Geregtstrcer aan die Hoofposlcantoor as 'n Nuusblad.
Jrg. 6. Kaapstad, Woensdag, 26 Februarie 1947. No. 13.
VIE~[Q)~AAll
ffNG§ 00~
GENILc W
o
MARSIHJ
V
ra
Self §korsing
en
Ondersoek
In verbaud met <lie polilicl<e uitbtLiting in die vyanclelike pers van selcet·e uitlatings wat deur gcnl. Willie !\Iarsh op die Paarl by geleentheid van die koJtingsbesoel< aldaar, gedoen sou wees, blyl< ttit ondersoel< <lat genl. :Marsh sc woorde erg ver-t<lraai is en dat hy dit oolc nie in tccnwoordigheid Yan die iwning gese hct nic, maar in 'n Jlrh·ate gesprek met inwoners
van die Paarl. 1 '~;
Genl. Mat·sh het met die oog op die om•erlmildilce pnblisiteit sy skorsing aangevra hangende 'n ondersoek Die voon·al bc-hoort te dicn as waarsl<uwing vir O.B.-offisiere teen die tal•tielc van die vyand wat die Jconing gebruil' vir politiclre munt.
Genl. Marsh het ook beslis· ontken dat hy voor die ko-ning gebuig het, soos 'n sel<ere Afrilcaanse koerant wou voor-gee. 11Ek buig net vit· my God'', het genl. Mat·sh beklemtoon.
Onderstaande verklaring is deur genl. Marsh vir openbaar-making aan Die O.B. oorhan-dig:
Waar Engeland vandag on-der ys en sneeu begrawe 1~. sou el< as ek die koning was, verkies om in Suid-Afrika te bly!
I Bostaande was bloot persoon-lil<e op- en aanmerkings in 'n gcsprek.
Met die oog op bogenoemde gebeurtenis vra ek hiermee by my betrokke hoofgeneraal skorsing aan, hangende 'n on-dersoek deur die aangewese 0.8.-l<ana~e om my verduideli-king te regverdig of andersins.
[LfJV~
~
~
Wat
FooB®
E~s
\f~[jl) tDJ~euuste
AaWlJ
K~e~ers
IJ@J
Vrr~
@pttr®de
lnJ~~rt~®Bfl
Die wanpraktylr
dew·
led
e van
die
vollrsraad om
eers
fooie
v
an lwl
slagoff
crs
lCcis voo
rdat
lwlle
bereid is
om
.
lwl invloed te
gcbruik
by
ministe
rs
van
die kabinet mn
sekere vergunnin
gs vi
r h
ul
kicsers te
v
er-hry,
is
dew·
nwr
.
}.
S. Ma
rw
ick
onder die
aandag van
die
volksraa
,
d
ge-b
ring.
Hy
lwt
lwu
n
is
gegee van 'n
priv
ate wctsontwe
rp
wat
hy tvil
indien
waardew·
dh~aanneent
v
an fooi
e
cleur
L.V
.'s
o11wcttig sal
wees.
Die wet bepaal tans dat !cdc \ ncem of gee as omkoopgeslcenk van die vollcsraacl nie fooie mag ral<ende wetsontwcrpe voor die
Hy
Sal Dit
Jllore-aand,
27 Fe
bnwrie, sal die
·
vryheiclsvu
rc
van die
A.
jrikau
e
rdom
,
du;arsdeur d
i
e
land
aange-steelr
word
dew· d
ie Ossewabrcmdwag e
n
an
d
er
-vry-h
eidslieweude A
frilamcrs.
Ook
op
Ama
j
uba sal
daar.die
v
uur
sy
lig
ver-spr
e
i,
soos die
roemryke
Slag
"lan
Anwjnba
die
vryheidslig oor· die vermverde Repnbliek
laat op·
gaan
h
et.
Die 8ritse
hon
i
n
g, in
wie
se
nawn die stryd
teen
die
A
jrilwnerdorn
nog steeds
gevoer is, sal
up hi
e
rclie
gedenkwaar
,
dige
dag
besig
tvees
met 'n
,triomftog" -
soos die Britse pcrs
dit noem
-d
ew· sy vcrowenle
g
ebie
d
.
Hy
sal van daardie
-vry-h
eidsvnur lcennis
neem.
Hy
sal aan sy
regcring in
Londe11
hem
g
aan
rapportccr dot
daar
in Sui.cl-Afrilw
nor;
vnrc van vryheid
b
rand
-
en
die
Britse
regc-ring sol
omvilll~l-;,euri(dink
aan
wat
t
ons
in
lndi(i
gebcur,
tvcwr
lllllle
am1staande
jaa
r
gaan nitvlttg
voor die
hitte
van vollrsverset
.
uacl nic. Dit het egter geen betrelcldng op sake buite die raad nie, waar lecle dienste vir hul l<iesers veiTig. Indien die voorgestelde amendement aan-vaar word, sal dit beteken dat hierdie ekstra inkomste vir se-kere L.V.'s, deur· middel van fooie, nie meer besl<ikbaar sal wees nie, ten minstc nie sonder hoe risiko nie.
Vir baie parlemcntslc<le is llie snlaris \"an £1000 slegs 'n neseier v.ir groter inkomste en die status van L.V. net 'n toe-gangsl>aartjic tot. 'n nuwe winsgcwendo pralctylc
VERVAL
In verband met die beweerde onderhoud wat ek a an SAP A se Verteenwoordiger· sou gegee het by geleentheid van die ko-ninklike besoek aan die Paarl op Donde1·dag, 20 deser, sal el< bly wees as u die \"O!gende sal plaas:
As gevolg van wat ek be-skou het as gebrek aan uit-bundige toejuiging l:y aanl<oms van die koninklil<e gesin, het 'n dame - die eggenote van 'n vooraanstaande plaaslil<e be-ampte - opgemerl< <lat die skare blykbaar getreC is deur die grote · eenvoud van die l<o-niklike gesin.
~~lArP'SiiD ~Alrffi ~~YTt€GO~~
MET
KOU~ ~~iVANGS
Dat dit werl<lik nodig ge-word het om sodanige amende-ment voor te stel, nl. om 'n se-lcere tipe beroepspolitikus tot eerbaarheid te dwing, toon die mate van verval van die parle-ment. Dit is niks meer as 'n !dad dat clit nodig geword het om betaalde vo~<sverteenwoor
cligers, manne na w~e die volk behoort op te sien, <leur wet-gewing aan bande te le as ge-volg van •n wanpraktyk onder hul geledere nie. Dat daar reeds sulke gewetenloses in die volksraad sit wat nie aarsel nie om benewens hu! vet sa:aris van £1000 per jaar en a! hul ander inlwmste ool> nog bloed-geld te cis ,·ir werk waarYoor hulle geroep is en waarvoor hulle reeds buite verhouding Yergoeding ontvang, is 'n uit-vloeisel van die Britse par:e-mentcre stclscl wat van voll<s-Yerteenwoordiging 'n lewensbe-roep maal<.
In verband met hierdie een-voud kan elc heeltemal aklword gaan!
In geva! die lwninJdil<e b e-sock daartoe sou bydra om be-ter samewerking tussen Enge: s-en Afrikaanssprel<s-endes te ver-kry, sal die l<oning meer pres-teer het as genl. Smuts en dt'. Malan. Ons moet vandag saam -werk of oml<Om!
~~~~
~
K~2urt w~Lfirl W®r~~gt~
i
@~~®@~
Lm<ID
~@bru~H'Eg
.
'n
Bra
-
we
poging
v
an die Eng else
pers, gesteu.n
deur
,
die radio
,
o
m
die
-
vcrwclkoming
van die Britse houiug
verlccle
Maandag in Kaapstacl
op te
h
emel
as 'n
,triontf",
h
et
nie
doarin
gcslaog
om
die muis
w
at
uit
die
berg
-vcm.p
ropaganda
gebore is,
tc
b
cdc
k
nie.
Die helc
affere
h
el
oneimlig tekortgeskict
aan die
-
vcrwagtiugs
1vot.clcur
m.aandelange
pers-histerie opgeu:ek
zs.
Die 400,000 mensc oo1· wic daar in pet·sbcrigtc gedroom is, het op die dag van vei·wcsen-lil•ing weggesmclt tot 'n sl <a-mele tagtig-. honclcrdduiscnd -'n slmi'C wnt in sy ingewande ool< dil'genc mocs hcrberg wa t
geboe en g<'JH'Otestcer het met teen-plald<ate.
Aangesien ons ons lesers nie net op ons eic wnarncmings wil trakteer nie, haal ons aan wat die dagbladpers self uit die pen laat glip het.
Die Cape A1·gus hot bcrig dat; t!en- of t.waa.lfduiscnd mense die Jwninldil<c sld p sien inlwm hct, t~n dat in <lie hoofsh·aa t .,nagl'nocg 50,000" mense was, , wa t a llr selcsies van Sui<l-AJ'ril<a se ulanl-c en nie-blanl<r grmccnsl>nJl teenwoonlig het''.
\'01'-·a! gaan opsit het langs die straat, het weens die skroeiende hitte flou geval met 'n lee maag nog voor die koning opgedaag het, en an-dere wat 'n paar minute voor die tyd aangekom het, het hul lank bewaaktc plekl>e sonder moeite gevul.
In Adderleystraat was daar groot kolle waar die mense net langs die toue saamgedrom het, terwyl na agter genoeg ruimte oorgebly het vir 'n motor om deur te ry.
UITGEJOU
IUeurlinge en naturelle hct ver die meertlerheid van die l'oeslwuers uitgemaal•, en op plcld<e het hulle die lwning en genl. Smuts uitgejou.
Aile Icoerante was daaroor eens dat die meerderheid toesliouers by die aanl•oms van die ltonlng nie-blankcs was. Twee-derdes van ille mense in die voorste rye het bestaan uit nie-blankes, wat soms gcjtLig, meer dil{\Yels net toegel•yl< en enkele kere gejou het.
Inderdaad was daat· soveel ruimte langs die hoofstraat nog beskikbaar dal enigc pe1·soon op enige plel< tot aan die tou lwn indring.
:Mense wal die vo1·ige aand
Die houtstellasies wat vanaf die hawe tot in die stad aange-bring is om nuuskieriges van sitplek te voorsien, het rye lee plelcl<e bevat. Die plekke is aanvanklik te !wop aangebied, maar toe dit blyk dat die ann-bod die vraag gaan oortref, is kaartjies hot en haar gratis
uit-iiii'II!IIIIII!IIIIIGII:IIID!IIIBI:iiiEJIII'I[Ji:I'IEJI~;I!31ii/IElllliiD FUNRSIES
Die maandelikse geselligheid van die Christiaan de Wet-l<Ornmando word op 1 Maart in die Pawiljoenteekamer, ·Mell<bosstrand, gehou. Daar vertrek Saterdagaand 'n vragmotor vanaf Brooklyn. Plekbesprcldng lean gereel word by komdt. D. B. Lotz. Bel 5-1059 of 5-2463.
BIIUIIiJIIIIIEiii!UIIill'llllall/lll!iiiDIIE311111!:lt:CI(]I:CIEGRIEJIIlll
gedeel. Selfs die amptenaars-Yercniging het 'n klomp gekry met die versoek om dit aan amptenare uit te deel. 'n Hoe amptcnaar wat self behulpsaam was met die uitdeel van sit-plekke, het ronduit erken, toe sy aandag op die lee plekke gevestig is, dat baie van die wat gratis lcaartjies ontvang het, blylcbaar nie opgedaag het nie.
Die gebrek aan toejuiging was opval!end. Dit was duide-lik clat die meerderheid aan-wesiges nuusl<ierige toeskouers "was soos on 'n sirlms, en nie bereid was -om te juig nic. So erg was die stroefheid dat hier en daar mense na vore gespring en die mcnsc aangcspoor het om to julg. Dit het net gelag uitgelolc. Die Cape Argus skryf hierdie gebrclc aan geesdrif toe aan ,terughoudendheid en self-bewustheid" wat dan eers afge-slmd is nadat die !coning oor halfpad was. Indcrdaad het die pragtige perde van die berede wag meer toejuiging en
BLADSY TWEE DIE O.B., WOENSDAG, 26 FEBR. 1947
JR.
rep
7JJ1
b
li
€
lk
V
~
rr
l
({))e
lTi1
I!
n
S!kadrJJJJJJJetJ
-
van Kornil!tJg
to>A!RTVPOLDTBF£K IFAAt
WIE.lE~
Re
p
nblikeinse S
u.
id·Afri
lw h
et
verl
e
de
tveeh
ee
n
·
vcm
sy
grootste
vernederings ondergaan
.
D
aard
ie vernederi
ng
is hom
aangedocn
d
e
w·
genl.
S
muts
, te
at
vir
die ee
r
ste
keer
sed
er
t
die oorgawe
va
n
V
ereeniging
di
e
Brits
e
honing, in wie
se naam
die
Repu.bli
eke
uitgeve
eg
is, uitgcnooi
het
om. sy verower.de
gebied te
kC!m. i
nspektee
r.
Die
venwderi
ng
i
s
hom ook aangeclo
en
dew· d
ie
amptclike
oppo-sisie
wat
lw.
l
ampt
e
lihe
stempe
l
gep
l
aas het
op die besoeh
van
die lw
-n
i
n
g
t
en
spyte van
die
feit dat die Br
i
tse
pers
br
utaol genoeg was
om
.
t
e
e
rl
wn
dat die doel
·
von
.die b
e
soek
versterking
van
die
88·itse H?yk
sba
nde
is
.
Dio verncclel'ing was vera! pynlilc omll~tt llit gcl<om het
van mense \1':\t tot onlangs
hul-Ie nog in Vicrldeurc laat toc-<lmai hcf en wa t mt?t nu·igc
toespralw die ,·ollc tot grote1·
opoffcrings ,·!r die R<'pnbliclc
opgeS\YeCJ) het - wat inde
r-daad op hierdie oombUlc nog 'n
volt)-<lse organiseerde1· ylt· 'n
,.ltepublilccinse Fonus'' aanhou
om ,silwor lcoce!s" tc lwllelcteer
vir die ,,Republielc".
Op 27 April het wylc genl.
Jan Kemp. 'n oud-strydct· van
die Republiek, as partyleier van
Transvaal 'n beroep op die volk
· gedocn om die besoek van die
l<oning te boil<ot. Genl. Kemp het aangetoon wat die motiewe
agter daardic besoek is, nl. o.a.
vorsterldng van dJ.e politiclw en clwnomlese bande van (lie Rylc. ,Om hlcnl!e redo vra ons
ons mense om op geen manier
decl to necm aan die bctogings,
fecstelilchcde en cet·bewyse
nie", hot hienlic gchanle stt·ytl-ros namens
s:v
J)arty Yerldaat•.Dit was lc!arc Ieiding en e:keen
het gcweet wat dit beteken. Dit
was minder as 'n jaat· gelede~ OPSWEPING
Die l<oning hct ,·erlcde week aan wa! gestap op sy vet·ower-de grondgcbied. Nmal het ge -wag op die Ieiding ,·an die .
,rc-publikeinse leiers". Daar het
Ieiding gekom, maar nie die
wat gcnl. Kemp gegcc hct nlc.
Die ,repub:ikeinse" orgaan
in Kaapstad, Die Burger, het
sy stem gepaar met die Britse
pers om die vo!k tot konings
-koors op te dryf. Reeds van ver
het hy die koning tegemoet
ge-gaan en portrette van die
I<O-ning en sy skip geplaas. Ellce
,·oorbereidsel ,·!r die ontvangs
het die blad met foto en berig
na sy losers oorgcsein - soms
tot twee foto's van dieselfdo
ding !n agtcrecnvolgcnde
uit-gawes. Die Britse pers het die
-selfde gedoen met dio docl om
die Suid-A fril•aanso vollc tot,
l•oningsverheerlildng op te
sweep. Dit is die beste
propa-ganda-metode om massas aan
te spoor om die ko'ning
tege-moet te snel - desnoods uit nuuskierigheid. Daardio massas
hct die Engelsc politici notlig
gehad ten einde die lwning so
besoel< 'n ,triomf" te maa.lc
-'n triomf oor die verslane Repu-blielco en republil.:eiue. Aan daarilie aanblasing van <lio triomftog bet Die Burger deel-geneem.
BRIEWE GEWEIER
\Vanneer van republikeinse
kant briewe ingestuur is wat
die republikeinse neot drak, is
dit deur die blad geweier. Aan
beswaarmakers is die belofte
gedoen dat daar op die dag van
aankoms by wyse van 'n hoof
-artikel Ieiding gegee sal word.
Hierdie Ieiding het gekom. Dit
het gelui dat die Afl·ii<anerdom
lnagtens sy afkoms ant:-mo
-nargaal is. Republilianismc, wat
in ons land uic 'n staatkun<lige
begrip is nie, maa1· 'n ge,·oel
-saalc teen Urllse oo•·hce•·sing, is
dent· die blad \'CI'dun tot blote
anti-mona,·gale gesin!!heid
-waarby selfs die lank geston,·c
Lodewylc XIV van Franl<ryk
in-geslecp is as voorbce:ll
nt.n
onsvollc se aflteer in lconings! En
toe lwm die cintlilce Ieiding, dat hoeseer geesdrif vir konings by
die Afrikaner ontbreek, ,kan
die hoe besoeke1·s daarvan ver·
seker wecs dat, waar hul!e col<
al met Afrikaners in aanraking
mag kom, hulle met die
hoflik-heid en waardigheid ontvang
sal wore! wat aan die Afrilcaner
eie is, en wil ons die hoop uit-sprccl;: llat hnl bcsoel< aau OilS
laud vi •· hu1le 'n aangename sal
wees".
APOLOGIE
Inderdaad het die blad se
opsweping die uil\verking
ge-had dat lwersvaste Afrika·
ners op die laaste oomblik,
'n paar minute voo1· die
aan-l<ams ''an die koning. na die
doklce geyl het om deel te
necm aan die ,,triomf" van
hul veroweraar - danl;:sy die
Ieiding wat aan hu:Ie gegee
is.
Vir hierdie vcrnedering wat die republikeinse Afrikanerdom aangedoen is, het daar geen
apologie gclwm. nie, maar
wan-(Vervolg in \'Olgende lwl.)
,Ladies and Gentlemen, the King!" - Onder die glasies wat hier gelclink word op die Britse l;:oning se triomftog deur
Suid-Afrilm, is oolc die van dio Icier van die opposisie - meermale
in die verlccle oolc van republilceinsc Suid- Afdl<a. Dr. Malan
staan in <lie middcl op die voorgrond, regoor die lconingin.
(Vervolg van vorige kol.)
nee1· mynwerlcers in Jo!1annes·
burg om ctemokratiese regtc
staak en 'n beroep op die hele
voll,; doen om hulle
le
onder-steun, dan plaas hierdie blad
Sapa-beriggies oo1· hul strycl,
wat va.nselfsprelcend die saak
vanuit 'n he<>! ander hoek be
-l<yl< - beriggies wat steeds die
nadruk !aat val op die t,em g-J,;erende vverkers. En wannecr
die blad dit nodig vind om oor
die staking te sluyf, dan is dit
met apologetiese
verduideli-king dat hy nie van
,inmen-ging" beskuldig kan word nie
weens die afstand tussen hom
en die stakers! HEILDRONK
Masr dit hel nie net by die ,republikeinse" pers geb1y nie.
Die opposisie, of soos hulle
amptelil< genoem word, sy
Ma-jcsteit se Opposisie, het met 'n
ENGELSE STEMME
Daar is geen geheim gemaak
waarom die opposisie
republi-keinse Suid-Afrilca in die steek
gelaat het nie. In ,·erantwoor-tlelilcc l.:ringe is verldaar dat
di L g·edoen word om nie
aan-stoot aan die Engelsspreltcndcs
met die oog· o!) 'n aanstaande
verldesing te gee nie. AAN
HEPUBLIREil'\SE S.A. 1\:AN
WEL Al .. KSTOOT GEGEE WORD! :\1aar ool;: hier geld
na-tuurlik die aksioma wat vir die
Ossewabrandwagiid nog altyd
gegeld het: ,Toemaar, hulle sal
tog \'ir ons stem, antlers help
hullc vir Smuts". En reeds het
dt·. Malan se lyfblad erken dat
hulle Engelse stemme verldes
bo O.E.·stemme.
Vir die so,·eelste kcer het die
partypoliliel;: die republikeinse
paar uitsonderings wcl daarclie
eerbewys aan die koning ge-
S
0
1
bring waarteen genl. Kemp ge-
S.A
.
Vir
AUtydJ
!Bond
waal'slm het, en tlaarmeo
g-o-help om die bancle van die
Brit-se . Ryl< hegt·er aan hul v!'J '-owenle vaderlnnd vas tc t rl'lc. 'n Groot dee! het wei clie aan·
bieding van ··n ,nederige adres·•
nie bygewoon nie - nadat hul-le dit eenparig toegeslem !let,
maar gerugte wil dat dit
ge-doen is uit prates teen die
toe-kenning van 'n Jconinl{lil<e orde
aan gen!. Smuts by dieselfde
geleentheid.
Vir hierdie afwcsigheid is eg·
ter vergoed toe daar die aand
deur die lei.el' van die opposisie
'n hei:dronl< ged1·ink is op die
koning !.n tccnwoorclig-hcid van
die koning. Die Cape 'Times hot
Die mening dat tlie besoek
van die J3ritse lwning die bande met. Engeland sal ver-.
stedc, word uitgcspreel< in 'n hoofart.il•el van die New l'orlc
Times. Die ontvangs van die
J,;oning scu Yit· Cecil Rhodes 'n trotse oomblilc gewces het,
se die blad. Egipte is vir E
n-gcland verlore, Pa.lestina
wo1·stel om sy yryheid, Jndie
en Binna is besig om te
gaan, maar Suid-.-\frika sal
bly, meen die blad.
met verwysing na die staats- Afril<aner in die steek gelaat.
banket ter ere van die !coning, Solank dit pas en betaal om
as volg berig: ,,1'\asionale L.V.'s republil<eins te wees, skreeu
al-.en senatore was ten volle ,·er- mal republiek. ).-faar as dit
mis-teenwoordig, met d•·. Malan on- l<ien, altemit, dalldes ook der diegene wat nanwesig was". moontlik profytlik kan wees om
In ons blacl versl<yn dan ool< 'n ,Koning" te slcreeu, dan skreeu
foto waar die Ieier van 'n ,re- ons koning, en kan republik
ein-publikeinse" party die elmboog se Suid-Afril;:a maar verloen Jig om tot heE van die Britse word.
koning te drinl<. Op andcr fo- Daarom kan die amptelike
to's in ander blaaic by ancler opposisie in 1942, \vanneer hy ge:eenthede het dieselfde Ieier republil<einse stemme meer no-verskyn, gehul in 'n Republi- dig het as Engelse stemme, 'n
l<einse Vierkleur. (Vervolg op bls. 3)
Die Jconingsgcsin word hie1· op 'n staatsbanl,;et deur genl. Jan III.IEliiiii!:JIIIIIl.'liiJIIllillliiiiB!Iirmii,IIIZIIfllll:!llllll!llll!liili!llll/3111!11illlll'll9111:11311111r:JIIiiii311111EJIIIII!llllll[liiiJIEJIIIIIrJIJIIIIJIIIIIIJIIIJII3fllliiDIIIII~IU!IBllii:IEllllltiDlllllliiiiUII[]IIJIIOliii:O!I:III!!Illll~
Smuts onthaal aan die begin van hul ,triomftog" deur verowerde
Suicl-Afrilca. Hy sit in die middel tussen <lie koning en l;:oningin.
Op di!' \'OOJ'gJ·ond. regoo1· die lconingin, sit die Ieie1· van die OPI>O
-sisic. In tlic nnnge~ig van die Britse koning het van die ,,nmplelil<e
opposisle" nog net dle ,amptellk~" oorgebl'y.
V~
YIH!IEIILID~IfiD&
~
D®ngj~rrd2A~
Z
(J
IF<eH»Ir
o
~
71 oS
(Q) Imli'tl'no
DIE O.B., WOENSDAG, 26 FEBR. 1947 BLADSY DRIE
Grt@@fr
lHcerl~wiJng
V
~!til
OJHL
Op
Midld~lburg
YJ:nr. M. C. Ki:ian, ~Iiddel burg, Tvl. berig as volg:
\Vecns 'n onverklaarbare verslapping onder die geledere
van hierdie kommandoraad, is
'n re-orga.nisasievergadering
gehou op 5 Fcbruarie, deels
met die doe! om eens en vir altyd 'n verandering in die toe-stand te bring en nuwe
offisie-re te kies, en deels om te wys
dat die O.B. nie so op sterwe
na dood is soos ons vyande
voorgee nie.
Vooraf is sovcol moont.lil;: 1lie
lopende jaar sc ledelcaarte he r-nu, en tcrsclfdertytl nuwo !cdc gewcrf en ingcsl;:ryf, met groot sultscs. !{ennis \'an die ,·crga -dcring is J;:ort \'Oot· die tyd gegee, en wat 'n plesie•· was
dit om op die ,·asgestclde tyd die aa.nd son:el hcl,cnde en on
-beli:endc g<'sigte t e sien, 'n groot dee! daat·\'an splintcrnu
-we lede!
Hoofkommandanl Smith het die Yergadeting ge-open. Cene -raal Piet Bosman het 'n
krag-tige toespraak afgesteek. Hy
het 'n vlugtige maar deeglike oorsig gegee van die ontstaan,
!ewe en stryd van die Ossewa
-brandwag, sy luag, en sy toe
-name in sterkte. Hy het nadruk gele op die versl<riklike ramp
wat ons volk getref het, nl.
die instelling van die
verdel'f-like partypolitiek, en op
daar-die grond veroot·deel hy ons
grondwet, het hy ges6. ,Ons
somts en dogtc•·s," het hy
ge-sc, ,word vandag \'erdocm,
venlolg, vf'rnictig, en ,·e•·moo•· deur ,Sa}J-cn-Nat", en as ons
Ianger wil aanhou om tc twls
en te moor, is ons v01·goe<1
vernictig". As die jong ges:ag
van nou nie begin bckommer word nie, het oom Piet bes:uit,
PAUODIE
dan weet hy nie wat is te
voorsien nic.
Byna 'n volle getal nuwe
offisiere, vanaf Kommandant tot Sersant is aangestel en be
-hoorlil{ deur genl. Bosman
in-gelyf. Alles dui daarop dat die
nuwe kommandora.ad sy naam
waardig gaan wees, want die
nuwe offisiere toon net die
pure belangstel!in·g, ywer en
flyt, soos bewys dour die feit
dat die allerkortste kennisg
e-wing onverwags gegee is vir
'n Offisiersvergadering op 11
Februarie, net om die span o f-fisiere bymekaar te kry en hulle
bietjie in te lig oor die O.B.
self en hul pligte, ree:s, ens. Allnal wat die kort kennisge-wing ontvang het, was
teen-woordig.
Hierdie twee vergaderinge en
die afgelope 2 of 3 weke se bedrywigheid het \'ir ons een
Jes geleer, en ander komman-do's, waar daar ook 'n verslap
-ping heers, kan hierdie les ook ter harte neem: Raak ontslae van offisiere wat nie hu:le werk wil of kan doen nie, want baie van daardie offisiere is of te vas, Of hulle het ander moei-likhede. Stel dan manne aan wat vars is, maar wat die be-ginsels van die O.B. op die hart dra.
Caan dan uit, persoonlik,
elke offisier, hernu die
lede-l<aarte, skryf andere in, bele
onmiddei:ik 'n openbare
verga-dering, en trek die sluier van
die doodswyg-politiek en
skin-der-taktiek van ons vyande
daar en dan wawyd weg, bring
die feite onder hulle aandag, en
u sal 'n herlewing sien soos
lanklaas. Kom in direkte aan
-raking met ELKE lid.
!Repub8iek
Ver8oen
(Vervo:g van bls. 2)
republikeinse grondwet publi-seer en 'n mosie in die parle-ment indien oor die vcrklaring
van 'n republiek. 1\laar in l!H7
word die grondwet diep in die
kis weggebere en word 'n ,nc
-derige mosie" van wclkom aan die l<Oning ondcrsteun.
BE~LSEBUL
Die rede vir hierdie optrede is voor die hand liggend: !\lens
l;:an die duiwcl nic mot Bci:Si
sc-bul uitwerp nlc. Mens Jmn die
Britse l.:onJng nic me(; die Brit -se lwning se pa.r'lement u
it-worp me - selfs nie al maak
daar·die parlemcnt voorsiening
vir 'n betaalde opposisie nie. As ctie koning I<Om om sy par-lemont te open, dan moet sy Majesteit se opposisie die elm
-boog Jig en die heilclronk drinlc Om 'n rat binne 'n horlosie
te h~ met die woorde daarop
,anti-clocl<wisc" sal daardie hor:osie nog nie vet·keerd om laat loop nie. As die horlosie
opgewen word, sal daardie rat ten spyte \'an sy opsl<t·if saam met die andcr ratte beweeg.
Kct so min heltl <lit' om binne die Britse instclling, binne die
Brits-bcpaaldc parlcmonl' 'n
OtHienleel van <lie t·es te
h
e
watjy ,opposisie'' doop. As die lll'itse J>al'icment in werldng
gcstel word, MOE'!' daardic
op-posisic sy •·ol saam met die res
vervul - ool< tot verstcrldng
van die Bl'itse Rylcsbandc.
Die hell van republilwinse
Suid-Afrilm lc in 'n
Vollcsbe-weging, in 'n vollcsfront, wat,
wannee•· hy die Brits-gcorie
n-tccnle parlemcnt - ool< by die stembns - verower hot, dit sal
afslmf en vervang dour 'n S
uid-Afrilcaansc instelling.
Die !coning se besoel< het hierdie waarheid baie sterl< be
-Jig.
Die ltleurlinge het verlede Dinsdag die spot met die l
<O-ningsgesin se ont\·angs in
Kaapstad gedryf toe hulle
ty-dens hul klopse 'n )tOning" en ,koningin" op 'n waentjie
go-sit en tot groot vermaak van die verbygangers deur die st
ra-te getrel< het. Die ,,I<Oning" en ,lwningin" het siet·lik en
neerbuigend gewuif en gelmik vir die sl<ares aan die strate.
Politi~k~ B~leid
J
@d~wiiDlkcel
0]> 'n vergadering tc Kuil
s-rivier vet·Jcde wee!;: het hoof-lwmdt. \V. R. J,aubsclHJI', voor-Ligtingsoffisier, die ~luidelilce
Ieiding van die Ossewabrand
-Uitlb1Lniting Ondlanks
Amrtappei
~Oorskot
Indien daat· nie onmiddellik
kanale gevind word om die o01·skot aartappels wat tans op
die mark is en wat in die ko-mende welce in groter
hoevecl-hede na die mark gaan stroom.
weg te lei nie, is dit moontlik dat 'n groot dee! van die aart -appelproduksie verlore mag gaan en die ·pryse laer as pro-duksiekoste daal. Produsente verwag 'n o01·skot van tussen 'n
driekwart en een m!ljoen sa
l<-ke aartappels.
Etlil<e duisende saJ;:ke aar -tappels staan reeds opgchoop
by die Kaapse mark
Hande-laars het reeds genoegsame
hoeveelhede ingekoop.
Die pryse toon steeds 'n
da-lende tendens. Drie weke
ge-lede \vas die prys in Kaapstad byna £1 pet· salc. Vet·:ede week was dit reeds 12/6. In Johan-nesburg is die prys vee! Iaer, nl. 8s. Gd. per sale
Die oeste in Transvaal is
vanjaar besonder goed. Alles
is nog nie uit die grond
ge-haal nie. Ook die Vrystaat maak aanspraak op besonder
goeie oeste.
Intusscn neem die ldein
han-delaars hul lmns waar om tot
sovcel as 200 persent wins op
hul vcrkope to maak. Versld
l-lendo kleinhandelaars w~tt 'n
sal;: aartappels teen 12s. 6d.
gel;:oop het, verlwop Jnll aar
-t.appels non teen 3d. per JlOnd,
met andet· woordc vir £1 17s.
per sak Die gevolg ltiervan
is dat die verbruik nie genoeg
-sa.am toeneem om die marl' te
verlig nie, en daaJ clie pryse
dus nog venler as wat nodig
is.
(Vervolg van !col. 3)
kcerd.
In die tweede gedeelte van sy toespraak het Hfkomdt. Laub-scher ons republikeinse ideaal
bespreek en weereens die aan
-dag daarop gevestig dat die O.B. die enigste beweging is wat konsekwent hierdie ideaal
voor oe hou.
wag ten OilSigte van &
amowet'-ldng en die republilwinso illeaal uitecngcsit.
Die spreker het begin deur
'n Jwrt oorsig van die afgelope
8 jaar te gee, beginncnde met die Ossewatrclc wat 'n opvlam
-ming van geesdrif in ons
Afl'i-l;:aner-geledere teweeggebring
het. Hierdie gevoel van eenheid het sy verpet·soonlildng in die
O.B. gevind, wat sy gewig oral
ingestoot het om hierdie gevoel
,·an volkseenheid op aile gebie
-de te l'Ugsteun, t.w. kulturecl,
el<anomies, kerl<lil< en polities.
Hierdie •·ol het die O.B. kon -sekwent vervul in die moeilil<e
jare wat gcvolg hct toe die oor -logsverl<laring teen Duitsland
'n vlaag van imperia!ismc oor
ons land laat stroom het, en ook die H.N.P. van sy kant die po-ging om 'n eenheidsfront te stig, laat mishtl' het omdat die
party van meer belang was as
die voll<. Soos Hfkomdt.
Laub-scher dit l<ernagtig uitgedrul<
het: Dis not soos 'n ltoel<ie seep
wat jy by 'n jodowinl,cl wil
l-oop. Jy mag die seep Io·y,
m a.'tt' dttn moot jy ook 5/- sc
waat·dc aan J;:ruidcnicrsware
!coop. Jy l'an teen gcnl. Smuts
stem, maar dan moet jy eers
vertrouc uitspreelc in d •·· .
Ma-lan, sondcr da.t hy \'Crtrouc in
jou wil ui t spree!<.
Die H.N.P.-leiding erken net twee dinge: Jy is Of pro-Smuts en dus anti-H.N.P. Of
omge-Stuur u POSBESTELLINGS vlr
0
KANTOORBENODIGDHEDE
en
o
S
KRYFBEHOEFTES
na
SO
LMS VAN
NIEKERK
GrO<;?te Kcrkgebou, Pa.rlementstraat, KAA.PSTAD - Foon 27017
A.V.B.O.B.
L:rl<bcsorgers, Grnfsteenmaue.rs.
Begratut.versekerruuo
Bloemfontein - Pretorl.a
180 Takke
TOT U
DI
EN
S
..
GddelffihMys
liinlgermieurswerk~
0 DRAAI 0 PAS G.> SWEISWERKWynnestraat 13
PARO'"
Slen Advertensle onder Geklst~
sifiscerde Advertensics.
PLUIMVEE
Vlo Jltslo l'lrml\ om o I'I.ODI\'EE ElliJIS en nn<lcr I'IIOUUKTE aiUl
to stnor ts:
C
.
M. ELOFF EN
K!.E
.
(Etlm•.> Upk
HORl';~rAR£\ (f'o•bus 7183) :'icwton
Spesiale Aanboa in
D
AMESHAN
DSAKKE
Egte leer, met leer uitgevoer.
teen presies die prys wat u.
wil betaal.
0
IWl\I SEKER NA
Steyn~
DIE 1\IODEWINKEL
PAROW
~~~~rnrnrn~rn~~~~~~~~~~~~~~
~
~
~
~
!ill
OPSIENBARENDE
ONTHULLINGS
ffiB
ffiB
~
ffiH
WAARHEDE
WAT
SODS
ffiB
ffiH
DONDER S!LAAN
ffiH
ffiH
lililffiH
.
ffiB
ffiH
Lees
ffiH
!II
ffiB
~
IHUEAR JIHIE OJJHUEIR
Sll~
IE
~
ffiB
~
ffiH
(
The Afr
ikan
er Side
aml the
Ger
m
a
n
Si
d
e
)
ffiB
ffiH
ffiH
ffiH
ffiH
ffiB
c1
P. u 1'ffiH
~
JOHAN
SCHOEMAN
II
ffiB
ffiB
ffiH
Prys
2
/
6 posvry
ffiB
ffiB
ffiH
ffiH
~
~3
ffiB
ffiB
Hoofs
tuk
k
e m
Afrikaans
en
i
u
En!!els
:
ffiB
ffiB
ffiB
ffiB
!*!
ffiB
@HEAR
THE O
THER SIDE
ffiB
ffiH
®A
CHALL
ENGE
:
£500
ffiH
~
~
ffiB
e
HOLISTIC
HOWLERS
:
THE
DRAM:\.
~
ffiB
OF
THE
(
W
)
HOLES
ffiB
~
€>A
BACKVELD BOEH REPLIES TO
~
!ill
PRI
NCESS
ELIZABETH
!ill
!ill
e
DIE ENGELSE KONING KOl\1
-
W AT
ffiB
ffiB
GAAN ONS DOEN?
ffiB
!ill
o
VERDERE KABELGRAMIUE
AAN
!ill
ffiB
Sn
'
IDTS
E A
ffiB
ffiB
l V. • • •ffiB
ffiB
e
DIE M:OOUD
VAl"'
NEUUENBERG
~ffiB
ffiB
~
BESTEL
ON
MIDDELLIK
.
NIE SLEGS EEN
I
~
EKSEMPLAAR
NIE,
MAAR
SOMAAR 4 01:"
~
ffiB
8
TEGEL
YK, VAN
PUBLICIT:E
ffiB
ffiB -
- -
-
- -
- - - -
ffiB
ffiH
ffiB
ffiB
PU13LICITE,jiill
ffiH
Posbus 4892,ffiB
ffiH
-..
JOHANNESBURG. ~ffiB
Stuur iny asb. . . . el<semplare ,HEAR THE§B
ffiB
OTHER SIDE" teen 2/6 ell< posvry, waarvoor ekffiB
ffiB
Hill
ffiB .
.
.
.
.
. . .
.
. .
.
.
.
.
.
.
.
insluit. •ffiB
ffiB
N AAM ...•.... · · ·ffiB
ffiH
ADRES ... · · ·ffiB
ffiB
ffiB
BLADSY VIER DIE O.B., WOENSDAG, 2G FEBR. 1947
DIE O.B., WOENSDAG, 26 FEBRUARIE 1917.
As
D
ie Ka
t W
eg Is
0 0 0 0In ons vaderland met sy twee tale en twee viae en t~vee
hoofstede is daar ook van oudsher twee lojaliteite, 'n inheemse
of vader:andse en 'n uitheemse of imperiale. Vir albei het .. •~1annc
hul lewens op die altaar gele.
Daar is die .,Empire"-st1·oom. wat op die ooP1bl;l< die botoon vie1· en wat Suid-Afrika nie as 'n entiteit op sy eie sien nie, dog slegs as clt el van 'n werelclwye 1\cyk, waan·<J 1 die sd~l andc1 kant
die water geanker is.
Dan is daar die inheemse en tewens republikeinse stroom wat Suid-Afrika eerste sien en die buitelandse verhoudings in die
ware perspektief, naamlil< as b u it e-lands Deskou; hierdie stroom beskou die ,Empire"-lojaliteit as 'n soort vreemde voclent
wat van elders oorgewaai het. Hie1·die republikeinse stroom het nog steeds met die ander stroom gebots en omdat die ander een al die skatte van die Ryl< agter hom het, het die inheemse stroom maar steeds 'n sware en taaie stryd te voer gehad. Kietemin bly
dit die enigstc inheemse en sover dH (lie Afrikaner aangaan, die
e1tigste tradisionele. Enigc on-republikeinse ,tradisie" !<an by die Afrikaner nil<s anders as 'n na-apery wees; nie omdat dit nood
-wendig sleg is nie, maar omdat daar nooit iets anders as 'n
re-publikeinse tradisie by die Afrikaner geheers het nie.
Vandaa1· ook sy geheimsinnigc !<rag en die be!<Oring van sy roepstem in elke Afrikanerhart, wat geslag na geslag die
Afri-l<aner tot verset gelok het, en wat geslag na geslag vcrdere
stene in die repub!il~einse bolwerl< ingemessel het. . . Retief,
Kruger, Stcyn, De Wet.
Vandaar ook die versoeking van politici om met daardie Iok
-roep te goiH en om Vierkleure te swaai en ,Silwerkoeels·• te kol
-lekteer, en andere fratse meet'.
EERLffi
Jy l<ry mense wat eerlik oortuig is dat die impcriale stroom
groots en reg is en wal bereid is om hul lewens daarvoor te offe1·. Ons dee! hul sienswyse nie, maar ons l<aJl respek voel vir hul
offervaardigheid. Jy kry ander mense wat Yas en onwrikbaar aan die republikeinse ideaal glo en alles daarvoor wil veii he. Ons dee! hul ideaQ.l en ons I<Oestcr 'n diepe dankbaarheid vir die wyse waarop hulle hulself op die altaar gele het.
Maar nou kry jy ook mense wat voorgee ag! sull\.e vaste
reput>lil<eine te wees en wat met heldcf1·ases en 'n soort , )wm-ek-om-so-kom-ek-om"-gebaar die republikeinse jong manne op
-sweep en aa.nwakl<e1·. . . . solank as die koning ver van hier is! Dog as die imperiale vors hi.er is en die uitnodigings na die
luisterryl<e t_uinfecste en kasl,cnades word afgelewer, dan is hul
republilwinse geb:ue soos 'n towerslag in die vergetclhcid .... of
minst:cns in die yslms, saam met die rcpubliek en met die ,sil -werlwecls".
Dit is 'n taktiek waarvoor die Ossewabrandwag gecn agting
kan voel nie en waaraan ons seer sekel'lil< ook geen dee! wil he
nie. :;. • • ~ i
I
Hierdie maand, Februaric 19-17, sal ann alma! wat nie sicndc
blind en horende doof is nie, bcwyse op bcwyse !ewer wie in Su id-Afrilm werldil< oeur dil• en deur dtm die republil<cinse vaandel
(die enigste werklil< Afril<ttansc vaandel) hoog gaan hou en wic
die republikanismc van die muise gan.n aanhang. \Vant slegs as
die !'at weg is, is die muise baas.
Maar as die kat h i e r is, by ons ·is, dan hoor jy net van ,,nederige adrcsse van welkom" eenpariglik deur· die Volksraad gestem; en by e:ke tuinfees en koninldike dinee sal jy hulle in
hul skare voor die koninklil<e kat sicn buig.
En as die kat weer weg is? Dan sal mens ni!;s anders hoor as republic!<, silwerkoeels en ,kom-ek-om-so-kom-ek-om". As
die I< at weer weg is? Ons het bedoel .... sol an I<: die kat weg is!
DI
E
H
AAJKP
L
EK
Dit is reeds 'n maand gelede dat die stal<ing van meer as die
helfte van die lede van die mynwerkersbond aan die Rand begin
het. Die mynbedryf het reeds etlike miljoen pond skade gely, en duisende werkers met hul gesinnc ly daaronder - Jy vir 'n cl e-mokratiese beginsel.
'n Uitweg uit hierdie moeilikheid behoort gevind te · kan word. Die font le in die cerste instansie by die grondwet van die vakbontl sel.f, wat voorsiening maal{ oat betaaldc a.mptenare
stem-reg het en sodoendc as 'n wapen deur enige bcherende !dick ge
-bruil<: ){an word teen 'n meerderheid. Daardie l<liek l<an enige
denkbare politiel<e of nie-politieke g1·oep wees, en juis daarom sal daar voortdurend agterdog en stryd in die geledere van die mynwerkers wees tot hul eie sl<adc.
-Wat dus nodig is, is 'n normalisering van 'n abnormale wets
-posisie. Die regering moet die moontlikhei<l ,·crslmf om die gr
ond-wet van die bonil gewysig tc l.:ry indien
di
e
mcenlcrhcid lede tengunstc daarvan is. Vir 'n regcring wat 500 miljoen pond bcstcc
het om die demol<rasie in dio buiteland tc gaan tocpas, behoort
dit voorwaar nie moeilil< te wees om cleur wetgewing die dem
o-(Vervolg in volgende l<elom)
Eerw
.
Van
d
e
r
lVJ
e
rwc
s
e
B
o
o
d
ska
p
Eerw. \V. P. van der Merwe, Port Elizabeth, skryf:
Aangesicn ek weer 'n beroep
as sendeling na Barkley-Oos
aanvaa1· het en dus nou uit die
diens van die O.B. tree en dus
ool< aCtrec as stafhoof van
Ge-bied B, wil e!{ net graag langs
hierdic weg aan a! die offisicre
en brandwagte, veral die van
Gebied B. totsicns toeroep! Oo1<
wil ek net my innige dank en
waardcring uitspreek teenoor die offisiere en brandwagtc vir
hullc geduld, verdraagsaamheid,
gehoorsp.amheid en vera! offer -vaardige liefde, teenoor my as stafhoof en medc-offisier bewys
gedurende die afgelope vier
jaar. Dit was waarlik 'n ple
-sier om onder u te dien en my
bede is clan ook clat ek werklik
vir u van cliens kon wees en
cleur u vir my God en volk. My
diensjare in die O.B. sal ck al -tyd beskou as van my geluk
-l<igste en aangenaamste en dit
is vera! te danke aan u lief-devone medewcrking.
\Vaar die Here my nou weer
roep na 'n ander dee! \'an Sy
1 arbeidsveld, net so. ja indien
nie nog belangrikcr vir ons
volk nie, wil ons as afskei
ds-boodskap u net toeroep: Wees
sterk, hou goeie moed en sit
die stryd om ons vryhcid met vertroue en volharding voort. U taak is groot, u t·oeping heilig, mag die Here u die !trag en genade gee om dit te vol
-bring tot Sy eer en tot heil vir
ons dierbare voll<. Ons is daar-van oortuig dat u uitcindelil<
moet en sal corwin; maar ont
-hou daar is gecn oonvinning
sonder· stryd en pligsvervulling
.nie.
Nogmaals, offisiere en br;md
-wagte, baie dankie vir u l
ief-de en onthou ons is en bly nog altyd ecn van u en waar ons u nog van diens Jean wees sal dit altycl vir ons 'n voorreg on
plesier wees>
Lank lewe die Ossewabrand-wag!!!
Lank I ewe die I<.G.!!!
N
EE
GESIE
N
NIE
Baie van diegcne wat die dolste was om die lwning te sien, en reeds die vorige aand hul plel<ke -onnodig-lil< - gaan inneem het, het
flou geword voordat die
l<o-ning opgedaag het. 'n Ou gammat wat naby een derge -lil<e ge\·al gestaan het, het sy simpatie in die volgende
woordc lnvytgeraak: ,Ag foeitog vir ,haar dat sy nou
moct ,faint' net voor die
,king' vcrbykom".
(Vervolg van vorigc l<el.) l<ratiese beginsel dat die mee
r-dorhehl regcer, in sy eie land op
aile ten·einc te Jaat geld nie. Die taalt van 'n regering is juis
om die reg te handhaaf, en as daardie reg geskend word, ook deur 'n abnormale konstitusie,
behoort dit herstel te word. Dit
is a!.
Soos die toestand nou is, ly
die hele land skadc behalwe partypolitici wat hierdie toe
-stand vir die een of ander party
uitbuit.
Sedert hienlie artikel geskryf
is, het die Minister van Arbeicl
aangekondig dat 'n ooreenkoms
met die Mynwerkersl<omitee in Kaapstad staan bereik te word.
By ons ter perse gaan, was •
die voorwaardes nog nic bekend nie, maar dit is in elk geval
duidelik dat die weg gebaan sal moet word vir 'n hersiening van
die Mynwcrkersbond se k onsti-tusie ten einde 'n duursame op
-iossing te waarborg.
O
.
B
.
B
li
y
D
ra
e
r
Va
n
D
ie
Repub
!ielk
.
Sy
Op sy reis dcur Oos-Kaapland het hflwmdt. \V. R Laubscher,
VoorligtlngsoffisioJ·, aangetoon hoe die O.B. lwnsekwcnt koers
hou en nog dem· vyamlelil<e gcwelcl nog deur koninlclike glorie van sy pad gebring l<an word.
.Uooflwmdt. \V. R. Laubscher Hoofkomdt. Laubscher het verklaar clat baie mcnsc wat
vandag mismoedig vocl oor
Afril;:anervcr·dceldheid sl<ynbaar
vergeet clat ons volk in die
fleurjare 1939-40 'n visiocn van eenheid gchad het -- toe die
Afrikanerdom maglig \·erenigd was in die Volksbeweging.
Hierdie eenheid het berus op
die ced wat clke Afrikaner af
-gele het dat hy sy bl·oer nie
in die stcek sal laat en aan die vyand sal uitlewcr nic. Dr.
Van Rensburg het dit uitgedruk in sy onvergeetlikc Elsburg-toespraak, toe hy gese het: El<
weier om in my mede-Afrika
-ner 'n vyand te sicn. Die O.B.
het dit sy eie gcmaak in sy
leuse: Ek is my br·oer sc h oe-dcr; en a!mal vir ccn en een vir
alma!.
Hierdie eenheid is roekcloos
verbreck deur die party-politiek wat 'n volk verdeel en in die mede-voU<slid 'n vyand sien. En so het bnder die vaandel van die party-politick die ou stryd tussen Afrikaner en Afrikaner weer hcr:cef.
Die
o.
n.
se stryd gaan omdie hl'rstel ,·an die verlore een
-hcid. Die Voll<sbcwcging wil dit op nile gcbiede herstel. Ool< op parl!'mentcro terrcin wil die O.B. hier<lie ccnheill hcrstel
sicn. Daarom hcpleit die O.B.
die totstandlwm.ing vnn 'n
Vollcsfl-on t van nasionaalvoclcn
-clcs - 'n front. ,·an vl'iencle, wanneer cllwon in sy medc
-Afrilmner 'n vricnd sal sien en
sy yyan<1 sal sien in die J;ap
i-tatisme, die lwmmunismc en die
I m pcrialismc.
AL HOOP
Hierdie basis Yan \"Tiendskap
is die enigste 'NaaT·op 'n
Afri-ltaner-oorwinning ook by die stembus gcbou kan word. Dit glo die O.B. en sy leier; dit g:o
ook die A.P. en sy Icier. Net die H.N.P. en sy leie1· glo dit
nie - die party hanclhaaf nog steeds bittere vyandskap teen die O.B.
Daar is crens 'n sluoef los met 'n party soos <lie H.:>o.'.P.,
wat; voorgec nasionaal gesind
te' wees, maar w~lt sy v:yand sien in die rcpublihcinse volks -beweging van die Afril<aner.
Op die stemdag sal O.B.-!ede vra: Watter kanclidaat sien sy vyand in sy mede-Afrikaner?
Vir hom sal hulle nie stem nie.
Hulle sal stem vir die kancl
i-daat wat in sy medc-Afrilm
-ner, a.fgesien van sy organisa
-sieverbund, 'u bondgenoot slen.
Daarom sal die
o.n
.
vanself-sprelwnd Voll<sfront.-kanilidatc on<lcrsteun en hnllc rug <lraai
<)p <lie verdelc1·s en die rusie -mal<er·s.
HOU KOERS
Hoofkomdt. Laubscher het
vcrl<laar dat daar in 1938 'n grootse golf van republikeinse gecsdrif in die harte van die Afrikanervolk ontvlan1 het. 'n Jaar later, op 1 Sept. 1939, het
'n vreemde golf van imperi
alis-me dit opgevang en probeer
oorrompel. Gedurende die oo
r-logsjare wat geYolg het, was die O.B. die draer en die kamp
-vegtcr van clie republikcinse gcdagte in ons vaderland. Dat
die O.B. hier<lie gedagte deur
kampe en tron.ke moes dra, het
die O.B. nie afgeskrik nie, maar
hom juis gelouter deur lyding.
Die Noodhulpfonds wat die O.B.
gedurende die stryd ingesamel
hct, het die stryd se duurte van
ses jaar moontlik gemaak. En
noullat die oorlog verby is en
die golf van imperiaUsme oen
-skynlik sy hoogtepunt bcreil< het met die besoel• van Sy M a-jcsteit, is dit weer tlic O.B. wat
die republil<cinse gedagte moet
uitdm, tonvyl hans-rcpublil,ci
-ne en lroningsgesindes voor Sy i\Iajesteit lmiebuig en by sy tafels aansit.
Net soos cUe O.B. gedurende die oorlogsja.m die offers vir
die republiel{ mocs bring, so 1 moet ook die O.B. tydcns die
Jwningsbesoel.: die republil• ein-se gcdagtc in die vorm van
vryhoidsbctogings uitdra ..
Verrego<OJnde
Vermeteffhre:ndl
Die Transvaalse Indierkongres
het 'n telegram aan die selu·e
-taris van -die V.V.O. gestuur
waarin gevra word dat onm.id-dellikc stappe gedoen word om
die regering van die Unie van Suid-Afrika tot verontwoording te roep vanwce ,die ernstige skending" van die Vcrenigdc Voll'e se handves en die o
n-dcrmyning van die hele struk
-tuur van die Verenigde Volke. Die kabel volg op die weiet-ing
van die regering om 'n pas
-poort aan die president van die Natalse Indier-kongres toe te
staan vir besoek aan Indie w.aar hy die Indiese regering wil
gaan ,_inlig".
Vit· Noodhulp
SCHWEIZER-REKEKE Op 'n onlangse O.B.-funl{sie,
gehou in die wyl' van komdt. J. A. Jacobs (E10Bl) is die pragtige bedrag van £22 inge -samel. Dit is as Kersfeesge
-skenk aan die O.B.-Noodhulp
-fonds gestuur. Twee besielencle
toesprake is gelewer cleur gcnl.
Jannie Wentzel en hoofk0mdt.
De Wet, organiseerder van die O.B. - (Ingestuur.)
DIE; O.B., WOENSDAG, 26 F'EBR. 19,17
-
-
-
-
-
- -
·-
-
·-
-
-
-
---
-.
--~---·----add
.,
AfrB~~ ~®WJ p
g
e
~
~~Wk
ll
~Mtfl
rffi
~Di~e
~
yk
Vir die in!igting en tot voo r-ligting van die geweldenaars
en maghebbers van die wercld
het die eertydse Boeregeneraal Smuts buite sy geboortevade
r-land, Suid-Afrika, in sy gccs -tesvaderland, Groot-Brittanje,
vet·klaar: Die Britse Ryk be
-staan rue meer nie. Hy het nie
daannec bedoel dat die
,,British Empire", soos ons dit
ken, met sy kapitalisme en politielc vemietig is of in die
jongste oorlog ondergegaan het
nie. As hy as staatsman van
intemasiona!e gesag dit bedoel
het, dan sou dit tog betel<en dat Suid-Afrika nie meer dee!
van die Empaaier is nie; dat
ons nou los is van Engel and: 'n vrye Republiek! Dit sou
ook bctcken dat hy, genl.
Smuts, nie meer 'n gencraal
van clie Britse Leer en 'n Br
it-se Maarskalk is nie. So-iets
sal sy onbegrensde eersug en
sy impcrialistiesc gees nooi t
toelaat nie.
Wat het maarskalk Smuts
dan we! bedoel? Dit en niks
anders nie: Die ou Britse Ryk
met Brittanje as hoof en baas,
met Suid-Afrika, Kanada,
Ku-Secland, Australie, Indie e.s.m.
as ondergeskiktes, het deur die gesamentlike en totale oorlogs
-voering versmelt tot 'n ,holis -t1cse cenhei<lstaat''. Brittanjic
is nie meer hoof en baas nic;
Suid-Afrilca is nie meer ,'n ge -lykwaarclige dominium nie,
maar is 'n integrale dec! van
die groot geheel ,Ryl<", net soos Brittanje daar dee! van "·
S.-Afrika is daarin net so baas
soos Brittanje. Die inhoud en
die vorm van die Ryk is Brits,
en al <lio Burgers in die Rylc
is gelyk en gelykberegtig. Ons
Afrikaners, Boere en Engels
-sprekende Aft•ilmners, die In
-diers en Naturelle is gclykc
Burgers van die Ryk met die
Britte - ons het Abessinie,
Noord-Afrika, Italie en die
Duitse Ryk help verower en
die oorlog help wen, nie vir
Groot-Brittanje nie, maar vir ons eio Ryk en vir ons cie J(o -ning. Ons is nou eintlik b
ur-gers van 'n veel grotcr yador
-land: (lie nuwe Britse Ryl,,
saam met die Indicrs en die N
a-Die Suid-Afril•aanse po
li-sio, hoc dit nou ool< al teen hul sin was om diens \'oor
die Britse lwning tc doen,
hot hut taalc met cer venig.
Die meestc van hier<lie man-nc hct tydens die besoel< van
die Britse !coning aan n: aap-stnd, nie meer as vier of vyf 11\lr slaap in 'n nag gchad JJie. 1\·let die heen en weer lcarwei om o1·als te wccs waar <lie lwning is, hct hulle meer as 2,000 my! in die afgelope week afgelc.
Speurders van (lie Britse
geheime <liens, met hoof
-lnvarLier in Scotland Yard,
wat tans ook in Slud-Afl· i-Jco. op diens is vir die ve
i-lighcid van die Britse lw
-ning, het die mening uitg
c-spreol< <lat die Suid-A fl'i
-Jcaanse polisie baie boter
danrtoe in staat is om die
publiel< to behcer as wat die
polisio in Engcland <lit lean doen. Hy sluyf dit toe aan die puilc organisasie en strengc dissipline Yan clic Suld-Afril<aanse polisic. lly meen oolt dat die publielc in
Suid-Afril{a meer wet
sge-hoorsaam is, as die Britse
publlclt.
( Deur prof. F. J. Labuschngne) turclle, die Australiers en die Kanadese: algar gelykc burgers met gelyke stemreg en gelyke scggenskap in die gcmecnska
p-likc ryk. Daarom het maar-skalk Smuts aan die Indil!rs llcgiu stemreg gee: ons moct staclig gewoond raalc <laaraan: Later sal vo:tedige gclyl<stcl -ling volg. ,ONS RO~ING" Ons is nie mcer onderdane
\'an 'n Hritse Koning dcu1· ve,· -0\\'CI'ing 11ie, ook nle vrywillig
of deur eie keuse maar hel~
gce~tclil< tot 'n J,oningslojali
-tei t gegt·oei, tot 'n toegcwyd
-hei<l \vat die vroeere Britse K
o-ning nou ons eio Roiling, nic Suici-Afrikaanse Koning alleen
nie maar 'n RyiH;lwning· ge
-maak het. Van die gmter Ko -ning is ons nou die vcrwellw -mende en aanbiddende onder -dane. ::l>faar hy, die Ryksl<oning, is nie Afrilmner nie en lean dit nie word nie; 0::'11S IS KLAAR BRtTTE EN VERBRITSTE AFRIKANERS. Daarom moet ons Koning· na Suid-Afril<a hicrdie stukkie van sy Groot Koninkryk, toe kom na sy vo!lt:
die vcrbritste Afrikaners. Daar·r
om moet ons duisende en dui: sende ponde aan sy onthaal b c-stec i.p.v. aan ons eie nywcr-hcidsontwildceling of irrigasi e-skemas of onderwys of arme
-vcrsorging!
Nee, ons Koning moet sy Pat·Iemcnt kom open; ons J(o -ning moet in sy verbritstc Af
-rilcaanse Kerk in sy hoofstad, Pt·etoria. in die ou Republi
-lceinse I\:erJ, in I\:ochstraat d.iA
cliens van sy verbritste volk
bywoon! S6 is die verbritsing en die verimperialisering van die Afrikanerdom eindelik in
maarslcalk Smuts se ideaal
\'Crwesenli!c Daarom kom lie Koning na Suid-Afril<a na sy -einste \'Olk!
\'.f<;I{LENGUE BRI'fYl'ANJE
Dis a: wat maarskalk Smuts bedoel en lean bedoel: ons is totaal verbrits en vorm dll.ar -om en s6 deel van die Nnwe Emph·e, waar die oue o01·nag verdwyn h~t! Daiirvoor is hy Maarsltalk; daarvoor het hy gewerlc en geveg; dall.rom stel hy die Inaiers met ons gelyk; chhirom nooi hy ons Koning na: sy volk in Suid-Afrika: ons va-clerland ls nou 'n werl,:il\hCid 'n verlcngde Brittanje, nie 'n ltolonie, nie 'n dominium nie -ncc, ons is groter, ons status soveel hoot·: ons is absoluul· ge -lyl' met Brittanje, OilS is 'n st\:lddc van die geheel nes Br·it -tanje self; ons het algar saam net ecn Koning! 'n Onverdee
l-dc en ondce!bare Koning! Vir
maarskalk Smuts het die Afri-l\anernasie opgehou om te be
-staan, sy bestaansreg is in die groot geheel vernietig: ons, Bocre- en Ellgelse Aflil,anet·s,
is nou dee! van die gr·oter Brit
-sc Nasic, ons is voll,ome ver
-brits, burger!ik en gccstclik
en nasionaal, nes maarskallc
Smuts self! So het die grootste impedalis van die eeu, maar-.
sltalk Smuts, sy lewensideaat'
vcrwesenlilt: die Britse Koning in verbritste Suid-Afrika, toe
-gejuig deur 'n verbritste en \'erdeclde Afrikanerdom! Dit sal 'n periodiekc gebeurtenis
word - e:ke jaar of elke vyf jnar. Ons moet stadig gewoond
raak aan OilS Koning!
Afrikaners, van watter
Eu-ropese herltoms ook al, algal) julie wat Suid-Afrilta as julie
enigste vaderland liefhet, gaan
julie ju: soos stomme slcape of soos gcdwee slawe aan die
toestancl ondcrwcrp ?
As julie nog v1·y wil wees.
nog Afrikaners wil wees, nog nie volslae verbritste lconings
-ondcrdane wit wccs nie, kom
getuig dan d!!ur die daad van
julie blote teenwoordigheid op Donclerdag, 27 Februaric, by
Amajubafeeste, Vryheidsfcestc,
dat julie nog gcestelilc en n
a-sionaal en lwrl<lilc vry is en vry wit bly en dat julie ook staat.
-Jmndig vry wil word; dat die Afrilmuerrepubiielc moet lwm
en sal Jwm cleur VOL!{SEEN -HEID.
PRY
S VAN
l(
O
RING
V
E
R
L
A
AG
?
'n Voorgestelde intcrnasionale ooreenlcoms om die wereld -prys van koring vas te stel, is deur die Amel'ikaanse dcparte-ment van 'andbou aangelwn -dig. Die prys sal heelwat min -der wees as die huidige pryse.
Indien hierclie voorstcl aanvaar wot·d sal clit bctcl\en dat die
prys 'van koring hoogstens £1 5s. Sd. per sak sal wecs.
In Suid-Afrika sa! die prys vir 'n sak graad cen koring varieer van £1 Os. Sd. tot £1 5s. 8d. per sak. Die prys van tweedegraadse !coring sal so -wat 19s. tot £1 wecs. Of hie r-die prys rekening hou met die produksie van die ldcin pro du-sent, val sterk te betwyfel.
!R.
yk$voo
rke
ruu
r
G
<edoem
Brittanje is vandag feillik gc-dwing om af te sicn van ryks
-voorkeur. Die ryksvoorlccur· is
tot verval gedoem hoewel voe d-selproduserendc Iande dit mis -kien graag wil he, het clie Aus -traliese direktem· van heropbou
verklaar.
Hy het verklaar clat B rit-tanje self ·besluit hct dat ryk s-voorkeur afgeskaf moet word. Brittanje is in so'n tocstand
gcdwing omdat hy sy uitvoer tot sovee! as 75 persent van sy
vooroorJOgse pcil moct verhoog.
Dit is vir die Iande van clic statebond onmoontlik om mark
-te vir al hierdie produkte te
verslcaf. Die V.S.A. is die
enigste wat dit sa! l<an docn Derha.Iwe is EngelRnd ve r-plig om ryksvoorlccur te laat vaar ten einde 'n marl< in die Verenigde State te lean !cry.
Ond
er
konin
g
Goon
T
ou
Op
Veldmaarskall< lord Wavell,ondet·-koning van Indie, is van
sy amp onthef weens 'n gcsltil
met die Britse regering oor hoc
die steeds agteruitgaande Brit
-se administ1·asie in Indie in orde gebring moot word. Lord \:Va
-vell is so onder die indruk \'an
die agteruitgang van die Britsc
bewind in Indic dat hy meen
dat Brittanje die verantwoorcle
-lil<heid vir sekere gebiede in In -die moet ~aat vaar en dat dk~ Britse administratiewe perso~
nee! maar moet huis-toc gaan.
L
y
k
H
ierdie Ja
a
r
Op
U
Beste!!
O
n
s
hi
ed d
i
e A
ll
e
rjo
n
g
s
t
e
og
g
end-
e
n
m
idd
ag
-rokke aa
n.
Lo
-
en Fremod
e
Kostuums
- -
-VAN
Z
YL
S
M
E
U
B
E
lLS
Beskerm u
O
il:
PRYSE STYG VINNIGK
OO
P NOU
Ons hou llil<lcnlilc goeie lnvaliteit 1\:lenbels in voorran:l\VERDA
Me
u
b
e
lhandcla
a rs
(EIENDOMS) BEPERK Groote Kerl<gebou - Haapstad
M
AIR
KAGIE
N
ISOC
A
IP
.. A
VIR 0 lElE lW
ij
IRE .. lVJIJUU!(
KAA
P
S
TAD
e
Beta.Ung ge~kled onrnlddeiU!I
wceldiks. maandcl!ke of
""'''" verlane 0 6Pt><tfl heflrP<en11e pl"y~
..
1\-
UNNAA
R
EN VAN
~f:fBOOREtensar· GUSTAV ltETrEf
Bring u oogarts se voorskr:lf
na ons. Laat gekwalifiseerde Voorskrif-Oogkundiges
9.1
be-dien.Wahl
9lLawreJmc
e
EN K
I
E.
BRILMAKERS Adderleystraat 120a, Kaapstad Foon 22408PR
ET
O
RIA
-
M
ARK
QWo
{!$
~
o
P
.
R
.
R.
Produsente, stuur u Pro -dul•te, · Eciers, Bottcr en Lewcn<le llan·e na ons.(Ontvangs-agente van alle
slagvee vir die Vleis
-Icontroleur) Ons het 'n garansie van
£2,500 by dio Regering.
WEB lB EN
PRE1'0RIU
S
:?rctoria se Oudste en Grootste 1\Iarlcagentsltnp§
TKJI»EER
U
?
PRO ECCLE
S
IA
-
B
O
E
KHANDEL
K
AN AL
U
S
T
UDIE-BO
EKE
VOOR
S
IEN!
W
eten
s
kaplike Boeke
oo
r
die vo
lgend
c
o
n
d
er
we
rpc i
s
nou
in
u EI
E
T
A
AL
h
e
s
ki
kb
a
ar
Wislmnde: Opvoedlcunde:ANAL
I
TIESE
IVIEETKUNDE
VAN DIE PLAT VLAKdeur Prof. D. J. van Rooy
Physiologic: 0 20/6 posvry
ME
N
S LIKE
PHYSIOLOGIE
deur Dr. H. E. Brink Dee! I en II - 21/- elk posvry0
IJ.',
TL
E
I
DI
N
G TOT
D
IE
ALGEM
EN
E
TE
O
HETIESE
OPV
O
EDK
UNDE
deur Prof. dr. J. C. Coetzee . . . . . . . . . . 15/6 posvry Bantutalo:
@
Il\'LEIDI
~
G
T
O
T
D
I
E S
T
U
D IE VAN
S
U
ID
-
SOTHO
deur Prof. dr. B. I. C. van Eeden . . . . 12/6 posvry Soologie:
~
D
I
E ON
TL
EDIN
G VAN
D
IE
K
O
NYN
deur Dr. C. Grobbelaar . . . . . . . . . . 13/9 posvry ltcgsleer:
0
INL
EID
I
N
G
T
O
T
DIE
ALGEM
EN
E
RE
G
S
LEER
deur Prof. L. J. du Plessis .. .. .. . . 3/- posvry
Elwnomte:
0
IN'LEIDI
I\"
G TOT DIE EKO
N
OM
I
E
deur Prof. C. G. W. Sclmrr.ann en Prof.
D. G. Franszen . . . . . . . . . . . . . . . . 20/6 posvry VRA 01\I VOJ ... LEDIGE LYS1'E
