FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Onderwijs - Directie en
educatief personeel
(kleuter- en lager onderwijs)
De OverleggiDS DePAriS
SOBANE-STRATEGIE - BEHEER VAN BEROEPSGEBONDEN RISICO’S
De SOBANE-strategie is een strategie voor risicobeheersing op vier niveaus
(Screening (Opsporing), OBservatie, ANalyse, Expertise).
De reeks publicaties “SOBANE-STRATEGIE Beheer van beroepsgebonden risico’s” heeft
als doel deze strategie kenbaar te maken. Bovendien wordt aangetoond hoe de strategie
kan worden toegepast op verschillende arbeidssituaties.
De doelstelling van deze methodes bestaat erin om het tijdsgebruik en de inspanningen van
de ondernemingen te optimaliseren om de werkomstandigheden aanvaardbaar te maken,
zelfs bij complexe problemen. Zij bevorderen de ontwikkeling van een dynamisch plan van
risicobeheersing en van een overlegcultuur in ondernemingen.
De SOBANE-strategie en het geheel van de methodes werden ontwikkeld door de Unité
Hygiène et Physiologie du Travail van professor J. MALCHAIRE van de Université
catholi-que de Louvain in het kader van het onderzoeksproject SOBANE, gecofinancierd door de
Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en het Europees
Sociaal Fonds.
De overleggids DEPARIS is een gids voor de opsporing van risico’s (dépistage participatif
des risques) die tegemoetkomt aan de eisen van het opsporingsniveau van de strategie
SOBANE. Het is een eenvoudige methode, die economisch is op het vlak van tijd en
middelen. Deze methode bevordert de ontwikkeling van een dynamisch plan voor
risico-beheer en de overlegcultuur in de onderneming.
Deze publicatie werd gerealiseerd door een onderzoeksteam dat bestond uit:
• L’Unité Hygiène et Physiologie du travail de l’UCL (Prof. J. Malchaire, A. Piette)
• Departement Onderzoek en Ontwikkeling van IDEWE (Prof. G. Moens)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming CESI (S. Boodts, A. Schietecatte)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming IDEWE (Prof. V. Hermans)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming PROVIKMO (Dr. G. De Cooman,
I. Timmerman)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming MENSURA (Dr. P. Carlier)
• Het departement Nouvelles Technologies et Formation van CIFoP (Mr. JF. Husson)
• Dienst voor preventie SEFMEP (P. Lorent, F. Gysens)
Voor meer informatie over de SOBANE-strategie: www.sobane.be
Deze publicatie is gratis te verkrijgen:
• Telefonisch op het nummer 02 233 42 11 • Door rechtstreekse bestelling op de
website van de FOD: www.werk.belgie.be
• Schriftelijk bij de: Cel Publicaties van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Ernest Blerotstraat 1 - 1070 Brussel Fax: 02 233 42 36
E-mail: publicaties@werk.belgie.be Deze publicatie is ook raadpleegbaar op de website van de FOD:
www.werk.belgie.be
Cette publication peut être également obtenue en français.
De redactie van deze brochure werd afgesloten op 15 februari 2008
Productie: Algemene Directie Humanisering van de Arbeid Coördinatie: Directie van de communicatie
Wetenschappelijke supervisie: Alain Piette Omslag en lay-out: Sylvie Peeters Tekening: Serge Dehaes Druk: Boone-Roosens Verspreiding: Cel Publicaties Verantwoordelijke uitgever:
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
M/V
Met de termen «werknemer» en «werkgever», wordt in deze bro-chure verwezen naar personen van beide geslachten.
PROMOTOR VAN HET PROJECT
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Algemene Directie Humanisering van de Arbeid Ernest Blerotstraat 1 – 1070 Brussel
Deze gids kwam tot stand met de steun van de Europese Unie Europees Sociaal Fonds
© FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Alle rechten voorbehouden voor alle landen. Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of enige wijze, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de Directie van de communicatie van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Indien de verveelvoudiging van teksten uit deze brochure echter gebeurt voor informatieve of pedagogische en strikt niet-commerciële doeleinden is dit toegestaan met bronvermelding en, in voorkomend geval, met vermelding van de auteurs van de brochure.
Inleiding
Dit document maakt deel uit van een reeks van 5 documenten betreffende het gebruik van de
Déparis-methode in de onderwijsinstellingen. De problematiek en de omschrijving zijn
opge-nomen in het eerste document ‘Algemene omschrijving van de methode’ van de huidige serie
‘Onderwijs’ die geraadpleegd dient te worden alvorens onderstaand document te gebruiken.
Onderstaand document is document 4 van deze reeks en omvat
het overleg van de Directie – Educatief Personeel Kleuter- en
Lager onderwijs
Voor de aspecten die aan bod komen dient overleg gepleegd te worden met specifieke
groe-pen van het educatief personeel voor een afdeling of voor een welbepaalde klas met als doel te
komen tot een harmonieuze werking, rekening houdend met wat besproken werd tijdens de
vergadering mbt de infrastructuur van de onderwijsinstelling (Document 2 van de reeks).
De Déparis-vergadering tussen de Directie en de onderwijsinstelling, personeel technische
diensten en technische diensten (onderhoud, secretariaat…) en educatief personeel zal zich
richten op de organisatie en de dagelijkse werking op het niveau van een groep klassen van
het kleuteronderwijs of van het 6de leerjaar, … De methode die wordt voorgesteld omvat 18
tabellen die 18 facetten belichten m.b.t. arbeidssituatie
1. Gebouwen
2. Veiligheid van de gebouwen
3. Veiligheidspolitiek en documentatie
4. Toezicht op de leerlingen
5. Arbeidsongevallen
6. Elektrische installatie en brandveiligheid
7. Pauzes, maaltijden, speeltijden
8. Kleuterklassen
9. Lagere klassen
10. Turnzalen
11. Beeldschermwerk
12. Houdingen, krachtinspanningen en goederenbehandeling
13. Verlichting
14. Lawaai, thermische omgevingsfactoren en algemene luchthygiëne
15. Autonomie en individuele verantwoordelijkheden
16. Inhoud van het werk
17. Arbeidsverhoudingen tussen werknemers en hiërarchische lijn
18. Psychosociale omgeving
Zoals voor alle Déparis-brochures, dienen deze aangepast te worden aan de
speci-fieke kenmerken van de sector.
Alvorens deze brochures te gebruiken en teneinde ze te gebruiken op een efficiënte manier,
is het noodzakelijk om de basisprincipes te kennen die de SOBANE-strategie ondersteunen.
Dit in het bijzonder voor wat betreft het eerste niveau van de strategie, de Déparis-methode.
Daarom is het aangewezen om in detail het onderdeel ‘basisprincipes’ van de tweede versie
van de brochure ‘introductie tot de SOBANE strategie’ te lezen. Deze brochure is
beschik-baar op de website www.sobane.be of kan aangevraagd worden bij de Cel Publicaties van de
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Om het gebruik ervan te vergemakkelijken,
werden deze basisprincipes en de filosofie van SOBANE-strategie samengevat in het eerste
document “Algemene omschrijving van de methode”.
Handleiding
1. De directie maakt de te volgen doelstellingen bekend aan het educatief personeel en de
maakt de afspraak rekening te houden met de resultaten van de vergaderingen en de
uitge-voerde studies, binnen een aanvaardbare termijn en rekening houden met het beschikbare
budget.
2. Het project m.b.t. de implementatie van de SOBANE-strategie wordt voorgesteld aan het
overlegcomité (CPBW of BOC). De werkgroep heeft zijn akkoord gegeven.
3. De afdeling of de groep van klassen waarop de Déparis-vergadering betrekking heeft is
goed gestructureerd zodat deze niet te uitgebreid is (teveel personen zonder dagelijkse
contacten), niet te beperkt (een klas die te ver afwijkt van de context).
4. De directie en/of het educatief personeel duidt een coördinator aan.
5. De coördinator leest grondig de Déparis-methode en leert de methode toe te passen. Hij
past de methode aan de te onderzoeken arbeidssituatie aan. Dit doet hij door termen te
veranderen, door bepaalde overbodige aspecten weg te laten of te wijzigen of door
bijko-mende aspecten toe te voegen.
6. Samenstelling van de werkgroep bestaande uit verantwoordelijken van de directie,
werk-nemers van de technische omkadering en educatief personeel. Hierbij wordt rekening
ge-houden met de algemene aanbevelingen, opgenomen in de Déparis-brochure (werknemers
van beide geslachten, verantwoordelijken, beperkte groep…)
7. De werkgroep vergadert in één van de lokalen die de « arbeidssituatie » omschrijft.
8. De coördinator legt de doelstelling van de vergadering en de te volgen procedure uit.
9. Doorlopen van elke rubriek aan de hand van de te bespreken punten. Men staat niet lang
stil bij het zoeken naar een score, maar men concentreert zich op :
• Wat er kan gedaan worden om de situatie te verbeteren, door wie en wanneer.
• De aspecten waarvoor men beroep moet doen op een preventieadviseur.
• Het schatten van de kostprijs van de voorgestelde verbeteringsmaatregelen en de invloed
die ze kunnen hebben op de kwaliteit van het product en op de productiviteit. De
beoor-deling gebeurt als volgt: nihil (0), laag (€), matig (€€) of zeer duur (€€€).
10. Na de vergadering maakt de coördinator een synthese met vermelding van :
• De besproken rubrieken met een gedetailleerde informatie over de resultaten van de
vergadering.
• De lijst met de geplande oplossingen met bepaling van wie wat doet en wanneer.
• De lijst met de meer in detail te bestuderen aspecten en hun prioriteit.;
• Gebruikte rubrieken, die informatie bevat die tijdens de vergadering verzamelt werd.
11. Voorstellen van de resultaten, herzieningen, toevoegingen, … aan de deelnemers van de
werkgroep
12. Voorstellen van de synthese aan de directie en aan de overlegorganen (CPBW of BOC).
13. Vervolg van de studie voor de niet opgeloste problemen, domein per domein, door gebruik
te maken van de methode niveau 2, Observatie, van de SOBANE strategie.
14. Een actieplan op korte, middellange en lange termijn wordt opgemaakt met duidelijke
ver-melding van de termijnen en verantwoordelijkheden (Wie doet Wat en Wanneer?)
Onderstaande tekst kan helpen om het doel van de vergadering
te verduidelijken.
“In de loop van de vergadering bespreken we alle technische, organisatorische en relationele
aspecten die ervoor zorgen dat de dagelijkse werking binnen de onderwijsinstelling,
gemak-kelijk, efficiënt en aangenaam verloopt. Alle aspecten van de arbeidssituatie komen aan bod: het
onderhoud, de technische problemen, de algemene organisatie van het onderwijs, de regels
m.b.t. toezicht, ... De doelstelling is niet te weten of te kwantificeren welke gebreken,
moeilijk-heden of problemen men heeft. Het is wel de bedoeling om te achterhalen wat men concreet,
onmiddellijk, op middellange en op langere termijn kan ondernemen om het werk aangenamer
en efficiënter te maken.
Voor sommige aspecten zou men moeten kunnen zeggen wat er dient te veranderen en hoe
dit concreet dient te gebeuren. Voor andere aspecten zullen bijkomende studies moeten
wor-den uitgevoerd.
De directie engageert zich ertoe een actieplan op te stellen met als doel zo goed mogelijk
gevolg te geven aan hetgeen besproken zal worden.”
1. G
Eb
O
uw
En
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Nooduitgangen
• Goed aangeduid,vrij, nooit belemmer d
Vloer
en
• In g oed staat, niet glad,aangepast aan de arbeidsomstandigheden
• Vochtige vloer en w or den onmid dellijk gedr oogd en aangeduid
Toegang v
oor gehandica
pten of ge
w
onden:
wagentjes, kar retjes •Toegang tot alle lokalen
Personeelsv
oorzieningen:
vestiair es, r efters… • In v oldoende aantal, comf or tabel en g oed uitgerustOntmoetingslokalen v
oor het educatief personeel
• In g oede staat en g oed onderhouden, comf or tabel en g oed uitgerust
Verwarming:
be vredigend in alle omstandigheden
Sanitair
e installaties v
oor de leerlingen
• Urinoirs, h ygiënisch pa pier , la vabos, vloeibar e zeep , pa pier en hand doek en • Verwarmd, v erlucht en g oed v erlicht •Goed gelegen en makk
elijk ber eikbaar
Handh
ygiëne
• La vabo’ s in de lokalen waar men de handen be vuild (kn utselen, ….), warm en koud water , vloeibar e zeep , pa pier en hand doek enTechnisch en huishoudelijk onderhoud
• Lokalen wor
den g
oed en r
egelmatig onderhouden (ontsmetten),
esthetisch, aangenaam (graffiti)
Afval
• Aanwijzingen v oor sor ter en (glas, plastiek, pa pier , batterijen…) gek end en ge volgd • Aangepaste containers, in v oldoende aantal, g oed geplaatst en r egelmatig ontruimdMeer in detail te bestuder
en aspecten
2. V
EILIGHEID
V
an
DE
GE
b
O
uw
En
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Beheer van de sleutels van de lokalen en toegangsdeur
en
•
Goed technisch beheer (gedeelde lopers…)
• Goede v er deling van de v erantw oor delijkheden •
Afsluiten van de lokalen na gebruik
Tijdens de schoolur
en
• Onthaalpr ocedur e v oor bezoek ers is gek end en w or dt ger especteer d •De nooduitgangen moeten steeds geopend kunnen w
or
den,
ook door de leerlingen
Na de schoolur
en
•
Toegang tot het gebouw v
oorbehouden v oor be voegden • Algemene v eiligheidsmaatr egelen t.g.v . speciale e venementen (plechtigheden, ouder contacten, feesten …)
Ge
vaarlijk materiaal:
br eekmesjes, lijmen, onderhoudspr odukten, ge vaarlijk e pr odukten (tinner…),… • Cor rect geëtik etteer d •Opgeslagen in een lokaal dat kan afgesloten w
or
den (of een kast)
•
Niet toegank
elijk v
oor de leerlingen
Meer in detail te bestuder
en aspecten
3. V
EILIGHEID
sPOLI
tIEK
E
n
DO
cum
Ent
at
IE
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Veiligheidspolitiek
• Systeem dat het personeel van elk risico verwittigt
Evacuatieplan v
oor noodge
vallen
• Duidelijk e richtlijnen, gek end en toegepast in ge val van waarschuwingssignaal of alarm, belangrijk e gebeur tenissen (Se veso , milieuv er ontr einiging, storm, n ucleair alarm of bomalarm, brand, explosie of tchnisch pr obleem (gaslek…), onge val, ziekte • Pr ocedur es en te contacteren personen zijn gek
end (telef oonn ummer) Ouders, dokter , ziek enwagen, anti-gifcentrum, brandw eer , politie…
Reglement van inw
endige or
de
•
Uur
roosters met begin- en einduur van de lessen
•
Lijst met v
oorw
erpen die v
erboden zijn binnen de onderwijsinstelling
Inf
ormatie mbt v
eiligheid en h
ygiëne
•
Reglement van inw
endige or
de w
or
dt uitge
w
erkt samen met alle betr
okk
en personen
•
Reglement van inw
endige or
de w
or
dt o
verhandigd aan het personeel en is ter beschikking van de ouders
•
Regelmatige inf
ormatiesessies
Voor het kader
- en educatief personeel
Onthaalpolitiek m.b
.t.
nieuw
e leerlingen,
stagiairs …
- Risicoanal yse , gezondheidstoezichtMeer in detail te bestuder
en aspecten
4.
tOE
zI
cH
t
OP
DE
LEE
r
LI
n
GE
n
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Reglement v
oor toezicht op de leerlingen
•
Geen enk
ele onbe
waakte ruimte is toegank
elijk v
oor de leerlingen
•
Voor alle onstandigheden zijn er v
erantw oor delijk en (afw ezig, te laat k omen…) • Elk een w
eet steeds waar zijn leerlingen zich be
vinden
•
Nazicht op aanw
ezigheid i.f.v
. de lessenr
ooster van de leerlingen
•
Tuchtmaatr
egelen in ge
val van onw
ettige afw ezigheid, diefstal, discussie , agr essie , … • Pr ocedur es m.b .t. inf ormatie v
oor de ouders (afw
ezigheid,
strafmaatr
egelen…)
In- en uitgangen
• Structuur m.b.t.
onthaal van de leerlingen
•
Toezicht en organisatie door een gekwalificeer
d persoon
•
Toegangsr
egels v
oor de ouders gek
end en nageleefd
•
Indien onthaalpersoneel op de openbar
e w eg, r eflecter ende v estjes • Indien schoolv er voer
, een begeleider is aanw
ezig gedur
ende het ganse traject
• De kinder en be vinden zich buiten de zone van aank omst of ver tr ek (indien deze bestaat) tot alle voer tuigen stils -taan • Geen enk ele leerling v
erlaat de school zonder toestemming
•
Leerlingen gaan steeds mee met de ouders of met personen die door de ouders w
er den aangeduid • Pr ocedur e in ge
val van te laat k
omen van de ouders bij het ophalen van de leerlingen
Opvang
Meer in detail te bestuder
en aspecten
5.
a
rb
EID
sO
n
GEV
a
LLE
n
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Vallen:
staat van de vloer
, or de , netheid…
Vallen
van
hoogte:
bescherming tegen vallen in ge val van oneff enheden > 50 cm, par tiële blokk ering van de vensters (def enestratie)Vallen van v
oorw
erpen:
rangschikking in de hoogte , stabiliteit…Mechanische risico’
s:
wagentjes, v erplaatsbar e v oorw erpen, meubilair • Verw onding, aandrijving, v erplettering, snijw onden, steekw onden…Onge
vallen te wijten aan glas
•
Br
ek
en van ramen:
dir
ecte bescherming tegen risico’
s op snijw onden • Verwijdering van r ecipiënten of glazen v oorw
erpen in aangepaste vuilnisemmers
Persoonlijk
e beschermingsmid
delen (PBM)
• Aangepast, beschikbaar , gebruikt, onderhouden, geor dend, … • W egw erhandschoenen voor materiaal dat vuil is
•
Isoler
ende handschoenen v
oor zeer warme of k
oude v oorw erpen
Arbeidsonge
vallen
• Duidelijk e pr ocedur es, gek end en toegepast • Systematische anal yses, gedetailleerd en bruikbaar door ieder
een
EHBO - Ziek
enboeg
• EHBO-lokalen g oed gelegen, goed uitgerust en aangepast en contin
u toegank
elijk
•
Verband
dozen zijn g
oed gelegen en aangeduid (pictogrammen),
makk elijk ber eikbaar • Gekwalificeer d personeel, r egelmatige bijscholing, steeds makk elijk ber eikbaar • Pr ocedur es in ge
val van ziekte of onge
val zijn gek
end…
Meer in detail te bestuder
en aspecten
10
6. E
LEK
tr
Isc
HE
r
Is
Ic
O
’s
En r
Is
Ic
O
OP
bran
D
O
f
Ex
PL
O
sIE
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Elektrische risico’
s
Uitrusting
• Aantal,plaats en staat van de stopcontacten
•
Elektrische stopcontacten met kinderbe
veiliging
•
Cor
rect gebruik (stekk
er dozen, dominostekk ers zijn v erboden) • Ellektrische kabels in g
oede staat (liggen niet bloot of bo
venop de vloer)
Elektrische a
pparaten :
zek ering, isolatie , v oedingskabelRisico op brand of e
xplosie
Geen gasinstallatie
Compar
timentering
van lokalen, tra ppen, technische k ok ers • Plattegrond van het gebouw op elk
e v er dieping • Brandw er ende deur en, niet belemmer d
Ontvlambar
e stoff
en en ontstekingsbr
onnen
• Geen draagbar e verwarming of naakte vlam in de lokalen (enk
el in labo’ s en w erkplaatsen) • Geen ontvlambar e pr odukten dichtbij pa pier , kar ton, vloeistoff en, slingers… • Uitschak
eling van alle interne warmtebr
onnen die niet onder toeizcht staan
Richtlijnen in ge
val van brand
• Geafficheer d in alle lokalen: noodn ummers, te verwittigen personen, e vacuatieplan en verzamelpunten en tellen van de leerlingen • Elk
een (leerlingen inbegr
epen) is op de hoogte van de maatr
egelen die hij persoonlijk dient te nemen
• Evacuatieoef eningen w or den georganiseer d ideaal 4 maal per jaar en minim um tijdens het 1ste trimester en een 2de
maal later op het schooljaar
Bestrijdingsmid
delen
•
Signalisatie door een pictogram,
makk
elijk ber
eikbaar van
uit alle lokalen
•
Het eductaief personeel en enk
ele leerlingen w
eet hoe men de brandblusa
pparaten moet gebruik
en
Interne inter
verntieploeg
• Lijst van de leden van de inter ventieploeg w or dt geafficheer d, deze be vat minstens een gediplomeer d en opgeleide hulpv erlener •De EHBO posten zijn g
oed aangeduid en uitgerust met minstens een v
erband doos
Signalisatie:
• Opslagruimten, bestrijdingsmid delennooduitgangen en noodv erlichting, plannen per v er dieping …Meer in detail te bestuder
en aspecten
11
7. P
a
uz
Es
, maa
Lt
Ij
DE
n, s
PEEL
tI
jD
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Speelplaatsen:
vloer o veral in goede staat en niet glad
Organisatie van de speeltijden
• Verschillende momenten,v
olgens leeftijdscateg
orie
•
Aantal toezichters in functie van het aantal leerlingen
•
Toezichters zijn v
er
deeld o
ver de ganse plaats en niet gegr
oepeer
d op een enk
ele plaats
•
Organisatie in ge
val van zeer slecht w
eer
Speeltuigen
• Installatie - In v oldoende aantal en g oed v er deeld o ver de speelplaatsen -Aangepast aan de leeftijd van de kinder
en
-
Buiten dienst stellen en aanduiden in ge
val van slechte staat van het speeltuig
• Affichering van r eglementen - Minim um en maxim
um aantal leerlingen en leeftijdscateg
orie - Geen ge vaarlijk e houdingen - Met tw ee op één schommel - Elkaar duw en of lopen r ond de speeltuigen -
Gooien met stokk
en, stenen, sneeuwballen, ander e v oorw erpen -
Geen sjalen of touw
en die niet vastgemaakt zijn
•
Visuele inspectie (dagelijks) -
Scher
ven,
vandalisme…
-
Staat van het materiaal
Zandbak
• Deksel of bache wor
dt na gebruik terug aangebracht
- Onderhoud in h ygiënische omstandigheden
Gebruik van v
oedingsmid
delen
(boterhammen, lichte maaltijden…) •Niemand eet in de klaslokalen
•
Nazicht van de omstandigheden -
Ver
voer
: bescherming door een doos,
huishoudf
olie
-
Opslag in de school:
nale
ven van de vriesk
eten… • Gebruik: vaatw erk, lichaamsh ygiëne…
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
8. K
LE
ut
Er
KL
a
ss
En
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Klaslokalen
• Voldoende gr oot voor het aantal leerlingen
•
Anti-alergische bekleding van vloer
en en m ur en (kamerbr eed ta pijt, ta pijt) • Leuning of bescherming tegen vallen indien hoogte verschillen van meer dan 0,50 m, (geen mogelijkheid van opstop -ping) •
Opletten met mogelijkheid om uit raam te vallen
• Belemmering is be vr edigend, v oldoende opslagruimten, gemakk elijk ber eikbaar •
Aangepaste temperatuur in winter en zomer
Uitrusting:
T af els, stoelen, speelta pijt, pa pier , kn utselmateriaal… • Voldoende en aangepaste ka pstokk en • Taf els,stoelen aangepast aan de gr
ootte van de kinder
en • Speelta pijten, pa pierwar en, kn utselmateriaal, didactisch materiaal … - Be vr edigend, niet te gr
ote noch te kleine v
oor raad - Elk e klas w erkt autonoom • Reglement betr eff ende v
erzorging van planten en dier
en
Speelruimten:
niet te gr oot, niet te kleinSlaa
pzaal
•Voldoende rustig en afgelegen
•
Geluidsabsorber
ende bekleding van vloer en m
ur
en
•
Ver
duistering van ramen
• Voldoende luchtv er versing • Lage bed den, niet opgestald, noch op de gr ond •
Aangepaste temperatuur in winter en zomer
Verzorgingslokaal
• Goed gelegen,v oldoende gr oot • Aangepaste uitrusting - WC en la vabo’ s aangepast, v erhoogde doucecabine - W arm en k oud water , vloeibar e zeep , pa pier en hand doek en
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
9. La
GE
r
E
KL
a
ss
En
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Klaslokalen
• Voldoende gr oot voor het aantal leerlingen en rek ening houdend met de activiteiten (bibliotheek, inf ormaticahoek, …) • Geen enkel risico op uit het raam vallen
•
De leerkracht ziet alle leerlingen
•
Alle leerlingen zien het bor
d (indien aanw ezig) • Belemmering is be vr edigend •
Aangepaste temperatuur in winter en zomer
Opslagruimten
• Voldoende (kaften,kasten, frig o’ s…) en makk elijk ber eikbaar • Reglement mbt or
denen van de kledij,
boek en, boek entassen …
Doorgangen in de klassen,
gangen
• Voldoende br eed (wagentjes), g oed afgebak end • Niet belemmer d door wagentjes, boek entassen …Uitrusting van de lokalen
• Voldoende en aangepaste kapstokk en • Meubilair (taf els, stoelen…) be vr
edigend en aangepast aan de gr
ootte van de leerlingen
•
Stoelen met rugsteun
• Muurbor d is g oed geplaatst: t.o .v . de ramen, hoogte… • Speelta pijt, pa pierwar en, kn utselmateriaal, didactisch materiaal… • Be vr edigend, niet te gr
ote noch te kleine v
oor raad - Elk e klas w erkt autonoom • Opper vlakte v oor affichering is v oldoende (toebehoer en v
oor het vasthechten buiten het ber
eik van de leerlingen)
•
Regeling betr
eff
ende v
erzorging van planten en dier
en
•
Aangepaste
WC en la
vabos
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
10.
turnz
a
LE
n
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Vloer
:
in g oede staatUitrustingen:
in g oede staat •Nazicht door de leerkracht v
oor het uitv
oer
en van een oef
ening
•
Maandelijks man
ueel nazicht
•
Nazicht door de leerkracht bij het opruimen aan het einde van de les
•
Nazicht door gekwalificeer
d personeel,
met uitzondering van het klein materiaal
Vestiair
es
• Aangepaste kledij • Gescheiden v olgens geslacht • Beveiligd (geen risico op diefstal)
• In g oede staat, net, onderhouden en r egelmatig ontsmet
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
11.
bEELD
sc
HE
rm
w
Er
K
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
W
erk
opper
vlakk
en
• Op g oede hoogte , v oldoende gr oot en opgeruimd • Afger onde boor den voor steun van de ellebogen
Inf
ormaticamateriaal
•
Kwaliteit,
in g
oede staat en aangepast aan het w
erk (snelheid, opslagruimte…)
Beeldscherm
• Makk elijk leesbaar • Staat op ene stabiele steun en is makk elijk regelbaar (op onge veer 60 cm van de persoon verwijder d, de bo venrandvan het scherm op ooghoogte)
• Geen w eerkaatsingen (beeldscherm niet tegeno ver of met de rug naar het raam geplaatst of in de omge ving van een lichtbr on)
Hulpmid
delen
• Muis, toetsenbor d…kwaliteit en goede staat (netheid…)
•
Goed geplaatst op een v
oldoende gr oot w erk opper vlak en opgeruimd • Documentenhouder g
oed geplaatst en beschikbaar indien nodig
Kabels:
in or de en v erwijder d van doorgangenTechnische assistentie:
snel en efficiënt in ge val van pr oblemenMeer in detail te bestuder
en aspecten
1
12. H
O
u
DI
n
GE
n,
K
ra
cH
tI
ns
Pann
In
GE
n
En
GOEDE
r
Enb
EH
an
DELI
n
G
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
De w
erkhoogte:
taf els, bur elen, r ekk en … • Comf or tabele w erkhoudingen: nek, schouders, handen, rug, knieën…Aankleden van de kinder
en
•
Personeel zit of gehurkt op hoogte van de kinder
en (geen flexie van de rug)
Het zittend of r
echtstaand/zittend w
erk
en
• Kwaliteitsstoelen of krukjes : stabiel en comf or tabel; met g oede rugsteun •Hoogte aangepast aan de leerlingen
•
Voldoende vrije beenruimte onder het w
erk opper vlak
Indien staand w
erk
•Geen belemmering of hinder in de handelingen
•
Comf
or
tabele steun van de dijen en/of van de armen op de opper
vlakte
Mechanische hulpmid
delen:
tra pjes, wagentjes… • Aangepast, stabiel, duurzaam, kwaliteit, goed gelegen en makk
elijk te gebruik en
Lasten (kinder
en)
• Kinder en w orden gedragen en gemanipuleer
d op een erg
onomische manier (geen inclinatie of torsie van de r
omp)
•
Dragen van zwar
e of minder valide kinder en met meer der e • Enk el dragen o ver k or te afstanden
Boek
entassen en rugzakk
en
•Organisatie om het dagelijkse v
er
voer van alle schriften,
boek en te v ermijden... • Kasten, r ekk en, vakk en... v
oor de rangschikking op school van de persoonlijk
e v oorw erpen, boek en, schriften • Inf ormatie betr eff ende de k
euze van boek
entas of rugzak en de manier waar
op deze gedragen w
or
dt
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
13. V
Er
LI
cH
tI
n
G
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Verlichting van de klaslokalen en v
erschillende tak
en
• Niet te v eel, niet te w einig: voldoende om de details te zien maar niet o
ver
dr
ev
en
Verlichting van het bor
d
(indien bestaande) • Unif orm • Makkelijk leesbaar van op alle plaatsen
Unif
ormiteit
•
Zelfde v
erlichting op alle plaatsen in éénzelfde lokaal
•
Zelfde v
erlichtingsniv
eau in alle identiek
e lokalen
Daglicht en buitenzicht:
be vr edigend • Verlichting be vor der en. Binnenvallen van natuurlijk licht langs pr
oper e v ensters
Kleur
en:
frisse kleur en en gebruiksvriendelijkGeen w
eerkaatsing of v
erblinding
•Bescherming tegen het zonlicht :
g or dijnen, zonne w ering... in g oede staat • Niet r echtstr eeks in lichtbr onnen kijk en (v erlichtingsarmatur en…)
Verlichtingsarmatur
en
•Afdekking van alle lampen
• Pr oper , r egelmatig ger einigd • Def ecte lampen of TL-buizen w or
den zo snel als mogelijk v
er
vangen
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
14. La
w
aa
I, t
HE
rm
Isc
HE
O
m
GEVI
n
G
sf
a
ct
O
r
En
En a
LGE
m
En
E
Luc
H
tH
yGI
ën
E
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Ak
oestische kwaliteit van de lokalen
•
Elk
e leerling kan de leerkracht v
erstaan
•
W
einig geluids
w
eerkaatsing in het lokaal (geen echos)
•
Geen (w
einig) geluid van ander
e klassen,
gangen,
speelplaatsen
•
Poten van stoelen en taf
els zijn v
oorzien van rubber
Temperatuur
• Niet te warm, noch te k oud, geen temperatuurschommelingen • Individuele regeling per lokaal,
afhank
elijk van de activiteiten
Geen tocht:
door v ensters en deur enW
armte-,
k
oude- en v
ochtigheidsbr
onnen
• Zijn v erwijder d : water , zonnestralenSysteem van v
erwarming,
v
entilatie
, air
co
, filtering…
• Regelmatig onderhouden, voldoende frisse lucht,
geurloos
Stofdeeltjes en afval
•Regelmatig v
erwijder
d zonder dat ze in de lucht of omge
ving v erspr eid w or den
Onderhoudspr
odukten:
schoonmaakmid delen, was, spuitbussen, vloeistoff en… • Inventaris van alle pr
odukten met v
oor elk een v
eiligheidsfiche • Niet schadelijk, allergeen, ir riter end • Geor
dend en achter slot,
v erwijder d van de w erkplaatsen, de r efter en de k euk en
Mogelijk
e br
onnen van v
er
vuiling
• Kamerbr ede ta pijten, ar chie ven, printers of f otok opieer toestellen (ozon) • Planten, ongedier te…Hygiëne
•Geen zwammen of schimmels op de vloer
en, m ur en, plaf onds
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
15.
a
ut
O
n
O
m
IE
E
n
In
DIVID
u
ELE
VE
rantw
OO
r
DELI
jKHEDE
n
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Opdrachten en v
erwachtingen:
geen tegenstrijdighedenGraad van eigen initiatie
ven
•
Elk
e leerkracht kan zijn w
erkwijze aanpassen, zonder het w erk van de gr oep te v erstor en
Autonomie
• Elke leerkracht bepaalt zijn ritme of zijn w
erkmethode in functie van de leerlingen
Vrijheid van contacter
en
• Elk e leerkracht neemt zelf contact op met de personen of diensten die hij nodig acht (ander opv oedend personeel, ouders, CLB …)Verantw
oor
delijkheden
• Elk een kent zijn verantw oor delijkheid, meer bepaald in ge val van ernstige voor vallen (bomalarm, brand, gaslek…), en aan vaar dt zeFouten
• Elk een cor rigeer t zijn e ventuele f outenMeer in detail te bestuder
en aspecten
0
16. In
HO
u
D
V
an
HE
t w
Er
K
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
W
erkinter
esse:
boeiend en afwisselen •Alle leden van het team zijn o
ver
tuigd van de waar
de en het belang van de pr
ojecten
Bekwaamheden
• Het werk van de w
erknemer is in o
ver
eenstemming met zijn pr
of
essionele bekwaamheid
•
Men heeft de mogelijkheid zijn bekwaamheden te ben
utten en te ontwikk elen
Inf
ormatie en v
orming
• Voor ieder een (jonger en, educatief personeel, stagiairs, tijdelijk e v er vangingen, ouder en) •Aangepast aan het w
erk • M.b .t. de pr ocedur es, risico’ s en pr ev entie • Bij aanw er
ving en periodiek herhaald (permanente opleiding)
Emotionele last:
pr
oblemen van leerlingen,
zelfmoor den… • Niet te zwaar • Momenten om te praten o ver moeilijk e situaties zijn v oorzien
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
17.
a
rb
EID
sVE
r
HO
u
DI
n
GE
n tus
sE
n w
Er
K
n
Em
Ers
En
HI
ërar
cHI
sc
HE
LI
jn
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Uur
roosters en w
erkschema
• Voldoende op v oorhand gek end • Rekening houdend met de w
ensen van elk
een
Comm
unicatie tijdens het w
erk
• Steeds mogelijk, zo w el o ver het w erk als o ver niet-w erkgebonden onderw erpen •De organisatie van het w
erk en de w
erkruimtes laten toe om elkaar te ontmoeten
Ver
deling van het w
erk
• Goede w erksf eer en e venwichtige v erdeling van de tak
en • Elk een k ent zijn r ol mbt de v erantw oor delijk o ver de leerlingen
Onderlinge hulp tussen de w
erknemers
voor w erkgebonden pr oblemenOv
erleg
tussen het personeel,
de diensten en de hiërar chische lijn • M.b .t. praktische en pedag ogische aspecten • Om het w erk te bepalen, te plannen en te v er delen: lessen, examens… • Om pr oblemen op te lossen
Hiërar
chische lijn:
ger especteer d en gek endSamenw
erking met de hiërar
chische lijn
• Goede onderlinge v erstandhouding, samenw erking en w erksf eer • Ondersteuning in ge val van w erkpr oblemen of persoonlijk e moeilijkheden • DelegatiesAdviezen en kritiek
en van de w
erknemers
• Aanhoor d en w or den v oldoende in r ek ening genomen • Pr oblemen w or den v ermeldEvaluaties (inspectie)
• Ieder weet hoe zijn w
erk geëvalueer d w or dt • Men k
ent de criteria en de consequenties
•
Ieder is geïnf
ormeer
d o
ver de r
esultaten van zijn e
valuatie
•
Het w
erk van ieder
een w or dt v oldoende gea ppr ecieer d
Meer in detail te bestuder
en aspecten
18. Ps
yc
HO
sO
cI
a
LE
O
m
GEVI
n
G
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Relatie met externe personen
• Ouders,bezoek ers… • Pr ocedur e in ge
val van conflicten
Geen enk
ele discriminatie
•
Noch in functie van de leeftijd,
geslacht of herk
omst
•
Noch bij aanw
er ving, noch bij pr omotie
Te
w
erkstelling
• Stabiel, v er tr ouw en in de integriteit en de toekomst van de instelling
•
De pr
oblemen van v
er
vangingen bij afw
ezigheid w or den opge volgd
Psychosociale pr
oblemen
• Ge w eld en agr essie • Onte vr edenheid, str ess, pesterijen, persoonlijk e pr oblemen,… • Duidelijke en expliciete politiek van de schooldir
ectie
•
Structur
en en pr
ocedur
es van ontvangst bestaan en w
or den gebruikt • Inf ormatie w er d gege ven • Pr ev entie ve maatr
egelen zijn genomen
W
erksf
eer binnen de school
•
Laat een persoonlijk
e en pr of essionele ontwikk eling toe • Zijn v er
enigbaar met een normaal privéle
ven (familie…)
•
De w
erknemers zijn globaal gezien te
vr
eden
