Informatie-analyse bij een staalconstructiebedrijf
Citation for published version (APA):Langemeijer, F. L., & van Cleef, L. G. G. M. (1987). Informatie-analyse bij een staalconstructiebedrijf. I-twee werktuigbouwkunde, 3(4), 47-52.
Document status and date: Gepubliceerd: 01/01/1987 Document Version:
Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record Please check the document version of this publication:
• A submitted manuscript is the version of the article upon submission and before peer-review. There can be important differences between the submitted version and the official published version of record. People interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the DOI to the publisher's website.
• The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review.
• The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page numbers.
Link to publication
General rights
Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain
• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal.
If the publication is distributed under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license above, please follow below link for the End User Agreement:
www.tue.nl/taverne
Take down policy
If you believe that this document breaches copyright please contact us at: openaccess@tue.nl
providing details and we will investigate your claim.
LOGISTIEK
Informatie-analyse
Ьij
een
staalconstructiebedri
j
f
Dit artikel is
еепbeschrijving van
еепsystematische aanpak voor het
Ьера!епvan de inf
ormatiebehoejte
Ыппеп еепstaalconstructiebedrijf. Daartoe moeten achtereenvolgens deze handelingen worden
uitgevQerd:
•
analyse bestaande
situatie
(pareto-analyse,
z-grafiek,
bedr
i
jfsbeschrijving,
compositorisch schema
en
informatiematrix).
•
Onderkenning
proЫeemvelden.•
bepaling theoretische orderflow.
•
Modelbouw,
waaruit volgen
behoefte aan inf ormatie en organisatie; nieuwe procedures, formulieren en
organisatiestructuur; organisatieschema
en compositorisch
schema nieuwe
situatie.
•
Met de bestaa
n
de
situatie en enkele randvoorwaarden als gegevens
kan men dan
een
kosten
/
batenana
l
yse
maken.
•
Opstellen meerjarenp
l
an
voor
automatisering.
In dit
artik.el
komt alleen de
afdeling
inkoop en een formulier, de boutenlijst, nader aan de orde.
z LJ..J 120 110 ~ 100 ~ 90 ~
:3
80 :::,5
70 u о о m ..-- / m V /Z
-
gra ie
-4,5 maonden J-;;У
//
-/ ; ' V7
/
_
_
-
-
-
-
-
--r---
-'
~v
1 1V
1/
,--- ___ J1
/
,___ ,---г;;/
--r---J~
~ V~
(:JJ 5040
30
20 107
г-/
"'
г
/
~ ~,L_
/ J
/ 1v
г
D
V
1/2/8~ 1/4 1/6 1/8Hg. 1. Uoorloopl ijd ,·11 tmderhuuden ,нrksii11a1ie
H
et produktenpakket kan globaalbeschreven worden als:
"staal-constructies voor de chemische en petro-chemische industrie". We hebben dus te maken met een project
georiёnteerde onderneming.
De Pareto-grafiek voor de staalorders
ontstaat als volgt:
• sorteer de orders van groot naar klein
ор basis van uren;
• bereken de cumulatieve percentages uren en orders;
• zet verticaal de cumulatieve pe
rcenta-ges uren en horizontaal de cumulatieve
percentages orders uit. Zo ontstaat een grafiek. Hieruit volgt: а. 20% van de
orders is verantwoordelijk voor 70%
van de uren; Ь. ЗООJо van de orders is
i'-Werktuigbou,vkunde - по. 4- 1987
/
V
/г-/
11/10 1/12
lr.ing. L. van Cleef
lr.ing. L.C.C. \1. н1n Cleef i~
"erkzaam als produklie -,oorbereider Ьij OCE-,an der
Cri,нen in \'enlo. ___.J V2/85 1/4 1/6 Ing. F. ~angemeijer Jng. ~. L. l,angemeijer is "e -ltn~chapptlij8' hoofdambte
-n~ar \'ЗП de ,akgrocp Pro•
duktielechnologit en Aulo•
n,ati!!Jtring (seclie Technisch('
Bedrij(S\.'Oering) '"an de 1-·а.
culttit \Vtrk1uigbou"'k~1nde
,·ап de Technische t.:ni,trsi· teil Eindho,en.
1/8 1/10 1/12 1/2/86
verantwoorde\ijk voor 800Jo van de uren. De tendens is dat de orders kleiner worden.
De orders groter dan 1000 uren verte
-genwoordigen ongeveer 940Jo van de
omzet. Z-Grafiek
In de z-grafiek worden uitgezet: • verticaal: cumulatief aantal produk-tieuren
• horizontaal: datum
De bovenste lijn ontstaat als volgt:
• de eerste maand die in beschouwing is genomen is februari 1984, immers toen
werd de eerste order in produktie
geno-men.
• Per I е van iedere maand is de
LOGISTJEK
f'ig. 2. Orderflow
latieve hoeveelheid uren bepaald met 1 /2/84 als relatief nulpunt.
De onderste lijn ontstaat analoog. (fi
-guur 1, z-grafiek met doorlooptijd en
onderhanden werksituatie).
Met de methode der kleinste kwadraten kan nu "zo goed moge\ijk" een rechte
lijn door beide grafieken worden ge -trokken.
Conclusies: gemiddelde hoeveelheid onderhanden werk: 31300 uren, gemid-del_de doorlooptijd: 4,5 maanden.
1: о
~ -
~
-
----'
-
-
-
-
- -
g
INKOOP INKOPEN MATERIALEN и"'
~ 1: а:: о u... ~ scope van infornюtie• i~. 4. lnformatiemodel en de afleiding van de boutenlijsl Тlн~oretische orderflow
Met de voorgaande analyse is dus
be-paald waaruit het produktenpakket bestaat. De volgende vraag is nu: hoe
moet een order worden behandeld от van aanvraag tot eindprodukt te
ko-men.
Dit is de theoretische orderflow: (figuur 2, orderflow)
Theoretische modelbouw
Na de analyse van het produktenpakket
en een beschrijving van het bedrijf kan
het feitelijke werk beginnen.
menhangen en verschijnselen Ыootg
e-informati е per
aspect
SLrategische hulpmiddelen, die dienen
от de chaos van de gevonden feiten te kunnen ordenen en doorzien, noemt men modellen.
Een model is dus een verdere abstractie van het werkelijke systeem, het
redu-ceert de grote massa aangeboden
infor-matie.
Die reductie gebeurt meestal doordat men een aantal aspecten buiten be-schouwing laat, zodat een aspectsy-steem ontstaat, wat vaak van een lager
niveau is dan het werkelijke systeem.
Door deze vereenvoudioin!! ,,·nrden
sa-legd die eerst onzichtbaar waren en worden suggesties aan de hand gedaan.
О. Bedrijtsniveau 1.Мanaqementniveou ~ - - -- -- J-- - - -- -- -INKOPEN BEVESTIGINGSARТIKELEN BENOOIGOE OATAKLAS.sEN ): о _, u... а:: "' о а:: - - - --- - о
Fig. З. De verschillende beslissingsniveau's
48
2 Beheersniveau
З. Operotioneet П\ЕОU
ТECHNISCHE STROOM
kwat i
tei
ts d1enst
personeelsza ken
administratie
bedrijtsteider
pro j
е сt
t
еi d i n g
secretariaat
ontwik ke t ing
verkoop
di rectie
VERANTWOORDEUJK
PROCES
as
fu
о а:::;
а..bestuurtijke
verantwoording
b~drijfsbeteid
otferte verwer k ing
verkoop
ontwikket i ng
secretariaat
projectcoёrd inat
i
e
int
o
-overdracht ktant-bed
.
pro ject kostenvernntwo ord ing
coostru ct
.i
еinkoop
togistiek
produktie
boekhouding
bedrijfsadministrat ie
toonadmini
stratie
s
e
tectie
/Ьegeteiding
ctassificering
pers
.
vorm1ng
kwat i te i ts controte
kwati tei tsbeheer
Fig. 5. Niveau О. Bedrijfsniveau
i'-Werktuigbouwkunde- no. 4- 1987
ORDERFLOW--о
о
о
о
о
- c:nо
о
~ с Е d c:n c:n c:n с а,~
О .S > -О оt:
...х
t.... -d с'- d o < l l t . . . . d ~ > ~ +-E t.... ..C '-- +- '-- 111 111 а, ~ d а, ·-~ С:
d~ ~
r:
.
::
'i:: aJ а, '-- ·- . aJ Е"'@12~~~12-о
. o o t . . . . 1 1 1 0 . 0 dо
оо
о
о
о
о
о
о
о
о
о
о
о
о оо
о
-
с QJ Е о, а, t.... c:n о d .о с t.... d d Е d 111 ~ - 111 QJ -QJ QJ с о ел~
i
а. ...хо
о
о
о оLO
G
ISTIEK
In de organisatie kunnen, volgens prof. Bemelmans [3], drie verschillende
be-slissingsniveau's worden
onderschei-den: beleid, bestuur en beheer: (figuur
3). De "scope van informatie" bestaat
uit de deelcriteria:
а. nauwkeurigheid. De mate waarin
ge-gevens nauwkeurig moeten zijn, zal
af-hangen van het besturings-ofwel
beslis-singsproЫeem dat aan de orde is. zo zal een verkoopmanager van een grote onderneming geen behoefte heb-ben aan omzetcijfers die in twee
deci-malen achter de komma nauwkeurig
zijn. Hij is ge'interesseerd in de omzet-ontwikkeling in duizenden of miljoe-nen guldens. Anders ligt dit voor een
deЬiteurenadministratie.
Ь. aggregatieniveau. Een informatie-systeem dient informatie te leveren
voor alle niveau's Ьinnen de
onderne-ming.
Те verstrekken informatie Ьinnen een organisatie moet zodanig van opzet zijn
dat:
• het betreffende beslissingsniveau net genoeg informatie krijgt om goed te
kunnen sturen
• het daarbovenliggende beslissingsni
-veau net genoeg (geaggregeerde) infor-matie ontvangt от te kunnen oordelen
of er moet worden ingegrepen en zo ja,
of dit ook adequaat gebeurt.
Het doel van aggregeren is steeds от
detailinformatie zodanig te
condense-ren dat daaruit als het ware "de grote
lijn" valt af te lezen. De mate van ag-gregatie neemt toe naarmate men hoger
komt in de beslissingspyramide. Ное
hoger het beslissingsniveau, hoe groter
de behoefte aan sterk gecomprimeerde
informatie over zeer veel aspecten.
с. selectiegraad. Veel besli~singen wor -den genomen ор grond van beknopte en sterk geselecteerde informatie.
Het principe van stapsgewijze
verfij-ning kan Ьij het ontwerpen van het in-formatiesysteem worden toegepast. Resteert nog de linkerdriehoek uit fi
-guur 3. Er wordt onderscheid gemaakt in drie beslissingsniveau's: beleid,
be-stuur en beheer.
Het beslissingsniveau "beheer" kan
worden opgesplitst in "beheersing" en
"uitvoering" zodat hiervoor twee
ag-gregatieniveau's nodig zijn. De beslis -singsniveau's "beleid" en "bestuur"
kunnen gehandhaafd Ьlijven. Zo
ont-staan de volgende aggregatieniveau's: пr: 01щL:l1rijviпg:
О bedrijfsniveau: de functies van het bedrijf als totaal, extern/intern
managementsniveau: de functies van
LOGISTIEK
ma azi·n 88 3 ma оz1·п ВВ 1 leveranc iег ВВ 4 kwalite1tsdienst + шtЬest. werk ВН 1. 2 leverancierВ82 Eti2 АО 7 adminis ratie
ВН 1 administratie
Fig. 6. Oorspronkelijk compositorische schema inkoop
de l1Uutdpгo1.:e~~e11 ot te \vel de a.tde-lingen Ьinnen het bedrijfstotaal
2 beheersniveau: de functies van
sub-afdeling (c.q. groep) Ьinnen de
afde-ling
3 operationee\ niveau: de functies van
de directe uitvoering
Niveau О is het hoogste niveau. Een hoog niveau kenmerkt zich door een
sterke invloed ор het bedrijfsbeleid en
een sterk gecomprimeerde
informatie-voorziening.
Een laag niveau kenmerkt zich door een
k\eine invloed ор het bedrij Гsbeleid en
een zeer gedetailleerde informatievoor
-ziening. Mrn houdt zich hier bezig met het detail en de uitvoering.
Voor elk aggregatieniveau, behalve het
laagste, worden procesgroepen
gedefi-nieerd.
De procesgroepen worden zodanig
ge-definieerd dat een functie
verantwoor-delij k is voor slechts een procesgroep.
Elke procesgroep bestaat uit een aantal
processen, die ор hun beurt weer de procesgroepen van het onderliggende niveau vormen. De procesgroepen van
het onderliggende niveau zijn ор hun beurt weer opgebouwd uit processen.
Ор niveau 3, waar de detailinformatie ontstaat en gebruikt wordt, is het niet meer zinvol от nog een opsplitsing te maken van procesgroepen in processen. In plaats hiervan worden de
proces-groepen processen genoemd en worden
hierbij dataklassen gedefinieerd.
De datak\assen bestaan uit de k\einste 50 Вf1 bedгi·fsleder АО6 leverancier АО 3 bedгi·tsbureau BG 1 СН 1 onderhoud АО4,5 magazijn AANVRAGER ВО 1 leveranciв-ВО 3 QQПVГQ ег Вд 1 Ьuitenmag. ot mogoz1jn AU 4 bedri fsbureau ВЕ 3 m azijn rf anvrager ВЕ 1 leverancier
&
•
BOVENWAGEN&
•
ONDERWAGEN&
•KASTdeeltjes die in een informatiesysteem te
onderscheiden zijn: DATA.
Zo kan dus de benodigde databank
voor de hele onderneming worden
sa-mengesteld.
De planningen gaan overeenkomstig
van globaa\ naar detail:
niveau: tijdsduur:
О (meer) jaar/maand
1 maand/week
2 week/dag
3 dag/uur
Database
De verschillende aggregatieniveau's
staan via een gezamenlijke database
met elkaar in verЬinding.
Een dergelijke database moet gezien
v.uгdL:11 al~ L:L:11 gгutL: bak ШL:l gL:gL:\L:11~
waaruit iedereen kan putten. Een
der-gelijk gegevensbestand kan worden
on-dersteund door computers. Dit is echter
niet beslist noodzakelijk.
Een computer kan men zien als een
soort filter dat al\een die gegevens(data)
of combinaties van
gegevens(dataklas-sen) doorlaat die voor de gebruiker van belang zijn. Met opdeling in aggregati
e-niveau's kan het informatiesysteem per
aggregatieniveau bekeken worden.
Figuur 4, geeft een en ander schema
-tisch weer:
Volgens In 't Veld (1) kan men stel\en
dat in de diverse processen per
aggrega-tieniveau en tussen de
aggregatieni-veau's de volgende functies te
onder-scheiden moeten zijn:
produkt,ol@idor hootd bodrijfsburoou 1nkoper hoofd construct,ebureau VERANTWOOROO.IJК PROCES construeren werkvoorbere1d1ng inkopen ma terюlen inkopon t.Jlpmatorialon 1nkopon ,nstandhoud 1ngsart1ke!on
markt oroorzook voorraadbohoor fac tuurcontrol• plann,ng voortgangscontrol@ ondorhoud magaz1Jn expoditio 1nformat10 beheersing materraal voorziening produktiol@id,ng personeelsvoorzion,ng produktie adm1n1stratio
Fig. 7. Nivcau 1. Managementniveau о о о о о о о о о о 1. invoer 4. regelen о о о о о о о о о о о о 2. bewerking 5. normstelling 3. uitvoer 6. ondersteuning
Deze functies hoeven niet gescheiden
voor te komen maar kunnen in
be-paalde gevallen gecomЬineerd worden.
Ор aggregatieniveau О wordt het be-drij fsbeleid bepaald.
De directie met Ьijbehorende
staffunc-ties zijn hier zichtbaar. Als start wordt
een gedachtenlijn aangegeven от, in
zeer grote lijnen, te komen van plaat en
profiel tot eindprodukt. Dit is de order
-flow: 1. bedrijfsmanagement 2. orderverwerving 3. research 4. secretariaat 5. projektvoortgang 6. orderverwerking 7. administratie
8. personeelsmanagement 9. kwaliteitscontroie'
Bij deze procesgroepen worden nu de
verantwoorde\ijke functies geplaatst.
(Bovenaan de tabel in figuur 5)
Dit bedrijfsniveau О is met de eerder
gestelde definitie (het bedrijf ten
op-zichte van de omgeving als totaal
ex-tern/intern) ge\ij k te stel\en.
Iedere procesgroep bestaat uit diverse processen die door de
verantwoorde-lijke "afdeling" wordt bestuurd.
Een beschrijving van de processen:
• bestuurlij ke verantwoording: het da
gelijks besturen van de onderneming,
vertegenwoordigen van de onderne
-ming extern
• bedrijfsbeleid: beslissingen
betref-fende investeringen, praduktiepakket,
marktbeleid
• afferteverwerking: vanuit de
gege-vens van de klant de afferteprijs
bepa-len
• verkoap: werven van nieuwe klanten,
contacten anderhauden met huidige
klanten
• antwikkeling: ontwikkelen van
nieuwe produkten en
praduktiemidde-Jen
• secretariaat: verwerken van in- en uitgaande stukken vaar de directie
• projectcoёrdinatie: de caёrdinatie
, ш1 J1\<.:Г~<.: µгuj<.:(tg..:bu11J..:11 ..t(ti, it..:i
-ten
einfa-overdracht: klant-bedrijf:
aver-dracht van diverse informatie van klant
naar bedrij f en omgekeerd
• projectkostenverantwoarding: de
ge-maakte kasten per praject beheersen en
vergelij ken met de voorcalculatie en
meerwerk registreren
• canstructie: het omzetten van de
klantapdracht in tekeningen vaar de
praductie zodanig dat za goedkaap
magelijk gefabriceerd kan warden Ьin
nen de door de klant gevraagde
kwali-teit.
Het model toegepast ор inkoop
De huidige taken van inkaop zijn:
1. Offertes Ьij leveranciers aanvragen
2. inkopen balk- en stafmaterialen Ьij
enkete vaste leveranciers
3. inkopen diverse materialen en hul
p-middelen
4. controle ар. Ьinnenkamst diverse
bestelde gaederen ор kwaliteit en kwan
-titeit
5. factuurcantrole
De Ьijbehorende farmulierenstroam
kan warden weergegeven in het campo
-sitarisch schema: (figuur 6).
Vaar de niveau's 1 en 2 kunnen nu
pro-cesgraepen en processen warden
gede-finieerd (figuur 7).
Ор niveau 3 maken de pracessen
ge-bruik van dataklassen: (figuur 10). Voor de diverse pracessen moet men
pracedures en farmulieren ontwerpen.
Figuur 8 geeft het compositorisch
schema weer zoals in het voorgaande is
afgeleid.
Het computersysteem verzargt de
ta-ken:
• uitschrijven bestelbrieven
• uitschrijven afferteaanvragen
i'-Werktuigbouwkunde- no. 4- 1987 ВН 1,2, lt>verancier BG 1, onderhoud АО 3, Ьedrijfsbureau AU 4, bedri · fsbureau вн 1,2 BG 1 сн 1 АО 3 /.л
-AU4INKOOP
♦
--'
1 1~
1 -4 1 1•
1 _ _JFig. 8. Compositorisch schema inkoop, nicuwe silнalic
• kwartaal- en jaaraverzichten, apste
l-len van ingekochte gaederen
• voarraadbeheer
De inkaper heeft als taken:
• invaer van (deel)facturen
• invoer van bestellingen
• invoer lijst gerede orders
• marktonderzaek
Een vergelijking tussen de
compositori-sche schema's van oude en nieuwe
si-tuatie levert de canclusie ар dat de
for-mulierenstraam sterk vereenvaudigd
is.
De boutenlijst
Figuur 5 geeft weer hoe uit de proces
-graep "orderverwerking" ор bedri
jfs-niveau de "boutenlijst" ар
operatia-neel niveau wardt afgeleid.
De oarspronkelijke laap van de
bau-LOGISTIEK
!everancier ВО 1, leverancier во 2, QQПVГQ ег ВЕ 1, leveranc ier АО 4,5, mo azi·ntenlijst is weergegeven in figuur 9.
Conclusies uit dit campositorische
schema:
De afdeling werkvaarbereiding heeft
veel administratieve handelingen.
De afdeling montage krijgt de
handge-schreven versie ар afroep (buiten be-drijfsbureau am).
H..:t t"u1·шuli..:1 AL 1~ ..:..:11
1..:gы1,нi..:1u1-mulier dat Ьinnen de
werkvaorberei-ding Ыijft.
Met de hand geschreven bautenlijst
(ADI) wordt ар twee plaatsen apgesl
a-gen, de camputerlijst (AD) ор vijf
plaatsen.
De praЫeemvelden:
Mantage krijgt een zeer groat aantal
dozen per arder omdat de bauten per
praduktiegroep worden besteld en gele
-verd.
LOGISTIEK
Inkoop en werkvoorbereiding hebben
veel administratieve handelingen per
lijst.
Magazijn en expeditie hebben veel
werk.
De voorraad is niet snel te bepalen.
От onverklaarbare redenen worden ор
montage bouten Ьijbesteld, terwijl later
Ыijkt dat er grote aantallen "over" zijn.
Doelen nieuwe opzet:
• vermindering van het aantal
admi-nistratieve handelingen
• alleen de benodigde gegevens ор de
boutenlijst vermelden
• vergroten van de bestelserie's
• bepaling van de magazijnvoorraad
en vermindering van deze voorraad.
Door de nieuwe opzet ontstaat dan een doorlooptijdverkorting en vergroting van de bestelseries.
Ор het coлstructiebureau ontstaat
naast de tekening, die de samenstelling van de constructie weergeeft, de stuk
-lijst.
Ор deze stuklijst staan nadere specifi-caties en de aantallen van de diverse on
-derdelen vermeld.
De lijst wordt opgesplitst in:
1. boutenlijst
= sorteerlijst
bevestigingsmiddelen)
=
verzamel-staat van alle bevestigingsartikelen
2. stuklijst
=
verzamelstaat van alleconstructieonderdelen exclusief
be-vestigingsarti kelen.
De boutenlijst gaat vanaf het construc-tiebureau naar:
• produktie: deelmontage in produk
-tiehal
• montage: montage eindprodukt ор
Omschrijving constru
ctie-bureau aantal рег soort о tekeningnummer\s( о omschr1jving о DIN norm nr. о grootte [diam.) о steel l eng t е о oppervlaktebehande ling о kwoliteit о
eenhe1dsverpokk ing
leverancier
prijs
datum о
Fig. 10. lnforma1iebehoef1e "boutenlijsl"
de bouwplaats
• inkoop: inkopen
bevestigingsmidde-len Ьij de leverancier
• magazijn: ontvangst en verzending bevestigingsmiddelen
De informatiebehoefte over de bevesti
-gingsmiddelen ор de betreffende afde
-lingen: (figuur I О).
Ор de boutenlijst dienen dus
boven-staande rubrieken c.q. kolommen voor
te komen.
Bij een latere constructiewijziging: 1. de wijziging apart uitprinten voor
inkoop, magazijn
2. nieuwe lijst opstellen met aangeven waar de wijzigingen aangebracht zijn
inkoop magazijn montage produktie
х х х х х х х х х х х х х х х х х х х х х х х х х х х х х х х х о х х х
3. alle Iijsten uitsplitsen voor fabriek (F) en montage (М).
De nieuwe loop van de boutenlijst is
weergegeven in figuur 11. •
Literatuur
1. Analyse van organisatieproЫemen, Prof.ir. J. ln 't Veld, Delft, mei 1984
2. Technische bedгijfsvoering. Prof. J .G. Balkestein, collegedictaat 4507, TUE
3. Bestuurlijke informatiesystemen en auiomatisering,
Ргоf. Dr. Т .:--1 .А. Bemelmans, Leiden 1984, ISBN 90-207-1304-3
4. Een onderzock naar de infoгmatiebehoefte Ьij een
staalconstructiebedrijf, L.G.G.M. van Cleef, juni 1986,
WPB 0296, vakgroep technische bedrijfsvoering TUE
bedri'fsbureau produktiehal 3+4
АОЗ АОIЗ
fobrieks bouten
montage
д(]2
t'ig. 11. Compositorisch schema •·ьoutenlijsi-• nieuwe si1uatie