Braille_Natuur- en scheikunde 1_VMBO_GLTL_2008_Aanpassingen

(1)

AANPASSINGEN EXAMENS 2008 TIJDVAK 1

VMBO-GL en TL NATUUR- EN SCHEIKUNDE 1 EXAMENOPGAVEN

titelblad

 tekst vervalt (tekst "Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.") bladzijde 2

 afbeeldingen (foto's) niet weergegeven

 tekst boven vraag 1 aangepast (tekst "Marieke speelt gitaar. ... hoort een andere toon."):

Marieke speelt gitaar. Ze slaat een snaar aan en hoort een toon. Ze maakt diezelfde snaar korter door haar vinger tegen één van de fret's te leggen. Fret's zijn metalen stripjes, die dwars op de hals van een gitaar liggen.

Marieke slaat de snaar weer aan en hoort een andere toon.  vraag 2 aangepast:

Marieke slaat de snaar nu krachtiger aan dan de eerste keer. Over deze situatie staat hieronder een zin.

→ Kies in de zin de juiste mogelijkheden.

De toon van de snaar klinkt harder / zachter en de toon van de snaar klinkt hoger /

lager dan de eerste toon.

bladzijde 3

 tekst boven vraag 3 aangepast (tekst "Ze wil de tonen ... overeen met 1 ms."):

Ze wil de tonen van haar gitaar onderzoeken en neemt daarvoor haar gitaar mee naar school. Met een microfoon maakt ze van de toon een beeld op een oscilloscoop. Zie figuur 1 in de tekeningenband. Eén hokje komt overeen met 1 ms.

 afbeelding boven vraag 3 = figuur 1 in de tekeningenband

 tekst boven vraag 4 aangepast (tekst "Daarna slaat ze ... is niet veranderd."):

Daarna slaat ze een andere snaar aan en krijgt het volgende signaal te zien (zie figuur 2 in de tekeningenband). De instelling van de oscilloscoop is niet veranderd.

(2)

bladzijde 4

 afbeeldingen (foto's) niet weergegeven  tekst vervalt (tekst "Zie de foto hieronder.") bladzijde 5

 afbeelding niet weergegeven

 tekst boven vraag 7 aangepast (tekst "Floor en Bert ... dichtheid van het ei."): Floor en Bert gaan tijdens een practicum de versheid van eieren bepalen. Ze doen daarom twee eieren in een bekerglas met water.

Eén ei ligt op de bodem van het bekerglas en één ei drijft op het water. Hoe verser een ei is, des te groter is de dichtheid van het ei.

bladzijde 6

 tekst aangepast (tekst "Energie opwekken met ... maakt dit overbodig."): Energie opwekken met een rugzak is mogelijk.

Mensen die op een expeditie gaan, moeten nu nog vaak een vracht aan zware

batterijen meenemen om gebruik te kunnen maken van G.P.S., mobiele telefoon, mp3-speler en andere apparatuur.

Een speciale rugzak, de suspended-loadpack, maakt dit overbodig. Dit is een rugzak, die gebruik maakt van een uitwendig frame.

 tekst boven vraag 8 vervalt (tekst "Zie de figuur hiernaast.")  vraag 8 aangepast:

Je kunt de opgewekte spanning van de dynamo niet direct gebruiken voor het opladen van de batterijen. Over die situatie staan hieronder twee zinnen.

→ Kies in elke zin de juiste mogelijkheid.

De dynamo geeft gelijkspanning / wisselspanning.

De batterijen worden opgeladen met gelijkspanning / wisselspanning.

 vraag 9 aangepast:

Welke energieomzetting ..1.. → ..2.. vindt plaats in de dynamo? Kies voor ..1.. uit:

- bewegingsenergie - chemische energie - elektrische energie - lichtenergie

Kies voor ..2.. uit: - bewegingsenergie - chemische energie - elektrische energie - lichtenergie

(3)

Hieronder staan 4 factoren:

1 meer stappen per seconde zetten 2 op grotere hoogte gaan lopen 3 een transformator gebruiken

4 het hoogteverschil van de bewegende rugzak groter maken

→ Geef bij elke factor met ja of nee aan of deze het mechanisch vermogen kan vergroten of niet.

Een ander onderzoek richtte zich op de dynamo.

De op- en neergaande beweging van de tandheugel wordt omgezet in een draaiende beweging van het tandwiel. Zie figuur 3 in de tekeningenband.

Men wil een verandering aanbrengen, zodat het tandwiel met eenzelfde beweging van de tandheugel meer omwentelingen maakt.

Hieronder staan drie ontwerpen omschreven.

- Ontwerp 1: de tanding van de tandheugel en het tandwiel is kleiner dan die in de uitgangssituatie in figuur 3 in de tekeningenband. Diameter van het tandwiel blijft gelijk.

- Ontwerp 2: de tanding van de tandheugel en het tandwiel is dezelfde als die in de uitgangssituatie in figuur 3 in de tekeningenband. Diameter van het tandwiel is kleiner.

- Ontwerp 3: de tanding van de tandheugel en het tandwiel is dezelfde als die in de uitgangssituatie in figuur 3 in de tekeningenband. Diameter van het tandwiel is groter.

→ Geef aan bij welk(e) ontwerp(en) het tandwiel met eenzelfde beweging van de tandheugel meer omwentelingen maakt.

 afbeelding = figuur 3 in de tekeningenband bladzijde 8

 afbeeldingen (foto's) niet weergegeven  tekst vervalt (tekst "Zie de figuur hiernaast.")

 tekst aangepast (tekst "Deze staat hieronder getekend."): Deze staat getekend in figuur 4 in de tekeningenband.

 afbeelding = figuur 4 in de tekeningenband bladzijde 9

Over deze schakeling staan hieronder een aantal zinnen. → Kies in elke zin de juiste mogelijkheid.

Als er iemand door het poortje loopt, valt er minder licht op de LDR. Hierdoor wordt de weerstand van de LDR groter / kleiner.

Hierdoor gaat er een stroom lopen door de basis van de transistor. Hierdoor gaat de transistor wel / niet geleiden.

(4)

Hierdoor gaat er wel / geen stroom lopen door het relais. Hierdoor wordt het relais geactiveerd. De pomp gaat werken.

Dus moet C verbonden worden met aansluiting A / B van het relais.

 afbeelding (foto) niet weergegeven  vraag 18 aangepast:

Een kat loopt weg van de werkende Catstop, en gaat in de tuin van de buren zitten. Hierover staat hieronder een zin.

→ Wat hoort de kat nu? Kies in de zin de juiste mogelijkheden.

Het geluid dat de kat hoort, is nu lager / even hoog / hoger en zachter / even hard /

harder.

bladzijde 10

 afbeelding (foto) niet weergegeven

 tekst boven vraag 20 aangepast (tekst "Waterstof en zuurstof ... Zie het schema hieronder."):

Waterstof en zuurstof kunnen in een brandstofcel worden omgezet in elektrische energie en het verbrandingsproduct water. Zie het schema hieronder (zie

omschrijving).

 afbeelding (schema): omschrijving Omschrijving schema:

In de brandstofcel wordt aan de ene kant H2 ingevoerd en aan de andere kant O2.

Uit de brandstofcel wordt aan de ene kant elektrische energie afgevoerd en aan de andere kant H2O.

bladzijde 11

 afbeelding (foto) niet weergegeven bladzijde 12

 tekst aangepast (tekst "Wielrenners hebben vaak ... bidon van te maken."):

Wielrenners hebben vaak een bidon bij zich, om tijdens het fietsen te drinken. Een bidon is een flesje, dat aan een fiets bevestigd kan worden. De keuze van het juiste materiaal is daarom erg belangrijk.

Er zijn drie verschillende materialen: - katoen

- glas - kunststof

Alleen kunststof is geschikt om een bidon van te maken.

(5)

Noem twee stofeigenschappen van kunststof die het geschikt maken om een bidon van te maken.

Noem één stofeigenschap van katoen en één van glas die het niet geschikt maakt om een bidon van te maken.

bladzijde 13

 tekst boven vraag 28 aangepast (tekst "Barry wil met ... is 70 kilogram."): Barry wil met zijn skateboard stunten op de half-pipe. Zie figuur 5 in de

tekeningenband. Hij loopt daarvoor eerst de trap op. De massa van Barry en het skate-board samen is 70 kilogram.

 afbeelding boven vraag 28 = figuur 5 in de tekeningenband

 tekst boven vraag 29 aangepast (tekst "Eenmaal boven aangekomen ... omgezet in bewegingsenergie."):

Eenmaal boven aangekomen laat Barry zich vanuit stilstand op zijn skateboard in de half-pipe naar beneden rollen. Ga ervan uit dat alle zwaarte-energie hierbij wordt omgezet in bewegingsenergie.

 afbeelding boven vraag 29 niet weergegeven bladzijde 14

 tekst aangepast (tekst "Sterre bouwt de ... weerstandswaarde aan van de NTC."): Sterre bouwt de volgende opstelling om een NTC te onderzoeken:

Op een statief wordt een bekerglas gezet, dat gevuld is met water.

In het bekerglas hangt Sterre een thermometer en een NTC, die verbonden is met een multimeter.

Onder het statief zet hij een brandende gasbrander.

De multimeter geeft de weerstandswaarde aan van de NTC.  afbeelding niet weergegeven

Sterre zet de metingen uit in een grafiek. Horizontaal zet hij de temperatuur in °C uit en verticaal de weerstand in Ω.

a. Hoe deelt Sterre de assen in?

b. Beschrijf hoe Sterre de grafiek maakt. c. Beschrijf de vorm van de grafiek.

(6)

BIJLAGE