KU Leuven
Lessen voor de XXIe eeuw
Eenentwintigste editie, 2014-2015
10 november 2014
Watskeburt?!
Criminaliteit door de jeugd van tegenwoordig
Stefaan Pleysier en Johan Put
Jeugdcriminaliteit is een belangrijk maatschappelijk thema, en lijkt in toenemende mate de aandacht van de publieke opinie, de media en het politieke debat te beroeren. Het thema wordt omgeven door enkele hardnekkig, populaire ‘mythen’: in vergelijking met vroeger zouden meer jongeren zich op het criminele pad begeven, dat op steeds jongere leeftijd doen, en daarbij ook gewelddadiger te werk gaan. Deze ‘mythen’ worden nu en dan aangezwengeld door incidenten die leiden tot een paniekerige sfeer en een roep om meer en hardere maatregelen. In tijden van een dergelijke ‘morele paniek’ en opbodlogica is een nuchtere en wetenschappelijke kijk zeer welkom, zelfs onontbeerlijk. Niet zozeer omdat een wetenschappelijke blik kant-en-klare antwoorden kan bieden, wel omdat het die ‘populaire mythen’ in perspectief plaatst en nuanceert. In deze les voor de XXIe eeuw wordt het thema jongeren en criminaliteit ingeleid en benoemen we de populaire mythen, om die daarna vanuit wetenschappelijke, criminologische hoek op minstens twee manieren te nuanceren. Vooreerst bekijken we de beschikbare cijfers en statistieken met betrekking tot jeugddelinquentie. Dergelijke cijfers vormen een noodzakelijk vertrekpunt voor elk debat over jeugdcriminaliteit, maar bieden slechts een fragmentair en onzuiver beeld op de ‘werkelijke’ criminaliteit door jongeren gepleegd. We gaan verder op zoek naar de context achter de cijfers, naar de methodologische valkuilen en inhoudelijke verklaringen, naar een historische en maatschappelijke nuancering. De ‘jeugd van tegenwoordig’ is van alle tijden. Jongeren hebben en vertegenwoordigen in onze maatschappij de toekomst, maar ze baren tegelijkertijd, en allicht net daarom, veel zorgen.
Biografie
Stefaan Pleysier is docent aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de KU Leuven, en coördineert, samen met Johan Put, de Onderzoekslijn Jeugdcriminologie aan het Leuvens Instituut voor Criminologie (LINC). Hij doceert jeugdcriminologie en kwantitatieve onderzoeksmethoden in de Bachelor en Master Criminologische Wetenschappen. Zijn onderzoek focust zich op het thema jeugddelinquentie en (de maatschappelijke aanpak van) problematisch en geproblematiseerd gedrag bij jongeren. Stefaan Pleysier was ook MacCormick Fellow aan de Edinburgh Law School, en research associate aan het Centre for Criminology, University of Oxford, en het Methodology Institute, London School of Economics and Political Sciences (LSE).
Johan Put is gewoon hoogleraar aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de KU Leuven, verbonden aan het Instituut voor Sociaal Recht (ISR) en het Leuvens Instituut voor Criminologie (LINC). Hij is verantwoordelijk voor onderwijs, onderzoek en dienstverlening in het jeugdbeschermingsrecht en het sociaal- en welzijnsrecht en betrokken in diverse interdisciplinaire en interuniversitaire onderzoeksprojecten (Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin; Jeugdonderzoeksplatform; Kenniscentrum Kinderrechten). Hij is redactielid van verscheidene tijdschriften (o.a. Youth Justice) en hoofdredacteur van het Tijdschrift
Opbouw van de les
1. Inleiding
Brandend actueel: ‘jongeren en criminaliteit’ onder de aandacht van de publieke opinie, de media en het politieke debat
Populaire mythen: ‘steeds meer’ – ‘steeds jonger’ – ‘steeds erger’
2. Wat is jeugddelinquentie?
Een begripsbepaling: criminaliteit, jeugddelinquentie, MOF, POS en VOS
3. Omvang van jeugddelinquentie
3.1. Zijn er cijfers?
Officiële criminaliteitsstatistieken Surveyonderzoek
3.2. Wat zeggen de cijfers?
Een (beknopt) overzicht van officiële criminaliteitsstatistieken en surveyonderzoek Methodologische nuanceringen
4. Cijfers in context
Hypothesen en verklaringen voor evoluties in jeugddelinquentie
