Zeehondenresten uit de Westerschelde en van de Kaloot

(1)

AFZETTINGEN WTKG 29(2), 2008 40

Zeehondenresten uit de Westerschelde

en

van

de Kaloot

Bram Goetheer

*

Tussen de vele botresten op de Kaloot

zijn

afentoezeer

oude stukkentevindenvantwee totacht centimeter_groot. Het

_zijn

deels

_{post-craniale}

fossielenvande kleine

zeehon-densoort Phoca vitulinoides. Er

_zijn

ook stukken

_bij

van

eengrotere soort, welke

mij

nietbekendis.

Phoca vitulinoides leefde in hetMioceen,het dierwasnog kleiner dan derecente

_{ringelrob (Pusa hispida).}

De

afzet-tingen

uit het Mioceen worden in de Westerschelde

spaar-zaam

geërodeerd,

maar zekunnen deze fossielen leveren.

In de bodemvande Westerschelde

bij Ellewoutsdijk

dag-zomende miocene

afzettingen

van de Formatievan

Bre-da. Aldaar

_zijn

intervallen

_aanwezig

die correlerenmetde Zanden_vanDeumeuit het

_Antwerpse.

Een andere

_mogelijke

herkomstvande fossielen is de

ba-sisgrindlaag

onder in het Plioceen. In deze

laag zijn

zwa-re voorwerpenuit het

overigens

weggespoelde

Mioceen

achtergebleven,

zoals fosforietknollenenbottenvan

zee-zoogdieren.

Phocavitulinoides, vitulinoides, dijbeen,dijbeenkop (fragment). 2 vitulinoides, bekken,gewrichtskom voordijbeenkop. 4 sp., hoektanden.

Alle foto’s: A.P. Goetheer. heiligbeen.

1 Het onderstaandeartikel iseenbewerkte versievan een

pu-blicatie die eerder inVoluta,het

_ledenorgaan

_vande

Werk-groep

Geologie

vanhet

Koninklijk

Zeeuwsch

Genootschap

der

_{Wetenschappen}

verscheen.

Op

de Kaloot worden afen toezwarte, zwaar

gefossili-seerde

_{botjes gevonden,}

die we door hun onbeduidende

voorkomen

_bijna

in de

_categorie

‘kalootknollen’ zouden

plaatsen.

Het verhaal

_bij

_{deze voorwerpen is niet minder}

interessant,

wiezouvermoeden dat hetomrestenvan

zee-honden

_gaat?

Phoca

3

Phoca Phoca

(2)

AFZETTINGEN WTKG 29_(2),2008 41

Demeeste fossielenvanPhoca vitulinoides in

mijn

col-lectie komenvande

Kaloot,

maar erzit ook

zuigermate-riaal uit de Westerschelde

_bij,

verzameld in Yerseke. Voor de

geïnteresseerde

lezer bied ik hier_een

_opsomming

_van de reeds verzamelde

_objecten:

• Een mooisacrum

(heiligbeen)

en

fragmenten

daarvan

zijn gevonden

in Yerseke.

_Op

de Kaloot heb ik vier

frag-mentenvan het

_heiligbeen

verzameld. Dezemetelkaar

vergroeide

wervels

_zijn

viera

vijf

centimeter breed_en

een atweecentimeter

_lang.

Een

_{bijna compleet}

exem-plaar

uit de Westerschelde is

_vijf

centimeter

_lang.

Ver-groeide

staartwervels

_{zijn vijf}

centimeter

_lang

en een a

tweecentimeter dik.

• Elf delenvanhet

_bekken,

de

_acetabulum,

welke linksen

rechts_aan het

_{heiligbeen gehecht}

zit_enwaarin de

dij-beenkop beweegt.

• Twee wervels

(?lendewervels)

die nog niet

gedetermi-neerd

_zijn.

De

examplaren zijn

iets

_beschadigd

_entwee centimeter

_hoog.

• In de

categorie

‘kalootknollen’ vallen de stukken_van:

opperarmbeentjes

(die

in de

_kop

van het schouderblad

bewegen), schouderbladkoppen,

opperarmbeenderen

en

dijbeenderen.

De vondsten betreffen vierbovenste de-lenvan

opperarmbeentjes,

twee

schouderbladkoppen,

eenonderste enbovenste deelvan een

opperarmbeen,

entwee stukkenvan

dijbeenderen

metintacte

_koppen.

Sommige

stukken

_{zijn afgerold,}

maarwel herkenbaar.

Van degroterezeehond Phoca sp. bezit ik:

• _{Een sacrum,}_enweleenvoorstedeel_vanruim_zeven cen-timeter breedenruim drie centimeter

_lang.

•

Opperarmbeen:

eenonderste deelvan zes centimeter

lang

en een van

vijf

centimeter

_lang.

• Een stuk onderkaakmetalveole van zes centimeter

lang.

• Twee hoektanden.

Al deze

objecten zijn

zeerzwaar

gefossiliseerd.

Van de

spongiosa

op de breukvlakken is niets meerte zien. De vlakken

_{zijn glad,}

meteen

vuursteen-achtige glans.

De

op-perarmbeentjes,

schouderkommen_enenkele

bekkenkom-ffagmenten

kanmen

makkelijk

voorzwarte

steentjes

aan-zien;

ze

zijn

zwartof donkerbruinvankleur. Almetal le-verthet naspeurenvande

ogenschijnlijk

zwarte

steentjes

leuke zeehondenresten

_op!

*Bram Goetheer,

_{Mooymanstraat}

8, 4441 BCOvezande, email