Levensbeschouwing
Lezing 1: Ethiek en religie in China; enkele basisbegrippen – Patricia Konings
Actua:
China staat de laatste jaren in de belangstelling. We kunnen er niet omheen dat het zwaartepunt zich naar China ah verplaatsten is. Soms komt er in de media ook iets met een ethische of morele ondertoon.
Videofragment: foshan, 13 oktober 2011
Op 13 oktober 2011 werd in Foshan in een kleine winkelstraat een klein meisje aangereden door een bestelwagen. De
bestelwagen is weggereden. Vervolgens hebben 18 mensen het kind genegeerd. Het kind was zwaargewond en lag bloedend op straat. Tot uiteindelijk een voddenverkoopster het kind aan de kant legde en de ouders zocht van het kind. Het kind werd naar het ziekenhuis gebracht en is enkele dagen later overladen.
Dit is gefilmd door bewakingscamera’s. Dit wekte een debat op: ‘hoe is het gesteld met de morele waarden in het hedendaagse China?” Waarom is niemand te hulp geschoten.
Hangzhou, 13 oktober 2011
Er was een gelijkaardige situatie. Hangzhou is twee uur gelegen van shangai en ligt aan een groot meer. Op deze dag probeert een jonge vrouw zich te verdrinken. De omstanders beginnen dit voorval de filmen. Totdat een jonge vrouw uit Uruguay de vrouw redt.
"We should rethink what is wrong with our society
"(…) I understand the whole society has this question of why a foreigner has to do this rather than a Chinese (…) But I don’t think it’s the key question (…) I was angry because the crowd was just curious and simply watching us (…) I think its not a Chinese problem, it’s a global problem. Nowadays, we live in a hurry, everybody is always on the way to somewhere, nobody can take time to look at human value – I’m happy to see people start to think about it again, as for me its very important. Officials said her act reflected the nature of Chinese people’s foreign friends, as well as traditional Chinese virtues. (women got a award of 472 dollar) “Modern China yearns for new moral code”
"Chinese told they’ve got to try a little kindness” "law mulled to make aid compulsory"
" to help or not to help ..."
Oude vrouw valt terwijl ze uit de bus stapt en breekt haar heup. Een jonge man brengt de vrouw naar het ziekenhuis en schiet de eerste som geld voor. vrouw klaagt man aan omdat hij haar zogezegd geduwd heeft man wordt veroordeeld. (want het feit dat hij haar help bewijst dat hij een schuldgevoel heeft en dit schuldgevoel komt doordat hij haar geduwd heeft)
“Hoe de deugd werd vermoord”
"alle Mensen hebben een hart dat niet verdraagt anderen te zien lijden” – Mencius, 2A, 6 Staat in zeer scherp constrast met nu. Mencius is er van overtuigd dat de mens van inborst goed is. ‘Ching’ (Hart – geboren worden) Dat wat de mens meekrijgt bij zijn of haar geboorte.
De menselijke natuur bezit niet enkel de drang tot eten, slapen … maar ook de drang tot goedheid. Dit wordt
gesymboliseerd door 4 kiemen: medelijden, schaamte, nederigheid en oordelen. Deze 4 kiemen zijn essentieel menselijk. Het hart zorgt voor de harmonie tussen de verschillende kiemen. Medelijden, rechtvaardigheid, ritualiteit en wijsheid kardinale deugden.
Niet iedereen kan deze kiemen ontplooien. Om te verduidelijken of we over deze mogelijkheden beschikken:
Beeld je in dat iemand een kind ziet dat op het punt is om in een put te vallen iedereen ervaart een ‘schok’ (dit heeft niets te maken dat dit sociaal aanvaard is maar hieruit kunnen we afleiden dat wie geen gevoel van medelijden heeft geen mens is.)
Het gevoel van medelijden is de kiem van medelijden. het gevoel van schaamte is de kiem van rechtvaardigheid. Het gevoel van nederigheid is de kiem van ritualiteit. Het gevoel van oordelen is de kiem van wijsheid. De deugd van de trouw confusionalisme
WAT ZIJN DAN DE TRADITIONELE CHINESE WAARDEN? Religie
ethiek filosofie
o is dit iets westers? Projecteren wij dit op de Chinese cultuur
o
Wetenschap
o is dit iets westers? Projecteren wij dit op de Chinese cultuur
termen moeten geherdefinieerd worden want er bestaat geen enkele term voor filosofie of wetenschap.
Filosofie =
Religie = voorouder - onderricht = de leer over de voorouders wetenschap = familie,soort – leer = de leer van soorten
in china bestaan die verschillende categorieen niet echt, ze zijn allemaal met elkaar verweven.
HET CHINESE DENKEN
chinese denken =/ westerse denken fundamenteel anders
Chinezen stellen andere vragen en geven andere antwoorden. Chinezen hebben een ander wereldbeeld, een andere kijk op de wereld. -Voorbeeld-Alfred Bloom O = groot A = B Driehoek = O C = A driehoek = groot C = B
Als de cirkel groot is en de cirkel gelijk is aan de driehoek, is de driehoek dan ook?
Westerlingen : dit klopt
Chinezen: dit klopt niet. Niet alle cirkels zijn groot en een driehoek is geen cirkel.
Het chinese denken.
Politieke en sociale filosofie antropolgie en ethiek
historische context = filosofische context chinese tijdlijn
De laatste eeuwen vallen samen met de zhou dynastie. Zhou periode is opgesplitst in twee perioden.
Perifere staten = semi-barbaarse staten omdat de chinese cultuur daar niet zuiver is. Er is vermening met barbaarse culturen.
Wat is de weg(DAO) dat ik moet gaan?
De filosofische bloeiperiode staat bekend voor de veelheid aan denkstromen. (de bloei van de 100 scholen)
bloeiperiode Chinese denken 500-200 vC confucianisme
Taoïsme
Boeddhisme (vanaf 1e eeuw n.C.) Krachtlijnen van het chinese denken Het universum = een organisme Dao en Yin-Yang
de kracht van de riten (li) Het belang van sociale relaties cyclisch tijdsconcept
Drie belangrijke lagen Hemel ----Mens ----Aarde
TAO = de weg die het hoofd gaat = Hart of ziel vh Chinese denken.
nauw verbonden is het concept yin-yang Yin-yang
Filosofische achtergrond
Niets is puur yin of yang. Ze vullen elkaar aan en wisselen elkaar af. Zoals dag en nacht.
Belangrijk: Relationele begrippen. voorbeeld
vrouw = yin man = yang vrouw = yang kind = yin
De kracht van de riten voorbeeld
Als u te laat gaat zijn door de file maar u zou op tijd zijn door de pechtstrook te nemen
straf houd u tegen (politie houd u tegen)
u kijkt opzij en ziet dat er andere mensen in dezelfde situatie verkeren (LI)
Het belang van de sociale relaties
laat een vader een vader zijn, een zoon een zoon, een heerser een heerser en een onderdaan een onderdaan. Als iedereen zijn plaats kent zal er ook een orde zijn
De 6 relaties vader – zoon Man – vrouw
oudere broer – jongere broer …
Cyclische tijdsconcept
Westen lineair tijdsconcept (dood is eindpunt)
China cyclisch tijdsconcept (maar niet exact hetzelfde) (dood is een fase in een cyclus)
Religie in China, anno 2013
China kent geen religie zoals wij religie kennen in het westen. Godsdienstvrijheid (grondwet) 5 officiële religies toaïsme boeddhisme islam katholicisme protestantisme
Lezing 2
Namaste: ‘gegroet’
Hindoeïstisch (belangrijke religie; vele religies)
Hndenvouwing (geen aanraking, bezoedeling en status) o zuiverheid en bezoedeling. De plaats waar men de
handen zet is ook van belang; hoe hoger men de handen zet, hoe hoger men de status van de andere person acht.
Indische/Indiase
Grote indische cultuur/Indiase maatschapij nu maatschapp is uniek door
annciënniteit + continuïteit + complexiteit Individu is uniek door
Traditie + moderniteit + spirituatiliteit
( culture eigenheid; geen dogmas of gods-dienst maar gevoel van verbondenheid met iets groters; religie is, niet opgelegd door instellingen maar een persoonlijke zoektocht die vertrekt vanuit jezelf)
India (Bharat)
Schiereilnad, met geografische verscheidenheid bevolking: 1,2 miljard
republiek met 28 deelstaten
13 à 23 officiële talen (nationale taal = hindi, met kennis Engels)
parlementaire democratie economische grootmacht
geen burgerlijke wetboek voor heel het land
grote autonomie aan gemeenschappen ( religie is
belangrijkse culturele determinant, bepalen voor naam, kledij, diet, rol vd vrouw enz.; leven vreedzaam naast mekeer)
grote verscheidenheid en toch gevoel van nationale eenheid
diversiteit is de norm, men kan omgaan met verschillen in school, ziekenhuis, bedrijf, ambtenaren (vgl.
Dabbawalla’s) Religies in India
inheemse religies = religies die in india zijn ontstaan, diepgeworteld zijn en de cultuur bepalen
geloof in wedergeboorte, karma en verlossing o Hindoeïsme: 80%
o Boeddhisme 1% o Jainisme 1% o sikhisme 2%
veel latere datum //// Uitheemse religies
Geloof in één god-schepper, één stichter, één boek o Islam: 13%
o christendom: 2% o zoroastrism 100.000 o jodendom en andere
wedergeboorte (samsara)
eeuwige kringloop van geboren worden en sterven
lichaam = tijdelijk omhulsel, na de dood niets waard, snel te cremeren
geest/ziel krijgt nieuw lichaam Karma
Geest/ziel draagt alle kannis en ervaring uit vorige leven mee bepaalt intelligentie, karakter, uiterlijk, levensduur, aanleg ziekte
Leterlijk ‘daad, handeling’ , bepalend voor kwaliteit van het leven.
Geen fatalisme, lot ligt in eigen handen, werken aan betere wedergeboorte.
Belang van bewustzijn, oorzaak en gevolg
Verlossing (moksha) hoogste doel van Indiër
Zich bevrijden uit eeuwige kringloop (men wordt niet meer herboren)
eeuwige gelukzaligheid, niet meer herboren wordne metafysica en morele pad verschilt
goeroe's verkondigen heilsweg
Eenieder die tot vandaag een verklaring heeft om tot deze verlossing te komen mag dit verkondigen = goeroe’s
Indiase religies (wedergeboorte, karma, verlossing) hindoeïsme
o geen begindatum, geen stichter, zeer complex o weg = vereren van vele goden; aspecten van één
goddelijk principe
o verlossing = éénworden van Ik-ziel (atma) met AL-ziel (brahman)
atma adem ; de ik-ziel wordt na de dood opgenomen in de AL-ziel
o kastensysteem
o brahmaanse priester = tussenpersoon tussen mens en vele goden
o aanhanger = Indiërs, 85% + diaspora Boeddhisme (niet zo belangrijk)
o ontstaan in India als filosofie, verkondiger van een heilsweg
o grote verspreiding in Azië; verdwenen uit Inda; bekend in Europa
o weg = meditatie (= het verwerven van zelfinzicht) o …
Jainisme
o 10 miljoen aanhangers o minstens 8e eeuw vc
o concrete leer; geloof in ziel in materie o weg: absolute geweldloosheid
o verlossing: ziel naar oord van verloste zielen EN VERDER....
Het hindoeïsme
Hindoes kiezen één persoonlijke godhead tot wie ze hun devotie richten. Goden zijn mannelijk of vrouweijk, minzaam of vreeswekkend.
Om het kwaad te bestrijden moet men soms nog schrikwekkender zijn dan het kwaad zelfs.
Hindoes groeien op met verhalen van goden in Purana’s en twee grote epen MAHABHARATA en RAMAYANA.
Morele handelingen zijn hierop gebaseerd. Vgl de held Rama, zijn vrouw Sita, zijn broer Laksman en de apengod Hanuman, de demon Ravana; overwinning vna het goede op het kwade.
Rame wordt verbannen door een hof intrige verbannen naar het woud. Zijn echtgenote en jongere broer gaan mee. De apengod Hanuman zal hem helpen.
