Geld, inflatie en koopkracht

3 VWO

Koopkracht

IN DEZE

PRESENTATIE

e

c

o

n

o

m

ie

lo

k

a

a

l

v

o

o

r

3

v

w

o

Geld

Inflatie

Koopkracht

Specialisatie

Wie verbouwt thuis zijn eigen

voedsel?

Wie maakt thuis zijn eigen kleren?

Wie heeft zijn eigen schoolboeken

(over)geschreven?

Wat voor werk doen je ouders?

SPECIALISATIE

• Meer productie

• Complexere ruil

• Meer behoeften

• Ruilproces moet ‘slimmer’

• Van directe ruil naar indirecte ruil

Van ruilhandel naar digitaal geld

2 Waardevol iets (zout, schelpen, goud, zilver)

3 Geslagen munten van edelmetaal

4 Geldwissels: om te ruilen voor edelmetaal

5 Fiduciair geld (giraal, munten en bankbiljetten)

6 Toekomst: ?

Fiduciair geld

hoeveel je ermee kan kopen

± € 0,05

± € 0,05

100

Welk geld kennen we?

MAATSCHAPPELIJKE GELDHOEVEELHEID

Chartaal geld

munten en bankbiljetten

Giraal geld

betaalrekening bij de bank

in bezit van het publiek

al het geld dat we hebben om (direct) iets te kunnen kopen.

Functies van geld

3 VWO

Inflatie

Inflatie

Inflatie = stijging van het algemene prijspeil

Inflatie = waardevermindering van het geld

Inflatie berekenen (CPI)

g e w o g e n g e m i d d e l d e p r i j s s t i j g i n g e n

Stijging van het gemiddelde prijsniveau Door CBS:

• meten prijsveranderingen

• meten bestedingen (belang bepalen) met budgetonderzoek

Berekenen gewogen gemiddelde prijsindexcijfer:

wonen en verzekeren auto en vervoer kleding en verzorging voeding communicatie vakantie +4% +1,5% +5% -0,8% +0% +2% 40% 15% 20% 10% 5% 10% (40 × 104) + (20 × 105) + (15 × 101,5) + (10 × 102) + (10 × 100) + (5 × 99,2) 100 = 102,99 (CPI) → 2,99% inflatie

Gevolgen inflatie

omdat prijzen (gemiddeld) stijgen…

€

€ €

koopkracht daalt sparen minder

v

e

rw

e

rk

in

g

s

o

p

d

ra

c

h

t

Bereken de inflatie op basis van de gegevens van

budgetonderzoek en prijsmetingen wonen en verzekeren +2,2% 45% voeding +2,9% 12% auto en vervoer +3% 15% kleding en verzorging +1,5% 13% communicatie -0,5% 5% vakantie +8% 10% (45 × 102,2) + (15 × 103) + (12 × 102,9) + (13 × 101,5) + (10 × 108) + (5 × 99,5) 100 = 102,76 (CPI) → 2,76% inflatie Uitwerking:

3 VWO

Koopkracht

Koopkracht hangt af van..

Het geldbedrag dat je hebt

het nominale bedrag (of inkomen)

én de hoogte van de prijzen

de hoogte van de inflatie

2019 2020 prijzen +2% nominaal +5% Inkomen: € 1.000 Prijs ijscoupe: € 10 Koopkracht 1.000₁₀ = 100 stuks Inkomen: € 1.050 Prijs ijscoupe: € 10,20 Koopkracht 1.0 5 0 1 0,2 0 = 102,9 stuks +2,9%

Kan dus ook via indexcijfers: geldbedrag_prijs ¿nominaal   indexcijfer

prijsindexcijfer ¿

105

Nominaal / reëel:

E e n s n e l l e f o r m u l e

Zoals de vorige som:

• Loon + 2,4% (nominale inkomen) • Inflatie + 3,1% (prijsstijging)

× 100 = 99,3

Omdat je met indexcijfer 100 begint is het reële inkomen (koopkracht) dus met 0,7% gedaald.

•

RIC

NIC

PIC

x

MET

I

NDEX

C

IJFERS

v

e

rw

e

rk

in

g

s

o

p

d

ra

c

h

t

• In 10 jaar tijd steeg mijn inkomen met 30%

• In diezelfde periode bedroeg de inflatie gemiddeld 1,8%

→ Bereken de procentuele verandering van mijn koopkracht over die

periode.

geldbedrag

prijs

¿

nominaal   indexcijfer

prijsindexcijfer

¿

1 30

1 19,5

  × 100 = 108, 8

→8,8% gestegen

Prijzen stijgen 10 jaar met 1,8%.

3 VWO

www.economielokaal.nl/3-vwo