Onderzoek naar de rentabiliteit van de bloementeelt te Aalsmeer : teeltjaar 1952

O N D E R Z O E K N A A R D E R E N T A B I L I T E I T V A N D E B L O E M E N T E E L T T E A A L S M E E R T e e l t j a a r 1952 Rapport no 206 •5 anuo'ii.ï.s 4 _*ïr /1 I 3 -Landtiouw-Economisoh I n s t i t u u t a f d . Tuinbouw

3 -I N H O U D î>ag. Woord vooraf |4 Doel 5 Basisgegevens 5

Uitdrukking der gegevens 6 Betrouwbaarheid van de steekproef 7

De uitkomsten vän het onderzoek

1. De bedrijfsresultaten over 1952 9 a. De uitkomsten gemiddeld, per "bedrijf 9

b . De spreiding van de gemiddelden 10 c. Verband tussen "bedrijfsresultaat .en "bedrijfsomvang 12

d. Verhouding der kostenbestanddelen t.o.v, de totale kosten I3 2c Vergelijking der bedrijfsuitkomsten over 1952 Jnet die.over 1951 13

a. De "bedrijfsindeling

13-b. De bedrijfsuitkomsten 16 3. Het inkomen van de ondernemer 18

4. De kapitaalspositie der bedrijven 20 Bijlagen

I Toelichting wijze van berekening 21 Iï Overzicht van het grondgebruik in aren per gemiddeld "bedrijf 26

III Overzicht van de kosten en opbrengsten, de arbeidsbezetting en

het arbeidsinkomen (per manjaar), gemiddeld per bedrijf 27

IV De spreiding in de bedrijfsuitkomsten. 28 V Bedrijf sresultaten over 3.952 per grootteklasse ( jaarkosten),

uitgedrukt'. d&'br de opbrengsten per f „ 100,- kosten, 29

VI Overzicht van het inkomen per ondernemer 30 VII Kapitaalspositie der bedrijven op'31 December 1952 31

T A B E L L E N

1, Oppervlakte der voornaamste cultures 8

2c Bedrijfsresultaten over 1952 9 3, Aantal bedrijven per rentabiliteitsklasse, uitgedrukt voor 10

bedrijven per groep 11 4« Gemiddelde opbrengsten per f, 100,— kosten met, resp. zonder weging

naar de bedrijfsomvang 12 5. Kosten in procenten van de totale kosten 13

6. Oppervlaktewijzigingen bij de rozen- en de anjercultuur 14 7. Mutaties v a n het aantal bedrijven per bedrijfstype 15

8. Vergelijking der uitkomsten in 1 9 52 t,o,v. 1951 16

9<s Procentuele samenstelling van het gezinsinkomen 18

4

-W O O R D V O O R A F

Nadat ie Aalsmeerse 'bloemisterij reeds in de Statistiek van Bedrijfsuitkomsten in de Tuinbouw over de jaren 1948» 1949

en 195O w a s vertegenwoordigd geweest, vond over het' jaar 1951

een onderzoek plaats, waarbij een groter aantal - op represen-tatiever basis gekozen ~ bedrijven kon worden ingeschakeld.

Dit onderzoek, waarvan de resultaten in Nota 99 werden neergelegd, werd voortgezet. De uitkomsten ervan over het

jaar 1952 zijn in dit rapport gegeven. Behalve aan de rentabili-teit der bedrijven werd aandacht besteed aan het inkomen van de ondernemer uit het bedrijf, alsook aan de kapitaalpositie der bedrijven.

Bij da beoordeling der bedrijfsuitkomsten moet in aanmer-king worden genomen, dat onder de kosten geen bedrag is opge-nomen voor de leidinggevende en toezichthoudende arbeid van de ondernemer,

In de beschrijvende tekst van dit rapport zijn gegevens ge-bruikt, ontleend aan de.jaarverslagen der beide plaatselijke veilingen.

Het rapport is samengesteld door A. Holkamp, m.et medewer-king van W,J, van Winden, van de afd. Tuinbouw.

•s-Gravenhage, Maart 1954.

De direoteur,

1 /-• i

(Dr J, Horring) 211 . . •

„ 5

-ONDERZOEK NAAR DE RENTABILITEIT. VAIÏ DE BLOEMENTEELT TE AALSMEER OVER HET i'ESLTJAAR 1952.

DOEL

Het doel van dit onderzoek is, een inzicht te verkrijgen in de financiële resultaten over 1952 van de bloementeelt in het veilinggebied Aalsmeer als geheel, alsook, zo mogelijk, voor de verschillende typen van "bedrijven afzonderlijk. Ook de financiële

positie der bedrijven werd in het onderzioek betrokken, terwijl voorts een.vergelijking is getrokken met de resultaten van het

onderzoek over 1951 > Welke in Nota 99 zijn opgenomen. BASISGEGEVENS

De gegevens zijn ontleend aan de fiscale boekhoudingen der desbetreffende bedrijven en werden verstrekt door een 25-tal administratiekantoren, welke de administraties dezer bedrijven verzorgden. Daarnaast is gebruik gemaakt van een aantal aan-vullende gegevens, welke niet uit de bestaande boekhoudingen waren te putten, doch welke door de Heer Schupper, tuinbouw-kundig medewerker van het L.E.I., op de bedrijven zijn verzameld. Deze aanvullende gegevens waren nodig om de resultaten volgens

1 )

de bij het L.E.I. gebruikelijke richtlijnen ' te kunnen berekenen. Zij omvatten een uitgebreide inventarisatie van de bedrijven, een opgave van de geteelde gewassen, alsmede aanvullende gegevens be-treffende de arbeidsbézetting«

De keuze der bedrijven vond op willekeurige wijze uit de le-denlijsten van de beide Aalsmeerse veilingen plaats, met dien ver-stande evenwel, dat zij werd beperkt tot de bedrijven, waar uitsluitend bloemisterijgewassen worden geteeld of waar althans de bloementeelt sterk overweegt (dus de niet-gemengde bedrijven), terwijl bovendien de gekozen bedrijven zo groot dienden te zijn dat kan worden aangenomen, dat deze onder normale omstandigheden een redelijk bestaan opleveren.

Het aantal bedrijven dat in 1951 77 bedroeg, liep met 3 terug, zodat over 1952 74 bedrijven waren ingeschakeld.

Het systeem, dat voor de verkrijging der financiële gegevens is gevolgd, liet directe contrôle dezer'gegevens uiteraard niet toe. Mede aan de hand van de gegevens welke door het L.E.I, op de bedrijven zijn verzameld, konden echter verschillende - door dö administratie-kantoren opgegeven - posten op hun aannemelijkheid worden getoetst.

1)

zie bijlage I 211

6

-Ten aanzien van de lonen, bv, , kon verband-controle worden toegepast aan de hand van de gegevens der arbeidsbezetting, welke op het

bedrijf werden verzameld.

Zoals uit het bovenvermelde reeds bleek, zijn niet alle cijfers aan de opgaven der administratiekantoren ontleend« Ben belangrijk deel (ca 40$) der kosten is berekend op basis van gegevens, ontleend aan de informaties, welke op de bedrijven zijn verkregen >en aan de waarnemingen welke daarop zijn verricht voor de berekening van rente, afschrijving en van arbeidskosten ondernemer en gezinsleden

UITDRUKKING DER GEGEVENS

Voor de verwerking van de verkregen gegevens hebben wij de bedrijven naar groepen van gelijksoortige bedrijven

(bedrijfs-typen) onderscheiden. Als maatstaf voor deze groepering is ge-nomen de arbeidstijd, welke normaliter aan de cultures wordt besteed. Voor opname in de groep met één hoofdcultuur (bv, rozen)

is als norm gesteld, dat hieraan tenminste 65$ van de arbeids-tijd moet zijn besteed. In de groep van bedrijven met 2 hoofdcultures

(bv, rozen en anjers) zijn bedrijven ondergebracht, waarin aan elk der beide teelten tenminste 25$ en aan beide tezamen tenminste 75$ van de totale arbeidstijd is gewerkt.

De groepen zijns Aantal bedrijven Rozen 10 Rozen en anjers 9 Anjers 13 32 Seringen 12 Seringen en Potplanten 6 Potplanten 12. 30 Gemengde bedrijven met rozen 9

71

Niet ondergebracht 3

74

- 7

De oppervlakte en de arbeidsbezetting dezer "bedrijven zijn, resp« in de bijlagen II en III, gemiddeld per "bedrijf tot uit-drukking gebracht. Dit is eveneens het geval ten aanzien van de kosten, de opbrengsten en het arbeidsinkomen (bijlage III) en van de kapitaalspositie (bijlage VII).

Uitdrukking van het intomen vond plaats gemiddeld per onder-nemer (bijlage VI).

De rentabiliteit werd - in bijlage III - behalve in guldens per gemiddeld bedrijf tevens in het verhoudingscijfer "de opbreng-sten per f, 100,- koopbreng-sten" uitgedrukt. Hiertoe zijn de opbrengopbreng-sten welke per groep van bedrijven tezamen werden verkregen, gedeeld door 1^o van de kosten dier bedrijven. Grotere bedrijven hadden derhalve meer invloed op de grootte van dit verhoudingscijfer dan de kleinere bedrijven.

Voor het verkrijgen van inzicht in de rentabiliteit van de bloemisterij (vertegenwoordigd door bedrijven van Verschillende omvang) moet aan dit "gewogen" gemiddelde de voorkeur worden ge-geven, boven het "ongewogen" gemiddelde rentabiliteitsoijfer, waarin de uitkomsten van het kleine bedrijf even zwaar zijn

meegeteld als die van het grote bedrijf. Dit ongewogen gijfer is gebruikt om een indruk te geven van de gemiddelde rentabi-liteit der onderscheiden bedrijven (bijlage V ) ,

Tenslotte brachten wij ook de resultaten per individueel bedrijf (door de opbrengsten por f, 100,- kosten) tot uitdrukking. De bijlagen IV en V geven een beeld van de spreiding der bedrijfs-uitkomsten resp. naar aantal en grootteklasse der bedrijven. In de kolonmendiagrammen van bijlage IV zijn daarbij de nummers, waar-onder de bedrijven in dit waar-onderzoek voorkomen, vermeld,

DE BETROUWBAARHEID VAN DE STEEKPROEF

Over de representativiteit van de steekproef kon ten aanzien van de factor grondoppervlakte een indruk worden verkregen. Bij verge-lijking met de inventarisatiecijfers van het C.B.S. bleken de opper-vlakten van de belangrijkste cultures der 74 deelnemende bedrijven zich ten opzichte van de totale oppervlakte dezer cultures voor de provincie Noordholland in 1952 als volgt te verhoudens

8 ~

OPPERVLAKTE DER VOOBNAAMSTE CULTURES Tabel 1

Rozen (kassen) Anjers (kassen) Seringen (akker ) Potplanten (kassen) Medewerkende bedrijven a • 515 are 472 are I.554 are 148 are Provincie ïfoordholland b 4.800 are 5.20O are 13.300 a r e I.50O are gemiddeld Verhouding (a in ia van b) 10,6$ 9,1$ 11,7* 10,0$ 10,4* ssssssses De anjeroultuur is "blijkbaar te zwak, de aeringenteelt

te sterk vertegenwoordigd. De verschillen zijn echter dermate klein, dat de indruk over de mate waarin de hoofdcultures

in dit onderzoek naar oppervlakte zijn vertegenwoordigd, be-vredigend is te aohten.

De vraag, in hoeverre deze indruk ook ten aanzien van andere factoren welke invloed uitoefenen op de bedrijfsuit-komsten (vakmanschap, rassenkeuze e„a. ) gunstig luidt, vermogen wij niet zonder meer te beantwoorden. Op grond van het aantal van 74 bedrijven kan o.i, eohter worden aangenomen, dat het

berekende rentabiliteitscijfer representatief is voor de Aalsmeerse bloemisterij als geheel. Dat de gemiddelden voor de verschillende bedrijfstypen, welke uiteraard op een veel kleiner aantal waar-nemingen zijn gebaseerd, veel minder representatief zijn, ligt voor de hand.

Overigens bedenke men, dat de uitkomsten der bedrijven waarin men zich in hoofdzaak op de teelt van êên gewas hoeft

gespecialiseerd (bv. anjerbedrijven, rozonbedrijven) geen maat-staf behoeven te zijn voor de uitkomsten van de betreffende cul-tuur voor geheel Aalsmeer. Zoals uit bijlage II blijkt, wordt voor-al de anjerteölt in vrijwel.elk ander bedrijfstype dan het gespo-oialiseerde (anjer)bedrijf aangetroffen, zij het in hoofdzaak in bedrijven met ronen als nevengewas«

De genoemde bezwaren tegen het gebruik van 'resultatencijfersy welke per bedrijfstype tot uitdrukking zijn gebracht, worden voor een belangrijk deel opgeheven, wanneer men zich bepaalt tot de uitkomsten welke gemiddeld voor de gecombineerde groepen der rozen- en anjer-bedrijven (32 anjer-bedrijven) enerzijds en der seringen- en potplanten-bedrijven (30 potplanten-bedrijven) anderzijds, zijn berekend.

., 9

-Ten aanzien van deze cijfers kan o.i«, dan ook redelijkerwijs worden aangenomen, dat zij een betrouwbaar beeld geven van de resultaten, welke gemiddeld met beide groepen van cultures werden behaald

Ten einde een indruk te geven van de mate van representativiteit van de steekproef is in tabel 2 do agn< standaardfout voor de "opbreng-sten per f, 100,- ko"opbreng-sten" aangegeven. Naarmate deze kleiner is mag wor-den aangenomen, dat het werkelijke gemiddelde met grotere waarschijn-lijkheid benaderd wordt door hot steekproefgemiddelde.

DE UITKOMSTEN VAN HEIT ONDERZOEK

1 . D e b e d r i j , f s r e s u i t a t e n o v e r • a . De u i t k o m s t e n gemiddeld p e r b e d r i j f

1952

Voor een beschouwing van de resultaten, welke gemiddeld per bedrijf over 1952 werden behaald, zijn de belangrijkste cijfers van

bijlage III in onderstaande tabel samengevat» ,

B e d r i j f s t y p e (hoofdgewas) 1 1. Rozen 2 . Rozen en a n j e r s 3 . A n j e r s Gemiddeld 1 t/m 3 A d - 0 4 . S e r i n g e n 5 . S e r i n g e n en p o t p l a n t e n 1) 6 . P o t p l a n t e n Gemiddeld 4 t / m 6 2) 7 . Gemengde bedrijven Gemiddelde van a l l e bedrijven Aan-t a l hgdrij ven 2 10 9 13 32 12 6 12 30

9

74

3 ) BEDRIJFSRESULTATEN OVER A r b e i d s b e z e t -t i n g g e n 3 (manjaar) 1,9 3 , 0 2,7 2 , 5 3,1 8 , 8 5 , 0

5,p

' 2 , 3

3,5

Opb r e n g -s t e n ï i d d e 4 ( g l d ) 22.100 3 0 . 9 0 0 28.600 27,200 18.300 58.9OO 41-300 35.6OO I5.6OO 29.IOO K o s -t e n 1952 Winst of ' V e r l i e s

CA )

O p b r . p e r f . 1 0 0 , -k o s t e n l d p e r b e d r i j f

5

( g l d ) I8.9OO 27.3OO 23.8OO 23.200 I8.9OO 5 9 . 7 0 0 42.9OO 3 6 . 6 0 0 I6.8OO 28,000 6 i ( g l d ) ; 3.200! 3.6OOJ 4.800! 4 . 0 0 0 / . 600 '/, 800 / . 1.600 / . 1.000 / . 1.200 1.100

7

( g l d ) 117 113 120 117 97 99 96

97

93

104 Tabel 2 S t a n d a a r d a f w i j k i n g v . h . g e m i d -d e l -d e 1 ) 8 ( g l d )

8,3

7,9

6 , 2

4,3

7,8

2 , 8 5 , 2 • 3 , 7 ' 5 , 4 2,7

x) Van de opbrengsten per f. 100,- kosten,

1) Onder seringen zijn ook overeenkomstige trekheesters begrepen. 2) Met rozen als belangrijkste gewas.

3) Incl. 3 bedrijven die niet onder een dei- genoemde groepen waren onder te brengen.

~ 10

D G opbrengsten rr.n do 74 bedrijven blijkon do kosten gemiddeld met 4$ te hebben overtroffen. De uitkomsten van ce anjer- en rozen— oultures waren eclvter — met een gemiddelde van f. 117>~ opbrengsten per f. 100,- kosten - belangrijk bet or dan die van de seringen- en potplantencultuur, waarvan de kosten niet ten volle door de opbreng-sten werden gedekt.

Blijkens de berekende cijfers ?.ou de anjercultuur in nagenoeg dezelfde mate winstgevend zijn geweest als de rozenteelt. Ook voor seringen en potplanten werden vrijwel dezelfde uitkomsten berekend. De hoge percentages welke in kolom 8 (standaardafwijking van het gemiddelde) zijn vermeld, wijzen er eohter op, dat deze conclusie niet zpnder meer uit de cijfers mag worden getrokken. Door het

ge-ringe aantal bedrijven t>n de veelal grote spreiding in de bedrijfs~ uitkomsten kunnen de berekende gemiddelden nl, min of meer sterk afwijken van de werkelijke gemiddeldenc

b. De spreiding van; de gemiddelden*

Een beter ineicht in de rentabiliteit wordt dan ook verkregen door raadpleging van bijlage IV, waarin de spreiding der bedrijfsuitkomsten

grafisch is voorgesteld.

Deze bijlage toont aan, dat de resultaten der rozen—, anjer—, rozen- en - anjer- en seringenbedrijven zeer verspreid liggen. De variatie in de uitkomsten der seringen- en potplanten -, pot-planten- en gemengde bedrijven blijkt minder groot te zijn.

Ter onderscheiding van de winstgevende bedrijven ten opziohte van de bedrijven, welke verlies .löd-en, zijn in genoemde bijlage-IV verticale lijnen ter hoogte van het oijfer 100 getrokken. Het aantal bedrijven dat ter reohter zijde van de lijn wordt aangetroffen be-draagt 33, Dit betekent derhalve, dat de (kale) kosten sleohts bij 33, d.i. 45$ van de 74 bedrijven door de opbrengsten werden gedekt. Voor de groepen der anjer- en rozenbedrijven (32 bedrijven) bedraagt dit peroentage gemiddeld 66, voor de groepen der seringen- en potplanten-bedrijven (30 potplanten-bedrijven) gemiddeld slechts 30,

De mate, waarin de bedrijven dor onderscheiden bedrijfstypen en in totaal over de verschillende nrentabiliteitsklassen''! zijn

ver-spreid, blijkt uit onderstaande tabel, waarin deze spreiding voor 10 bedrijven per groep tot uitdrukking is gebracht!

1 1

-AANTAL BEDRIJVEN PER KENTABILlTEITSKLASSE uitgedrukt voor 10 bedrijven per groep'

Tabel 3 O p b r e n g s t e n A a n t a l bedrijven—» > 1 5 0 $ v . do k o s t e n 140^-150$ " " 130$-14O$ " " 120$-130$ » " 110ÇÈ—120^ » " 1005&-1103& " » w i n s t g e v e n d 90^-100^ v . d . k o s t e n 8ö$~ 90$ » » 7 0 # - 8öfo » " 6 0 $ - 70$ " " 50$ ~ GQ$ » » v e r l i e s g e v e n d Hozen en Rozen 10 1 -1 3 .

-5

• 2 r~ 2 1

-5

10 Rozen en A n j e r s 9 1 1 -1

-4

7

2 1 -3 10 A n j e r s • -A n j e r s 13 _ 2 3 1 1 1 8 1 1 -_ ~ 2 10 T t -' . . . . È L T L .. 32 2 7 1 1 1 -3 10 S e r i n g e n en P o t p l a n t e n S e r i n -gen 12 1 1 -1 -3 3 1Q Se'« r i n g e n en p o t -p l a n t en 6 -2 3

5

5

-_ —

-5

10 P o t p l a n t -t e n i _ 12 -1 -— 1 1 3 2 3 2 —

-7

10 T o -t a a l 30 -1 -— t 1 3 3 2 1 1 -7 10 Gemeng~ de b e -drijven

9

— -— -2 2 4 3 -1 8 10 » l i p b e d r i j -ven te~-zaraen 74 0 , 5 0 , 6 0 , 4 0 , 7 0 , 9 1,4

4,5

2 , 4 1,6 " 0 , 8 0 , 4 0 , 3

5,5

10

Uit deze tabel blijkt wel duidelijk de winstgevendheid der an-jerbedrijven in scherp contrast met de ongunstiger uitkomsten der seringen- en potplantenbedrijven en met de slechte resultaten der gemansgda bedrijven met rozen als hoofdgewas. Zij toont eohter ook aan, dat er een duidelijk rentabiliteitsverschil tussen de gespe-cialiseerde anjer- en rozenbedrijven valt te bespeuren, een verschil dat nauwelijks in het gemiddelde tot uitdrukking komt.

In dit verband zij er nogmaals op gewazen, dat voor de berekening der gemiddelde opbrengsten per f. 100,- kosten, de bedrijfsomvang

als wegingsfactor heeft gediend(gewogen gemiddelde)« Kleine bedrijven hadden dientengevolge een geringere invloed op het gemiddelde dan de grotere bedrijven.

- 12

o. Verband tussen "bedrijfsresultaat en bedrijfsomvang

Wanneer wij de invloed van de bedrijfsomvang uitschakelen, dan blijken de resultaten per "bedrijf ongunstiger uit te vallens

GEMIDDELDE OPBRENGSTEN PER F, 100,- KOSTEN MET, RESP. ZONDER FEGING NAAR DE BEDRIJFSOMVANG

tabel 4 Bedrijfstype Rozen Rozen en anjers Anjers Gemiddeld Seringen Seringen en potplanten Potplanten Gemiddeld Gemengde bedrijven *

Allo bedrijven tezamen

Aantal bedrijven 10 9 13 32 . 1.2 6 12 30 9 74 5 •

Opbrengsten per f.100,- kosten Gewogen gemiddelde 117 113 120 117 97 99 96 97 93 104 ongowogen gemiddelde 103 112 119 112 93 102 97 96 89 102 Dit geldt in het bijzonder ten aanzien van de rozenbedrijven,

in veel mindere mate of zelfs in tegengestelde zin ten aanzien van de overige bedrijven.

De oorzaak van de sterke afwijking van de uitkomsten der beide berekeningen voor de rozenbedrijven blijkt uit bijlage V, waarin

de uitkomstenpercentages naar bedrijfsgrootte-klassen(uitgedrukt door de jaarkosten) zijn gerangschikt? de kleinere rozenbedrijven blijken aanmerkelijk lagere uitkomsten te hebben verkregen dan de grotere rozenbedrijven« Een bedrijf, dat zowel het grootst in omvang als het hoogst in rendement was (opbrengsten 153$ van de kosten), oefende uiteraard eon grote invloed op het gewogen ge-middelde bedrijfsresultaat uit*

In tegenstelling tot de groepen der anjers en rozen} waarvan

in grote trekken gezegd kan worden, dat de ongunstigste resultaten door bedrijven met jaarkosten beneden f. 15.000,- werden behaald, viel in de seringen- en potplantenbranolie, alsook bij de gemengde bedrijven met rozen als hoofdgewas geen relatie tussen bedrijfs-uitkomsten en bedrijfsomvang te constateren.

13

-à. Verhouding der kostenbestanddelen t„oav. de totale kosten

'In "bijlage III zijn de totale jaarkosten, welke gemiddeld per bedrijfstype werden berok ^id, nader gespecificeerd. In onder-staande tabel zijn deze kostenelementen in procenten van het totaal tot uitdrukking gebrachtt

KOSTEN IN PROCENTEN VAN DE TOTALE KOSTEN _{Tabs:, 5}

Aantal bedrijven Rente Afschrijving Arbeid Materialen Onderhoud brandstoffen overige materialen Overige kosten Kozen 10

9

9

30

9

29

9

5

100 Rozen en Anjers

9

10 10

34

8

25

9

4

100 Anjers 13 10 11 " 33 11 20 11

4

100 Se-ringen 12

9

7

52 6 13 9

4

100 e. • Seringen en potplan-ten

6

T

7

49

8

15

12 2 100 Pot- plan-ten 12

8

8

34

7

15

24

4

100 Alle bedrijven tezamen

74

8

8

39

8

18

15

4

100 2, V e r g e l i j k i n g v a n d o b e d r i j f s u i t k o m s t e n o v e r 1 9 5 2 m e t d i e o v e r 1 9 5 1 . a. De bedrijfsindeling

Wanneer wij een vergelijking trekken met 1951, dan kan bij raadpleging van bijlage II van dit rapport met bijlage I van Nota 99> in de eerste plaats worden geconstateerd, dat de anjer-toelt belangrijk in omvang is toegenomen. Bij vergelijking van de bedrijfsindeling der 74 bedrijven in beide jaren blijkt, dat deze uitbreiding ca 13$ van de oppervlakte in 1951 uitmaakte. De ver-houding éénjarig- tweejarige anjers welke in 1951 40-60 bedroeg, veranderde tot 50-50 in 1952«, Voor de rozen was de verhouding

- 14

êên - meerjarig gewas van 20—80 in 17-83 gewijzigd, De totale

op-pervlakte rozen der 74 bedrijven onderging practisoh geen wijziging. Het aantal mutaties was daarentegen groot. De inkrimping der

rozen-cultures ten gunste van de anjorteelt werd derhalve weer do>r uit«, breiding opgevangen. In totaal bedroeg het aantal mutaties in de oppervlakte anjers en rozen resp. 24 en 20, d.i. resp, 57$ en 47$ van het aantal gevallen, waarin deze cultures voorkwamen, (van het

74-tal bedrijven waren in 1952 42 waarin de anjerteelt, 43 waarin de rozentoelt vertegenwoordigd was).

O p p e r v l a k t e 1951 A n j e r s Rozen S e r i n g e n P o t p l a n t e n Kweekkas O v e r i g e k a s s e n U i t b r e i d i n g k a s s e n S a l d o meer O p p e r v l a k t e 1952 OPPERVLAKTEWIJZIGINGEN B I J DE Anjers 4 2 . 0 6 9 m2 M u t a t i e s >y? 3.006 139 310 3 . 2 5 2 363 7.O7O / mind A?J 1.800 147 1.947 e r +5.123 m2 4 7 . 1 9 2 m2

ROZEN- EN DE ANJERCULTTJUR Tabel 6 Rozen 51.250 m2 M u t a t i e s "bi.it 1.800 148 I . 3 0 8 788 4 . 0 4 4 af s 3 . 0 0 6 540 225 3.771 + 273 m2 51.523 m2 T o t a a l a n j e r s + r o z e n 9 3 . 3 1 9 m2 S a l d o m u t a t i e s Ü i i . ( 1 . 2 0 6 ) 310 148 4 . 0 2 0 926 5 . 4 0 4 ja£i_ ( U 2 Q 6 ) 8 8 +5.396 m2 9 8 . 7 1 5 m2

Uit tabel 6 blijkt, dat de uitbreiding der anjercultuur voor-namelijk ten laste van minder toonaangevende glasteelten, zoals die van fresia's, snijgroen enz., is gekomen en sleohts in zeer geringe mate als gevolg van uitbreiding van kasruimte is ontstaan.

De veranderingen, welko in de oppervlakte rozen plaatsvonden, gaven als resultaat een afneming ten gunste van de anjers met

1.200 m2, met daartegenover een toeneming ten laste van fresia's, snijgroen, enz, met 76O m2 resp. door uitbreiding van kasruimte met 56O m2

- 15

Uiteindelijk blijkt, dat van de 5.000 m2 waarmede de anjerteelt in omvang toenam> 4.000 ra2 ten laste van de eerder-genoemde, minder toonaangevende glasteelton is gekomen en overi-gens vrijwel uitsluitend door uitbreiding van kasruimte is ont-staan,:

De glasoppervlakto der seringen- en iXjtplantenoxvli^roa-ondervond een geringe teruggang* De opporvlakte seringenakker was 5% groter

dan in 1951« De open-grondsteelt van bloeraisterijgewassen, tenslotte, liep met ruim 10$ t.o.v, 1951 terug*

De vele wijzigingen, welke in het teoltschema van vele bedrijven

waren aangebracht, bemoeilijk-!;en literaard de vergelijkbaarheid der cijfers per bedrijfstype over 1952 mot die over 1951«

De eerdervermeide ontwikkeling ten opzichte van 1951 komt in de veranderingen, welke dientengevolge in de groepering der 74 be-drijven moesten worden aangebracht, in grote lijnen tot uitdrukking!

MUTATIES VAN HET AANTAL BEDRIJVEN PER BEDBDFSTYPE

5.0. Tc 1951 Tabel 7 Rozen Rozen an Anjers Anjers Seringen Seringen en Potplanten Potplanten Overige bedrijven Aantal bedrijven 1951 10 7 10 10 6 12 19. 74 Muta bys 2 .4 '3 2 -4. 15 ties af: 2 2 m+ -_ 11 15 Aantal bedrijven 1952 10 9 13 12 6 12 12 74

Een zuivere vergelijking van de gemiddelde uitkomsten per bedrijfstype over 1952 t.o.v, 1951 zou derhalve uitsluitend voor die bodrijven kunnen plaatsvinden, waarin geen belangrijke teelt-wijzigingen waren opgetreden. In feite is deze mogelijkheid beperkt

tot een 10-tal anjer-, 10 seringen-, 6 seringen- en-potplanten - en een 12-tal potplantenbedrijven. Aantallen, welke gering moeten worden geacht om op grond daarvan de ontwikkeling dor rentabiliteit mot

voldoende zekerheid te constateren.

16 -b. De bedrijfsuitkorasten

Wanneer wijj dan toch, bij vergelijking der uitkomsten, over beide jaren ook de resultaten per bedrijfstype betrekken, gesohiodt zulks alleen met het doel om de cijfers, aan de hand van andere gegevens, zo mogelijks op aannemelijkheid te toetsen.

De over 1951 e n 1952 berekende opbrengsten per f. 100,,—

kosten zijn»

VERGELIJKING DEE UITKOMSTEN IN 1952Tio.V. 1951 Opbrengsten per f. 100,- kosten . Tabel 8

Rozen Rozen on Anjers Anjers gemiddeld Seringen Seringen en Potplanten Potplanten gemiddeld Totaal b l o e m i s t e r i j Aalsmeer 1951 103 104 91 99 82 95 84 86 91 1952 117 Wö //J

<m 'te

117 .•

*?/

•myf

w?S

97 104

.-De tabel toont aan, dat de rentabiliteit dor Aalsmecrse bloemisterij belangrijk, nl» met 14$ is verbeterd. Deze verbe-tering zou zioh in grotere of kleinere mate in alle genoemde

bedrijfstypen hebben voorgedaan, nl, in sterkere mate bij rozen-en anjerbedrijvrozen-en, in geringere mate bij de seringrozen-en- rozen-en pot-plant enbodrijv en.

Uit een vergelijking van de kosten en de opbrengsten der eer-dergenoemde, vergelijkbare, bodrijven over 1952 met die over 1951 zou kunnen worden geconcludeerd, dat de verbetering der renta-biliteit bij de seringenbedrijven door ion kostendaling, die der overige cultures door oen opbrengststijging zou zijn ontstaan«

- 17

-Kosten over 1952 Opbrengsten over 1952 in $ van 1951 in $ van 1951

10 anjerbedrijven 110 143 10 seringenbedrijven 89 99

6 seringen- en

potplantenbedrijven 100 104 12 potplantenbedri jven 'i03 119 74 bedrijven tezamen 'j02 115

De kostenberekening der seringenbedrijven behoeft evenwel een correctie, welke voortvloeit uit een verschil in waardering in 1952 t»o.v, 1951 der seringestruikun en in de taxatie v a n de werktijden der betreffende ondernemers, waardoor de kosten in 1952 o p 94$ v a n 1951 worden gebracht« D e resterende 6 $ waren het gevolg v a n een daling der uitgaven terzake v a n brandstoffen en andere materialen.

Het feit, dat de kosten v a n alle bedrijven gemiddeld slechts enkele procenten zijn gestegen, w i l ons aannemelijk voorkomen. D e variatie daarin, voor d e onderscheiden bedrijfstypen, vermogen w i j niet te beoordelen.

Ten aanzien v a n de m a t e , waarin de opbrengsten toe- of afnamen, kan eohter een indruk worden verkregen door raadpleging v a n de prijzen en omzetten der beide plaatselijke veilingen0

Do geconstateerde veranderingen in de oppervlakten der diverse cultures komen in d e aanvoercijfers dezer veilingen vrij duidelijk , tot uiting. De aanvoer v a n anjers steeg met 13$, die v a n rozen met 4$.

De seringenaanvoer daalde daarentegen m e t 6 $ , die v a n chrysanten, fresia's en snijgroen met rond 20$, Ook van de meeste potplanten werd minder

geveild dan in 1951• , Dank z i j do prijsverbetering, w e l k e zich in 1952 ten aanzien,

v a n de meeste soorten had voorgedaan, nam de geldelijke omzet van potplanten met 2$ toe. V a n snijbloemen steeg sse m e t 13$j van alle bloemisterijproducten tezamen met ca 11$*

D e prijzen v a n anjers, rozen en seringen w a r e n resp» m e t 1 0 , 1 2 en 2 $ , v a n de minder toonaangevende soorten met aanmerkelijk hogere percentages, toegenomen.

B i j vergelijking v a n do omzetverhouding 1952 % 1951 > welke b i j d e eerder genoemde bedrijven viel te constateren, m e t de zo juist vermelde prijzen- en omzetpercentages der beide veilingen, blijkt, dat de 211

18

-toeneming van de opbrengsten, welke voor het 74-tal "bedrijven

gemiddeld op 15$ werd becijferd, vrij dicht de werkelijkheid benadert. Ook do verhoudingscijfers voor de opbrengsten der seringenbedrijven

en voor de bedrijven met seringen en potplanten vertonen geen sterke afwijkingen met die van de veilingprij:?.en deaer producten. Be prijs-verbetering der rozen kwam in gunstiger bedrijfsuitkomsten der rozen-bedrijven tot uiting;

De opbrengsten dor potplantenbedrijven zijn daarentegen in sterkere mate, die der anjerbedrijvon ia veel sterker mate gestegen dan de veilingprijzen van potplanten, resp,. anjers.

De ontwikkeling t.o.v, 1951 van do rentabiliteit dor anjer-en der potplantanjer-encultures in de bij dit onderzoek betrokkanjer-en 10, resp. 12 gespecialiseerde bedrijven was duu blijkbaar gunstiger dan de ontwikkeling welke deze cultures in dit opzicht ovor het geheel genomen ondergingen.

3. H e t i n k o m e n v a n d e o n d e r n e m e r

Een overzicht van hot inkomen per ondernemer is opgenomen in bij-lage VI

Gemiddeld werd uit Loofde van verrichte handenarbeid, rente van oigen kapitaal en bedrijfsresultaat , per ondernemer een inkomen vorkregen van f, 5.480,-^ waaraan nog f» 500>- moet worden toegevoegd wegens vergoe-ding van arbeid, welke door gezinsleden word verricht»

De groop der anj.er- en rozonbedrijven behaalde met oen bedrag ad f. 8.28O,- bijna het dubbele van het ondememersinkomon der seringen-en potplantseringen-enbedrijvseringen-en» De ondernemers der gemseringen-engde bedrijvseringen-en met rozseringen-en als hoofdgewas verkregon slechts oen inkomen ter hoogte van het loon van een vaste arbeider, Door in ruime mate gebruik te maken van gozins-arbeidskrachten werd echter in totaal een inkomen van f, 5«000,- bereikt.

De verhouding van da bestanddelen van hot gezinsinkomen ton opzichte van hot totale gezinsinkomen was voor de onderscheiden groopon als volgt»

PROCENTUELE SAMENSTELLING VAN HET GEZINSINKOMEN Tabel 9

Bedrijfsresultaat

Handenarbeid ondernemer Rente oigen kapitaal

Handenarbeid gezinsleden I A Totaal ?0 12 59 21

8

100 Anjer en rozen bedrilven * . 36 40 16 8 100 Seringen- en Potplanten-bedrijven % "/' 11 78 28 5 100 Gemengde bodrijven

7. 18

73

17

28

100 211

19

In onderstaande tabel is vervolgens een vergelijking ge-trokken tussen het inkomen over 1952 met dat over 1951

HEÎ Bedrijf stype Rozen Ho»en en injer s Anjers gemiddeld Seringen Seringen en Potplanten Potplanten gemiddeld Overige tedrijven Totaal

INKOMEN PER ONDERNEMER Aantal bedrij-ven 1951 11

7

10 28 10 6 14 30 19 77 1952 10 9 13 32 12 6 12 30 12

74

Aantal ondorr.omors per badryf 1951 1,2 1,6 1,2 1,3 1,8 3,5 1,6 2,0 1,3 1,6 1952 1,2 1,3 1,2 1,2 1,7 3,5 1,7 2,0 1,5 1,6 IN 1951 EN Inkomen van de ondernemer 1951 5000 5700 3100 4600 2600 4400 1100 2700 3300 3400 1952 7200 84OO 9OOO 83OO 37OO 4700 4300 4200 38OO 55OO 1952 , Gezinsin-komen van de ondernemer 1951 58OO 65OO 4200 55OO 26OO 4400 I5OO 2800 4200 39OO 1952 76OO 9200 98OO 9OOO 4OOO 4700 4600 4400 48OO 6000 Tabel 10 Opgenomen voor privé doeleinden 1951 64OO 55OO 58OO 5900 3800 4500 4100 4200 4800 48OO 1952 6500 7700 65OO 69OO 4000 47OO 4200 4300 39OO 5100 Het inkomen, dat de ondernemer gemiddeld over 1952 vorkreeg,

werd berekend op f. 5.500,- oftewel f. 2. X>0,- meer dan in 1951» toen zijn inkomen niet hoger lag dan het loon van een vaste arbei-der.

Be betere gang van zaken over 1952 komt ook tot uiting in een toeneming van het bedrag , dat gemiddeld voor privé-doeleinden aan het bedrijf werd onttrokken. In het bijzonder geldt dit voor de groep der rozen- en anjerbedrijven, in veel mindere mate voor de groep der - minder rendabele - seringen- en potplantenbedrijven. Waren de slechte uitkomsten over 1951 oorzaak, dab in dat jaar gemiddeld 23$ meer voor vertering werd aangewend dan aan gezinsinkomen over 1951 besohikbaar was, in 1952 werd gemiddeld 15$ minder voor privé-doeleinden opgenomen dan aan gezinsinkomen kon worden verteerd. Voor de groep der rozen- en anjerbedrijven bedroeg dezo reserve 23$ van het gezinsinkomenj voor do groep der seringen— en potplantenbodrijvon kon nauwelijks van reser-vering worden gesproken.

20

-4. D o k a p i t a a l s p o s l t i o d e r b e d r i j v e n Voor eon overzioht van de kapitaalspositie der bedrijven per 31 December 1 952 zij verwezen naar bijlage VII.

Aangezien in 6 én jaar tijds goen belangrijke wijzigingen waren to verwachten en evenmin aijn opgetrodon, verwijzen wij voor een bespreking dezer bijlage naar hetgoon ten aanzien van do kapitaalspositie per ultu

1951 in Nota 99 is vermeide

Bij vergelijking der cijfers per 31 December 1952 met die per uit. 1951» zal mon uiteraard wel verschillen van betekenis ontdekken per groep van bedrijven, behorende tot een zolfdo bedrijfstype. Deze verschillen vloeien eohter voort uit de reeds elders besproken teeltverschuivingen, waardoor ten dele andere bedrijven in de vergelijking werden betrokken. In de liquiditeitspositie zou gemiddeld enige verbetering zijn op-getreden door een toeneming der liquide middelen (incl, voorraden) van f. 3.200,- tot 3.6OO,- per gemiddeld bodrijf. Van oen beoordeling dezer cijfers moeten wij ons onthouden, aangezien geen voorraad-controle kon worden toegepast. Dat de liquiditeitspositie per uit. 1952 ten opzichte van de vorige balansdatum gemiddeld eon verbetering zou hebben onder-gaan, achten wij aannemelijk. Een belangrijke aanwijzing hiervoor kan worden gevonden - in hot,;.zoeven genoemde feit dat - blijkens tabel 9

15$ minder aan middelen voor privê-doeleinden aan hot bedrijf werd ont-trokken, dan op grond van het gezinsinkomen beschikbaar was.

- 21

B i j l a g e I TOELICffiPIiO WIJZE VAN BEREKENING

1 . D e be d r i j f s r e s u l t a t e n

De " b e d r i j f s r e s u l t a t e n z i j n "bepaald v o l g e n s de "bij h e t L . E . I , g e b r u i k e l i j k e methode. Deze houdt in» d a t r e n t e en a f s c h r i j v i n g v a n de duurzame p r o d u c t i e m i d d e l e n z i j n g e b a s e e r d op de v e r v a n g i n g s w a a r d e en d a t k o s t e n , welke n i e t t e y e n s u i t gaven z i j n ( h a n d e n a r b e i d van de ondernemer en z i j n g e z i n , r e n t e van e i g e n k a p i t a a l e . d . ) z i j n g e w a a r d e e r d , De n o d i g e w a a r -d e r i n g e n wer-den -d o o r h e t L . E . I . u i t g e v o e r -d .

Ten a&naien v a n de i n "bijlage I I I o n d e r s c h e i d e n k o s t e n -elementen v a l t h e t v o l g e n d e op t e merkenj

a , K -o s t e n

R e n t e , a f s c h r i j v i n g , p a o h t , g r o n d e n p o l d e r l a s t e n

Over de waarde van de grond v o o r z o v e r i n eigendom i s 2$ r e n t e b e r e k e n d | v o o r de o v e r i g e duurzame p r o d u c t i e m i d d e l e n i s e v e n a l s o v e r h e t " b e d r i j f s k a p i t a a l 4'/) r e n t e "berekend o v e r h e t g e ï n v e s t e e r d e "bedrag. Deze r e n t e i s "berekend o n a f h a n k e l i j k v a n h e t f e i t o f ' m e t e i g e n of vreemd k a p i -t a a l gewerk-t w o r d -t , dus of w e r k e l i j k r e n -t e "be-taald w o r d -t .

Voor k l e i n g e r e e d s c h a p i s geen a f s c h r i j v i n g t o e g e p a s t , doch z i j n de a a n s c h a f f i n g e n g e d u r e n d e h e t "boekjaar a l s k o s -t e n (onderhoud) g e h o e k -t .

Voor p a c h t b e d r i j v e n i s opgenomen de w e r k e l i j k b e t a a l d e p a c h t v e r m i n d e r d met de g e t a x e e r d e huurwaarde v a n een e v e n -t u e e l op h e -t g e p a c h -t e ' b a d r i j f aanwezige woning, waarvan de huur i n de t o t a l e p a c h t s o m van h e t b e d r i j f b e g r e p e n i s .

Vooraover g r o n d - en p o l de i - l a s t e n ook b e t r e k k i n g hebben op een e i g e n woning» i s d a a r v o o r een g e s c h a t b e d r a g ' i n m i n -d e r i n g g e b r a c h t .

- 22 - .

A r b e i d s k o s t e n

Voor Vreamd personeel z i j n de werkelijk 'betaalde lonen en

s o c i a l e l a s t e n opgenomen. V o o r d e h a n d e n a r b e i d , die door de ondernemer en z i j n gezinsleden i s v e r r i c h t , i s het

loon berokend. Hiertoe i s de door hen v e r r i c h t e hoeveelheid han-denarbeid geschat.

Deze arbeid is gewaardeerd overeenkomstig het loon ( v e r -meerderd met +^ 21$ s o c i a l e l a s t e n ) , volgens de Bindende Regeling voor r e s p . volwassen a r b e i d e r s , vrouwen en jeugdigen.

W e r k d. o § r d e r d e n

Hiaronder z i j n opgenomen de werkzaamheden v/elke, eventueel met b i j l e v e r i n g en/of gebruik van eigen vrerktuigen, tegen een

overeengekomen bedrag z i j n aangenomen.

L e i d i n g , t o e z i c h t e n r i s i c o

Voor het geven van l e i d i n g e n t o e z i c h t en voor het dragen van r i s i c o door de tuinbouv/er i s , zoals reeds vermeld, g e e n bedrag onder de kosten opgenomen. P i t ZO" a l l e e n mogelijk z i j n geweest, indien voor de beloning van deze functies bruikbare - o b j e c t i e v e - normen bekend zouden z i j n , hetgeen n i e t h e t geval i s .

O n d e r h o u d

Hieronder konden uiteraard niet worden opgenomen de loon-kosten van door eigen personeel, gezinsleden of ondernemers uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden. Bedragen, die door de ad-ministratiekantoren als onderhoud werden opgegeven maar die naar onze maatstaven als vernieuwingen moesten worden aange-merkt, zijn niet hierin opgenomen.

M a t e r i a l e n

Deze r u b r i e k omvat de kosten van meststoffen, grond, bloem-p o t t e n , bestrijdingsmiddelen, zaad- en bloem-pootgoed, bind- en s t e u n m a t e r i a a l , enz«, dus bedrijfsbehoeften die in het algemeen i n één keer in het productie-proce3 opgaan. De brandstoffen z i j n , gezien het belang van deze p o s t , a f z o n d e r l i j k opgenomen. B e l a s t i n g e n (exol. g r o n d b e l a s t i n g )

Deze post bevat in hoofdzaak m o t o r r i j t u i g e n - , omzet- en ondernemingsbelasting, welke b e l a s t i n g e n v o l l e d i g overeen-komstig de opgaven« z i j n opgenomen.

- 23 - • O v e r i g e kco s t e n

Alle hiervóór n i e t genoemde kosten z i j n onder d i t hoofd v e r meld, n l . afleveringskosten (voorzover n i e t door de v e i l i n g i n g e houden), e l e c t r i c i t e i t , water, verzekeringen, a d m i n i s t r a t i e k o s -t e n , r e i s k o s -t e n , abonnemen-ten, enz,

b . O p b r e n g s t e n

Opgenomen zijn in de eerste plaats de netto veilingopbrengsten. Het was niet mogelijk om de bruto-opbrengsten t;ot uitdrukking te brengen, daar de meeste boekhoudbureaux niet in staat waren, de inhoudingen afzonderlijk op te geven.

Onder inventariswaarde plantopstand is opgenomen de waarde-stijging van jonge plantopstanden, verminderd met de afschrij-ving op volwassen plant opstanden. Ter toelichting hiervan diene het volgende s

Bij meerjarige teelten zoals rozen en anjers moeten de kas-sen periodiek worden gerooid en opnieuw worden ingeplant. Boven de daarmee gemoeide kosten komt in het betreffende jaar nog een derving van opbrengsten, omdat deze kassen dan nog geen of een veel geringe' bloemenopbrengst geven. Tegenover de hogere kosten van dat jaar zal dus een gering bedrag aan ontvangsten staan,

Inplaats daarvan ontstaat echter een nieuw productiemiddel waar-van de waarde, als bate, tegenover de gemaakte kosten moét

wor-den gesteld, Omgekeerd dient dit bedrag, wanneer de betreffende kas in volle productie komt, door middel van afschrijving weer ten laste van de productie-jaren te worden gebracht, ;.Het is dui-delijk, dat voor een goed inzicht in de rentabiliteit over een bepaald jaar met deze factor ten volle rekening moet worden ge-houden. Daar dit in de fiscale boekhouding doorgaans niet, of niet volledig gebeurt, zijn de cijfers van de boekhoudingen in

dit opzicht aangevuld.

Ten aanzien van de berekende waarde-aanwas van de jonge plant-opstand valt nog op te merken, dat de toosten van aanleg, enz,, die men op grond van het daaraan te besteden aantal arbeidsuren, enz, zou verwachten -blijkens de spreiding in de bedrijfsuit-komsten- in werkelijkheid niet gemaakt worden. Om overcorrec-tie te vermijden is daarom de waarde-aanwas belangrijk lager gewaardeerd. Blijkbaar wordt het vernieuwen van de versleten plantopstanden van meerjarige teelten voor een groot gedeelte,

zonder extra ïosten te maken, in het bedrijf opgevangen, 211

- 24 ~

2, H e t i n k o m e n v a n . d e o n d e r n e m e r Dit inkomen wordt 'berekend door het v e r s c h i l tussen de t o -t a l e opbrengs-ten en de -t o -t a l e kos-ten -t e vermeerderen me-t de on-der de kosten opgenomen vergoeding voor de handenarbeid van de ondernemer. Door aanwending van eigen k a p i t a a l wordt d i t i n k o men nog verhoogd met de r e n t e welke b i j belegging van het k a p i -t a a l zou g i j n verkregen. Di-t inkomensbes-tanddeel word-t berekend door het - a l s kosten g e c a l c u l e e r d e - rentebedrag t e verminderen met de b e t a a l d e r e n t e .

I n b i j l a g e VI i s h e t aldus berekende inkomen van de onder-nemer, i n kolom 6 vermeld. Daar ook de a r b e i d door g e z i n s l e d e n a l s kosten z i j n aangemerkt, moet het bedrag i n kolom 6 nog met d i t kostenbedrag (kolom 7) worden verhoogd om het t o t a l e i n k o -men van het gezin van een ondernemer (kolom 8) t e v e r k r i j g e n .

3, H e t a r b e i d s i n k o m e n

Voorts wordt nog onderscheiden het arbeidsinkomen. Onder arbeidsinkomen wordt verstaan het bedrag dat door hen die arbeid in het bedrijf hebben verricht, op grond daar-van als inkomen is ontdaar-vangen. De beloning voor het dragen daar-van het, hiervan niet te scheiden, ondernemersrisioo is daarbij tevens inbegrepen.

Dit inkomen wordt derhalve berekend door het bedrijfs-resultaat te vermeerderen met het bedrag dat als kosten van arbeid is opgenomen»

In t>ijlage III is dit arbeidsinkomen per manjaar ar-beidsbezetting tot uitdrukking gebracht*

4, H e t k a p i t a a l

Onder het eigen kapitaal, zoals in kolom 11 van bijlage VII tot uitdrukking gebracht, is verstaan de geldswaarde der bezittingen, onder aftrek der schulden. Aangezien we hier.in hoofdzaak te doen hebben met de peraoonlijke ondernemings-vorm, is in het kapitaal, behalve het bedrijfskapitaal, als regel ook het privé-kapitaal van de ondernemer begrepen,

Dit kapitaal is,, tesamen met de geleende gelden, zowel in als buiten het bedrijf geïnvesteerd.

De waïirdering der bezittingen (activa) vond plaats op basis van de vervangingswaarde, met uitzondering van de eigen woning. Deze is "Segen boekwaarde in het bedrag der activa be-grepen.

Onder liquide middelen is verstaan de voorraad geldmidde--len (kas, bank en giro), materialen en de vorderingen op

25

-In "bijlage VII is een specificatie der activa gegeven (kolom 4 't/m 10), alsmede de financiering er van met eigen-(kolom 1 1 ) , dan wel met vreemd kapitaal eigen-(kolom 12), Het gedeel-te dat met vreemd kapitaal is gefinancierd is in procengedeel-ten van het geïnvesteerde "bedrag tot uitdrukking gebracht (kolom 13)* Een indruk van de kosten der financiering met vreemd kapitaal is gegeven door in deze bijlage het bedrag der betaalde rente op te nemen (kolom 14)« Tenslotte is ter vergelijking met het, naar bedrijfseconomische maatstaven, berekende bedrag der ac-tiva (kolom 10), de waarde aangegeven waarvoor deze acac-tiva op de fiscale balansen der deelnemende bedrijven voorkomen (kolom 15).

H

bo (8 i - l :p? m %

S

* B pi w P H * • — . ( M a o o T-* ë ; H n

4

S

M

g

M c_i O

S

Q M O E H

S

% >

S

_Ü H N

g

O • • 0) - ~ * •Xi r-l i ^ • • d r H :p? • H (8 fn 8 T j fl « D R ï œ O cd , Q !> F» CD '—» Üb ! > ' " Ö CD :p? g -0 f1 S CD ( > O S3 CD - P Ö 63 <-\ p • p o P H a) Ö a) tu: rt • H fH CD CO CO (H (P • r

-3

0 CB S CD « O T j <-4 0) T J TJ • H O i a • P CD O - P P H Ö ta r - i P i

8 £8

tio o - p • H «3 H - P r H CD CD Pn CO S rt S tlO d •ri _fH CD to T j r r i CD rCÎ 'T) •ri a ta CD CO U w •1-5

S

ra c! fn CD - P CD 61 CD T - 3

,3*3

S

N O M . s CO c3 g S bO T j <H O O A CD p. !>, - p M t H • O • H fH - d CD m <* c— O N O CM T— VO , CM T -CM r O n ^— O N O T—

g

> •r-} • r i U •~d CD £> T—' CS += Ö <3 •^ CVIOO • t o . T - LTN O N LOI o. ». O 0 0 r O O t — os O ^J r o ». ». ( M O v— vo vo » »s O I C N r O t — os »s r O ( M T— CO CM «N. V\ m ^ t v -to • r i U . "5 t l D - o • r i U U <B CÖ CD •<p S T -4« Ö CD « O P H CM 1 -». -». r O r O ITNVO v - T -• = ! -• -• > * . *— v -V 0 LTv O r o o o * \ «V CM i -t — • * »s * • LfN LfN iHf ( M •\ •* CO O *— O N O *\ •> V O "=J" CM M 3 <7\ « \ T " O bo <ri _U ca t ^ O - o •r\ U U <D ta <D • r j a 1 a s 10 !-i CD • r o ^ f - , O * »\ •r v -CM O O T— T -• ï — \.0 O CM r - i L f N O • \ a\ O o U N O «st- O N VO t - O »V »s r i CM ^O v - O •s •* O r~ •r- O t*. Q\ O v -o •*. T— r - O ffl fN O r -.—* fH 0

S3

3 8

_{CD CD} î>0 W ) •ri -ri fH (H Œ> CD M W O " * r o LTN t> «v » , r v CM O T - O • — ' ^t-*», O a , O N CM CM "=*• O r i t -. — V VO T - OO LTN os •* »» ». O N O " * CM ^ ^ r " i CO "=t r O U N T - M3 v -^—^ , CM •N T— v _ - * ^ - ^ s ï l -CO cd co M M M 13 f j JJ «J 14 CD.rO t0 sa CD p! CD CD a -ri a -o (H fH U 0 Cfl CD C3 O & <n & M o» Ö IS> • p pj C8 H P i H3 O P-l CO I A — CM «r, fr. o\ o o o o o _{• • — '} -~^ V O V Û CM *S OS 9 t r") O O • w U N O N I - r o O O O O *• ^ m CM •x «f* O O ' OD CJ O O O i -s ^ I A r - O J m &S 9\ If, V\ o CM c o ^—' r o T -»v «s o o ^-. • ! - C\J • \ W, O o ^ — « * O T " 0 . Ov T - O v -os o '^' co ca CO W 0Î ^ j cö ,cj 53 cfl i-1 0) i l rQ to CD ) i CD CD Ei -A r^ rd fH fH pi Pi C3 CD O O p co 14 14 OU 10 CD f-l P3 H3 M PJ o w 05 r~l •Va <D tiû •ri _fH © ï> o O Ö r - i O r. os a\ «\ <M LOi O V D o o CM .--OS .--OS Cs » . v - ON O 0 0 o c * o LCNM3 O <"0 O O L f N O os ». ». »s r - l t — O LCN. O O ^ i - O O N L T N O "=!• O O CM O »S » . OS Os ITNVO O CM O r<~> O os ». »s m o o-> o «*o • v r . » i r O O CO O O " * O 9 i 0V *S » ^— T O V T -o •-- -o «N »s * L O i O 1 ^ -0 -0 -N m \T\ c— •»s r o ^ f f ~ t r n t -». os «s os r - O T - O T ^ VO CM Os OS • d - Ö s^-. vo t — O rs vo •^1-O r -v— T ~ vo • s r - l 0 0 vo os t — r - i LfN os t — r o •* _•s CM •«H-T— » r - i r - i CO t - CM I f N 1 O <*"> T -t ~ - 0 0 LTN Os »s os a-) ^t CM T— i— CM "st r O I T N O VO CM Y -v - CM r o OS Os os 00 o o LO, 1 -•S »v • * o C%J r o CM as ». I T \ O CM r o T -»s -»s 0 0 O CM T -•s O CM • fH CD 6 0 - P fH > i o n ca o a> r^ > P t > O fH t j . — s CD ö ra CD p. ra ,M Al © f - i r - J P i c o c ö c a c a co +» s M C D W - r i C D Ü C D C D C D & o fn o i l a -d CD o IS O S f t Pi CD CD CD + » CD f-; M - P - r i CD H Pi - P CO Pi - P IS • P - H fn CD cS = = = i - l « S V i P - P pJ r-H CD O O O O fl Ö a> E H CO H H CD CD H • d o) p ta ca o» ö ^ co ö +» O CD CS <D O Ö Pi CO bß M - p E H i« bo cö -ri 3 Ö t» D i l h CD CD fH CD CD CD O Cd P i Q) > E fH ß O t i o M û p O OS co CM O os T -CM O LTN O »s o 0 J o r O CO O »s rn c— o •> • * o ** ^1-o Os r o O o» vo •^ s _{CD ®} a S co i j * ö f-,

°

?

n U bO a d <D CD O P l r H O ^ l = O ». vo O os CO o r o O o. LCN O ' ï t O os CM O os O N O •\ co o *v T " " o _o» t — •ri H o g CD « H a Cj T i 's> Ö O 0 bb-p a 1 o CD O ft h O bu = 10 fH CD • P CO CD CD

ä

CD fH +• CU fH lil T t P! ca c, CD CD •n> M cö

M

fl CD CO CO PJ +> fl CD hn a •H r r i CD • P M CD • " P 3 T l fn o p !> ro -5t f/l ert t* CD hü CD • p co Ü • ' " 3 •ri fe

S

H 0) & CO H ca ö CD H O fH +» CD a s CD M Ö <l> fH ^u CD • P fH CD T l Ö O ci (D

SI

p a CD P< CD O Ü CD "^ a _CD O Ö Cl) to f-l CD ••a r! CD <1> fH CD T t Ö O • P Cl) •ri Ö CD •ri T j 0 CD t> •ri fH T ) CD ^ r o • H O rt •ri L . E . I . 126

H H H & cô H :p? M • Fr,. S PH fi

S

Cc| PI K Q 3 fi

g

P£J Ü •\ fH c« cfl 'l~i ffi Q u CD ft

l

Q jy. H m

B

H E « = H EH

S

O M EH Bi P3 tsl m t a fi H m P3

S

fi

î

a F^ E3 _PH

s?

AH O

g

S

EH CO G M S _fi

S

t>

a

o H CD >d H :??•—-* d Cd fH CM •H >d S fi CD fi CD ca x> CD O t» î> a> % j î — 55 XI -H 53 ' t » r i !> fi (D •P

S

H o (D fi <D bc fi •H m m fH ai • r - j fi CD Kl O « • »H i - l CD "Ö -Ö

•ä

₀₎ o r fi • p œ o +> ft fi I çp -P fi bû o <p fi ft - p •H fi fn - P ca «) 0) ri to a ft fi <D 60 fi •ri CD • d l - l CD - d • t i •H 0) O W fH eu • o

Ü

«1

s ^

d) - P 01 N CD -n p is^ fi CD

«S

** C— ON O rn CM VO (M T — CM rn rn T— ON O T— fi CD t> •r-3 •ri fH tJ CD fi> t - 4 ca - p

a

4

o o o o o c o o o o o CM ^J- CO ^4" v - n-> v o ON O n o v o P O f ^ C M t * - T - T - C O r - - r - O O - * O * * • -9 - OJ CV] CM O i n r o r -o -o -o -o -o c -o -o -o -o -o O N l ^ ^ V O O t * * T O C T W O ^ t -r o OJ C\j ON v o v o LfN V • « m « 4 T— T v VO r**i v -o -o -o -o -o c -o -o -o -o -o >vhcM m ON ON m t— o ON ON co t - t - r - v û t \ l r ( M m T— O - « > « • • # ' ? * ' C i CM CM CM I T \ LCNVO T -t — o o o o o o o o o o o t - " = H r v û C A C — ' d ' r O C J s c J x t — O ON rO CM r - t— CM CM r O l T \ • A i» • • « v CM rn r o x t VO O * -T ~ -T ~ O O O O O O O O O O O V O C O r o r - - C O O ' - m c M r O t — r O f l t ^ f l M ) r m r - f ^ W « • • e • 9 • « ^ "=t "=t t— ON t— î— CM O O O O O O O O O O M D O O V O « 3 - C O " 3 0 0 N V O ••* t — CM v - C— • ' - h t — LT\ • > « » - • • V " T * * T - O N C M T— O O O O O O O O O O O S i « t v j - c \ n o c \ i r - c \ i © c \ i o CMri-) i-tti-ir\r<~ir-r-CO • • » o • • CM CM CM r— L f N C M O O O O O O O O O O O CM CM CO C7NCO O O m O C— C— m W\ " ç f C ~ v - C—-VO î— O N # • - • • » • C M C M C M t — * * C M O O O O O O O O O O O L n C M r o O O O r O O O O D T - O c o MD CO O O W C O - H / T - N N » • » * mm CM CM CM O N M3 CM O O O O O O O O O O C O t 0 N V Û * = t M 3 O O v -V O -V Û 1 M D -V D l A c — t - H - v o » • n m m m T - T - v - l f \ I T N T - ' o MD ON a C— CM O OO t— m MD v -O LTN MD 0 MD f ~ l O r o ON 0 CM "cl-O CO MD • O N I T N O I T N 00 n 00 T— o r -CM c r o CM O MD t— rn CM o MD CM • t— CM I T N C O « 0 0 O o MD CM MD " 3 -j CO CM o o t - o V O T -4 I T \ ^— • • ^ ^ - v . p o o CO « * LTN • ITN r o O O T - CM CM t -9 T— •«* O o O ITN CO ON •a o\ L T \ • « o o L T M T N CO • * * C— ï — O o irN r O r o c o • l MD CM O O O ON ON CM m OD CM • O o CM < • C — t -• 9 CO CM CM o o * — T— O N T -« 4 O T -CM - î ? •ri. fi •H ^ fi - <• - r i fH T i nj •9, • fi fi Pi O 3 O f., +> •-"^ en ta fi , <p ci; ft «o to fH fi o fi CD CD > < 4= fi -H <B +=" _ r H Ö © 1> t ! ra fi o S +" Êr~> f j ficSCDci p j r H M -H Cfl S H &0 -H CD ft O f j C3 fi » H fn fi^--- fi += Ji4 CD Jd & CD i^-ca <P -H CD ta CD

• P O CD-o ' H T S - P f i - P !)0>Ö fifitO t l D f n f H i - H K I C D C O Ö f j ca C D C H « c D f i c D o c a - p o c o c a > f n c 3 H * H - P P i r i B >ii fn cd O tu rrt <D O X i B CD C D 0 t l f ! h H H S B f l ü <D ft ' H t ) t i 3 T I O O CD r-\ O CO H3 fi fi o * — - 0 + » C D D t l CÖ hOCD ta d) d) ,c4 t j m tiD t » to +5 ö ' H O ,M ü +> fn fi rö -H t J -H -ri O -ri -P •H C D O J x l C D C D ^ j f i f H f i f H f H EH ri (S SH ( H f n O T H f i f H C B C D O C D C D ' r i - P co O CO O * ON CM O t— I T N « ITN v -O CM MD ç I T N C O O r o m m T— ^ i -O ITN CO 6 CO m o O m • CO T — O 0 0 v -* t— CM O T— MD - « _co CM O MD 0 0 - « O r o O CM O « C M C M o CM r *— o T * OJ * • — * "^>^ « o r o o ' • T— - • •

8

VO ;> v -^ J » o m CO • * o LTN LTN • • C5 t— ON • rO O i n CO * >^ o o MD O rO O t— T— • r n •* o rn O N t— ON MD ON o \ ON t— ON t— T— V O CM ' T -r O T— T— c— t — ^— MD * t r o » N V -O •» (M ' t * -• s V -ir\ ms rn E— » t T— OJ •s v -OJ *. v -r o • . r -CvJ * T CO r o r o T -» , • * * . -»V i n t ^ T -• » -•*, «v i - o o C M C M • * * C M • v • * • » « \ CM O CM O O N CM MD r O • s »^ • « *% r O C M O O t— T -• V « \ « \ •<* " + 0 VO CM T - CM •V • « • * » \ r - O T - O ' t r O t T -•* «% -•* -•* T - O O O m 's}- O N * -v \ «s «-v « \ T - O O O I T M f N O N r -•V • » « \ « \ T - O O O r«i CM v}-• V 0S «S T - O O ITN •^ P O r n •» CM O • V LTN O ** ITN 0 0 • S CO *~ * h no ITN » t CM t— m\ CM O •> rr, ON • k v-(so ! ' • ^ fi -H fi ca ca S to CD -p i k flanc. CD -P +3 -r-3 •.—^v^ - O •H ta CD - H ri O 8 f i ' N fn M <D - o ra bo 0) X> CD S S - , r-i rA fi > ? CO X I U CD CD - r l •» t J CD CD CD - P II O ' r l f H 0 f i f i f i . p fi O C D C D O C D O O C D C D - « T - X I ftdröCOCO N • P ^ ^ fH H C D f H f H C D C O « • • c a c O C D r i f f l C D X l «0 ^ ^ <H fH t ) M ft ft CO fi , » » ö d ^ ) t D - P f H - ö S O - H - P . H fH Cfl CD CD N W W 0) x i ca ftfifiCDCDcaoxi ft-P 3 f i > c ) 6 0 t > r i f H O ri fi > CD (8 PS CD <ö fi fi fi fi <D m - p < D f i ( 3 c a t 8 S cß ri CD c a . H O > t > ^ t > r i CO fH » -P ta -P fi aj H >d nd r d >cl 4 * O O CD O « . r i - H ' H d O EH -P f n - r l - P C D C D C D C D E H += X I « H rtXIXlXlXl feO 0 « i J < ( | « c | « c ] ^ CD ft O O 1 - V O o o V - O N o LTN Q • * o LT\ o MD I f N O m- C— O o CM MD O O CM t— O CO Ö . i r \ r Q « r*-> O OO vl-« CM O ITN OO 0 CM O I T N MD • CM O CM O • r o O •* ON • CM O ITN ITN • «3-o o c— • •>* o VO CM m •vT o VO VO • "* ^ 5 . ^ « . *—» fi fi to flrl fi KI fi ri fi -H p « tg Eb _CD fi ftO fi CD ' H B fi • > - ' M CD O fH fn fn ca !> CD c3 » S3 - r j Cd CD fi fi fi eg CD fn g ka CD fi TJ fH O fi CD •r~3 O ft fH *H fi O J CD O O a " d • ' O Ai "d "ö fi *H *H *H CD> CD ca X ( X I . t f % fi3 CD fH fit CD • P fH CD • Ö fi O fi CD fH ca fi CD ft CD O CD

1

CD O fi CD bO fH CD - d fi CD CD fH ID • d fi o •p CD • r i fi CD •ri i> • r j •ri fH • d CD fi> r-i O CM to ca

S

bo CD

n

• o •H H bO CD r O ra ca § tsl O fH - P CD a

28

-SPREIDING IN DE BEORDFSUITKDMSIEN 1) _{Bijlage IV}

*r- _Roien

J6Ï

»|71 wi 70

_s

60 86 Ü 72 7* 88 10 38 130 > ! 150 170 50 70 90 HO 130 150 170

Bedrijven net rozen als een der hocfdgewassen c 6 > <a ra

c

_T

_{so 70 90 iiö m w m}

rf

100

Opbrengst per f . 1 0 0 , - kosten | Bedrijveç waarin rozon een hooWgewas is

1) De eijfere, die in deze grafieken voortoiien, gew

l) tet roxen a b belangrijkste gerat.

( X L Rozen en Acjers 53 50 '/O & 90 50 10 90

Seringen e.i potplanten

1 3 — W

M

m

90

Alle bedrijver* teaaen

i

m

ifflL

110 130 1 5 0 1 7 0 130 150 170

m

W 130 1) Î70 50 70 _{90 ; no} 100

Opbrengst per f . 1 0 0 , - kosten Overige bedsdjvea

- 29 <D. m cd i-H '(-3 •H «M O

B

pi «3-c— a !{ CD -«Ö > cd " o •P - r i O h EH t t • CD cP. a fi M <D •H > h : &

gâ

« g CD to P : f c a h a C0 f d CD Ci CD j > , Q H O t bO O CD - r i > t i r H ! ! bol ^ m M fil l r4 I Ö m ö M h. ß & ? a) FH S "tf <0 CD O , Q a w p a cd r H P i -P O P-. a CD fi CD bO fi • H fH CD w ß ta h ® • o a • = ! rt CD S » 0 P i r-l al cö • p o E H . a 1 CD • P +3

sa

f - 4 ft •P fi O CD p . p + ß « ci) U H a) P i W

T

bo fi • r i CD l/D r-1 Cil cl •P O EH w (-1 CD • o + CO fi fH CD CD N T

-&Z

fi CD • H O m l >-i a i - i 'A' ' " O ; bf. O «> -H > "Ct , ~ l ! 1 W d <D - r i Ö - d l-i a B CD bO • P :fc fi ß H S cd > d t> cd CD r O o l M O d> - r i H r i

i- 1

M CÔ CD - r i ß 'O r-l O | bc O CD r i l> - d H t i bO cfl (D . r i f l t i r t 1 S t bo O d> -r* t 1 60 « - d H « H CD bo •P : i ? a fn ß 3 T < CD cd C- S> O î «X O CD - r i t> ' d H i 1 H cd © -ri ß -Ö H fH O ! bl O « -ri !> - d H J " t l bj cd * 'H a >d H • - 1 o î b O O - r !> - d r-< î î b Cd CD - r fi " d r S CD -P . W t i O H .M bo U 1-3 m VO V * r O V D T * C D r o VO O

8

- t> U N • P O • P , ! c CO O N ! 1 ON «T» \— ! ; j ' ! CM \ v u O i 0 0 O ! O _{- r * *—} 1 i ITN CO C V 0 ! 0 0 U N C O O N 1 1 O ! * -r o ITN C2 V -VO Ox

S

| I 1 CM V D <M i r > \ o O N t n Ox V ITN ers ^ o o o (. o v -• ^ v ^ o o o _e ITN ^-CM v -V D t— <t o \ CO t— o T -t - CM CO o \ C— CO ON ON T T v -O N -ON c— r— o o o • vl LTN V * 's>^ o o _o 0 o \— f " " l . o • ç ^ -CM v ~ TT-0 TT-0 ITN 0 0 i — ON 1JTN r - O N t — o o r -1TN T— O ON t ~ O N t T T -i r \ vo r o T— r o ITN \-I f N CO i r \ T r --,— t — O N O O O C O CM ~ ^ N ^ O o o _a ITN 'r— T * r T -0 N co O N t— O N m co ON CO o> ' ï j -O N CM CM T— ITN CM t - O N T - C M 'Hr T V * T -CM O T * \o CM v -o o o _a i r \ CM fc_O "*\ o o « o CM c— T T -v O . o _{O N} CM CO i -CO O N CM rr, T - ^1-O T - • « * rn r o " T v ~ r - r~ ••o T " T— O o o ft o r o ^ * » ^ _O O o 0 U N CM O T " T -O _V— 1 i 1 VO O N «* m ON CO c o 5" °*\ _{O o} T " 't— O CM *— VO CM O ^ CM *— T -Cvl 0 0 t - c o i r O CM *J •r- T - i " O o o • o ^ ^ v ^ o

8

- « o r o r O r •*t T * r— T -CO O N r o

S

T -ON C— t -o _v -o o o _(t o ITN ••">. o o o ₀ o «tf O VO U PO r— T ~ i n ON O r O 0 fctl u rO t ) v cd * * v -o c ! t v -ITN t — CM CM CO t -0 \ <^ O N CM CM T -VO co , co CM T ~ Cvl r O O •,— r o ITN T -o o o • o VO O o o _c o ITN k. VO fH O N ON O O • f a f O « T » -d M o^ < * t - ON.C7-O O o 0 O VD ß CD t> o , Q H ß r O ON r O r o ro O N x i f n • > -O CM O > C T -T;i v— cd fi O T -r O VO r O ITN U N fi CD f-l "ti ai fi

3

_HJ

S

<4 O l fN~ CO O N VO t — O N O N r- vo O N O N ^ 2> C O N r O f -ON -ON CM t— ON O T - CM CM r o r o t— 'fi' CD ^ - N bO fi O G' g bû CD O bO g fi Ç0 o bo S . ^ ' ^^K >d ri W - d = - d •ri _S CD Ü VO Cvl H » <i