Braille_Natuurkunde_HAVO_2019_TV1_deel 2 van 2

Bijlage HAVO 2019

Natuurkunde

tijdvak 1

Binas natuurkunde verkorte versie

Symbolenlijst

^ dakje; tot de macht; superscript * vermenigvuldigingsteken

/ deelteken; breukstreep

Opgave 1. Walstroom

Stookwaarde

stookolie: 40 * 10^9 J m^-3

Gegevens van een metaal

koper: soortelijke weerstand 17 * 10^-9 ~W m

Formules: arbeid en energie

vermogen: P = W/t = E/t

chemische energie: E_ch = r_V * V

Formules: stromende elektriciteit

soortelijke weerstand: ~r = (R * A)/l vermogen elektrische stroom: P = U * I

weerstand van een homogene draad: R = ~r * l/A (met ~r is soortelijke weerstand)

Grootheden en eenheden in het SI

begin tabel

grootheid symbool eenheid symbool spanning (elektrische) U volt V = J C^-1 energie E joule J = N m vermogen P watt W = J s^-1 weerstand R ohm ~W = V A^-1

einde tabel

Eenheden

Vermenigvuldigingsfactor

Nederlandse naam: duizend

Opgave 2. Wereldrecord blobspringen

Grootheden en eenheden in het SI

begin tabel

grootheid symbool eenheid symbool kracht F newton N = kg m s^-2 verplaatsing ~Dx, s meter m

versnelling a meter per secondekwadraat m s^-2 snelheid v meter per seconde m s^-1

einde tabel

Voortplantingssnelheid

lucht (293 K): 0,343 * 10^3 m s^-1

Formules: rechtlijnige beweging

verplaatsing bij eenparige beweging: s = v * t snelheid: v = (~Dx/~Dt)_raaklijn

Formules: kracht en impuls

tweede wet van Newton: F_res = m * a zwaartekracht: F_z = m * g

Formule: arbeid en energie

zwaarte-energie: E_z = m * g * h

Waarde van een natuurconstante

symbool: g

naam: valversnelling waarde: 9,81 m s^-2

Opgave 3. Kookstenen

Grootheden en eenheden in het SI

begin tabel

grootheid symbool eenheid symbool golflengte ~l meter m

einde tabel

Formule: straling

wet van Wien: ~l_max * T = k_w

Waarde van een natuurconstante

symbool: k_w

naam: constante van Wien

waarde: 2,8977721 * 10^-3 m K

Formules: vloeistoffen, gassen en warmteleer

temperatuur: T_celsius = T_kelvin - 273,15 soortelijke warmte: Q = c * m * ~DT

warmtestroom: P = ~l * A * (~DT/d)

Gegevens van een vloeistof

Gegevens van vaste stoffen

graniet: soortelijke warmte 0,82 * 10^3 J kg^-1 K^-1

eikenhout: warmtegeleidingscoëfficiënt 0,3-0,5 W m^-1 K^-1

Opgave 4. Oude horloges

Formule: trillingen

frequentie: f = 1/T

Grootheden en eenheden in het SI

begin tabel

grootheid symbool eenheid symbool energie E joule J = N m frequentie f hertz Hz = s^-1 periode (tijd) T seconde s

dosis geabsorbeerde ioniserende straling

D gray Gy = J kg^-1 dosisequivalent, dosislimiet H sievert Sv = J kg^-1 weegfactor radioactieve

straling

w_R, Q sievert per gray Sv Gy^-1

einde tabel

Isotopen

Pm: atoomnummer 61, massagetal 145 Sm: atoomnummer 62, massagetal 147

Formule: atoomfysica

energie van een foton: E_f = h * f (met h is constante van Planck en f is frequentie)

Halveringsdikten

Halveringsdikte d_(1/2) in cm van ijzer voor elektromagnetische straling (~g, röntgen) bij verschillende energie van het foton.

energie van het foton is 0,05 MeV: halveringsdikte ijzer 0,049 cm energie van het foton is 0,1 MeV: halveringsdikte ijzer 0,24 cm

Vermenigvuldigingsfactor

factor: 10^6 naam: mega

symbool: M

Nederlandse naam: miljoen

Eenheden

eenheid: elektronvolt (energie)

symbool en omrekeningsfactor: eV = 1,602176565 * 10^-19 J grootheid: energie

Formules: kernfysica en radioactiviteit

gemiddelde energie ~b-deeltje (geabsorbeerde stralings)dosis: D = E/m dosisequivalent: H = w_R * D

Opgave 5. Elysium

Gegevens aarde

massa: 5,972 * 10^24 kg straal: 6,371 * 10^6 m

Waarde van een natuurconstante

symbool: G naam: gravitatieconstante waarde: 6,67384 * 10^-11 N m^2 kg^-2

Formule: cirkelbeweging