Boekbespreking

50

_Afzettingen

_WTKG

16(3), 1995

Boekbespreking

Aan de hand van meer dan 50 _pagina-grote foto’s van _{uitgeprepareerde} stukken fossiele

zeebodem wordt een overzicht _gegeven van het fossiel-houdende Tertiair van _België, van

het _{Vroeg-Eoceen (Ypresien)} tot de

overgang Plio-Pleistoceen. De _opbouw van het boek is _{overzichtelijk: op} de linker _pagina wordt steeds een _geprepareerd stuk

getoond, de rechterpagina bevat informatie _aangaande de herkomst en _{stratigrafie,}

_uitleg

over wat er op het blok te zien is, een korte indruk van de _genese van het blok en in veel _gevallen

aanvullende foto’s en informatie over _{bijzonderheden op} het blok of van het niveau van

herkomst. Vaak _zijn er meerdere stukken van eenzelfde niveau _afgebeeld, waarmee een uitstekende indruk _{wordt gegeven} van de variatie die binnen een laag te vinden is.

Zo worden er acht _pagina’s besteed aan de _{Megacardita assemblages} uit de zanden van

Aalter. Een aantal _{typische hoekige fragmenten verraden de}

aanwezigheid van een forse predator. Eveneens _zijn er acht _pagina’s besteed aan de Nautilussen van Meldert,

waaraan het boek _{zijn oorsprong} te danken heeft. Het voorkomen van gefossiliseerde visjes in de woonkamer van enkele van de

_{Nautilus-schelpen}

_{wordt erg fraai getoond.} Verder wordt er veel aandacht _gegeven aan _{Rupelien assemblages} uit de Zanden van Kerniel, Miocene _assemblages van de Zanden van _Antwerpen, en geeft het boek een

voortreffelijk beeld van de Plio-Pleistocene _assemblages van het

_Antwerpse

(van de Zanden van _Kattendijk tot en met de Zanden van _Merxem). Vooral de blokken met

complete Atrina’s _{zijn uitzonderlijk.} In een aantal gevallen bieden foto’s een overzicht

van de _{ontsluitingen} waarin het materiaal werd verzameld.

De auteurs hebben getracht een zo _compleet als _mogelijke

_{ouderdoms-aanduiding}

te

geven. Helaas is niet altijd even _consequent de standaard _indeling

gevolgd, met name niet in Mio-Pliocene _afzettingen, iets wat men zou _{mogen verwachten in}

publicaties van een _Geologische Dienst. Een ander _{kritiekpuntje} is dat de foto’s niet _altijd even _scherp zijn waardoor een aantal kleinere fossielen die op de blokken _aangeduid worden niet

goed zichtbaar _zijn.

Maar ondanks deze _{kritiekpuntjes} is er niets anders dan _goeds te melden. Het tonen van

complete zeebodems maakt het _mogelijk het ontstaan van dergelijke fossiel-concentraties

te _begrijpen. De verschillende _processen die _spelen tussen het sterven van een fauna en de _{uiteindelijke} toestand zoals _wij deze als fossielen vinden _{(de taphonomie)} wordt in dit Marcel Vervoenen ₍₁₉₉₅₎ - Taphonomy of _some Cenozoic _{seabeds from the}

Flemish region, Belgium

-Geologische Dienst van _België, Professional _{Paper 1994/5,} No. 272: Volume _spécial: Hermans, J. & van Waes, H. _(eds.): Elasmobranchs et

_{stratigraphie.}

Sinds het _begin van de _{jaren tachtig} heeft Marcel Vervoenen zich toegelegd op het vinden van een _goede methode waarmee zeer delicaat _{gefossiliseerde} Nautilus _schelpen

uit de Eocene zanden van Lede te Meldert konden worden _{geconserveerd.} Samen met

Freddy van Nieulande and Hans Keukelaar werd een methode ontwikkeld die _gebruik

makend van een combinatie van aceton en _velpon en een aantal _bijbehorende procedures

buitengewoon goede resultaten _opleverde. De methode_{bleek zich ook uitstekend} te lenen

voor het _{uitprepareren} van andere Tertiaire _{zeebodem-gemeenschappen} in ongeconsolideerd sediment, waaraan Vlaanderen zo _rijk is. Het resultaat van de

prepareer-exersities is

weergegeven in het schitterende boek Taphonomy of _some Cenozoic seabeds from the Flemish _{region, Belgium’.}

AfzettingenWTKG _16(3), 1995 51

boek zeer helder _{geïllustreerd.} Maar zelden worden _{leefgemeenschappen compleet} in situ

gefossiliseerd. Bioturbatie, verplaatsing door _{golf-werking (vooral bij stormen)} en

stromingen, het _gebruik van de fossielen als substraat/ _behuizing door latere _bewoners,

en _compactie bepalen het _uiterlijk van de fossiel-voorkomens zoals _wij die vinden. Ook

processen die speelden in de

periode

dat de fauna leefde, zoals

predatie

en

_{overgroeiing,}

komen

_duidelijk

aan bod. Het _{enige proces} dat ontbreekt in het _rijtje dat het _uiterlijk van

de fossiel-concentraties _bepaalt is _winnowing. Verder maken de _{paleo-biologische} en

taphonomische interpretaties een _{buitengewoon goede} indruk.

Het _{moge duidelijk zijn.} Het boek hoort thuis _bij elke WTKG-er. De _{afbeeldingen zijn}

een lust voor het _oog. Het is een boek dat de liefde van de auteur voor zijn werk duidelijk weergeeft, en die een enorme dimensie _toevoegt aan het klassieke soortjes-jagen!

Het boek kost 500 _Belgische Francs en is te bestellen bij het Secretariaat van de

Geologische Dienst van _België, Jennerstraat _{13, B-1040 Brussel, België.}