Muziektherapie en
de rol Yan het
levensverhaal
Tijdens het veldwerk van het
DOC Volksverhaul voor het
verzumelen van verhalen,
blijkt dat in verT,orgingshuizen
en btj ouderen thuis veel
per-soonlijke verhulen, met nume
die zich ufspelen in en
rcnd-om de Tweede Wereldoorlog,
worden verteld. Soms ruukt de
v erteller h ev ig g eëmo tio neer d
tijdens het vertellen. Achteraf
laat de activiteitencommissie
van het verzorgingshuis, of de
oudere zelf, dikwijls weten dut
het gesprek als per prettig is
eÍvaren en of er geen vervolg
aan het interview kan worden
gegeven. Het vertellen vun het
verhual heeft kennelijk veel
losgemaakt.
De volksverhaalverzamelaar was tot voor kort nauwelijks ofniet geïnteres-seerd in dergelijke persoonlijke verhalen. Oud-directeur Voskuil van het Meertens Instituut, ook bekend van 'Het Bureau', gaf de verzamelaar opdracht louter op zoekte gaaÍnaaÍ de verhalen, meestal sagen, die voorkwamen op een vooraf vastgestelde lijst. Uit bandopnames blijkt dat de optekenaar de recorder soms zelfs uitzette als de verhalen, meestal persoon-lijk van aard, niet interessant genoeg werden gevonden.
Tegenwoordig worden persoonlijke verhalen door volksverh aalv er zamelaar s wél meegenomen in het volksverhaal-onderzoek. Ook die verhalen behoren immers tot de mondelinge overlevering en vertelcultuur. Waar in de etnologie of volkskunde echter nauwelijks wordt gekeken naar het emotionele of gene-zende effect van het vertellen íofhoren)
1 8
van dergelijke verhalen, wordt dat vanuit andere disciplines wél gedaan. De mu-ziektherapie is hier een voorbeeld van.
Muziektherapie
Muziektherapie is een methodische vorm van hulpverlening waarbij muzikale mid-delen binnen een therapeutische relatie gehanteerd worden ten einde verandering, ontwikkeling, stabilisatie of acceptatie op emotioneel, gedragsmatig, cognitief, sociaal of lichamehjk gebied te bewerk-stelligen.
Muziektherapie is een reguliere vorÍn van geneeskunde die vanaf de jaren zestig sterk ontwikkeld is in de Nederlandse gezondheidszorg. Voor verschillende doelgroepen wordt gebruik gemaakt van het medium muziek om aan therapeuti-sche doelen te werken.
Associaties
Om meer inzicht te krijgen in het gebruik van verhalen in de muziektherapie sprak ik met vierdejaars studente muziekthe-rapie Willemijn Bergsma (22), aanhet
vierdej aars s tudente muziektherapie Willemijn Bergsma
ArtEZ conservatorium in Enschede. Zij vertelde dat het haar tijdens haar stage in Verpleeghuis het Zonnehuis in Zuidhom (Groningen) opviel, dat verhalen, al dan niet in liedvorm, bij cliënten veel associa-ties opriepen. "Als in de muziektherapie-ruimte 'Het zonnetje schijnt zo heerlijk schoon, 't vogeltje zing! op held're toon' klonk, zongen veel ouderen uit volle borst mee. De mensen reageerden dan bijvoorbeeld: 'Ik hoorde vandaag nog zo mooi die vogeltjes fluiten'. Maar ook past vaak een lied bij een eigen verhaal. Zo werd er op het lied ook gereageerd: 'In de oorlog was er geen licht en zongen we vaak samen.'Herinneringen aan de oor-log werden opgehaald en ieder vertelde hierop zijn eigen verhaal."
Persoonlij
ke levensverhalen
Persoonlijke levensverhalen kunnen een belangrijke rol spelen in de muziekthe-rapie, zowel bij ouderen als bij jongeren. Dit ziin levensverhalen die naar boven Tnrsr: RusrN A, KoM.ql Proiectleider DOC Volksverhaal, Meertens Instituut
