1
Talking Heads:
De Anatomie van de Taal
Rik Vandenberghe
K.U. Leuven
Voor 1810
Vicq d’Azyr,
Traité d’Anatomie et Physiology 1786
Diderot et d’Alembert, Encyclopedia, 1751
3
1810
1861 - ...
Anatomie van de cognitieve functies in de intacte hersenen
Analyse van cognitieve deficits bij
patiënten met focale hersenletsels
‘Wernicke-Lichtheim-Geschwind’
model of language processing
1874 1885 1886
Der aphasische
Symptomenkomplex,
Breslau: Kohn and Weigert
On aphasia, Brain, 7, 433-484, 1885
Wernicke C, Die neueren Arbeiten über Aphasia, Fortschritte der Medizin, 1886
7
Lezen van woorden
9
Modellen van hersenwerking
• Modulair model
– “Box and arrow”
– Seriële schakeling van deelprocessen
• Interactionistisch model
11 Semantisch systeem Phonologisch-lexicale verwerking Phonemische buffer Articulatorisch programma Motorische uitvoering Feature extraction Structurele descriptie
mier Geschreven woord Lexicaal-orthografische verwerking Lexicaal-phonologische verwerking Semantisch systeem Phonemische buffer Articulatorisch programma Motorische uitvoering
13
Gespecialiseerde hersen-centra
Gedistribueerde hersencircuits
X
15
rCBF
K2- rCBF
K1(proces
i+ proces
ii)- proces
iiEnkelvoudig hersencentrum
Systeem
X
X
Principe
• Als de globale synaptische activiteit van een
populatie van neuronen toeneemt, neemt
17
19 F re q u en tie ( H z) Tijd (ms) Spontane spraak Geroteerde spraak Gefilterde spraak
Scott et al., Identification of a pathway for intelligible speech, Brain, 123, 2400-2406, 2000
Sp: spontaneous speech
phoneme discrimination possible acoustically complex
RSp: rotated speech
no phoneme discrimination possible acoustically complex
Vco: noise-vocoded
phoneme discimination possible acoustically relatively simple RVCo: noise-vocoded and rotated
no phoneme discrimination possible acoustically relatively simple
21
Visuele input
R
ANT
POST
L
LVF
RVF
23
• Fragmentatie van de betekenis
31
A & C: Druk linker of rechter knop
naargelang van welke van de onderste stimuli het meest gelijkt op de bovenste qua betekenis
B & D: Druk linker of rechter knop
naargelang van welke van de onderste stimuli het meest gelijkt op de bovenste qua grootte
Semantische associaties
tussen concepten
L
Semantische taak met afbeeldingen
Gemeenschappelijk semantisch systeem
Semantische taak met woorden
35
Fragmentatie van
betekenisverwerking
37
Categorie-specifieke deficits
Verklaring
• Sensorisch-functionele hypothese
39
Primair progressieve afasie met
woordbegripsstoornis
41
Zinnen versus
random woordsequenties
Vandenberghe R, Nobre AC, Price CJ, The response of left temporal cortex to sentences, The Journal of Cognitive Neuroscience, 14, 550-560, 2002
45
Besluit
• Functionele beeldvorming in combinatie met psychofysische experimenten laat toe om de relatie te onderzoeken tussen organisatie van de taal in het intacte brein en de re-organisatie in pathologische omstandigheden
• Het leert ons niet enkel waar taal-gerelateerde
gebieden gelegen zijn maar ook nieuwe principes van functionele organisatie
Besluit
• Onderscheid tussen
– Klassieke perisylvische taal-area’s die voor woord-specifieke processen instaan
– Gedistribueerde representatie van betekenis – Combinatoriële verwerking van
47
Met dank aan
• PhD studenten: Mathieu Vandenbulcke, Leen Vandoren
• Dienst Radiologie: Ronald Peeters, Paul Van Hecke
• International collaborators: Marsel M. Mesulam, CNADC, Northwestern University Chicago
• FWO
• KU Leuven OT OT/04/41
• Indien u geïnteresseerd bent om als
proefpersoon deel te nemen aan dit
onderzoek, ongeacht leeftijd:
– Mathieu.vandenbulcke@uz.kuleuven.ac.be
– Leen.Vandoren@med.kuleuven.ac.be
