Die O.B. Jaargang 2, no.4

•

••

•

Gereg.isueer Dtw die H.P.Ii:.. as 'n Nuusblad.

0

Di<> P

arty

st

reu

.:e

daarna

o

m

S

.r

Majesteit

se

Rege--ring

te

u

·

ord

.

0

TWEE

DE

JAARGANG.

Het

v

VOJiiN

S

DAG,

2 DESEMDEl11942.

Ons

Volk

On

tva!

'n

Groot

~angs

Die

f1an

Weg

Deutr

Hom

Soos ons ucur die. Almagtigc 'n wceh geledc gcrocp was om mllt geboii hoofde en treurende harte by die graf van ons ontslape held en volksvader, gent. J. B. M. Hertzog te staan, wil ons in dankbare erkentenis bly staan by (Si,e nimmer stcrwcnuc ideate wat in

hom beliggaam was en ons 'n blywcndc erfenis gcworu het.

Saam met ons t>rken die hcle Afrikam•nlom, ook hullc w:1t hom !ov die laastc drw van s.v

lowe bcvE}g heL, hom as die grooLSL(' volksman en kampvegter van die volk w:1 t. hy !'0 innig liefgehad het tot. aan die ,-ooraand van ~y ,- er-huil:-iog.

\Y:\L hy alles vir sy volk nie kon bcn•ik bet nic, was in gcen 12;1.'1'<11 aan vcrkecrdc leidin~.

gcbrek :1an leicliug of ,·ersuim in tlil• stryd to

wyte nie, m~nr nan tconkanting en par

Ly-int.riges van die k:Lnt. .-an hullo wat nooit Lot. dieselfcle hoogtes ,.:111 ware ,-olk cliens en onself-~nglig1JCid bo t-ic of ~roepbelang kon klim nie. Van a!lo groo& volksmanne tothiC'rtO<> bet

Hert?.og grot<>r mylpah.• op die pad v:1n

innC'r-liko en uiterlikc vrywording as aile voorjl;angers boreik. Ahyddeur in die gr·oot.ste i>kommelingo

it~ tlio volkslowo, in dio- wisselva11ighC'de v:tn die

""' randcrondc bi one- en bu itolandso poliLieko tocstandc, ja in die donkcr::;to nagtyd ,·an die volksbcstaan st~s holder die kocrs g(·~ien en dit :t:mgedui.

. 'kaars tcrug uit die bniteland om hom as

rcgsgeleerde i.oL diens ,·au sy volk to ;,! t'l, brock

<lie Twecdo Vryhcid~oorlog uit; en meL dit· Repu -hlikeiuse leer trek hy uit om op clio voorpunt teen die vyandigc oorrn:ag tc veg.

Ry

d:lpporheid op die slag\'eld ('!1 krygbbcleid vcrhef hom ~poe­ dig toL bel'(~)voerende offisier. Yir 'n !yd ,-ocr hy be,·el as opperbcn•lhcbber ,-an die \·rystaat~e :Lrtillerio, en ,-oorrs a-. genoraal on t Wt>Nlc in

bevel onder genl. Christiaan do Wet. oor die

Vrystaatse ru~gle.

J\leL vasher:1dc wil en krygsoo1·lcg (.rck hy met Ry konuna:ndo's 'Kaaplaud binno en bc~wt. ctlikc digtrikte in die Xoordwoslo Lot. by I-'amhcrtsbnai aau die .-\.1lautie~~ o,oaan.

J1y die Vredcskonfcrensie op Vorecnigin~ tree

hy as w:1:1rLlemendo Prt•siden~ van clio Vry~>l<~ali

op, nada.t sickLe prt•Sidt•nt SLcyn ge-nooclsaak hot. om \Ji(; die veld to i rl't', en voor moL grooL deur-~ij::tigheic1 die ondt•rlwndclingo waardcur· <lil.. ccr van die t<>" vrNlc:.luiting: gedwongc lloerc,·olk g<>rcd word.

Kcer op kecr tot• dit TransvaaJ,o leit'l'" die

st.ryd wou opgec, hd. llcrtzog sanm me! pres.

Hlcyn lmllo bowec•g om voor!, to gaau. ':Hl:lt

~onl. J3ofha. op eic Jwuljie Jnet die J•;ngolsc ondNhandcliugs :1an~cknoop be~, lw~ gonl. ] lcrl:t.Og die volksvCr)!;:ldering op \'4'n•(•niging

b~·gcwoon. l fy wa>- )!;cen nfge,·:l:lrdigdo nic. en kon dus nie stem uie: maar in :.y toC'sJ)l'a:lk

hot l1y die afgcvaarcligdes aangcmocdi~ om teen n edoslniLing fo stem en die stryd licwcr voort to sit.

Too die ierncorgcdrul,;tc; volk n:1. vcr·lics va.rt sy vryhoid onder Britso juk mocs swocg om iot

Wyle Gent. J. B. M. 1-lertzog.

her;;tel to kom. was dit weer gt·nl. Hertzog wat. hullc uwl Jnoed bcsiel ht.>t, dcur Yir hul taal-J·egto in die kryL to tree.

,.Die slculcl i.<>~ clio vrywonlin~, geestelik <'n

-stofl ik", so hct hy indorLyd Yeddaar, ,is die oorwi nni ng in ons t.nalst ryd,"

KorL na die LOt tandkoming van die Unie,

tr~c hy in ,·cr,e( teen die konsiliasie-poliliek v:m die Both:1-party on gee ~Y minislCrskap pry;; om

di" volk toL n:l'iiouale ont.wnking op tc wok.

J fy sl:1:1g daarin en word .8t!rstt• .\linistor in 192·1

on bly dit. loL 19:3\) Loo l1y homsclf wcor opoffer - l1icrdit• kc<·•· ,·asbe1·n.do om die posiliowo sLryd

vir 'n l"C'publit>k aau i.e knoop.

,Partytwiste onder my Afrikancrvoll< lei

steeds tot verder vcrbro!dteling van die Afri!<a· neruom," lwl hy ir1 19:3:3 ''t•rldaar.

,Die Afrikanervolk sal onder die huidige stcl· sel van partys11ap ner-ens bcland nie. Daarom wil 'ck deur middel van s:~mcsmelting 'n poging aanwcnd om wecr.l)ens aile Afrikaners, en die

-gene wat versoenbaar is, in ccn ltamp bymcl<aar

bring.,,

H ier hct die staatsman Hertzog reeds vir ons die weg na 'n volksbeweging in tcenstcllins met

die p:~rlyskap aangewys. Dat hy nio geslaag

het. nie, is uio sy sknld nic.

._y c0rslo i<UlJl in die nuw1• koNS, wog van

die l~rits-liheralist.ieso tlemokrasit· w:ts die indio"

niug Y:lll die S!aLuswcito, 'n N(ap in uio rigLing

Y::tn otnorit~'r4' h<'win<.l en ~l'f>a~,;(aat. J)E.\IOKRA 18 \'EH\n:np

1 ii(n-dic l'i~ting stcl hy rh n ook later, na. hy dour p:trLy-polilioko in!.ri:;!;CB uit, die pnrty-poli -t,iek gcLrco h<n., duiclelik on sn;tklik in 'n ope

brief, waarin hy die pnrlcmenl::trisme virgoed 0

D

i

e

Osse

u.

;

a-bnmdlcag

stn>u;e 0111

di

e

baml

e

m

et

S

·

y

Majc~teit

l

e v

e

r

-breek

.

0

No.1

.

,-cn,erp en die ,·olk Ieiding gee om die party -~-;t~hel te verwerp:

-Die A frikanerdom hct Lwco cloo<ls .. y:lllde, het.

hy op 25 Poll. 1!)·12 in die brief a::t.rl sy volk vor -ld!1ar, die een Brilsc oorheorsin~ in R.A. en die andor .,die hcersngtige parLykramor nit ons eic volk op sock n:t ('C'r <·n eio hel:mg: binnc eio part.'· . . . Die dcmokrat.ies-p:ulement.ero party is rC'eds lanka! :h 'n dcugdelike middcl tot be

-vordering van ,·olk~well'aan uitgcdien ou da:lr

-meo ook clio domok rrttiese staatst.olscl."

Op grond hiorvan bcpleit hy 'n volksp;cs

:Jg-slaaL met die hcgi nsel : , Ek 1s m~· b rocr se hoeder."

Dis hiordio slagsprcuk: ck is my broer se wagtor. of soo~ dr. \'au Renshurg, die Kom

-mandar:it-generaal, dit !>lei: Ben vir alma!. en :tlmal vir een, wnt ~o 'n woerklank in Afrika -norbarte gevind hot.

,So sal daar," llO(, f.(C'nl. .Hert.r.og in genocrndo ope brief :wn ;,y 1·olk verklaar, ,dadL•Iik 'n middclpunl, van krag onb,t:Jan wa:1rvan invloed

~al uitgaan. afgesicn ,·an )lartyc en parl.''· oogmcrkc, waardcur die.- Afrikancrdom, ,·audag verdwa:ts dour al dit• party-geskarr<·l l'rr -ge

-knooi, weorccns gL•Ici sal word toL dio sla:tc van

~cestelilm wolstaud wat J10m tans ont.ncom

wortl."

ln 'n pant· dnidclikc )iinne, duidclik vir a.Jmal, staan ,-en·ai. die koers wac geul. Hertzog \'ir ~y ,-olk aangcwys het. Dit. is waarskyulik die laa,te wat hy op skrit ge,rel hoL. .Dit weergee

T

WI

'J

E

O.B.

_Bring

_Hru!de

_Aan

_Genff.

_/Hertzog

Trcffcnde iluldc aan wyle gcnl. Hertzog is deur die ossewabrandwag Ln l<aapland ge·

bring by gelccntheid van 'n roudiens wat op die dag van sy begrafnis in die Hofmcyrsaal, Kaapstad, onder Ieiding van hoofgenl. dr. F. D. du Toit van Zyl gehou is. Oie diens is waargeneem deur· ds. T. N. Hanekom van Stellenbosch, terwyl die Assistcnt·kommandant·

gcncraal, gsnl. J. A. Smith, '.n kragtige red·e genou hl!t in die trant van ons huldigingsar -tikcl op die voorblad.

By gclccnthcid ,·an gcnl. $mith sc ,·crg<t

-<lering op Bonuicntlc op tii(• d:tg van gcnl. Hed.r.og ~c hccngaun, hct llit• ,·ergadering

on-der die Vicrkleur waL h:~lrsi.ok gcbang bet, ook dankbare huldc gcbring nan hierdie grooL Afrikaner. Ook op 8lellcnbo,c:h heL ,·el'lede ·Satenlagaand 'n huldiging:-.J>Iogtighoiu

plaas-gevind.

ln die nofmt•yrsaal, wa:1r' 'u skan: nil, allc dele vau die 8kiereiluud dio s:•al gevul hot, is clio Vicddenr ondl.'r tamboergoLrommcl nn halrstok-posi~ie g<>briug, tNwyl die orke-sleicr,

,·eldkt. R.

J

.

Rwant'poel, in eerhewys sy beucl

gcbl:tas hen.

Die defLigt- wi~ 1·an die l'l'OUC waL die een hclfte nw die sartl ~c,·ul hot, heL die ind

ruk-wekkendheiu van clie plE:>gLigheid ,·crhoog. Do. Ilanekom ~t· redc het a~ volg gclui :

-,En loe het :\Tose~. tlie kneg ,·an die Here, daar ~cslerwc in di<' bnd ,·an :\[oab,

volgcus die hc,·cl l':ln die Here ...

- DeuL. 34 : 5.

Iu Deut. :3 I word 1·ir ons hc~krywc die dood ntn :\[oses. Vir clke rcg:genardc lsraeliet was hicrdie hoofbLuk 'n bladsy ,·an smart. in sy geskiedcnis. Daarin word hc:<kryf di<' dood

Wtn 'n ,·olksvadcr, 'n held <:'tl 'n Codsrnan.

Daarin word uilg:cdruk die sm:nt -nie van

ee

n

mocder or cl-n huisge,sin nie, maar die drocfheid eu wcemocd van haic moeders en

f:Hnilics- die smart van 'n helc volk! l\Iosc,; is g<'ho•·c op 'n dag van bcnoudhcid vir sy vol k. 'l'oc bot, da:1.r 'n stnllt·tkt!eet, opg

c-st.yg lot. Gorl uiL mocdE>rh:nte- nie orndat hulle I!IOC:< ldudc•r:< haar nit'. mn:n omcbt hulle

moe~ sien ho<' hullc kinder:" ,·cnnoor word deur ln!llc wr('de ondcrclrnkker!

Daarom is fliL dan ook ~e!'n wonder dal

)loses hom ,·cre<•Hsclwig hN meL die nood van :,~· ,·olk. Gcrocp<' dl•nr sy <.:od hct hy die »rnnrtkrcct \'aD ~y ,·olk ~ehoor en hull!' ,·erlos en uitgelei uiL di<> Sl:mclallfl. :\ie in die dug

vnn ,·oor,.,pocd maar in donk .. r cl:t .. hct )lo. es

'

n

G1

·oo1

)Jan he-t

o

n

,;;

V

olk

O

ntva1

(

V

c

r

vo

l

g- v

a

n

b

l

s

.

1)

mol. :;ulke pri.'sic'<he>id die :;(l'\'oel ,.:111 die volk,

die idcaal wa:1n1a lli,• ti<'nduis!'tHle dag n:t chg

in die Osscwabrandwag sircwe, c·n wcorka;~ts die

vnn ticnduiSl'tlliP andNt' \r:li, rlctn pany-goknooi dit nog uie bel.'· nit•, maar W<'l :tanvocl.

Dit i;-; di<> hoeksi!'!'n van dit' rcpublikcinsc

volksbcweging ou reed~ wclhokcu<l omdat clit 11io :tUccn woonleliks in on~ kolorumc kct'r op kef'r

verskyu hct, nie. tnaar inbcgn·pl• is in die m:1ni -5r>~ ,·:~u dil' Grootno:HI. l)iL lui:

,,Die ~ladium \'!lll cutLwikkrlinp: v:tn clie hlauke hcskawin:,t nwt sy ingt•wikkclde ekonomicsc en maat,knplikl' h<.''<la~w~ll'\1'1', vf'rl'is '':lltdag 'n

1H:r-:,kcppiug

,.,lll

die grondslac en instcllings van sy ,[a:ttkuudigo b<'staan~- en hed ryfslewe,

op dio ba~i~ van 'n ('hristt>lik-na<;ional<:' republ i-kcinsc gt:>sngstaat. w•lci <:n gcvocr ooreenkontstig tlie bclcid van 'u Sui<l-.\frikaan~c nasionalo en "osiale aar<l, wat, horn aanpa.., b~· die lewenswy;;o, morcle op·.oalling~ I'll god~dicnstigc be:<kouiog:>

Y:\n die Afrikau<>n·olk, ell wat, slrccf na die hoogstc ~~~ lllN's algemt:>Cn nitgebrcidc mate ''an Yolk:sgeluk ''" volkswPh·a:u·t, bcide> geestelik en st.oflik."

ln daoldwarheid tceuoor die Almagt.igc \'ir

'n HerLzog huig on~ ons !lC()r meL die gclofre daL ons get.rou en volhardetld Ral stry vir die vryhoid vt~n on~ Afrilmnervolk op die weg wat

Hy om; van L~'d tot tyd dcur sullm manne as

'n Hert11og luat uanwys hot.

J. A. Smith.

hom met sy \'Olk \'f.'I'Cl'llSdwig!

En non na hwge jar,• ,·un swodi en swerwc

st~rwe .\lo~es op die berg :\eho -\'OOr die poortc "an die bl.'loofdc laud. J)io beloftc w~1t

hom al die jarc »00" 'n IJCld(l!' lig bcsi raal hct, tree nic iu ,·crntllin~ nic. Die bcloofdt.: h1nd ka11 h.,. uie binuc gaan uic·!

Dit is dicp lragics. Daarom is sy stcrfdag 'n dag ,·an snnuL- 'u rOttdll{4 vir 'n helc volkl

Ons het. ook ,·andag hicr Haamgckom om uitdrnkking ic gee aan ons :,m:l.l't, hy die dood van 'n om.slapc ,·olk:,man. Sy dood he!. 'n weerklauk gc,·ind in baio hnric- ook \'Cr oor die ;.eo! Vau aile lwulc- sclfl! Olll'!'rwagte kantc- hoor on~ woonlc \'an waardering van-dag. Daar word gt:>wys op sy helnngclose diens- hoe,·cel h~ ,·erkr~· hct en hoc ofro r-,·a:trdig hy wa~. Daa•· wonl gcsc: daL hy nooit sy cie ccr ge;,ock he~ en :o;y cie bel:mgc nic. Daat· worcl \'Gt'\\',\'~ na die krag ,·an sy pcr,oonlikhcirl- "~ c<•rlikhcid. :-y opregthcid,

"Y ka raklerndel.

\Vaarom hicrdit· clingc uit• in ".'' lcwc gesicn cu crken was. weet ek nit·. \Vant. as hullc

,·andag waa r is. dan was lndlc l yclt'ns sy lowe mcer waar as vand<t~ ('ll ook van oncinclig

,·eel mcer bclang.

Ons ,.C'l'~l;~an ook nie wuarom daar Ji<:g<:uo

is wat nic l>:tam tncl. ons l.rtlur nit'. Oil. is

tog ons hole volk ~e smarL waL ons hirt· bring.

Is dit omdat hulle. die sman, rl'cds oorwin het?

Of heL hull<, miskicn nog uooii. ids da;~rvan govocl nic? En dit. vergroot. oos i.tll:lrL1 om -dai. hicrdic ~obcurlcnis nit• dicpor inslaan in on;, ''olk :-.P hart uic. Oa~• rom b dit. 'n dag v:tn r·ou! Ons lrcur oor hom wat dood is, maar ook oor diegNte wal WPll'r 01\l saam met

ons tc lrcu r!

:\htat· daar i" mecr. ~~~o~cs ,.,Lcrw.: wcl

onder tr:1gicsc om~t:llldiglw<lc. maar sy dood

bring ·u bood~kap ''an ,·erwagt ing. lly slcrwe

nie in die vlaktc:-. nm .\lo:1h - maar klim uit - op ·u hoc berg! Hy lion die land self nie ingaan nic. rna:u· hy lwt die land gesien.

ln die vcrtc hct (:od a::tn hom gcwys die b

c-loofde l:lnd. En <lit was vir hom gcnoes! Ook

het hy duidclik gcsicn dil· wcg waarbngs sy ,·olk daardk land "011 hinnc).!;aan. l!:n d:wt· wa::. 'n <lui<ll•likc p:td rlt>ur (:oJ ui1gebakcn ''ir sy ,·olk- rlic wcp: na die, l)('}oofdc land.

En diL wa>. ~·ir h01n g~not•g! Ook kon hy nog YOOr s~· «tcrfdng :-,y h:tnd salwend mol 'n

scenbcdo lc op Josua 'n jongcr man, <leur Coc.l geskenk om H,Y 1·oll{ op daardie wcg te lei na die beloof<lc land. l•:n dil. was vir hom ~cnoegl

r

n

hiorclic ge~kiedonis It· opg~slui~ 'tt cwigc wcL-'n gent! w:1:uin rlil· g,•skiNlenis hom wei hcrhaal! On~ trc11r \':mdag! ])it, is 'n ro

u-flag - 'n dag van ~lila ri ! J\laar ons hoor ook

'll boothkap \'an ,·c:·"agting op hiN·dio dag!

On:-. dwaal nie in rnot·dn•rloor sc vlaldc,;, maar

5taan op ·n hoi; hcrg! Ons sil.'n die land-.. die land "·at di<· liN<· on;;c God :t:tn ons

gegce het. ., On!< l-<i<'n ook eli<· weg waL lei ua daardie la:1d. Ons ont,;lapc volksleict· hot dit

vir ons aaogc,,·ys ~ En on' ~icn ook 'n rnan

dour God bcstem om on" volk tt· lei op daar-die weg ua n yheid !

~n ho a lies: ons lwt. dil' oog op onsc Cod!

Dit:>selfdc, on,•omndcrlikc. i.rotll' God, waL

j

,

,

die verledc ons volk geloi ho&, sal ook in die toekoms lei. Ons waag die tookoms in op s."

bevel, en meL vnslc vertrouc op Hom en sy

Almagtigc Hand!

Dit is 'n dag van roul Mag ons sm::trL ons

!outer vir om; t,nak! Di~ is 'n ll:tg v:ln ve r-wagtiog. 1\:l.ag die \'OrwrtgLiu~ ons stork vir

ons roc ping!

DIE O

.

B

.,

WOENS

D

A

G

,

2 DES.

19

42

.

Komt~ treen wij dan gcmoodigd voort., In YaSl \'Crtrouwcn op zijn woord; IToc mocilijk ons de wcg ook schijn', Het eind znl zckcr zalig zijn.

Boodskappe

L-it Xatal hct. die Kommandaut-gcneraal, dr. J. F. J. ,·an Ren;,burg. a~ volg gcu>ll.'fO· necr: ,S:l:tm met honderdduisC'ndt- Lrcur ek oor die afsterwe ,·an die grootste ~cun \\':lt ons volk in die afgelope scstig of ~ewcntig j:HH voortgebring her.. Diu be~Lll ltulde wat ons kan bring aan sy nagedagtenis is om sy

selflosc wcrk voort 1c sit. J)io slryd v:tn ~onl. Hertzog is 'n kmp: en bcsicling \'it· !'111<· reg-skape Afrikaner."

Die Vrys~aa.t.sc Rehe<'rraad het die \'Olgonde

boodskap gcstuu r: ,l\lct, di?pe meegovool on

iu ron saam mot die Afriktwcrdorn oot· die

verlics van so 'n groot Afrikaner, simp:d.iscer

on::; met die famili<: van die heengoguno volk,;-man. Gods wee i.:; wonclerlik in oos oc, mat\r as gclowiges :;al ons daarin berus."

Kamens die Jougfrout van \\'olscloy is dio

volgeodo boodskap d<)ur adj.-,·cldkt. I,oui~;

DiclclL gcstuur: ,Dio Jeugfront. \'au Wolscley hring hulde aan die nagedag!.cnia van wylo genl. Hertzog. Sy stryd was bo alles vir ODl! \'OOrtbcstaan. .Kom, Pcnkop-maats, laat ons <;try om hom welclra in n ye grond te laat rus."

Die persoHeel van die Kaaplandsc Hoo f-kwartiet· hot. Dinsdagmore, 2·1 .l'<ovembor, om 10-uur vir 'n kwarticr st<ilte bowuar on twec minute lank die hoofdc in ;,tiiLo gcbuig tor nagedagtenis van wylc genl. Hcrt7.og, wio se swflike oorskot <>p daardie v~'d ter rust.c golo is op sy pJaas \Vaten·al, IJ.'rausntal.

OU

D-

GENEHAAJL

M.

J

,

TOJEAUJEN

NA DlfJE KAMP

Mot leedwose moet ous ,·erncem dat oud-gcnl. l\f. J. 'l'oericn geinterucer is. Oud-genl. 'l'oorion

was een van die eersto dric Generaa.ls wat, in

.l9·10 die O.l3. aau die Rand gestig hei.

Die vinuigc gt·oci van die O.B. a:tn clio Rand

is d:tn ook groteudecls nan sy ~·wer, organisa sie-b lcm en deurdringende pcrsooolikheid

w

dankc.

In )laart 1911 is by as staats:unptonnar eorvol uit die

o.

n.

ontsla:ln, en daarua hct. hy hom nan sy studies gcwy. Try w:ts uog besig om sy

~f. A.-,·erhaudcling in l!Y finale ,·orm le gie1.,

toe by on,·erwngs outdek dal. sy nyheid op die spcl is.

:\ada~; hy vir ollikc maando 'u voorldugfigo was, is hy nou in heglcnis genecm.- (1'ransvaa.l -se Kor.)

AFUliKANERS

Dis nie genoeg om jul mede-Afrikaners

met woorde aan te moedig nic, onder -steun hulle met dade en stuur a! jul

produkte, vrugte en pluimvee aan die

bckende markagente

G. C.

DU PLESSIS EN KIE.,

M6REMARK, JOHANNESBURG.

Hoogste pryse, eerlike bebandeling en onmiddel!ike afrckening gewaarborg.

Posbus 2817.

Teleg1·afiese Adrcs: ,.Duplesko." Bankiers: Volkskas, Johannesburg.

MEUBELS

_{PRYSE STl'O VINNIO.}

KOOP NOV!

ONS HOU ALLE;,NLIK GOEIE h."W h.LITEIT

M.EUBELS IN VOORRAAD.

W

e

r

d

a M

e

ubeJhande

l

aars (Edms

.

)

Boportt.

Groote O(er~gelbou, ~AAI?STAD. POAbttS 210. l'oon,2~.

DIE O.B.,

WOENSDAG,

2

DES. 1942.

VERKlE§

lNG

VAt~

1899

-

1

902?

,Nic vcg nie omth t die oormag to groot is?

Dan sou die Lwce Rcpub1ieke in 1899 gaan le

en die Afrikaner so siel doodgelo heb," skryf Die Burger in 'n dramat.icsc ploidooi ten be -hoewe van die stembus.

,Die Voortrekkers sou by die Groo~rivicr

omgespring en die vryhcidsideaal sou doodge

-bore gewecs hot," gaan hy verder.

.Presies so, st.em ons i.oc, veg moel; ons.

Maar sal die Burger ons nou meedecl wat die uits!ag van di.e ,verldesing" van 1899-190'2

was- ons bedoel met hoeveel stemmo die B'ritse mag by die stembus gewen het? En

ook wat die uitslag van die ,~verl~i·esing" was by Bloedri vier op 16 Oesember 1838, ons bedoel illet hoeveel stemmo die Voortreld{ers die meer-derhcid by die stembus oor die Soeloes .behaal het7

Indien hy ons hierdie gegewens kan ver

-st.rek, sal diL ons vcrLroue io die stembus as wapen om 'n volk ,·au onderga11g to red bes

moontlik nansienlik vcrsLerk.

S(dffi(Q)~

m

surnilll

e

~

~®"'

IDv

~

rt!~

VIR KW ALITEIT

EN

TEVREDEN-HEID DIE GOEDKOOPS

T

E

WYNE:

Fonkelwyn ₅

/-Lewenswyn 3/6

Vermouth 2/6

Hanekraai-Cocktail 2/6

Likeurwyn 2 /-Jeripigo, Rooi 1/3 Jeripigo, Wit 1/3 Soet M uskadel 1/2 Port 1/2 Worcester Hock 1/1 Pontak 1/1

Spesiale Sjerrie lld.

Sjerrie lOd.

BRANDEWYNE: Schoemanello 5/9 Ekstra Spesiaal 5/6

F.C. 5 /-I JENEWER 6 /-LIKEURS: Kcrsie-Brandewyn 5 /-Anys-Brandewyn 5 /- Gemmer-Brandewyn 5 /-Lemoen Brandewyn 5 /-Peperment-Likeur

₅

_/

-Van der Hum 5 /-JENEWER LIKEURS: Lemoen Jenewer 6/ - Suurlemoen-Jenewer 6 /-5/ -3/6 2/6 3/ -1/8 1/1

1

/

l

1/

-1

/-11d. lld. lOd. 9d. 5/ -4/9 4/3 5 /-4/3 4/3 4/3 4/3 4/3 4/3

5

/

-5 /-8/6 6/

-6

/

-5/6 5/6

5

1-5 /-4/6

4

/

-26/6 25 /-24/ -24 /-24/-: 24 /-24 /-24/ -24

/-Voeg by 0/- vir J"asste en tJotH:hl, en 1:!/G ,~rr

vnntjte wnt verg-oe<l &fil word by tcrugsrndlos;. Ons

lower clranl{_ in ons inhouers solnnl.: ons voorrndo -vfm l'nhoucrs het, e.n n-llccnllk ov voorwnnrdc dat. c.1!e

1nhoucrs blnno sesttg dac nnn ous (erug b<•sor~

word. \\"een" bottcl slca:urr~f<> knu ons nllecnlfl~

1n ons rio both!lfi, k1SKlcs drank vcrt_)al;, wnnr sulko

drnnl{' 'u tnlninlUrn prys \'an £1-J lS·O beloop. Imlieu

goe.dl~oper I'Jsslcs \'Crlang word moct u u ~le

ln-houcr~ n.nn ons .stuur.

\VorU ve-rl,oop ln 12·bott.ci-Jd.ssle!1 or Q .. gclllngvaatjte~

or f(J'otr·r. U k.l~sie van 12 lJottels l'nn \Vyu, Dran

-\Jewyn, J·enewer, Llkcul', Vern1outh en llanekrnal btwnt. 1'<:rmc.: .JC"':\l.D., J)ltJ!'O trciugchl no. sylyuo

Ii.fi.A., plus !relnl<Onunlssle. V.O.S. OUl)1'SIIOORS.

BESTE!. VAN

POSBUS

142

.

OUD'I'SHOORN.

.r

RfilA~~

(AtlE

Ni §K A

p

V

fi'@e

~

I

Xfn@t®

~

Msur~

KAAJP'§TAD

0

IBetalittg

geskied onmiddellik,

week

liks,

maandeliks of

soos

verl

ang.

6ES'l'f: rn;~;JlSENDE Pll\:SE.

MHNNAAR

&

!VAN

SCflOOR

'Eieuanr: OUS1'A 'b' llETIEF.

Teletoon %-02U.

0

.

B.-

MU§J[EKBUN

D

EL

'n Volk sonder sang . ...

is 'n volk sander siel!!

Elke Brandwag behoort die O.B

.-MUSIEKBUNDEL te besit, die Iiedere te leer en te sing.

Die jongste bevel van die Grootraad

is dat iedere lid die ,O ssewabrandwag-lied" moet leer en sing by aile O.B.

-geleenthede !I

Hierdie Bunde! bevat 22 pragtige kom -posisies met woorde, passend vir aile

byeenkomste, vrolik sowel as plegtig.

Pr

ys 2

/

6

Po

s

vry

3/6 insluitend 'n pragtige portt-et van

ons Kommandant-Generaal. BESTEL NOU!!

Ponbua 8576 - JOHANNESBURG.

Ond

·

ersteun

ons

Advert

eerd

ers

r

HOOFSTRAAY

,

DRIE

KI

N

D

EHS

~'AT

G

ES

TAP

HET

Onderstaande name is di6 vau ;;ommige van

die kinclers v>at by gclcenthcid vnn die I\om -mandaul;-gcncraal se vcrgadering onlangs naby

Swart.ruggcns 'n afstand van

30

myl tc voet ondernecm het omdat die :Padvervoerraad ge

-weicr hot om pennittc vir hul vervoer 11a die vcrgadering tlit to reik:

DOG'T'ERS

Susanna Venier, Helena Groenewald, J:len

-clriclla Harmsc, Elizabeth ZwiUinger, Helcen

Zwillinger, Anna l\lcyer, Johann~~ J3o~cnstein,

J"ina- Bodcnsi,ein, Hester Duvenhage, Beatriee

Gilbert, Jacoba van dcr Walt. SEUN

Josef dtt 'roic, Daniel }foyer, Johannes van Vuuren, l•'rcdcrik Groenewald, Jakobus Groe

-ncwald, Adrianus Blom, .Jan Carl Blom, J,ukas Wclgcmoed, Adolf Jonker, Diederik J3esier.

a

-~

W)

\

N'S is dwm

·sc1cur

di

e Unie,

so

w

el

as

]

mite

s:

'

gr-

c

nse

,

bekencl

vir

goc

i

c chukwerk

teen konk

u

rrerende

p

rysc

.

C""""

B

S'

l

'

E is

om ons te raadp

le

eg

t

~

in

ve

r

band meL

u

henodig

-LID

hede

.

Prysno

t

crings wo

r

d

gratis verskaf. E

ni

ge soort

d

ruk

we

l'

k van

..

vis

itek

a

a

r

te

tot

gel

e

erd

e

Dissertasies

word

ondeJ·n

e

em

.

JTO

U

K

O

ERS

Nil

orutd1ers, Uitgewers en soel1binders.

Di.e Laan,

S

tellenbosch

.

I

Zll

L

§

·

IPAARL

MANSUJ(TRUSTERS

EN

KLEREMAKEUS

Besoek

ons Snyersafdeling.

VERSKEIDENHEID

BAAIBROEKE, SOMERP AKKE EN MANSUITRUSTING.

.

GROOT VERSI<EIDENHEID RAKETTE IN VOORRAAO.

HERSNARlNG VAN RAKETTE £1-12-6 - BESTE SNARE.

SKRYF AAN ONS VIR 'N KATALOCUS.

~

'========

O=O=K=O=P===P=O=R=T=E=

"'R

=

,V

=

I=L=L=E====

====

c!

VO()R§ILA6

o1PY

WJP~1ElllE~~§

DlllE VlElllLllGJE VIEIRIBANNIER VAN

AIL

JLIE

JPYNlE

.HOOlfo'P'ilN, SINKINGSPYN, RUMATIEK,

VROUUKE

PYN, TA...'l\TDPYN

EN VERKOUES EN

INFLUENSA.

ID~e

V

(Q)(Q)rt[Ircet~k<err AR:Dli:~elk

lK.elr'

llda.aJrn

9

KAAJPSlf' AID.

1\rllantRaundt§itJT'aat

9

lBJLO

IEMFO

N

1rlE

J N

&8

U HANDELAAR U N

I

E

DAARV

AN

KAN

VOO

R

S

I

EN

1\l'l.E

VRA HOJYY

OIVI D

I

T

VIR U

T.E

BESTEL.

VIE

R

DIJ~ O.B., WOJ~;K, DAG, 2 DES. 19,12.

9' •

Op 2i Augusins 1941 hot dr. D. lf. '.\{alan die volk opgcrocp om kant te kics teen die

0 sewabrandwag omdat laasgenoemdc 'n konsep

-grouclwcL gcpubliseer het \'an 'n Clnisiel

ik-nasionale Jlepubliek wat toe dour die partyleier as bcLreding van die ,poliLiekc tencin" bcskou

W<IS. As die grootstc be,,·ee~rede vir sy oproep tov skeuring het hy die feit genocm dat, die O.·sowabrandwag ,die Lerre:iu van die Party bcl.rce het.". Die oorsaa!< van die broederstryd

spruit dus uit die partyfei·!w se afguns dat 'n ancJer organisasic as sy party seggenskap op pofitie!{e gcbi·ed sou verkry. En ten einde die part.y se alleenseggcnskap oor die tockoms van ons volk to red, is die volk toe opgel'oep om kant te kies vir die parLy en die volksbewcging

t(l vernietig. Die volk kon nic .,onsydig stnan Len opsigt.e v:m clio geskil nie en dam·om ,docn ons 'n heroep op aile Afrikaners om op die aan

-gewese pad met beslisthcid en sonder versuim to handel. ]~aat diL kort '1an duur on beslis

-sond wees !" So heL clio oproep tot. skcuring uiL die monel van die pari.y so volksleier gekliuk (Die J3mgcr 3 OH.).

Dour 'n dee! van die volk is crchoor aer•ee arm

hie1·clie oproep,

~naa

r

not .dour <=;n deol7 : ant 'n groob docl Yan die volk het geglo aan die Osse

-wabranclwag en uiemand sal sy oorLniging prys

-gee net op dio versoek van die een of ander politikus nie- a.! is dit non ook a! die grootste

boroepspoliti~us in die land.

Die gevolgo van dr•. Malan se oproep tot kant· kiesing was dat die Ossewabrandwag sower as die Herenigde Party van bo tot onder gesllcur is. Die vrugLe van sy ,Ieiding" was die groot

-ste verdeoldheid wat die .'\frikanervolk nog ondervind het, want diL hoL rcpnblikein van ropuhlikein geskour.

Ons moos loe vcrneem dat dit die Ossewa -bra.ndwag is wat die Party goskeur hot.

Ander Organisasies.

}\.orL da:uua. hot die oproep aan ,alle Afrik a-ners" ook weorklank geviod in die geledere v:m die studentcjeug en die A.~ .•. is op 'n paar plckko geskcur omc1at die

o

n

d

erst

~

u

n

e

rs

van

dr. Malan ni.e !anger wou saamwer-k met die res

van clie Afri!{aanse studente nie.

I

n

.Augustus

jl. kon dr. )\!'alan toe ook op Kroonstad :wnkon

-clig dat. clio A.l\.S. cleur die Ossewalm:mdwag gcskeur is en daL ,die C:dvinisticse J3ond besig is om in flenters goskenr Le word". '11 Paar dao later kon by die vrugtc van sy oproep ook

in sy ,·crbeelding op 'n ander plok sion swel:

,As daar nie versigtig te werk gegaa,n word ni-e, sal die Spoorbond ook deur die O.B. geskeur wore!," so het hy op J3et.ldehem voo1·spel. '.C or-loops wil o11s 11ct daarop wys dat nic een onkelo O.R-Jid nit die ;\ .K.S. bed:mk het nie en ook

gcen O.J3 .• Jid uiL clio Ca!vi~1isticse J30lid nio.

Sover daar hier sprako van skeul'i,ng is, het dit

dus beslis nie van die kant van die 0.8. gekom

nie. Oit was volgelinge van dr. Malan wat ingevolge sy oproep uit die Ossewabrandwag bedank 11ct, uit die A.N.S. bedank het, ,besig is" om uit die Calvinistiese Bond te beda.nk en

dit is dr. Malan wat sy eie party skeur deur 0.8.-lede daaruit te skop.

Die spol is duiclelik. Die Ossewabrandwa.g is clio clraer van die eenheidsgcdagte V<ln ons volk.

Dii. is die Ossowabranch1·;1g wat Afrikaners van ,·erskillondo insigtc bymekanr hou op grond van

hnl gemoenskaplike bloccl en t.oelwmsvcrwag

-Ling. t-lierdie eenheiclsgedagte staan in reg-strec!{se teenstelling met die party se verdeling

s-beleid. wat eH<e Afrikaner uitwerp wat nie ge·

willig is om sy oortuiging te verpand aan die koulwsgelo>oei nie. En hierclie eenheidsgedagte. blyk stetl{er te we.es as die verdeeldheidsgedagte

van die Party. Da:nom word clio con

org::misn.-sie na die anckr dour die party geskeur met

die 1·crskoning clat clii. ointlik die Ossewabrand

-w:~g is \vaL die doen O!llclnt clie Ossewabrantlwa~

weier om op bevel van die p:vrtyleier doocl to

gaan! Die volk moet dan tot oorgawe gedwing

wol'd deur die noodlottige verskcuring van alles wat vir hom cticrbaar is.

Dib is 'n verdere ont.wikkeling van dr. l\lalan

se politieke geloof wat hy by die nam·ang van clio sLrycl as volg bely bet: ,Die ,·olk wil nie

skeur nie. Die volk het eenmaul oesluit om bymeka:w te kom, en hy sal b:pneknar bly." (Die Ih11·ger 28 Aug. l9,H.) Or. Malan het so 'n sterk geloof in die vofk se wil tot eenheid gehad, dat hy gehoop het dat die volt{ as 'n gcheel uit die osse.wabrandwag sal bedank en

by sy pal'ty aansluit indien hy die volk met 'n sf{curing bedreig deur midclel van sy oorlog·

vcrklaring aan die O.B.

Dat hy skromelik in sy verwagLings gefaal hot, verhoecl egter nog uie dat hy sy poli!.ieke beroep benut om die skcuringsgevaar nog steeds groter omvang to laat aanneem uie. Die Korte .!!:n op Ceres hot hierdie , volksm:tn" nou blyk -bna-r sy Jaaste Lroefkaart gespecl, hoewe:l ]1y al corder subLicle pogings in daardie rigting aa-n -gewend hot,. Hy het na clio halfgekool~te pr o-pagandastof van , kroongetuies" venvys wa.t in ruil vir hul persoonlike vryheitl sekere prop<{

-,

D

R

.

M

ALA.."N

li

S

REGJE

R

ING

S

E

G

:HO

O

TST

E

BATE"

Sappe Hu

l

d

ig

S

y

M

aj

es

t

e

ilt.

s

e

Oppo

s

i

s

i

elei

e

r

,As jy die l·eiding van die Opposisie van die afgeiope drie jaar onder die vergroot·

glas neem, beset jy eers watter groot bate

die Regering in dr. Malan hct," het die

waarnemencJe Eerste Minister, mnr. J. H.

Hofmeyr, vcriede week by gelee,ntheid van

'n konferensie van die Vercnigde Party in

Johannesburg vcf'!daar. , W at ons betr.ef

is hy die rcgte man op die regtc plek. Sofanl{ dr. Malan Ieier is van die Opposi· sie, hCt ons ,niks to vrees ni·e. Dit lyk

vandag of dr. Malan desperaat is; hy wil

net tronf<·toe gaan. Eors was dit oor die

ossewabrandwag as daar maar' net 'n vin·

ger aan claardie vereniging gcsit word.

va.ndag praat I'IY and-2rs oor die Ossewa·

brandwag. Nou is dit weer as die Rege· ring dit sou waag om op te kommandecr·.

Waarom, vra ek u, sal ons dr. Malan

tronl<·toe stuur?

w

aarom van hom 'n

martelaar maak? IEk se weer, wat ons

bctref is hy die rcgt.e man op die r.egte plel<," het min. Hoflll'e.yr onder toejuiging

verkfaar.

gandist.ieso aantygings onderskryf, en loc as volg Len opsigtc van die 0.13. verklaar: ,As dit ons godsdiens, ons sedelikheid as volk c.n die

reg van ons gewete betret, KAN DIE KEIRK NIE NEUTRAAl. DAARTEENOOR STAAN NIE." (Die Burger 2l Kov.)

Die hulp van die kerk moet nou ingcroep word om die. Ossewabrandwag onder te sit! Net soos die hulp van die voll< op 27 Augustus 1941 inge· 1·oep is 'en die hulp van ,aile Afrikaners" op

3 Oktobcr daardi·e jaar met die tragiesc gevolg dat sowel die Afrika,nervolk as geheel as ver· skillende ander Afrikaanse organisasies met verdeefctheid aangctas is.

Dr. :\falan wcet net so good as ons dat die

kerk nit Afrika.ncrs van alle politioke oortu i-gings bestaa.n en clat inclie.n die kcr!l gehoor sou

gee aan sy oproep om kant t·e kies in die poli· tiel\'e twis,, die t1erk daardeur middefdcur sal

skeur. Ry wcet neL so goed as ons dat kan

t-kiesiog van clio kork in sy polit.ieke stryd 'n

hcrhaling op uitgebreidc skaa.l ''an 1914 S:ll

beLeken too da:n op verskille:nde dorpo 'n ,S

ap-kork" on 'n ,N<H.-kerk" in diesclfcle gernecrlte onLst.aan hct. Nogtans deins hy ni·e terug vir

hierdie aantassing van die Afrikaner se grootsto

heiligdom nie, sofank hy maar net daarmee sy

politieke doel !1an bercit{, nl. om die voll1 tot oorgawc aan sy feierskap te dwing me.t die aaklignede van sy skeuringsbeleid.

Reeds op Burgersdorp 'n paar maande gclcde

D

IE O.B

.

,

WOENS

DA

G

, 2

D

ES

.

194

2.

het hy die kork as handlangor probeer inroop

clem· die Gereformcerde Kerk 'n uitsprank ten

opsigte van nasionaal-sosialisme io clie mond Le

lc wa.t daardie kerk nie geneem hot nie, en dit

icn spytc vau die uit.clruklike uitspraak van gc· noemcle kerk so sinode da.t , 'n ''eroordelendo beslnit oor die een of nndex buiLelandsc -ismo

in die huidige: omst.andiglt'ede net daartoe sal lei dat die Geref. K·lltk as trekdier ingespan word voor een of ander se. propaganda·!<arretjie"

(Die Kcrkbl.ad 10 April 1942).

En op

15

Oktober jl. hoi, die H.ing van Stel

-Jcmbosch ,met dankbaarheid kennis geneem clat 111erskil van opinie op pofitieke gebi'i!d nic die eenheid op l{erkiike gcbied in die gemccntes va.111

die Ring verbreck het nic."

. Ondanks him·die nitgosprokc bcgeerLe van die

kerk om eenheid binnc die gomeenLos to bewaar,

kom die man wat eenma:il aanspraak op volks -leierskap gcmaa.k hot., nou en eis dat die kerk kant moot kies in die poliLieke geskarrcl, sodat ons volk volmaak geskeur kan word.

,:'lliskien", so hoop die partyloicr, , sal die volk as sy lmrk ook vau bo Lot onder geskeur is

soos clio volk, die A.K.S., clio Calvinisi.iesc J3ood en hopclik ook die Spoorbond, met soveel bitter

-Jwid vcn•ul woes dat hy die O,ssewahrandwag as die sondebok sal vorwerp."

Vir die ,volksleier" is hie.rdie spef 'n proef· nemi.ng m·e.t 'n baie onsekcre uitsfag, maar as

'n faaste wanhcopspoging om di·e Ossewabrantl· wag van die ,pa-rty se terrein" te ver'Wyder

-die oorsaak v~n die stryd- sal hy dit probeer.

Misfuk hy, wei, dan het hy mislul<- ,kom e!< om, so kom ek om".

JIEHJOON§J

iE

llLTING !

DIE VROUE-1\:0M~fAr-;J)O'S V . .U'I DlEJ

SKIEREILANDSE GE:l'J::RAALSKAPPE

hou 'n

Te

n

t.

o

on

s

telling

van han<lwcrk en klerasie wat gema·ak Js ten

belloewe van die afhankl!kcs van gcintcnccrdcs ln die

KO

JV

HTIEJEKAMEH

GROOTE l{EUJWEBOU op

DO

N

DERD

A

.

G

·

,

3

N

OV

.

1

9

4

2

01n 3 n.m. DIE lfA::-ID\VWERK EN KLERASIE SAL TE KOOP AANC:EBIED WORD. l\OFFIE, TE.E J<:N 1\0EK SAL 001> VEHT\001~

wonn.

'n Ges

a

mentlike

P

u

b

li

e

he

v

.

e

rga

de

r

ing

v,an alle Nasionaalgcsinde Afrikaners sal te

VlEN1f

E

IRS

I

OHOJRIP

'

in die

STADSAA

L

toegespreek word deur

D

r

s

.

M

a

la

u

en V

an

Ue

n

s

1m

rg

o

p

W

o

enscl

a

g, 9

D

es

.

19

42

om 2 n.m. onder voorsitterskap van

P

r

o

f

.

J

.

C.

van

Ro

o

y

volgens ooreenkoms tussen

Oen

l.

M

.

C

.

E

loff

en

Kol

. J

acob

W

i

l

kens

,

L

.

V

.

DIT WORD VERSOEK DAT BY DIE

GELEENTHEID GEEN ONDERSKE I-DINGSTEKENS VAN ORGANISA·

SIES GEDRA SAL WORD NIE.

•

DlE

O.B.,

v

VOENSDAG, 2 DES

.

1

9

42

.

Min.

Lawr

e

nce

S

couts·

Roep

Praktyl<

We

er

Un lewe

Van

Kaffer-In The Guardian van 19 November verSityn die volgende belangwekltende aankondiging: ,,Die Regering het onlangs £3 elk gcgee aan naturelle (Africans) wat inligting aangaande

ontsnapte gei·nterneerdes aa.n die owerheicl V·l!rstrek het.

,Die Minister van Binnelandsc Sake, mnr. H. G. Lawrence, hct daarna die gedagt·e onder·

skryf dat h!erdie voorval onder die aandag van aile naturelle gebring moet word en dat die owcrheid voortaan geen inligting wat tot die inhegtenisname van ontsnapte geinternl)erdes kan lei, ongemerk verby sal laat gaan nie.

,Eike .nature! wat juiste inligting verskaf, l<an dus voortaan vcrwag dat hy 'n veq;oeding sal ontvang. lnligting van hicrdie aard kan aan enige staatsamptenaar soos 'n polisieagent, 'n magistraat of ',!1 speurder v-erstrek word."

1V erri

g

V olh

sdiens

!

Lenings vir gesalariccrd

e

personc

Y

Crkrygbaar.

Term

e

uite

r

s

billik.

RAADPLEEG SASllANK

PAARL

:

-

PosbuS'

266

.

W

O

RC

EST

E

R

: -

Posbus

5

7

.

.

.KAA

P

STAD

: -

P

os

bus

2

38

7.

·

'

N

PRAGTIGE

KER

FP:J<J.'{.

BESEND

J

XG

no

u

ne

t u

itgcpak

IWJ£ MAAJ(

U

1\.EUSF:!!

by

PAROW

DIE SKIEREILANDSE MODERNE AFRIKAANSE DAMES-MODISTE.

ilE1'

U

DlT?

O.B.-SKRYFBLOK (ligblou) met

bypassende koeverte

2/6 posvry.

Bros

j

ure:

-( 1) Die lcwensbeskrywing van die

Kommandant-Generaal met drie

toesprake.

1/3 posvry. :

-(2) Knopie met die Kop van die K.G.

daarop .

1/6 posvry.

(3) O.B.-Vlag-Knopie. 1/6 posvry.

( 4) Rangbande. 1/3 elk.

Beste! dcur

0

.

8.-llOOFIO

VA

RTDEU

,

Groote

Kerkgebou

916, Kaapst.ad.

O

N

DERSTEUN O

NS

BLAD

W'fffl'

p

fTB

SM

k$ce;$

v©Uff

ce

O..oopb

taJZJff11

Studie met behulp v

an die b

c

pr

oef

-de

l

es.ings

van

d

i

e He

l

pm

ekaar

K

or-re

s

p

o

n

dens

i

e K

o

ll

ege

is die b

este

en

g

oedkooptso manie

r o

m

u

su.kses

in

di

e lew

e

te ve

r

sc

k

e

r

.

MEER AS 20

0

l(U

RS

U

S

SIE

Die Helpmekaa

r i

s d

ie

enigste

.Af

r

i

k

a

a

nse

m

Sui

d

-suiwer

opvoedh.llildigc

Ko

rr

espondens

ie

Kolle

ge

.Afrika.

llleed

s

mc

e

r a

s

16,

000

§

u

ude

n

1L

e

h

et

met

b

e

hul

p

van

on

s

1

e

sings

su.ks

e

s

b

ehaa

l.

Ook

U

kan

d

it doen

.

P

o

s

die

Koepon nog v

a

ndag

vir

grat

i

s

bcsonderhede

Dle Beeturendc Dlreii tcur,

Helpmekaar l{orreepondensto Kolleco. Poobub 3~12, Voortrekl<crgebou,

JOllANNESBUHO.

Stuur my alleCI>Ifet besonderbede omtreot 'II

'ttoM'cspondcu.stc Kureu11oo..

El< otel bClAnl! !II. .. .. .. .. .. .. • . . . . . . .. .. • ...

N3:8.Cl: . . . .. . . .. . . ... _ ... . . ... .. Acl.re:a •••••••••••• • •• •• •• ... . . ··· · · · · ·•

(O.IJ. 4. Nov. J!lt2) , ...•...

Besturcndo Dlrcktcur: Dr. H. G. Luttlt:;, M.A..

(S.-A.), D.Lill. Cl Pllll. (Lefdeo).

Mcdc-Dircktcurc: J. H. Creljbc (voors.), S. N.

va-o Vuurcn, P. Joubert~ P. J. v. z. JinHtngh, A. C. v. W. Stroh.

KORRESPONDENSIE

K

O

LLEGJE

JOHANNESBUR

G

.

Posbus 3512.

!FOOD 22

-

3512.

VREEi\iDE ONKRUID OP

EIE

BOD EM

(, Tuinior")

l'rof. J,. J. du Plessis hoL oolangs in 'n

{,ocspr::tak beklcmLoon da!. die wcroldomwcn

tc-ling wat taus aan die gang is, 'n oorgang is

\':lll ,demokraticsc vryhcid cn gelykheid," na

,gesag en ,·erantwoordelikheid.'' liierdic

woordc was \'ir Die Trans,·aler eens Le ,-eel on in sy oorborrelendo liefde vir die

demo-krasie probeer die bind dan sy lcsers 'lt)·smaak

dat. ,,·erantwoordelikhcid en ~esag" nou ee

n-ma:ll nie te rym is met. die begiusel van

71soewereinitcit. iu cie kring" nie. Ve

rant.-woordclikheid en gesag ,word blykbaar as iets

ui1. die bose beskou.

'J'uinier kon nio l1Clp om hieroor

w

lag nio w:lnt dit het hom Ina~ dink aan 'n ouder

-vinding wat hy me(, ccn van sy vrugtoboorde

gehad bet. In die boord was daar peer-,

pcr;:ke- en appelkoosbomc. \'ir 'n pa3r jaar

(daardio tyd toe hy met. aile geweld in die p:ulement wou kom), het. Tuinier nie die bome

gesnoei en die board ,-ersorg nic.

2\La.w.

die I.Jomo is ,·olle domokratieso \'ryheid toegoken -elkccn kon maak soos hy Ius hetl 'l'oe 'l 'ni-nicr 11:1 'n p:1ar ja:l.r weer in die boord kom, moes by Lot sy \'orbasing aauskou hoe die waLorlolo van clio pccrbomo en allcrlci andor onkruide die hole boord \·ervuil bet. Die arme perske- en nppclkoosbomo kon hierdie

''erdrukking nie wcerslaan nio eo was aan die

wegkwyn. Ook die pcerbome was nie gesond

nio. Die watcrlote en onkmid hot. hulle uit -gcput sodat die n ugte Jdoin en sieklik was. Die insekte het, daarin krioel.

•

Die bome is aan hul vryheid oorgelaat en

die gevolg was dat die hcle. boord daaronder

gely het.

N ct so is di t met 'n vollc Word aan eH1een

vrye spel gegse in sy demokratiese vryheid en

~e.lykheid, dan vind ems sonder uitsondering

dat die persoon of groep w:n oor die meeste middels of jakkalsstreke bcskilt en dus mscr .,waterlote en onkruidsgcwasse" kan uitsidet, spoedig die oorhand oor die swakkcres en min·

dergegosdes kry. Die ,~lorkeres" maak dan

van hul posisio misbruik om die ,sw::t.kkeres"

nog Yerder uit; i.e buiL. Dio gevolg i;:; dat die

bolo volk daarondcr ly1 want. nie aileen word

'n gcdeelte omlerdruk nic, ma:w diegene wat;

ocnskynlik in die beLcr ]lOsisie is, is \l·eens

die baio , watcrloto en onlcruidgewasso" a.s

gc-,·olg van die wclig<' bc~ta:m in die meesle

go,·alle fisies en mor('d ,·ersw:lk. Die mens i:,

nou maar cenmaal mcns en as hy \'rye •cue!

~cgee word gaau hy homself tc buitc.

Om dns na \'ryhcid en gelykhcid in dieselfde

nsem to strcef, is onmoontlik, want die onder·

vinding het oor en oor geleer dat demokra·

fiese vryheid tot niks a.nders as ongelykheid

lei nic; tot ontsettende armoed.~: teenoor uiter·

ste rykdom, tot gei\Onsentree-rde politie!te

mag in die hande van 'n paar teenoor di>l>

massa wat slegs as stcmvce uitgcbuit word,

tot vyandiggesinde klasse bin.ne die samele·

wing, ens. Is dit nof: nodig om te wys op al

die vrugts wat die Afriltanerdom van sy

,de-mo!~ratiese vryheid en gelykheid" gepluk het?

Ten einde 'n gelukl;igt• t·H waarlik vrye

vollcsbest.aan to vcr~ekl·r ll\O('t. daar geso.g on

,·erantwoordelildlOid wecs, nie 'n dcspot.iesc

gcsag om die men:; :;y nonunle vryhedo te on

t--ncem nio, maar om hom sy verantwoordelik

-heid teenoor sy medemens te laat beser. Not

~oos die pcerboom iu sy cie belang en in b

e-l:J.n~ van die hole boord ~erecld gesnoei en in

toom gehot1 moet word, moet. die enkoling

hom/haa.r onderwcrp nan die gcs:~-g wat in

be-lang van die gehccl uitgeoefen word sod::t.G

hy/ ::.y sleod:; van die veraotwoordolikheid

t.conoor 'n vo!ksgenoo!. t'll die volk as gehecl

bowus kan wces.

Oiegene wat gesag en verantt'JOOrdclikhcid vr·ees, verraai daardcur hut neig~ng tot l

os-bandigheid en

onverantwoord

cl

ikhei

d.

!lit

i

s

juis dicsulkes wat die meestc be.ho-efte aan 'n organiese gesagsordoning h"et .

SES

,

J

A

VYA

ND

,

NJE

JE JB

R

O

E

JR

!"

Die Nasionale koerante wat hoofsaaklik puL

11it Joodsc ach·encnsics, wcier nOf.!; konsE>kwcnt

om ad,•crtensies ten behoewc

,·an

die republi

-keinse Volksbeweging op to neem. So he!; Die 'rr::msvalcr onbngs nog weer gcweier om 'n

kennisgewing van 'n 0.13.-vergadering op Ut

-recht a.~ a<lvertcnsic to plaas.

W.t\l?EN§

K

O

liJ

EN DliE O

.

B.

§

'f

lfJ

JI)J

liiE-S1I'lU

J

K

K

E

Die cerste van die reeks amptelike

O.B.-studie-stukke wat in aansluiting by die

bros-jure: !Jiie O.B., Vanwaarr en Waarheen, deur

die Grootraad uitgevaardig word, word

volledig in die Novembernommer van

Wa-penskou, die amptelike orgaan van die A.N.S.,

afgedruk. Hierdie beleidstuk gaan oor die

gcsinsbelcid wat die O.B. voornemens is

om in die toekomstige Boerestaat in be-oefening te bring. Brandwagte word gevolg-lik sterk aangeraai om die jongste Wapenskou

aan te skaf. Bestellings kan gerig word na

Bus 28, Stellenbosch. Die intekengeld vir

'n volle jaargang se nommers van Wapenskou

is

5/-

,

vooruitbetaalbaar. Enkele nommers

kos 1/3.

Brandwagte sal ook belangstel in die

arti-kel: Demokrasie of Volkstaat, die Keuse va11

die Afrikanerdom, van dr. P.

J.

Meyer, wat

ook in hierdie nommer van Wapenskou ver-skyn. Hierdie artikel sluit aan by dr. Meyer se vorige Wapenskou-artikel: Die

Toekom-stige Ordening van die Volksbeweging in

Suid-Afrika. Ander belangwekkende bydraes in die jongste Wapenskou is o.a.: Ons Ver-houding tot die Tradisie, deur prof. dr.

A. ]. H. v. d. Walt, van P.U.K. vir C.H.O.,

Die Belang van die Protektorate, deur dr.

F.

J.

Language, van U.S., Rassevraagstukke

in S.-A., deur drr. Coertze, Van Eeden, en

Language, alma! van U.S., Die Biologiese

Opvatting van Misdadigheid, deur

J.

D. de

Villiers Truter, Arbeid en

Roepingsbewus-syn, deur

J

.

H. Coetzee, ens.

Die volgende verderc bydraes In Kaapland tot one

fonds vir hulpvcrlenlng nun afbacklikcs van ge!nter·

nccrdes IB aan Die O.B. bcl<end gemaral<.

Reeds erken . . . . . . . . . . ~ev. M. Oosthuizcn Stanford

Vricndln Beaufort-Wcs. . . . . Vriendc Beaufort·Wes . . . . . . . . . .

Bydmc Stclienbosch Vrouc-Werkgeselskup

vlr Oktobermaand

Portervlllc Vrouc-Kommancto 13ydrae

Novcmbcrmaa,nd Uplngton Vroue·Kommando ..

Pcnkop Christine Lombard. Malmesbury Pcnkop Koos Smit, Malmesbury

Papendorp Vroue-Kommando :.fur. J. Maree Paarl . . . . . . . . . . £ s. d. 4, 732 3 s 17 6 1 5 0 5 6 5 0 3 15 0 1 10 6 2 6 4 0 3 0 0 10 0 H.7H lS S

RYlHt~E TOl' AAN130D H/GE:'U,. SCUOEMA::"'.

needs erken . . . . . . . . . . . . . . . . . . ~28 10 o Vcldl<t. J. W. H. Obermeyer S.utherland . . 5 0 0 £33 10 0 TRANSVAAl. TOT H NOVEMliER. £

_"·

d. Reeds erken

..

.

.

.. .. .. 9,761 4 9 l{witunsic No. 1305 Bydrac 2 2 0

" ., 1313006 7 lK{oomtnmmando 11Al eando 11A2 n 11A4 5 5 s 0 0 2 " 1308 Kommaudo 9!32 1 18 9 " 1309 Komms:ndo 9B1 16 14 0 " 13.10 Kommaodo 8C2 15 0 0 ,. 1311 1-;.ommando 2 .. 7 6 ., 1312 }~ommando 2B·1 •1 12 0 " 1313 Kommando 9B6 1 0 6 13H Kommando 2A6 3H 0 ., 1315 Kommando 2B5 1 0 0 " 1316 Kommando 3CS 3 2 6 " 1317 Kommando 1C6 7 16 0 " 131$ Kommnndo 9B5 3 2 6 " 1319 Kommando 7C1 12 6 " 1320 Kommando 9A6 11 5 3 " 1321 Kommaodo 3C4 13 19 () " 1322 Kommando 9B7 1 4 0 £9,863 311

O

.

JB

.

KJEI

R

§FEESKAA

R

1I'E

!

!'

'n Keuse van vier pragtige kunswerkies

met passende versies.

P

r

ys

6

/

·

p

e

r

d

o

syn

(

p

o

sv

r

y

)

insluitend koeverte.

Verkrybaar van:

-DI

E

O

.

B.

, W

OE

N

S

D

A

G,

2

D

ES

.

19

42

.

Hooflmntoor: Resorwe-fond3 £113.000

St.

Johnstraat

65

, B

LOEMFONTE

I

N

BEGRAFNISSE, KISTE. I<RANSE. GRAFSTEN

·.:;-~~·~~,~~=~=-u~=~=-o~· ~::: ;;: = :: :: o :oo o;:; :=:; :::oo<o~

I

~

~

G

.

A

.

lF

JI<C

IHIAR

lDT, JBJP

K

.

l

(

t

O

.

JB.

.

H

O

OiFK

W A.JR

T

I

JElf{

Posbu's 8576 · · - JOHANNESBURG.

I

EN

P

BO

D~TE WL~

D

E

LAAES

l

t.U\.8.3Th'ERm l'S'l'EJI.H'!' A .. tt~l:

' - - - -- -- - - ---- -- _ ~~~n

JEJLOE

Th'

.liFONTEJIN

°~~~

=====-:.

-

-

-

-

-..:;;:.

-

C,.~ e o o o o ' = ' = o o o o ~ o o

=

= , , = , o o ~

G

E

JBOOR

T

JE

.N

EL

.

-

Aan mnr. en Hoof-Kommandante mev. M. C

Nel. Smitskraat. Pearston. 'n fris O.B.·dogter op 12 November 1942. Naas die 1-Ieer ons innig-e dank a.an doktcr en vcrpleeg-ster.

<[;ONRADlE. - Aa·n mnr. en Vcldl<ornct mcv. Plct

Conrnd1c, F.C.M.I.-geboue, Harrismlth. •n fris brandwa{;-do;;tertjie in die v-roe~ urc van Sondagmore.

AJbci gesond.

VAN .0\'K. - Aan liomdt. en mev . ..f"rullo van l>yl{.

Rlnton.lstrn.nt, Sl~wel.l. Port Eli:t.abetb, 'n Cris Brandwas-seun op 22 November. :-:aas die .Hccr ons

dnnlt ann verpleegster.

JH!UWJE!LliK

(j)DEND.-\AL--SWAI"J,I'OEJ.: Die famll!e en vriende

van Veldkornet Dulvie Swancpoel co Pict Odendaal word hartllk ultgeoooi na hul huwe!ik (O.V.) op Woen!;· dag 9 Dcscmbcr l!l12 om ll.30 v.m. i<l die Ned. Ger et-:Kt!rk, Rouxville. Geen kttartjlcs. Geen resepsie.

JO)lE Vrot:c-Kommando van Sutherland trcur oor <lie plotsclinge heengaan op 19 November v:~>n 'n g

c-llefcte en pli~;sgetrouc Oms!cr, Marletj!e Olivier. Age

-rende Veldkornettc van dl<> Wyk-om-dle-Dorp. Ons mls haa.r en br_lng hulde a.a·n haar oagedagtenis. Ons innige

meegevoel met haar cggenoot en t wee kindertjies.

Rus sag - Oos sal koers hou.

Jla.ar treur-cnde nlede-Orusierc en Brandwa.{;tc.

TE

K00P

wl'N. - 5 gellint; Port 30/·. Anl<er 43/6 . 5 gelllng Muskadcl Jerlplgo 30/ ·, Anker 13/G. 5 gellino; soet Muskadel 27/6, Anl<cr 38/6. 5 r;elllnr; Worcester Ro•~k

of soet SJerrie 22/6. Anker 32/6. Cclewer Bonnlevalc stas!c. Termc: - Kontant of K.B.A. Beste kwnliteit

gewaarborg. Vaatjte.s moet terugr;cstuur word. J. 0 Jonker, \\1_{cltcvl'cdC·\\}1_{ynmn.kcry, I~osbus G,} r-.n. _Boo

-nievale.

'f'U~EL-AartapJ>Cis van die beste kwalileit teen 17/6 per sak. Bestellings word net K.M.B. aangeneem

Bestel Yan: S. 1'. Gerber,

J

•.s.

Serpentine, Dlst.

George.

]FRIES 1\0ElE co VERSE van nou tot Juniemaand In mel!< en swa-ar lo kal r. Goele meikcrs. Pryse

ens. op aanvraag. .L n. 1~1ctersc, nus 12, \\:inbth'g. "'AltT.~l'PJ::r.s. - Moo! VM'S ta.felaartappels. No. 1.

f'ii 17/G: No. 2, 16/· per 153 pond. Gelewcr Scroent lnc-sylyu - K.M.B. P. G. J. llarmu-d, Serpentinc·sylyn

):-. .1{. \ \rlltl(!'f'rtC'SS.

TE

KOOP

pLANTJIES, gesond eo sterk: Barberton Madeliefies

(Daisies): 3/6, 15/· en £6·10·0. Amertknansc noomnn,;cllerc: Ida,ho Beauty (pcrs), Regina (I!gptenk),

Salmon Regioa, Corona (donkerrooi), Pionier (roos·

plenk) en Rex (bclderpienk), 3/6, 15/· en £7. Dairy Maid (wit met pienk·pers strepies) 7/6. £1·10·0 en £10. Pryse per 12, 100 eo 1,000 respektlewelik. l<.M.B., posvry In Uille. John Smlt,

nus

80, Tzauceu.

TE

KOOP

A

NGEL.lEIU'L:\NTE. - Sterk gewortcldc A.ogeller

-plantj!cs - Regl.na (l!g·roos); Rc:< (hcldcr-roos):

Corona (donkcrrooi); Salor lteglnn: 3/6 per dosyn; . 15/- per 100; !7 per 1.000. Dairymaid (wit met fyn

roos-strcples) 7/6 dosyn; JDniJo-neanty (pers) 7 /G dosyn. K.)f.J3. allccnlilc Posvry Unlc. :t'hos. Do•u•,

l'o~1ms 51, 'l"znnccn.

Bk~TREKKING

GEVR

A

0

JB

·OI;'I:'ISlER met ,10 jaar on<lervioding lo alge

-• • mcne handei::uusbeslshcld, socl< 'n nndcr

bctrckking. Tce:nswoordig:e ·wf:'rkkrlng vyandiggesind.

Cetuigskrlftc en besonderhedc op navraag. Skrywe aa11

G. J., l'osbu< Hll, Ii:•ar•tad.

W AKKER jong Afrikaner (21) met kennis van boer·

dcry en 5 jnar prnl<ticsc ondcrvinding vn'n .,Cate

r-pills:r" en ander 'l'rekkcrs, soek 'n bctrclddng as

rrreJ<kCr·dl":!lWC:l" Cn Ulgcmcne reparasie.'J Op 'n

Afrik~.t .. n~r plaas. Sl<rywc aan: J. f•. SmJth, Stn.hlH -winJ.:cl, P.l~. Amalfi.

K

lC

RSW

ENSE-TAR

l

EF

JEEI'EUli'l'E ruimte sal In ons uilgawe vao 18 Ocsember

vcrkrybaar wees. vir KERSWENSE. Tarief 2d. per woord en 6d. vlr ell<c afsondcrllke vcrsreH of naatn

Minimum 3/· per plastn~;. Koplc~ moet d!e O.B. bereik

nie later as :-.faandag, 14 Dcsember nie.

Ultr;e,;oo dcor Voorslag (Etlms.) Beperlc, Kamer 016,

Orootc Kcrlq;ebou, Adlderloysttaat, h =pstad, en gcdorlc

<lew- Pro EcclL'tiill-Drul<l<ery, Die L:Mm, SteUenboscb.

A

FRIH.A..llffiRS LOIS'l'ER mER! - Hler Is dle g:.~.ruJ wat vir ·u die goue elers sal Je: Bestudecr oru:-Korrcspoodenslekursus in Boekhou deur mediwn van

Afrikaans o! Engels slegs vier roaande lank eo word

dan •o gekwalitlscerde Boekbouer met 'n goele salerlo.

Ons kursus is goedkoop en docltreaeod. Oos waart>org.

ultmuntende resultate. Ons SJ>cslal!seer ook In

Ns.-tuursene3lng. Llggnnmsbou, Skoonheldskultuur, Magne-tleae Persoonl!kheid en EuergleboUI<ursusse. Laaago·

nocmde kur.ausse word r;ratls uttgerelk aao ons Boetr·

holl3tudente. Bcsonderhde gratis van: Unle-Boel<hoa

-kol.lege, l'osbuo 3Z, 8Jo:<andrlll>.

DlE

M

ODERNE

KLEREMAKERS

(Die Afrll<aansc 1-'lrmn) 0

VIR 'N Bill'fENGEWOON DEFTIGE EN GE· RIEFLIKE DAMES· KOSTUU~1 OF MANS PAK

KLERE, PROBEER ONS EERSTE. DlT IS

NOU TYD OM 'fE LAAT l>IAAK, DAA.R MATE· RIAAL DAAG!..D<S SKAARSER WORD.

0

Sk,ryt om monsters en mantvorms.

GROOTE KERKGEBOU

306

3<le Verdieping - - - KA.APSTAD.

Fom.ll

62

iPoshllll€l

53

rHI

JE

R

IL IB

R

0

l\Tf

«'J)f?,q te weet dit 1is die pleUt waar

u

&:.a!lli ttoop na u smaaet en sover u ba~aro dit toelaat

jBIElTIE&<IEINI oneincJig veei vir u, waali' 1!.'1

met vriendelihheid bedien word In an eie taal. Veo:rtvol'ili~ll. OOIDOOLBUUIG, ll'vl. Horofo~tl, tGIH)BI.EflSDAI!., illl II!lcnaav: D. D. DlJ I<.OCK

'J!'OT

lU D!ENS!

W. M.lih. A.J\\.NlEI!ZWJElElL.

I

1

---

----

----

----

---

---~ ·

mgcm~ IXlaet~aitil<Mi' ()i'i .ProdMh.ae ~tt~.J.

0

$pesialis in Dames Tabberds <m Manspakke~

()

Mans en Dames Sk.oenc 0

H:rodeniersware teen die bi.llilw~o

pryse 0

mcwtellings word opgeneem en c~

clldlili by u buis afgelewer

0

IXlfo. ll\'IMWIE• 0Ul l!ii.9.1'il'JCDA8'1i"lffi&:!.A'ii'0 !rO~ft 83 - !i'>OSitlUID 613

IffilEA\IUJFOR1I'

o

WJE§