Invloed van landbouwzout op opname van graskuil = Effect of salt on the intake of grass silage

l

.. _,

.

_{,. " ' , , . ,: ; ,. c. : . . - . .:.}

,,..m 1 . 4.- . l . ,,,.. +:;+>,v>w ?,+.',-:z ':,.:.k.

."

,,,: :..> ,.. *, . .. , 2.2{k',+:A

.,<, ., ..r ,.?. ,,:$p _{;,,. ,;j ..j} .aal. < -., ,,;:.l . ,. . .i"': 7, ,i;

, , < ! S , ,. v..., '

: . i , .;L:;.; : :.i;!:cj:i,,. ,i, ' > :: ;,, .,L!,,:*;,

,:

Y';:

*"

,-,, , .:, .. _{.,.,x., z -.,} . ., _{;;; .i;} , _{., ..:;,,;., ,,. , ,.!li - .} i % , :::>>,<i , >),.T. ,?f .'

L :, ? .

.

.. ,

.::..c

,

$ ~ i , ~ / , ~ - & & F $ T A T x 3 ~ ~ $ ~ a ,

Ru~ByE~u:~waEP-Ig~

"i.

?r:

_.

* I ,._

, ! . i ~ ' ; ~ j ! . : , P , ; . ? , +;;.!,+.,;G r ,,w! 57, , z ~ : ~ ~ < ~ ~ < : : ~ ~ ~ ~ j ~ z s , ~ ; , ; ; : . ~ ~ ~ - , ; x . ~ ; : . ~ ; ~ ~ ~ j?..7,

T ;. ~ ~ - $ ' , ~ ; ! ; j ~ ~ , ~ , i e ~ ~ . : .q,/, r-bc,:i+:.:?r

.,

... h -. . ..i7:.d::::. ! - 1 '-' a . y. .,q .

:

>t;:,.,,.

'. E:..-: ;fFi ~;,;:~,j$:<,:~ ",..b ,~ j, ; a,: ,;_L T+;,; .,- b

;:

:;

. t

:. . , : : , : o . . . . ,

, , , ,. , ! . . , , .,\*t~m'~:,.>:*~~%!!'~ '!r

!....:(:G :;i:;::-,;- a ! , ;: ;

,.i:eT,,;:i ,jt

..!.:

.

,:,: , .. .., -:f;.:.. I.

-:+ :,:,-'T. ,<,, -,., ,f .,,,. J,,-: .,,* ~.,.. ,+. i;';,.: , , ,;.. , L .i,?., ..."v,,,:,.,+<; , & , ; Y . - * , ' : : ? : < . ; ;.L!, = - - : i , : . , ' , ; $ . $ , . .

G:.J?. - .. - * . , ,> . . .

- - r . . ( 4 1 . 2 ... 8 . . , - . ... - . ,

..

,. . . , .

.

I ..

-.

.. e,'.>,:: L:..!~~,;:.-~.;~:~~": ;,:,,y: .:??:{i::.-:.

L. > . : L . .,i9 r - - . < ' . C M . . . ' < . ' . ...,. , . . ' I . ...,, - . 7 . . , * , ; , . " , ,, :, z " . . : L. : .; ; ..:?L'.' ,: 7.9'. I <'-1,": < , . . t :i"

.

Cr,Qr$h... ,,..L *1.'3*,+." .y.,,:.. t , s: ,,\j;,..::;!!j::;;:,,;,. :..;;:l;';: :'c! c>tíí -. , r e * $ . - < p k ~ ! ~ , ; ~ ~ * ~ ~ ~ ~ ~ , ~ ~ ~ : . . ~ : . ~ : ~ ? ~ ~ ~ : ~ : ~ ; ~ . . : : ~ . > ~ ~ ~ ct...,7x .: -~~~;~,~!~;~:.*:gh::i i:,, .,. , - , , , , ! , , .,, c : : . , - . ' . ,

'.:

. . . . . , , . . % A S . r :.. r.+* 2 j h t,,,.,.;, ::,,,. , ,,< 3:?:$?L,.:L :,.;a :,::,'; k:,&?h*3z- ;<., >":!h d ) ; ,;J;';' ,,,;I .,,, ;..;;gf?J$<j ;;::,,

:i,!~<~j;:;;;~<;;;z.;.<c;~,

. -

op

' . . . i " . . . . - . : . . .

r n g i . ~ .

~,~:~;.~~~e~a'

;

r , .~ ; , . ) .. ' . , . . '.. . . ., 8 , . . . - , , 2 , - .i

._

. -.

.

, . . . . I < , _. . . ,. , . , .,. _{.. . ..} . . :. ' . . ' C . ~ . . , . i . , , . .. . : . , . - - , . . , . ,

APPORT

NR.

70 ..

'

. -. . " ,

.JUNI

1980 - .

PROEFSTATION VOOR D E RUNDVEEHOUDERIJ Lelystad

INVLOED VAN LANDBOUWZOUT OP OPNAME VAN GRASKUIL P P P

Effect of salt on the intake of grass silage

(Summary in ~ n ~ l i s h )

ing. A.G. Hengeveld

blz.

-

1. In1 e iding

2. Proef opzet

3

Uitvoering van de proeven

3.1. Voederwinning 3.2. Opnameproeven

4.

Re sul t at en

4.1.

Proefvoer 4.2. Krachtvoeropname

4.3.

Ruwvoeropname

5.

Bespreking van de resultaten

6.

Samenvatting en conclusies

7 .

Literatuur

Bijlagen l en 2

TABLE OF CONTENTS l . I n t r o d u c t i o n 2. Design

3

Experiment a l

3.1

.

Harve s t i n g 3.2. I n t a k e e x p e r i m e n t s

4.

Re s u l t s 4.1

.

Roughage 4.2. I n t a k e of c o n c e n t r a t e s

4.3.

I n t a k e of roughage

5

D i s c u s s i o n

6 .

Summary and c o n c l u s i o n s

7.

R e f e r e n c e s

page

5

Appendix l and 2

1. INLEIDING

In het verleden heeft het Instituut voor de Bewaring van Landbouw- produkten

(IBVL)

in ons land vrij veel onderzoek verricht naar de conser- verende werking van zout bij het inkuilen van gras (4). Uit dit onderzoek bleek duidelijk dat zout het inkuilresultaat in positieve zin beïnvloedt. Bij gelijke doseringen wordt met zout nagenoeg eenzelfde kuilresultaat verkregen als met suiker. Met suiker of met suikerhoudende produkten, zoals melasse, wordt een hoeveelheid voederwaarde toegevoegd die groten- deels in het kuilvoer aanwezig zal blijven.

Zout heeft daarentegen geen voederwaarde. Het vormt eerder een ex- tra belasting voor het dier, aangezien het zout via de nieren moet worden uitgescheiden. Er is tot op heden echter nog niet gebleken dat de dieren enignadeliggevolg ondervinden van een behoorlijke portie zout. Een da- gelijkse opname van ca. 800 gram zout per dier, en gedurende ruim 1 maand, gaf geen problemen met de gezondheid

( 7 ) .

Wel dronken de dieren meer. In het versterkte rantsoen werd bij dit onderzoek naast hooi ca.

4

kg droge stof uit graskuil opgenomen. De zouttoevoeging had hier een positieve in- vloed op de droge-stofopname in vergelijking met een rantsoen van hooi en graskuil zonder zouttoevoeging.

Bij opnameproeven, waar onder andere kuilvoer met een zout- en me- lassetoevoeging werd verstrekt, bleek dat van het kuilvoer met melasse significant meer werd opgenomen dan van het kuilvoer met zout (2). Deze resultaten stemmen ten dele overeen met praktijkproeven op de proefboer- derij '!De Waag"

(l).

Hier werd de opname van najaarsgraskuil, waaraan suiker, melasse of zout was toegevoegd, vergeleken. Van de kuil met suiker en met melasse werd duidelijk meer opgenomen dan van de kuil met zout.

Uit oogpunt van opname lijkt het dus wenselijker suiker of melasse in plaats van zout als inkuilmiddel te gebruiken. Suiker komt echter bij de huidige prijssituatie voor inkuildoeleinden niet meer in aanmerking. Melasse heeft ten opzichte van zout het nadeel dat het moeilijker in voor- raad is op te slaan en moeilijker is toe te voegen. Zout is daarentegen ge- makkelijk in voorraad op te slaan en op een eenvoudige wijze met een kunst- meststrooier op het land toe te voegen.

In de meeste gevallen zal dus toch zout gebruikt worden. Daarom werd het wenselijk geacht de opname van kuilvoer met zout te vergelijken met die van kuilvoer zonder zout. Hiertoe zijn opnameproeven uitgevoerd op ROC Heino (één proef) en op ROC Zegveld (twee proeven). Een voorlopige verslaggeving is reeds vermeld in de jaarverslagen van

1976-1977

en

I n d e z e p r o e v e n werd, n a a s t de i n v l o e d van z o u t , de i n v l o e d van hak- s e l e n op de k u i l k w a l i t e i t e n -opname b e s t u d e e r d . De a s p e c t e n van h e t hak-

s e l e n van d e z e p r o e v e n z i j n r e e d s v e r w e r k t en b e s c h r e v e n i n r a p p o r t 51

( ~ i v e r s e a s p e c t e n van h a k s e l e n ) van h e t PR. De z o u t o b j e c t e n werden h i e r i n

2. PROEFOPZET

E r z i j n i n t o t a a l v i e r opnameproeven u i t g e v o e r d ( z i e t a b e l 1 ) . D r i e van deze p r o e v e n z i j n a l s b l o k k e n p r o e f u i t g e v o e r d e n wel i n combi-

n a t i e met opnameproeven, w a a r b i j de i n v l o e d van h a k s e l e n op de opname i s

nagegaan. B i j deze d r i e proeven i s dus de i n v l o e d van z o u t op de opname

zowel b i j l a n g a l s b i j g e h a k s e l d k u i l g r a s nagegaan. A l s a a n v u l l i n g h i e r -

op i s e e n opnameproef v o l g e n s h e t "Switch-back" schema u i t g e v o e r d .

T a b e l 1 Opzet opnameproeven i n schema

Ob j e c t P r o e f - P r o e f - Schema nummer b o e r d e r i j l a n g g e h a k s e l d d i e r e n Maaidatum O z o u t O z o u t 1 ROC Zegveld _- x X X x b l o k k e n p r o e f 1 ) 24 20-5-1 974 2 ROC Reino X X X x b l o k k e n p r o e f

)

16 21-8-1974

3

ROC Zegveld x X X x b l o k k e n p r o e f 1

)

24 26-5-1975

4

ROC Zegveld x X switch-back

)

2 g r o e p e n 17-9-1 975

van i e d e r

6

d i e r e n O s a l t O s a l t E x p e r i - Numb e r of of Date of

ment a l l o n g chopped Design

expe- mowing farm cows r i m e n t Treatment T a b l e l E x p e r i m e n t a l d e s i g n

)

Z i e h o o f d s t u k 3.2 ./see c h a p t e r 3.2. ; b l o k k e n p r o e f = b l o c k d e s i g n

Twee opnameproeven hebben b e t r e k k i n g op g r a s van de e e r s t e snede en twee

p r o e v e n op g r a s , gemaaid i n de nazomer. E r i s n a a r g e s t r e e f d g r a s i n t e

k u i l e n b i j d r o g e - s t o f g e h a l t e n l a g e r dan

35

%

dus o n d e r omstandigheden

w a a r b i j z o n d e r g e b r u i k van toevoegmiddelen de k a n s op minder goed k u i l -

3

UITVOERING VAN DE PROEVEN 3.1

.

Voederwinning

Voor de w i n n i n g van h e t p r o e f v o e r werden ddn of twee g r a s p e r c e l e n u i t g e z o c h t met e e n g e l i j k m a t i g g r a s b e s t a n d . Het g r a s i s n a h e t maaien d i r e c t geschud. De volgende o c h t e n d werd o v e r de h e l f t van h e t geschudde g r a s ( o p e n k e l e banen v e r d e e l d o v e r h e t met de hand of met e e n k u n s t m e s t s t r o o i e r z o u t g e s t r o o i d . Het g r a s w a s dan d o o r g a a n s nog dauw- n a t . Het g r a s i s v o o r de v e r s c h i l l e n d e o b j e c t e n z o v e e l m o g e l i j k g e l i j k - t i j d i g g e l a d e n . B i j p r o e f 1 e n 3 i s h e t g r a s g e h a k s e l d met e e n r a d h a k s e l a a r . De t h e o r e t i s c h e h a k s e l l e n g t e b e d r o e g c a . 50 mm. B i j p r o e f 2 i s met e e n k o o i - h a k s e l a a r g e w e r k t , w a a r b i j e e n t h e o r e t i s c h e h a k s e l l e n g t e van c a . 40 mm werd v e r k r e g e n .

De k u i l e n z i j n op ROC Heino met p l a s t i c en grond a f g e d e k t e n op BOC Zegveld met u i t s l u i t e n d p l a s t i c (PE-zwart 0 , 1 5 mm d i k e n e e n gewapend

z e i l ) .

3 . 2 . Opnameproeven

De opnameproeven z i j n u i t g e v o e r d met oudmelkte k o e i e n . De h o e v e e l - h e i d p e r koe p e r d a g t e v e r s t r e k k e n k r a c h t v o e r b l e e f d a a r d o o r b e p e r k t e n v a r i e ë r d e van O t o t maximaal

5

kg. B i j de blokkenproeven i s gedurende de g e h e l e p r o e f p e r i o d e de i n h e t b e g i n v a s t g e s t e l d e h o e v e e l h e i d k r a c h t v o e r gehandhaafd. V e r d e r i s g e t r a c h t de h o e v e e l h e i d k r a c h t v o e r p e r b e h a n d e l i n g z o v e e l m o g e l i j k g e l i j k t e houden om b e ï n v l o e d i n g van de opname d o o r e e n v e r s c h i l l e n d k r a c h t v o e r n i v e a u t e voorkomen.

A f h a n k e l i j k van de op d a t moment b e s c h i k b a r e c a p a c i t e i t v o o r i n d i - v i d u e e l v o e r e n z i j n de blokkenproeven u i t g e v o e r d i n

4

of 6 h e r h a l i n g e n . Aan i e d e r e b l o k k e n p r o e f i s e e n v o o r p e r i o d e van 2 weken v o o r a f g e g a a n , w a a r i n de opname van de d i e r e n i s v a s t g e s t e l d van k u i l v o e r , v e r g e l i j k b a a r met

h e t k u i l v o e r u i t de h o o f d p e r i o d e ( l a n g z o n d e r z o u t t o e v o e g i n g ) . N a de voor- p e r i o d e z i j n de d i e r e n z o d a n i g i n g e d e e l d d a t p e r b l o k ( l h e r h a l i n g )

v o o r wat b e t r e f t opname, h o e v e e l h e i d k r a c h t v o e r en l e e f t i j d v i e r z o v e e l m o g e l i j k v e r g e l i j k b a r e d i e r e n werden v e r k r e g e n . De v i e r b e h a n d e l i n g e n , t e weten l a n g e g r a s k u i l met e n z o n d e r z o u t e n g e h a k s e l d e g r a s k u i l met en z o n d e r z o u t , z i j n v e r v o l g e n s w i l l e k e u r i g a a n de d i e r e n b i n n e n e e n b l o k t o e b e d e e l d . B i j de blokkenproeven duurde de p r o e f p e r i o d e s t e e d s 3 weken. I n schema kan e e n b l o k k e n p r o e f met

4

b e h a n d e l i n g e n en

4

h e r h a l i n g e n , dus 16 d i e r e n ( d i e r n r . lt/m 1 6 ) e r a l s v o l g t u i t z i e n .

Blokkenproef i n

4

h e r h a l i n g e n Diernummers p e r b l o k B e h a n d e l i n g ( k u i l v o e r ) b l o k 1 b l o k 2 b l o k 3 b l o k 4 Lang z o n d e r z o u t 6 1 O

9

4

Lang met z o u t

7

7 7 5 1 l Gehakseld zonder z o u t 1 4 1 3

5

12 Gehakseld met z o u t 16

3

2 8

De tlSwitch-backtl-proef i s u i t g e v o e r d met twee g r o e p e n van i e d e r z e s d i e r e n e n wel gedurende d r i e p r o e f p e r i o d e n v a n i e d e r twee weken.

E r i s d u s geen v o o r p e r i o d e g e w e e s t . De t w a a l f d i e r e n z i j n v i a l o t i n g a a n de b e i d e g r o e p e n

( I

e n 11) t o e b e d e e l d . I n schema i s de p r o e f a l s v o l g t u i t g e v o e r d . S w i t ch-back Groep P e r i o d e Week l e n 2 p r o d u k t Z p r o d u k t B 1

>

Week

3

e n

4

p r o d u k t B p r o d u k t Z Week

5

e n

6

p r o d u k t Z p r o d u k t B p r o d u k t Z i s g r a s k u i l ( l a n g ) m e t z o u t p r o d u k t B i s g r a s k u i l ( l a n g ) z o n d e r z o u t Zowel b i j de v o o r p e r i o d e n ( a l l e e n b i j b l o k k e n p r o e v e n ) a l s b i j de h o o f d p e r i o d e n g o l d de e e r s t e week s t e e d s a l s gewenningsperiode t e r w i j l de t w e e d e , r e s p e c t i e v e l i j k de d e r d e week, de u i t e i n d e l i j k e m e e t p e r i o d e w a s . Het v e r s t r e k t e v o e r e n de v o e r r e s t z i j n s t e e d s gedurende de g e h e l e p r o e f p e r i o d e p e r d i e r p e r d a g gewogen. Om e r z o v e e l m o g e l i j k van v e r z e - k e r d t e z i j n d a t de d i e r e n ad l i b i t u m werden g e v o e r d , i s z o d a n i g gevoerd d a t d a g e l i j k s b e h o o r l i j k e v o e r r e s t e n teruggewogen werden. B i j v o e r r e s t e n , g r o t e r d a n c a . 10

%,

werd de t e v e r s t r e k k e n h o e v e e l h e i d v o e r de volgende d a g v e r m i n d e r d , t e r w i j l b i j e e n minimale r e s t de volgende dag meer g r a s - k u i l werd v e r s t r e k t .

Doorgaans werd tweemaal p e r week v o e r u i t de k u i l g e h a a l d e n g e l i j k - t i j d i g bemonsterd. Gedurende de m e e t p e r i o d e n z i j n w e k e l i j k s gedurende d r i e opéénvolgende dagen p e r d i e r de v o e r r e s t e n verzameld e n v e r v o l g e n s bemonsterd.

4

RESULTATEN

4.1

.

P r o e f v o e r

Van h e t p r o e f v o e r z i j n e n k e l e k w a l i t e i t s g e g e v e n s i n t a b e l 2 samen-

g e v a t . Voor e e n v o l l e d i g o v e r z i c h t wordt n a a r de b i j l a g e n

l

e n 2 verwezen.

T a b e l 2 K w a l i t e i t van h e t p r o e f v o e r Z a n d v r i j e I n h e t k u i l v o e r B e h a n d e l i n g _{b i j i n k u i -} d r o g e s t o f _{b o t e r z u u r ammoniak- z o u t ( ~ a ~ 1 )} l e k

%

%

f r a c t i e

% .

P r o e f

l

Lang Lang

+

z o u t Gehakseld Gehakseld

+

z o u t P r o e f 2

---

Lang Lang

+

z o u t Gehakseld Gehakseld

+

z o u t P r o e f

3

Lang Lang

+

z o u t Gehakseld Gehakseld

+

z o u t P r o e f

4

Lang Lang

+

z o u t

Dry m a t t e r b u t y r i c ammonia s a l t (ITac1)

1

>

sand e x c l u - a c i d

%

c o n t e n t T r e a t m e n t

%

ded a t en- s i l i n g

%

I n s i l a g e T a b l e 2 Roughage q u a l i t y S e e t a b l e 1 .

I n de e e r s t e kolom van t a b e l 2 z i j n de d r o g e - s t o f g e h a l t e n vermeld van

de m o n s t e r s d i e genomen z i j n van h e t g r a s d i r e c t n a h e t i n k u i l e n . Hier-

a a n i s t e z i e n i n h o e v e r r e b i n n e n de proeven p e r b e h a n d e l i n g v e r g e l i j k -

b a a r g r a s i s i n g e k u i l d . Z o a l s b l i j k t , l a g e n d i e d r o g e - s t o f g e h a l t e n van de

B i j p r o e f 2 ,

3

e n

4

v a l t h e t op d a t , zowel b i j l a n g a l s b i j gehak-

s e l d , h e t g r a s met z o u t s t e e d s w a t h o g e r d r o g e - s t o f g e h a l t e had, t e r w i j l

p e r o p l a a d s y s t e e m h e t g r a s met e n z o n d e r z o u t t o c h s t e e d s om e n om i s

g e l a d e n . D i t h o g e r e d s - g e h a l t e i s v e r o o r z a a k t d o o r de toegevoegde hoe-

v e e l h e i d z o u t , z o a l s d i e i n de v i e r d e kolom van t a b e l 2 i s vermeld. Het

v e r s c h i l i n d r o g e - s t o f g e h a l t e wordt d o o r d i t z o u t g e h a l t e v r i j goed v e r -

k l a a r d . B i j p r o e f 1 i s h e t o v e r i g e n s andersom. Beide z o u t k u i l e n hadden

e e n w a t l a g e r d r o g e - s t o f g e h a l t e dan de b i j b e h o r e n d e c o n t r o l e k u i l e n . D i t

was e c h t e r e e n g e v o l g van e e n oponthoud van e n k e l e u r e n t i j d e n s h e t i n -

k u i l e n , n a d a t a l l e e n van b e i d e z o u t o b j e c t e n r e e d s é é n wagen v o l w a s ge-

l a d e n e n de droogomstandigheden b i j z o n d e r g u n s t i g waren. Van h e t g r a s

z o n d e r z o u t i s daarom e e n g r o t e r e p a r t i j w a t d r o g e r g r a s i n g e k u i l d .

T e r b e o o r d e l i n g van de k u i l k w a l i t e i t i s i n t a b e l 2 p e r k u i l h e t ge-

h a l t e a a n b o t e r z u u r

( <

0 , 2

%

goed, 0 , 2 - 0 , 5

%

m a t i g e n

>

0 , 5

%

s l e c h t )

e n de a m m o n i a k f r a c t i e (t/m 8 goed,

9

t / m 1 5 aan de hoge k a n t , 16 t / m 20

t e hoog e n > 2 0 v e e l t e hoog) vermeld. P r o e f l e n

3

b e t r e f t g r a s van de

e e r s t e s n e d e , gemaaid i n de 2e h e l f t van mei. B i j p r o e f 1 i s l i c h t v e r -

w e l k t gras i n g e k u i l d . Over h e t algemeen was d i t k u i l v o e r van m a t i g e t o t

s l e c h t e k w a l i t e i t , v o o r a l b i j de k u i l e n z o n d e r z o u t . Opvallend i s h i e r - b i j d a t h e t b o t e r z u u r g e h a l t e e n de a m m o n i a k f r a c t i e van b e i d e h a k s e l k u i l e n

z e l f s nog w a t h o g e r waren dan van b e i d e n i e t - g e h a k e l s e k u i l e n . H i e r v o o r

i s geen v e r k l a r i n g . Ook u i t de t e m p e r a t u u r m e t i n g gedurende de e e r s t e weken

van h e t i n k u i l p r o c e s i s n i e t s g e b l e k e n van e e n o n g u n s t i g e r s i t u a t i e b i j

h e t g e h a k s e l d e g r a s . P r o e f

3

i s b i j o n g e v e e r

35

%

d r o g e s t o f i n g e k u i l d .

Z e l f s h e t o b j e c t met l a n g g r a s zonder z o u t had r e e d s e e n goede k w a l i t e i t . Van g r o t e v e r s c h i l l e n t u s s e n z o u t - e n c o n t r o l e k u i l e n kan h i e r d e r h a l v e ook geen s p r a k e z i j n .

Het g r a s v o o r p r o e f 2 e n

4

i s r e s p e c t i e v e l i j k e i n d a u g u s t u s e n h a l f

s e p t e m b e r gemaaid. D i t g r a s w a s v e e l s l a p p e r e n b l a d r i j k e r dan h e t voor-

j a a r s g r a s van p r o e f 1 en 3. Het k u i l v o e r was doorom, mede d o o r de l a g e r e d r o g e - s t o f g e h a l t e n , v e e l p l a k k e r i g e r en armer aan s t r u c t u u r dan h e t voor-

j a a r s k u i l v o e r . Ondanks e e n d r o g e - s t o f g e h a l t e van ruim

l 9

%

b i j i n k u i l e n

i s de c o n s e r v e r i n g b i j p r o e f 2 v r i j goed v e r l o p e n . A l l e e n l a n g z o n d e r z o u t was, op b o t e r z u u r g e h a l t e e n a m m o n i a k f r a f t i e b e o o r d e e l d , m a t i g g e s l a a g d . Het t o e v o e g e n van z o u t maakte de k u i l h i e r b o t e r z u u r v r i j e n h a l v e e r d e de a m m o n i a k f r a c t i e . Op a m m o n i a k f r a c t i e b e o o r d e e l d , l i j k t b i j deze p r o e f h e t e f f e c t van h a k s e l e n o v e r i g e n s nog i e t s g r o t e r dan h e t e f f e c t van de z o u t t o e v o e g i n g . I n h e t u i t g a n g s m a t e r i a a l van p r o e f 2 werd b i j h e t o b j e c t

l a n g met z o u t s l e c h t s 0 , 1

%

landbouwzout b e p a a l d ( z i e b i j l a g e l ) . D i t

s t e m t n i e t o v e r e e n met h e t z o u t g e h a l t e i n h e t k u i l v o e r , t e weten 1 , 4

%.

Het najaarsgras bij proef 4 was zeer slecht geconserveerd; het had een zeer hoog boterzuurgehalte en een zeer hoge ammoniakfractie. Door de zout- toevoeging is de conservering aanzienlijk gunstiger verlopen, al bleef het kuilresultaat toch nog matig.

4.2. Krachtvoeropname

Bij de drie blokkenproeven (proef 1 , 2 en 3) is getracht de totale hoeveelheid krachtvoer per groep koeien met eenzelfde behandeling, zoveel mogelijk gelijk te houden. In tabel 3 is de gemiddelde krachtvoergift per koe en per behandeling alsmede de spreiding vermeld.

Tabel 3 Verstrekte hoeveelheid krachtvoer in kg (tussen haakjes de sprei- ding)

Lang (niet gehakseld) Gehakseld

Proef

blanco me t z out blanco met zout

zero with salt zero with salt

UhpGL L U - 1 1 V

Not chopped Chopped

Table 3 Supplied concentrates in kg (in brackets the variation)

De verschillen in krachtvoerniveau tussen de proeven en tussen de objec- ten waren klein, zoals uit tabel 2 blijkt. Het krachtvoerniveau was laag, zodat er nauwelijks sprake zal zijn geweest van beïnvloeding van de ruw- voeropname door het krachtvoer.

4.3.

Ruwvoeropname

Bij het berekenen van de opname is uitgegaan van de organische stof. Dit is gedaan, omdat het toegevoegde zout via het as-gehalte het droge-

stofgehalte verhoogt, zonder dat het echter tot de energievoorziening van het dier bijdraagt. De opnamecijfers worden in tabel 4 vermeld.

Tabel 4 Opname aan organische stof per dier per dag

Lang (niet gehakseld) Gehakseld

Proef blanco blanco

blanco met zout t.o.v. blanco met zout t.o.v.

zout zout

zero With difference zero dif f erence

Expe- sal t salt

riment

Not chopped Chopped

Table 4 Organic matter intake per head per day

*

Verschil betrouwbaar bi j een overschri jdingskans van 10

%

(P<

O, l

)

**

Verschil betrouwbaar bij een overschrijdingskans van 5

O/c

(P<

0,05)

Bij het niet gehakselde (lang) kuilvoer werd de opname door een zouttoevoeging tweemaal negatief beïnvloedt, namelijk bij de voorjaars- graskuilen van proef

1

en 3. Alleen bij proef l kon het grote verschil in opname (4,O k g os per dier per dag) met een betrouwbaarheid van 95

%

worden vastgesteld. In kwaliteit was er tussen de gevoerde kuilen (blanco en zout) nagenoeg geen verschil. Bij de vergelijkbare gehakselde gras- kuil van deze twee proeven zien we ook een negatief effect van het toe- gevoegde zout op de opname. Alleen het verschil in opname bij proef

I

kon met betrouwbaarheid van 90

%

worden vastgesteld, terwijl bij deze proef wel sprake was van een betere kuilkwaliteit door de zouttoevoeging.

Bij de lange graskuil in proef 2 en

4

steeg de opname wat als ge- volg van de zouttoevoeging. Alleen bij proef 4 is dit verschil met een be- trouwbaarheid van 95

%

vastgesteld. Bij proef 2 zien we weer een nega- tief effect (overigens niet betrouwbaar) van het zout op de opname. Bij proef 2 en 4 was er wel sprake van een betere kuilkwaliteit wanneer aan het niet gehakselde gras zout werd toegevoegd.

5

BESPREKING VAN DE RESULTATEN

I n k u i l m i d d e l e n z u l l e n d o o r g a a n s g e b r u i k worden b i j h e t i n k u i l e n van g r a s met e e n l a g e r d r o g e - s t o f g e h a l t e a l s g e v o l g van s l e c h t weer

( l a n g e v e l d p e r i o d e ) . Aangezien men de weersomstandigheden b i j p r o e v e n

n i e t i n de hand h e e f t , i s h e t merendeel van de p r o e v e n u i t g e v o e r d met

g r a s d a t n a e e n k o r t e v e l d p e r i o d e b i j e e n l a a g d r o g e - s t o f g e h a l t e werd

i n g e k u i l d . D i t w i j k t d u s wel a f van de s i t u a t i e i n de p r a k t i j k , w a a r b i j

z o u t wordt toegevoegd wanneer g r a s e e n l a a g d r o g e - s t o f g e h a l t e h e e f t n a

e e n l a n g e r e v e l d p e r i o d e d o o r s l e c h t weer. E r i s e c h t e r geen r e d e n a a n

t e nemen d a t i n d e z e s i t u a t i e h e t e f f e c t van z o u t op de c o n s e r v e r i n g v e e l a n d e r s z a l z i j n dan b i j g r a s met e e n k o r t e v e l d p e r i o d e , wanneer de d r o g e - s t o f g e h a l t e n overeenkomen.

Zonder z o u t t o e v o e g i n g z a l , u i t g a a n d e van e e n z e l f d e d r o g e - s t o f g e - h a l t e b i j i n k u i l e n , n a e e n l a n g e v e l d p e r i o de ( o n d e r a n d e r e l a g e r s u i k e r - g e h a l t e ) , de k u i l k w a l i t e i t d o o r g a a n s s l e c h t e r worden dan n a e e n k o r t e v e l d - p e r i o d e , z o a l s b i j deze proeven. De v e r s c h i l l e n i n k u i l k w a l i t e i t t u s s e n wel o f geen t o e v o e g i n g van landbouwzout z u l l e n n a e e n l a n g e v e l d p e r i o d e

( d o o r g a a n s p r a k t i j k s i t u a t i e ) e e r d e r w a t g r o t e r z i j n dan n a e e n k o r t e

v e l d p e r i o d e .

Ten a a n z i e n van de opname i s h e t o v e r i g e n s de v r a a g o f de b i j d e z e p r o e v e n gemeten o p n a m e v e r s c h i l l e n t u s s e n wel of geen z o u t v e e l z u l l e n a f -

w i j k e n van de s i t u a t i e met e e n l a n g e v e l d p e r i o d e , w a a r i n w a t g r o t e r e v e r -

s c h i l l e n i n k u i l k w a l i t e i t t u s s e n wel of geen z o u t t o e v o e g i n g z i j n t e v e r -

wachten. U i t deze opnameproeven b l i j k t n a m e n l i j k n i e t d u i d e l i j k , d a t e r

e n i g verband i s t u s s e n h e t e f f e c t van e e n t o e v o e g i n g van landbouwzout op de k u i l k w a l i t e i t e n h e t e f f e c t e r v a n op de opname.

B i j deze opnameproeven wordt de i n d r u k v e r k r e g e n d a t , n a a r m a t e h e t opnameniveau l a g e r w o r d t , de n e g a t i e v e i n v l o e d van h e t toegevoegde z o u t g e r i n g e r wordt en v e r v o l g e n s v e r a n d e r t i n e e n g e r i n g p o s i t i e f e f f e c t op de opname. Het a a n t a l p r o e v e n i s e c h t e r t e b e p e r k t om h i e r e e n duide- l i j k verband t e kunnen l e g g e n .

Het t o e v o e g e n van z o u t moet d e r h a l v e worden g e z i e n a l s e e n noodmaat-

r e g e l en d i e n t b e p e r k t t e b l i j v e n t o t d i e g e v a l l e n w a a r i n voldoende voor-

d r o g e n a l s g e v o l g van s l e c h t e weersomstandigheden n i e t m o g e l i j k i s e n de

v e l d p e r i o d e t e l a n g d r e i g t t e worden. Het t o e v o e g e n van z o u t kan d u s ze-

6.

SAMENVATTING EN CONCLUSIES

Om meer inzicht te krijgen in de invloed van een zouttoevoeging op de opname van graskuil zijn in 1975 en 1976 op de ROC's Heino en Zegveld in totaal 4 proeven uitgevoerd. Bij 3 proeven werd gehakseld en lang gras ingekuild met en zonder zout. De vierde proef betrof alleen lang gras met en zonder zout. Het droge-stofgehalte van het gras bij in- kuilen varieerde van l9 tot 35

%.

Twee van de proeven zijn uitgevoerd met gras van de eerste snede, dat licht werd voorgedroogd. Beide andere proeven betrof nazomer- en herfst- gras, waarbij van voordrogen nauwelijks sprake was. De opnameproeven zijn uitgevoerd met oudmelkte koeien, waarbij de krachtvoerhoeveelheid de ge- hele proefperiode steeds gelijk is gehouden.

Het volgende kan uit deze proeven worden geconcludeerd :

-

Het opnameniveau van de voorjaarskuil (niet gehakseld en met 25 tot 35

%

as) varieerde van

10,5

tot 14,2 kg organische stof (os) per dier per dag. Bij het nattere najaarskuilvoer

(l9

tot 22,5

%

ds) was dit duidelijk lager en varieerde van 6,3 tot 8,9 kg os.

-

Bij het voorjaarskuilvoer werd de opname door een toevoeging van

landbouwzout verlaagd met 1,O tot 4,O kg os. Alleen bij het hoogste opnameniveau kon het verschil in opname van 4,O kg os met een be- trouwbaarheid van 95

%

worden vastgesteld.

-

Bij hetnatterekuilvoer (nazomer-herfst) was er geen effect of een gering positief effect van het zout op de opname. Bij het laagste opnameniveau was dit verschil in opname (0,4 kg organische stof) met een betrouwbaarheid van 95

%

vastgesteld.

SUMMARY AND CONCLUSIONS

On t h e e x p e r i m e n t a l f a r m s Heino and Zegveld i n 1975 and i n 1976 f o u r e x p e r i m e n t s were c a r r i e d o u t t o o b t a i n an i n s i g h t i n t 0 t h e e f f e c t o f s a l t on t h e i n t a k e of g r a s s s i l a g e . I n

3

e x p e r i m e n t s b o t h chopped and l o n g h e r b a g e were e n s i l e d w i t h and w i t h o u t a d d i t i o n of s a l t . The f o u r t h e x p e r i m e n t o n l y d e a l t w i t h l o n g h e r b a g e w i t h and w i t h o u t s a l t . The d r y m a t t e r c o n t e n t a t e n s i l i n g v a r i e d between 19-35

%.

Two of t h e e x p e r i m e n t s were c a r r i e d o u t w i t h f i r s t c u t g r a s s a f t e r p r e w i l t i n g a l i t t l e . The o t h e r two e x p e r i m e n t s c o n c e r n e d g r a s s o f l a t e summer and autumn, whereas t h e h e r b a g e w a s a l m o s t n o t p r e w i l t e d a t

a l l . The cows of t h e e x p e r i m e n t s were a t t h e end o f l a c t a t i o n . They

r e c e i v e d t h e same amount of c o n c e n t r a t e s d u r i n g t h e whole e x p e r i m e n t a l p e r i o d .

The c o n c l u s i o n s a r e as f o l l o w s :

-

The i n t a k e of t h e s i l a g e , made i n s p r i n g ( n o t chopped; 25-35

%

DM)

was 1 0 , 5 t o 1 4 , 2 k g o r g a n i c m a t t e r ( O M ) p e r head p e r day. The w e t t e r autumn s i l a g e gave a c o n s e d e r a b l y l o w e r i n t a k e : 6,3-8,9 k g OM.

-

As a r e s u l t of t h e s a l t , t h e i n t a k e of s i l a g e of s p r i n g i n c r e a s e d by 1,O t o

4 , O

k g OM ( ~ i ~ h e s t i n t a k e P < 0 , 0 5 ) .

-

T h e r e was no e f f e c t o r a s l i g h t l y p o s i t i v e e f f e c t of t h e s a l t on t h e i n t a k e of t h e w e t t e r s i l a g e ( l a t e summer-autumn). T h i s d i f f e r e n c e

7

LITERATUUR

l. Ceelen,

J.,

Ook in september nog inkuilen.

De Boerderij

-

55 (1971)~

nr.

49

(8 september).

Honing, v.d.

Y.,

e.a., De invloed van de toevoeging van propion- zuur, melasse of landbouwzout op de voer- opname van kuilvoer door melkvee.

1973

IBVL Mededeling nr. 412.

3 Leeuwen v.

J.,

Keukenzout in de rundveevoeding,

1970.

IVVO Verslagen landbouwkundig Onderzoek nr. 737.

Schukking S., e.a., Landbouwzout als conserveringsmiddel. IBVL-mededeling nr.

569,

1970.

wor-Ln mw mr m... m m m m

....

*oen

oe0

m

ooom

omom r-t-

..

m OLn et-

-

..

*(u CU CU

mömm

uimmm CU r mor-cn mmmw rr-m0 ..I*.. ..Li..*

....

Ln*

..

COLnfcCU COd-OLn +rWv r r rrr r r ocn r r CL' It- e r o CO

e

m -l

-

I -I

-

I -I

-

r r 0 1- v r CU I

-

m0 CO

*

r Lnw CO CU CO LnCU a...) *..m.. *....c. COLn c. L r-ww Ln ChcnCOCn Lnw *w rm CU CU CV CU rrvr MMMM CU CU ***w- t-t-t-t- cnmmcn ---y LnLn t-t- cnm r r . . I I I I LnLnLnLn I I I I

atoooo

rllC\1CVCVCU al l I I ai t-r- dl r r al l >I M1 -P al l NI 3 O I N UI 01 -P

+

P; I i

Oaa

l Nrld I a, a, ml +mm WI 3 2 ml MMcd cd I CCAA &I cdcdQ)Q) &I GlI4eJO N i o I N UI 01 -P

+

P; I i

2aa

l Nrlrl I a, a, *I +mm w l 2 & *I MMcd cd I C CAA P;icdcdoal PtlI44OO . .- I oaa **I Nrlrl

B i t i l a g e 2 S a m e n s t e l l i n g van h e t v e r s t r e k t e v o e r i n de v o o r p e r i o d e n ( l a n g z o n d e r z o u t ) e n h e t v e r s t r e k t e p r o e f - v o e r i n de h o o f d p e r i o d e

B e h a n d e l i n g

Droge- B o t e r - Azijn- Melk- _{N a C 1} I n de z a n d v r i j e d r o g e s t o f

(%)

s t o f Zand

(%)

pH z u u r z u u r z u u r NH /N h o l

(%)

(%l

(%)

(%)

(%)

(%)

a s r e r c Na,O N a C 1 v r e VEM 1. PR 363 : ROC Zegveld Lang Lang

+

z o u t Gehakseld Gehakseld

+

z o u t 2. PR 362 : ROC Heino Lang Lang

+

z o u t Gehakseld Gehakseld

+

z o u t

3.

PR 464

_...

: ROC Zegveld Lang Lang

+

z o u t Gehakseld Gehakseld

+

z o u t

4.

PR 496 : ROC Zegveld Lang Lang

+

z o u t n i e t b e p a a l d

x I

s

._

? ' TOT NU TOEYERSCHlfWEN RAPPORTEN Nr. i. , Rw~m6prod:Qkti@ in ~raikrfjk. i g r s l & g v@ een wer reis, 1971.

Nr, 2 JWC&m@t prapyiemg1jrf~Lal.S pfsfpntj&'mid%4eF t~endlepsrnde melkziekte. 16, k B. ~ e i j e r e.a., ,1973. .

,

Nr. 3. PhamSais x F H ~ e t i e r e n ~ $ ~ I a e s ' p r o d ~ t ~ e . Ir, W, L. Harmen, l 9 Z .

.

Nr, 4:' WIeesgroduMte in ~ngeland, Ir: 'w:k Hmisyn !%a., lOl. , .r

Nr. 5. Bijmedtng van melkvea inde w&&. TJ. Boxqil mei 19727

Nr. 6. NiI~>&ey.,iftlaihg tilj rundvee a l g g w l g van hoge nitraatgehalten in~graslandprodidkten. ~ . ' ~ i l l m s e n

i*, e72.

.

Ni 7. thvLW varlherlnsaai en ~$@taf,o $e cspörangsi e&& hofanisc~es9irnenste11~ng ~an.~ra*líanp. G. ~ i ï s t ,

1Wa' %

, 'r

r . , ir&lmledvan bet atal++ i+ &groei van meten,. H. E. ~ s h s b @.a.,i97e

-

' . '

.Nr. ,9!..,Hgt&feqt v w maatregebh tagm het aaLt]a, T r i i & d ~ ~ ~ ~ ~ ~ 9 i n gasland. J. J. Wakdring, 7&2. '

Nr, EEtpc+eq-\~an k ~ a c h t ~ r &widemi m @ l k v m i @ M aajaBt: J. van Ge~etjgen, Inq,

lp.

Ml. 17. OQ$& opslag en va&&in@van sniirnaisin M@Id~I@ltqb Q. Ir. D..C. k$ Baqnman*~.a,, f19731.

. ?4~.+12%. RundY1~rod\4Wle.kikiN&ddt~@~~ It. W, L: Harplleri &.it.fl&% ' ., ( r

. .

,;

o Nr. 33:: ' Mpr'kytp In n 8 7 . m e n l b f l s t : ' e . n a c ~ np &$t J. W. F. Htfink #.b., 197&

S

,cf&?h,.:

Nr. $42-

R@

g & m & ~ ~ n @e computpr'ki de m n d ~ ~ R w d e . j , N. Benediat~s~ e.a.,

l%mb

+,-

-

_&\+'-.;, -

Nr, i$. SKaetririjp.m~oan @n,ge stieten. H.'k i+ammF'lW3. P. R. ,i;,< a b , L ,' a

htr, f$.: f n v l o j v ~ ~ m i a r ~ u . r op da.@name#aoWI~?erd&e @rikwIr. s.s~hukking e.a.,

F~M.

M

,;

i 8. f,$*,'

,

"

Nr.,lR yerl@zenfbjj!et InKJilan van tfl4bns4ti8~ja%:ft@. A A . Yagewlc$'f9P3. '

'

2 3

.

- ,

.

&r. l;+.,: Qnijmis in de r l i n d v ~ ~ ~ in FprikrijEll;, 9.-Uastendarp e.a.,

lm,

- - ? .'. ,, ,.,

,' ':

.:

' .HL- 19,. V.IW@&Uuktie me! ab6kZIIfdb vaahm. Ir, W.& ~aimskire,a,, 197X . .- . $ p , , .

. W-% v d r n g vaq @W n5brtZwein5g.ni~~~ngg1~j ~piqm, fw4. ;

.+

ff:5alt~,:

._

q

.

.

, < b

Qf,.RI: Qsgst, &slagen'j-Bd~Oovghbnijma&, We&jYmpa 197& J . \ . , .: ~ :L, F,,; .,& L

' " L

M?. 22 Sghapmhobiderij ~ ~ ~ t ~ Ji. ~P. W, r T~l~Eal,pi@~, i i $JW4, .

.

,.a. a, I Z .

N t

a,.

MuyI&esWj&rig d A h M b i F l ~ , t m j ~ n ~ ~mIWd.bíj *ge tamp&~ep-

I&.

L ~&iebgom.~.a,. 1874, a 4 -Nr.

w

.Oa1t9r~:~&Wrrdvimspr~tI~ in~wq&~uftsTq&r% VU, L ~anrrwn ada. tg?& - ." . r . $4,-

Ht. 2%.

-

'Fp&t&titi Y& q m e l k ' v ~ ?p voe$&ng met g e d r ~ o ~ d

ccn

gepe$%n&vaer; Ing, J. van'~wmi.hi~$g S74, ,

.-

f 4,

-

.

: Mz. 26.

'

?effLeaad&i~g,.wan sgijm@&u1ï' i"v81g@~ijMriggrnet andefe voeftlszsyktenjen, ~ersiag, 1974. ' _e

Nr. 227, VoeiWing van jenge vW&H~osls r~1$3:~veiiP,gmen krachwaar, Ing.%, E3:kk@ngt)n e,a.,?$74. I

.i

I.. '

Mr. a8. Lkruno\Eeehquderlj En @l&nd: 1?34: ' ' L , '-

.

.

,

.

b

- c '-S.._-.=

.'

- "

Mr- 29$ B B d r i j f 9 s y n t h e s b a ~ o ~ k in d e ' k w * @ e t t :W7!$: '

.

b e

N-. 30. R u d e r s P& r+dkpiin N ~ n . & . l PrqddIZtle, afrdet, gebrufli J. D. ~a"se,,t9~$.- ' * t

Hr. i t . l rnvloed van'"grondb4?wei2c~gB~ h@!qz&a1d blijvend grasland..hg. J. &.Wo1çlatlng, 19,75. , f q - '

Nr. 92. Wiedie& haria~8ai van qraelandmt depe e,n otirtispe qrondbwérkMg. 4. J. Wafdring, 1975. '

r&,-

Nr, 33: Ct~ksf"ofbemesting~~~u1mdiln h?tvrKxjawi J. J. WMrtng, 1.975.

_.

r . 4 . I t

, Nr:

30 QppmBlky~bedrljven;In

@ngd@eai Ue WermQcte 6taW: I& P. J. M.Snij&ers, 187S. - t

Mr. q. IwWdIr%ti heifnjat en h t i k t M

ap

de opbrmgst@n' de.Fotahis~e.mm8ns~I~ng van gisland. b$.

A 3. J. WoidEing, E97St ' ' L -

.

d . 5 '

.

.

Nr. !S. Qpslag ~ ~ v a o r d r o ~ ~ u l l ' e n ~ & r i a i s op meik~eebkr'j&n van Xì ha. ing. Ai R, ~~cf%<lsT?i; ' . Nr. ST. Nitraat- en rnìneral&gehalten v?n ~ r s e en ingekulldg snijR'raii9 met een zware mgaflkche b$mq&ing:-

Ing, H: van !Uk e.a, 1975.

-.

8

, - , '#

.

.

+ r *'- < ' . T

Nr. 38. Grg%egiftm drijfmest hp&nipnais,kng. W* ~ ~ l b & s e n , $975. . . t ~ - . e Nr. S. kieri-i-van gksland:!/er@~ ~$n~vefget1jkand'bndism@k met verscniiiei& meth&ën,Van h e r i n k "

.

A -

"

i n &periode 19x1 t&rt15)?4. kW. Lutehn e,a.,:januari 1978. . *I Nr. 40. Besfrijldlm~an

mi

bij ruinvJv-w: Beprw~ngnat~m'y.eina. Dm. FL Uqmerij, juni W?'6. 'f 6,-

"Q?. 41. ' Met verstrekken thnkracfikoq~ih ligbaxenstaAen..*slag van een werkgroe~,$li 2978: t

'Nr, 42. inflwd van vddperiode en snalhG?id w n nadrogea op d6 opnamevqn hwi.hrmotkvee. tnig;&.QtHen- - .

,

.

gevefdr~ull 19%. . . ,

.

.

-Kr% 4% Ge~ombin$erLte ink& en &f.mamepr& met.patai&al, boatel en bostelpatatqix. Ing. T!, I3cixem.e~ , Ing, A, Q. Mengeveld, jaiM97e.

.

Nr, 64. Br+podkBli, s)eufsiibot t w s t s ~ o v* bwtag van ~wdroogkui~. Vershg vak

een

wewroep, septmber 1976, T a,

Nr. 45. Aut~matlsedng bij dbvowterjng van vfeeslratverea. Vers1ag:van eer!,wwkgrcrep, december 1976. f 6,-

Nr. 46, Hsrinapi van ghslahdirr uifewaá.rd&n. 1119. W:'Wtllgmsen; deoember 1978. t

Nr. 47. Het effe& van maaign rne\rttqipafk en cïrkelrnaskr bij verschibende-~toppelleng1en en maa8s@dia up

Z ' de opbreng@ en b~in~sches~d~natellíng vmgrasfandlng. L:Ro@xeboom e.q,, december 1978. , ' ', s j$

Nr. 48. w

.

Mekwehouderji eh natiiutbehoud. Studie in garnenwerkiqg met de Cultuartecttnl~he Dienat, M.

van der bt?&ten en k oanPK&emni~tefffelen, februari W T . f 5--

Nr. 49. Droge-~t~fVerliezen t i j d e de veldperi~,'lng. d: QyeWe6tI april 1977.

Nr. 50. K~ppeling melkcoMcale-krkhtv~er@viaering, Ir. R R a t e i l n k m b e 197TT v .

Mr. 51. Diverse aspecten VgnRakselen van v ~ g & r ~ m @ guqe,.ln@. A. G;Hengeveld, augustus 1QV.

Nr. R. ' Hergroekettraging tijdens de v ~ l d ~ ~ i a d e , InO. J, Ovenrest, oktaher 1~977; - Nr. 53: Ehtagening op melkveebetdrijven, Ir. d. pobfnb6s &a., oktober 1977,

Nr. 54. Bestrijding v&n straatgras ingrasland. lng, L. Roozebodm, november 747'T.

Nr. 55. Onderzoek.naar rnögeIilkheúen.v~n &n yefdebeditjf van 20. ha. Verslag Studiegroep, deaembr 1-

Ur, 56. Pinken o$ qîlbeh-ruwoer. Irig. Tj. Boxem, junfJ978: r

Ur. Ei?. Nomen voor woedewoo,rrienliìg. HtWieling e.a., oktober %7t, f Bk-

,vr. 58. ,Vergelijking tubsen Lhniousiii& FH&ruisN~gen en FH-en MRW-stien'gn.8. &=tera &a., no\lïe+et 1978." f 5,

-

Nr. 59;

.

T%!mkrachtw&rniveaus v w r vleessti@ren met verschil .$n aanleg voor & ckrvleesprodu.tb. A. Westera an

Ing. H. E, Harmseh, nowmüer 49'18. . $s,-'

- L

.

.

L -

.). ' -

.

" - ' -

dr. 61, Z w k ~ t e en *narulmen D?I nerrnzoai van grasisnd mt En$els; r+f~ras. Ing. L. Roe$zebo&rn en Ir.

y-

kufbn, f&ruaril197%. . I

f 5 , - * 'lh

p.

bhmischeen m&hanischs kweekbestrijding in g t a s t ~ & l $ g . : i ~ o & e b m , maar! ';. .- f-&;d a

63 g'oowaien yangrasiandqp veen en komklei.

m,

L. ~ 0 t e p O o m en'lrl. ~aLu&fi;@l\ 19FB. '

"

'

-

' , 1

s - _ .

Mt. W . ,~&tellnatrtSbegaEeidif-tg 6~;h?elkm~drl&en met dstlchtlgheid~obIeman. D&. 'R. #om5tre't4j; juli 19% f 5,-

Mr,.W. ' HM k@ii+ van~cha~éfi. Een s~ppattingvan b a n en kbatm. Er. J, Dmk$en e.a., februari .t=,

Nr. 766; Imlcied uán schuddm en JaR'b-pbrengst bij maalen op'~rgie.s~&erii~ien

en

droogwliip: In!& J,

ve=st,_dlomwr 1 % ~ . .

.M.ir. 67: YF~st;i~?ipaMv&gQ. I.in*ai.re w~fiammeeing~an %in g m ~ t ä&ial kqhnlskhe en ec~nirnlsi&&~e:

lijlc-hed@nJr~$ H. Wn dat Strateil, ilpc1198Q.

- Nr.. 68: '@&erM~tbn. Een b e d r l j f k studie vsE-een <we~)~wep.. II$;& v%n &r % f f en, mei q@@. . f

,. Nr, BIT. Sctrapenhhuf3erCj in No@-Frmkfiji$ ye&L$ van mt?:mtiie~&& Ui-oMább 19S9. Ir. J. EMBk9qn ps., , '

. A' - J0nl %Km. ^ <

..

r 3 i 7,ao: " L , I _ . . . _{7 . ..i+-} ir., - , T " - - i b .

.

.

-

'.

* - -.

.

. - - . r, J- ' r.",

* = uikjeikockt, te m&pri$en. $.dikprseliiandbhm~kth*k ~ ,

2

.

.

. -

- .

. I . - ~ . >

I .

.-

.