Kamperen in Versailles, les I

AFZETTINGEN WTKG 21 (2), 2000 32

Kamperen

in

Versailles,

les I

Ruud

_Wiggers

*

Donderdag

20

_april

Eigenlijk

had ik alom6uurin de ochtendnaar

Frankrijk

zullen afreizen om de Paasdruktevoor te

_zijn.

Er kwam helaaseenkink in de kabel. De WTKG-ermetwie ikmee

kon

_rijden

_{wachtte nog op de}

_reparatie

van

zijn

auto.De auto had

_bij

een

aanrijding

schade

opgelopen

maar was nogte_repareren;de andereautowashelaas total loss.

_Op

de

_dag

voor het vertrek

_{ging hij}

naarde garagewaarbleek dater een

vergissing

was

gemaakt

endat de andereauto

inmiddelswas

gerepareerd

endat de

zijne

total loss was.

We hebben beloofd materiaalvoor hemmee te nemen.

De

_volgende

keer beter! Met Len Vaessen heb ik kunnen

meerijden,

een

_dag

later.

Vrijdag

21

_april

Vertrek om6 uur in de ochtend vanuitOverveen;

aan-komst

_{Versailles, camping,}

12.05uur. Nette Iaatvoorde

registratie

wantin

_Frankrijk

wordt

_natuurlijk

tussen 12en

2 _een

_{dutje gedaan.}

Auto buiten de

_{camping geparkeerd}

en een

rondje

overde

_{camping gemaakt.}

Hildaen Joof

waren eralenmethun

_chip-kaartje

kon de

_slagboom

van de

_{camping omhoog}

waarnaLen

zijn

auto opde

_camping

kon

_{rijden. Bij}

mooiweer

_{mijn tentje opgezet,}

zonder

pro-bleemenflitsend snel.

_{“Hulp nodig}

Len?”.Om 2uurmet hemnaarhet

_kantoortje

voorde

_registratie.

Len stelde zich

voor de dame

bij

de balie op, meldde in mooi Frans

zijn

aankomstenvroegnaarde

spelregels.

De baliedame

_(die

ik

_overigens

meteen herkende als studente

_Margot

uit

Amsterdam)

zei Len

_vriendelijk

dat het ook in het Neder-landsmocht. Ik

_twijfelde

_even,

_{gaf Margot}

een handen

probeerde

ook haar achternaam. Jahoor,dat

_klopte,

van

Mulken. Len

_liep

_nog even hoofdschuddendrond en

Margot

wist

_eigenlijk

ook nietwaarom zezoberoemd_was.

Op

bezoek

_bij

de buren onder de

_{volgende boom,}

uit eten in Versailles en niettelaatterug naarde

_camping.

Het

was _gaanregenenmaarde

gevolgen

warenvoor

mij

pas

de

_volgende

ochtend

_duidelijk.

Helaasbleek ikde tentniet

goed

tehebben

_opgezet.

Het is niet

_moeilijk

maarhet kan toch

_verkeerd,

hoewel vooral detentdebetwas aanhet debacle. Het

_{goedkope tentje}

wasniet

dubbelwandig,

kon

niet worden

opgezet

zonder dat het tentdoek

doorboog

en

liet al snelwater

door,

vooral

_bij

de naden. Tentdoek hoort

dagenlang

regentekunnen weerstaan,zovertelde

mij

een

ras-kampeerder

later. Met

_deugdelijk

tentdoekkan zelfs

water _{worden opgevangen in}

_tijden

van schaarste!

Zaterdag

22

_april

In de vroege ochtend hetwater

_opgedweild,

detentiets beter gespannenende schade opgenomen. Als iknuthuis

een

teiltje

waterziestaandan word ik

_opnieuw

schrikach-tig.

De

_slaapzak

was

behoorlijk

doorweekt

_geraakt.

Pas-poort, agenda

enandere zaken in de

rugzak

warennat ge-worden.

_{Blieb, blieb,}

op

mijn mobieltje

waste zien dat

mijn zusje mij

had

_proberen

tebellen. Groteonrust

over-viel

_mij,

iets mismet

mijn 94-jarige

moeder? Anders bel

je je broertje

in

_Frankrijk

toch niet uit

_zijn

waterbed?

_Mijn

zuswasechter niettebereiken. Liet via het

_bandje

weten datze_wegenseen

dringende

kwestie niet thuis kon

_zijn;

ik moest

_mijn

nerveuze

_verhaaltje

maar

_inspreken.

De excursie kon nudus

beginnen.

We bevondenons in een

gebied

ten westen van

Parijs

met

_{toegankelijke}

ont-sluitingen bij Villiers-Saint-Frederic,

Ferme de 1’Ormeen

Cressay.

De

_{vindplaatsen liggen}

in het Bekkenvan

Parijs,

een

ondiep

sedimentatiebekken uit het _{vroeg Tertiair}

(Paleogeen).

Het bekken wordt in het noorden

_begrensd

doordeas vanArtoisendeArdennen.Hetzuidenen zuid-westen worden

_gevormd

door

_{respectievelijk}

het Centraal Massiefenhet Amerikaans Massief

_(Bretange).

Het

zuid-oosten enoosten worden

_gedomineerd

doorhet Massief

vanMorvanende

_Vogezen.

Het_gaathierom

kristallijne

overblijfselen

uit hetPaleozoïcum,metaandevoet

afzet-tingen

uit het Mesozoïcum.

_{Hierop zijn}

later Tertiaire

se-dimenten

_afgezet.

Inhet

_Paleogeen

heeft inhet Bekkenvan

_Parijs

eenaantal

transgressies

en

regressies plaats gevonden.

Er

_zijn

6_grote

cycli (transgressie

+

_regressie)

te onderscheiden. De anticlinaal_vanArtois heefteen

belangrijke

rol

_gespeeld

in deze

_{waterhuishouding.}

Het Lutetien

begon

met een

nieuwe

_overstroming

van deze anticlinaal dieeen

trans-gressie

in het Bekkenvan

_Parijs

tot

_gevolg

had. Len Vaessen deeldedeze informatie

opde

camping

uit.

Op

wegnaarFerme de 1’Orme. Stef

Mermuys

had

_bij

de

voorbereiding

vande excursie eenmooie locatie

gevon-den. Ineenboswarenflinkwatbomen

_{omgewaaid bij}

de fellestormeneind1999.

_Bij

een

omgevallen

eik kon

wor-den

_{geconstateerd}

dat zich daar Lutetien IIIbevond. Uit de

_verspreid

aan de

_{oppervlakte liggende schelpen}

kon worden

_opgemaakt

dateraldooranderenwatwas

verza-meld. Er is veel materiaalmaarhet aantalsoorten is

be-perkt.

Er waren in _{totaal ongeveer 25}

_aanmeldingen

voorde Paasexcursie 2000van de WTKG. Enkele aanmelders

moesten zich helaasweerafmelden door

ziekte,

proble-menmetautoofandere oorzaak. Enkele

_{excursiegangers}

hebbenwehelemaal niet

gezien

in

_Frankrijk.

Datwas

ver-velend omdat wel 20

_plaatsen

werden

_gereserveerd

op de

camping

in Versailles.

Uiteindelijk

streken toch zo’n 15

personenneer_opde

_{camping bij}

Versailles of ineenhotel in de buurtomde excursie meetemaken.

33 AFZETTINGEN WTKG 21 (2),2000

Robert

_Marquet

enHenk Bol lieten zich zakken onder de

wortelsvande eikengroeven daartot 3 meter

diep.

Het werd nietmetzoveel woorden

_gezegd

maar

mededinging

in dat

_putje

was

onhandig

en misschien welongewenst.

Op

korte afstand werd dus eentweede_{gatgegraven dat}

uiteindelijk

zo’n 4

_bij

4meterzouwordenenruim 2

me-ter

_{diep. Tijdens}

het_graven

_regende

hetsoms maar

hel-dere, zonnige perioden

waren er ook.

Tenwesten van dit

bos,'

ineen akker, bevindt zich een

bekende

_ontsluiting.

Daar kon Lutetien IV worden

verza-meld. Hetgaatom eenkleine

vindplaats

maarde

soorten-rijkdom

is_groot

_(meer

dan 700

_soorten).

Ten oostenvanhet bos

ligt

eenmin ofmeeropen

vlakte,

ontstaan door de

_{genoemde heftige}

stormenvaneind 1999

die in

_Frankrijk

zoveel schade aanrichtten.

_Bij

een

wan-delingetje

daar merkte ikeenvossenburchtop.

Bij

de vier

ingangen

van deze burcht

_{lagen hopen}

fossiel zandmet

schelpen

dietothet Lutetien II bleken behoren. Dat maakte althans Stef

_{Mermuys uit;}

zoveel verstand heb ik daar zelf

nietvan. Erwas

bij mij enige

schroomom deze

vossen-burchtte verstoren.Niet wegens het risico om hondsdol-heid_{op te}

_lopen

maar uitsluitendom eventuele

_welpjes

niette verontrusten. Niet iedereen dacht daarzo over.

Adriaan stond wel achterme, Lenwouhet niet forceren (maarvond het flauwekul,

geloof ik)

enStef wilde niet

de

_gebeten

hond

_zijn.

Voor die

_dag

duseenstatus_{quo. In} de

_omgeving

van de

_burcht,

met

_{mijn priemende}

blik in hun

ruggen,werd de

schop

hierendaar in de

_grond

gesto-kenmaardat leverde niets_op.De

_ploeg

keerde

_terug

naar

het LutetienIII, zou daar die

_{middag blijven}

enmooie

vondsten doen.

Terug

naarde

_camping.

Daar bleek Robert

_Marquet

met

zijn

camper in de

problemen

te

_{zijn geraakt.}

_Wegens

de vele regenwas de

_camping

een

modderpoel geworden.

Bij

hetmanoeuvreren omde camper op z’n

plek

te zetten

was

_hij

methet linker voorwiel

_diep

in de

_{kleiige grond}

komen tetollen. Nadat door Joof was

_vastgesteld

dat Robertover

_{achterwielaandrij ving beschikte,}

werd de

tac-tiek

_bepaald,

werden

grote tegels

onder de wielen half

ingegraven,

enmetvereende krachten werd de camperna

enkele

_pogingen

_weer

op

steviger grond geduwd.

Hetweerklaarde opentot laat in de avond kon buiten de tentenworden

_{gebivakkeerd. Tegen}

de nacht

_begon

het toch weerte _regenen,soms

_heftig

met_onweer, en dat duurdetot_{in de vroege ochtend. Dat}

_{mijrt tentje opnieuw}

in de

_problemen

kwam,dat ik veelmethet

_dweiltje

in de

weer wasen

nauwelijks sliep,

hoeft

_eigenlijk

niette

wor-den

_gemeld.

Zondag

23

_april,

1e

_Paasdag

Erg

fris

_begon

ik deze

_dag

niet.

_Bij

de bakker haalde ik

watcroissantsendat

_vrolijkte

op.Lenhad inmiddels kof-fie

_gemaakt

enik

kreeg

er weerzin in.

Op

deze

_dag

reis-denwe naar

Cressay

waar eenbos_{op de}

_oostelijke

hel-ling ligt. Tamelijk hoog

kon daar Lutetien IV worden

ver-zameld_{enenkele tientallen meters}

_lager

Lutetien

III,

ver-gelijkbaar

metde

_vindplaats

die

_{zaterdag bij}

Ferme de

1’Orme

_bij

de eik in het bos werd bezocht.

_Overdag

was

het meestal

_redelijk

weermaar

regenbuien

waren erook.

Kleding

die op de

vondstplaats

werd

_opgehangen

om te

drogen, regende

even laterweernat.

Een

paardeelnemerswachtten het eindvandeze

opgraaf-dag

niet afenreisdendoor,verder

_Frankrijk

in. De

ande-ren keerdenterugop de

camping terwijl

het bleef spette-ren.

Nieuwsgierig wierp

ikeenblik in

_{mijn tentje}

door de

opening

aan de voorkant losteritsen. Een

_{grote plas}

wa-ter

_bij

de

_ingang

en

_verderop

washet nietveel beter.

_Op

eenspaarzaam

droog plekje

links vande

ingang

had Len

een fles

_wijn

en

_{chips achtergelaten}

voordat

_hij

naarde Loire vertrok. Dat monterdemetenminste op.

Voor de resterende

_{excursiegangers}

zouhet de laatste nacht

zijn

op de

camping.

We

_gingen

daarom ‘s avondsmet12 personen uiteten. De tafelwas

gereserveerd

en het

res-taurantwas

stemmig

maar we waren

lange tijd

de

enigen

omdatmen nueenmaal nietzo_vroeg

(7 uur)

eet in

zuide-lijke

landen. We dronken vooraftevredeneen

biertje

of

glaasje wijn.

Vooreen

glas

Bordeauxhad ik

_gekozen.

Het voorproevenbevielmewel.

_Tijdens

het

_{voorgerecht nipte}

ik ernogeens aan enrealiseerdeme toendat ikeen

bij-zonder

_{goede wijn}

voor mehad. Buurman Bol vroeg ik de

fleseven zotedraaien dat het etiket ookvoor

_mij

telezen

was. Daarmankeerde inderdaad nietsaan; St.

Emilion,

Grand

_{Cru, 1996, heerlijk.}

De_vraagwasalleenofwe roy-aalvandat

jaar

wilden gaan drinken. AdriaanenStef

pak-tende

_wijnkaart

enzagen dater voorFF 150 per fles werd

gedronken.

Dat had de kelner

_eigenlijk

wel even_mogen

vragen. Gezien dekwaliteitwasde

prijs

niet

_buitensporig

maarhet remde het drinken toch wataf. Prima

_maaltijd

verder.

Maandag

24

_april,

2e

_Paasdag

Hetwaseenkoude nacht_geweest.

_Kampeerders

met per-fecte

_uitrusting

verteldenmedat_zehet

_bepaald

nietwarm

hadden

_{gehad. Mijn}

tentmet

_{zijn gebreken}

had

_opnieuw

voor

_{ernstige problemen gezorgd. Bij}

het

_slapen

_gaanwas

het aleennatteboel. Aan de isolerende mat,

geleend

van

AFZETTINGEN WTKG 21 (2), 2000 34

eenbevriende

WTKG-dame,

heeft het niet

_gelegen.

De

problemen

kwamen niet uit de

_grond.

De

_uitgebluste

don-zen

slaapzak

van eenberoemd merk maar inmiddels 30

jaar oud,

heb ik

_opengeritst

om als dekente

_gebruiken,

voor zover ernogwat

_gedeelten

warendie nietnatwaren.

De

_fijne

_{regen hield}maaraan, de hele nacht. De kleine

druppeltjes verenigden

zich in de bomentot_grote

drup-pels

die

_vervolgens

ophet

tentje

kletsten. Hetwater

drong

links_enrechts binnen via de naden_vandetent.Aan het voeteneind

_(bij

de

_opening

van de

tent)

waserhelemaal

geenhoudenaanwegens de absurde constructievan de tent.

Natuurlijk

was ik

_uitgenodigd

om

bij

anderen

_mijn

slaapzak

in hun comfortabeletent te

_leggen

_maardie ge-dachte kon ik niet

_verdragen.

Wegens

de kou had ikvoorde nacht de

_dagelijkse

opgraaf-kleding

maar

aangehouden.

Hetwasechter niet voldoende

omvanvermoeidheid in

slaap

tesukkelen. Blauwbekkend onder denatte

_slaapzak

bedacht ik dat

_{mijn winterjack}

als

dekentje

konworden

_gebruikt.

De buitenkant kon tenslotte

worden

_uitgewrongen

en vanbinnenwashet

jack vrijwel

droog.

Het

begon

nog wat harderteregenen. De

gedachte

aan

Nova Zembla

_drong

zich

_{bij mij}

_opmaarhet visioenvan

eenhotel in Versailleseveneens.Door al dat vochtin het

piepkleine tentje

vormde zich condens dievan het tent-doek weer

_{omlaag druppelde. Uiteindelijk}

ben ik heel vroegopgestaan, doodmoe. Na hetwassen en scheren

onmiddellijk

de

_slaapzak

_{in de afval-container geworpen.} Omdat het de laatste

_dag

was,kon alles worden

ingepakt.

Ik

_betrapte

me erop dat ik de

drijfnatte

tenttoch nog

zorg-vuldig

uit elkaar

_ging

_{halen. Misschien toch bruikbaar op}

plaatsen

ergens op de wereldwaarhet zelden of nooit

re-gent?

Ook dietent

kieperde

ik echter in de

container,

met

haringen

en

reparatie-set.

Dat luchtteeven

op!

Ook op 2e

Paasdag

is in

_Frankrijk

vers broodte

_krijgen.

Met Stef

_ging

ik staande

_{hij zijn}

auto aan het

_ontbijt.

Daarna

_opnieuw

naarFerme de 1’Orme. Beslotenwasom

de locatie

_bij

de ‘vossenburcht’ beter te _gaan

_bekijken.

Leverde dat niet

_royaal

het

_gezochte

Lutetien_{II op dan} kon

_altijd

_{nog verder worden gegraven}

_bij

de eik aande

bosrand

_(Lutetien

_III),

50 meter ten westen van deze

burcht.

_Nog

steeds wildenwe eenbewoonde vossenburcht

nietverstoren.Stef keek

_zorgvuldig

rondenzag insteken rondeen van de

_ingangen

_van de burcht. Daar was dus

niet

_{lang geleden}

al eerder

_gegraven!

Inderdaad bevon-denzichin de

_{ondergrond boomstammetjes}

_entakken die door gravers in hetrecent verleden in de_gatenwaren

ge-gooid

ter

_opvulling.

Erwas verder geen enkel spoorvan

huidige bewoning

doorvossen. Ik

_gaf

me omdie redenen gewonnenenwasbereidom de burchtaante tasten.We groeven

bij

een van de

_ingangen

ruim 2 meterverstoord materiaal

wegenbereiktentoen

ongestoorde lagen

Lute-tien. Eerst

_{zandig bruin,}

later verkitenlichtervankleur.

Beide

_lagen

blekenfossielhoudendte

zijn

enhetwas on-miskenbaar Lutetien_{11-materiaal. Grote gave fossielen} ko-men er

_weinig

voor maarkleine fossielen

_{zijn royaal}

te

verzamelen_en

_{goed gefossiliseerd;}

de kwetsbaresoorten

zijn

helaas vaak

_{gebroken. Mijn fotorol-doosje}

was

na-tuurlijk

snel

_gevuld

met duizenden

foraminiferen,

die had

ikmet

mijn veldmicroscoop

al kunnenzien.Stef besloot echter

wegenshet mooieweerruim 200 kilovandit

ma-teriaalmeetenemen.Steeds zakkenvan20

kg

op de krui-wagenendannaardeauto

bij

het

_begin

vanhet bos. Stef

kon voorheenmet

zijn aanhangwagen

500 kilo materiaal

vervoeren maardooreenkleine

_aanpassing

van deas is nu800 kilo

_toegestaan.

Ook dat zal

_hij

dit keer wel heb-ben overschreden. Om deauto en

_aanhangwagen

in ba-lanstehouden

_(dat

wasin ieder

_{geval zijn excuus),}

stouwde

hij

in de Nissan zelf ook nogeens eenpaar honderd kilo

schelpmateriaal

openonder de banken.

We

_schepten

het resterende

_uitgegraven

materiaalweer

in het

_{gat bij}

de vossenburchtenvulden het verder opmet stammen _en

_grote

takken. Toen_terugnaarde_putwaar we

de

_{vorige dag}

metzo’n 10mensenin actiewarengeweest.

Op

de bodemvandezeput,zo’n 2.5a3meter

diep, lagen

noghonderden Turritella’s. Alleen de mooistewaren de

vorige dag verzameld;

in zulke hoeveelheden kwamenze

voor.Erwarentoenook grote

vleugelschelpen

en

dubbel-kleppigen gevonden.

Dit alles schoot door het hoofdvan

Stef toen

hij

daaraande rand stondende

_{akelige plicht}

hadomhet

_gat

dichtte

_{gooien. Eigenlijk}

wilde

_hij

datook

AFZETTINGEN WTKG21 (2), 2000 35

niet. We hadden echter geen

tijd

meer,

overtuigde

ik hem. Dramatisch

_wierp

ikeeneerste

_schep

Lutetien III

terug

in

het

gat

enmeteenzucht

volgde

Stef

_mijn

voorbeeld. In de

_omgeving

wist Stef _eensnelstromende beek_waar hetmateriaalkon worden

_gespoeld.

Veelvanhetzanden

klein fossiel materiaal

_{verdwijnt daarbij}

_{omdat op 2.5}mm

wordt

_gezeefd;

daarom werd_eenzak _van20

_kg

apart ge-houdenvooronderzoeknaarkleine fossielen. De

combi-natie werderwatlichterVan hoewelnatmateriaalzwaar is.

Met fraaiweer enzonder

_{noemenswaardig oponthoud}

te-rugnaarNederlandwaar wein het

begin

van de avond

aankwamen. Een mooie

excursie,

dat_washet!

*Ruud

_Wiggers,

Orreliuskade 76

_III,

1056 NG