Onderzoek naar de rentabiliteit van enkele kleinere oesterkwekerijen in het seizoen 1947/'48

L A N D B O U W - E C O N O M I S C H I N S T I T U U T

R a p p o r t No 108.

ONDERZOEK NAAR DB RENTABILITEIT VAN EMKELE KLEINERE O ESTERKWEKERIJER IN HET SEIZOEN 1 9 4 7 / ' 4 8 .

De i n d i t r a p p o r t v e r z a m e l d e g e g e v e n s z i j n g e t o e t s t aan h e t o o r d e e l van een Commissie van Advies ad h o c , welke z i c h met d e inhoud kon v e r

-e n i g -e n .

De v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d v o o r de i n h o u d van h e t r a p p o r t b e r u s t h i j h e t Landbouw-Economisch I n s t i t u u t o

De Commissie van Advies was a l s v o l g t s a m e n g e s t e l d !

Mr H. van d e r Beke C a l l e n f e l s ( V o o r z i t t e r ) t e M i d d e l b u r g , V o o r z i t t e r van. h e t B e s t u u r d e r V i s s e r i j e n op d e Zeeuwse S t r o m e n . t e Tholen t e Y e r s e k e t e Y e r s e k e t e Y e r s e k e t e Y e r s e k e « J . H . Bal W. Bom Lzn J . W . de J a g e r J o h . van S t e e Mzn. H . J . Zuydweg

De Heer W. Bom Lzn was v e r h i n d e r d de b e s p r e k i n g b i j t e wonen.

INHOUD.

1. Doel en omvang van het onderzoek. 2. Wijze van verzamelen der gegevens. 3« Aard van de bedrijven.

4. De bedrijfsresultaten over het boekjaar 1 Mei 1947 t/m 30 April 1948.

AFD. VISSERIJ S a m e n g e s t e l d d o o r Drs A.G.TJ. H i l d e b r a n d t . 16 Maart 1949« 259.

u

D

•*iS"2f

Rapport No 108.

1. Doel en omvang van het onderzoek.

Doel van dit onderzoek is de rentabiliteit van de oesterkwekerij in het seizoen 1947/'48 te "benaderen." Om verschillende redenen moest deze eerste "benadering worden "beperkt tot een aantal kleinere kweke-rijen.

2. Wijze van verzamelen der gegevens.

De gegevens voor dit onderzoek gebruikt, werden verkregen van de deelnemers aan de met ingang van 1 Mei 1947 ingestelde bedrijfs-boekhouding voor de oesterkwekerijen, waaraan 14 oesterkwekerijen, alle gevestigd te Terseke, deelnamen. Van 11 dezer bedrijven zijn de gegevens in dit rapport verwerkt. Van drie bedrijven waren de ge-gevens niet goed bruikbaar voor calculaties.

3. Aard van de bedrijven.

Zoals hierboven reeds vermeld is dit onderzoek beperkt tot'de kleinere oésterkwekerijen. Van de 11 deelnemers, wier gegevens in dit rapport zijn verwerkt, beschikten 4 bedrijven over een motor-vissersvaartuig met een motorvermogen van 8 tot 24 pk. Dé overige deelnemers huurden een vaartuig gedurende de periode, dat zij dit nodig hadden. Alle bedrijven gebruikten pannen, slechts drie be-drijven gebruikten eveneens» zij het in geringe maté, schelpen als

collecteurs. De productie bleef in hoofdzaak beperkt tot oesterbroed en zaaioesters.

Nevenbedrijven werden niet uitgeoefend. Y/el werd door enige deelnemers gedurende een korte periode elders arbeid verricht. 4. Bedrijfsresultaten over het boekjaar 1947/'48. (1 Mei 1947 t/m

30 April 1948). Teneinde een goed economisch inzicht in de oesterkwëkerij te verkrijgen, is het, aangezien het kweken van een consumptie-oester vier tot vijf jaar duurt, noodzakelijk over vele technische gegevens te beschikken. Dit heeft het eerste jaar van de bedrijfsboekhouding vele moeilijkheden opgeleverd, doordat tal van gegevens nodig zijn, welke voorheen door de kweker nooit werden opgetekend. De gegevens met betrekking tot het aantal aangeschafte, uitgezette en afgestoken pannen zijn dientengevolge onvolledig en kunnen daardoor in dit rapport niet worden vermeld.

In totaal waren 21 personen in de bij dit onderzoek betrokken bedrijven gedurende het gehele seizoen werkzaam. Daarenboven werd er gedurende een korte periode gebruik gemaakt van diensten van derden tegen beloning.

-Rapport No 108.

A. B e d r i j f s o p b r e n g s t e n .

De b e d r i j f s o p b r e n g s t e n bestonden h o o f d z a k e l i j k u i t z a a i o e s t e r s , o e s t e r b r o e d en i n mindere mate u i t c o n s u m p t i e - o e s t e r s . Tan de onge-s o r t e e r d e o e onge-s t e r onge-s en de o e onge-s t e r i / o waren de hoeveelheden onvoldoende aangetekend.

Zoals u i t de t a b e l d u i d e l i j k b l i j k t , waren de onderzochte b e -d r i j v e n i n hoof-dzaak bestem-d voor -de a f l e v e r i n g van z a a i o e s t e r s en o e s t e r b r o e d .

B. B e d r i j f s k o s t e n . 1/2. V a a r t u i g .

Voor het u i t o e f e n e n van dë o e s t e r c u l t u u r i s een v a a r t u i g nodig oroide; p e r c e l e n - i r i de Oosterschelde t e kunnen b e r e i k e n . Enkele deelnemers bezaten z e l f een k l e i n v a a r t u i g ; de o v e r i g e deelnemers huurden een v a a r t u i g gedurende de p e r i o d e n , dat z i j er behoefte aan hadden.

3« Lonen.,

De uitgaven voor lonen betroffen voornamelijk het loon, dat betaald werd aan arbeidskrachten, welke gedurende korte perioden werden in dienst genomen voor speciale werkzaam-heden (bijv. afsteken, der pannen).

4. Pacht.

Voor het pachten van percelen in de Oosterschelde werd een pacht betaald aan het Bestuur der Visserijen op de

Zeeuwse Stromen te Middelburg, terwijl in enkele gevallen pekelen in onderpacht van een ander waren verkregen.

5/6. Schelpen, pannen, kalk,-,eh zand. < Als collecteurs werden in hoofdzaak pannen gebruikt» Slechts enkele bedrijven gebruikten'ook mosselschelpen. 7». Zaaioesters. ' .'

Soms werd"gedurende het seizoen een hoeveelheid zaai-oesters gekocht teneinde deze zelf verder op te kweken. 8/9. Omzetbelasting en afleveringskosten.

De afleveringskosten betroffen voornamelijk een heffing van het Bedrijfschap voor Visserijproducten bij de verkoop van consumptie-oesters.

10. Materialen en gereedschappen.

Hierover valt niets op te merken.

11..Huur en onderhoud loodsje, steiger, putten en grond.

Veelal waren loods, steiger, grond, binnen- of buiten-put gehuurd.

3 -259

3

-Rapport No 108.

12. Algemene kosten.

De algemene kosten bestaan uit diverse'kleine posten, wélkè niet direct op een bôpaald onderdeel van het bedrijf drukken. 14« Berekend loon voor de handenarbeid van de kweker.

Zoals reeds uiteengezet, waren gedurende het gehele seizoen 21 personen werkzaam. Van 15 van deze personen werd geen loon

geboekt, terwijl van drie personen (firmanten) in plaats van het geboekte loon een bedrag volgens de hierna genoemde norm werd be-rekend. In verband hiermede is voor 18 personen een~loon berekend, waarvoor als basis is gebruikt een uitspraak van het College van Rijksbemiddelaars, hetwelk voor schippers en opéichters in de.

oQsterkwekerij het loon had vastgesteld op f. 37,50 per week. Voorts is er van uit gegaan, dat de zelfstandige kleine kweker evenals zijn personeel tegen.eventualiteiten dient të zijn ver-zekerd, waarvoor als norm is aangehouden de verplichte bijdrage van de ondernemer ten.behoeve van de sociale voorzieningen nl«

1. Ziektewet 2 $ 2. Ziekenfonds 3. Vereveningsheffing 4« Kinderbijslagwet 5» Ongevallenverzekering 6. Invaliditeitsverzekering

Totaal 18,5$ van het loon. Bovendien is rekening gehouden met 334 mandagen, welke~door een deel der eerderbedoelde 15 personen elders werd gewerkt. Als be-rekend loon is'dientengevolge f. 2.921,- ten laste van de

bedrijfs-kosten gebracht. .. 15. Bedrijfsresultaat.

Het saldo, dat tenslotte overblijft, ad f. 1.490,-, is bestemd voor afschrijving, rente over geïnvesteerd kapitaal en voor

ver-goeding van leiding en toezicht en ondernemersrisico. Het lag in de bedoeling om de afschrijving - tegen vervangingswaarde - onder de kosten op te nemen. Hiervoor waren echter nog niet voldoende ge-gevens over de waarde en gemiddelde levensduur der activa bekend.'

"Er zij met nadruk op gewezen, dat een beter inzicht in de *

winstgevendheid van het bedrijf zal kunnen worden verkregen, indien over meer gegevens over een aantal jaren zal kunnen worden beschikt.

-

4

4,

5,

3,

5

5

5

4

-R a p p o r t Ho 108.

OVERZICHT VAN DE BEDRIJFSRESULTATEN PER BEDRIJP VAN ENIGE OESTER-KWEKERIJEN. BOEKJAAR 1 9 4 7 / ' 4 8 .

1. Aantal b e d r i j v e n 11 2. Aantal Vaste a r b e i d s k r a c h t e n 2.1

3 . Aantal mandagen 5*713

4» Aantal mandagen, dat elders

in loondienst heeft gewerkt 334

. Bedrijfsopbrengsten! 1. Oester 5/b 2. " 4/6 3 . " 3/0 4 . " 2/0 5. " l/O 6. " 1e s o o r t 7 . Z a a i o e s t e r s 8. Oesterbroed -2.509 s t . 241 " 314 '" 22~[ <> 3 6 " 113.615"" 54.342 " 9 . Ongesorteerde o e s t e r s 10. Diverse ontvangst sn Gemiddelde f.. 4 8 5 , 4 0 , 4 1 , 1 8 , i . 3 1 0 , 5 , 4 . 7 4 2 , 9 5 0 , 1 . 0 5 1 , 6 8 , -per b e d r i j f s f. 8 . 7 I O , -,1 '<S-' B. B e d r i j f s k o s t e n ! 1 . 2 . 3 . 4 -5 . 6 . 7 . 8 . 9-1 0 .

n.

Betaalde lonen en kosten s o c i a l e voorzieningen Pacht Schelpen Pannen, k a l k , zand Z a a i o e s t e r s Omzetbelasting Af1e ver ingsko s t en

Materialen en gereedschappen Huur en onderhoud l o o d s , s t e i g e r ,

put en grond-Algemene kosten Totaal

Berekend loon voor de handenarbeid van de kweker 7 6 0 , 2 0 0 , 6 4 6 , 6 9 5 , 1 5 7 , 3 6 8 , 1 5 9 , - 180,3 180,3 , 1 5 8 , 7 5 , 2 3 3 , f. 3 . 6 6 4 , -f ».5.046," 3 . 5 5 5 , -ÖSKM'

15. Saldo beschikbaar voor afschrij-vingen en vergoeding voor lei-ding en toezicht en