1
Een uitgave van Uitgeverij van Westeringwww.ekoland.nl No.
1/2018
Thema
naam
BIO LO GISCHE LAND2018 BOUWBEURSSPECIAL 2018
Elfde uitreiking
Ekoland Innovatieprijs
biologische landbouw
De drie genomineerden
voor de Ekoland Innovatieprijs
biologische landbouw 2018
BIO
LO
GISCHE LAND
BO
UW
IN
NO
VATIEPRIJ
S
2018
Genomineerden - januari – 2018 | EKOLAND 2
bioloGische landbouw 2018
BIO
LO
GISCHE LAND
BO
UW
IN
NOVATIEPRIJ
S
2018
NomINAtIES
Kippen-opfoKbedrijf
remijnse
Kippen-opfoKbedrijf
remijnse
Voor de 11e editie
van de Ekoland
Innovatieprijs voor de
biologische landbouw
heeft onze vakjury
weer een aantal mooie
bedrijven bezocht.
De jury van de Ekoland Innovatieprijs 2018 bestaat uit Gea Bakker, Maria van Boxtel, Geertje Schlaman, Bart Fokkens, Lex Kruit en Kees van Veluw. De bedrijven werden vervolgens beoordeeld op de criteria innovatie, originaliteit, effectiviteit, algemene toe-pasbaarheid, maatschappelijke acceptatie en duurzaamheid.
Uit de door de lezers van Ekoland aangemelde dertien kandidaten heeft de jury uitein-delijk drie bedrijven geselecteerd. Innovaties in automatisering, productie- en kostenbe-heersing en een nauwkeurige afstemming tussen teelt, verwerking en aflevering maakten veel indruk op de jury.
De financiële bijdrage van de Rabobank geeft de Ekoland Innovatieprijs biologische landbouw nog eens extra zeggingskracht. De jury hoopt dan ook dat mede daardoor ook andere boeren de innovaties van deze drie prijswinnaars zullen overnemen. De koperen schep van Kopersporen is in de biologische landbouw inmiddels een begrip geworden. U bent van harte welkom bij de prijsuitreiking in de Suyderseezaal op woensdag 17 janu-ari a.s.om 20.15 uur.
WOrKshOp 19
De drie bedrijven presenteren zich tijdens deze workshop
Wo 17 jan | 17.45 - 18.45 uur | Workshopruimte B | Sponsor Rabobank Sponsor januari – 2018 | EKOLAND 2
BIO LO GI SC H E LA ND
INN
OV
AT
IE
PR
2018
rENé GrOENEN EN GiNEKE DE GrAAf
BIO LO GISCHE LANDBOUW INNOVATIEPRIJS 2018 rechten of patenten.”
• De akkers voor vermeerderingsteelten van onder meer tuinboon, stokboon, sperzieboon en winterpos-telein voor de Duitse partner Bingenheimer Saat-gut AG, een handelsfirma op coöperatieve grond-slag. De samenwerking tussen de tuinders die vermeerderen en Bingenheimer Saatgut is uniek, zo overleggen ze over hoeveelheden en prijzen. Ook beschikt Bingenheimer over een investe-ringsfonds, waarmee de Beersche Hoeve inves-teerde onder gunstige voorwaarden.
• De instandhouding van de rassen: sperzieboon, ui, tuin-boon, spinazie en rucola voor goed uitgangszaad. • Het screenen van rassen. Soms van ver weg, zoals de tien
rassen chinese kool uit Japan en de dertig rassen rode biet uit Oost-Europa. Ook het zoeken naar veldtoleran-ties is een activiteit die met vakmanschap uitgevoerd wordt.
• In 2018 start de Beersche Hoeve met het telen van groenten voor de versmarkt. “Dat de zaadvaste rassen daadwerkelijk in het winkelschap komen te liggen, is een flinke stap voorwaarts”, aldus René.
Wat vinden jullie de beste innovatie?
Gineke: “Als boer heb je behoefte aan zekerheid. Meestal wordt dat vertaald naar eigendom. Wij hebben dat bewust niet zo gedaan. Door het bedrijf onder te brengen bij Odin is het eigenlijk eigendom geworden van de 5.000 consu-ment-leden. Wij noemen dat eigendomsneutralisatie. De volgende generatie kan het bedrijf overnemen zonder zich zwaar in de schulden te hoeven steken.”
fiNANciErEN mEt KEtENpArtijEN vOOr zAADvAstE GrOENtErAssEN
Willen jullie jezelf en het bedrijf even voorstellen?“ “Wij zijn René Groenen en Gineke de Graaf en al vele jaren werkzaam in de biologisch-dynamische landbouw. Wij hebben ons toegelegd op zaden en groenterassen. En wel met zaadvaste rassen. Dit doen we al 17 jaar in samen-werking met een Duits netwerk van tuinders. Eind 2016 hebben we met ons bedrijf een nieuwe start gemaakt op Landgoed Baest in Oostelbeers onder een nieuwe naam: de Beersche Hoeve. Met de landeigenaar hebben we een langdurige hoevepacht afgesloten. Derde betrokkene is coöperatie Odin. Er is een nieuwe BV opgericht die 100% eigendom van de coöperatie is en waarbij wij in loon-dienst zijn.”
Een serie van innovaties
Het nieuwe erf van 2 ha groot moet nog worden aan-gepakt. Maar de akkers laten de jury duidelijk zien met welke vernieuwingen de Beersche Hoeve bezig is: • Een gloednieuwe afgesloten tunnelkas met verwarmde
teelttafels voor zaadveredeling. Concreet voorbeeld: stronken van herfstbloemkoolplanten voor de produc-tie van stekken, die volgend jaar op het veld zaad geven als onderdeel van een veredelingsproces van een nieuw zaadvast ras. “Voor bloemkool zijn die er nauwelijks nog, bijna alleen nog F1-hybriden”, vertelt René. “Bloemkool is een van de veredelingsprojecten die we uitvoeren voor onze Duitse partner Kultursaat e.V. Die stichting werkt met schenkgeld, we krijgen betaald voor onze werkzaam-heden. Wijzelf veredelen ook rucola, chinese kool, ui, andijvie en broccoli. Nieuwe rassen melden we officieel aan, maar we willen geen eigendomsrechten,
kwekers-TekST Maria van BoxteL, Kees van veLuW & Geertje schLaMan FoTo’S Geertje schLaMan & Maria van BoxteL
IlluSTRaTIe Diana BeeKBeLt
Sponsor
3 EKOLAND | januari – 2018
bioloGische landbouw 2018
fAmiLiE DAm - ritEcO
BIO LO GISCHE LANDBOUW INNOVATIEPRIJS 2018 BIO LO GISCHE LANDBOUW INNOVATIEPRIJS 2018
Willen jullie jezelf even voorstellen?
“Wij zijn Willem Dam en Corine Riteco en onze twee kinderen Tom en Iris. We komen uit Heemskerk en
zijn 30 jaar geleden hier in het Amsterdamse Bos begonnen met een stadsgeitenboerderij op een kaal stuk grond van 15 ha. Nu hebben we 120 geiten,
300 kippen, een paar zoogkoeien en varkens. Verder hebben we in Heemskerk een kas van een halve hectare. Tien mensen vinden bij ons werk!”
Veel indruk op de jury maakt het gegeven dat er per jaar 350.000 bezoekers komen, waaronder veel schoolklassen, en dat het desondanks toch een echt landbouwbedrijf is waar op vele fronten geïnnoveerd wordt. Loop je naar het bedrijf toe dan is de aanblik ‘een gezellige chaos’. Zeer uitnodigend. Een open houten stal met stro en voerhek waar alerte geitenkoppen doorheen steken om je te begroeten. De geit en de mens zijn hier in een fantastische symbiose.
Een serie van innovaties
Tijdens de rondleiding komen we langs de volgende innovaties:
• Bezoekers kunnen een flesje geitenmelk kopen voor 50 cent en dat aan een lammetje voeren. Voor kinderen is dat een belevenis die ze nooit meer vergeten.
EEN symbiOsE tussEN GEit EN mENs
• De herkauwende geiten eten elke dag gedroogd gras als basis van het rantsoen. Willem en Tom bouwden een eigen grasdrogerij met een palletkachel gestookt op houtsnippers uit het Amsterdamse Bos. Ze halen nu tot 5 sneden per jaar. Door het kunstmatig drogen ontstaat geurig en smakelijk voer met 951 VEM in plaats van 850 VEM van kuilgras. Willem: “De lammeren eten in hun eerste week al van het gedroogde gras. Kuilvoer laten ze liggen.” De voordelen van het gedroogde gras zijn gezon-dere geiten, minder uitval, betere kwaliteit van de kaas en een verdubbeling van omega3 in de melk. Een heel goede melkproductie van ruim 1160 liter per 305 dagen is het resultaat.
• Een zelfrijdende afrastering in de wei op zonnecellen geeft de geiten altijd schoon en vers gras, de hele dag door. Zo vertrappen de dieren veel minder en is de opname veel groter dan bij een ander beweidingssysteem. Dit systeem is zeker ook toepasbaar op melkveebedrijven.
• Geitenyoga! Tijdens de yoga-lessen lopen en springen jonge lammeren tussen de deelnemers in en gebruiken yoga-standen als klimrek en springplank, tot veel plezier van de cursisten.
Wat vinden jullie de beste innovaties?
Zonder veel nadenken: “De zelfrijdende afrastering, onze grasdrogerij en de geitenyoga!”
januari – 2018 | EKOLAND 4
BIO LO GI SC H E LA ND
INN
OV
AT
IE
PR
2018
ELLy, WiLLEm EN tON rEmijNsE
BIO LO GISCHE LANDBOUW INNOVATIEPRIJS 2018 Kippen-opfoKbedrijfremijnse Kippen-opfoKbedrijfremijnse
Willen jullie jezelf en het bedrijf even voorstellen? “Wij zijn Elly, Willem en Ton Remijnse. Sinds 2003 hebben we een 4,6 ha groot biologisch opfokbedrijf voor leghen-nen. Hiermee waren wij de allereerste. Er waren nog geen regels voor biologische opfok. We hebben de sector mee mogen opbouwen. Snavelkappen mocht nog: dat we het aandurfden dit niet te doen! Het is met vallen en opstaan gegaan. Bij de start hadden we 15% uitval, nu slechts 2%. In de opfokperiode van 17 weken trainen we de kippen op stok te gaan. We geven ze variatie in de omgeving om te kunnen ‘spelen’; afleiding om verenpikken tegen te gaan. Zowel in het voer als de stalinrichting houden we rekening met hun toekomstige bestaan als leghen. Zo minimaliseren we de overgangsstress.”
Een serie van innovaties
Een rondleiding over het bedrijf en door de kippenstal maakt het de jury duidelijk waarom dit bedrijf toppresta-ties met minimale uitval levert:
• Jonge dieren willen ‘spelen’ en zijn gebaat bij variatie en afleiding. Het opfokbedrijf voorziet daar in door: - Bijzonder veel aandacht voor de dieren. Zeker in de
eer-ste vier weken wordt dagelijks meerdere keren door de stal gelopen om de kuikens te activeren, te controleren op voer en drinken en om een kip op de juiste slaapstok te zetten.
- Luzerne baaltjes in de stal als strooisel en touwspeeltjes om in te scharrelen en te pikken.
KippEN trAiNEN vOOr tOpprEstAtiEs
- Een aantrekkelijke wintergarten met stro waar de hennen vanaf 6 weken in mogen schar-relen.
- Een door Ton aangeplante wilgen-uitloop. - Een nivo-varia-systeem waarin roosters,
zit-stokken en drinknippels steeds anders kunnen worden afgesteld. De hennen leren op ver-schillende plekken te drinken en zich in de leefruimte te bewegen.
• Door de ‘kippentraining’ hebben de jonge hen-nen minder overgangsstress na de verhuizing naar de legpluimveehouder; in de nieuwe stal
worden de zitstokken en legnesten snel gebruikt. Daartoe zoekt Remijnse vooraf afstemming met de afnemer. “Dat was niet gebruikelijk”, zegt Elly. “We vragen de afnemers wat we de jonge hennen moeten leren en hoe de stal is ingericht. Daar houden wij bij inrichting voor een nieuw koppel rekening mee. Wij zijn de moederkloek en leren de dieren van alles.”
• Remijnse heeft een studievereniging voor biologische opfok opgericht om kennis te delen met vakgenoten. De groep deed onderzoek bij het LBI naar de voeropname in relatie tot gewicht. Ondertussen is een lagere uitval dan bij gangbaar bereikt.
Wat vinden jullie de beste innovatie?
“Het samen mogen bouwen aan een biologische diervrien-delijke pluimveesector die start bij de opfok.”
5 EKOLAND | januari – 2018
Het is voor uw bedrijf van het grootste belang dat u ook meedoet.
Voor een goede biologische belangenbehartiging.
Meld u aan als lid op www.biohuis.org of per email info@biohuis.org
•
Media, PR & crisiscommunicatie
•
Promotiecampagnes
•
Overheidsmiddelen voor onderzoek
•
Nationale & EU wet- en regelgeving
•
Biologisch mestgebruik
•
Skal controle en certifi cering
•
Samenwerking in de afzetketen
•
Verder ontwikkelen van duurzaamheid
•
Biologisch uitgangsmateriaal
•
Europese samenwerking in de bio sector
Voor meer informatie: www.biohuis.org of per email info@biohuis.org
