Samenvatting

MINISTERIE VAN ONDERWIJS EN VOLKSONTWIKKELING EXAMENBUREAU

UNIFORM EINDEXAMEN MULO 2009

DATUM: DONDERDAG 02 JULI 2009 TIJD : 07.45 – 09.45 UUR

Hulpmiddel: woordenboek toegestaan OPDRACHT:

Lees de tekst aandachtig over.

Bepaal voor jezelf de hoofdzaak van iedere alinea.

Geef dan, zoveel mogelijk in eigen woorden, de inhoud van iedere alinea kort weer. Denk erom: de tekst moet tot de helft of minder teruggebracht worden.

N.B. Je krijgt een voorbedrukt kladblaadje met een schema zoals dat bij het onderdeel samenvatting gehanteerd wordt. Je mag er gebruik van maken, maar dat hoeft ook niet, omdat het kladblaadje slechts een hulpmiddel voor jou is.

Let op: Werk op kladpapier wordt niet beoordeeld. (Niet inleveren!)

SPIEGELTJE, SPIEGELTJE AAN DE WAND ...

I Wat zijn de criteria voor echte schoonheid? „Over smaak valt niet te twisten”, luidt een bekend gezegde. Inderdaad beschouwen de meeste mensen schoonheid als een subjectief begrip. Bovendien is er in elke cultuur en in elk tijdperk heel verschillend over schoonheid gedacht. II In de negentiende eeuw werd corpulentie in bijna alle samenlevingen gelijkgesteld aan een hoge maatschappelijke status. ‘Gevuld zijn’ werd als een teken van voorspoed en gezondheid gezien, terwijl een mager lichaam betekende dat iemand te arm was om genoeg eten te kunnen kopen. Die gedachte bestaat nog steeds. In sommige culturen in de Stille Zuidzee vindt men dikke mensen heel mooi. En op bepaalde plaatsen in Afrika worden toekomstige bruiden in ‘vetmesterijen’ opgesloten, waar ze grote hoeveelheden vetrijk voedsel voorgeschoteld krijgen, omdat men vindt dat ze daar aantrekkelijker door worden. De eigenaar van een nachtclub in Nigeria zegt: „De gemiddelde Afrikaanse vrouw is stevig gebouwd ... dat is wat ze aan schoonheid te bieden heeft. Het zit in onze cultuur.” Ook in veel traditionele Latijns-Amerikaanse culturen wordt een stevige lichaamsbouw gewaardeerd en als een teken van overvloed en succes gezien.

III Maar op veel andere plaatsen is het tegenovergestelde waar. Hoe komt dat? Sommigen zeggen dat toen de handel zich uitbreidde en de industrialisatie tot een grotere aanvoer en distributie van voedsel leidde, de ‘lagere’ klassen konden eten wat vroeger alleen aan de rijken was voorbehouden. Daardoor is de bewondering voor corpulentie geleidelijk afgenomen. Daarnaast brengen sommige geloofsovertuigingen overgewicht met vraatzucht in verband, waardoor dik-zijn als iets negatiefs wordt bezien. Ook hebben wetenschappelijke ontdekkingen over de gezondheidsrisico’s van zwaarlijvigheid hun invloed doen gelden. Deze en andere factoren hebben tot veranderde opvattingen over schoonheid bijgedragen, en nu wordt in een groot deel van de wereld al tientallen jaren een slank figuur als ideaal gepropageerd. De media hebben een belangrijke rol gespeeld bij het verbreiden van deze zienswijze. Mensen die op

42

reclameposters en in tv-spotjes te zien zijn, hebben meestal een slank, atletisch lichaam. Hun verschijning moet een gevoel van zekerheid en succes overbrengen. Hetzelfde geldt voor film- en tv-sterren.

IV Hoe is dit van invloed op gewone mensen, inclusief jongeren? Een recent artikel over iemands lichaamsbeeld wijst erop dat het gemiddelde Amerikaanse meisje tegen de tijd dat ze van de middelbare school komt meer dan 22.000 uur tv heeft gekeken. Een groot deel van die tijd wordt ze gebombardeerd met beelden van betoverend mooie vrouwen met een ‘perfect’ lichaam. Het artikel zegt verder: „Doordat vrouwen deze beelden herhaaldelijk te zien krijgen, gaan ze dit lichaamsideaal associëren met prestige, geluk, liefde en succes.” Het is dan ook niet vreemd dat 47 % van de ondervraagde meisjes zich na het kijken naar foto’s van modellen in een tijdschrift gedwongen voelde om af te vallen, terwijl maar 29 % van hen echt te dik was.

V “In een poging om het ideale uiterlijk te krijgen of er gewoon zo goed mogelijk uit te zien, nemen veel mensen hun toevlucht tot cosmetische chirurgie. De toepassing van deze tak van de geneeskunde wordt minder duur en steeds gevarieerder. Volgens de Encyclopedia Britannica zijn de hedendaagse technieken in de plastische chirurgie ontstaan in de jaren na de Eerste Wereldoorlog, toen er pogingen werden gedaan om misvormingen als gevolg van oorlogswonden te herstellen. Sindsdien zijn deze technieken ook waardevol geworden voor het corrigeren van geboorteafwijkingen en van ernstige lichamelijke verminkingen veroorzaakt door brandwonden en andere verwondingen.

VI Maar zoals de Britannica toegeeft, wordt plastische chirurgie vaak „louter en alleen verricht om het uiterlijk van overigens gezonde personen te verbeteren”. Zo kan men bijvoorbeeld de neus een andere vorm geven, de huid van gezicht en hals glad trekken, de oren verkleinen, vet van buik en heupen weghalen, bepaalde lichaamsdelen vergroten en zelfs de navel een ‘aantrekkelijker’ aanzien geven.

VII Sommige jonge vrouwen raken zo geobsedeerd door hun uiterlijk dat ze het slachtoffer worden van een eetstoornis, zoals anorexia nervosa. Andere gebruiken vermageringsmiddelen die geweldige resultaten in korte tijd beloven, maar die niet door gerespecteerde gezondheidsinstellingen worden onderschreven. Het gebruik van zulke middelen kan ernstige schade tot gevolg hebben en de risico’s die een obsessie met het uiterlijk met zich meebrengt, liggen niet alleen op het lichamelijke vlak: mensen die zich overdreven bezorgd maken over hun uiterlijk, kunnen een psychische aandoening krijgen die body dysmorphic

disorder wordt genoemd. Een op de vijftig mensen lijdt waarschijnlijk aan deze stoornis, die

gekenmerkt wordt door depressie vanwege ingebeelde gebreken over het uiterlijk.

VIII Maar vrouwen zijn niet de enigen die gevoelig zijn voor de invloed van het ‘ideale uiterlijk’. Nooit eerder zijn er zoveel schoonheidsproducten voor mannen op de markt geweest. Ook mannen kunnen meegesleept worden in het streven naar het ‘ideale uiterlijk’. Sommige brengen uren in fitnesscentra door, waar ze bijna al hun vrije tijd gebruiken om een goed figuur en een gespierd lichaam te krijgen. Op de lange duur gaat de behoefte aan training ten koste van hun sociale activiteiten en hun relatie met andere mensen. De drang om een gespierd uiterlijk te krijgen, brengt veel mannen er zelfs toe stoffen te gebruiken die het lichaam kunnen schaden. IX De mens is een ijdel wezen. Door de tijden heen wordt op verschillende manieren aandacht besteed aan het ideaalbeeld. “Spiegeltje, spiegeltje aan de wand, kan ik mij meten aan de mooisten in het land ...?” De vraag is natuurlijk hoe belangrijk het is om te doen wat de media en je cultuur je voorschrijven. Is het niet veel belangrijker dat mannen en vrouwen gaan streven naar innerlijke schoonheid: een goed karakter dus?

158 122 96 60 109 107 70 904