Geluidreductie door gevels : rekenmethode

Geluidreductie door gevels : rekenmethode

Citation for published version (APA):

Gerretsen, E. (1981). Geluidreductie door gevels : rekenmethode. (Onderzoekprogramma Interdepartementale Commissie Geluidhinder. WG, Woongeluid; Vol. WG-HR-05-02). Ministerie van Volksgezondheid en

Milieuhygiene.

Document status and date: Gepubliceerd: 01/01/1981 Document Version:

Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record Please check the document version of this publication:

• A submitted manuscript is the version of the article upon submission and before peer-review. There can be important differences between the submitted version and the official published version of record. People interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the DOI to the publisher's website.

• The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review.

• The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page numbers.

Link to publication

General rights

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain

• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal.

If the publication is distributed under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license above, please follow below link for the End User Agreement:

www.tue.nl/taverne Take down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us at: openaccess@tue.nl

providing details and we will investigate your claim.

- geluidreductie door gevels - Rekenmethode - Schalldammung durch Fassaden -Berechnungsverfahren Noise reduction by facades - Calculation method

Methode de cal cui de la reduction du bruit par les fac;ad'es

.2J~~

INTERDEPARTEMENTALE

COMMISSIE

GELUIDHINDER

56.w-bcJlVl

~. ~D

l

~ ~

~

\

8')00

4 1_"1 , 1 . 1 1. I

I

1

Rapport nr. WG-HR-05-Q2

7

Archief nr.

2

Sub-titel Rapport

8

Datum Publicatie

augustus 1981 "Geluidreductie door gevels Rekenmethode"

9

Rapport nr. Instituut 007.794/4

3 Schrijver(s) _{10 Tijdschrijf nr.}

Ir. E. Gerretsen

4

Uitvoerend Instituut, Naam I Adres Technisch Physische Dienst (TPD-TNO-TH) Stieltjesweg 1, Delft

11 Opdracht nr. 12 Rapporttype en

periode

5

Opdrachtgever(s) Hoofdrapport 1979 -1981

Ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiene

6

TitelOnderzoekproject Controle geluidisolatie woningen

13 Samenvatting

14

In deze publicatie wordt een rekenmodel beschreven waarmee het genormeerd (geluiddruklni-veauverschil van gevels in octaafbanden kan worden berekend met betrekking tot diverse bronnen van buitengeluid zoals wegverkeer, railverkeer, luchtverkeer, industrieen, recreatie-inrichtingen. Tevens worden enkele mogelijkheden aangegeven om het rekenresultaat in eEln

getal uit te drukken.

In het rekenmodel wordt rekening gehouden met de volgende factoren:

- oppervlakte en geluidreducerende eigenschappen van de samenstellende delen van de gevel - geluidlekken via naden en kieren

- gevelstructuur (balcons, galerijen e.d.)

- variaties over de gevel in het geluiddrukniveau buiten

Voor de meeste bij gevels voorkomende materialen en constructies zijn karakteristieke geluid-reducerende eigenschappen, veelal in de vorm van formules, bij het rekenmodel opgenomen. Het rekenmodel is verwerkt in een computerprogramma hetgeen eveneens is gegeven met een korte beschrijving en een beschrijving van de invoergegevens en uitvoer.

Begeleidingscommissie if, W.K. v,d. Lingen

ing, J.O. Dekker (79) if. C.J. Padmos (,80l if. H .M. Croes ir. J.N.M. v. Rooijen R.E. Donkersloot ing. W. de Graaf ing. J.M.M. Jenissen drs. J.P. Kaper ir. A.C. v.d. Linden

Min.vanV&M - Min. van V&M - Min. van V&M - Min. van V&M - Min. van VRO - Min.v.V&W DHV - Rijksgeb, dienst Z-H - IMG-TNO - Rijksgeb. dienst Z-H 15 Bijbehorende . Rapporten TPD - rapportnr. 007.79412, Vergelijking met meetresul-taten van drie verschillende uitwerkingen van een rekenmodel voor de gevel-geluidreductie 16 Aantal biz. 65 biz. 17 Prijs fl. 10,~ !

Deze geluidniveaus, de grenswaarden, voor het geluidniveau buiten de woningen maken het mogelijk beslissingen te nemen over

~et al of niet bouwen van woningen in nieuwe situaties met veel lawaai, - het aanbrengen van extra geluidwering bij gebouwen in bestaande situaties.

In het kader van de gefaseerde uitvoering van de wet' geluidhinder worden bij algemene maatregelen van bestuur(AmvB's)de wettelijke bepalingen vQor nieuwe en bestaande situaties van kracht.

- per 1 januari 1982 treedt het Besluit grenswaarden binnen zones langs wegen (artikel 82-86) van de Wet geluidhinder in werking voor "nieuwe situaties langs wegen"

- per 1 september 1982 treedt hat Besluit grenswaarden binnen zones rond

industrieterreinen (artikel 47 tim 68 van de wet geluidhinder)in werking voor

"nieuwe en bestaande situaties bij industrieterreinen"

- terwijl de inwerkingtreding van de Afdeling Bestaande situaties langs wegen volgens planning nog enkele jarenop zich zal latenwachten. De systematiek van de wet gelUidhinder zal in veel gevallen lei den tot de noodzaak om geluidwerende voorzieningen te treffen aan waarvoor €len hogere geluidbelasting wordt toegelaten dan de grenswaarde van

50 dB(A).

De geluidisolatie eisen die hierbij veiplicht worden gesteld zullen in het kader van de AmvB ex artikel 3 van de Woningwet worden opgenomen.

V~~r de uitvoering van deze AmvB is het noodzakelijk om afspraken te maken

over

de wijze van berekenen van geluidwerende kwaliteit van gevelconstructies; - de meetmethoden voor de controle van de geluidwerende kwaliteit van de

uitgevoerde constructies.

In het kader van de ICG-onderzoekprogramma's Woongeluid en Verkeerslawaai zijn de akoestische gegevens van gevel onderdelen, zoals ramen, borstweringen en suskasten reeds bestudeerd,.

In'verband hiermee kan verwezen worden naar de rapporten WG-DR-IO-02, VL-DR-12-01 en VL-DR-12-02.

,

2

-meetmethoden bestudeerd voor het vaststellen van de geluidniveau's binnen woningen, uitgaande van vastgestelde geluidniveau'sbuitende woningen.

De resultaten van deze rapporten worden verwerkt in

- de AmvB ex artikel 3 van de Woningwet, het "Besluit geluidwering gebouwen", - de beschikking ex. artikel 67 en 102 van de Wet geluidhinder ter bepaling

van het geluidsniveau binnen woningen.

Op grond van ervaringen uit de praktijk bestaat de indruk dat het mogelijk

,

is om voor het berekenen van de geluidisolatie van.gevels gebruik te maken

van vereenvoudigingen. Gedacht kan bijvoorbeeld worden aan het hanteren

van een standaard spectrum voor weg verkeerslawaai in plaats van verschillende spectra per verschillende verkeerssamenstelling.

Deze vereenvoudigingen zullen in de wettelijke regelingen worden verwerkt. Met de hier genoemde regelingen is het wettelijke instrumentarium gegeven voor het oplossen van de problematiek van het weg verkeers- en industrie-lawaai in de gebouwde omgeving.

De voorzitter van de leG subcomillissie Woongeluid,

f;k~~tA

In deze publikatie wordt een rekenmodel bescllreven waarmee het ge-normeerd (geluiddruk) niveauverschil van gevels in octaafbanden kan worden berekend met betrekking tot diverse bronnen van buiten-geluid zoals wegverkeer, railverkeer, luchtverkeer, indrustrieen, recreatie-inrichtingen).

Tevens worden enkele moge~ijkheden aangegeven om het rekenresultaat in een getal uit te drukken.

In het rekenmodel wordt rekening gehouden met de volgende factoren: - oppervlakte en geluidreducerende eigenschappen van de

samenstel-lende delen van de gevel

- geluidlekken via naden en kieren

- gevelstructuur (balcons, galerijen e.d.)

- variaties over de gevel in de geluiddrukniveau buiten

Voor de meeste bij gevels voorkomende materialen en constructies zijn karakteristieke geluidreducerende eigenschappen, veelal in de vorm van formules, bij het rek'enmodel opgenomen.

Het rekenmodel is verwerkt in een computerprogramma hetgeen eveneens is gegeven met een korte beschrijving en een beschrijving van de in-voergegevens en uitvoer.

Schalldammung durch Fassaden - Berechnungsverfahren

In dieser Ver6ffentlichung wird ein Rechenmodell beschrieben, mit dessen Hilfe die normierte Schalldruckpegeldifferenz an

Fassaden in Oktavbandern berechnet werden kann. Das Aussengerausch kann dabei von verschiedenen Quellen herstammen, z.B. vom Strassen-verkehr, SchienenStrassen-verkehr, LuftStrassen-verkehr, von der Industrie oder von Erholungseinrichtungen. Ausserdem werden einige M6glichkeiten angegeven, das Berechnungsergebnis in einen einzigen Wert auszu-drUcken.

2

-Das Rechenmodell berucksichtigt folgende Faktoren: - Oberflache und schalldammung der Fassadenteile - Schalldurchlassigkeit von Fugen und Ritzen

- Gestaltung der Fassade (Balkons, Vorbauten und dergl.) - Schalldruckpegeldifferenz an der Aussenseite der Fassade

Die charakteristischen Schalldammungseigenschaften der meisten fur Fassaden verwendeten Baumaterialien sind ebenfalls aufgefurt, hauptsachlich in Form von Formeln ..

Die Veroffentlichung enthalt ferner eine kurze Beschreibung eines Computerprogramms, das fur die Anwendung des Rechnmodells erstellt wurde, sowie eine Ubersicht Uber.die Eingabe- und Ausgabedaten.

Noise reduction facades - calculation method.

A model is described which is used to calculate the standardized level difference of facades (in octave bands) with regard to

various sources of outdoor noise such as road traffic, railtraffic, airtraffic, industries, recreational facilities etc. The report also gives a number of ways of

fig~re.

the results in a single

The model takes the following into account:

- surface and nois-reducing properties of the facade elements; - noise leaks through joins and slits;

structure of the facade (balconies etc.);

variations in external sound pressure level at various parts of the facade ..

The model also contains characteristic nois reduction properties

,

for the material most commonly used for facades, expressed as equations.

de mesure de la reduction du bruit cause par la circulation routiere.

RESUME

======

Le rapport decrit les methodes de me sure permettant de determiner la difference de niveau de pression sonore (en bandes d'octave) selon les fa~ades en ce qui concerne Ie bruit de lacirculation dansune situation donnee, de fa~on

a

pouvoir etablir grace

a

la reduction du bruit ainsi determine un rapport direct entre les niveaux de pression sonore

a

l'exterieur et

a

l'interieur.

La premiere methode se base sur la circulation routiere comme source sonore, la seconde utilise une source sonore artificielle, dependant de la situation

a

une on

a

plusieurs positions Ou bien une source mobile.

Plusieurs possibilites sont proposees pour exprimer Ie resultat des

,

mesures en une grandeur unique. Une arinexe est consacree

a

des

methodes de mesure ~ mesures

a

faible distance dela fa~ade et mesure recipraques - qui permettent d'analyser plus specifiquementles

TPD

technisch physische dienst tno - th .

N~: 007.794/4

Afd.; Geluid

Behandeld: ir. E. Gerretsen

Datum': _{26 juni 1981}

RAPPORT

r

GELUIDREDUCTIE DOOR GEVELS REKENMETHODE -L

AAN

adres Stieltjesweg 1 postadres Postbus 155 2600 AD Delft telefoon (015) 569300 telex )(3t!XWx 38091 ..J

•

Ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiene

Leidschendam

Oit rapport mag sle,hlS woordelijk en in zijn geheel worden gepubliceerd; VOOf reclame aileen na schriftelijke toestemming.

SAMENVATTING

============

In deze publikatie wordt een rekenmodel beschreven waarmee het genormeerd (geluiddruk)niveauverschil van gevels in octaafbanden.kan worden berekend met betrekking tot diverse bronnen van buitengeluid zoals wegverkeer, railverkeer, luchtverkeer, industrieen, recreatie-inrichtingen).

Tevens worden enkele mogelijkheden aangegeven om het rekenresultaat in een getal uit te drukken.

In het rekenmodel wordt rekening gehouden met de volgende factoren: - oppervlakte en geluidreducerende eigenschappen van de samenstellende

delen van de gevel

- geluidlekken via naden en kieren

- gevelstructuur (balcons, galerijen e.d.)

- variaties over de gevel in het geluiddrukniveau buiten

Voor de meeste bij gevels voorkomende materialen en constructies zijn karakteristieke geluidreducerende eigenschappen, veelal in de vorm van

formules, bij het rekenmodel opgenomen.

Het rekenmodel is verwerkt in een computerprogramma hetgeen eveneens is gegeven met een korte beschrijving en een beschrijvingvan de invoergegevens en uitvoer.

l. 2. 3. 3.1 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4 3.3 4. 4. 1 4.2

4.3

4.4

5. 5. 1 5.2 6. 6. 1 6.2 IN HOUD Inleiding Toepassingsgebied

Principe van de berekening Algemeen

Invoergegevens

Geluidreducerende eigenschappen geveldelen en elementen, R en D n Gevelstructuurcorrectie C g Kierfactor K Geventileerde gevel

Stylering van gevel en vertrek

Gebruik bij specifieke geluidbronnen Gebruik bij wegverkeer

Gebruik bij railverkeer Gebruik bij luchtverkeer

Gebruik bij overige geluidbronnen Geluidisolatiegegevens Karakteristieke gegevens Gebruik meetgegevens Toepassing rekenresultaten Een-getals aanduiding Geluidniveau binnen Literatuur Bijlage A Computer-rekenprogramma v~~r de

geluidreductie door gevels Bijlage B Waarden van enkele correcties

en de kierfactor

Bijiage C K&rakteristieke geluidreducerende eigenschappen van geveldelen en geveIeIementen Bijiage D Referentiespectrum Bijiage E Rekenvoorbeelden BIz 1 2 4

4

7 7 blad III 8 9

10

11 13 13 13 14 15 16 16 17 19 19 20 21

At

HI Cl D.l El

1. INLEIDING

=========

In deze publikatie wordt een methode behandeld voor de berekening van de geluidreductie door gevels met betrekking tot diverse bron-nen van buitengeluid.

De rekenresultaten kunnen dienen om:

- de akoestische,kwaliteit van e~n gevel te voorspellen

- de invloed op de geluidreductie van, wijzigingen in een gevel-constructie dan weI van alternatieve gevelgevel-constructies aan te geven

he,t resulterende geluidniveau in een vertrek te voorspellen bij een gegeven geluiddrukniveau buiten.

De rekenresultaten zijn direct vergelijkbaar m~t meetresultaten

volgens de in [ '1 ] aa~gegeven meetprincipes, daar uitgewerkt

voor wegverkeersgeluid.

De rekenmethode wordt gegeven voor berekeningen in octaafbanden. Het rekenresultaat kan worden uitgedrukt in een getal, zoals het gevelverschil in geluidniveau-A voor een gegeven buitenspectrum. Ais het doel van de berekeningen deze laatste grootheidis, kan in principe volgens dezelfde methode ook direct in dB(A) worden gere-kend mits de geluidreducerende eigenschappen van de gevelonderdelen ook bekend zijn als A-gewogen groothedenvoor het betreffende spec-trum.' Voor globale berekeningen kan het voldoende zijn hierbij te

rekeneri voor ee~ globaal met het feitelijke spectrum overeenk~mend

spec trum, een z. g. gestandaardiseei-d referentiespec trum vQor een bepaalde bron van buitengeluid.

Oak andere een-getals grootheden, by. de gewogen

geluid-isolatie R worden voor een globale b~rekening weI toegepast.

, w ' ,

E~n dergelijke berekening met een-getals grootheden wordt hier niet

expliciet behandeld.

Voor berekeningen in A-gewogen grootheden, toegepast op wegverkeers-geluid kan '(lorden verwezen naar de brochure ItVerkeerslawaai en Woningenlt [ 2 ] •

blad 2

2. TOEPASSINGSGEBIED

=================

Het principe van de rekenmethode is toepasbaar v~~r geluid van aIle soorten geluidbronnen buiten, zoals wegverkeer, railverkeer,luchtver-ke.er, industrieen en recreatie-inrichtingen.

De berekening is van toepassing op de geluidreductie door de gezamen-lijke buitenbegrenzingen van een vertrek, verder aan te duiden als de geve!.

Hierbij wordt onder een buitenbegrenzing de totale constructie ver-staan die vanuit het vertrek gezien de scheiding vormt met de buiten-omgeving, voorzover deze constructie als een 1 is te beschouwen. Een dergelijke gevel bestaat in het algemeen uit het geveIvlak, het deel van de constructie dat direct aan het vertrek grenst, en daar-buiten balkons, galerijen en dergelijke.

Niet tot de gevel behoren derhalve al dan niet aangebouwde muren en bergruimten of muren en vertrekken als bij z.g. patio-woningen.

Een geveiviak kan opgebouwd zijn uit diverse constructies. V~~r de meest gebruikelijke constructies wordt aanbevolen de karakteristieke

isolatiegegevens van deze constructies t.oe te passen, welke in deze publikatie ~orden beschreven.

Andere gegevens v~~r deze constructies of gegevens over afwijkende constructies kunnen worden toegepast voorzover deze voldoen aan de daaraan Ide eisen.

De nauwkeurigheid van het berekeningsresuitaat is van verschiIIende factoren afhankeIijk. Dit betreft enerzijds de nauwkeurigheid van de gebruikte constructiegegevens, waaronder ook de geluidiekken via kieren en naden zijn te verstaan, anderzijds de complexiteit van de gevelconstructie en de geluidbronsituatie.

•

Ten gevolge van de eerste factor,zal de nauwkeurigheid Cstandaard-afwijking van het verschil) in het algemeen niet groter kunnen zijn dan! 3 dB per octaafband en ca. + 2 dB voor het gevelverschil in

geluidn~veau-A.

Een duidelijk grotere onnauwkeurigheid moet met name worden verwacht bij bijzondere gevelconstructies en bij situaties waarbij het geluid vrijwel uitsluitend invalt onder een grote hoek ten opzichte van de normaal op de gevel.

blad 4

3. PRINCIPE

VAN

DE BEREKENING ==========================

3.1 Algemeen

De geluidreductie, door een gevel voor een bepaalde geluidhron buiten wordt aangegeven met het genormeerd

Dnr volgens: (1 (geluiddruk)niveauverschil T = L2m - Lo + 10 19

T

₍₁₎ o waarbij:

L2 = het geluiddrukniveau in octaafbanden op 2m voor de gevel

m.

(in het algemeen v~~r het meest belaste deel) ten gevolge van de beschouwde geluidbron buiten, in dB t.o.v. 20~Pa

L het geluiddrukniveau in octaafbanden, ruimtelijk gemiddeld

o

over het (ontvang)vertrek, in dB t.o.v. 20 ~Pa

T = nagalmtijd in octaafbanden in het vertrek,in 5

T = de referentienagalmtijd: 0,5 s, tenzij anders aangegeven.

o

Noot: Voor vertrekken in woningen geldt altijd T

=

0,5 s.

o

Als voor andere typen vertrekken een andere referentienagalm-tijd wordt aangehouden dient die expliciet te worden vermeld en in het symbool te worden aangegeven, by. D

nT

=I'

Als het geluid b:Lnnendringt vta een, als vlak te be,schouwen,

be-...

grenzingsvlak van het vertrek, ktln het genormeerd niveau-. verschil D T worden berekend via:

n .

V

== R v lak + 10 19 6 + C T S 1 _{o v a} k g .

V~~r vertrekken in woningen met een referentienagalmtijd van

0, 5 sword t d it:

, D nT = R_v1ak + 10 Ig

1s .

+ C

vlak g

(2a)

De geluidisolatie van het samengestelde gevelvlak voIgt uit de geluidredQcerende. eigenschappen van de samenstellende delen volgens:

S. R := - 10 19

(2

1 , _1_. -10 vlak Svlak /10 -D ./10 ) .

+2

10 n , ] +K Svlak (3)

Hierinhebben de symbolen de volgende betekenis:

. .

R

vlak = geluidisolatie van het samengestelde gevelvlak In octaafbanden, in dB

S vlak

v

c

g R. 1 DnJ S. 1 A o K

::: oppervlakte van het samengestelde gevelvlak, gezien vanuit het vertrek, . 2

In m

1 . h t t t k l'n m3

- vo ume van e on vangver re , gevelstructuurcorrectie, in dB

geluidisolatie van geveldeel i in octaafbanden, in dB

= op absorptie genormeerd niveauverschil

(A

:= ') 0 m2) van

ventilatie-voorziening j in

octa~fbanden,

in dB1) 0 :::

oppervlak~an

geveldeel i, in m2

.= referentie-absorptie van 10 m2

kierfactor voor het in rekeningbrengen van geluidlekken via naden en kieren in het gevelvlak.

Ais het geluid binnendringt via meerdere begrenzingsvlakken van het vertrek kan voor elk begrenzingsv.lak apart een deel-niveauverschil D T . worden

be-n ,1

rekend volgens de' formules 2 en

3.

<I

I)AIs de geluidreductie van een ventilatievoorziening is gegeven als geluid-isolatie, gerelateerd aan een (eveneens gegeven) oppervlak, kan deze voor-ziening ih principe ook opgelijke wij ze als een geveldeel in formule 3 in rekening worden gebracht; zie ook bijlage C.2.S.

blad 6

Het genormeerd niveauverschil voor de totale gevel (aIle begrenzings-vlakken) moet worden gerelatee~d aan een buitenpositie. in het algemeen die yoor het meest belaste begrenzingsvlak. aan te duiden als het referent ie-vlak. Dit genormeerd niveauverschil voIgt uit de deel-niveauverschillen door energetische sommatie, waarbij rekening wordt gehouden met mogelijke ver-schillen tussen de geluiddrukniveau's buiten v~~r de begrenzingsvlakken:

( , - (D . . + ('~ .) / I 0 ) D

= -

10 I g

f- )

0 nT, ~ -L~ nT ... (4) Hierin is: D T • _n

,1 genormeerd (geluiddruk)niveauverschil in octaafbanden als aIleen

geluidoverdracht via begrenzingsvlak i plaatsvindt;

i = het referentiebegrenzingsvlak waaraan het totale genormeerd (geluiddruk)niveauverschil is gerelateerd.

eLi

=

correctie v~~r het verschil in geluiddrukniveau voor

Noot:

vlak i t.o.v. het referentievlak _,

=

L 2 _m,re f -L_{2 m,1} .

In principe geldt voor elke octaafband een andere correctie VOOl'

het verschil in geluiddrukniveau buiten.

In veel gevallen wordt deze correctie ~hter beoaald door geo-metrische factoren, zoals de zichthoek vanuit een

begren-zingsvlak en kan dan voor aIle octaafbanden hetzelfde worden genomen.

In bijlage A wordt een rekenprogramma gegeven en beschreven, waarmee volgens de hier gegeven formules het genormeerd

3.2 Invoergegevens

3.2.1 geluidreducerende eigenschappen geveldelen en elementen, R en D

---~---n

De geluidreducerende eigenschappen van de delen waaruit een gevel-vlak (begrenzingsgevel-vlak) is opgebouwd worden in het algemeen aange-geven met de geluidisolatie R van die delen.

In principe is deze geluidisolatie afhankelijk van het soort bron en de orientatie ten opzichte van het gevelvlak.

III

[3]

is deze afhankelijkheid nader onderzocht, waaruit bleek dat voor vrijwel aIle praktisch voorkomende situaties met redelijke betrouwbaarheid als geluidisolatie v~~r geluid van buiten de ge-luidisolatie v~~r diffuus invallend geluid kan worden gehanteerd, d.w.z. de geluidisolatie zoals die in het laboratorium voor de betreffende constructie kan worden bepaald uit:

S R

=

_{Lz - Lo} + 10 Ig

A

₍₅₎ Hiervan is: R L o S A geluidisolatie in octaafbanden,in dB

het geluiddrukniveau in octaafbanden in het zendvertrek,in dB = het geluiddrukniveau in octaafbanden in het ontvangvertrek,in dB

=

oppervlakte van de scheidingsconstructie tussen zend- en k . 2

ontvangvertre ,1n m

2

=

absorptie in het ontvar:gvertrek in octaafbanden, in m •

De grootste, systematische, afwijkingen kunnen optreden bij puntbron-nen onder grote hoeken van inval, b.v. 700 en groter. De afwijkingen zijn echter zodanig afhankelijk van constructie en frequentie dat geen eenduidige c:orrec tie i.s aan te geven.

Voor sommige gevelelementen is de geluidisolatie niet de meest hand-zame grootheid ter karakterisering van de geluidreducerende eigenschap-pen, namenliJk. die eleme.nten waarbiJ de geluidQverdracht niet eenduidig met het oppervlak van het ~lement behoeft samen te hangen, zoals bij ventilatievoorzieningen.

3.2.2

blad 8

Voor lijke elementen wordt het niveauverschil voor diffuus

, 2

iiwallend geluid gehanteerd met normering op 10 m absorptie in het ontvangvertrek volgens: A o Lz - Lo + 10 19 D n A hierin is:

D = het op absorptie gerlOrm~erd (geluiddruk)niveauverschi1. lon n A A o ::: octaafbanden in dB de absorptie de referentie 2 in het ontvangvertrek in octaafbanden in m

absorptie van 10 m2

v~~r

e1ke octaafband. ( 6)

In hoofdstuk 5 za1 nadere aandacht worden geschonken aan de meet-methoden ter bepaling van de beide hier genoemde grootheden en de moge1ijkheden, uit deze grootheden andere meetresultaten tot weg: te leiden.

tructuurcorrectie CJ

---0

De geluidisolatie van het samengestelde. gevelvlak volgens formule (3) aan in welke mate gel~id dat buiten op d~t vlak,heerst doordringt in het vertrek. Het aiveauverschil voor de gevel wordt verdl'r bepaald door het verschi 1 tussen di t ge luiddrukni veau op het gevelvlak en het geluiddrukniveau op 2m voor de totale gevel. Dit'verschil is afhankclijk van de vormgeving en profilering van degevel, de gevelstructuur. Dit verschil wordt verdisconteerd door de gevelstructuurcorrectie C , gedefinieerd volgens:

g

Cg ::: L2m - Lop

gevelvlak

(7)

L2m ::: het geluiddrukniveau in octaafbanden,in dB,op2m voor de gevel, zoals omschreven bij de meetmethode ( 1 ]

L op

gevelvlak

het geluiddrukniveau in octaafbanden,_ in dB, zoals dat gemiddeld op het gevelvlak heerst.

Voor een ideaal vlakke gevel is het geluiddrukniveau op 2m afstand 3dB hoger. en het geluiddrukniveau op het gevelvlak 6 dB hoger dan het geluiddrukniveau van het invallende geluid (het geluiddrukniveau dat ter plaatse van de gevel zou heersen zonder aanwezi~heid van die gevel), waarmee de gevelstructuurcorrectie 0 dB wordt.

Bij andere gevelvormen zal deze correctie in principe afwijken van

o

dB. Bij balkons en galedjen kan enerzijd.s geluidafscherming

plaatsvinden, waardoor het geluiddrukniveau op het gevelvlak afneemt, terwijl tevens tegen galerijen extra geluidreflecties kunrien optre-den of door de beslotenheid van een balkon een galmveld kan ont-staan. Daarmee neemt het geluiddrukniveau op het gevelvlak weer toe. De gevelstructuurcorrectie kan hierdoor zowel positief als negatief

w~rden [ 4 ] •

Bij hellende vlakken -daken, terraswoningen- zal naar het meetpunt op 2m van het vlak geen geluidreflectie van het vlak optreden, ter-wijl op het vlak zelf ook dan drukverdubbeling zal optreden. De

gevel-structuurcorrectie wordt in dat geval-3 dR.

V~~r verschillende gevelstructuren is in bijlage B eenoverzicht

ge-gevenvan toe te pass en gevelstructuurcorrecties.

3.2.3 kierfactor K

---Voor de berekening van de geluidreductie van gevels zijn de geluid-lekken via naden en kieren van groot belang. Voldoende is bekend over de geluidoverdrach~ van goed gedefinieerde openingen en spleten. In [5] is op basis van de theorie de geluidisolatie van spleten

~

nader u.itgewerkt voor toepassing bij de geluidreductie door gevels· . voor wegverkeergeluid. Een praktisch probleem bij de toepassing

van dergelijke gegevens is, dat de afmetingen (lengte, diepte en breedte) van naden en spleten bij een gevel sterk kunnen varieren en feitelijk nauwelijks wed zijn te bepalen.

blad 10

Deze geluidlekken blijven daardoor een onzekere factor in de geluid-reductie-berekeningen.

Teneinde het in rekening brengen van kieren en naden toch hanteerbaar te maken ~s een aantal categorieen gevels onderscheiden waarvoor een bepaalde kierfactor K van toepassing is. Deze kierfactor is af-geleid uit de deeltermen in formule 3:

Sk' K

=

~ 10 S gevel -R k~er . / I 0 (8)

Op basis van mogelijke indelingen van gevels is globaal aan te nemen

'dat Sk' / S 1 ongeveer constant is, terwij 1 op basis van de theorie[5,15J

~er geve

voor een aantal typen kieren.de kierisolatie R. is te bepalen.

k~er

Combinatie van deze gegevens levert voor diverse typen gevels een kier-factor.

Een overzicht vandeze kierfactoren met beschrijving van de bijbe-horende geveltypen is gegeven in bijlage B.

Een gevel vervult veelal ook een ventilatie-functie via te openen delen of speciale ventilatievoorzieningen. In die gevallen zal het te berekenen genormeerd niveauverschil be trekking moeten hebben op een zodanig geventileerde gevel dat aan de gestelde ventilatie-eisen wotdt voldaan. Dergelijke ventilatie-eisen z~Jn in principe gesteld in

een minimale luchthoeveelheid in m3/s onder genormeerde omstandigheden. Onder voorwaarden is deze eis te interpreteren als een minimaal ver-eiste opening in m2 ( 6 ] •

In bijlage C zijn enkele indicati8ve gegevens opgenomen ten aanzien van het op 10 m2 absorptie genormeerd niveauverschil van

ven-tilatievoorzieningen bij een luchtdoorlaat van 10-3 m3/s, waarbij

-3 2

als ongedempte voorziening uit isgegaan van een opening van 10 m. Deze gegevens kunnen in de berekening worden gehanteerd met aanpas-sing aan de feitelijk vereiste luchthoeveelheid •

In 'grote lijnen komt de ventilatie-eis neer 'op een luchthoeveelheid in 10-3 m3 /s die in getalwaarde gelijk is aan het vloeroppervlak van het vertrek in m2• Met name in bestaande situaties zal het echter veelal praktisch ondoenlijk zijn deze eis volledig met geluidgedempte ventilatievoorzieningen te realiseren.

3.3 Stylering van gevel en vertrek

Voor de berekening wordt een gevel opgebouwd gedacht uit een of meer platte Ctwee-dimensionale) begrenzingsvlakken van het vertrek

,

de eigenlijke gevelvlakken, al dan niet'voorzien van een verdere uit-wendige constructie zoals een balkon.

Een begrenzingsvlak kan als plat worden beschouwd als de afstand tussen het binnenste en het meest naar buiten gelegen deel niet groter is dan 0,4 m.

Uitbouwen, erkers en dergelijke worden dan in het platte vlak gedacht met als oppervlakte de werkelijke oppervlakten van deze uitstekende

d~len zoals vanuit het vertrek gezien.

Indien volgens deze regelniet meer van een plat vlak kan worden ge-sproken dan is een verdere opdeling van de gevel in begrenzingsvlakken noodzakelijk waarbij als basis v~~r deze indeling de geluiddrukniveaus voor de dan te onderscheiden delen van de gevel dient.

Elk deel van de gevel waarvoor het geluiddrukniveau min of meer con-stant mag worden verondersteld wordt dan alsbegrenzingsvlak beschouwd. Dit begrenzingsvlak behoeft dan niet plat te zijn in de hiervoor aan-gegeven betekenis. Als oppervlakte van de samenstellende delen van elk begrenzingsvlak wordt wederom het werkelijke oppervlak aangehouden, gezien vanuit het vertrek.

Buitenbegrenzingen van het vertrek waarop vanaf de bron geen zicht

mogelijk is kunnen meestal buiten beschouwing worden gelaten. Dit betreft bijvoorbeeld zijvlakken, daken of onderdelen van een erker.

blad '12

De verschillen in geluiddrukniveau voor de te onderscheiden begrenzings-vlakken zullen veelal door geometrische factoren (orientatie van vlak en bron) worden bepaald. Voor een aantal veel voorkomende situaties is in bijlage Been overzicht gegeven van de toe te passen buitenniveau-correctie C

L•

In veel situaties zal het effectieve volume vanhet vertrek overeen-komen met het feitelijke volume, waarvan de bepaling geen probleem is. Bij afwijkende vertrekvormen, zoals bij open keukens of Z-kamers, zal niet het ~ele volume effectiei als zodanig werken. Zeker alB in getalwaarde het totale volume groter is dan ca. 9 keer het totale op-pervlak van de gevelvlakken, moet met een kleiner effectief volume worden gerekend dan het feitelijke volume. In die situaties kan worden gerekend met het volume dat behoort bij de grootst mogelijke rechthoek met het gevelvlak als zijde, die nog in de plattegrond van het ver-trek past. Bij meerdere gevelvlakken (begreniingBvlakken,) kan op die wijze per gevelvlak een rechthoek worden gevonden, waarbij de

omhul-lende van deze rechthoeken bepalend is voor het in rekening te bren-gen volume.

4. GEBRUIK BIJ SPECIFIEKE GELUIDBROHNEN

================================~===

4. I Gebruik bij wegverkeer

De principes van ,de berekeningsmethode, zoals in hoofdstuk 3 gegeven, zijn zonder meer van toepassing op de berekening van de geluidreductie door gevels voor wegverkeersgeluid. De berekening kan daarbij betrek-king hebben op het totale aanwezige verkeersgeluid dan weI op een be-paalde verkeersstroom, ,door optoepasselijke wijze voor de betreffende situatie het verschil in geluiddrukniveau voor de te onderscheiden begrenzingsvlakken in rekening te brengen.

In praktisch voorkomende situatiea is het gebruik van isolatiegegevens voor diffuus geluid voldoende nauwkeurig.

Ret verschil in geluiddrukniveau voor verschillende begrenzingsvlakken wordt door,de geometrische factoren voldoende nauwkeurig bepaald, zo-als in bijlage B is aangegeven, tenzij geen van de begrenzingsvlakken direct zicht heeft op de verkeersstroom of -stromen.

Delen van de gevel waarop vanaf de verkeersstroom geen direct zicht mogelijk is kunnen buiten beschouwing worden gelaten. Als criteria geldt hierbij de zichtIijn vanaf de denkbeeidige as van de bron, tenzij vanaf de verst van de gevel afliggende verkeersstroom de zichtlijn hiervan meer'dan 100 afwijkt, in welk geval deze laatste zichtlijh als criterium geldt.

4.2 Gebruik bij railverkeer

De principes van de berekeningsmethode, zoals in hoofdstuk 3 gegeven, zijn zonder meer van toepassing op de berekening van de geluidreductie door gevels voor railverkeersgeluid.

De nadere aanwijzigingen omtrent het gebruik zijn volledig overeen-komstig het gestelde ten aanzien van wegverkeersgeluid in paragraaf 4.1.

blad 14

4.3 Gebruik bij luchtverkeer

De principes van de berekeningsmethode, zoals in hoofdstuk 3 aan-gegeven, zijn zonder meer van toepassing op de berekening van de geluidreductie door gevels voor luchtverkeersgeluid.

In navolging van de definitie bij andere soorten geluidbronnen wordt hierbij de geluidreductie gedefinieerd als het genormeerd geluid-niveauverschil ten opzichte van een meetpunt buiten bp 2m voor de

gevel. In geval van meerdere begrenzingsvlakken wordt in dit geval, 'gezien de niet eenduidige situatie ten aanzien van de mate van belasting

van de verschillende vlakken, het referentiepunt gekozen voor het vertikale begrenzingsvlak met de (aan te nemen) geringste geluid-reductie of -bij afwezigheid van vertikale begrenzingsvlakken- in het verlengde van een vertikaal gevelvlak ter hoogte van het dakvlak.

Bij meerdere begrenzingsvlakken van een vertrek worden in principe al deze begrenzingsvlakken in de berekeningen opgenomen, waarbij het geluiddrukniveau buiten voor deze vlakken gelijk wordt genomen. Alleen wanneer onder aile omstandigheden de vliegtuigbewegingen zodanig zijn dat vanuit de bron geen zicht mogelijk is op een bepaald

4.4 Gebruik bij overige geluidbronnen

De principes van de berekeningsmethode, zoals in hoofdstuk 3 gegeven, zijn ook van toepassing op de berekening van de geluidreductie door gevels voor andere bronnen van buitengeluid dan weg-, rail- of

lucht;:verkeer. Te denken valt aan industrieen, recreatie -inrichtingen en dergelijke.

In veel gevallen zullen hierbij bronafmetingen en orientatie ten opzichte

I

van de gevel zodanig zijn dat geen wezenlijk onderscheid bestaat met wegverkeer. De aanwijzigen ten aanzien van het gebruik in hoofdstuk 4 zijn dan eveneens van toepassing.

Uitzonderingen zullen met name worden gevormd door br onn en die zich bevinden binnen een beperkte openingshoek vanuit de gevel onder een grote hoek met de normaal op die gevel.

De feitelijke geluidisolatie van de geveldelen kan in die situatie niet onaanzienlijk afwijken van die v~~r diffuus invallend geluid. De afwijkingen kunnen echter zowel positief als negatief zijn, af-hankelijk van het type constructie en de frequentie. Enige indicaties ten aanzien van dit punt v~~r een aantal typen constructies zjjn te viriden in [ 3 ] • Dergelijke afwijkingen zijn echter niet eenvoudig in rekening te brengen, terwijl anderzijds de geluidisolatie onder dergelijke hoeken van inval doorgaans niet bekend is.

Daarnaast is onder min of meer scherende inval langs de gevel de invloed van de structuur daarvanvan relatief grotere invloed. Een en ander beperkt de mogelijkheid tot betrouwbare berekeningen in dergelijke situaties.

Vooralsnog lijkt het niet waarschijnlijk dat een andere aanpak van de berekeningen dan volgens de principes uit hoofdstuk 3 met de isolatiegegevens v~~r diffuus geluid tot wezenlijk betere voorspel-lingen zal leiden.

brad 16

5. GELUIDISOLATIEGEGEVENS

======================

5.1 'Karakteristieke gegevens

De nauwkeurigheid van de berekening van de geluidreductie door gevels wordt in eerste instantie bepaald door de nauwkeurigheid van de in-voergegevens, met name de geluidisolatie van geveldelen en het ge-normeerd niveauverschil v~~r gevelelementen. Van veel bij gevels toegepaste constructies zijn meetgegevens beschikbaar. De resultaten varieeren echter veelal vrij sterk, ook bij ogenschijnlijk identieke constructies. Enerzijds is dat een van constructieeigenschappen, zoals afmetingen en randinklemming, anderzijds is ook de laboratorium-situatie, de inbouwwijze en meetmethodevan invloed.

In het kader van ICG-onderzoek VL

12

is een literatuurstudie verricht

om v~~r verschillende typen gevelconstructies de geluidisolatie in

octaafbanden te kunnen aangeven [ 9,10 ] • Behalve het verzamelen en rangschikken van meetgegevens waarmee deze v~~r gebruik hanteerbaar zijngemaakt is op deze manier ook eeh consistent geheel verkregen,

,

waarbij uit de soms sterk uiteenlopende meetgegevens zo goed mogelijk de karakteristieke tendensen in de geluidisolatie van de verschillende typen constructies naar voren komen.

Ter vereenvoudiging van de toepassing van deze gegevens in het computer-rekenmodel v~~r de geluidreductie door gevels, zijn deie karakteristieke isolatiegegevens ook in fbrmule-vorm omgezet, waarbij op een aantal punten de consistentie in het geheel nog kon worden versterkt. Dit wordt nader besproken in bijlage C.

In eerste instantie wordt aanbevolen bij de berekening deze karakte-ristieke geluid

berekenen van wijz invloed van toeval te vermijden.

toe te passen, met name ook om bij het en verbeteringen in de gevelconstructie de en systematische afwijkingen in meetgegevens

Voor sommige typen gevelconstructies zijn echter slechts weinig of in het geheel geen (karakteristieke) gegevena bekend,zodat van andere meetgegevens gebruik moet worden gemaakt.

5.2 Gebruik meetgegevens

Meetgegevens van geveldelen of -elementen moe ten zomogelijk betrek-ling hebben op laboratoriummetingen met diffuus geluid aan zend- en ontvangkant, bepaaldvolgens ISO 140 [ 11 ] of daaraan gelijkwaar-dige meetvoorschrifteno + 10 S (8a) R

₌

L _z - L 19 -0 A A D

₌

L - L + 10 19 0 C8b) n Z 0 A

Als dergelijke gegevens niet beschikbaar zijn kan als redelijke ben a-dering eventueel ook gebruikworden gemaakt van gegevens met geluid-inval onder eenhoek v met de normaal op het geveldeel

R = L _ L + 10 19 48 cos v

u invallend 0 A (Sc)

De beste benadering wordt verkregen met een hoek van inval tussen

o 0 - ] a

45 en 60 [3 , welke uit een meetresultaat bij 45 kan worden afge-leid door dit met 1,5 dB te verminderen.

Noot 1: Hetzelfde resultaat wordt verkregen als bij geluidinval onder een hoek van 450 het dee1 "4 cos 45°" uit de normeringsterm van formu1e Se: wordt weggelaten en vo'or de zendzijde niet het geluiddrukniveau van het inval1ende geluid wordt gehanteerd maar het geluiddrukniveau zoals dat op 2 m voor de constructie heerst (formu1e 9).

Noat 2: Voor sommige constructies, zoa1s hoY. dakconstructies, ken een rea1istische opbouw in laboratoriummeetruimten praktische be-z waren hebben 0

In die gevallen,kunnen onder voorwaarden praktijkmeetresul-taten worden gehanteerd, waarbij de geluidisolatie wordt bepaa1dvolgens

[l,llJ :

R L - L + 10 19 -S

2m 0 A

blad18

( 9)

De geluidbron kan hierbij een aanwezige bron zijn of een kunstmatige geluidbron met geluidinval onder een hoek van

ca. 450,

Bij de toepassing van dergelijke meetgegevens moet getracht worden de gegevens te gebruiken van de constructie die zo goed mogelijk overeen-komt met de feitelijk te constructie. Ret verdient aanbeveling dergelijke meetgegevens te vergelijken met de karakteristieke isolatie-gegevens van min of meer gelijksoortige constructies teneinde indicaties te verkrijgen over mogelijke systematische afwijkingen tengevolge van de meetsituatie of meetmethode.

Ten aanzien van ventilatievoorzieningen worden bij (laboratorium-) metingen in de literatuur en in fabrikanteninformatie nog

verschil-lende andere methoden aangehouden om de geluidreducerende eigenschap-pen aan te geven, dan het hier gehanteerde op 10 m? absorptie genor-meerd niveauverschil. Als voldoende gegevens -bekend zijn over

het type fisolatiegegeven' kunnen dergelijke gegevens eenvoudig worden herleid.

6. TOEPASSING REKENRESULTATEN

========~=================

6.1 Een-getals aanduiding

De geluidreductie van de gevel wordt aangegeven door ~et berekende genor-meerd niveauverschilD

nT in octaafbanden.

Dit resultaat kan worden uitgedrukt in een getal op een of meer van de volgende wijzen:

- het genormeerd gevelverschil in geluidniveau-A voor een gegeven (referentie)spectrum, D·_T A f

n , re •

Deze grootheid wordt verkregen door per octaafband het A-gewogen referentiespectrum te verminderen met het berekende genormeerd niveau-verschil DnT en het geluidniveau-A van het resulterende spectrum of te trekken van het geluidniveau-A van het referentiespect~um; zie bijlage D. Het resultaat wordt afgerond op hele dB's waarbij 0,5 dB wordt afgerond naar het dichtstbijzijnde gehele even getal.

Als het standaard-referentiespectrum voor wegverkeer, railverkeer-of luchtverkeersgeluid wordt gehanteerd, wordt het resultaat aangegeven als resp. D D of D

nT,Av' nT,Ar nT,Al' - het gewogen genGJrmeerd niveauverschil D

nT,w

Deze grootheid wordt verkregen door op het rekenresultaat de weegproce-dure volgens ISO/DIS 717 [7J te hanteren, toegepast op octaafbanden

t.

- de gevelgeluidreductie-index I ge

Deze grootheid wordt verkregen door op het rekenresultaat de weeg-procedure volgens NEN 1070 [8J toe te passen.

Een dergelijke een-getals aanduiding kan dienen om het berekeningsresultaat te vergelijken met gestelde eisen ten aanzien van de geluidreductie in termen van diezelfde een-getals grootheid.

blad 20

6.2 Geluidniveau binnen

Aan de hand van de berekende geluidreductie van de gevel kan op basis van een gemeten of berekend geluiddrukniveau buiten voor het referentievlak, het geluid(druk)niveau in het vertrek worden be-rekend.

L _o

=

L _2m,ref (0)

Als het geluiddrukniveau ter plaatse van het referentiepunt uit metingen of. berekeningen bekend is zonder aanwezigheid van de gevel <invallend geluid) dan geldt:

L = L. + C

2m,ref 1nvallend r ( 11)

De correctie VQor de gevelreflectie C varieert tussen 0 en + 3 dB, r

afhankelijk van de ~evelstructuur.

Bij vlakke gevels is de waarde + 3 dB, v~~r diverse geyelstructuren is een overzicht gegeven van deze correctie in bijlage B.

In' het algemeen betreffen de formules en grootheden de octaafbanden. Deze formules zijn echter Qok op A-gewogen grootheden toe te passen als het geluidniveau buiten en het gevelverschil:in geluidniveau-A peide betrek-king hebben op hetzelfde referentiespectrum.

Delft, 2:6 Juni 1~81

Ge/TW

Technisch Physische Dienst

Literatuur

[ 1J ir. E. Gerretsen, "Geluidreductie door gevels v~~r wegverkeers-geluid .... meetmethoderl', ICG-publikatie WG-HR-05-01, augustus 1981

[ 2J brochure "Verkeerslawaai en woningen", Bouwcentrum, maart 1981

[ 3] ir. E. Gerretsen, "Meetmethoden'voor de Geluidreductie door gevels - voorstudie", TPD-rapport 907.794, 5 februari 1980

[ 4J ir. E. Gerretsen, "Meetmethoden voor degeluidreductie door gevels - nader onderzoek t.b.v. enkele facetten van de meetmethoden", TPD-rapport 007.794, oktober 1979

[ 5] ir. M.G. Gomperts, "Handleiding v~~r het berekenen van gevel-isolaties tegen wegverkeerslawaai", ICG-publikatie

VL- DR-12-01, oktober 1979

[ 6J NEN 1087 "Ventilatie in woongebouwen -eisen", Ie druk, december 1975 NPR 1088 "Ventilatie in woongebouwen, aanwijzingen voor en

voor-beelden van constructieve uitvoering van ventilatievoorzi.eningen", Ie druk, november 1975

[ 7] ISO/DIS 717, "Rating of sound isolation in buildings and of buildings elements, Part I, II, III, 1980

[ 8] NEN 1070, "Geluidwering in woongebouwen", 2e druk, september 1976

[ 9] ir. P. van Doorn-IJzerman, "Literatuur cmder.zoek, naar de lucht-geluidisolatie van verschillende gevelmaterialen ten behoeve van de berekening ..,an gevelisolaties", I Glas', II Muren en borstwe-ringen, IMG-rapporten B 427, juli 1980 en B 431, juli 1980

blad 22

[10] ir. P. van Doorn-IJzerman, drs. J. P. Kaper,

"Literatuuronderzoek naar de geluidisolatie van verschillende gevelmaterialen ten behoeve vande berekening van gevelisolaties

-samenvattend rapport", ICG - publikatie VL-HR-12-~2, 1981

[11] ISO 140, "Measurement of sound insulation in buildings and of building elements, Part III. Laboratory measurements of airborne sound insulation of building elements", 1978-07-15; Part V Field measurements of aLrborne sound insulation of facade elements and faca:des", 1978-07-15.

[12] ir. F. Kranendonk/F .S. Ophof, "Voortgezet onderzoek naar de geluidisolatie van, vlakglas", TPD-rapport 2220, 15 januari 1979

[13]

E.T. Weston/M.A. Burgess/ B.A. Whitlock "Airborne sound trans-mission through elements of· buildings", Technical study.no. 48, Department of Housing and Construction, Experimental Building

Station, Canberra, Australie, 1973

[1LJ K.R. Cook, "Sound insulation of domestic roofing systems: Part I, II and III", Applied Acoustics 13(1980), 109-120, 203-210, 313-329.

[ ] M. G. Gomperts, T. Kihlman, "The sound transmission loss of circular and slit-shaped apertures in walls", Acustica 18 (1967), 144

[ 16] ire E. Gerretsen, "Vergelijking met meetresultaten van drie verschillende uitwerkingen van een rekenmethode voor de gevel-geluidreductie", lPD-rapport 007.794/2,

3 oktober 1980

[17J ir. E. Gerretsen. ir.' F. Kranendonk. "Geluidreductie van een aantal ventilatievoorzieningen", TPD-rapport 2222, februari 1981.

A.I Beschrijving programma-gebruik

Ret computerprogramma op basis van het in deze publikatie beschre-ven rekenmodel is geschrebeschre-ven in BASIC-V.

De gegevensinvoer en resu1tatenuitvoer vindt plaats via een beeldscherm met de mogelijkheid van getypte uitvoer van deze gegevens.

De benodigde invoergegevens zijn:

- referentiespectrum; gestandaardiseerde referentiespectra v~~r

weg-, rail- en luchtverkeer zijn in het programma opgenomen - projectnaam

- volume van het vertrek

- aantal gevelbegrenzingsvlakkenj de berekening wordt voor elk begrenzingsvlak apart uitgevoerd, waarna eveneens het totaal resultaat wordt berekend

verder per begrenzingsv1ak:

- buitenniveaucorrectie (a1s er meer begrenzingsvlakken zijn) - opperv1akte

geve1structuurcorrectie

- specifiek kiertype of kierfactor (frequentie-onafhankelijk); de be-rekeningen worden behalve voor dit kiertype altijd uitgevoerd voor type 0 (K=O) , type 1 (K=10-4) en type 3 (K=10-3, diepe kier). - aanta1 geveldelen

verder per geveldee1: opperv1akte

- ge1uidiso1atie of genormeerd~iveauverschil. Voor een

aantal constructietypen zijn karakteristieke gegevens in het programma opgenomen en kan worden volstaan met het aangeven van het type en afmetingen en dergelijke. Bij ventilatievoor-zieningen moet in dit geval ook de vereiste luchthoeveelheid, waaraan de voorziening moet voldoen, worden opgegeven.

·blad A2

De uitvoer per begrenzingsvlak bestaat uit:

de invoergegevens inclusief de isolaties in octaafbanden volgens de gebruikte karakteristieke gegevens. Deze isolatie wordt ook gegeven 'na A-weging volgens het opgegeven referentiesspectrum Hierbij worden de volgende afkortingen toegepast voor het aan-duiden van constructietypen:

GLAS-E 6 mm GLAS-L 8 mm GLAS-D 6 12 8 GLS-DG 6 12 8 STN-EN 400 KG/M2 SIN-SP 380 KG/M2 BRSTWG TYPE 3

:enkel glas met dikte Ln mm

:gelamineerd glas met constructiedikte in mm :dubbel glas met opbouw (glas/spouw/glas) Ln mm :dubbel glas met gasvulling en opbouw in mm

:steenachtige enkelvoudige constructie met massa in kg/m2 : steenachtigespouwconstructie met totale massa in kg/m2 :lichte samengestelde borstweringmet type-aanduiding

(tabel el)

DAK TYPE 2 :samengestelde dakconstructie met type-aanduiding(tabel C2) VENTIL TP 3 12M.M .... 3/s :ventilatievoorziening met type-aanduiding en

luchthoeveel-h . d . eL Ln 1 0- 3 m s; het hLerbLJ aangegeven oppervlak LS ge-3/ . . . . baseerd op indicatieve afmetingen (tabel e3)

R/oeT ':ingevoerde geluidisolatie per octaafband

R/oeT :ingevoerd genormeerd niveauverschil per octaafband - de geluidisolatie van het samengestelde vlak

- het genormeerd (geluiddruk)niveauverschil bij kiertypen 0,1,3 en vol gens het ingevoerde specifiekekiertype

Deze worden gegeven in octaafbanden en in de volgende een-getals-aanduidingen

- gevelisolatie-index I volgens NEN 1070 (IGE) ge

- gewogen niveauverschil D T volgens ISO/DIS 717 met tUBsen haken de maximal€. _n

w,

onderschreidingalsdeze in een octaafband groter is dan 5 dB (DNTW) - gevelverschil in geluidniveau-A voor het referentiespectrum (DNTAR) Deze laatste berekeningsresultaten worden ook gegeven v~~r de totale gevel.(alle begrenzingsvlakken gezamenlijk).

Een voorbeeld van de in- en uitvoer (getypte uitvoer, welke vrijwel identiek is aan de uitvoer op het beeldscherm) is gegeven bij het· rekenvoorbeeld in bijlage E.

Bij berekening met een begrenzingsvlak kurnen een of meer gevel-delen gewijzigd worden v~~r een nieuwe qerekening.

A.2 Programmabeschrijving

Het programma als voIgt opgebouwd (zie volledige programma-tekst op de b~aden A 6 tim A 14)

regel 1 - 40

Programmatitel, dimensionering grootheden, definitie uitvoer-bestanden

regel 45 - 110

gegevens betreffende enkele spectra, isolatie constructies, kierfactoren, normwaarden en dergelijke

regel 115 - 144

bepaling referentiespectrum

regel 145 - 220

algemene gegevens invoer

gegevens per geveldeei via subroutine 1000

regel 225 - 320·

berekening isolatievan het samengestelde vlak

regel 330 - 466

uitvoer op beeldscherm met berekerting D

nT; een-getalsaanduidingen worden berekend via subroutine 2000

uit~oerbestand wordt beschreven ·via subroutine 8000 (per begren-zingsvlak) en subroutine 8500 (totaal resultaat bij meerdere begrenzingsvlakken)

regel 468 - 600

uittypen van uitvoerbestand via subroutine 9000 wijzigen gevelconstructie(s) via subroutine 1000 .starten nieuwe berekening of beeind berekeningen

regel 800 - 840 foutmeldingen

Subroutine 1000; regel 1000 - 1990

regel 1000 - 1035

oppervlakte en type per geveldeel

regel 1040 - 1090 ~

invoer geluidisolatie of op 10m2 absorptie genormeerd niveau-verschil

regel 1100 - 1190

karakteristieke geluidisolatie enkel glas

regel 1200 - 1290

karakteristieke geluidisolatie gelamineerd glas

regel 1300 - 1399

karakteristieke geluidisolatie dubbel glas met luchtvulling

regel 1400 - 1499

karakteristieke geluidiso~atie dubbel glas met gasvulling

regel 1500 - 1590

karakteristieke geluidisolatie steenachtige constructies

regel 1600 - 1690

karakteristieke geluidisolatie lichte borstweringen

regel 1700 - 1790

karakteristieke

genormeerd~luidniveauverschil

ventilatie-voorzieningen

regel 1800 - 1890

karakteristieke geluidisolatie dakconstructies

regel 1900 - 1990

A-weging volgens het referentiespectrum van octaafbandgegevens volgens deze subroutine

Subroutine 2000; regel 2000 - 3500

regel 2000 - 2420

berekening gevelisolatie-ihdex uit DnT in octaafbanden

regel 2500 - 2510

berekening gevelverschil in geluidniveau-A voor het referentie-spectrum

regel 3000 - 3500

berekening gewogen geluidniveauverschil uit DnT in octaafbanden

Subroutine 8000; regel 8000 - 8490

invullen uitvoerbestand met invoergegevens en rekenresultaten voor een begrenzingsvlak

subroutine 8500; regel 8500 - 8990

invullen uitvoerbestand met rekenresultaten voor de totale gevel bij meerdere begrenzingsvlakken

subroutine 9000; regel 9000 - 9100

vullen van het uit te typen bestand met het uitvoerbestand

1 2 3

4

5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 ·20 21 22 23 24 25 26

P

28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42, : 43

44

45 46 4,7 48 49 50 51 52 53 54 55 brad A6

1 PRINT

"********

TECHNISCH PHY8I8CHE DIENST·TNO-TH DELFT

********

II

2 PRINT " •. II

3 PRINT "---:---BEREKENING GELUIDREDUCTIE--- " 4 PRINT "---:----SAMENGE8TELDE GEVELS INCLUSIEF---:--- " 5 PRINT "---KARAKTERI8TIEKE MATERIAALGEGEVEN8--- II

6 PRINT " "

7 PRINT

n********

VERSIE: 81-02-11

*******

AUTEUR: EG

******** "

8 PRINT " "

9 PRINT" TENZIJ ANDER8 AANGEGEVEN KUNNEN NIET-NUMERIEKE II

10 PRINT II VRAGEN MET HET RELEVANTE WOORD, MAAR MINSTENS "

11 PRINT " DE EER8TE LETTER DAARV AN WORDEN BEANTWOORD "

12 PRINT " "

15 SLEEP 30

20 DIM RT(10,10),DT(9,12) 25 MAT RT=ZER:MAT DT=ZER

30 OPSCH1$=" FREQ(HZ) IN; INft; Inft; Inl1! IIlttNI lf1nN!"

31 OPSCHll$="

11111111"

32 OP8CH2$=" IGE,DNTW,DNTAR 1111/; 11111/(\ \) 111;11" 40 AS 1116="Bl":OPEN 11l6:AS 1126="B2":OPEN 1126

45 ON ERROR GOTO 800

46 REM .

1+7 REM REFERENTIESPECTRA/KIERFACTOREN/ENKELE MATERIAALGEGEVENS 48 REM 49 RESTORE 50 DATA DUM, 63 , 125.,250,500, 1000,2000,4000 . 51 DATA WEGVERKEER,-26,-14,-10,-6,-4.5,-7,-14 52 DATA RAILVERKEER -31 -27 -17 -9 -4 -4 -12

_,

_,

_,

_{' , ' "}

53 DATA LUCHTVERKEER,-33,-21,-11,-7,-4.5,-6,-12 60 DATA "KTYPE 0",0,0,0,0,0,0,0 61 DATA "KTYPE 1",0.4,0.2,0.1,0.06,0.04,0.13,0.13 62 DATA "KTYPE 3",4,2,1,0.6,0.5,3.2,1.6 63 DATA "KTYPE 4",8,4,2,1.3,0.8,0.6,2.5 64 DATA "KTYPE 2",1.6,0.8,0.4,0.25,0.16,0.5,0.5 65 DATA "KTYPE 7",40,20,10,6~4,13,13 66 DATA "KTYPE 5",10,5,2.5,1.6,1.3,8,4-67 DATA "KTYPE 6",20,10,5,3.2,2,1.6,6. 70 DATA BWl,10,15,20,25,30,30,35 71 DATA BW2,15,20,25,30,30,35,40 72 DATA BW3,15,22,30,35,40,40,45 73 DATA BW4,20,25,35,40,45,50,55 74 DATA BW5,20,30,40,48,55,60,65 80 DATA 881,40,40,40,40,40,40,40 81 DATA 8S2,37,37,37,37,37,38,39 82 DATA 883,40,36,33,36;45,55,65 83 DATA S84,40,37,38,43,51,59,65 84 DATA 8S5,40,40,44,51,58,65,65 90 DATA DKl, 10, 10;11 ,12,1.3,14,15 91 DATA DK2,15,20,22,25,28,28,28 92 DATA DK3,15,20,25,30,35,35,35 93 DATA DK4,15,20,30,35,45,50,55 94 ~ATA DK5,20,25,30,35,40,45,50 95 DATA DK6,20,25,40,47,55,60,65 96 DATA DK7,30,35,45,50,55,60,65 100 N(3)=34:N(4)=43:N(5)~50:N(6)=53:N(7)=54

56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 . 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 .

.

115 PRINT ItSTANDAARD WEG-,RAIL-,LUCHTVERKEER OF ANDER REFERENTIESPECTRUM" 120 INPUT S$

125 IF LEFT(S$,l%)="W" OR LEFT(S$,l%)="R" OR LEFT(S$,l%)=tl

L" GOTO 135 127 INPUT "NAAM ANDER SPECTRUMtI

, T$

130 PRINT "A-GEWOGEN SPECTRUM(63-4000HZ/0 DB(A»tI

132 FOR J=2 TO 8:PRINT USING

n¥tlI1fII: n

,RT(0,J);:INPUT V(J):NEXT J 134 GOTO 139 .

135 REPEAT

136' READ T$ :FOR J=2 TO 8 : READ V(J) :NEXT J 137 UNTIL LEFT(T$,1%)=LEFT(S$,1%)

139 S$=T$:PRINT:PRINT S$ 140 FOR L=O TO 2.

141 READ T$:FOR J=2 TO 8:READ K(L,J):K(L,J)=K(L,J)/1000:NEXT J 142 IF LEFT (T$, l%»(tlKtI GOTO 141

143 KTYP$(L)=MID(T$,2%,6%) 144 NEXT L:RESTORE 145 REM 146 REM SITUATIE-INVOER "GEVELBEREKENING":PRINT 147 REM 150 PRINT 155 INPUT 160 INPUT 165 INPUT 166 PRINT

"PROJECT NAAM ",PROJ$ "VOLUME VAN'T VERTREK "VOL

,

.

'·'AANTAL GEVELVLAKKEN ",NVLAK 167 JVLAK=O:JVLAK$="":IF. NVLAK=1 GOTO 175

169 FOR L=O TO 3:FOR J=2 TO 8:DT(L+6,J)=0:NEXT J:NEXT L 170 JVLAK=JVLAK+l:PRINT USING "BEGRENZINGSVLAK /f/f",JVLAK 173 INPUT "C(L) TOV REF.VLAK ",DB

174 JVLAK$="VLAK"+NUM$(JVLAK)+";C(L):"+NUM$(DB) 175 INPUT !loPP. TOTAAL GEVELVLAK ", SG

180 INPUT "GEVELSTRUCTUURCORR. " , DL

185 PRINT tlSPECIFIEKE KIERFACTOR,KIERTYPE:"

186 PRINT "O=GEEN KiER,1=POTDICHT(10"'-4),2=GOED DICHT(3.10"'-4)"

187 PRINT

"3i

4=NORMALE KIER/NAADAFWERKING(10"'-3) ,RESP .6 .... 12GM EN 2-5CM DIEP" 188 PRINT "5/6=GEEN KIER OF GEEN NAADAFWERKING(3.10"'-3),RESP.6-1212-5CMDIEP" 189 PRINT "7=GEEN KIER/NAADAFDICHTING(10"'-2),8=INVOER CONSTANTE K"

190 INPUT "KIERTYPE ",KTYP

191 IF KTYP(8 GOTO 194:INPUT "WAARDE",KTYP:GOTO 199 194 J$=CVT$$("KTYPE"+NUM$(KTYP),16)

195 REPEAT:READ T$:FOR J=2 TO 8:READ KO,J) 196 K(3,J)=K(3,J)/1000

197 NEXT J:KTYP$(3)=MID(T$,2%,6%):UNTIL T$=J$ 198 RESTORE:GOTO 200

199 FOR J=2TO 8 :K( 3 ,J)=KTYP :NEXT J :J$=CVT$$( "KCONST" , 16) :KTYP$ (3 )=NUM$(KTYP) 200 INPUT "AANT AL GEVELDELEN " , N

220 FOR 1=1 TO N:GOSUB 1000:NEXT I 225 REM

226 REM START BEREKENINGEN 227 REM 230 DD=10*LOG10(VOL/(3*SG»+DL . 240 ST=O 245 FOR J=2 TO 9:RR(J)=0:NEXT J 250 FOR 1=1 TO N 260 ST=ST+RT(I,10) ~ 270 FOR J=2 TO 8

III 280 RR(J)=RR(J)+S(I)*10A (-RT(I,J)/10)/SG 112 290 NEXT J 113 300 NEXT I 114 305 PRINT:PRINT:PRINT blad No

115 310 IF ABS( ST-SG»0.05*SG THEN PRINT "OPP. KLOPT NIET !" ELSE GOTO 350 116 315 PRINT SG:FOR 1=1 TO N:PRINT USING

"11111111.11"

I,RT(I,10):NEXT I 117 320 GOTO 500

118 330 REM

119 331 REM UITVOER RESULTATENOP BEELDSCHERM 120 332 REM

121 350 PRINT USING OPSCHl$ 63,125,250,500,1000,2000, 122 351 PRINT USING OPSCHll$ 4000,

123 360 PRINT:PRINT:PRINT " R-VLAK (K=O) ";:FOR J=2 TO 8 124 370 DT(I,J)=-10*LOGI0(RR(J»

125 380 PRINT USING "ll/fllIlIlIlIl" DT( 1 ,J), :NKXT J 126 390 PRINT

127 400 FOR L=O TO 3 128 405 PRINT

129 410 PRINT USING" D(NT) ,K=\ \ " KTYP$(L);

130 420 FOR J=2 TO 8:DT(L+2,J)=-10*LOG10(RR(J)+K(L,J»+DD 131 425 PRINT USING "llIlIlIlIlIlIf" DT(L+2 ,J),

132 430 NE:XT J . 133 431 LL=L+2:GOSUB 2000

134: 432 M$=" - ":IF DT(L+2,0)<-5 THEN M$=NUM$(DT(L+2,0»

135 436 PRINT:PRINT USING OPSCH2$ DT(L+2,10);DT(L+2,11);M$;DT(L+2,12) 136 440 NEXT L

137 445 GOSUB 8000:PRINT:PRINT:PRINT:IF NVLAK=l GOTO 466 138 447 FOR L=6 TO 9:FOR J=2 TO 8

139 450 DT(L,J)=DT(L,J)+10A

(-(DT(L-4,J)+DB)/10):NEXT J:NEXT L 140 451 IF JVLAK)<NVLAK GOTO 170

141 452 PRINT : PRINT "RESULTAAT TOTALE VERTREK" : PRINT

142 453 PRINT USING OPSCH1$ 63,125,250,500,1000,2000,:PRINT USING OPSCHll$ 4000, 143 454 FOR L=6 TO 9

144 4S5 PRINT:IF L)<9 THEN DO:PRINT USING" D(NT),K==\ \ ",KTYP$(L-6); 145 456 ELSE:PRINT " D(NT) ,K=INVOER"; :DOEND

146 457 FOR J=2 TO 8:DT(L,J)=-10*LOGI0(DT(L,J»

147 458 PRINT USING

"11111111111111"

DT(L,J); :NEXT J :LL=L:GOSUB 2000' 148 459 M$=" - ":IF DT(L,0)<-5 THEN M$=NUM$(DT(L,O»

149 460 PRINT : PRINT USING OPSCH2$ DT(L, 10); DT(L, 11) ;M$ jDT(L, 12) 150 462 NEXT L

151 463 PRINT:PRINT:PRINT 152 465 GOSUB 8500

153 466 PRINT #16 "EIND":RWIND 1116

154 468 INPUT "PRINTEN" ,J$ :IF LEFT(J$, l%)="J" THEN 600 ELSE .470 155 470 REM

156 471 REM WIJZIGEN EN PRINTEN 157 472 REM

158 473 IF NVLAK)(l THEN DO:INPUT "STOPPEN OF NIEUWE SITUATIE",J$:ELSE 159 475 INPUT "STOPPEN,WIJZIGEN OF NIEUWE SITUATIE",J$:DOEND

160 477 IF LEFT(J$,I%)="S" GOTO 480 161 478 IF LEFT(J$,l%)="W" GOTO 500

162 479 IF LEFT(J$,l%)="N" GOTO 150 ELSE GOTO 470

163 480 PRINT "RESULTATEN PRINT EN BUITEN BASIC VIA ' CO, B2, : 6'" : STOP . 164 500 PRINT : PRINT : INPUT "WIJZIGINGEN GEVELELEMENT, NR", I

166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 .177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 • 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214': 215 216 217 218 219 220

505 J=N+1:N=I:FOR I=J TO N:GOSUB 1000:NEXT I 510 GOTO 500 540 IF 1=0 GOTO 230 550 GOSUB 1000:GOTO 500 600 GOSUB 9000:GOTO 470 800 REM 801 REM FOUTMELDING 802 REM

805 PRINT "EEN FOUTJE !":PRINT

810 PRINT "NIEUWE BEREKENINGEN VIA 'RUN 470'" 820 PRINT "NIEUWE START MET HANDHAVEN PRINT-FILE" 830 PRINT "VIA ' RUN 50' ANDERS GEWOON ' RUN'"

840 STOP 1000 REM

1001 REM R-BEPALING GEVELELEMENTEN 1002 REM

1005 PRINT:PRINT

1010 PRINT USING "DEEL

1111",1

1020 INPUT "OPP.:",RT(I,10) 1025 RT(I,0)=I:S(I)=RT(I,10)

1030 PRINT "1=ENKELGLAS,2=GELAMINEERDGLAS,3=DUBBELGLAS,4=DUBBELGLAS/GAS" 1031 PRINT "5=STEEN ,6=BORSTWERING, 7=DAKCONSTRUCTIE ,8=VENTILATIE"

1032 PRINT "9=INVOER R/OCT,10=INVOER DN/OCT" 1033 PRINT:INPUT "TYPE?",T

1034 TYP$(I)="R /OCT "

1035 ON T GOTO 1100,1200,1300,1400,1500,1600,1800,1700,1050,1040 1040 S(I)=10:TYP$(I)="DN/OCT "

1050 FOR J=2 TO 8:PRINT USING "llItlffl" RT(O,J); : INPUT RT(I,J) :NEXT J 1055 DM$(I)=" " 1090 GOTO 1900 1100 REM 1101 REM R ENKELGLAS 1102 REM 1105 INPUT "GLASDIKTE(MM):",D

1110 TYP$(I)=I1GLAS-EI1 :DM$(I)=" "+NUM$(D)+"MM" 1115 PRINT TYP$ (1) ,DM$ (I)

1120 FOR J=2 TO 8: FD=RT(O,J)*D

1125 RT(I,J)=-10*LOGI0(0.00000513+1/(FD~1.33»-16.9

1130 IF FD<8000 GOTO 1150

1135 RT( I,J)=-29 .9*LOG10(FD)+149. 2: IF FD<12500 GOTO 1150 1140 RT(I,J)=12.95*LOG10(FD)-26.4:IF FD<16000 GOTO 1150 1145 RT(I,J)=33.2*LOG10(FD)-111.6

1150 PRINT USING

"11111111"

RT(I,J), : NEXT J 1190 GOTO 1900

1200 REM

1201 REM R GELAMINEERD GLAS 1202 REM

1205 INPUT "TOTALE CONSTRUCTIEDIKTE(MM) ,GLASDIKTE+1:" ,D 1210 TYP$(I)="GLAS-L":DM$(I)=" "+NUM$(D)+"MM"

1220 PRINT TYP$(I),DM$(I)

1225 FOR J=2 TO 8:FD=RT(0,J)*(D-1)

12,30 IF FD<16000 THEN RT( I,J)=-10*LOG10( 0 .00000513+1/ (FDA 1.33) )-16.9 1240 IF FD)=16000 THEN RT(I,J)=10*LOG10(FD"3.32+1.0E14)-108.6

1250 PRINT USING "lltllllI" RT(I,J), :NEXT J 1290 GOTO 1900

BIB