Polderrecreatie een verkenning inzake het gebruik van de lopikerwaard voor openlucht recreatie

/>

NN31545.0545

NOTA 545 4 maart 1970

'

Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishouding

E Wageningen

POIDERRECREATIE

EEN VERKENNING INZAKE HET GEBRUIK VAN DE

LOPIKERWAARD VOOR OPENLUCHT RECREATIE

J.G. van Keulen

STARüNGGtüOUW

Nota's van het Instituut zijn in principe interne communicatiemiddelen,

dus geen officiële publikaties.

Hun inhoud varieert sterk en kan zowel betrekking hebben op een

eenvoudige weergave van cijferreeksen, als op een concluderende

discussie van onderzoeksresultaten. In de meeste gevallen zullen de

conclusies echter van voorlopige aard zijn omdat het onderzoek nog

niet is afgesloten.

Bepaalde nota's komen niet voor verspreiding buiten het Instituut

in aanmerking

f(/3j

oQ

I N H O U D

b i z .

1 . INLEIDING 1

2. TOEGEPASTE WAARNEMINGSMETHODIEKEN 1 3. RECREATIE AAN DE STRANDJES VAN DE LEK 3

3-1 Algemeen 3 3.2 Opname 4 3-3 Omvang van het bezoek 4

3.4 Concentratie van de bezoekers 5 3.5 Enige eigenschappen van het bezoek 7

3.5-1 Vervoermiddel 7 3-5-2 Groepsomvang 8 3-5-3 Groepssoort 8 3-5-4 Herkomst 9 3-5-5 Mening over de omstandigheden 12

3-5-6 Herhaalbaarheid van het bezoek 14

3.5.7 Doel van de tocht 15 3-5-8 Verwacht toekomstig bezoek 15

3.5.9 Verblijfsduur 15 3-6 Verantwoording van de waarnemingen 15

4. TOERRIJDEN 16 4.1 Algemeen 16 4.2 Opname 17 4.3 Omvang van het toerrijden 17

4.4 Enige eigenschappen 22

4.4.1 Herkomst 22 4.4.2 Bezettingsgraad 24

4.4.3 Doel van de rit 24 4.5 Verantwoording van de waarnemingen 25

5. SPORTVISSERIJ 26 26

27 5.1 Algemeen

5.2 Gebied van onderzoek

5-3 Omvang van het bezoek 27 5-4 Verdeling van het bezoek 30

biz. 5-5 Enige eigenschappen 31 5.5-1 Vervoermiddel 31 5.5-2 Groepsomvang 31 5.5«3 G oepssoort 32 5-5-^ Leeftijdsopbouw 32 5.5«5 Herkomst 36 5-5-6 Mening over de omstandigheden 36

5-5-7 Overige eigenschappen 37 5.6 ./Verantwoording van de waarnemingen 37

6. ' SAMENVATTING 38 6.1 Recreatie aan de strandjes van de Lek 38

6.2 Toerrijden 39 6.3 Sportvisserij 39

1. INLEIDING

In deze nota wordt een kwantitatieve en kwalitatieve beschrijving gegeven van een aantal vormen van openlucht recreatie die in een pol-derlandschap kunnen voorkomen aan de hand van een inventarisatie die in 1969 in de Lopikerwaard is gedaan.

Het gebied van onderzoek wordt begrensd door de Lek, Hollandse IJssel en de Vlist en komt overeen met de ligging van de ruilverkave-ling •Lopikerwaard' die in voorbereiding is (fig. 1). Sociaal geogra-fisch ligt dit landbouwgebied tussen de grote stedelijke agglomeraties van de randstad Holland. Binnen een straal van 25 km van het centrum van het gebied wonen 720 852 personen (6% van de Nederlandse bevolking) en binnen een straal van 50 km 5 862 706 personen (U6 % van de

Neder-landse bevolking) (toestand 1 januari 1969)•

Deze bijzondendere ligging was mede de oorzaak dat aan de niet-landbouwkundige aspecten van de voorbereiding van deze ruilverkaveling meer aandacht besteed zal worden en dat een integrale oplossing wordt voorgestaan. Deze verkenning is ten behoeve van de voorbereiding gedaan. Daarnaast is enig inzicht van bepaalde aspecten van openluchtrecreatie zoals vissen en toerrijden verkregen. Dit kan dienen als eerste aanloop tot een verder onderzoek. Om deze reden heeft de nota een beschrijvend karakter waarin naast de resultaten van de verkenning het basismateriaal is vastgelegd.

2. TOEGEPASTE WAARNEMINGSMETHODEN

Gedurende een aantal dagen (tabel 1) is de Lopikerwaard bezocht en is geregistreerd hoeveel recreanten aanwezig waren, terwijl ook enquêtes onder hen zijn gehouden. Voor deze waarnemingen is de Lopiker-waard ingedeeld in een aantal gebieden die wat betreft landschappelijke

5T~ .V - ' t / >*?«• T

.r

s

^ ^ V ^ ê ^T

's/--* -1 's/--*'s/--* -^

^ # Ce 4 >:

1 } 'X

V

_V * Lrf<-x. s. \ _i

'I

kenmerken (uitervaarden, open water, ontginningspatroon) de

belang-rijkste aspecten van het gebied vertegenwoordigen (fig. 1) zodat

steek-proefsgewijs is geinventariseerd.

Tabel V. Een overzicht van de opnamen

datum

dag v.d.week

onderzochte vorm v.

openluchtrecre atie

bij zonderheden

10 juni

15 juli

23 juli

2 augustus

3 augustus

5 oktober r

12 oktober

6 november

,. , hengelsport recreatie aan de

•:..-::

~°

strandjes van de Lek

dinsdag id

woensdag id

zaterdag id

zondag id

rzondag . hengelsport

zondag

:

toerrijden

donderdag hengelsport

proefopname en

enquête

cordontelling

Bij het onderzoek is getracht om door middel van een zo beperkt

mogelijk aantal; waarnemingen een voldoende inzicht in de belangrijkste

vormen van openluchtrecreatie in de Lopikerwaard te verkrijgen. Bij de

beschrijving van elk aspect zal nader op de methode van waarnemen en

de betrouwbaarheid van de uitkomsten worden ingegaan. In de volgende

hoofdstukken worden achtereenvolgens behandeld: recreatie aan het

Lek-strand, hengelsport, toerrijden, welke de belangrijkste niet

project-gebonden vormen van openluchtrecreatie blijken te zijn.

RECREATIE A M ; DE STRANDJES VAN DE i£,EK

3.1. A li g e m e e n

Strandbaden zijn openlucht (natuur) baden welke bestaan uit een

plas van vrij grote omvang (3 -• 100 h a ) , een zandstrand, speel- en

uit-loopruimte en verdere accommodatie(van zeer eenvoudig tot uitgebreid)

die meestal gesitueerd zijn in de landelijke omgeving (VAN LIER, 1969).

De recreatie langs de Lekstrandjes heeft een ander en illegaal karak-ter. Do sandstraïdjos achter de kribben zijn slecht ontsloten en recht vau 'overpad' door de uiterwaarden is er niet.. Vooral in de hooitijd vordt door de politie toegezien dat het land niet 'betreden*

wordt-ïc:hole 1 oö'-onsrers laten de "be^oe/T.ers oogluikend toe, omdat zij mogelijk-heden sien heb land (na geHeentetoestemming) voor recreatieve doeleinden tv exploiteren. Ondank.* hat vervuilde water en de bordjes 'verboden

toegang' vordon da strandjes bij de kribben voor recreatie benut.

3v3, O p n a E e, '""

Gcdurer.de eev, a a n t a l êagen s i j n o b s e r v a t i e s (voor o b s e r v a t i e s t a a t s i e bx^lage 1) en t e l l i n g e n u i t g e v o e r d ( t a b e l 1) en z i j n enquêtes (voor e n q u a t o ^ c r m l i o r e u t i e b i j l a g e 2) gehouden om een indruk t e krijgen. var, h s t e e n t a l "boKooLors. Deze o b s e r v a t i e s z i j n momentopnamen van de s i t u a t i e zoal:: deze vocrk:raio i n h e t p r o e f g e b i e d ( f i g . 1 ) . /Gedurende eon dag i s de s t r a n O b a d s i t u a t i e l a n g s de g e h e l e Lek geinveni;ariseerrd.

De- eo.au.Cte i s een gio^opoeuquête o r a a r b i j de representant v a n e e n groep (ge.oin e . d . ) a l l e e n ".rere. o n d e r v r a a g d . Het percentage weigeringen b i j heb e n q u ê t e r e n i s v e r w a a r l o o s b a a r .

3 . 3 . 0 h •'v a 'o. g v a r . h e t b e z o e k , ...

Hoi Eet aantal bezoekers &an strandbaden varieert per bad, per jaar en per dag' (SiEDplTU 19o>9), Op basis van een opname gedurende vier

daijci- "crdt een reding genaakt van het bezoek van het Lekst'rahd geduren-de het-F.?i ooen 19-59. Pit jaar kenmerkt zich door uitzongeduren-derlijk goed

straxtäbadweer, waarbij duidelijke verxnoeidheidsverschijnseien optraden. Aen liet eind vezi een periode van goed strandbadweer is'hét bezoek lager

dan aan het begin. Voor de verdeling van het bezoek aan de Lekstrandjes is uitgegaan van de verdeling over hetzelfde jaar van twee vergelijk-bare SE3 baden: Zandenplas (Nühspeet) en Loofles;. (Kootwijkerbroek). Dose baden zijn ook vrij toegankelijk en zijn gelegen in landelijke ge-bieden en hebben een minimum aan accoimodatie Gedurende één dag is de gehele Lekstrook van de toekomstige ruilverkaveling Lopikerwaard ge-ïnventariseerd en de verhouding van het aantal bezoekers op die dag net het prcefblok is gebruikt om het totale bezoek"gedurende de overige

Tabel 2. Het a a n t a l bezoekers van de Lekstrandjes

datum bezoekers per gebiedsdeel

westelijk gedeelte proefblok oostelijk gedeelte Totaal

15 juli 23 juli 2 augustus 3 augustus Totaal

93

632

175 309 377 329 1190

230

156O 3382

De a a n t a l l e n bezoekers geven een momentsituatie weer zoals deze

gedurende de i n v e n t a r i s a t i e van 1H.OO-16.OO uur i s aangetroffen. Deze

momentsituatie van het bezoek wordt momentaan bezoek genoemd (MB)

Het gemiddelde MB om 15-00 uur op de Zandenplas en de Loofles bedraagt

gedurende dezelfde v i e r dagen 11,7 % van h e t j a a r l i j k s MB om 15.00

uur. Vergelijkt men het MB van 1U.00-16.00 uur van verschillende

strar.5baden (VAN LIER, 1968, 1969) dan kan g e s t e l d worden dat er grote v e r

-s c h i l l e n voorkomen en dat MB van 1U.00-16.00 uur gemiddeld 50 % van het

t o t a l e dagbezoek bedraagt. Het t o t a a l bezoek aan de Lekstrandjes

ge-durende het seizoen 1969 kan nu a l s volgt geraamd worden

4 ? L x ^— x 3382 = + 58 000 personen

n . 7 po

3.U. C o n c e n t r a t i e v a n d e b e z o e k e r s

Uit de opname van de gehele Lekstrook op 15 j u l i b l i j k t d u i d e l i j k

dat de hoogste concentratie bezoekers i n het proefblok nabij Jaarsveld

voorkomt ( t a b e l 3 ) .

a ca < 5

3

OC IM Ü — 0. o Ui O

z

~~ t o o a H < a

r

_at K0 LU 3 UJ I E _i Ol f~ z: o o a o >' JE a UJ >-_i (3 m O

r

tu p. o LU u. Ui I a < CD X LU 3 N ai _4 Ml **i < 4 -J Û. Ui Q Z < > O

r.

J> i3 LU a

r

UJ

mu

Tabel 3. Het j a a r l i j k s bezoek per gebiedsdeel per strekkende km Lekdijk

gebiedsdeel

a a n t a l bezoekers per Ion'

w e s t e l i j k gedeelte

proefblok

o o s t e l i j k gedeelte

1720 personen

5 5.8 Q personen

3550 personen

De o n t s l u i t i n g van de strandjes geeft een onvoldoende verklaring

voor hét v e r s c h i l i n c o n c e n t r a t i e . Gezien het p l a a t s e l i j k karakter van

het bezoek ( z i e par. 3• 5-^+ • X zou de oorzaak gezocht kunnen worden i n

de s i t u e r i n g van de zwembaden t e Schoonhoven, Haastrecht, Oudewater,

Montfoort en I J s s e l s t e i n ( f i g . 2 ) . '..''.'.'.'.'.'"....'.'.'

3 . 5 . E n i g e e i g e n s c h a p p e n v a n h e t b e z o e k

Uit dé o b s e r v a t i e s en enquêtes i s het mogelijk enige eigenschappen

van de bezoekers vast t e leggen. Deze zullen worden vergeleken met de

eigenschappen van bezoekers van strandbaden (VAN LTER, 1968, 1969)

3.5-1« Vervoermiddel

Tabel h geeft een overzicht i n h e t vervoermiddel waarmee de bezoekers

naar de strandjes komen.

Tabel U. Vervoermiddelen v&n de bezoekers van de Lekstrandjes

Vervoermiddel Observatie % bezoekers bezetting Enquête bezoekers bezetting Auto ,motor, scooter Bromfiets Fiets Te voet

61

8

18

13

*,3

1,6

1.1

1,0

69

7

1U

10

k,k

De vergelijking van deze gegevens met die van strandbaden (VAN LIER, 1968, 1969) geeft als conclusie, dat de bezettingsgraden van de

ver-voermiddelen géen verschillen vertonen. Uit de verdeling van de verschil-lende vervoermiddelen "blijkt dat het percentage fietsers en voetgangers in het gebied van onderzoek aanmerkelijk hoger ligt dan op de strand-baden.

3.5-2. Groepsomvang

Tabel 5 geeft de verdeling van het aantal groepen haar groepsom-vang.

Tabel 5« Verdeling van het aantal groepen naar groepsomvang in percenten

groeps omvangklass en observatie enquête

1

10

k

2 30 20

3

^ 19

k

15 1U

5

12 18

6

8

1U

7

5

2

8

k

5

9

2

2

10

0

0

11

0

0

12

0

0

13

0

2

Het gemiddelde aantal personen uit de observatie bedraagt 3,7 per-sonen. Vergeleken met de resultaten van de onderzoekingen van VAK LIER, (1968, 1969»)is het percentage groepen van 1 en 2 personen in het gebied

van onderzoek hoger dan op strandbaden.

3.5•3. Groepss oort

Tabel 6 geeft een overzicht Van de onderlinge verhouding van het voorkomen van de onderscheiden groepssoorten.

Tabel 6. Overzicht van de groer>ssoorten

groet)scoort

code

aantal personen per ^roepssoort in percenten

observatie enquête

alleen 1

1 of meer paren 2

stel kinderen 3

stel jonrei-ji

h

gezin 5

2 of meer gezinnen 6

1 volvwsene * 7

groep kinderen

groep volwassenen 3

10

19

1

13

38

15

h

It

12

0

9

53

21

2

0

Tot aal (r.bs oluut)

155

55

Het percentage personen in de categorie 1 en 2 is hoger dan op de

strandbaden (VAN LIER, 1968, 1969).

3-5-^- Herkomst

Tabel ^ geeft een overzicht van de herkomst van de bezoekers van

de l e k s t r a n d j e s .

Tabel J. Herkomst van de bezoekers

Eerkomstcategorieen

afstand hemelsbreed a a n t a l bezoekers i n %

I Langs de Igkd.ijk, Lopik, Jearsveld Lopikerkapel, Graaf

I I Midden van de Lopikereraard Benschop, Polsbroek

I I I P e r i f e r i e , I J s s e l s t e i n , Montfoort Haattrocht, Ouderater, Schoonhoven •^ !"Ï3fL?£9 IriffiL Utrecht, Gouda, Woerd-sn

V Ver weg Ansterdrn, Rotterdam

2 km 5 km 10 km 15 km hO l:i 32 10 25 29 4

üit tabel 7 blijkt duidelijk het plaatselijk karakter van het

be-zoek

(k2 %

van het bezoek kont binnen een straal van 5 kat). Ook de

overige eigenschappen van de bezoekers vijzen in deze richting: het hoge

percentage bezoekers dat per fiets of te voet komt (par. 3.5.1)» het

hoge percentage bezoekers in een groepsomvang van 1 en 2 personen(par.

3*5*2. ) en het hoge percentage bezoekers dat alleen kcnrt(par.3.5*3) De

overige 58

%

van het bezoek dat verder weg kont heeft de mogelijkheid

een circulatiebad te bezoeken naar heeft dooir zijn keuze aan de

Lek-strandjes de voorkeur gegeven.

Het gehele leveringsgebied is ingedeeld

gemeenten die op een bepaalde afstand van de

Ter vergelijking met het strandbadonderzoek

de volgende afstandkarakteristieken berekend!

a. Het relatief jaarlijks bezoek per afstand s zone Y • -= wordt

uit-gezet tegen de afstand (hemelsbreed) X, waarbij V • aantal bezoekers en

P * bevolking per herkoastgebied. Als algemene functie geldt

Y - *.e <-

b X

*

c )

•

ï

en kan ook geschreven worden als

- bX

in 9 zones die bestaan uit

Lopikerwaard liggen (fig.3).

(VAN LIER, 1968,1969) zijn

ae

+ d

b. Het cumulatieve procentuele jaarlijks bezoek T per afstandazone

wordt uitgezet tegen de afstand X. Als algemJene functie geldt

100 (1

Tevens is geprobeerd of de functie

- eX*

e )

Y « 100 (1 - a e "

C X

)

een betere aanpassing geeft,

c. De cumulatieve procentuele verdeling heefjt

afhankelijk is van de bevolkingsdichtheid

de verdeling van de dichtheid tussen de

meer te veralgemenen en vergelijking met de

maken is het absolute bezoek per afstandszone

en vervolgens is het cumulatieve procentuele

van

10

het bezwaar dat hij

het ieveringsgebied en

Om de relatie

af standszones

strandbaden mogelijk te

.. . .

•. .

100 V

uitgedrukt in — j ; —

A J s l a n d • k a r a k t e r i s t i e k z w e m m e n

y

300 X . 34$iàmd iw kl« y . i o o \ / / p _ O.S23X R.2- 0,925523 200 100. - » ft . J t — » . * *• _{T - » — » 1 * • - , ,} r-0 to 2r-0 3r-0 <VO, • sa-.',•:•-6r-0• 7 r-0 ü* FI0 4 | « 0

'SB

/o — r j i i — K » — * s — * -Z ^

a)y= ioo{j_ e

T?\ 0,85

41 Y=.<9ö.( 1-0.^99 e

R

2

-o.97

- O . ^ X ) 0 , 2 0 Q X \

Y « cum. rëlafciet bezoek m procenten X = a{ s t a n d 'in' Um o 100 -1 1 1 r-/Ö 20 •-- 30 UO ' STO 60 70 £ «

y

X

50

„ ü.ioöX I V ' I - . U.|UV/\\ dj y--100(1- e y

T?'

z

--o.97

Ai y^ 100(1 - 0,051 e /

T ? \ O.Q9 y= cum bexoek in p r o c e n t e n X-- a l s t a n d in km -1 r-10 20 00 ^0 50 60 70 Km

1 0 0 V

1

1 m

(

1 0 0 V

1

+

^ Ü 2 ) 1 0 0 (

10

°

V

1

+ 1 0

°

V

2

+ 1 0

°

V

3)100

__2i ^° *, ?

2

^ ~ " V "

Z

1 ~ V 100 '

Z

2 " _ V 100 '

Z

3 "

r

V 100

1

P

L

P

Z

P

enz.

Voor deze relatie zijn beide functies die in b. zijn genoemd berekend.

Tabel 8 geeft de uitkomsten van deze berekeningen waarbij R het

percen-tage van de variantie van Y is dat door de formule wordt verklaard.

o

Uit fig.

k

s

7, 8 en 9 blijkt dat R niet altijd de ideale maat van

aan-passing is.

Tabel 8. Uitkomsten van de berekende afstandskarakteristieken

p a r a g r a a f v e r w i j z i n g

3.5.fc.

3.5.U.

3.5.U.

3.5.^.

3.5.U.

a b b c c Y Y Y Y Y = = = = = f u n c t i e -bX ae 100(1 100(1 100(1 100(1 -+ c -cXx e ) -cX» ae ) e "c X) -cX* ae ) waarden voor a 689 -0,081 -0,1+99 b 0 , 8 2 3 -c 7,^51 0,106 0,791

o.vru

0,209 R2 0 , 9 3 0,97 0,99 0,85 0,97

In fig.

k

zijn de relaties uitgezet waarbij de lage waarden van

de z.g. 90

%

grens in vergelijking tot strandbaden duidelijk blijkt.

Bij dit vergelijken wordt er op gewezen dat VAN LIER(1968,

1969,)afstands-karakteristieken per dag geeft en dat deze afhankelijk zijn van de

weers-situatie. Bij het hier behandelde onderzoek zijn de waarnemingen van

k

dagen (met goed strandbadweer) tesamen gevoegd en is voor V het

jaar-lijkse bezoekcijfer gebruikt.

3.5-5. Mening over de omstandigheden

In een open vraag (zonder voorgecodeerd antwoord) is de mening naar

de omstandigheden voor deze vorm van recreatie gevraagd (Bijlage 2 ) .

Een open vraag is bedoeld om iedere beinvloeding van het antwoord te

voorkomen. Een heel scala van antwoorden wordt meestal gegeven zodat

de verwerking moeilijk is. Sommige geënquêteerden beperken hun antwoord

12

tot een algemene waardering van goed, wel aardig of slecht, terwijl

anderen een heel verhaal houden en positieve en negatieve aspecten

noemen. Tabel 9 geeft een overzicht van de antwoorden.

Tabel 9« De mening over de omstandigheden

I Algemene waardering Aantal respondenten in

%

ideaal, goed 23

wel leuk, aardig 21

matig, slecht 0

II Positieve waardering van bepaalde aspecten

fijn voor kinderen 9

niet druk 9

geen toezicht, geen accomodatie 8

geen toegangsgeld 3

dicht bij huis

k

mooi uitzicht op de Lek 7

III Negatieve waardering van bepaalde aspecten

vies water 6

slecht strand, modder, stenen

k

geen accomodatie, geen toezicht

k

geen parkeerplaats 2

Een eindconclusie uit dit gehele scala van antwoorden is moeilijk

te geven. Opmerkelijk is wel het lage percentage bezoekers wat de slechte

waterkwaliteit noemt, ondanks het feit dat het water van de Rijn gedurende

het seizoen vergiftigd is geweest.

3.5.6. Herhaalbaarheid van het bezoek

Van de geënquêteerde bezoekers bedrijft

9h %

deze vorm van

strand-badrecreatie vaker. Daarvan komt 60

%

steeds naar de Lek en de overige

ko %

gaat ook naar andere gelegenheden.

Het gemiddelde aantal keren dat de geënquêteerde bezoekers een

bezoek aan strandjes langs de Lekdijk brengen wordt in tabel 10

weerge-geven.

Tabel 10. Het gemiddeld aantal bezoeken

. , : dag van de week waarop , , ,

periode aantal keren geënquêteerd is 1968 gehele jaar v - 8,6 1969 t o t 15 j u l i :: •' d i n s d a g k,2 1969 t b t - 23 j u l i woensdag 11,5 1969 t o t 2 en 3 a u g u s t u s z a t e r d a g e n en zondag 5»3 De v e r s c h i l l e n w i j z e n op een t e k l e i n e s t e e k p r o e f g r o o t t e p e r dag ( z i e p a r . 3-5) pf een andere b e z o e k e r s s a m e n s t e l l i n g per. dag..

3 . 5 - 7 . Doel van de t o c h t

Het bezoek a a n de s t r a n d j e s was voor de g e ë n q u ê t e e r d e b e z o e k e r s voor 98 % h o o f d d o e l van de t o c h t . De o v e r i g e 2 % combineerde h e t bezoek met

een a n d e r r e i s d o e l .

3 . 5 ' 8 . Verwacht t o e k o m s t i g bezoek

B i j de e n q u ê t e werd gevraagd of de b e z o e k e r s v a k e r van. p l a n z i j n om de L e k s t r a n d j e s t e b e z o e k e n . Het b l e e k d a t :

88 •% van de g e ë n q u ê t e e r d e n vaker w i l komen

5 % "-•:•• " , :" n i e t meer w i l komen, : ••

7 % " " " geen mening ^hierover had ;

3 . 5 . 9 . V e r b l i j f s d u u r

De gemiddelde v e r b l i j f s r h m r van de g e ë n q u ê t e e r d e b e z o e k e r s b e d r a a g t hl u u r . H i e r b i j moet worden aangetekend dat e r van 1^.00 t o t 16.00 u u r i s g e ë n q u ê t e e r d . Of d i t l a a t s t e van i n v l o e d i s op de v e r d e l i n g van de v e r b l i j f s d u u r i s n i e t nagegaan door h e t o n t b r e k e n van g e g e v e n s .

3 . 6 . V e r a n t w o o r d i n g v a n . d e w a a r n e m i n g e n

I n p a r . 3 . 2 . i s u i t e e n g e z e t dat door middel van o b s e r v a t i e en e n q u ê t e de r e c r e a t i e aan de LeksLranöljes i s v e r k e n d . Deze opnamen z i j n op gedurende h dagen van h e t zwemseizoen en op een p r o e f g e d e e l t e van de

Lekstrook gedaan zodat er sprake, is .van een'steekproef.

De verdeling van de bezoekers van de Zandenplas en Loofles in 1969 laten zien dat gedurende ko dagen het MB om 15.00 uur » 1 % "be-draagt van het totaal jaarlijks MB om 15.00 uur. Deze k0 dagen in 1969 zijn voor het strandbadbezoek interessant. Wanneer de frequentie van de bezoekers van de Lekstrandjes overeenkomt met die van genoemde SBB strandbaden dan is er op k van de Uo dagen (10,^). opnamen gedaan. Het totaal geraamde bezoek van de Lekstrandjes in 1969 bedraagt 58 000 personen. Van dit totaal aantal is 2,6 % door middel van observaties waargenomen. Dit lage percentage wijst er duidelijk op dat het berekende totale bezoek slechts een raming van het werkelijk aantal bezoekers is

(zie par. 3-3)•

Met nog meer voorzichtigheid.moeten de gegevens die van de enquête afkomstig zijn geinterpreteerd worden. Slechts 5 % (n = 55) van de

door observatie waargenomen groepen is geënquêteerd (groepenenquête). Een kleine steekproefgrootte is geoorloofd omdat de onderzochte ele-menten uit weinig categorieën bestaan en weinig variantie vertonen

(vervoermiddel k categorieën, groepsomvang 13 categorieën, groepssoort 7 categorieën, afstandsklassen 5 categorieën). Wel geldt;-de stringente voorwaarde dat de steekproef a-select is getrokken. Door toetsing

(FRIEDMAN toets) is nagegaan of de verschillen die voorkomen in de verdeling van de vervoermiddelen, de groepsomvang en de groepssoort tussen de geënquêteerde bezoekers en de waargenomen bezoekers op toeval berusten. Hoewel bij de verdeling van de vervoermiddelen niet aan alle voorwaarden van de toets kan worden voldaan blijken voor alle onder-werpen de verschillen niet significant te zijn. Ook hier geldt as aan-wijzing dat voorzichtigheid bij het gebruik van de gevonden gegevens geboden is (zie par 3.5.U. tot par 3.5•9«).'

U. T0ERRIJDÈN

U.1. A 1 g e m e e n

Bij toerrijden (driving for pleasure) is het autorijden zelf het recreatieve motief van de rit en geen middel om naar een bepaalde plaats of object te komen. Daarbij zijn vaak het bekijken van een

l i j k aantrekkelijk gebied, het chaufferen of zich l a t e n r i j d e n de

elementen die het genoegen aan het t o e r r i j d e n geven. Het t o e r r i j d e n

kan i n combinatie voorkomen met een ander r e c r e a t i e f of zakelijk doel

zoals familiebezoek met het r i j d e n door een leuk gebied.

k.2. O p n a m e

Op zondag 12 oktober 1969 z i j n op de b e l a n g r i j k s t e kruispunten

( z i e f i g . 2) i n de Lopikerwaard de verkeersbewegingen waargenomen van

9.OO - 18.00 uur. Daarbij i s de r i j r i c h t i n g , de v o e r t u i g b e z e t t i n g ,

het autonummer en het t i j d s t i p van de passerende a u t o ' s genoteerd

( b i j l a g e 3 , f i g . 2 en 6 ) . Bovendien i s e r door middel van enquête

( b i j l a g e k) gevraagd naar de herkomstplaats en het doel van de r i t .

De opzet van deze gesloten cordontelling i s om de t e volgen routes van

de a u t o ' s vast t e leggen, om t e bepalen hoeveel a u t o ' s van b u i t e n de

Lopikerwaard het gebied bezoeken en welke gedeelte van het verkeer

u i t t o e r r i j d e r s b e s t a a t . Door de g r o o t t e drukte en het f i l e r i j d e n

zijn de opnamen aan de provinciale weg langs de Hollandse I J s s e l

n i e t volkomen betrouwbaar waardoor de oorspronkelijke opzet moest

worden gewijzigd. De meetpunten langs de p r o v i n c i a l e weg z i j n vervallen

en s l e c h t s een gedeelte van de Lopikerwaard werd door het cordon v o l l e

-dig afgesloten ( f i g . 2 ) . Bovendien was het volgen van de a u t o ' s aan de

hand van nummerborden n i e t mogelijk omdat ook de overige opnamen op

d i t punt lacunes vertoonden.

k. 3 . O m v a n g v a n h e t t o e r r i j d e n

De omvang van het bezoek aan een bepaald object wordt bepaald

door het aantal inkomende en uitgaande bezoekers per t i j d s e e n h e i d op

t e t e l l e n . Het v e r s c h i l tussen het cumulatieve inkomende en het

cumulatieve uitgaande bezoek geeft het momentaan bezoek (MB) per t i j d s

-eenheid aangeduid met p ( i n f i g . 5)- Het hoogste a a n t a l bezoekers dat

op een zeker ogenblik aanwezig i s , wordt het maximum momentaan bezoek

(MMB) genoemd (VAN LIER, 1968, 1969). Het a a n t a l inkomende en uitgaande

gemotoriseerde voertuigen per kwartier en per r i c h t i n g (observatiepost

1, ^» 7, 8, 9 , 12, 13, 1U, 15, 16, 17) i s bepaald ( f i g . 2, 5, 6 en

t a b e l 11). Aangezien d i t verkeer deels u i t t o e r r i j d e r s en deels u i t

DE CUMULATIEVE FREQUENTIE VW HET fWNTAL INKOMENDE Eli UlTÙAANÙE VOERTUIGEN OAlOERSCHtlÜEN IN HET

TOTALE M EU KEER En DE TOER* U DE RS

AANTAL VOERTUIGEN CUMULATIEVE FREQUENTIE i 5000 <vooo 3 0 0 0 INKOMENDE VOFRTUIbBH UITÙAANOE VOER f W GEN

FREQUENTIE TOT A HL VERKEER X FRFOUENTIt TOERR'JOBRS JL

LOPIKER WAARD

RICHTINGEN OB5FRVATIE PUNTEN

I L W sideline/ recreatie.

jtlra/jelu/e<* äl} ee.n t/ea b*ïe4»utjei

âlo û. t H i g. f m e

* / " 9

/

/ *-* »ft-,

•J/L

par^llf / w e t »Ib'-'éin <t/*v beschouw/e«

15

17

Tabel 11. Verkeersintensiteit van 9 tot 18 uur t e l -punt 1 1 1 11

k

k

6

7 8 8 8 9 9 9 11 12 12 12 13 1*+ 16 16 17 17 17 17 richtingen (zie figé 2 en 6) 1+2+3+1* 1+2+5+6 3+1++5+6 1+2+9+10+11+12 1+2+9+10+11+12 3+4+5+6+11+12 1+2+5+6 1+2 1+2+3+1* 1+2+5+6 1++3+5+6 1+2+3+1* 1+2+5+6 3+U+5+6 1+2 1+2+5+6 1+2+3+1* 3+IH-5+6 1+2 1+2 1+2+3+U 9+10+11+12 11+l2+3+4+9+"0 5+6+7+8+9+10 1+2+3+4+5+6 1+2+7+8+11+12 gemidd. verde-l i n g i n % 9-10 60 31 33 1*7 1+7 0 3U 101 20 11; 12 7 15 12 5 10 15 5 81 16 2k 19 -- 5 0 10-11 1*5 36 11 93 91 2 1*3

aantal voertuigen per uur 11-12 12-13 13-14 14-15 15-16 16-17 86 70 26 95 90 7 1*8 217 261 35 28 12 22 31 13 13 15 17 2 185 30 38 20 U6 16 31* 31* 7 0 33 32 23 19 29 20 22 36 37 7 171 23 60 1*9 1*2 21* 1*2 38 9 10 91 76 25 82 81 2 31* 91* 86 19 110 107 3 57 209 279 31 33 20 1*1 U2 21 19 19 21* 11 161 28 65 1*1* 50 30 1*7 1*1

8

8

36 31* 2U 27 38 25 19 25 25 0 189 16 65 38 39 23 56 31* 9 8 155 11*9 22 169 168 5 77 20U 192 36 156 153 6 67 189 176 39 113 111 5 91* ' 17-18 152 12l* 1+6 113 110 10 67 385 375 301* 1+19

67

60 1*7

66

80 1+6 1*8 60 61* 8 60 65 69 103 118 73 60 87 90 8 77 71 50

88

109 61 60 79 81 10 53 38 1*5 51 76 1*5 35 50 1*9 3 256 296 303 297 21* 133 58 66 51 61 58 15 19 1*1 162 89 71* 67 77 8 1 18 19 1*2 182 80 92 73 76 69 16 21 32 112 U5 51* 32 1*3 1*5 13 15 Tot. IO76 9l*0 257 978 958

Uo

521 2 5 5 0 1+12 375 303 1*21* 528 316 281 381 1*02 5I+ 1939 252 8U1 1*1+2 1+63 316 1+36 1+00 100 100 Notatie P.W. Utrecht JEG weekend T 16 - 526 1*2.1 - 101+1+ ( t o t a a l v e r k e e r ) ( g e c o r r i g e e r d op t o e r r i j d e r s ) 20

niet-toerrijders bestaat zijn de uitkomsten gecorrigeerd met het per-centage toerrijders per uur, welke gegevens verkregen zijn uit de en-quête (tabel 12). De enen-quête is afgenomen "bij post 16 (fig. 2) waar de

weg een gemengde functie heeft namelijk als dorpsverbinding, boerderij-weg en recreatief.

Tabel 12. Het percentage t o e r r i j d e r s per uur

periode percentage toerrijders aantal waarnemingen

9-00 - 11.00 uur 0 % 10

11.00 - 12.00 67 6

12.00 - 13.00 60 Ï5

"13.00 - 1U.00 50 2

1U.00 - 15-00 7U 59

15-00 - 16.00 61* 28

16.00 - 17-00 79 28

1 7 . 0 0 - 18.00 70 0 ( s c h a t t i n g )

Het t o t a a l a a n t a l inkomende en uitgaande voertuigen bedraagt van

9.OO uur - 18.00 uur r e s p e c t i e v e l i j k U695 en U630 voertuigen. Wanneer

deze a a n t a l l e n gecorrigeerd worden op het percentage t o e r r i j d e r s bedraagt

het a a n t a l voertuigen dat de Lopikerwaard heeft bezocht r e s p e c t i e v e l i j k

2855 en 2799 voertuigen. Gemiddeld bedraagt het a a n t a l t o e r r i j d e r s 61 %

van de t o t a l e verkeersbeweging. Het a a n t a l personen dat op deze dag de

Lopikerwaard heeft bezocht om t e t o e r r i j d e n bedraagt 2855 voertuigen x

bezettingsgraad van 2,8 personen per voertuig ( z i e p a r . U.U.2) i s +

8OOO personen.

Door het gemengde k a r a k t e r van h e t verkeer mogen de f r e q u e n t i e

verdelingen n i e t voor verder conclusies gebruikt worden voor het a f l e i

-den van het momentaan bezoek (p) en de v e r b l i j f s d u u r (q) ( f i g .

5)-Tabel 11 geeft aan dat het MMB l i g t tussen IU.OO en 17«00 uur met een

k l e i n e piek tussen 16.00 en 17.00 uur. Gezien de v r i j regelmatige v e r

-keersbeweging van t o e r r i j d e r s gedurende de middag van ongeveer 1U0

inkomende en uitgaande voertuigen die zich over het wegennet van h e t

onderzochte gedeelte van de Lopikerwaard ophouden (81 km) mag g e s t e l d

worden dat het MMB 1,7 voertuig per km bedraagt. Gezien de lengte van

de routen i n het gebied (gemiddeld 10 km) zal de v e r b l i j f s d u u r v r i j

kort z i j n . De berekende gemiddelde verblijfsduur u i t de cumulatieve

frequenties ( f i g . 5) komt op 10 minuten per voertuig wat 'een aannemelijke

periode i s hoewel de methode i s afgewezen.

Deze aanwijzingen t o t een korte v e r b l i j f s d u u r staan i n t e g e n s t e l l i n g

t o t de v e r b l i j f s d u u r aan r e c r e a t i e - o b j e c t e n zoals strandbaden (VAN LIER,

1967» 1968), zie ook par. 3.5»9 r e c r e a t i e aan Lekstrandjes en p a r .

5.5-7. hengelsport.

h.k. E n i g e e i g e n s c h a p p e n

h.k.1. Herkomst

Uit de enquête zijn gegevens bekend over de herkomstplaats van de bezoekers. Voor de herkomstplaatsen zijn de gemeenten iingedeeld in categorieën die op een bepaalde afstand hemelsbreed van het centrum van de Lopikerwaard liggen (fig. 3 ) . Een omschrijving van de afstands-karakteristieken geeft par. 3.5^. en de berekende resultaten zijn ver-meld in tabel 13 en fig. 7.

Tabel 13. Uitkomsten van de berekende afstandskarakteristieken

p a r a g r a a f v g r w i j a i n g : 3..5.U. a... 3 . 5 . ^ . h . 3 . 5 - ^ - b . 3 . 5 . U . c . 3 . 5 ^ . c , Y = Y

=

Y = Y = Y = f u n c t i e -bX^ ae + c 1 0 0 ( l - e "c X) l O O d - a e " ^ ) 1 0 0 ( 1 - e- c X) 1 0 0 ( l - a e ~c X) vraarden voor a b c 3,253 •••"•'•• -1,530 -1,531+ 1 ru .. 0,107 -— 0,025 0,033 0,01+9 0 , 0 7 8 0 , 1 OU

• \

v;;

:

:

0,90 0 , 9 8 ... 0,96 0,97 0 , 9 7

Van. de geënquêteerde toerrijders komt 50 % niet verder dan over een afstand van 22 km terwijl dit voor'90 % niet verder dan 50 km is.

Omdat het vermoeden bestond dat;de bevolking die ten oosten van de Lcpikerwaard woont meer op de Utrechtse heuvelrug en de Veluwe is

georiënteerd is 22

AFiTANDS KARAKTfRIVriEK TOER&'JDEN ....y. i ' ' 1.8 . 1.6 U 12 . 10 . O.S. - 0 . 1 0 7 X V= 3.'25 3 e + 0.015 .y-ir^Öü v / p ' XI AFSTAND I1S KM 0.6 O A , 0:2 10 20 30 40 50 60 70 KM iûO-,% 100 50 , _0,0J3X» @ V = i o o ( i - e ) T?*= 0,98 ^ i -0.0<».9V» : © V= !00(l-l,530e • J--i.-i>: £x . 0 . 9 6

V' CUM BEZOeK IN PROCENTEN X AFSTANOIN KM X ® . y . ^ p o ^ u e j 'C'"-'.F?.V.G,.97.^: y».4.0Q.(blU,b5-3^€"; f ?1. 0,97 •;,..ƒ,, •o.io^Xs Y CUM RELATIEF B E 7 0 e K X A F M " A I H D , l N ï K M: V* ':' 10 2 0 30 4 0 50 t>0 70 KM 10 20 30 >+Q 50 6 0 7 0 KM FIG

7

de a f s t a n d s k a r a k t e r i s t i e k voor a l l e e n het w e s t e l i j k gedeelte bepaald.

Er b l i j k t s l e c h t s een verschuiving i n X ( z i e f i g . 7) van 2.\ km t e zijn

wat i s t e verwaarlozen.

U.U.2. Bezettingsgraad

De bezettingsgraad per auto of het a a n t a l i n z i t t e n d e n per auto

b l i j k t zowel in t i j d a l s p l a a t s en aard van de tocht weinig t e v e r s c h i l

-l e n ( t a b e -l 1U) en bedraagt 2,8 personen.

Tabel 1U. Het percentage a u t o ' s onderscheiden naar a a n t a l i n z i t t e n d e n

a a n t a l inzittenden absoluut

aan-enquête 1 2 3 U

5

6

7

8

9

1

0 t a l waarnemingen

t o t a a l (a) 9 3^ 19 22 9

t o e r r i j d e r s (b) 7 3U 2U 20 8

n i e t - t o e r r i j d e r s ( c ) 12 3U 11 2U 12

observatie

t o t a a l van

meetpunten (d) 13 37 20 19 7 3 1 0 0

5

5

5

1 2 0 1 0 2 0 0 0 0 0 0 139

98

Ut

Verschillen in autobezetting tussen

I geënquêteerde toerrijders (b) en geënquêteerde niet-toerrijders (c) II de waargenomen voertuigen op de verschillende meetpunten

III de waargenomen voertuigen als totaal van de verschillende meetpun-ten (d) en het totaal van de geënquêteerde voertuigen (a) berusmeetpun-ten

o

op toeval (Chi -en FRIEDMAN' toets). De laatste toetsing (II ) wijst er op dat de enquête a-select is getrokken.

U.U.3. Doel van de rit

Bij de enquête (bijlage U) is naar het doel van de rit gevraagd. 28 percent van het aantal geënquêteerden heeft naast het toerrijden nog een ander recreatief doel genoemd. Dit doel is meestal (75 %)

geen bepaald project maar werd omschreven als fotograferen, omgeving verkennen, rondwandelen enz.

Aan de geënquêteerde n i e t t o e r r i j d e r s i s gevraagd of de tocht a l s

-nog een r e c r e a t i e f doel h e e f t . 22 % van deze groep beantwoordde de vraag

p o s i t i e f , waarvan de h e l f t a l s doel opgaf de omgeving verkennen en

der-g e l i j k e .

h. 5« V e r a n t w o o r d i n g v a n d e w a a r n e m i n g e n

Een opname gedurende éên dag kan s l e c h t s een globale en

onvoldoen-de indruk van h e t j a a r l i j k s gebruik van onvoldoen-de wegen i n onvoldoen-de Lopikerwaard voor

t o e r r i j d e n geven. De zondagen en i n het bijzonder feestdagen zoals

Pasen en Pirk.steren staan bekend om het t o e r r i j d e n . .

Uit verkeersmetingen van de p r o v i n c i a l e w a t e r s t a a t U t r e c h t , b l i j k t

dat de v e r k e e r s i n t e n s i t e i t JEG weekend van enige meetpunten overeenkomen

met het waargenomen a a n t a l passages ( t a b e l 11). Verder b l i j k t , dat het

JEG zondag b i j de p r o v i n c i a l e weg b i j Montfoort overeenkomt met de

ge-middelde zondag waarnemingen in de maand oktober, de maand waarin ook

de cordontelling i s v e r r i c h t ( t a b e l 15),

Tabel 15. Gemiddelde e t m a a l - i n t e n s i t e i t per maand voor motorvoertuigen

verkeer over de weg Montfoort - De Meern i n 1965«

maand MEG zondag

januari 2058 februari 2^26 maart, 2758 april 3838 mei U658 juni ^550 juli 3901 augustus 1*286 september ^069 oktober 3557 november 2331 december 2092 gemiddeld 3377

Bron: Intensiteitstellingen van het verkeer in 19Ö5» P..W. Utrecht

Deze vergelijkingen wijzen er op, dat de opname niet ver van het gemid-delde verkeersbeeld op zondag ligt.

Het j a a r l i j k s a a n t a l a u t o ' s dat de Lopikerwaard ( z i e f i g . 5) b e

-zoekt om t e t o e r r i j d e n kan geschat worden op + 150 000 namelijk het

waargenomen a a n t a l t o e r r i j d e r s gedurende de opname (2855 voertuigen)

vermenigvuldigd met 52 (zondagen).

5. SPORTVISSERIJ

5 . 1 . A 1 g e m e e n

'Sportvisser is éénieder die"tracht vis te vangen, zonder dat daarbij de bedoeling voorstaat door verhandeling van de gevangen vis geheel of gedeeltelijk in het levensonderhoud te voorzien. Sportvisser is dus zowëi het jongetje dat met een vïiegertouwtje en eert krommen

speld en een lange stok stekeltjes probeert te vangen, als dé man die om zijn zakelijke beslommeringen te ontvluchten al zijn vrije tijd vaak met een hengelapparatüur van enkele honderden guldens op of aan het water doorbrengt' (KAMPHORST, 1969). Het totum van het onderzoek van KAMPHORST, 1969 bestaat uit alle personen die zich bij de instanties van midden Utrecht van 16 mei tot 29 juli 1966 vervoegd hebben voor het verkrijgen van een hengeldocument (geen visvergunning) en als zo-danig geregistreerd staan. Uit dit totum is een steekproef genomen.

Het totum van het eigen onderzoek zijn alle sportvissers die in het viswater van de Lopikerwaard hun: sport uitoefenen. Daarbij zijn alle waargenomen personen betrokken, zowel het jongetje zonder visvergunning als een geheel gezin waarvan de vader vist, moeder een boek zit te lezen

tot aan de rassportvisser toe.KHet onderzoek heeft derhalve betrekking op alle personen die in de Lopikerwaard gaan vissen en de sportvisser

vergezellen. Doormiddel van observaties (bijlage 1) en enquêtes (bijlage 2) is een inzicht verkregen in de.omvang en enige eigenschappen voor de

sportvisserij ontdaan van iedere vorm van visserslatijn. Door een enquête onder de hengelaarsverenigingen in Zuid-Holland en Utrecht die aange-sloten zijn bij de Algemen Hehgèlaarsbond was het mogelijk een indruk te krijgen van het verpachte viswater in de Lopikerwaard en onderzoeks-resultaten te vergelijken.

... ., .y ;... .. -, -t ,- *• •• .,. . . ... .:.JrN v

":

";V f ^ . . «•*

U W " " f ' • ' • W ' ' • ' " ' r _{' *-.f}

5 2 . G e b i e d v a n o n d e r z o e k

Bij het onderzoek van de s p o r t v i s s e r i j i s een andere

gebiedsbe-grenzing dan die van het ruilverkavelingsblok Lopikerwaard ( f i g . 1 )

namelijk een oever van de Lek, Hollandse U s s e l en de V l i s t . -, Omdat

grote concentraties v i s s e r s aan de l i n k e r oever van de V l i s t z i j n

waar-genomen en de verbetering van de waterhuishouding in de r u i l v e r k a v e l i n g

van betekenis z a l z i j n voor de gehele .Vlist z i j n ook deze v i s s e r s b i j

het onderzoek betrokken.

5.3- O m v a n g v a n h e t b e z o e k

Het visseizoen v a l t van 1 juni t o t 15 maart. Gedurende het v i s s e i

-zoen 1969 i s op 6 dagen het a a n t a l v i s s e r s in de Lopikerwaard

geinventa-r i s e e geinventa-r d van 10 - 1U uugeinventa-r. Daageinventa-rbij zijn s l e c h t s de pgeinventa-roefblokken ( f i g . 1)

opgenomen (Tabel l 6 ) .

Tabel 16. Overzicht van de dagen van onderzoek, de weerwaardering en h e t

a a n t a l s p o r t v i s s e r s

datum

dag

weerwaardering aantal sportvissers proefblokken gehele gebied 15/7 23/7

2/8

3/8

5/10 6/11 dinsdag woensdag zaterdag zondag zondag donderdag

1

1

1

1

2

3

93 6U 92 12U 91 1 170" 117 168! 227 168 * * * •,*

AAantal sportvissers berekend volgens de verhouding op 23/7

Het aantal bezoekers blijkt in verband te staan met de weersituatie

en de dag in de week. Om een paar bezoekcijfers te berekenen moet de

voor het Noordzeestrand (DELVER) en voor strandbaden uitgevoerd (SMEDEMA, 1969)- Deze waardering is niet bruikbaar voor dit onderzoek betreffende de sportvisserij.

Een zeer globale methode van weerbëoordeïing is daarom gevolgd. Het weer is ingedeeld in vier klassen (Tabel 1?) waarbij de criteria niet

zijn gefundeerd op onderzoek maar op basis van ervaring zijn bepaald.

Tabel 17. Klassificatie van de weersituatie

Klasse Omschrijving

1 Zonneschijn S % > 60 %), neerslagduur (N < 1 uur). Temperatuur (T gem. > 18 %). Windsnelheid (V < 6 m/sec).

2 Aan êen van de vier eigenschappen van klasse 1 wordt niet Voldaan 3 Aan twee van de vier eigenschappen van klasse 1 wordt niet voldaan

k Aan drie of vier van de vier eigensschappen van klasse 1 wordt niet voldaan of het is geheel onmogelijk de sportvisserij uit te oefenen door het bevroren viswater en dergelijke

..-. Deze klassificatie is toegepast op de weerwaarnemingen van het K.N.M.I. station te De Bilt gedurende de periode 1 nov. 1968 •*• 15 maart

1969 en 1 juni 1969 - 31 oktober 1969 namelijk een volledig visseizoen (Tabel 18 ; Bron: K.N.M.I. maandoverzichten 1969).

Tabel 18. Weerklassificatie en het aantal dagen

Klasse Door de weekse dag Zaterdag Zondag totaal 1 2 3 k 7 dagen U5 " 67 " 8 7r " 3 dagen 8 " 11 .,,•,".!;. •• 18 "

2

9

15 15 dagen 11 t! H 12 dagen 62 " 93, " , 120 "

28-Een raming van het aantal sportvissers is gemaakt voor door de

weekse dagen, zaterdagen en zondagen bij onderscheiden klassen van weer-situatie op basis van tabel 16 (tabel I9).

Tabel 19.. Het aantal sportvissers bij verschillende weerklassen en dagen

Weerklasse ' Aantal sportvissers

Door de weekse dag zaterdag zondag 1 145 •2d .,.,.. ...,.„. TO* rr3:^-, „.'..,..-- .,-...•. 2 h .-.->-.- .. .. 0: *

90*

10" 0* 168. 20* 0*

*rami.ng door..middel van extrapolatie

Door de waarden van tabel 18 en 19 op elkaar te betrekken is het mogelijk een raming te maken van het aantal sportvissers dat gedurende

eeït geheel visseizoen in de Lopikerwaard zijn sport uitoefend.

Tabel 20. Het totaal aantal sportvissers per dag en per weerklasse

Weerklasse Aantal sportvissers

Door de weekse dag zaterdag zondag 1 1015 2 3150 3 134 k 0 50k 720 110

0

454 1512 300

0

Totaal 4299 + 1344 + 2266 = 7899

Gezien het totum van het onderzoek (par. 5.1) bestaat het aantal vissers uit een heterogeen gezelschap. Het varieert van de gelegenheids-vissers die alleen bij weerklasse 1 met zijn gehele familie vertier

langs de waterkant zoekt en dan voor de aardigheid een hengel meeneemt

tot de rassportvisser die bij nacht en ontij als een eenzame figuur in

het landschap staat te snoeken. Uit de observaties "bleek dat ^2

%

van

het totum bestaat uit Sportvissers, 39

%

uit personen die vergezeld

zijn door niet vissers (19

%)•

De overige 19

%

bestond uit personen

die aan de waterkant vertier zoekt en er een boek leest en dergelijke.

Uit de schriftelijke enquête onder de hengelaars verenigingen

("bij]age 5) is het totale bezoek van de leden aan de Lopikërwaard

berekend. Ket totale bezoek bedraagt 21 500 leden, waarbij gevoegd moet;

worden de vissers met alleen een visvergunning, de illegale vissers, en

de niet-vissers die de vissers vergezellen.

Eet berekende aantal vissers (zie tabel 20) is het momentaan bezoek

zoals dat tussen 10 en"lU uur is waargenomen. Gezien dit totale momentaan

bezoek en een gemiddelde verblijfsduur van 5 uur (zie par. 5.5.9.) lijkt

de opgave van de hengelaarsverenigïhgen wat aan de hoge kant. Het totaal

jaarlijks aantal sportvissers dat de Lopikèrwaard bezoekt wordt geschat

op 15 000 - 20 000 personen.

5.

h

. V e r d e 1 i n g v a n h e t b e z o e k

Op een dag met veel bezoek (23 juli 1969) is de gehele Lopikèrwaard

geinventariseerd wat een inzicht opleverde in de verdeling van het

be-zoek over het aanwezige viswater (tabel 21).

Tabel 21. Verdeling van,het bezoek over enkele viswaters

Viswater Percentage bezoekers

Lekdijk 8

%

f

Hollandse IJssel 1U

Vlist

3k

:Bon Repas 9

Belle Kade 8

Overige 27

30

5.5« E n i g e e i g e n s c h a p p e n

Uit de o b s e r v a t i e s , dé enquêtes onder de s p o r t v i s s e r s die in de

Lopikerwaard z i j n aangetroffen en de enquêtes onder de

hengelaarsver-enigingen z i j n enige eigenschappen-over de s p o r t v i s s e r i j vastgelegd.

5 . 5 . I . Vervoermiddel

Tabel 22 geeft een overzicht van de verdeling van de gebruikte

vervoermiddelen door de s p o r t v i s s e r s om de Lopikerwaard t e bezoeken.

Tabel 22. Een overzicht van de verdeling van de vervoermiddelen en

de bezettingsgraad

Observatie Enquête KAMPHORST '69

vervoermiddel % bezoekers b e z e t t i n g % bezoekers b e z e t t i n g % bezoekers

3,2 59

25

13

1 A u t o , motor,scooter Bromfiets Fietst-.-:.-.--.'-.-.. Te voet P e r b o o t

73

7

8

8

k

2,7

1.1

, 1,1

-3,6

9h

2

2

2

0

Gedurende de observaties was het niet altijd mogelijk het vervoer-middel van iedere sportvisser vast te stellen (9%)- Wanneer de vervoer-middelen-verdeling verkregen uit observatie en enquête met elkaar ver-geleken worden blijkt dat bij het enquêteren een selecte steekproef is getrokken. Het hoge percentage auto's bij de enquête werd wellicht veroorzaakt door he/t_feit dat de enquêteurs per autio de hengelaars langs gingen.

5.5.2. Groepsomvang

In tabel 23 is de verdeling van het aantal groepen naar groeps-omvang vastgelegd die zijn vastgesteld uit de observaties en uit de enquêtes.

Tabel 23. Verdeling van het a a n t a l groepen en procenten naar de

groeps-omvang

groeps omvangklas se 1 2 3 h 5 6* 7 8 9 gemiddeld

observatie 27 35 I

1

» 16 3 2 1 1 1 2,5

enquête 16 32 12 27 11 0 2 0 0

: :

2 i 9

Uit KAMPHORST 1969 b l i j k t dat de gemiddelde hengelaar voor 50 %

z i j n sport i n l o u t e r individuele vorm b e d r i j f t en voor de r e s t in g e z e l

schap i s met een of meer ' v i s m a a t j e s ' of n i e t v i s s e r s . Gezien het v e r

-s c h i l iïi "Êötum tu-s-sen beide onderzoeken i -s een v e r g e l i j k n i e t mogelijk.

5 . 5 . 3 . Groepssoort

Tabel 2k geeft de onderlinge verhouding van het voorkomen, van de

0 ;

groepssoorten die i n par 3 . 5 - 3 . ( t a b e l 6) z i j n onderscheiden.

Tabel 2k. Aantal personen i n procenten per groepssoort

groepssoorten 1 2

3

^

5

6

7

8 t o t a a l

observatie 11 .12 8 10 21 19 2 17 503

enquête 5 " 9 " " - 3 tó 21 - 'lU 133

De verdeling van het a a n t a l personen per groepssoort verkregen

u i t de observaties en enquêtes v e r s c h i l l e n s i g n i f i c a n t vat w i j s t op

een s e l e c t e steekproef b i j het enquêteren

5 . 5 . ^ . Leeftijdsopbouw

Tabel 25 geeft éèh overzicht van de leeftijdsopbouw van de

henge-l a a r s , '-o-'

Tàbel 25« Leeftijdsopbouw van de sportvissers in procenten leeftijd 0-5 jaar 5-10 10-20 30-Uo 3O-6O > 60 observatie 2 10 10 17 32 0 mnl. 1 3 3 7 15 0 vr. 3 13 13

2k

hl

0 tot. 1 5 7 11 51 1 mnl. enquête 0 2 5 10 26 0 vr. 1 7 12 21 77 1 tot. KAMPH0RST 1969 29

h9

Ik

tot.

De verhouding tussen mannelijke en vrouwelijk hengelaars ligt hij KAMPHORST, 1969 op 98 % en 2 %. Een belangrijk deel van de vrouwelijke bezoekers van de Lopikerwaard vergezellen hun echtgenoot zonder zelf te vissen (par. 5»2.). Verder blijkt het aantal jonge hengelaars dat geen visdocumenten behoeft te bezitten een niet te verwaarlozen aantal zijn.

5.5«5 Herkomst

Een omschrijving van de afstandskarakteristieken •waarin de her-komst van de bezoekers wordt uitgedrukt is gegeven in par. 3.5-^. en de uitkomsten zijn vermeld in tabel 26 en in fig 7 en 8.

Tabel 26. Uitkomsten van de berekende afstandskarakteristieken

paragraaf „ . • waarden voor _2

Bron „_TTi_.-__ functie a . _ R

verwijzing a b c

enquête p a r . 3 . 5 . ^ . a Y » ae~M+c 9,159 0,361* 0,095 0,9**

Lopikerwrd. par.3-5A.b Y = 100(l-e"cX) - - 0,019 0,83 id. par.3.5-^^ Y = 100(l-ae~cX) 1 ,U6U - 0,031 0,78 id. par.3.5.U.c Y = 100(1-e"cX) - - 0,06U 0,77

i d . p a r . 3 . 5 - ^ . c Y = 100(lae~c X) 0,600 - 0,039 0,8U

enquête p a r 3-5-U.b Y = 100(l-e"c X) - - 0,058 0,98

h e n g e l a a r s . v e r . p a r . 3 . 5 - U . b Y = 100(l-ae~c X) 1,306 - 0 , 0 7 6 0 , 9 8

KAMPHORST 1969 p a r . 3 . 5 . U . b Y = 100(1-e~cX) - - 0,058 0,99

p a r . 3 . 5 . ^ Y = 100(1-ae"c X) 0,9^9 - 0,053 0,99

V

1.4 l.'î -1.0 - 0,80,6 -0,4 • 0,2 X l 1 1 i j \ V \ S X A F 5 T A N O Ä K A R A K T E R I S T I E K VISSEN Y a lOOV/p X r AFSTAND IN KM - 0,364 X Y = 9,15 9 e + 0,095 R2 = Q,Qi+ * : P :- - : 0 10 20 30 4 0 ,. 50 60 70 KM 100 50 4 O l -;0,06i( X §) V= rob ( i' - e R2=o,77 ; -(J) Y= loo ( i - 0,600 e

' £

2

lö;'èV '

r

'

-0,039X\ ioo 50

y a CUM RELATIEF 8EZ0EK IN PROCENTEN

X = AFSTAND IN KM % Y, 10... .20 3P 40 50 60 70 K.M O L

./?V

. / / © V,.ioo(l.e-< l o , 9 X)

/ •/

@V

/

/

R2„0.83 / / / */ . . » • • y / / •-: ' 7'

4-_ ., . -o.o3rX\ © y= 100(1.1.404 e J 0.78

R*

/ X .Y-iXUM BEZOEK X .AFSTAND IN K M .10/ 20 30 4 0 BO 60 70 KM / FI6 8

i«9&

_Y

5 0 * i°o.fi

_y

50-/ &jy= ioo(i-i,3ûfae"0'°7 ) . ^ \ o , ^

X .r cum bezoeU UT. procenten X = afstand m km

EniSw^ te h en'ui Uars iiiirenu

10 i ó 30 •••*<o 50 bo 70kW _ 0 05SX' I V/ I - 0 , 0 5 8 A \ 1 cy y - i c c l i - e ) , K = o, i r j V * too(i-0,94g, ^ ^ - 0 , 0 5 3 *

"}. T*

1

- °.

99

Y, cum bezoek in procenten

X^ al stanoi m km B r o n b<J b i i <?<N e ufc'n i : S ^ o r t vi b s e K IJ F\[dden. Nederland

Kawjohorst igóg

10 Zo 30 <<Q 5o 60 70 km

Fifa 9

De hoge vaarden van Y bij X 30-35 km en -'*5~53 km van de

afstands-karakteristieken die betrekking hebten op de Lopikervaard worden

veroor-zaakt door het grote bezoek uit Rotterdam

(ko %

van het totaal aantal

geënquêteerden) en Den Haag (27

f

van hét totaal aantal geënquêteerden).

Uit par. 5-5« 1' is reeds gebleken dat ei- vat betreft vervoermiddel een

selectie bij het enquêteren is opgetreden, zodat de gevonden

afstands-karakteristieken slechts geringe betekenis hebben.

Uit de enquête onder de hengelaars verenigingen kon een niet aan

de Lopikervaard gebonden afstandskarakteristiek worden berekend (tabel 26)

De frequentie is berekend naai- het gemiddeld aantal keran dat de leden

per vereniging gaan rissen gewogen naar het aantal leden. De afstand is

berekend over de weg.

Uit de gegevens van KAMPHOEST (19^9ï tabel 69) is ook de

karakte-ristiek berekend (tabel

2.6).

Geen significante verschillen treden op

tussen de vaarden die gevonden 7,ijn in de enquête onder de hengelaars

verenigingen en KAMPHORST (1969 *,Chi~ toatj). Beide relaties zijn echter

niet voor de Lopikervaard van toepassing omdat het totim en het gebied

van onderzoek verschilt.

5.5-o". Mening over de omstandigheden

Een overzicht van de belangrijkste antwoorden die gegeven zijn op

de vraag naar de mening van de geënquêteerde over de omstandigheden

wat betreft het vissen wordt in tabel 27 gegeten.

Tabel 27. Een overzicht van de antwoorden op de vraag naar de

omstandig-heden in procenten

I Algemene waardering

ideaal

goed, aardig

matig

I

Positieve waardering

rustig

goede vangst

15

%

6

%

2

%

10

%

8

%

geen mening, Reen antwoord 17

%

III Negatieve waardering

Pcirkeermoeilijkheden 10

%

slechte varest 6

%

druk langs de weg 8

%

te veel stroom in het water 6

%

onvoldoende plaats

k %

36

Een eindconclusie u i t . d i t gehele s c a l a van antwoorden op deze

open vraag i s moeilijk te.geven ( z i e par. 3-5*5)•

Uit de antwoorden van de enquête onder de hengelaars verenigingen

b l i j k t dat de grote: vijanden i n de Lopikerwaard en het Zuid-Hollandse

en Utrechtse polderland de vervuiling en de verlanding van het viswater

z i j n . Dezelfde teneur k l i n k t door u i t een opgave van KAMPHORST ( 1969)

met e i s e n , wensen, opmerkingen en s u g g e s t i e s : k w a l i t e i t van het viswater

60 %, diep en schoon water 26 % r u s t i g gebied hk %.

5 . 5 . 7 . Overige eigenschappen

96 % van de geënquêteerden woont i n de p l a a t s waar h i j / z i j v e r

trokken i s . Dit betekent dat in de Lopikerwaard het percentage v e r b l i j f s

-recreanten onder de v i s s e r s i s t e verwaarlozen.

93 % van de geënquêteerden i s r e c h t s t r e e k s van de herkomstplaats

naar de v i s p l a a t s ' s t e k k i e ' gekomen en voor eenzelfde percentage was

het vissen hoofddoel van de t o c h t .

29 % van de geënquêteerden gingen steeds naar dezelfde v i s p l a a t s

t e r w i j l het overige deel ook naar p l a a t s e n elders ging. In het j a a r

voorafgaand aan het j a a r van opname (1968) hebben de geënquêteerden

ge-middeld 6 x deze v i s p l a a t s bezocht. U i t de antwoorden van dé hengelaars

verenigingen b l i j k t , dat h e t a a n t a l keren dat de leden per j a a r

gemid-deld gaan visoen-'22 bedraagt, KAMPHOPST ( 1969)komt op 28 k e e r .

83 % van de geënquêteerden i s van plan vaker naar de v i s p l a a t s t e

komen waar h i j werd geënquêteerd eri 12 % heeft geen mening.

De gemiddelde verbijfsduur van de geënquêteerde hengelaars bedraagt

55 uur. Hierbij moet worden aangetekend dat gedurende 10-16 uur dde

enquêtes z i j n afgenomen. Volgens KAMPHORST (1969) i s de gemiddelde

v e r b l i j f s d u u r 5l uur.

Nogmaals wordt er op gewezen dat geen a - s e l e c t e steekproef b i j het

enquêteren van de s p o r t v i s s e r s in de Lopikerwaard i s getrokken (par.

5 . 5 . 1 ) .

5 . 6 . V e r a n t w o o r d i n g v a n d e w a a r n e m i n g e n

Gedurende zes dagen z i j n e r observaties i n de Lopikerwaard gedaan

Deze dagen geven geen gemiddeld beeld maar neigen t o t dagen met hoge

bezoekers a a n t a l l e n en mooi weer ( t a b e l 16,18,19). Ook z i j n de

m a t i r e u z e s p o r t v i s s e r s dopr de mazen van de o b s e r v a t i e s g e g l i p t . Van h e t b e r e k e n d e t o t a l e j a a r l i j k s e .bezoek (15 000, r, 20 000) z i j n 519 p e r s o n e n (3 %). waargenomen. Er moet mee r e k e n i n g worden gehouden d a t door s e l e c t i e een h o g e r p e r c e n t a g e 'mooi weer v i s s e r s ' b i j d i t onderzoek i s b e t r o k k e n .

De s t e e k p r o e f g r o o t t e van de e n q u ê t e s onder de h e n g e l a a r s b e d r a a g t 23 % (van de 201 : waargenomen groepen z i j n e r h6 g e ë n q u ê t e e r d ) . De s i g

-n i f i c a -n t e v e r s c h i l l e -n t u s s e -n , d e eige-nschappe-n v e r k r e g e -n u i t de e-nquête en de o b s e r v a t i e t / i j z e n op een s e l e c t i e . Ket veralgemenen van de gevon-den waargevon-den i s dan ook o n j u i s t en u i t e r s t e v o o r z i c h t i g h e i d mét h e t g e b r u i k van de gegevens moet worden b e t r a c h t . .

Van de 92 aangeschreven h e n g e l a a r s v e r e n i g i n g e n i n Z u i d - H o l l a n d en U t r e c h t a a n g e s l o t e n b i j de Algemene Hengelearsbond antwoordde e r kj

( r e s p o n s e 51 %)', ^2 e n q u ê t e s waren b r u i k b a a r .

6.S.VffiHV/JL*TISGVM DE BELANGRIJKSTE RESULTATEN

''""L' Door m i d d e l van waarnemingen, e n q u ê t e en v e r k e e r s m e t i n g i n de

r u i l v e r k a v e l i n g Lcpikerwaard i s e n i g i n a i c h t v e r k r e g e n i n de b e l a n g r i j k s t e n i e t p r o j e c t gebonden vormen van o p e n l u c h t r e c r e a t i e a l d a a r . Deze v e r

k e n n i n g i s t e n behoeve van de v o o r b e r e i d i n g van de r u i l v e r k a v e l i n g g e -daan en kan dienen a l s e e r s t e aanloop t o t een v e r d e r onderzoek.

De b e l a n g r i j k s t e vormen van o p e n l u c h t r e c r e a t i e a l d a a r z i j n de r e c r e a t i e aan de s t r a n d j e s van de Lek, h e t t o e r r i j d e n en de s p o r t v i s s e r i j .

6 . 1 . R e c r e a t i e a a n d e s t r a n d j e s v a n d e L e k

Het t o t a l e j a a r l i j k s e bezoek gedurende h e t s e i z o e n 19^9 wordt g e -raamd op 58 000 p e r s o n e n w a a r b i j eeii hoge b e z o e k c o n c e n t r a t i e n a b i j J a a r s v e l d voorkomt. Gezien h e t g e b r u i k van h e t v e r v o e r m i d d e l , de g r o e p s -omvang, de g r o e p s s o o r t e n v e r d e l i n g en de herkomst r a n do b e z o e k e r s kan g e c o n c l u d e e r d worden d a t deze vorm van r e c r e a t i e van meer p l a a t s e l i j k e b e t e k e n i s i s dan b i j de s t r a n d b a d e n d i e VAN LIER ( 1 9 6 3 , 1969)heeft o n d e r z o c h t .

6.2. T o e r r i j d e n A

n.v..'..-Gedurende een zondag is het.toerrijden door middel'van een

cordon-telling en enquête vastgelegd. Het verkeersbeeld op deze zondag lag

niet ver van het gemiddelde verkeersbeeld op zondag in de Lopikerwaard.

Het jaarlijkse totaal aantal auto's dat de Lopikerwaard bezoekt om

te toerrijden wordt geschat op 150 000 auto's wat 61

%

is van de totale

verkeersbeweging, met een bezetting van 2

9

8 personen per voertuig. Het

maximale momentaan bezoek ligt tussen 1^.00 en 17.00 uur bij een

gemiddelde verkeersdichtheid aan toerrijders van 1,7 voertuigen per km.

tië

helft' 'van de bezoekers komt uit een herkomstplaäts die binnen een

afstand! hemelsbreed van 22 km is gelegen.

6.3. S p o r t v i s s e r i j

Het jaarlijks totaal aantal sportvissers en verdere waterkant

bezoekers wordt geschat op 15 000 - 20 000 personen waarbij de hoogste

concentratie langs de Lek is waargenomen. Het merendeel van de

sport-vissers komt per auto naar de visplaats. Door een selectie in de

enquête is de waarde van de uitkomsten ervan zeer beperkt.

LITERATUUR

DELVER, A. S t r a n d b a d o n d e r z o e k . Deel I t / m V. W e t e n s c h a p p e l i j k r a p p o r t K.N.M.I.

KAMPHORST, drs T.J. 1969. De sportvisserij in midden Nederland. Mede-deling 55 van het Sociologisch Instituut van de Rijksuniversiteit ... te Utrecht.

KJ.M.I., 1968, 1969. Maandelijkse weeroverzichten

VAN Lier, ir H.N. 1969« Een benaderende methode voor de capaciteits-berekening van een nieuw te stichten strandbad. I.C.W. nota 500.

1968. Enige inrichtingsaspecten van spartelvijvers naar aanleiding , van het recreatie-onderzoek 1967 in de provincie Drenthe.

1969» Strandbadrecreatië: een aantal basisgegevens omtrent de dagrecreatie op strandbaden. I.C.W. nota

509-PROVINCIALE WATERSTAAT, UTRECHT. Intensiteitstellingen van het verkeer in 1965

SMEDEMA R.H. 1969. Strandbaden. Scriptie cultuurtechniek, L.H. Wageningen, niet gepubliceerd.

EîSTITOUÏ VOOR CULOTURŒCHWHC EH WAIERBUISSRRI0ISÖ

ftftóelins Recreatie ObserrotiestaAt-lopi&eivaerd

1, Nuara«? gebiedsdeel

2« RUats « de groeps | parkeerplaats { »egbera 1 geg f geilend I fes i s l o o t k a n t ! [kant wetering f kant v l i e t t talud dijk \ kribbe 1 eilandje I 5. Vervoe middels f A I Br } F { B/Sal 0 I I> t onbekend"!

J*, a . Groepsamenstelling an a c t i v i t e i t ? activiteiten kleuters kinderen tieners bedaarden '-. Grœpsœrt* 1 « allssa leeftijd 0 - 5 j . 6 - 1 0 j . 11 - 20 j . 21 - 3 0 j . 31 - 6 0 j . > 60 j .

aan.pers. vr.pers« raa.pers. vr.pers. .

I I

2 ' • 1 «f »eer paren L. 3 " s t s l kindert» £ 4 « s t a l jongeloi £ Groepaoavang . . . < 5 » eeada I l 6 « 2 of meer gezinnen t l ? » 1 vol». * groep kinderen I I

8-

I 1

pers.

1, passief (zitten« liggen kijken«

zonnebaden) 2. vissen 3« picknicken

4« spelen

5» handwerken) lezen« e«d.

7* vandelen

f. Attributen! ( t e n t | windscherm { stoel | t a f e l } veldbed } grondzeil j rabberboöt] • jradio [ speelgoed (

(•» Bajzondetheden«