hoe kan het anders?
Typologie & Marktschets
Veel variatie → heel diverse sector • ≠ omvang voertuigen • ≠ types
• De budgetoverschrijding in de uitvoeringsfase van het project bedroeg (zonder indexering) slechts 2%. Gemiddeld kennen soortgelijke internationaal vergelijkbare railprojecten een overschrijding van circa 34%
Veel van de nieuw ontwikkelde beheersingsconcepten bij de Betuweroute worden nu toegepast bij andere Nederlandse infrastructurele projecten. Ook in Europees verband wordt met veel
belangstelling gekeken naar de wijze waarop bij dit zeer grote infrastructurele project de kostenoverschrijdingen bij de uitvoering beperkt zijn gebleven. Op dat vlak kan de Betuweroute worden gezien als een leerschool op het vakgebied van de projectbeheersing
Kanaaltunnel
De Kanaaltunnel (Channel Tunnel of Chunnel) is een spoorwegtunnel onder het Kanaal tussen Frankrijk en Engeland. De bouw van deze tunnel werd voltooid op 6 mei 1994. De tunnel loopt van Calais in Noord-Frankrijk naar Folkestone in Kent en is ongeveer 50 kilometer lang
Geschiedenis
Al in 1802 werd er gedacht over het aanleggen van een tunnel tussen Frankrijk en Engeland, en enkele keren werd
ook werkelijk met de bouw van start gegaan. Risico’s in verband met landverdediging hielden de plannen echter telkens tegen
Midden de jaren ’80 werd nogmaals een poging ondernomen, en een aanbesteding voor de tunnel uitgeschreven. Een groep van 5 Franse en Engelse banken en 10 Franse en Engelse bouwfirma’s haalde het project binnen. Er werd besloten enkel een treinverbinding aan te leggen, omdat de veiligheid van een autoweg onvoldoende kon gegarandeerd worden
In Frankrijk kwam er snel goedkeuring tot de aanleg van de tunnel, terwijl er in Engeland heel wat verhoren en commissies aan te pas moesten komen
De Kanaaltunnel is het eerste project van die schaal dat volledig privaat gefinancierd werd. Om aan voldoende fondsen te komen werden zelfs reclamespots uitgezonden op TV om aandelen van de tunnel te kopen
De bouw van de tunnel begon in 1986. Op 1 december 1990 bereikten de Franse en Britse werkmannen elkaar. 4 jaar later ging de tunnel officieel open, één jaar later dan gepland In 1985, bij aanvraag van het project, werd de totale kostprijs geschat op £2.6 miljard. Bij de
finalisering negen jaar later was de totale kostprijs gestegen tot £4.65 miljard (aan prijzen van 1985) of een stijging van 80%, mede als gevolg van aanpassingen om de veiligheid en duurzaamheid van de tunnel te verbeteren
Uit de ex-post evaluatie van het economische belang van de tunnel, blijkt dat
• De prognoses rond de totale omvang en groei van de cross-Channel passagiers- en vrachtmarkten systematisch sterk overschat werden
• Het aandeel dat de tunnel van de cross-Channel markt naar zich zou toetrekken, was wel accuraat voorspeld, maar als gevolg van sterke competitie met ferry operators moesten er lagere tarieven gehanteerd worden dan verwacht
• De combinatie van deze twee factoren heeft geleid tot veel lagere opbrengsten dan voorspeld. Bovendien zijn ook de bouwkosten van de tunnel bijna verdubbeld
• De totale Britse economie beter af zou geweest zijn indien de tunnel nooit gebouwd zou geweest zijn, omdat de totale kosten niet opwegen tegen de gegenereerde voordelen. Het grootste verwachte voordeel was de significant kortere reistijd, maar als gevolg van problemen met de verbinding, blijft de reistijd ongeveer een uur hoger dan verwacht
Ferry steeds populairder
Al vanaf de opening van de tunnel heeft Eurotunnel te kampen met problemen. Dit heeft een aantal oorzaken:
• Enorme schulden als gevolg van kostenoverschrijdingen tijdens de bouw
• Hevige concurrentie met de veerboten over het Kanaal en de Noordzee en prijsvechters in de luchtvaart die stukken goedkoper zijn
• Hoge kosten ten gevolge van zeer strenge veiligheidseisen die door de overheid zijn opgelegd
• Problemen met illegalen die lopend door de tunnel het Verenigd Koninkrijk proberen te bereiken en zodoende het treinverkeer in de tunnel platleggen
Het bedrijf dat de tunnel uitbaat, Eurotunnel, balanceerde enkele jaren op de grens van
faillissement. Het bedrijf werd uiteindelijk in 2006 gered van het faillissement toen de Franse justitie een financieel herstructureringsplan goedkeurde en ze de tarieven voor de shuttles verhoogden. Na
de financiële crisis van 2008/2009 heeft Eurotunnel steeds positieve resultaten laten zien en in de periode 2013/2014 is de beurswaarde van het aandeel Eurotunnel verdubbeld.
EXAMEN
• Enkel die dingen leren waarop ingegaan is • Systematisch, gestructureerd antwoorden
• Lees de vraag goed, elk woord heeft zijn belang – én alles beantwoorden
• ‘Dikke, vette vragen’, belangrijke issue zoals distributiehub, technologie, impact op beleid
