UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl)
UvA-DARE (Digital Academic Repository)
Filling the gaps
The endothelium in regulating vascular leakage and leukocyte extravasation
Schimmel, L.
Publication date
2018
Document Version
Other version
License
Other
Link to publication
Citation for published version (APA):
Schimmel, L. (2018). Filling the gaps: The endothelium in regulating vascular leakage and
leukocyte extravasation.
General rights
It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons).
Disclaimer/Complaints regulations
If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible.
Nederlandse samenvatting
Curriculum Vitae
Portfolio
Publication list
Dankwoord
Nederlandse samenvatting
Het werk beschreven in deze thesis laat de actieve en regulerende rol zien van endotheel cellen (ECs) tijdens het proces waarbij leukocyten de bloed-baan verlaten, ook wel leukocyt trans-endotheel migratie (TEM) genoemd. Gedurende de verschillende stappen van leukocyt TEM moeten ECs conti-nue hun actine cytoskelet herstructureren om een goede ondergrond te vor-men waar leukocyten aan kunnen hechten, voor het vorvor-men van een trans-migratie tunnel en om de gevormde tunnel te sluiten zodat de vasculaire barrière hersteld wordt. Wanneer en waar deze herstructurering van actine noodzakelijk is wordt gereguleerd door actine herstructurerings eiwitten: Rho GTPases en hun corresponderende activators, guanine nucleotide exchan-ge factoren (GEFs), en deactivators, GTPase activing proteins (GAPs). In Hoofdstuk 1 introduceren we het algemene mechanisme van
ac-tine herstructurering dat gereguleerd wordt door klein Rho GTPases en hoe deze GTPases op hun beurt weer gereguleerd worden door GEFs en GAPs. Gebaseerd op de bestaande literatuur introduceren we de rol van actine regulatie in de ECs tijdens de verschillende stappen van het leukocyt TEM model, namelijk rollen, stevige aanhechting en kruipen, en uiteindelijk diape-desis.
In Hoofdstuk 2 verstrekken we een gedetailleerd overzicht van de
verschillende signalen die leukocyten ontvangen van hun omgeving die de leukocyten naar de juiste transmigratie uitgang leiden, de zogenaamde “hot-spot”. Verder worden endothele eiwitten die betrokken zijn bij de regulatie van vasculaire permeabiliteit tijdens leukocyt TEM benadrukt en het belang van een strikte controle over de formatie van een transmigratie tunnel door het actine cytoskelet van de ECs wordt besproken gebaseerd op de beschre-ven huidige meningen in de literatuur en onze eigen onderzoeksresultaten. In Hoofdstuk 3 beschrijven wij een specifieke rol voor lokale RhoA
activiteit in ECs voor het behoud van de vasculaire barrière tijdens leukocyt TEM. Het verwijderen van RhoA in vitro of het remmen met inhibitors in vivo resulteert in leukocyt geïnduceerde lekkage van 70 kDa Dextraan. Lokale activatie van RhoA door de GEFs LARG en Ect2 initieert de formatie van een F-actine ring die een passerende leukocyte omringt. De gevormde ring wordt strak om de leukocyt getrokken door Myosin II en ROCK2B aangedreven ac-tomyosine samentrekking. Doordat de actine ring van de ECs als een soort elastiek om de passerende leukocyt zit, zorgt dit voor een strakke afdichting van de transmigratie tunnel en wordt alleen de leukocyt doorgelaten terwijl andere bloed componenten zoals plasma het bloedvat niet kunnen verlaten. Naast een rol voor RhoA rapporteren we in Hoofdstuk 4 dat twee
nauw verwante Rho GTpases, RhoB en RhoC juist niet betrokken zijn bij het reguleren van zowel leukocyt TEM als bij het behouden van de vasculaire
229
Samenvatting
barrière tijdens leukocyt TEM. Het verwijderen van zowel RhoB als RhoC in de ECs had geen effect op de kinetiek van transmigrerende leukocyten en liet geen leukocyt geïnduceerde lekkage van Dextraan zien in vitro.
In Hoofdstuk 5 bekijken we de Rho GTPase regulatoren in meer
de-tail. Een screen gebaseerd op short hairpin RNA (shRNA) voor 23 Rho-GE-Fs en –GAPs was uitgevoerd om te onderzoeken wat hun rol is in de regu-latie van basale endotheel permeabiliteit, leukocyt geïnduceerde lekkage of leukocyt TEM efficiëntie. Het bestuderen van calcein Red/Orange gelabelde leukocyten die transmigreren naar een C5a chemoattractant (een lokstof) samen met FITC-gelabelde 70kDa Dextraan in een Fluoroblock Transwell systeem stelt ons in staat om nieuwe inzichten te krijgen over de kinetiek van leukocyt TEM en hoe de endotheel barrière werkt. De resultaten onthulden zeven regulatoren van basale endotheel permeabiliteit en zes regulatoren van leukocyt geïnduceerde lekkage. Bovendien hebben we een nieuwe rol gevonden voor de Rho GTPase Cdc42. Specifieke activatie van Cdc42 door de Rho-GEF FGD5 is verantwoordelijk voor de regulatie en formatie van TNFα geïnduceerde ICAM-1 filopodia. Daarnaast hebben we aanwijzingen gevonden dat Cdc42 ook nog een andere rol speelt, namelijk tijden het slui-ten van de transmigratie tunnel. Deze twee functie van Cdc42 zou specifiek gereguleerd worden door een andere Rho-GEF dan FGD5, namelijk Tuba. In Hoofdstuk 6 laten wij voor het eerst het moleculaire mechanisme
zien hoe de stijfheid van de ondergrond de ECs beïnvloed en welke gevol-gen dit heeft voor leukocyt spreiding en transmigratie. Wanneer de onder-grond stijver wordt, wordt de expressie van het eiwit DLC-1 verhoogt. DLC-1 fungeert in een GAP-onafhankelijke manier als stabilisator van de ICAM-1 adhesome; een eiwit complex dat wordt geïnduceerd door bindende leuko-cyten die ICAM-1 klusten en wordt gevormd doordat actine adapter eiwitten worden aangetrokken. Stabilisatie van de ICAM-1 adhesome is essentieel voor de EC om lokaal het actine cytoskelet te polymeriseren en herstructu-reren zodat aangehechte leukocyten kunnen spreiden voordat ze kunnen kruipen naar de transmigratie hotspot.
In Hoofdstuk 7 richten we ons op de functie van dorsale membraan
rimpels op de rand tussen twee endotheel cellen. Overexpressie van een continu actieve Tiam1 mutant in ECs resulteert in verhoogde Rac1 activiteit en formatie van grote membraan rimpels voornamelijk op de randen van cellen. Deze typische Rac1 aangedreven membraan rimpels markeren de transmigratie uitgangen voor leukocyten en hierdoor is het verleidelijk om te suggereren dat deze membraan rimpels een functioneel onderdeel zijn van de zogenaamde transmigratie “hotspot”. Wij hebben ontdekt dat leukocyten een voorkeur hebben om de ECs te passeren op cel grenzen welke asym-metrische Rac1 activatie vertonen. In andere woorden, op de grens van een cel met hoge Rac1 activiteit en een naastgelegen cel met normale Rac1
grenzende cellen suggereren wij dat kruipende leukocyten een membraan rimpel tegen komen alsof ze tegen een fysieke muur aan lopen wat ervoor zorgt dat de leukocyten makkelijk kunnen transmigreren op te plaats van de hotspot.
In Hoofdstuk 8 integreren en bediscussiëren we de algehele
vindin-gen die in deze thesis zijn beschreven in een breder perspectief en geven we aanbevelingen voor voorzetting van het onderzoek. Het werk in deze thesis laat de betrokkenheid van meerdere Rho GTPases en Rho-GEFs zien in de regulatie van de verschillende stappen van leukocyt TEM en/of de regulatie van vasculaire permeabiliteit. Ons werk heeft een significante bijdrage ge-leverd aan het ophelderen van de functies van sommige alom bekende en uitgebreid onderzochte leden van de familie van kleine Rho GTPase zoals RhoA en Rac1. Echter heeft ons werk ook nieuwe inzichten gegeven op het gebied van de minder bekende en daardoor minder goed onderzochte fami-lie leden als RhoB, RhoC en Cdc42.
231
Curriculum Vitae
Curriculum Vitae
Lilian Schimmel was born on 11th of January 1990 in Utrecht. After spending her childhood in Culemborg, she obtained her Pre-University degree (VWO) in 2008 from Koningin Wilhelmina College Culemborg. Fascinated by the hu-man body but with a slight aversion to patients she continues with the study Biomedical Sciences at Utrecht University, from which she obtained her ba-chelor’s degree in 2011. As part of the bachelors thesis, she performed a lite-rature study and short internship at the department of Cell Biology from UMC Utrecht, where she flag-tagged the protein R-spondin1 in the group of Dr. Madelon Maurice. After finishing her bachelor and driven by her interest in research Lilian carried on her education with the biomedical sciences master programme Biology of Disease at Utrecht University. The first internship was a continuation in the group of Dr. Madelon Maurice at the department of Cell Biology from UMC Utrecht. She studied the function of human R-spondin1 in Wnt signaling, using her previously made flag-tagged protein. A second internship was performed in the group of Dr. Rob Wolthuis at the Netherlands Cancer Institute (NKI) in which Lilian worked on the involvement of CDK1 in regulating DNA duplication during the cell cycle. Her master thesis about differential roles of intracellular and extracellular heat shock proteins in tu-morigenesis was written under supervisionof Dr. Esther Nolte-‘t Hoen at the department of Biochemistry & Cell Biology of the Utrecht University. In 2013 Lilian graduated from het master education and motivated by her interest in fundamental cell biology research she started her PhD research project in 2014 under the supervision of Dr. Jaap van Buul and Dr. Vivian de Waard, coordinated by Prof. Dr. Peter Hordijk.
Portfolio
PhD period: April 2014 – April 2018 Promotor: Prof. Dr. P.L. Hordijk
Co-Promotor: Dr. J.D. van Buul & Dr. V. de Waard
Year Courses
2014 Sanquin Science Course
2014 Dutch Heart Foundation Papendal course, Vascular Biology 2015 Art. 9 Proefdierkunde
Year Teaching
2016-2017 Bachelor student: Aafke de Ligt (9 months)
Year (International)Conferences Participation 2014 Dutch Biophysics
Veldhoven, the Netherlands
Participant 2014 Dutch Endothelial Biology Society (DEBS)
Biezenmortel, the Netherlands
Poster 2014 Rembrandt Symposium
Noordwijkerhout, the Netherlands
Participant 2014 Sanquin Science Day
Amsterdam, the Netherlands
Poster 2015 Sanquin Spring Seminars
Amsterdam, the Netherlands
Participant 2015 Rembrandt Symposium
Noordwijkerhout, the Netherlands
Poster + Oral presentation 2016 Cardiovasculaire Conferentie
Ede, the Netherlands
233
Portfolio
Year Awards
2016 Travel and registration support Gordon Research Seminars 2017 Travel support ANZMS-AVBS
2016 Gordon Research Seminars on Endothelial Cell Phenotypes in Health & Disease
Girona, Spain
Oral presentation 2016 Gordon Research Conferences on Endothelial Cell
Phenotypes in Health & Disease
Girona, Spain
Poster 2016 Dutch Endothelial Biology Society (DEBS)
Biezenmortel, the Netherlands
Poster 2016 Amsterdam Cardiovascular Sciences
Amsterdam, the Netherlands
Poster 2016 Rembrandt Symposium
Noordwijkerhout, the Netherlands
Poster 2016 Sanquin Science Day
Amsterdam, the Netherlands
Poster 2017 DSCB Trippenhuis
Amsterdam, the Netherlands
Participant 2017 ESM-EVBO
Geneva, Switzerland
Oral presentation 2017 ANZMS-AVBS
Mooloolaba Beach QLD, Australia
Oral presentation 2017 Rembrandt Symposium
Noordwijkerhout, the Netherlands
Oral presentation 2017 Sanquin Science Day
Amsterdam, the Netherlands
Poster
Publication list
S. Morsing*, L. Schimmel*, J. van Rijssel* and J.D. van Buul (2018) ‘Rho
GTPases: Molecular Biology in Health and Disease, Chapter 10 Endothelial specific GTPase signaling during leukocyte extravasation’, ISBN:
978-981-3228-78-8
L. Schimmel, A. de Ligt, S. Tol, V. de Waard, J.D. van Buul (2017)
‘Endothe-lial RhoB and RhoC are dispensable for leukocyte diapedesis and for main-taining vascular integrity during diapedesis’, Small GTPases, 0:1-8
L. Schimmel, N. Heemskerk and J.D. van Buul (2017) ‘Leukocyte
Transen-dothelial Migration: A Local Affair’, Small GTPases, 8(1):1-15
N. Heemskerk, L. Schimmel, C. Oort, J. van Rijssel, T. Yin, B. Ma, J. van
Unen, B. Pitter, S. Huveneers, J. Goedhart, Y. Wu, E. Montanez, A. Wood-fin, J.D. van Buul (2016) ‘F-Actin-Rich Contractile Endothelial Pores Prevent Vascular Leakage during Leukocyte Diapedesis through Local RhoA Signal-ling’, Nature Communications, 7:10493
235
Dankwoord
Dankwoord
Eindelijk is het dan zover. Inmiddels zit ik al in mijn korte broek en T-shirt in het zonnig Brisbane terwijl ik dit schrijf. Emigreren naar de andere kant van de wereld vergde een strakke planning, maar het is geluk met dit prachtige boekje als eind resultaat. Dit alles was mij nooit gelukt zonder de hulp van alle lieve collega’s, vrienden en familie.
Allereerst wil ik Peter bedanken. Als promotor keek je vanaf afstand toe,
maar hield je altijd een oogje in het zeil. Je razend snelle correcties zorgden er mede voor dat alle deadlines voor het afronden van mijn boekje werden gehaald.
Daarnaast mijn copromotor Jaap, enthousiast als het over alles wat met
wetenschap te maken heeft en al helemaal als het ICAM-1 betreft. Jouw en-thousiasme en onuitputtelijke hoeveelheid nieuwe ideeën werkte ontzettend motiverend. Al leek het in het begin vaak een onmogelijk lange lijst met expe-rimenten die je had bedacht, dat heeft er wel voor gezorgd dat ik heb geleerd om prioriteiten te stellen, keuzes te maken en bovenal om een project nooit op te geven. Heel veel dank voor jouw supervisie en voor alles wat ik van je geleerd heb zowel op wetenschappelijk als persoonlijk vlak.
Vivian, als 2e copromotor zag ik je niet elke dag, maar kwam je regelmatig
langs voor op Saquin voor werkbesprekingen. Jou lichtelijk andere expertise gebied zorgde voor een fijne mix met afwisselende inzichten en nieuwe input ideeën. En als er iets niet op Sanquin voorhanden was, kon ik altijd bij jou op het AMC terecht. Bedankt voor al jouw afwisselende inzichten en bijdragen aan mijn PhD traject!
Ook wil ik mijn paranimfen Mark en Simon in het bijzonder bedanken. Niet alleen zullen jullie tijdens mijn verdediging aan mijn zijde staan, afgelopen 4 jaar zijn jullie er altijd voor mij geweest. En ja, collega’s zijn geen vrienden, maar nu we officieel geen collega’s meer zijn denk ik dat we het best goed doen als vrienden.
Mark, jouw antwoord op bijna elke vraag begon met ‘7’ of ‘nee’, maar voor
M&Ms deed je alles. In mijn eerste weken heb ik van jou mogen leren celk-weken en was je zelfs zo vriendelijk om je bench inclusief al je pipetten en spullen aan mij af te staan (of nou ja te delen). Op het gebied van muizen ben jij de expert binnen Sanquin, maar gelukkig voor mij was je ook bekent met alle assays die voor mijn project van belang waren. Daarnaast hebben
tijd bij jou en Kim op de bank crashen als de nachttrein niet reed. Ik verwacht je daarom ook nog wel een keer down under met backpack voor mijn deur om bij mij te komen crashen.
Simon, ook al ben je inmiddels officieel sorterman, je bent en blijft de beste
westernblotter van Volendam! Jij was altijd bereid om mij in het lab te helpen en volgens mij heb je zo ongeveer elke proef ooit wel een keer gedaan. Voor sommige experimenten was je zelfs essentieel: niemand maakt zulke goede Rhotekin als jij! Ook buiten het lab heb ik veel tijd met je doorgebracht. Jij was de enige met bijna dezelfde uiterst ontwikkelde culinaire voorkeuren als ik. Als jij iets lust, dan lust ik het ook wel, behalve dan de bitterbal. Bedankt voor alle mooie herinneringen!
Ook wil ik graag mijn promotiecommissie, Dorus, Carlie, Esther, Judith, Arnoud en Reinier hartelijk bedankt voor het lezen en beoordelen van mijn
proefschrift.
De Centrale Faciliteit in het algemeen was er altijd, van een kopje opstart-kof-fie in de ochtend, tot een blikkie in de middag en een oneindige voorraad M&Ms voor al mijn food cravings. Erik, lichtelijk ‘abrasive’, maar altijd bereid
om te helpen. Ook al was jouw agenda al driedubbel geboekt, jij zei nooit nee als ik iets kwam vragen. Bedankt voor het draaiende houden van de faciliteit samen met de mannen! Floris, volgens mij heb ik jou in al die jaren
nog nooit chagrijnig gezien. Bedankt voor alle vrolijke gesprekken tijdens de koffie. Tom, aka Ebbie, bedankt voor de eeuwige handmatige updates van
Prism en heel veel plezier en succes met je eigen huis in Hippolystushoef. Dan mijn voormalige kamergenoten. Jeffrey, al was jij 1,5 jaar na mijn start
al klaar met je promotie bij Sanquin, gelukkig kwam je nog regelmatig langs. Aan jouw woordgrappen kwam geen eind en ik hoor nu bij Tears for Fears alleen nog maar ‘Sprout, sprout, let it all out!’ Het is goed om te zien dat je op het AMC je nieuwe plek heb gevonden inclusief je eigen AIO’s. Ik wens je een mooie toekomst in de wetenschap en samen met Djuna en de kleine Julia. Dion, ik leerde jou kennen als die jongen op de poster en die van elke
borrel op de hoogte was. Voor iemand met het levensmotto ‘Same shit, dif-ferent day’ heb jij nog wel de grootste carrièreswitch gemaakt. Bedankt voor jouw visies over de wetenschap, academische wereld, hoe Sanquin in elkaar zit en uiteraard alle gezelligheid. Heel veel plezier als communicatieadviseur & government affairs, maar maak toch een keer dat boekje af!
Yvonne, eigenlijk heb ik nooit een kamer met jou gedeeld, maar jij bent
er wel altijd geweest gedurende mijn tijd bij Sanquin. Jij bent een van de hardst werkende mensen die ik heb gezien die volgens mij bijna elke dag wel
237
Dankwoord
het licht uit deed op de afdeling. Alsof je nog niet genoeg uren werkte was je thuis ook nog druk met de eigenhandige renovatie/complete verbouwing van jullie nieuwe huis. Je verdient het om binnenkort een mooi boekje te mogen afleveren, te promoveren en te kunnen genieten van een badkamer zonder bruine bloemetjes tegels. Michel, nadat Timo weg was, was jij nog
onze enige Limbolander. Helaas kan niet bij je verdediging zijn, maar ik weet zeker dat je hebt geknald! Ik heb bewonderding voor hoe jij nog bijna een jaar zo relaxed kon doorwerken, maar je hebt het gehaald dr. Smeets! An-ne-Marieke, jij bent echt de liefste en meest georganiseerde technician die
ik ken. Dankzij jou super organisatie skills was het echt ontzetten makkelijk om spullen in het lab te vinden. Jij bent echt onmisbaar voor MCB, ongeacht of je ondertussen proeven doet voor Stephan, Jaap of Coert. Bedankt voor al je hulp in de afgelopen 4 jaar!
Voor alle FB vragen over o.a. parkeren kon ik altijd terecht bij Rivelino. Ik
heb me altijd erg vermaakt als je vertelde over je monolagen en het voeden van cellen. Zodra er ergens (oreo)koekjes of chocola te vinden was, was jij erbij en gelukkig was je (bijna) altijd bereid om het te delen. Bedankt voor je gezelligheid zowel in het lab als bij de vele Radion borrels.
Jos, de pull-down/pull-out/IP-expert. Nog nooit heb ik zo’n veel western blots
in een la gezien. Niet alleen weet je alles over Trio, ook kon ik je alles vragen over experimenten die eindigen met een western blot. Het was fijn om een kantoor met je te delen en ik hoop dat je een mooie toekomst tegemoet gaat, of het bij Sanquin is of elders, ik wens je al het beste! Sofia, my other roomie.
Although I know you can understand all of the ‘dankwoord’ I still wanted to try as it didn’t seem so difficult; TACK! You were a very nice roommate and I wish you all the best on finishing you PhD on TRALI. Ook die nieuwe AIO’s in de groep, Janine en Bram, wil ik bedanken. Ik wens jullie beide een
suc-cesvolle PhD en een onvergetelijke tijd bij Sanquin toe.
Also I would like to thank the new people Marije and Ugne, for your
presen-ce in the offipresen-ce and the floor during the last months of my PhD. I wish both of you all the best for the future.
Daarnaast ook mijn dank aan alle studenten die er zijn geweest. In het bij-zonder Aafke, ik vond het een groot genoegen om jou te mogen begeleiden
met je afstudeerproject wat heeft geleidt tot een mooie publicatie. Ik hoop dat je snel een leuke baan vindt waar je een mooie toekomst tegemoet gaat! Verder ook Lotte, Kim, Bart, Claudia en alle andere studenten bedankt voor
jullie gezelligheid op de afdeling en daarbuiten.
Corrie, Johanna en Suzanne, dankzij jullie hadden wij de luxe van een
vol magazijn, schone labjassen en iemand die alle pakketjes aannam. Jullie bijdrage aan het lab was altijd met een grote glimlach, bedankt daarvoor. Alle oud MCB’ers die inmiddels elders aan een nieuwe baan begonnen zijn,
Timo, Anne D, Niels, Antje, Kaleem, Daphne, Stephan, Igor en Sveta.
Bedankt voor jullie discussies, samenwerkingen met mooie artikelen als re-sultaat en jullie aanwezigheid in het lab en daarbuiten.
Mar, Coert en Ruben wil ik bedanken voor het beantwoorden van alle
vra-gen die ik had en voor het ondersteunen van mijn projecten wanneer het no-dig was. Moreover, I would like to thank the entire PE department. Or should
I now say MCH? Even though integration goes slow, all of you contributed to a nice working environment at Y3/Y4. Thank you all!
Ook wil ik graag het secretariaat, Marion, Wanda en Gerty bedanken voor
jullie hulp met al het papierwerk, vliegtickets, congressen etc. Zonder jullie zou ik geen weg door het formulieren oerwoud weten te vinden.
Alle andere research mensen van U2, in het bijzonder Anne Cornelissen en Carlijn ‘Carlito’ bedankt voor jullie aanwezigheid en gezelligheid tijdens de
borrels.
Vriendinnetjes van het KWC, Anne, Willemijn, Dineke, Marjon, Judith en Marije, wat is het fijn om soms even niet inhoudelijk over werk te praten,
maar gewoon lekker te kunnen roddelen over jullie weten wel wie. Wij ken-nen elkaar al bijna 15 jaar en hebben al veel meegemaakt. Het wachten is nog op de 1e baby en reken maar dat ik daarvoor terug kom naar Nederland. Iedereen is zijn eigen weg gegaan, maar toch blijven we weer bij elkaar komen en voelt het weer als van ouds als we compleet zijn. Lieve meiden, ontzettend bedankt voor alle films, weekendjes, foodfestivals, concerten, etentjes en bovenal voor jullie vriendschap!
Daniël, je zal het haast niet geloven, maar ik ben klaar met pantoffeldiertjes
tellen. Ook jij bent inmiddels bijna klaar en ik ben trost dat je het hebt vol-gehouden. Ik hoop dat je snel je droombaan vindt en een mooie toekomst tegemoet gaat samen met Froukje.
Pap en mam, bedankt dat jullie mij altijd hebben gesteund in de keuzes die
ik heb gemaakt. Dat een paar jaar naar het buitenland uiteindelijk zou bete-kenen naar de andere kant van de wereld hadden jullie ook niet verwacht. Maar desondanks gunnen jullie Ivar en mij die kans en komen jullie snel een keertje langs.
239
Dankwoord
Samen met een geweldige man, heb ik er ook een mooie familie bij gekre-gen. Agnes, Geert, Aron, Daniëlle, Niels en Chantal. Bedankt voor jullie
warme welkom en ook jullie zien we graag snel een keertje langskomen! Lieve Ivar, hier zitten we dan, alle twee een postdoc plek in Australië. Iets
wat we 6 jaar geleden alleen maar hadden kunnen dromen toen we hier voor het eerst waren. Ook jij hebt de afgelopen jaren hard gewerkt aan je PhD en het was altijd fijn om thuis te komen bij iemand die begreep waarom die ene proef tot ’s avond laat toch écht nog even moest. Met blijdschap kijk ik terug op de mooiste dag van ons leven en met veel vertrouwen kijk ik uit naar wat en waar de toekomst ons zal brengen. Ik houd van jou!
