FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Sport- en
recreatiedomeinen
De OverleggiDS DePAriS
2
SOBANE-STRATEGIE - BEHEER VAN BEROEPSGEBONDEN RISICO’S
De SOBANE-strategie is een strategie voor risicobeheersing op vier niveaus
(Screening (Opsporing), OBservatie, ANalyse, Expertise).
De reeks publicaties “SOBANE-STRATEGIE Beheer van beroepsgebonden risico’s” heeft
als doel deze strategie kenbaar te maken. Bovendien wordt aangetoond hoe de strategie
kan worden toegepast op verschillende arbeidssituaties.
De doelstelling van deze methodes bestaat erin om het tijdsgebruik en de inspanningen van
de ondernemingen te optimaliseren om de werkomstandigheden aanvaardbaar te maken,
zelfs bij complexe problemen. Zij bevorderen de ontwikkeling van een dynamisch plan van
risicobeheersing en van een overlegcultuur in ondernemingen.
De SOBANE-strategie en het geheel van de methodes werden ontwikkeld door de Unité
Hygiène et Physiologie du Travail van professor J. MALCHAIRE van de Université
catho-lique de Louvain in het kader van het onderzoeksproject SOBANE, gecofinancierd door
de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en het Europees
Sociaal Fonds.
De overleggids DEPARIS is een gids voor de opsporing van risico’s (dépistage participatif
des risques) die tegemoetkomt aan de eisen van het opsporingsniveau van de strategie
SOBANE. Het is een eenvoudige methode, die economisch is op het vlak van tijd en
mid-delen. Deze methode bevordert de ontwikkeling van een dynamisch plan voor
risicobe-heer en de overlegcultuur in de onderneming.
Deze publicatie werd gerealiseerd door een onderzoeksteam dat bestond uit:
• L’Unité Hygiène et Physiologie du travail de l’UCL (Prof. J. Malchaire, A. Piette)
• Departement Onderzoek en Ontwikkeling van IDEWE (Prof. G. Moens)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming CESI (S. Boodts, A. Schietecatte)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming IDEWE (Prof. V. Hermans)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming PROVIKMO (Dr. G. De Cooman,
I. Timmerman)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming MENSURA (Dr. P. Carlier)
• Het departement Nouvelles Technologies et Formation van CIFoP (Mr. JF. Husson)
• Dienst voor preventie SEFMEP (P. Lorent, F. Gysens)
Voor meer informatie over de SOBANE-strategie: www.sobane.be
Deze publicatie is gratis te verkrijgen:
• Telefonisch op het nummer 02 233 42 11 • Door rechtstreekse bestelling op de
website van de FOD: www.werk.belgie.be
• Schriftelijk bij de: Cel Publicaties van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Ernest Blerotstraat 1 - 1070 Brussel Fax: 02 233 42 36
E-mail: publicaties@werk.belgie.be Deze publicatie is ook raadpleegbaar op de website van de FOD:
www.werk.belgie.be
Cette publication peut être également obtenue en français.
De redactie van deze brochure werd afgesloten op 15 februari 2008
Productie: Algemene Directie Humanisering van de Arbeid Coördinatie: Directie van de communicatie
Wetenschappelijke supervisie: Alain Piette Omslag en lay-out: Sylvie Peeters Tekening: Serge Dehaes Druk: Rosseels Printing Verspreiding: Cel Publicaties Verantwoordelijke uitgever:
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
M/V
Met de termen «werknemer» en «werkgever», wordt in deze bro-chure verwezen naar personen van beide geslachten.
PROMOTOR VAN HET PROJECT
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Algemene Directie Humanisering van de Arbeid Ernest Blerotstraat 1 – 1070 Brussel
Het Europees Sociaal Fonds investeert in uw toekomst
© FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Alle rechten voorbehouden voor alle landen. Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of enige wijze, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de Directie van de communicatie van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Indien de verveelvoudiging van teksten uit deze brochure echter gebeurt voor informatieve of pedagogische en strikt niet-commerciële doeleinden is dit toegestaan met bronvermelding en, in voorkomend geval, met vermelding van de auteurs van de brochure.
3
Handleiding
1. Informatie door de directie over de nagestreefde doelstellingen en het engagement
reke-ning te houden met de resultaten van de vergaderingen en de uitgevoerde studies.
2. Akkoord van het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk.
3. Bepalen van een “dienst” of een afdeling van een dienst die 10 tot 15 personen omvat die
een arbeidssysteem vormen, d.w.z. die een rechtstreekse invloed hebben op elkaars werk.
4. Aanduiden van een coördinator door de directie met akkoord van de werknemers.
5.
Voorbereiding van de coördinator: hij past eventueel de gids aan de te onderzoeken ar-beidssituatie aan. Dit doet hij door termen te veranderen, door bepaalde overbodige
aspecten weg te laten of te wijzigen of door bijkomende aspecten toe te voegen.
6. Samenstelling van een werkgroep voor de te onderzoeken arbeidssituatie. De werkgroep
bestaat enerzijds uit “sleutelwerknemers” die worden aangeduid door hun collega’s en
hun vertegenwoordigers en anderzijds uit werknemers van de technische omkadering die
worden aangeduid door de directie. De werkgroep bestaat minstens uit 1 man en 1 vrouw
indien het een gemengde groep betreft.
7. Het document “Uitnodiging” (zie bijlage) wordt overhandigd aan de leden van de
werk-groep om hen te informeren over de doelstellingen van de Déparis-vergadering en om
hun rol kenbaar te maken.
8. Vergadering van de werkgroep in een rustig lokaal dichtbij de werkposten.
9. Duidelijke toelichting door de coördinator over het doel van de vergadering en de te
volgen procedure.
10. Doorlopen van elke rubriek aan de hand van de te bespreken punten. Men staat niet lang
stil bij het zoeken naar een score, maar men concentreert zich op :
• Wat er kan gedaan worden om de situatie te verbeteren, door wie en wanneer.
• De aspecten waarvoor men beroep moet doen op een preventieadviseur.
•
Het schatten van de kostprijs van de voorgestelde verbeteringsmaatregelen en de in-vloed die ze kunnen hebben op de kwaliteit van het product en op de productiviteit.
De beoordeling gebeurt als volgt: nihil (0), laag (€), matig (€ €) of zeer duur (€ € €).
11. Na de vergadering maakt de coördinator een synthese met vermelding van :
• De besproken rubrieken met een gedetailleerde informatie over de resultaten van de
vergadering.
• De lijst met de geplande oplossingen met bepaling van wie wat doet en wanneer.
• De lijst met de meer in detail te bestuderen aspecten en hun prioriteit.
12. Voorstellen van de resultaten, herzieningen, toevoegingen, … aan de deelnemers van de
werkgroep.
13. Afronden van de synthese.
14. Voorstellen van de synthese aan de directie en aan de overlegorganen.
15.
Vervolg van de studie voor de niet opgeloste problemen, domein per domein, door ge-bruik te maken van de methode niveau 2, Observatie, van de SOBANE-strategie.
Onderstaande tekst kan helpen om het doel van de
vergade-ring te verduidelijken.
“In de loop van de vergadering worden alle aspecten overlopen die het werk al of niet
gemak-kelijker, doeltreffender en aangenamer kunnen maken. Het betreft zowel technische als
organi-satorische aspecten als zaken die te maken hebben met arbeidsverhoudingen.
De doelstelling is niet te weten of het werk gemakkelijk of aangenaam is voor 20%, 50% of
100%. Het is wel de bedoeling om te achterhalen wat men concreet, onmiddellijk, binnen 3
maanden en op langere termijn kan ondernemen om het werk aangenamer en efficiënter te
maken. Het kan gaan over technische aanpassingen en nieuwe arbeidstechnieken maar ook
over een betere communicatie, een reorganisatie van uurroosters of over specifieke
opleidin-gen.
Voor sommige aspecten zou men moeten kunnen zeggen wat er dient te veranderen en hoe
dit concreet dient te gebeuren. Voor andere aspecten zullen bijkomende studies moeten wor-den uitgevoerd.
De directie engageert zich ertoe een actieplan op te stellen met als doel zo goed mogelijk
gevolg te geven aan hetgeen besproken zal worden.”
4
1. Buitenzijde v
an
H
et sp
O
r
t-
O
f re
cre
atie
cO
mplex
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Buitenzijde van het complex
• Voldoendeafgesloten en in g oede staat, moeilijk te beklimmen • Vrije ruimte (bomen...) zodat alle plaatsen g oed zichtbaar zijn • Voldoende zicht op e ventuele parkings
Verlichting
r
ondom
de
gebouw
en
• Voldoende en in g oede staat • Goed gelegen, afgeschermd en beperkte toegangToegang tot het complex
• Veiligvanaf de publiek e w eg • Voldoende , in g oede staat en steeds ontruimd (ziek enwagen, brandw eer , politie ,...) • Actieplan in ge val van sneeuw of ijzel (ontruimen van toegangw egen en stoepen) • Signalisatie van w egen v oor v oetgangers, motorfietsen, moto’ s, auto’ s, bussen…
Meer in detail te bestuder
en aspecten
5
2. Ge
B
O
uwen v
an
H
et sp
O
r
t- en/
O
f re
cre
atie
cO
mplex
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Mur
en,
dak
en,
ramen:
in g
oede staat
• Geen risico’ s op vallen van v oorw erpen of personen (ramen...) • Ramen beschermd door tralies (ballonnen...) • Geen toegang mogelijk van en naar buiten toeGangen:
v
oldoende v
erlichting en noodv
erlichting
Liften:
conf
orm,
g
oed v
erlicht en gecontr
oleer
d
Deur
en
• Voldoende gr oot, in functie van het aantal gebruik ers • Openen in de richting van de e vacuatie • Functioner ende deurklink en en slotenNooduitgangen
• Nooit afgesloten en openen in de richting van de e vacuatie • Pictogrammen en noodv erlichtingTra
ppen
• Voldoende v erlicht, r egelmatige contr ole , niet belemmer d • Tr eden in g oede staat met anti-sliplaag • Relingen, borstw eringen en balustrades g oed vastgemaakt en op g oede hoogteVloer
en:
in
g
oede
staat,
waterpas,
duurzaam,
niet
glad
Toegang v
oor gehandica
pten wagentjes,
kar
retjes
• Toegang tot alle lokalen (lift toegank elijk indien bestaande) • Aangepast sanitair • Park eerplaatsen v oor personen met een beperkte mobiliteitPersoneelsv
oorzieningen:
v
estiair
es,
r
efters,
ontmoetingsruimten v
oor het personeel
• Goed gelegen, v oldoende gr oot, comf or tabel, g oed uitgerust en g oed onderhouden • Ontspanningsruimte gescheiden van de w erkruimte en maaltijdruimte
Verwarming:
cor
rect
afgesteld,
onderhoud
Dienstlokalen
• Hoogspanningscabine , k etelhuis, onderhoudslokalen, k elders, zolders… • Toegang enk el v oor be voegdenSignalisatie van risicolokalen
• Hoogspanningscabines,k etelhuis, v oor raad van ge vaarlijk e pr odukten
Meer in detail te bestuder
en aspecten
6
3. Or
G
anis
atie v
an
H
et c
O
mplex
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
W
erk
organisatie
• Duidelijk en be vr edigend • Laat toe te w erk en in alle v eiligheid • Be vr edigende planning in tijd en ruimte • W erkpr ocedur es: duidelijk en gek endOrganisatie van de ligging van de installaties
• Afficheringen op punt zetten van uur roosters van spor tcomplex en, ter reinen, speelpleinen, ... • Duur van v erhuur : v oldoende tijd v oorzien v oor installer en en demonter en van het materieel en v oor het v er tr ek van de gebruik ers • Sleutel van de zaal w or dt o verhandigd aan de v erantw oor delijk e bij het begin en einde van v erhuur van het com -plex • Opv olgen dat de planning ger especteer d w or dt en or denen van de zalen door het personeel van het complex • De v erantw oor delijk en van de clubs die de zaal en het materiaal gebruik en zijn v erantw oor delijk v oor : inf ormatie en toezicht op de gebruik ers, het publiek, de begeleiders, de ouders, de tegenstr ev ers… • De v erantw oor delijk en van de clubs zien er op toe dat er door de leden van de club of de begeleiders geen ander materiaal gebruikt w or
dt dan datgene wat v
oorzien w er d in de v erhuur
Materiaal
• Duidelijk e omschrijving van contr ole , installatie en demontage van het materiaal noodzak elijk v oor het uitoef enen van de activiteit: personeel van het complex, v erantw oor delijk e van de club… • Cor recte or dening van het materiaal na gebruik (vastmak en van de doelen, panelen, bescherming tegen vallen van hoogte…) • Onmid dellijk e signalisatie van elk pr obleem dat w er d vastgesteld m.b .t. het materiaal bij de installatie (slecht geor -dend materiaal, slijtage…)Interactie en comm
unicatie tussen het personeel en de gebruik
ers:
makk elijk en vrijComm
unicatiemid
delen
• Stem, telef oon, computers, parlef oon … aangepast en aangenaam:|
Meer in detail te bestuder
en aspecten
7
4.
veili
GH
eid v
an
H
et c
O
mplex en de
G
eB
O
uwen
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Beheer van de sleutels van de lokalen en toegangsdeur
en
• Goed technisch beheer (gedeelde lopers…) • Goede v er deling van de v erantw oor delijkhedenBe
wakingscamera’
s
• Goed gelegen en in g oede staat • De duur van de opname is v oldoendeTijdens de openingsur
en
• Toegang tot het gebouw enk el via daar toe bestemde deur en • Pr ocedur e voor het onthaal van bezoek ers o Verplicht aanmelden van bezoek ers aan de r eceptie … o Veiligheidsrichtlijnen die aan de bezoek ers w or den gege ven: v oldoende , duidelijkNa de openingsur
en
• Nergens laat men geld achter • Alle waar de volle v oorw erpen (spor tuitrustingen, computers...) w or den vastgemaakt of be vinden zich in afgesloten lokalen • Nazicht van alle deur en, garages… • Alarmsysteem v oor de buitendeur en, hallen en risicozones (bur eau, lokalen v oor or dening van het materiaal...) • Verantw oor delijk e moet nakijk en dat o Er zich geen personen meer be vinden in: spor tzalen, speelruimten, toiletten, v estiair es, douches… o Het materiaal (spellen...) en alle waar de volle v oorw erpen, a pparaten… zijn geor dend o Alle deur en w or den v ergr endeld o Nachtv erlichting en alarmen w or den ingeschak eld • Toegang tot de gebouw en enk el v oor be voegden • Veiligheidsmaatr egelen bij speciale gelegenheden (v ergaderingen, feesten, opendeur dagen …)Meer in detail te bestuder
en aspecten
8
5.
veili
GH
eidsp
O
litiek en d
O
cument
atie
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Pr
ev
entieadviseur
• Aangepaste v orming • Beschikt o ver v oldoende tijd v oor het uitv oer en van zijn tak enOv
erlegcomité (CPBW)
• Regelmatige v ergaderingen en beknopte v erslagen die w or den v er deeld aan het personeel • Uitw erk en en jaarlijkse herziening van de actieplannenVeiligheidspolitiek
• K ennis van w etten en normen specifiek v oor spor t- en r ecr eatiecomplex en: risicoanal yses, pr ev entiemaatr egelen, uitbating, toezicht, onderhoud en contr ole van de speelruimten… • Pr ocedur e voor globale opsporing van risico’ s • Systeem v oor het personeel om elk risiconiv eau te melden • Jaarlijks actieplan en vijfjaarlijks actieplan en de uitv oering er van • Verplichte periodiek e contr oles • Pr ogramma v oor pr ev entief onderhoud, pr ev entief periodiek nazicht • Veiligheidr egister (elektrische- en spor tuitrustingen ….)Intern noodplan
• Duidelijke richtlijnen, gek end en toegepast in ge val van waarschuwingssignaal en alarm: o belangrijk e gebeur tenissen (Se veso , v er vuiling, storm...) o brand, explosie of technisch pr obleem (gaslek…) o onge val, ziekte • Evacuatieplan met v erzamelpunten • Pr ocedur es en te contacter en personen zijn gek end (telef oonn ummer) o Ouder , dokter , ziek enwagen, anti-gifcentrum, brandw eer , politie , dir ecteur van het centrum…
Interne inter
ventieploeg
• Akk oor d van de r egionale brandw eer dienst betr eff ende de 1ste inter ventieploeg: aantal, samenstelling, v orming... • Lijst van de leden van de inter ventieploeg is geafficheer d (met tenminste 1 hulpv erlener) • EHBO posten g oed gesignaliseer d en uitgerust met minstens één EHBO v erband dozenReglement van inw
endige or
de
• Opgesteld met actie ve mede w erking van alle betr okk enen • Reglement van inw endige or de w or dt o vergemaakt aan het personeel, aan de v erantw oor delijk en van de clubs en kan geraadpleegd w orden door het publiek
• Regelmatige inf ormatiesessies o ver opgelopen risico’ s voor het kader - en educatief personeel • Uur rooster mbt de opening van het complex • Lijst van v erboden v oorw erpen in het complex
Reglement mbt de in- en uitgangen van het complex
• Reglementmbt tot toegang door gebruik ers, publiek, bezoek ers … • Onthaal en v er tr ek van kinder en: toegangsr egels v oor de ouders zijn gek end en w or den ger especteer d in ge val van te laat k omen van de ouders … • Toezicht op de kinder en: v erantw oor delijk en w or den aangeduid v oor alle omstandigheden (afw ezigheid, te laat komen…): intern r eglement van het complex, de spor t- of r ecr eatieclub of de v er eniging die de manif estatie orga -niseer t …
Reglementen mbt tot planten en dier
en
Onthaal
van
nieuwk
omers,
stagiair
es,…
te
v
olgen
politiek
Meer in detail te bestuder
en aspecten
9
6.
elektrisc
H
e risic
O
’s en
B
rand
G
ev
aar
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Elektrische risico’
s
Elektrische installatie
• Makkelijk e toegang tot de elektriciteitskast, deze is w el op slot • Diff er entieelschak elaars, zek eringen, aar dingen, signalisatie , bescherming • Periodiek e contr ole door gekwalificeer d personeel (externe technische contr oledienst)
Materiaal:
draden,
kabels,
v
erlengstukk
en,
aar
dgeleiding,
...
in g
oede staat
• Aantal, plaats en staat van de stopcontacten en schak elaarsUitrusting:
aansluitingen, noodstop , onderhoud, aar dingen, isolatie , batterijen,…Brand en e
xplosie
Ontvlambar
e pr
oducten en brandhaar
den
• Meubilair , g or dijnen, lamellen...in brandw er end materiaal • Geen draagbar e verwarming of naakte vlam • Geen ontvlambar e pr oducten in de nabijheid van pa pier , kar ton, vloeistoff en,…Bestrijdingsmid
delen
• detectie en automatische blussing, brandblusa pparaten, h ydranten, brandhaspels…, signalisatie en nazichtCompar
timentering van lokalen,
tra
ppen
• Brandw er ende deur en zijn dicht of open, automatische sluiting, niet belemmer d en niet op slot • Technische k ok ers, brandw er ende deur en (staat, belemmering), dichtmak en van openingen (kabels, kanalen…)…Interne inter
ventieploeg:
opgeleid,
beschikbaar
Richtlijnen in ge
val van brand
• Geafficheer d in alle lokalen: Noodplannen met v ermelding van de te v erwittigen personen en het noodn ummer • Evacuatieplannen, alarmmelding, waarschuwingssignaal, e vacuatie w egen en nooduitgangen, v erzamelpunten, brand -oef eningen … • Voldoende w egen en nooduitgangen, v oldoende br eed, deur en openen naar buiten toe
Signalisatie
• opslagplaatsen, bestrijdingsmid delen, nooduitgangen en noodv erlichting, plattegr ond per v er dieping, ...Meer in detail te bestuder
en aspecten
10
7.
a
r
B
eids
O
n
G
ev
allen
O
f
O
n
G
ev
allen me
t pers
O
nen
B
uiten
H
et c
O
mplex
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Persoonlijk
e beschermingsmid
delen (PBM)
• Aangepast, beschikbaar , gebruikt, onderhouden, geor dend… Wie kan wat concr eet doen en wanneer ?Vallen,
struik
elen:
staat
van
de
vloer
, or
de
, netheid…
Val
van
hoogte
• Veiligheidsg or dels of bescherming indien hoogte verschillen > 50 cm • Voor de kinder en: v olle wanden, geen mogelijkheid zich vast te rijgen of uit een raam te vallen
Vallen
van
v
oorw
erpen
:
rangschikking
in
de
hoogte
, stabiliteit…
Mechanische risico’
s: wagentjes,
v
erplaatsbar
e v
oorw
erpen,
meubilair
• Verw onding, aandrijving, v erplettering, snijw onden, steekw onden…Onge
vallen te wijten aan glas
• Br ek en van ramen: dir ecte bescherming tegen risico’ s op snijw onden • Verwijdering van r ecipiënten of glazen v oorw erpen in aangepaste vuilnisemmers
Risico’
s ten ge
volge van onderhouds- of r
eparatie
w
erk
en
• VeiligheidszoneArbeidsonge
vallen of w
erkincidenten pr
ocedur
es,
anal
yse
EHBO - ziek
enboeg
• Lokalen g oed gelegen, g oed uitgerust, aangepast en permanent ber eikbaar • Verband dozen g oed gelegen en aangeduid (pictogram), • Hulpv erleners r egelmatig bijgeschoold, steeds ber eikbaarMeer in detail te bestuder
en aspecten
11
8.
m
ateriaal
,
H
and
G
ereedsc
H
ap
, ma
cH
ines
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Materiaal:
machines, handger eedscha p, hijs w erktuigen … • CE mark ering • In g oede staat • Geen onder delen die kunnen v erw onden • Niet te zwaar , niet belemmer d, geen trillingenOnderhoud
• Reiniging en rangschikking v olgens de noden, op plaatsen r ond de w erkposten die g oed ber eikbaar zijn • Regelmatig onderhoud, jaarlijks gr ondige contr ole • K unnen opzijgezet w or den in ge val van pr oblemen (beschadigde snoer , spleten, scheur en, algemene slijtage)Bedieningsmid
delen en signalen
• Drukknopen, hendels, pedalen, …aangepast en in g oede staat • Noodstopsystemen gemakk elijk ber eikbaarVorming
van
het
personeel
van
het
complex
• Mbt de v eiligheids- en h ygiënerisico’ s ger elateer d aan alle uitrustingen • Mbt het meest efficiënte en duurzaam gebruik van het materiaal en de machines • Mbt het gebruik van collectie ve beschermingsmid delen (v eiligheidsuitrustingen) • Mbt het gebruik van persoonlijk e beschermingsmid delen • Mbt inspectie en onderhoud • Mbt g oeder enbehandelingMeer in detail te bestuder
en aspecten
12
9. H
O
udin
G
en, kra
cH
tinsp
annin
G
en en
GO
ederen
B
eH
andelin
G
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
De w
erkhoogte:
(taf els, bur elen, r ekk en, machines, ger eedscha p,…) • Kan in een ideale positie geplaatst w or denHet zittend of r
echtstaand/zittend w
erk
en
• Stoelen of krukjes: stabiel en comf or tabel; rugsteun • Voldoende vrije beenruimte onder het w erk opper vlakBij r
echtstaand w
erk:
• Geen hinder tijdens de be w egingen • Comf or tabele steun v oor de dijen en/of de armen op opper vlakten, ingesteld op een g oede hoogteDe lasten:
• Licht en uitgebalanceer d (vloeistof, gr ootte van lasten) • Comf or tabel vast te grijpen: g oede handvatten, geen snijdende randen, niet glad, niet te k oud noch te warm… • Op g oede hoogte: opnemen en w egzetten op hoogte van br oeksriem • Zonder r otatie of inclinatie van de r omp • Slechts o ver k or te afstanden te dragenDe mechanische hulpmid
delen:
tra
pjes,
wagentjes
• Beschikbaar v oor het w erk en in de hoogte • Stabiel, duurzaam, gemakk elijk en v eilig te gebruik en (vallen)Meer in detail te bestuder
en aspecten
13
10.
speelruim
ten
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Staat van de speelruimten
• Speelruimtenzijn afgeschermd (afsluiting, toegang van buiten uit…) • Verwijder d van parking, publiek e w egen, water… • Geen noemens waar dige hoogte verschillen • Vloer in g oede staat, niet glad , be veiligde opper vlakk en indien de installatie zich meer dan 45 cm bo ven de vloer be vindt (zand, zaagsel, synthetisch materiaal…) • Geen to xische planten • Geen ge vaarlijk e voorw erpen • Afvalemmers in v oldoende aantal aanw ezig
Speeltuigen en/of spor
tie
ve uitrustingen
• Installatie door gekwalificeer d personeel (niet door vrijwilligers) • Goed vastgemaakt aan de vloer (uitrusting, bask etring, g oals…) • Zones v oor elk speeltuig of uitrusting (glijbanen, schommels, zandbak, skateramp…) g oed afgebak end (mark ering op de vloer , omheining…) en uit elkaars buur t gelegen • Voldoende draagkracht, stabiliteit van de uitrusting • Mobiele onder delen ontw orpen om vastzitten van kledij of knelling van een lichaamdeel te v ermijden • Lad ders, tra ppen, k oor den, geïnclineer de opper vlakk en: aangepast en in g oede staat • Bescherming tegen vallen (borstw ering, ballustrade , platf orm): aangepast en in g oede staat • Schokw er end materiaal onder de speelruimten • Toegang mogelijk v oor v ol wassenContr
oler
egister met
• Plan van de speelruimte met inplanting van de speeltuigen • Gebruiks- en onderhoudsaanwijzingen van de uitrustingen • Onderhoudsplan (aar d, periodiciteit, data en v erantw oor delijk en) in functie van de instructies van de fabrikant, de frequentie en de klimatologische omstandigheden
• Resultaten van de inspectie van de speelruimten en uitrustingen • Periodiek e contr ole (1 x/jaar) door een externe technische contr oledienst
Signalisatie
• Affichering van de r egels aangaande het gebruik en de minim um leeftijd • Mark er en van de risicozones (schommels, glijbanen…) • Adr es van het organisme en van de v erantw oor delijk enZandbak
• Deksel of hoes wanneer deze niet gebruikt w or dt • Voldoende h ygiënische maatsr egelen (ontsmetting) • Omk ering van het zand 1 maal per trimester • Vernieuw en van het zand 1 maal per jaarInspectie
• Resultaten van de inspectie van de speelruimten en uitrustingen • Technische inspectie alle maanden en zelfs v oor , tijdens en na opening (stabiliteit, r esistentie…)Meer in detail te bestuder
en aspecten
14
11.
sp
O
r
tz
alen, terreinen, pis
tes en ins
talla
ties
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Vloer
:
in g oede staat • Aangepaste vloerbekleding naargelang de activiteit (f eestzaal, , beklimming, v oetbalter rein, hock ey , tennis, atletiekpi -ste , paar drijden …)Lokalen
• Voldoende , net en g oed v erluchtUitrusting:
gymnastiektoestellen (liggers, balk en, springbok, oef entoestel en ringen), klimm uur , dubbele lussen, sluithak en, hor den… • In v oldoende aantal en aangepast aan de mogelijkheden en de leeftijd van de gebruik ers • Installatie door gekwalificeer d personeel • Vastgemaakt aan de vloer • Geen ge vaarlijk e onder delen r ondom de toestellen (radiators, ka pstokk en….) • Regelmatig onderhoud door gekwalificeer d personeel in functie van het gebruik • Periodiek nazicht door een externe technische contr oledienst en na installatie of herstelling van een toestel • Visueel nazicht door een v erantw oor delijk e van de club v oor gebruik en nazicht bij or dening na gebruik • Maandelijks man ueel nazicht door de v erantw oor delijk e van het complex • Onderhoud enk el door gekwalificeer d personeel, met uitzondering van klein materiaal • Genoeg plaats v oor het opruimenRegister van v
eiligheid en h
ygiëne
• Data en r esultaten van pr oe ven en contr oles • Signaler en van mank ementen en pr oblemenVestiair
es
en
douches
• Afzonderlijk e douches v oor mannen en vr ouw en • Goed uitgerust (individuele ruimten, v eiligheidska pstokk en…) • Be veiligd (geen risico op stelen) • In g oede staat, ger einigd, onderhouden en ontsmet (v oetafdrukk en, legionella) • Sanitair e installaties (douches, g ootstenen…) in v oldoende aantalEHBO uitrusting:
compleet en up-to-dateMeer in detail te bestuder
en aspecten
15
12.
zwem
B
ad
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Vloer
:
in g oede staat • Aangepaste vloerbekleding, de scherpe hoek en en de uitspringende elementen w or den v oorzien van bescherming tot tw ee meter hoog.Kleedkamers
en
douches
• Gescheiden per geslacht • Goed uitgerust (individuele ruimten, ka pstokk en…) • Be veiligd (geen risico op stelen), antislipopper vlak • In g oede staat, ger einigd, onderhouden en ontsmet (v oetafdrukk en, legionella) • sanitair e installaties (douches, wastaf els…) in v oldoende aantalDe installaties:
• De in voer - en afv oerbuizen zijn in g oede staat van w erking. • Het water van de wastaf els en de douches beantw oor dt aan de normen van de waterleiding • De douches hebben hetzij lauw water , hetzij warm en k oud water • De pediluvia (bekk ens v oor v oeten) en de douches zijn v erplicht alv or ens het zw embad te betr eden, de pediluvia w orden van ontsmettend water v
oorzien • De wanden van het zw embad w or den ten minste een k eer per w eek buiten de openingsur en schoongemaakt • Lad ders en toegangplatf ormen tot de glijbanen, de duikplank en,… w or den van een v eiligheidsv oorziening v oorzien om vallen te v ermijden.
Hun vloerbekleding is antislips en gemakk
elijk wasbaar • De sauna’ s, de stoombaden en de jacuzzi zijn in g oede staat, schoongemaakt, en de na te le ven h ygiënemaatr egelen w or
den aan de hand van aanplakbor
den zichtbaar gemaakt v
oor de bezoek ers. • Lokalen, inrichting en materieel w or den in perf ecte staat van netheid gehouden
De v
eiligheid:
• Het toezicht van de zw emmers w or dt door een gediplomeer de badmeester v erzek er d: v oor zw embaden dieperdan 1m40 een hoger br
ev
et v
oor water
red
ding (HBW) en v
oor dieptes lager dan 1m40 een basisbr
ev et v oor water red ding (BBW). • De r ed ders belast met het toezicht dienen een k eer per jaar aan een update van hun k ennis (bijscholing) deel te nemen. • Het maxim um aantal toegelaten zw emmers o verschrijdt niet een bader per tw ee vierkante meter van de opper
-vlakte van het water
vlak • De hulpdiensten kunnen het zw embad gemakk elijk ber eik en. • Telef oontoestel, r eanimatiemateriaal en v olledige en geactualiseer de v erbandtr ommel zijn beschikbaar • De transparante deur en en wanden w or den zichtbaar gemaakt • De nooduitgangen w or den door pictogrammen aange w ezen • De kwaliteit van de lucht w or dt door een g oede v entilatie v erzek er d • Een thermometer in g oede staat • De technische lokalen en die v oor de opslag zijn makk elijk ber eikbaar v oor de le vering van pr oducten niet bestemd v
oor het publiek.
De r
ecipiënten v
oor de chemische pr
oducten,
de lokalen v
oor de opslag en de leidingen
w or den geëtik etteer d/geïdentificeer d. De installatie w or dt dagelijks nagek ek en. • De helderheid en de temperatuur van het water w or den r egelmatig gecontr oleer d • Schriftelijk r eglement van inw endige or de en noodpr ocedur e w or den elk jaar bijge w erkt. Ze zijn gek end door het personeel en ze w or
den op een zichtbar
e plaats v oor de bezoek ers geafficheer d. • Een dossier be vat het geheel van genomen maatr egelen, de data en de r esultaten van de chloormetingen,… De kennisge
ving van gebr
ek
en en pr
oblemen
Wie kan wat concr
eet doen en wanneer
Meer in detail te bestuder
en aspecten
16
13.
a
lG
emene
H
yG
iëne
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Sanitair
e installaties
• Gescheiden toiletten v oor personeel / publiek en mannen / vr ouw en, aangepaste toiletten v oor kinder en. • Voldoende toiletten, g oed gelokaliseer d en uitgerust : urinoirs, h ygiënisch pa pier , wasbakk en met vloeibar e zeep en pa pier en doekjes.Hygiëne
• Lokalen r egelmatig onderhouden (ontsmet), esthetisch, aangenaam (graffiti ?) • Niemand eet op de w erkplaats • W aterbedelingspunten: onderhouden… • Verbod op r ok en w or dt ger especteer d: indien er een r ok erszone w or dt v oorzien, g oed gelegen en v erluchtAfval
• Aangepaste containers (glas, plastiek, pa pier , batterijen…) in v oldoende aantal en g oed gelegen • Cor rect v erwijder d en r egelmatig ontsmetBestrijding tegen katten,
knaagdier
en,
insecten,
ongedier
te
...
Mogelijk
e br
onnen van v
er
vuiling:
gek end en behandeld • Douches (legionella), v estiair es, kamerbr eed ta pijt, afval, ar chief… • Planten, ongedier te… • Geen zwammen of schimmels op de vloer en, m ur en, plaf ondsIn ge
val van gebruik van ge
vaarlijk
e chemische pr
oducten
(zw embaden, tuinen, onderhouds-pr oducten … ) • Chemische risico’ s: in ventaris van de pr oducten, documentatie mbt de risico’ s, vorming, duidelijk e gebruikspr ocedu -res en deze w or den ger especteer d • Ge vaarlijk afval: v erwijder d volgens een gek ende pr ocedur e in aangepaste r ecipiënten (afvalemmers) • Signalisatie: aangepast en ger especteer d: r ookv erbod, risicolokalen… • PBM: handschoenen, mask ers, brillen, kledij…: aangepast, beschikbaar en gebruiktMeer in detail te bestuder
en aspecten
17
14.
verlic
H
tin
G
, la
w
aai en t
H
ermisc
H
e
O
m
G
evin
G
sf
a
ct
O
ren
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Verlichting:
• In de lokalen, v oor het uitv oer en van het w erk, van de doorgangen (tra ppen…) • Niet te sterk noch te zwak: v oldoende om details waar te nemen maar ook niet te o ver vloedigDaglicht en het buitenzicht:
be
vr
edigend
• Binnen vallen van natuurlijk licht langs pr oper e venstersKleur
en:
frisse en gebruiksvriendelijk e lokalen
Geen w
eerkaatsing of v
erblinding
• Zek er niet door de zon; ramen v oorzien van g or dijnen, lamellen of zonne w ering • Niet r echtstr eeks in lichtbr onnen kijk enDe v
erlichtingsarmatur
en
• Pr oper , r egelmatig ger einigd • Def ecte lampen of TL-buizen w or den zo snel als mogelijk v er vangenAk
oestische kwaliteit van de lokalen:
• W einig geluids w eerkaatsing in het lokaal (geen echos)) • W einig of geen la waai van de gangen… of van buiten uit o Gaten,
openingen in de wanden tussen de lokalen,
spleten onder de deur
en
La
waaierige machines
• Zo v er mogelijk v erwijder d van de w erkplaatsen, speelplaatsen en spor tzalenTemperatuur
• Niet te warm, noch te k oud, geen temperatuurschommelingen • Individuele r egeling per lokaal, afhank elijk van de activiteitenGeen tocht:
door v ensters, deur en of de v entilatieW
armte-,
k
oude- en v
ochtigheidsbr
onnen
• Zijn v erwijder d : water , zonnestralen,…Meer in detail te bestuder
en aspecten
18
15.
a
ut
O
n
O
mie en individuele verantw
OO
rdelijk
H
eden
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Opdrachten en v
erwachtingen:
geen tegenstrijdighedenGraad van eigen initiatie
ven
• Elk e leerkracht kan zijn w erkwijze aanpassen, zonder het w erk van de gr oep te v erstor enAutonomie
• Elk e leerkracht bepaalt zijn ritme of zijn w erkmethode in functie van de leerlingenVrijheid
van
contacter
en
• Elk e leerkracht neemt zelf contact op met de personen of diensten die hij nodig acht (ander opv oedend personeel, ouders, CLB …)Verantw
oor
delijkheden
• Elk een k ent zijn v erantw oor delijkheid en aan vaar dt ze o Veiligheid o In geval van alarm :
e vacuatie
Fouten
• Elk een cor rigeer t zijn e ventuele foutenMeer in detail te bestuder
en aspecten
19
16.
in
HO
ud v
an
H
et werk
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
W
erkinter
esse:
boeiend en afwisselend • Alle leden van het team zijn o ver tuigd van de waar de en het belang van de pr ojectenBekwaamheden
• Het w erk van de w erknemer is in o ver eenstemming met zijn pr of essionele bekwaamheid • Men heeft de mogelijkheid zijn bekwaamheden te ben utten en te ontwikk elenInf
ormatie en v
orming
• Voor ieder een (jonger en, educatief personeel, stagiair es, tijdelijk e ver vangingen, ouder en) • Aangepast aan het w erk • M.b .t. de pr ocedur es, risico’ s en pr ev entie • Bij aanw er ving en periodiek herhaaldEmotionele last:
pr oblemen van leerlingen, zelfmoor den… • Niet te zwaar • Momenten om te praten o ver moeilijk e situaties zijn v oorzienMeer in detail te bestuder
en aspecten
20
17.
a
r
B
eids
ver
HO
udin
G
en tus
sen werknemers en
H
iërar
cH
isc
H
e lijn
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Comm
unicatie tijdens het w
erk
• Steeds mogelijk, zo w el o ver het w erk als o ver niet-w erkgebonden onderw erpen • De organisatie van het w erk en de w erkruimtes laten toe om elkaar te ontmoetenVer
deling
van
het
w
erk
• Goede w erksf eer en e venwichtige v er deling van de tak en • Elk een k ent zijn r ol mbt de v erantw oor delijk o ver de leerlingen • Regels v oor r otatie en coör dinatie v oor toezicht op de speelplaatsen, aank omst en v er tr ek van de leerlingen • Het v oor zijn r ek ening nemen van de meer belastende zak en (fysiek of mentaal)Onderlinge hulp tussen de w
erknemers v
oor w
erkgebonden pr
oblemen
Ov
erleg tussen het personeel,
de diensten en de hiërar
chische lijn
• M.b .t. praktische en pedag ogische aspecten • Om het w erk te bepalen, te plannen en te v er delen: lessen, examens… • Om pr oblemen op te lossenHiërar
chische lijn:
ger especteer d en gek endSamenw
erking met de hiërar
chische lijn
• Goede onderlinge v erstandhouding, samenw erking en w erksf eer • Ondersteuning in ge val van w erkpr oblemen of persoonlijk e moeilijkheden • DelegatiesAdviezen en kritiek
en van de w
erknemers
• W or den aanhoor d en v oldoende in r ek ening genomen • Pr oblemen w or den v ermeldEvaluaties
(inspectie) • Ieder w eet hoe zijn w erk geëvalueer d w or dt • W anneer en hoe hij gecontr oleer d is • Men k ent de criteria en de consequenties • Ieder is geïnf ormeer d ov er de r esultaten van zijn e valuatie • Het w erk van ieder een w or dt v oldoende gea ppr ecieer dMeer in detail te bestuder
en aspecten
21
18.
p
sy
cHO
sO
ciale
O
m
G
evin
G
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Relatie met externe personen
• Gebruikers van het complex, ouders, bezoek ers…… • Brandw eer , externe dienst v oor technische contr ole , arbeidsgeneesheer , externe dienst v oor pr ev entie en bescher -ming • Pr ocedur e in ge val van conflicten
Pr
omoties:
mogelijk • Volgens objectie ve en duidelijk e criteria • Gek end en g oedgek eur d door allen • Op basis van e valuaties en in functie van de k ennis
Geen enk
ele discriminatie
• Noch in functie van de leeftijd, geslacht of herk omst • Noch bij aanw er ving, noch bij pr omotieTe
w
erkstelling
• Stabiel, v er tr ouw en in de integriteit en de toek omst van de instelling • De pr oblemen van v er vangingen bij afw ezigheid w or den opge volgdSalaris
• In o ver eenstemming met k ennis en uitge voer de w erkPsychosociale pr
oblemen
• Ge w eld en agr essie • Onte vr edenheid, str ess, pesterijen, persoonlijk e pr oblemen,… • Duidelijk e en expliciete politiek van de schooldir ectie • Structur en en pr ocedur es van ontvangst bestaan en w or den gebruikt • Ver tr ouw enspersoon is gek end, kr eeg de nodige v orming en is makk elijk ber eikbaar • Inf ormatie w er d gege ven • Pr ev entie ve maatr egelen zijn genomenW
erksf
eer binnen het complex
• Laat een persoonlijk e en pr of essionele ontwikk eling toe • Zijn v er enigbaar met een normaal privéle ven (familie…) • De w erknemers zijn globaal gezien te vr eden
Meer in detail te bestuder
en aspecten
22
eindsyntHese:
Breng hier de algemene beoordeling van de rubrieken aan,
Door het vakje
groen
J
,
geel
K
of
rood L
te kleuren.
Arbeidssituatie
1. Buitenzijde van het sport- of recreatiecomplex
J
K
L
2. Gebouwen van het sport- of recreatiecomplex
J
K
L
3. Organisatie van het complex
J
K
L
4. Veiligheid van het complex en de gebouwen
J
K
L
5. Veiligheidspolitiek en documentatie
J
K
L
6. Elektrische risico’s en brandgevaar
J
K
L
7. Arbeidsongevallen of ongevallen met personen buiten het complex
J
K
L
8. Materiaal, handgereedschap, machines
J
K
L
9. Houdingen, krachtinspanningen en goederenbehandeling
J
K
L
10. Speelruimten
J
K
L
11. Sportzalen, terreinen, pistes en installaties
J
K
L
12. Zwembad
J
K
L
13. Algemene hygiëne
J
K
L
14. Verlichting, lawaai en thermische omgevingsfactoren
J
K
L
15. Autonomie en individuele verantwoordelijkheid
J
K
L
16. Inhoud van het werk
J
K
L
17. Arbeidsverhoudingen tussen werknemers en hiërarchische lijn
