Een nieuwe fossielenatlas!

(1)

AFZETTINGEN WTKG 20(4), 1999 80

Een nieuwe

fossielenatlas!

Frank

_Wesselingh

*

Het

_uitgeven

van eennieuwe fossielenatlas is een

mam-moetklus. Het totaal aantalsoortendatwevan de Neder-landse stranden kennen

_ligt

ruim boven de

500,

en eer-dere

_pogingen

om tot een

volledig

herziene

_uitgave

te komen

_{zijn gestrand}

_{op de}enormehoeveelheid werk die

een

dergelijk project

metzich

_meebrengt.

Om ervoor te

zorgendat de

uitgave

van een nieuwe atlas haalbaar is

hebbenweervoor

_gekozen

de atlas in twee delen uitte

geven:heteerstedeelbehandelt de

_{tweekleppigen,}

stoot-tandenen de

_{keverslakken,}

het tweede deel_gaatoverde

slakken. De streefdatumvoor de

_uitgave

vanheteerste deelstaat

_(voorlopig)

_{op mei 2002. Het tweede deel zal in}

de

_jaren

emaworden

_{gerealiseerd.}

We

_proberen

zoveel

_mogelijk

mensentebetrekken

_bij

de

productie

van de nieuwe fossielenatlas door middelvan

bijeenkomsten

ende

_uitgave

van eennieuwsbrief.

De “Fossiele

_schelpen

van deNederlandse Stranden en

Zeegaten,

deel 1:

_{Tweekleppigen,}

Keverslakken & Stoot-tanden” zal uiteeninleidend

deel,

een

systematisch

deel

en een aantal

_bijlagen

bestaan. Het inleidende deelzal, zoals heterzich nulaat

aanzien,

7 hoofdstukken

beslaan,

waarin _aanbod komen

₍₁₎

Geschiedenis vanhet

onder-zoekaan fossielemolluskenvan deNederlandse Stran-denen

Zeegaten, (2)

Verzamelenenbewaren

(vindplaat-sen, waarte

verzamelen,

wat voor materiaalkom

je

te-gen, hoete

verzamelen,

conserveren en

opbergen), (3)

Stratigrafische

herkomstvan de

fossielen,

(4)

Paleo-ecologie

en

tafonomie, (5) Systematiek

ennomenclatuur,

(6)

Het determinerenvan

schelpen (inclusief

terminolo-gie)

en

_{(7) Organisaties}

in Nederland_ophet

_gebied

van

fossiele

_schelpen.

Het

_{systematische}

deel zal in drie

hoofdstukken

worden

opgedeeld die_

over de

keverslakken,

tweekleppigen

en stoottanden zullen gaan.Indit deel zullen desoorten

wor-denbeschrevenen

afgebeeld.

Dit deelvormtdekemvan

de “Fossielenatlas”.

Het boek

eindigt

metreferenties en eenaantal

_bijlagen,

waarin onder andereeen

glossarium

aan bod

komt,

de deelnemers worden

genoemd,

etc. Westreven ernaarom

‘rauwe data’ zoveel als

_{mogelijk publiek}

te

maken,

via

website(s)

en

mogelijk

viaeenaparte

publicatie.

Voor het eerste deel van de “Fossielenatlas” denkenwe aaneen

uitgave

vanca.300

pagina’s.

We denken de serie onderte

brengen

in eennieuwe serie

“Geologie

van

Nederland”,

waarwe uin de toekomstmeer over

hopen

tevertellen.

Hoe willenwedit gaan bereiken?

Wewillenin dit

_project

zoveel als

_mogelijk

verzamelaars

enliefhebbers betrekken.Niet alleenom dataaante

leve-ren

(schelpenvondsten),

maarookom tebezien ofwe de fossielenatlas

_zodanig

kunnen

uitgeven

dat deze maximaal kan voldoenaanvragenvande

beoogde

lezersen

gebrui-kers.

De

_uitgave

zal worden

geschreven

door drie

_redacteuren,

te weten Peter

Moerdijk,

Frank

_Wesselingh

_en Arie

Janssen. Verschillende deelnemers zullen worden

aan-gezocht

voor

specifieke bijdragen,

zo zal

_bijvoorbeeld

Gerhard Cadee het een en ander

_schrijven

over de tafonomievan

schelpen (waarom zijn

zeblauw en

heb-ben_ze

_gaatjes?),

enzullen Tom

_Meijer

enRonaldPouwer betrokken

_{zijn bij}

hethoofdstuk dat handelt _over de

stratigrafische

herkomstvan de

_schelpen.

Deillustraties

vande

_schelpen

zullen worden

_verzorgd

door

_{Gijs Peeters,}

enin enkele

_gevallen

zullenwe

gebruik

makenvan be-staande

_tekeningen

van de handvanLeenvan der Slik. Voor het verzamelenvande_{gegevens hebben}we drie

re-gio

coördinatoren; voor Zeelandis dat

_Freddy

van

Nieulande,

voorde Hollandse kusttenzuidenvan Zand-voortis dat AntonJansse envoor deNoord-Hollandse kust_enWaddeneilandenis dat

_Rykel

de

_Bruyne.

De coör-dinatoren zorgenvoorhet aanzoekenvan verzamelaars voordit

project,

encoördineren de

acquisitie

van de

ge-gevens.

Freddy

vanNieulande_{verwerkt alle gegevens}in

eencentrale

database, die,

zodra deze is

_afgerond,

publie-kelijk

toegankelijk

zal

_zijn.

Verschillende deelnemers

zullen worden

_aangezocht

voor het

bijdragen

van

speci-fieke kennis.

Ook al is defossielenatlaseen

_project

voor heel Neder-land

_{(en hopelijk}

ook door heel

_Nederland),

zal de

_regio

Zeelandeenvoortrekkersrol

_spelen.

Aan de Zeeuwse stran-den vinstran-denweveruit hetgrootstedeelvande Nederlandse soorten, envinden weook de

_moeilijkste

_groepen.Elke

tweemaandenzaler in

_Middelburg

door de

_Werkgroep

Vijftien jaar

na de

_uitgave

van het laatste

deel

van

de

“Fossielenatlas”

(ook

welbekend als “Fossiele

_schelpen

vande Nederlandse Strandenen

Zeegaten”) blijkt

de vraag

naar eenoverzichtwerkvoor verzamelaarsenliefhebbers

van fossiele

_schelpen

enorm.Bovendien iserin de

_loop

vande

afgelopen

decennia

_(het

eerstedeelvande fossielen-atlas dateert alweervan

1954)

heelergveel nieuwe infor-matie beschikbaar

gekomen.

En dus is het

tijd

vooreen

nieuwe fossielenatlas.

Van 1954toten met1984 verscheen in acht delen “Fos-siele

_schelpen

vande Nederlandse Strandenen

Zeegaten”

onder

_leiding

vanC.O.van

Regteren

Altena

_(1954-1969),

en latervan A.W. Janssen

_(1971-1984).

In de

_loop

der

jaren

heeft de

_{“fossielenatlas”,}

denaamwaaronderdit werk beter bekend is

_(ook

al

_gaat

het nietom een

verspreidings-atlas)

veel mensen

geholpen bij

de determinatievanhun

fossiele

_schelpen.

De meeste delenvande“Fossielenatlas”

zijn

al

_{geruime tijd}

nietmeerte

verkrijgen,

maarde vraag

blijft

onverminderd_groot.

(2)

81 AFZETTINGEN WTKG 20(4), 1999

Geologie

van het

Koninklijk

Zeeuws

Genootschap

der

Wetenschappen

een determinatie

_bijeenkomst

worden

gehouden. Tijdens

deze

bijeenkomsten

zullen deelnemers hun

_lijsten

aanleveren,enzullenprobleemgroepenopnaam

worden

_gebracht

enbediscussieerd.

_Ongeveer

eenmaand

naeen

_bijeenkomst

zullen de deelnemerseen

samenvat-ting

van de resultatenvan de

bijeenkomst ontvangen

en

eennieuwelijstvoordevolgende bijeenkomst.

Deresulterendesoortenlijstzal viadecoördinatoren van

MiddenenNoord Nederland worden

_verspreid

over de deelnemers aldaar. Voor Midden-Nederland zullen we

waarschijnlijk

een of enkele

determinatiebijeenkomsten

beleggen

in de

_{regio Rotterdam,}

voor Noord Nederland

zijn

we nog

plannen

aanhet ontwikkelen.

Voorlopige planning

Nov 1999

Informatiebijeenkomst

in Rotterdam

_(info

bij

Anton Janse:

_0181-416238)

11-

_{determinatiebijeenkomst}

WG-KZGW

(Middelburg): Taxodonta-Pteriomorpha

(info bij

Peter

_{Moerdijk: 0118-638405)}

12- WG-KZGW

_(Middelburg:

Heterodonta I

(Lucinidae-Carditidae)

8- WG-KZGW

_(Middelburg:

Heterodonta II

((Astartidae-Cardiidae)

10-6-2000 WG-KZGW

_(Middelburg:

Heterodonta III

(Mactraidae-T ellinidae)

9- WG-KZGW

_(Middelburg:

Heterodonta IV

(Arctidae-Myoidea)

10- WG-KZGW

(Middelburg:

restant Hetero-donta- Anomalodesmata

Feb 2001 WG-KZGW

_(Middelburg;

_Scaphopoda

& Problematica

Overeventueledatavan

bijeenkomsten

voor Midden Ne-derlandenNoord Nederland

_hopen

we unogop de

hoogte

testellen.

2001

_Schrijven

vanhet

_manuscript

Jan-mei 2002 Produktiefase

Mei2002 Streefdatum

_uitgave

Meer weten?

Voor

inlichtingen

eninformatiekuntU terecht

_bij

Frank

Wesselingh (Naturalis,

Postbus

_9517,

2300 RA Leiden, tel.071-5687663,email

_{wesselingh@naturalis.nl)}

_en

_bij

Peter

_{Moerdijk (Kingstraat 14,4336}

LG

_Middelburg,

tel

0118-638405,

email

pw.moerdijk@zeeland.nl

*Frank

_{Wesselingh, Naturalis,}

Postbus 951

_7,

2300RA

Leiden,

tel.