Ons Klyntji: 1897 Deel 2, Nommer 3

,D:ui_

IL

~o.

3.]

MEI,

18~7.

[_4s.

PER

J

AAR.

,

KoNINarN- FA.x SKEK>..-xrr. n1

WTrc*

.FAN DI M;EXSDOll

-~2'

NEEF GER'PJI EK NIG AALTJI-(G<"llig) DI AFGUif.\ DUIW'.EL, I.-Neef .Ja11.

Dr STtrDI FAN .DokTER Hom Jxr"WfA o'En '~ FROUMENS

WA'!). MEXSE FAN MY sg Oo:M: DJRKT EX EK OP .L..\<;

' I

',

Ox1rnsr.;:1nw11; (H' FFJHKEERD

RLA

mryg

F.4.

x

oxs

GEHKTDE~Tf'-,Di

Held. fan Bl'On',orssµ1'uit · · · .JOT"RXAAL PAX A. A., ,Cu,tTEHK _ F1rnsK~L 'l'VRSRX H<)r;T.AXD · 1~1'1' AiiRIK.4-.;

II.

.. -'n l\fof f " ',.·' ,

GHf.\ELHERY~ ,}{E'.l' ();\.~ J,,JJ;BER:'l-li:!

ui

JjuuR-· l:;11t!J1pi <ill J.:011 i11uin fa11 Skehu wet·k13lj.ke g·c·lwnrteniti8e ?-Di -lelike '" W onl fel'folg" '1wt gehrnik a,; noo<ltiakelike kwaad, errs.

"'

-

-:-:---,

. '

' --~-~·<:· .... -· ...;::. _ _____;_/., -._ x

---·• .• ·.

·

AFRIKliNSE

• : . ' • } ·~ ~

.·

BOEKE.

I < '-.,. ~-'.... '

.

,-... •--'.,

,.,

-. . ·,,, ~ " .. , .. _,,.. ;;, I'' ." -:i.. ~:___.-=:._...::::::; ' -"

f' · '

· .

_

Di

~ffikaanse

Aliitc,

,

1'l(tk,

·

1897,;._.PRY~FERMINDERIN(l

'

fanls.

'tot

.

6d.

en

5s.

~ "~

9-osyn,

e~

dit for

'n

bo~k

fan

~2(i b!adsJE~·'

met

6

pla~e,

.e:q

alle

'

nuttige

i?fol'-mas1,

burgerhlj:, staatkundrg

,

en

·k~rkehk. ~

.

'

·

1•

·

Qenesi.$ in Afrikaans,

9d.

Plfl'

post..

Yer

·

12'

e~emplaren

7s.

6d .•

vet 25

exemplare

12s.

6d.

,

.

,

.

'

"

Di

EvongeU

va;i

:Af,atleusjn

Afri1~ai~m; v~

.

rtaal,

;

rhet gelijkluidende tekste

(

Ni

ant~kenin'ge

op moeilike

·

plase.

PryH 1 'S. ' · , . · ' 1 · " _'

!: .

Afrikaans

·

ons V-olkstaal,

..

71

.

s

·

tellinge verklaard door :Os. S. J

·

. du

'

Toit .

.-~ \

.

Nu 9d.,

per

post

ls

.

.

; 12

ex .

.

voor lOs.

.

,

. .

.

·

-

·

Ges.kidenis van fl,i

IA/r.ikaanse Taalbewe6ing; 14_6 bl.

NU

9d..

pe1~

:

uos ls./

·

·

6 p.. per pos ver 5f?.

.

~

.

.

.

··

·

Di

Meer N'Gami

·err-andere~ike--8t-reke.- Met~kaa-rt-.---Nu-per.~post

6d.; 12 e:x. voor

·

4s.

; ·

·- .

,

!' ,1 , . - .

' . '

"

) .

Van di Blokhwis na di W#huis. Lewe van President Garfield. Nu per

pos

6d

.'

; 25 ex. voo:ri 4s.

'- ·

.

~ 1 , • • , "·

,

Handboek .rver G-oi!s.diinsonderwi;js, op di

·SkQo~,

in

di

Kat~~sasi,

en

by

di

I{ni~,<leurDs. S.

J.

du

Toit. Nupe:rpos

69.;

12

ex. ver 4s.6d.;

25ex;voo·~

7s, 6d.

,

j I '_ . '< • <, ,-'

Di

Geskid,eni,s

van

cli

Hugenoie,

van

1521

tot 1(89, deur

Pa~tor. Nu per pos

'

6d.

'

; 6 ex.

ver 2s .

.

6d.

· ·

,

.

Afrikaanse

Gedig~e. Eer~te

Versameling.

Perde Druk.

,

Nu per

p9s

6d. ;

-

6 ex. ver 55.

·

·

~

.

v . - ( , : .

(-

·

. '

.Samesprake in

:Afrikaans en Engels,

sa~e met

'

'n

Lys

,

yan

woord~ en:Uit~

:

·

~.

,

df.n:kki~gs, v:e~

di gebru

.

ik van

~f

.

rikaner~

wat

wil

Engels)eer,, en

~ngelse

₁

wat

f

w1l

,~.Jr1kaamdeer,

dcnr oom W1l1Eim. Nos. 1, 2 en 3. Non

_

ver al 3 nomme:rs

.

·. -

pei

pos ls. 6d. ;

'

12

exempla~e

ver 15s.

_

''

· '

Eers'te

·

Afrikaanse .Prente-Bl ,, ver Soet Kinders 72 Bladsye, met 'n

•

melljgte

mooi l'rintjiis en Leesstukkiis. Nou

6d.~pE)r

pos 9d.; 6 ex. ver 3s,. 9d.

'

!

j~

,

·

Di fJpogdUiwtfl.

Non perpo

'

s3d.;

12

ex. ver 2s. 6d.'

\

Gebeurter'.isse uit d1:

Koff'er

Oorloge van 1850 to 1853, 1846, 1834 en 1835,

.~

dcur

P. ;J Coetzer, prijs per po11 9d.

·

',

Di W

·

ege des Here met Ce(Jrgt Muller; prys 6d .

' '

. ,,

D

·

i Afrikaanse Boer, N,o.

_

2, 3 en 4

Bevattend~

'n

memgte 1iuttige wenke

e:ri

reseppe in belaug van

°

di

_

Boerdery in ons lanel, prys, 3d. stuk.

·

.

'

.

Di

'

Geskidenis

.

van

ans

Land

'

in di Taal van

ans

.Volk. Twede uitgaaf.

) .

(

kn~evnl

tot 1895 en vei·meerder met'Bylage), prijs 4s. 6d., per pos 5s.

'

"" :Ji

'

Suid Ajrikaa11sd Kook, Koek· en Resepteboek. Sesde druk. Deur Mej.

·

,

,

J.

Dykman, prys 2s. 6d., per pos 3s.

·

L

Verkrjjgbaar bjj

D.

F.

DU

TOIT

&

ro.,

Seperk, Paarl.

.

-

::-#"~-

··

ill.ml

~Gi~N.,

..

.A~l!OOIW

WWI].

~ DEEL 2.J

-

'

ONS KLY.~'TJI, MJ!;I 1897.

/

mt

llttlningin fan .Skeba,

OF

DI Ko~INGJN UN SKEBA-XII. Di Wiig fan di_

· Mensdom . . . 49

SALOMO SYN

.

OUE

-

GOUD FELDE

IN

SAllBESIA .

..

NEEF,GER'l'JI EN NIG _AAL'l'JI-(Gedig)

Di AFGui:-s D,UIWEL, I.-Neef Jan ....

Di S-rum FAN DOKTER Bom JAl!'THA o'ER 'N FRou -MEN.s

WAT MENSE FA~ MY SE OoM DnfaI-EN EK .OP JAG

0NBESKllYWE OJ;' l!'EHKEERD BESKRYWE .BLADSYE FAN ONS GESKIDENIS-Di Held fan

Bronkors-,spruit . . ..

J ou~NAAL 1''.A.N .A.

A.

CILLIERs

F,'ERSKU; TlJSSEJ\'.. HoJ,LAND EN Al!'RIKA, II.-'n ;Mof GEsEJ:sERY.ME'l' ONS LESERS-,Js. di Roosknoppi en

Koninginfan Skeba. werkelike gebeurtenisse ?-. Di lelike "Word ferfolg" net gebruik as nood-. . sakelike. kwaad, ens.

M

.

[HISTORISE ROMAN DEUR Ds.

S.

J. DU TOiT.]

55

.

m

eerste Deel ferhaal hoe ODS onder Simbab,\re ·,I!

60 rol ontdek, · geshywe deur Elihoref, . Sa_loriw_syn gebyn:;i-64 skrywn en -prins gema.al. fan di Koningiri fan Sk~ba, waar-in· megedeel'word dat hy di geskidenis fan di ryk b~skry-64 we het ·en· dat di beskrywing same met grote ska,Ue fer berg

is onder di berg Afoer by di gebalsemde lyke fau di Koninginne. Op anwysing fan di Molimo kry ons di b~r!{ 68 ten noordweste fan Tati e.n onder di berg di grafkel(;lers en lyke en oek 3 perkament rolle. Di twede 'deel befat di 70 inhoud fan di rolle en ODS ferdere Ontdekkings-en

befin-71

72

dings. . . - '

Di perkarrientrolle is by plekke beskadig deur fogtig-hyd. Sonr leesbaar begin dit me.t beskrywing fan di Paradys op di ho9gland fan P.frika, onder. di sonlyn, by <li Maanberge en 3 Mere, waar di 4 rifire (di Nyl!, di Niger, di Kongo, en di Sambesi) hulle oorsprong bet- en hoe di eerste mense affallig geworde bet en deur God gestraf is. DI Afrikaanse.Almanak ver 1897, Burgerlik en

Kerke-lik, is di Almanak wat elke Afrikaner moet he. Inhoud ·bisonller belangrik. Prys ·nou net mar 'n 6d. per pos.

Kontant.

- Di onderaardse kamer oilder di berg blyk di afgrond af te beel ; by di ingang is-di sondefloell afgebeel en ferder

hose geeste. ·

Klaas werd deur 'n .Mamba-slang gebyt en deur Umsa-lomi genees met slanggif. Di afstammelinge fan Garn kom na di Sondefloed terug na Afrika, en stig di ryke fan Egipte en Etiopi'e. Syn seun Ha;fila trek o'er Q.i Sambesi na di Goudland, en syn ·seun Skeba stig hiir di

"0NS' KLYNTJI."-Di eerste jaargang

Maart

'9.6-'97

is

nou

ingebonde

in

'n stywe

konfert · en ferkrygbaar fer 5s. stuk.

Nu

we

intekenaars wat ni meer nommers

fan di ee1~s'te jaargang kan kry ni,

kan nou

op di

wys·

e

gehelp raak.

ryk. . . .

Hatasu, Koningin fan Egipte-stuur di eerste skippe na .di Goudland toe, 700 jare foor Salomo ; sy maak .'n

o'er-eenkoms dat di Konings fan Egipte ferder di Koningii;me fan Skeba sal anstel, en laat alles afbeel in 'n tempel, di beskrywing en afbeeldings. kom o'ereen met di a!tell;~­ ninge 'hiir in di oue grafkelders.

50

0NS KLYNTJI.

[YEt 1897.

..

Ons dokter ons oss<> gesond fan di tsetse-vliig syn-steek met slanggif. Daarop lees ons uit di rol ·di geskidenis fari ·

: J:osef in Egipte, waaruit blyk-dat di Konin)lh;1 fan Skeba ·

'n afitammeling fan Josef is.

Di Ingang tot di grafkelders was di follende nag toege-fal met di reen. . Ons stuur fer Klaas te' perd om te. gaan Boesmans hum• om te help ope grawe, en laat fer Umsa-lomi di osse ·oppas. Di aand kom gen een fan di twe uit ni. Di rol fertel fan di Priister-Konings in Egipte en ge 'n.beskrywing fan 'n Fees fan di son en fan forstelike Liifdesgehyme, waarfan di uitslag is dat twe Prinsesse kort na makaar gebore, mar in di geliym omgeruil worde, en dis twe hoofpersone in di ferdcre geskidenis.

Di Kroonprins fan Egipte was ferliif op 'n Egiptise prinses uit di priisterstand, 'n . afstammeling fan Josef, Osifra, mar syn fader, di Koning, dwing horn om met 'n ander prinses te trou, uit di froeger koninklike sj;am, haar naam was Ramaka. Alby prinsesse befal kort na makaar, elkeen fan 'n dogter, en op Osifra haar ys word hulle stilletjiis omgeruil. Haar dogter, Hanes, word an di hof opgefoed as kroonprinses, en Ramaka haar dogter, Balkis, foed sy self op as priisteres. Toen hulle groot was werd Balkis koningin fan Skeba en Hanes trou met Salomo"en Osifra gaan same met haar na Jerusalem as een fan haar hofdames.

Salomo stuur skippe na Skeba om goud te haal en stuur 'n briif an di Koningin om horn te kom besoek. Sy kom met 'n karafaan o'er Egipte, en fandaar na J eru-salem waar sy feestelik oritfang worde. Daar loseer sy in di Palys fan Hanes, en Osifra openbaar an hulle twe di gehym fan hulle geboorte en omruiling onder foor-waarde fan ferdere gehymhouding.

Balkis besoek fer Salomo in di Libanon Palys, wat beskrywe word, en breng horn 'n persent fan 100 Slawe en 100 Slafinne met kosbare geskenke, waarby 'n goue kroon en goue septer met diamante. Salomo gaan di follende dag met haar ry na syn Tuine en Fywers. Op pad ge sy fer horn di raaisel fan di geboorte en omruiling fan haar en Hanes, op 'n ferbloemde maniir, en fra hoe so'n

saak nou sou moet uitgewys worde ? Salomo syn

ant-woord is : deur weer om te ruil, sodat ider op haar regte plek·kom, iits wat Osifra tot dipere gedagtes breng, by wat sy meer opgemerk het.

Osifra en Hanes het oek opgemerk dat di Koning en .Ualkis ferliif is op makaar, terwyl Hanes en Elihoref

makaar hymelik bemin. Hulle twe maak 'n plan om

weer om te ruil, sodat Balkis bly as kouingin fan Sa-lomo en Elihoref megaan met Hanes na Skeba, onder foorwensel om di geskidenis en toestand fan di land te beskrywe.

Salomo goi Elihoref in di tronk. Di plan fan om-ruilery gaan :leur. Balkis bly by Salomo en Hanes gaan na Skeba. Elihoref gaan same om· di geskidenis fan di goudla:nd te beskrywe, en word in. di gehyme godsdiins en wetenskap ingewy in Egipte, en an Mero'e waar Enos di eerste tempel gebou het, en in di land fan Kent,

hU

di Maanberge, waar di Paradys eenmaal was.

Di Boesmans fergiftig Qns water. Gelukkig word di

uiislag deur Klaas ontdek en afgeweer. Di boosdoeners

gestraf, Umsalomi daarby. Ons kry di grafkelder11 weer, ope en laat di Boesmans gaan.

TWEDE DEEL.

XII. DI WJIG

FAN

DI

MENSDO.M. Elihoref by di oudste Tempel ~p Mero'e.-.rtn daarna

by di Maanberge, waar di Paradys was.- Ontdek-.kings en Openbari?Jgs-deur di Ho.qeyiriister.-Oue

O'er-leweringe fan di Paradys in Jfid~lel Afrika.

Di follende dag het ons gen o~tdekkings in di Graf· kelders kon doen ni. Di Jug daarin was mar altijd nog 'n bitji bedompig en muf en ons was 'n bitji on-rustig nou dit weer 'n ty lji toe was. Daarom h0t ons eers weer 'n four gemaak bij di ingang om di lug te laat deurtrek en suiwer. Henni en Neef Hendrik het di dag gaan wild skiit, wantons flees was al min. Ek het mar fl.uks deur fertaal, sodat ek fer hulle di aand di follende stuk kon foorlees.

Met 'n brief fan di Hogepriister fan Amen-Ra kom Elih.oref en syn geaelskap by Mero'e~ waar di twe takke fan di rifiir Gihon [Nyl] in makaar kom· Daar op 'n yland staan di tempel deur Enos gebou, di eerste tempel waar di afstammelinge fan .Set a.nge-bid het en Enos self di cerst"l priister was. Sonder so 'n briif kry nimand toegang tot di yland en di tem pel ni. Mar Elihoref werd deur di priisters frindelik ontfang en biir het hulle fer hem gewys di oudste ge-denkskrifte fan di menshyd, waaruit Moses oek ken-nis gekry het fan di eerste gebeurteken-nisse, fan di skep-ping af. Want torn Moses dertig jaar oud was, as prins an Farao syn hof, werd by deur di koning ge-stuur om di tempel te herower fan di Edomite wat dit in besit geneem had.

Uit di gedenkskrifte wat hiir sor5fuldig bewaar worde blyk dat di afstammelinge fan Set na di ferdry-wing uit di paradys nog omtrent 300 jare bly woon het naby di paradys en daar by di poort fan di paradys angebid het, war di Gerubirn di Skegina fan Ja~~s

heerlikhyd openbaar het; terwyl di afstammelinge fan _ Ka'in weggetrek bet na di land fan Nod in di ooste .

. In di tempel, wat fan klip gebou is, staan in 'n fer-borge hyligdom di Ferbondskis waarin di gedenkskrif-te bewaar is, en op di mure staan geskilder di skip waarop Noag 'ilewaar is in di gro.te o'erdtroming en waarin hy di Ferbondskis met di gedenkskrifte bewaar het.

Met 'n briif fan di Hogepriister fan Mero'e kom Elihoref en Hanes en di Mle geselskap an by di Maan· berg en deur di briif kryg Elihoref toegang deur 'n

MEI 1897.]

ONS KLYNTJI.

·

bl noue bergkloof na di tempel waar di ingang tot di Sonder fuur en water kan niks ICwe ni.

Paradys was en waar ·di temrel met di 7 priisters nou Di fuur het di rotse en metale laat smelt; staan. Mar Hanes en haar gefolg moes 'n hele afst·md di warmte laat plante en dire Iewe.

fandaar lily, want gen oni11gewyde rn feral gen frou- Di grote fuurbron an di lug stort di aarde lewens-men!l mog daarin kom ni. glr ed in,

Dit is 'n mooie plek waar di tempel staan, an di en ~i aardse fuur feryterk en !outer. oostekant fan di Maanb rgP, teen di opgaande son. Mar daar is .hylige en 0·1bylige fuur, Bo op di berge is di eeuige sneeu, .. en onrler an di foet fuur wat laat groei ge en louter, heers 'n eeuige lente. Net in di noue poort of kloof en fuur wit ferdor en ferteer.

waar di tempel staan spring 'n stroom heldere water Hiir brand di bylige fuur f:on di hcmel, lewend. en bruise~d onder di rotse uit, en daar is nog angesteek fan di hemelse fuurbron.

di o\rblyfsels fan 'n tempel wat froeger o'er di stroom Fanhiir word di hylige fure op alle altare fernuw. heen gebou was. Di tempel wat hiir nou is, is in 'n Mar sonder water is di fuur ferdorrend ~ -natuurlike grot ingebou lani?s cli stroom. _~ derwend ; • •1'

s[[~J(

. 191.t~an[ th

Alie oggende sodra. di son opkom word 'n skaap daarom moet d1 twe strydige kragte .§_ll.ID0Wtf~ l01/

geoffer. Daartoe hou di priisters 'n grote trop makke En di mens sd nog eenmaal di tw&Ttl-d~CT ,!l;·~·(\.t>.

skape in di ingesluite bergdal. Di f~lle fan di offer- en uit di huwelik sal 'n reus g!ilil'.ll'.e>'WOO"deµI nI .. dire gebruik hulle fer kier,.., mar hulle eet gen flees ni, di sal di grootste kr~g op aard~ it~en IT rrn't oe

net mar wilde frugte, wat biir by menigte en in fer- Ek siin lange rye wagens &'p ' sllef:pllijW,0_{'r o:i>lifogi:h} skye soorte groei. As 'n 'mens di noue ingang deur hulle loop snel o'er di'Wy~111arraf,09hl9::i ai no OJI!()[

is, dan open di kloof sig in 'n wye bergdal, met frug- selfs

o

~

er

hiir di

grr

;i~ i~

il

cf,Ya.fi.

ll

~~if'W[

'

~ii'

d

~

ro

~·him'

F t k d.

~

mia

orof. rb

an

~

rq

rr' e,c r$ ,oj-goO'lfi

bare bodem, en 'n meni;.:te fontyne en stroompiis ooran re l eus mensehan nou 1vse1~. W k k .. obsr giillls:tain~j w o·rg n~ IIO( '<;( rrml water, terwyl di berge rondom soos 'n muur sig ferhef. ater oo in sv:n irnrnwande. ·. . .

• !il roo1J·rr:muo ffl n9 gr101 '1b ni;l ohnoj ou1fl1·J:lP.

Hiir groei di ferskillende soorte frugte en hiir loop di fuur

~

~

0

ffi>B

,

~

1

~%

r

fil

i

PY

u

~nbk~Af

)

l!

ib;

i>lilmoa

~U

··

skape an an,!ere dire mak en soek hulle beskerming by hyi~lrtfPr:ihsl%jq~~.~~'!H.S~fhtroo ·rs! P.iJJdwmoa

n'-di mens teen roofn'-dire. Saans kom hulle almal by di .:&~i!¥Mhflh.li>!i~!lAlfallil&ndM·nse!Jke ~11a bnO'lg n' · ingang n~by di tempel slaap, eu bedags kom di makke ,rb J'il.llte&liawJ01k.ieikliifMrufilra1feep:ro.t81fok}celirrni.:<lgm'l ib

fogels daar speul en sing. ' rMfro:1diamlmsilietlmg1<l1!J.y.Q' ~we'l.dpbnilsgfoJ lirrnl 111

41

7 priisters is bejaardc, eerbiidwaarJige ~anne, ioo·re!fitl~¥aoffia~ttf!Wfsjfi WagJllili~fa on'c!:il rrnl oj-girrom

nasireers, folkome an di diiniil fan Elohim tll?Ql~, irn:ren118'~'~1ditjifffgynj w~~e~§!Ul~IJl ' n.9

B'gf!JJ<.iq ~llurl ff9

• •• , ,.f 9JfoJ! 9 '• -grfaw fl dV[ .. tsn wb~!QB. :.l.Q::tur·r Ol.VH>,. fll..<:!7'1 !vw ff. 8'1,6JlllP.

mar feral d1 H ogepruster is 'n Ee· r oue man...-,en .

·

a

.ll'H'li 1r ·Krll:gr.e ewal"'n "'wora a1 arsmanue rersunct ; flll"'i\\U-~11 !oof\ O!l nl .saap'I ,s11lW8 9fo'rt' lol· J.901"~no ~JWr.aiq

nooit and~rs spreek as \\at tot t er fa~;$lohlm 11-i ~. t . m n,re₁ ns iiwerr ho e,r m .fatelif₁' e~ fl't/!? aeur g. ..

. • .., . HI

J

R .

.

J a

a

Ilea d90.J. Oil d. bsoTtw 0 II b'e •• ac ll l'J ma

lering strek. Di ~wede dag narlat Elihtl'ef1

_d

_¥!\t

_/

_W

_A

_'id n~-" ~?A..,J

1

~Jloa '};~'l'.fnsfrro~e~r~,.Pnfi~ ~itPitfflhih~,

• .. :1lrM12

90

~9

f<rrn

·f·1 h •• 1 " } t t ...

r

~

het eeu fan d1 prusters horn ~J~\ifib~·Wtfl?i \I lffn!fi~ sfiD!!1~n8~g!Y;Mc 1W~ e JYtffi°ff'!11 bD.&CnWE!Y.l.i1~~iqb ~wd sllm! . en di hele om trek laat siin ~rutli ~eJ1.~ll~l • !-~.ffidy m· ~ur ~a.l},r ~~r~I filiI1Jgg0riiiff.l!" §Yt;Jv~empfilr{{~P~J1l<tt -was. Mar eers di aand foor:'.-:s)P\ftlf(ff'l:.iek:j:~enrrb:yr~rrn~ hiir sal hy dit weer kom haal fet.:dQrll!k\'lJlfftll"mpe.l1il

3 maal 7 dage daar ·blY, 1f6or911 ' ~J m:a_1" fgr~8ta ib ·11d.a1J>eAutte11J1e.eueisaL·~~r1r6e11loof>2<i'IJ:1ll noaaa'l' ''

1 i , aujE,"h ·rno1 ·rn·:1 Oc"l. n· l •.l~ . • . ·

wetenskappe fan Elohil_n( tflJl) f~Ihll~k rp.~n§ f!t~ .ll<P.. ~ • rrr:I·~1:i ~un;,alooe~sr wriabe ehl1fu11ge"tef~.e~ , ~rlo'!J~r.eJno natuur ingewy was);t:rhet:;1di iH6ge'Ji>rH~i:er) ati Mm ~· J' r.fd1 rnwoh~~Tuiil1 n>h~~'a.ifpsm.·~ptw. a<f\lt!~, m.rnb PI follende 0 nba~·n'Jl!l'

e

a

'

(:

p

ir')~cfi,'.1Iltl.lil.~fu( t,>y/~t1foa .mfdfipt@ffaii'

mraif,

l

e

E!n (fa't!·~l!B.in~:ru orl for 'g!?. '(.'fff?. . pe _,}llJ~IJ%'j•)ffl l11l ,(.. l j .u:r• ii{ 111 Gr I ''.[J[l . 9<'.<JEI 9'o/iiitf'f1 jf> tsJI£! ,;.f,.,..f t'lu~ Ch' ·KB h··rn61onJ: s: !199'1fo d1 tempel alt.oos ~e.!:lJ'.J"bJLa.~d\ 1~1l"'"' ₁

g

1

:

'hron.-wat)mt '1I . ~ "'1· n;s sa u1. iOTKe -Wt:e~ nr tet.rau~r , . . •

. '"': ~. ·.,_ . ' • .1 "_' t:»' ,,.,£,, ~. ti'.'= ) obln1 i;!ir !!SJ: aigQoBI rh TQ, >ly[dj 0 . . fob !ff! rf> IH i<):;llll2I<J berg daar iiitiS~uH? f.l.C-'.l'!'.J t1 rh dow f1-g·r ·dtrnLF 1h far! mrr:e rn ~r te1anu~t!r eer

1 • 1

r

.

Hii • na1

£.f

e

~tr'h~blfil'=t f.1.tir~Jfi'.JJ111·· :,wJ~i 09 I'( If hulle sal di gou l hiir

k

dfh

Jgb~~;q nog OffJO( grrnarq

[

.r;

![!

~cwjo

Vr

aa1sifa w

1frr!

oo

ri1~

o ) 1

£}

'

'

·fI

Wi

nl

,irr

~ilf

I

~1$~

l

•

'h

'

ff

ff:g

.r

J

tOfil

Efell~t

;tiWi

1ifb~

oorl

wM" lljl}llJ,~1Jr&?if,9gt~Jllfu~~JJ~~~AiMl~~lP i ~~.Jqo -gdi n s~·19m mo ·1fir,'rJ £19 .1n.ri'it ·rnmoa !'9u BflW ii! cw

~ot syn, eer

e:n

duns fan d1 men~. .1[om:s~ mo~t Wtl ~;-hUwrua!if~ ~ g#D611ll?1wqa 9j

rrr

IJW ib

. 52 ONS KLYNTJI . [M1n 1897. Ons gebeente sal tot stof fergaan wees,

dan sal hiir weer geslagte en folke woon.

Mar Elohim sal heers eeu uit eeu in 1

fan geslagte tot geslagte,

Prys di naam fan Elohim I

Di aarde s.:tl eenr~aal fol wees. fan syn heerlikhyd,

Toen ek opbou met lees was. Henni.w,eer di eerste

wat fra: of di land nou nog daar is ~n of 'n mens'dit

nog kan gaan kyk? Ek E~ fer honi : .,, Ja, Stanley

was nog foor 7 jaar gelede daar; en hiir het·ek di boek

waarin by dit beskrywe, hoe frugbaa.r dit, noq pog daar

by di Maa.nberge is." . . . ..

Ek had dit juis koi·t te fore gelees e-n enige plekke

~emerk en c,p syn anhou s~ ek :. "Nou wel, ek ·sal fer

JUlle 'n par.r plekkiis lees waarnit ons kan siin dat in

di lugstreek en op di plek eenmaal di Paradys kon ge~

W0fS M." Ek lefs toen uit StanlPy syn Darkest

Afr£ca, Deel II, bl. 294-298, di folle11de uittreksels :

-" In korte woorde, di noordwestelike en di westelike sye fan Ruwensori (di Maanberge), gesegen · inet byna

-dagelikse reens en met altyd frisse dou, geniit 'n eeuige

lente en is g_ekleed ,in. altydduren\ie jeugdige groen ; di suide en suidwestelike sye het geregelde tye. fan reen en

droogte, en as 'n mens di dele siin .in di .C~roge tyd, dan kan jy jou ge~ groter teenstelling pede;nk ni as di

teen-strydige tone le fan di je~~ en di o_uderdom fan ,di natum-."

" Di Semliki Dal (an di foet fan di Maanberge) is soos 'n somerhuis fer omtrent 40myle ..

.'Di

bo-enddaarfan het

'n grond so ryk en so frugbaar· dat dit kan wedywer met di frugbaarste plekke op di wereld. Di naturelle he"t dit al lank uitgefinde, want hulle het · hiir fersamel "in 'n

menigte fan klyne stamme om di digte bosse uit te roei en hulle pisangs en bananas hiir te plant. . 'n Mens kan

skaars 'n myl rys in enige rig.ting sonder -dat jy 'n welige pisai;igl;>os ontmoet,. fol grote sware trosse. In gen de81

fan .A.frika is so'n o'erfloed fan foedsel ni, selfs ni in Ugand_a ni. Tiin sulke komaI?,do's soos myne kon hiir

hulle hart opgehaal he in o'erfloed. Di pisangs, as hulle

ryp is, is hiir i2 tot 13 d~im lank en so dik a~ di foorarm fail

·

·n.

"gewone mari." ·, . ~' . '

"Tussen Mtarega en Ulegga was ons ferbaas· o'er di

ontsaggelike streak fan wilde ·pisang bosse, party waarfan

18 duim dik

is

in -0.eursny 2 -foet bo di grond. Di blare

spry sig uit bo by di top soos 'n natuurlike blomruiker,

elkeen 2 foet breed en 10 foet lank, met di pragtige trosse

pisang11 in di middel. Dit lyk of ·di hoogte fan di wilde

pisangbome gen perke het ni "

" Mar hoor dit moet 'n mooi land wees," ~ Henni,

en hy was oek somar kant en klaar om morge 'n dag

di wain te span: en na di plek toe te

ry

en fer horn

daa1· 'n mooie plaas te gaan neem. "Mar waarom is

daar op di plek dan

'ti

eeuige. lente en groei di frugte

daar somar wild en so gyl ? " fr.:iag hy. .

· ""Wel, Henni, dis moeielik om fer JQU al!es uit te

le ; -mar sornr as jy- dit fersta~n eal ek dit ferklaar ..

Kyk,di Maanberge l~ 'flak order di sonlyn. Nou m:oe11

dit daar baing warm en dor en droqg wee!! ~far dis,.

net omgekeerd. Dis 'p hoogla.nd. Di Mere se1_{fs an}

di foet fan di berg'is ruim: ·2,'300' foet bo· di s~, en dan

ferhef di QH,...e sig nog ~4,000 005,00Q foet-hoger.

Di toppe fan di berge is dap., \ ek alty~ deu,r fol soeeu

en be·1ek metwolke. Dis mar heel selde d1t 'n mens di

toppe fan di berge' kaTi siiri; 'Na mate hi" mens drts ·

hoger gaaii, word dit kouer, en na mate jy lager a.fkom·

wod dit warmer. So kan jy nou net. in di middel

'n

plek uitsoek wat di lug alt yd gema~ig en e·1g is,. ni te

koud ni en ni te warm ni. En •li b'erg-klowe

en

bulte

j,;-dan oek bewoon en 'replant en begroei tot 'n· ho::>gte

fan 8000 foet. . . . .

" Dan reen dit onder di sonlyn gewo.onlik meer,

omd1t daar 'n sterkere uitdamping · fa:oi water is.'·/ So

reen dit dan oek hiir op plekke amper al dag; sodat di

Maanberge so fogtig is fan di altyddurende i;meeu _en.

gedurige reens,dat an di hange fan di terg oral fontyn~

uitbreek en in strome afloop. So word hi~r di grate

Mero geform : Victoria Niansa, Tanganjika; Albert;·

Albert Niansa, Ibrahim,- ens. wat nog· meer fogtig

,-byd an di_ lug ge. Daarom ontspring ui~ di hQ()gland

oek di 4 rift.re wat Moses beskrywe, · soos ons froeger : gesiill het ; en dis.· di enigste hooglanrl op di'"wereld

waaruit sulke 4 rift.re ontspring. Hiir is aus 'n· land-.

str ·ek waar jy alle .grade fan warmte. het na ferkising

~n alle grade fan · fqgtigheid of d·oogte ; en daaro"m.

gr ei hiir o· k allerhande sc.iortidan fru1;tt•." · ·

"'Dis daarom snaaks-dat di land 'later· weer so

onbekeud geworde het,"-merk Neef Hendrik an. .

Ek wys bulle toen daarop dat dit ni so erg freemd

is ni, as 'n mens denk hoe di mensdbm met· ·di · Nyl

afgesak het na · Egipte toe en fandaar ferspry is. Ek

tze

hulle toen di korte inhoud fan ,di boek fan Ada~~.

The Drarna of Empire, ~aarin by duidelik anfoon, h~e

biir' di wiig fan di mens !om was en hoe huJle fan bur' ·

ferspry is o'er· di aarde na di Sondefloed. Ferder wys

ek hulle hoe Stan~ey, wat non weer di. :streek besoek.

bet, in syn boek duidelik antoon_ uit ~u~ kaarte en.

· gedenkskrifte hoe di bekendhyd met d1 lan?sti:eek ·

langsamerhand ferlore · geraak het. Hy begin fan

Homeras syn tyd af, en ge dan k~arte fan Hekateus

(500 jaar foor Gristus1, fa~ . H1ppargu1 (100 Ja'.1~­

f. G.), -fa.n Ptolemeus (150 Jaar f .. G.), fan EdrlBl

( il54 na Gl'istus), fan Marga1:ita Filosofika (l:503

jaar n. G.), fan Ruysch (1508 Jaar n .. G.), fan S1lfa-nus (1511 jaar n. G.),_fan Hieroni'.mus_ de Ver!azano

(1529); Sebastian_ Cabo~ (l?de eeu)_, ens., en d1 alma~

het di Maanberge met d1 mere as d1 oorspronge.

fa!!-

~1

Nylen andere rift.re daarop .gemerk._ Wonde1\hk J~is

in en na di 17 de eeu toen d1 wrsterse wetenslm,p b~gm

op te kom \is di oue aardrykskunde fan Afrika ferlore

geraa-k. - · · ·

MEI. 1897.J ONS KLYXTJI. 53 one shywers an, feral Egiptise en .Arabise," wat -

fer-haal dat di·Paradys hiir was en Ji 4 rifire hiit 1n di hoogland ontspring;waarfaIJ. di Nyl nog di. naa·n fan Gihon het in Btiopiis.' Mar dis natuurlik te lan'k om

al di. u.tttr!)ks..Js te g~.

,D.i

Jes~ ~an s.elf di, ):>oeke wat-cins angeh'a,a:l h~t kry en tJ:alees. Ons ge n_og net 'n, p~ar uit fr~~sels w,at:_on~ di ~~rid foorgelees hl;lt.

Jl1 follen !e .bt<skrywmg (Star1ley II, bl. t57) ,.kom na o'ereen.mct di fan Elihoref as di· plek waar di paradys-was :..__· · · : ; · ; • · .. , · · ... ·'

"In 'n koni, ingesluit deur ruwe rotse, het ek 'n gelyke

bergflakte gesiln

'fah

·

anderhalwe ~yl ; lank 'en."~· myl breed en g~a$crroen ·s.>os ··ii werf (tennis lawn). 'Roridom

an di foet fan° di flakte kYop 'n heldere

stroom~i

~ater,

deur 'n digte ry boi:n~, di to.ppe 'waat!ai:i ·~et gelyk , kom met di bergfl.akte. '·Dis di mooi~te plek _ver . 'n 1J~anke

kvloni wat ek in langA tycl. gesiin Ji.et. Di hoogte was

5,500 foet

bo

di se. · F~n di 'tqp fa~· di fotse wat dt~ om-singel is 'n pragtige _uit_sig. ~'er 3 00~ ·fiir~ante · myl~' fan een fan di pragtigste .)and~ op di . w&rel~, .· ~ isgi, 60 myle in di weste,:beheers al di heuwels ,en rante !n di

rigting fan di grote hou·t~9ss~ ; , Rmve~_s~ri ·

1

(

ell

·

t?ppe

fan di Maanbe,r~e),·'is;odo fo~ 19,9QO;foe~ hoog, "'.i~ fan

di eeuige sneeu, !lO jDYle ferwyder, .sl~i~}i ,gesig .:i,f ten

suide ; an di oost_e het 'n men!:\ 'n ferre ~it~ig, o'e~ ?~land fan

u

njoro ; en, noor<r~os. leg. d~· 'fengt~ . fa_n, . di ' meer

Albert Niansa.". , . .

\''ftt Stan'.ey·gefod .het toen hy .daar-di ·belangrike

Ian.lstree'< b~sock_h,~t,

₁

bes\tpv.e hj o.i~s .aldu_~ J?ladsy 246):- ' ' '",j· ' ' . . • · '•

"Hclaas ! .. Helaas.! . Met;di groots e bergketen. binnen

'n klipgoi fan 011s kamp. af-nog ni eens .op i myn· · kaart

afgemerk ni ;-:Il).!lt .~ auder.e meer. ;waarfan. ,ons :r<Iuma

Kaptyn, Kai_baga,,_fer 011~ so, haing.fortelhet, nog ni

ontdck ni ;-di Semliki fhrkte, met-syn ·skatt.e ·fan, ·

hout-bosse en ryke 'fobrtbrengsels nog . ni' ondersoek 'ni j en

en frugte en kruie, ~en hulle ferdeel het m~f tiinduisende fan waterstrom~ waanri di 'gesmelte 'sneeu afloop. in di frugbare flak~es"' en_ di ~ag~ige· houtbo~e 4it)a~t ,qekle₁ in onbegrensde ruimte en met akitterende prag-:- het gewisselik bedoel dat' alt moet be~~a~ :biy t~t -

di

f~lhyd

fan di tyd fei- iit;; !loge~. as riet' 'n broefkas1 fer fo_gels en 'n woonplek fer.,k~uipende· dire. . ; . , · ! . .

"Di o'erfloed. f~ foe_ds.el m:_ di. streek wa~ eel}. fan di

fernaamste bisonderhede daarfan. _{·-' ~ .}

.

'Tiin kommandos het _.

.

_{~. . .} hiir gen behoefte an profisi . ni. . On~ kon ml;\r · P.luk en

eet. Ons spioene , bnmg:. rapporte dat an , all~ !;ante bosse le fan frugbome, swaai: J:>elaai_ met di , heerlikste frugte. l 'i graanskm:e ~an di naturelle -is fol roqi_ Kaifer-koorn, hulle .struise fol ·.miliis ; in di naburi.ge tuin is

• • • • t '

jams ( eetbare wortels), patats, •tabak, ens.'.'

Pas had ek d·it gel!)es of Henni

se:

"Ne, ne na di land toe moet o· ~ ga·:n ! , Wat bly o.ns langl'r ,hiir

by di tlooi mensc ? " ;

"Ja, daar sal. 0u.s .!)ers o'er ~Jaap~ Jlenni" -:-.ant-woord Neef Gideon.

·OF ,

DIS

SWAAR'

OM

.

J.ALOERS

.Tlt:

WEES.

•. •• ' f ~ . . ~ . '

Wat is di · wereld non tog, boos ! , .

Daar was, 'n· man~ hy's son4er trpo~. ,

Ek £at di'ding eers fan begin, ,

En stuur ~om

s

_

c»

~i we.reld in .. _.,: ,

Di man wat e_k jul' non foorstel . .,

Was rooi fan haar en bont fan fel ;-·

Syn ogii~ kyk't~'_danig kwaai, · · ·

Dit· Iyk altyd

·

ria

groot law~ai.

di Semliki-rifiit\,; wat·cli bp'e.11ste me~ -di' onderste meer

ferbincle nog . •1~i · -nage;spoor nii · .Om .. te · hoor· fan wonderhare sout-mere ·wat Q.'i.' ·he le · wereld-' kl).n: fer siin £an sout ; ·'fan di: reu:sagtige -~w asongora·. ~n 'n

menigte fri'ndelike •stamme ; ·. fan 'di; gehymsinnige

Wa·~jafingi, wat ges~g word afstammelirrge. te we~~ fan

witte mense · in di nabyliy'd· te• weei fan ·di-_ reus~gtige

berge met

b~srieeiide

toppe, wat· ek g'eibof di 'ferlore l\faan b-e'rge te wees;' in

•r;

la~d~

te

wees .. wat inin spo~ dat dit di fabelagti~e fo~tyne.:fa'n ~i i?;ia!!-1), besit; 'ri. :W~r~elike • land fan fer~ond~rli1g ~~, &ehymsiHni,g~y~,.:·4,1,a-p~. fan

dwercre en reuse fan ouds fermaard, en•. dan ni .'I} bl ye

b - · · ~ ~I• ' "'l.t ! t

Hy hacl~'n d~~ig

sisg

hum.em~,

, . · _

Syn fr~u had dit al

Ia,nk

betl:etir), ~· '[ ·

En

sy

mo~s ·soms dit S\Va~r't:~'taal;

Want Ge1:tji had

'n

na.re ·kmial.

Nig- Aaltji

~as

:

'n

moo~c £1:0l~

; . , ,

Toen

sy

met Gertj~ het get:r:~u.' , ; .

Sy,'s bruin !a.1~. Wenr en_

swa;i·t

fan oo'~,

·Haar skou~rs staan oek me,t 'n boog. •

~~

.

e£

,

Ge1:t]i

'

~'as

toen

~og

.

ge~ond,

En so ga!tn hnl' di werel(l rqna: ' .

Mar toe'1i' h'~t Gertji ·mos gekry ·· ·. . . . , ,

.T

aloershyd ~aa.r

hy

e_rg ~~ Iy. , . , ,

Hul' ha~, di botji skaai•s \)e}dim . , ...

wens te gefoel om'n~ di_~a:~ih(:fan,~l ~( g~~e.g~~~ on-dersoek te do~n ni,!, J:Iy,'di J.$aker, "Y3:t di: ;~euig~_berge laat ferrys h~t. ~n idi hange bekieed · het me( g~9e9~ :. mot1,

<I

Of hulle Iewe. was..gegri.m; ;· .. , , .

Nee£ G~rtji .slaan ·ha~r poedel k:aal ·

o:Ns

KLYNTji

MEI 1891

' .

Eii by syn ma kon hy ni blff, Want daar kon hy met Aal ni kyf ; Toen gaan hul' weg na 'n ander plaas, Daar het nee£ Gertji groot geblaas. Daar het nee£ Gert syn arme frou

Tot fyf maal op 'n dag getou. ·

Mar daar kon hul' ni lang fan lee£, Hul' krag begin hul' te begeef.

Hul' honger word hul' toen tot las.

"Ag we," se Gm:t, " ons moet ferkas ; Dan trek ons frivers tmg na ma, Daar sal ek my mar soet gedra." Mar " feel be lo we,. wynig geef, Doen di gekke in freugde leef:' Neef Gertji was dan skaars oek daar,

0£ Aal word dit al weer gewaar. ·

Nee£ Gert moes toen · gaan geld ferdiin

Om fer syn Aaltji te foorsiin Met rokke, koffi, fiys en brood ; Want by syn ma was di guns dood.

Neef Gert het na di lyn gewaai',

Om daar di drade fas te draai ; Mar Aaltji kon ni agter bly, Want sy ~sal ~alk k.!tn fryers ~ry . .

Mar ag, dit was'fer Gert te s~aitr ·

Toen hy hiir ander mans gewaar;

Oek hiir m9es anr,ie Aaltji sug

Met dri pak slage op haar rug. Neef Gertji, Aaltii, en syn ma Hul' het toen saam 'ii rys gew&,

Daar onder na Korneelsrifiir.

Ag I hiir had .A,al ha.ar weer gepiir !

Sy het glo net 'n frind gegroet, .

En daarfoor moes sy s\vaar weer boet;

Hy slaan fer Aaltji, waarme? Raa:i?

Met 'n K weperstok net umge~raai I

Syn ma di kom as midlateur, ·

Mar dit het sy · oek froeg betreur ;

Hy slaan en skop haar in haar sy, Dat sy glo nou nog daaran ly_. . . ·

Hul' kom di aand toen op 'n plaas,

Oek daar was net 'n groot geraas ;

Want Gert hy se : "'k Wil hiir ni b~y,

Hul' sal weer dalk na Aaltji fry."

" Korn Aal, myn frou, ODS stap mar aan,

Laat ma en perde hiir mar staan.

Di rant is· ons net nou mar uit,

Di lat sal ek ni weerlaat fluit."·

Mar skaars was hul' half teen di rant,

0£ Gert gryp Aaltji an di ·harid, · ' ; ·

" Korn rakker nou: sal ek jou slaat; :. Wat het j.y

_...

weer met Bill gepraat ?"

Syri mtt.

en

:Bilt

hqb't

Aait.Ji skf~,

Bill se :· "Korn, Tom, gaan me't

my

~/'

Hul' kom oek spoedig daar toen aan,

En siin hoe Gert fer Aaltji, slaan.

Bill se "foei Gert: Wat·maak,jy weet ?" Gert se : "Loop heen, of :'k sal jou leer."

':Wat het ek hiir so hard hoor gaan,

Net of jy weer fer Aaltji slaan ?"

Toen

~tntwoord

Gert-:." Dit raak jou niet I

GaaQ weg fan hiir, of 'k sal jou skiit. Wat traak dit jou met 'n ander fron. Of het jy weer met haar kom brou ?''

Hul' was toen skaars een dag mar tnis, ·

0£ Gert begin met syn gedruis ;

Hy se fer Aal: "Waar is myn lat

· W-at jy gistraant ,hiir het gefat ?" "Ek weet ni, Gert, ek !>al horn soak ; Hy is mar seker in 'n hoek.

Laat my nou slaap en rustig bly, Want morre sal jy horn tog kry."

Mar Gert hy soek mar net 'n kans

Gm weer fer Aaltji af te rans,

En se:

".JOU

luie bees, staan op,

0£ ek sal jou di bed uit skop."

Aal staan toen op, loop uit d~ hms

-So stil-stil as 'n kleine muis. Gert denk sy het di lat gaan soek, Mar Aal kruip in di krans sy,:n hoek. Gert merk toen onraad, Aal is weg,

En denk : " Wat het ek haar geseg ?

Dalk het sy deur di draad gekruip, 0£ in di spruit haar gaan fersuip." Gert raak toen net geheel op hol ;

Syn-ma di denk nou h~ word dol,

En laat toen fer nee£ btoffel hnal Om tog te kom help soek fer Aal.

Gert hardloop na syn ma. haar huis,

En se: "Ma, dis met.Aal ni plu-is." Hy was nou s9 diip in di nood En se : "Ek skiit my liwers dood." Gert !oop toen na nee£ Koos syn huis Met 'n freeslik groot gedruis ; Di mysiis bang en in di nood

Trap hul' nee£ Fransi byna dood.

Gert skrik toen oek en spring weer om,

Fan angs washy al byna stom;

Hy huil : "Myn skattji, waar is jy ?

Ontferm jou tog mar weer o'er my."

Nig Aaltji het toen opgestaan

En stil'tjiis in di huis gegaan ;

Sy denk toen : " A, jou domme aap · t

?ihl 189'1.]

ONS KLYNTJI.

65 Neef Gertji kom toen weer terug,

En se toen met 'n dipe sug :

"Myn hartji, skattji, waar was jy?.

W aarom het jy ~y so gekry." Gert denk: dit is met my ni klaar, By Koos syn huis is nog gefaar ; Ek het di mysiis daar laat skrik, En nou kom ek straks in di strik. So was dit oek gewis en waar, Di ander dag was neef Koos daar, En se : "as jy jou frou wil ffiOO!"

.Dan laat jy myn huis ongestoor." Gert se ; "jy liig, ek was ni daar ; Dis alles leugens en onwaar."

Hy slaan neef Koos hard met di fuis, Spring om en loop tot by syn huis. Neef Koos loop agter Gertji aan, En wil horn agter di kop slaan ; Mar kyk neef·Koos is weer gefop, En Gertji kry mar net 'n skopr Neef Gertji fal, mar spring weer

trug,

En het toen na di huis geflug.

Hy gryp toen gou di kouter op, En Se : "jy moet fer jou pas op l " Neef Koos moes di diug so laat hang, Want fer di kouter was hy bang ; En het toen mar na huis gery, Om Gertji eendag weer te kry. N ou, frinde, wees tog nooit jaloei'$, Want Gertji was geheel uit koers ; En so kan dit met jul' oek gaan,

.T

ul' moet di ding tog mar laat staan.

F. J.

mt

afgunf:J

mut\nel.

.

s

iw

ET SOOS ek gedenk het, al 'di damme

i~

fol, · mar myne is nog ni eens half-ni. Gert syn dam hetal fangisteraand uitgeloop, en ek sal weer ni genoeg he ni om myn gesaaide groot te maak ni.· Ek weet ni waarom di onge-1uk altyd o'er myn is ni, en waarom 'n antler altyd meer moet kry dan ek ni. As daar 'n ha' el storm is, dan kan ek m11-r .reken di kom ·o'er myn land; mar as daar 'n goeie re'enbui kom, di trek net langs di landmuur ferby. Sprinkhane, al is daar mar net een swerm, di swerm freet myn kooi.·n op. Myn folk is altyd di slegste. Ek suk-kel meer as enig ander mens ; en as ek klaag, dan word ek· uitgelag; of hulle feroordeel fer mij. Ander merise het seuns om fer hulle te werk.

E.k het n~t 'n dogter, wat so waar nergens foor goed is, as klafiir speul. Myn frou kan ook fer my ni ferstaan ni. Al gaan di laaste ding fan myn goed dood, dan sal sy nog se : klaag mar ni, ons het rede om dankbaar te wees. Ja, dankbaar wees !

so

'

_spreek meneer oek. Hy kan oek mak-kelik dankbaar wees. As ek oek £400 per jaar kan ferdiin met Sondags 'n bitji te praat, sal ek oek dankbaar wees; en dan kry _ hy· nog 'n huis en tuin; oJ.ri fan di persente ni te praat ni.

Dank-'baar, ja !' a:s'hy so hard sou moet werk fan di morre tot di aand, en dan nog skaars het om fan te'Ieef, dan sou hy ni so feel o'er dankbaarheid te se he as nou. :"·

·· "Ek weet ii.L1Y~arom di ongeluk party mense altyd so agterua lo'o'p ni. Dit is nou al fan dat ek 'n kind was. Kyk nou fer Gert'. Arm · het hy begin, en waar is hy nou ? H;y bet

'.

n

·

plaas, so goed as WE;Jse kan en nog 'n helf.l party fe. . Ek is met 'n plaas begin fan myn fader, en ek het met di grootste gesukkel 'n lappi grond qy gekry. Ek moes baing meer he, na reg, w:1.nt hy het 'n grote buisgesin, en ek ni ; mar so loop di <?ngeluk altyd agter my an. Ek is oek ei'entlik te opreg fer di wereld. As jy onderduims kan wees en 'n frin-delike gesig kan set, al meen jy daar niks fan ni, dan hon di mense fan jou en het fer jou liif; dan kom

fr

in posisiis wat betaal ; mar as jy dLmense ni na di mond kan praat ni, dan ~an jy agteraf staan. Kyk fer Willem, hoe makkelik is hv Par-lementslid gewor.de, en. nou kry hy ponde op ponde. Hy is al skatryk, en. tog is ek baing slim-mer as hy ; mar hy kan fl.ikflooi en ek ni. In di kerk gaan dit net so. Di domste fan di gemeente word tot oudedings en diakens gekiis, mar per-sone soos ek moet agterbly. Ek is al o'er di fyf-tig en het net mar 'n paar keer een of twe stemme gehad fer diaken. Di mense wil fer my ni he ni.

. . H ulle se : Ek is te brommerig, te afgun13tig ; pure leu'ens. ·•n Paar mense js op my afgunstig en hulle strooi di storiis rond. Hoe sal dit Ii.on weer gaan met di ferkising fer Afdelingsraad ? Gert sal seker weer staan en hy denk hy is al in ; mar dit sal di slag ni so gemakkelik gaan ni; ek sal oek perbeer, e·n as e)r mar net wil, ek kan krag

· uithaal. Di bog ! Ek weet hy kan my ni

fer-dra ni. Hy is te afgunstig, en hoe maak hy ? As hy by my kom, dan lyk hy altyd ewe frinde-lik. Dis neef Hermanns foor en neef Hermanus na. Hoe gaan dit met neef syn gesondhyd ? plaag neef syn hart horn nog so baing ? Hoe gaan dit met neef syn skape ? Hoefeel het neef fanjaar gewen ? Het neef 'n goeie prys gekry fer neef syn wol ? So gaan hy an en hy meen daar niks fan ni. Hy moet ni denk ek is 'n kind ni. Ek het horn al lank deurgekyk. Hy wil fer my dood he, en dan denk hy, kan di lange niksnut,

'syn seun Willem, met myn . Fya trou en kan al myn goed kry. Grita sal so mar afge. Sy is niks

,werd ni. Sy denk al di mense is goed. Mar··ek twe uitgesels het,. Hulle was oek ·famili. Hulle sal fer hulle anders <wys ! Ek fermaak liwers faders was mos eFe neefs, .sodat hulle klyn neef

.. myn geld an di kerk. · An di kerk .! mar dan leef en niggi was, en WiUerri. het oek al.gou uitgefinde,

. meneer weer lekker daarfan. Di testament·maak <lat hy ni fan fer moes groet ni. · ·

is· 'n lastige werk. J y weet nooit hoe-jy moet Dit was 'n bitji snaaks, dat di meeste .male as

maak ni. 'n Ander kry tog mar jou goed. Nou Willem kom, oom He1:man'us ni thuis wa~.i:ii; hy laat 'n .antler dit dan mar kry, Willem sal dit ni se hy is jamn:iAr mar di ge£al is-mar so: ·

, he· ni. ' Fya kry hy ni. ·Ek -1aait haar liwers Tante Grita, di frou fan He·rmiprns, het eers

met 'n Engelsman trou, en as sy ni wil -luiste1; · ni baing moeite gerriaak

n:1

·di afgunsdui\vel weg te

dan maak ek haar 'n haster en sy kry niks. Mar jaag, mar het dit al lank opgege, eri hou haar nou

·dan, wat maak ek.daarme?Ge ek alles an Grita, dan mar met haar ei'e .ooerdery besig, kyk i~a haar

gaan !!Y ferfas weer trou,' en 'n antler -leef lekker hoenders en. kook seep. · Sy ky k .oek na Fya. fan myn sweet en bloed. Mai· ek kwel• my· fer- Tante Grita.l+et al lank gesiin dat Willem '"el

niit; ek sal ni so gou doodgaan ni-. · .Myu_ ·hart wat dikwils ferlore goed kom soek ; dog het mar plaag wel fer iny, mar ek sal,mar di·"Pink•Pils" oge toegemaa'.k. Sy hou fan Willem en a~ sy an

gebruik, di sal my reg help, .s~ Grita. ' As· e-k mar haar man denk, se sy mar : . all'es sal reg kom.

t1i so ongelukkig ~as ni, al di·· medisyne :help fer Oom Herman us sit nog mii,r altyd op dP lfoppi,

-andere; mar ni ·fer1my-ni." · · , . . : .. mar op eens· hoor hy perde ankom:

Hy

ky k op

·Di man wat daar op di klip op di koppi so· sit en syn nukk~righyd word ni beter ni, toen hy

· te brom e:n te sug en fer hom self-te kwel ·soos siin dat twe r:uHers.ankom en ¢lat d,it:Gert·~n syn

ons nou ·afgel:uister het, -is ooin Hermanns, fan seun is. Toen di twe. h9~ .. siin, hou huUe stil, W elgegund. In di ganse distrik is hy bekertd klim fan hulle perde a~ en ·maak di onder an 'n

.. fer di• brommigste en afgunstigste mens, wat boom fas en klim di koppi uit. ii.a horn toe. Of

·.daar te finde is. Jy kan .µit horn oek . ansiin. oom Herinanus wil of ni, hy · moes hem opstaan

Di afguns duiwel woon in syn hart, ·en di Boek om hulle te groet. · · ' _

-

se;

"Nyd is eene verrottirig der . beenderen." "Hoor, neef ! se Gert, wat het dit niooi ge

-Afguris freet 'n mens op. reen. Di feid. is deur eh deur .nat. Ek :h'et

fan-, Oom Hermanns ·het ni nodig gehad' om hotn nag gedenk .dat mijn dam sou breek.; . mar hy

. so. te kw~l ni. Hy was eerder ryk as arm· te het gelukkig gehou. Ek siil). qom .. syn :'ilam is

nuem. Hy had twe plase · soirder · skuld, · bafng oek fol." · ' · · ' · . _ .. . fe ; .'n goeie frou; en 'n knappe; meo'ie gesohde "Hum! " se oom Herman us:: "N oem jy dit

dogter, Fya. Ongelukkig het hy tOeli hy johk fol? Hy is fer fan fol. Ek is ni .'fan .. di

ge-was dL a.fgunsduiwel by hom fa.at inkbm, en di lukkige mense ni. Nan· jy dan· ni' siin :•ni. dat

-was.by horn ply woon ; ;en nou was -3.lles ferkeerd hy glad ni fol is ni ? " . ; . : ' . ,, .'.· en syn lewe ·was bitter.· Di· afgunsduiwel is niar "Hy lyk to.g hiirfandaan fol,'' se Gert.·· · 'n klyne duiwel, mar as jy horn kos ·ge; dan groei "Ja hiirfandaan, mar ek se jou hy .js half

, hy net gou, en hy is net nou baas en-jy kneg; en leeg.".

al beta.ling wat hy fer jou ge is net mar· ellende. . Gert siin dat oom weer nukkerig is, en bly

-. Hy hou nou fer Oom Hermanns geselskap ·op stil.

di koppi, waar di ou eit en na syn dam·

eil

.

syn "Waar ry julle heen ?" fra oom Hermanns, f.eld kyk. Alles lyk ewe mooi. Onse liwe ·Heer na enige o'enblikk~. i' W~ het, 9ulle bisonders

het in di nag. di wolke gebiid om huUe·sware las te doen ?" .

af te laai, sonder 1n stuk swaar weer of ha'eL Di "Ona ry om di stukki Gouwerments grond te hele nag het dit· deurgere'en. ·Alles was ewe kyk, wat tussen oom syn plaas en Wolfel}ui~ le. plesirig. Di kalwers s:r;cul · by· di kraal en di O'er fee1tiin da'e sal dit opgefyl worde e}i :as· dit feulens.bol rond, stert·in di' lug. Di' damme lobp goedkoop gaan· wil 'ek 'dit, koop.. Ek wil dit fer uit en di wat ni uitloop ni .. ·was fol.· · Oom Her- 'Willem koop. · Di stukki is net grciot genoeg fer

manus syn dam was oek fol;· mar di afgum;dui- · ?n jong beginner. ·Ek is oo~g dat hy ~it ni sal

· wel laat horn ferkeerd kyk. -DH is-·di m'aniir fan kry ni. Ek denk ·daar is baing,. kopers en hu_lle

di duiwel. Ek ken fer ·horn. - sal dit seker opja. Party' mense is oekso ·

afgun-So lanksamerhand het·di mense·fer· oom Her- stig." . · _ . - .

. manus begin pad te · ge, want di afgunsduiwel Toen Gert ·ai woofd ·het laat ·ontfar bet 11y

hou nUan· geselskap ni. Dit was glad ni· na di ·jammer. Hy kon an Oom syn gesig siin, dat hy

sin fan F;)'a, syn dop,ter ni. -Sy ·was pas agtiin jaar · dit fer horn an trek. -· · · · ·

en het ni lus om aUeen te bly ni .. Fanda:ar dat sy as · .. '"So,". se Oom. Her.(namis, · ·" afgunsti.g ,! "~ar

Willem. fan Neef Gert kom om te fra of daar · ni party l:p.ense wil oek alles fer h ulle self M, · en misskiin freenide· goed onder huUe· beeste or .gun 'ri. antler niks ni. Fer myn part kan

jy

"di

. skape was ni, meesal i.o di-foorhuis was en Gert· grond mar koop. Ek wil hom ni

he

ni."

MEI 1897.J ONS KLYNTJI.

57

het gepraat dat neef di grond wou he, omdat d~t

so gele'e le an neef syn plaas. Nou ~s neef d1t wil he~ sal ek ni biid ni, want neef is swaard.er as ek, en dit is ferniit dat ons makaar OpJa. Daarom is ek met neef kom praat. Ek reken ons is ei'e famili en dit is ferniit om makaar skade an

te doen." · . D .

Oom Hemanus · ge ni antwoord ni. " aar is mos nog meer g~·ond, wat opgefyl sal worde," se

hy yndelik. . .

"J

a, dit weet ek, mar di andel'e stukke is m

so goed ni; nee£ ! " .

•• Mar di grqnd is net mooi by myn plaas"

antwooi·d Hermanus.

" J

a ek weet " "se Gert, en daa1·om wil ek

' ' . f . ,,

mar weet, of nee£ w1l koop o m.

Hermanus het ygcntlik glad ni Jus 9m te koop ni mar toen hy hoor dat ~ert w1l koop,, kon hy

di gedagte ni ferdraag m, dat Gert d1 grond

goedkoop sou kry, en daaro~ se hy: "Ek wil di grond ni he ni, net as hy bamg goedkoop gaan misskiin."

" Goed," se Gert, "nou weet ek wel wat.~k

moet doen. Ons sal makaar wel later sun. Neef sal tog seker by di byeenkom~ wees om o'er di afdelings raads lede te stem. D1 meeste wyk~

het al kandidate gestel, mar ons wyk nog m. Op di laaste bondsfetgadering h.et hulle my ge: fraag om te staa~ mat· ek he~ m antwoord gege

ni. O'ermorre is daar b~ieenkoms .by nee£

Cornelis dan sal ek sc wat ek sal doen.

"Ek hou niks fan fer"'aderings ni, hulle neem

b l .

mar net tyd weg. Dit kan my oe c mar m1?

skeel wi of inkom. Wi is nog mcer kand1

-date ? "

"Party praat fan ~eef, as jy wil. staan, en

party fan oom Cornehs. Ek denk d1t sal goed wees as neef staan, dan sal ek terugtrek, want ek het ni lus om te staan ni, mar oom Cornelis

wil ek ni he ni. Hy is te fenl fer di brandsiik

wet."~Se Gei't.

"vV

aarom wil jy dan ni staan ni ?" se

Her-manns, ongelowig. . .

" W eet nee£ dan'in, dat ek fer ouderlmg ge

-kiis is ni en ek denk om an te neem. Di twe dinge gaan mar moeilik same, en ek het meer lus om onderling te wees." '

" So het hulle fer jou ouderling gemaak ?"

se

Her~anns

met 'n nukkerige gesig. " Ek het

daar niks · fan gehoor ni. Dit lyk of jy 'n grote man word .: twe poste te gelyk."

"Kyk," se Gert, "as nee£ nou wil staan, sal ek ferjonwerk." ·

'' E~ soek l!i possiis ni,'' se Hermanns, " as hulle my wil he, moet hulle my fra."

. " W el, ons sal siin,'' antwoord G~rt, wat

£oei

dat hy nukkerig wOTd. "Ek sal mar ry •.

:Pag

nee£." . ·

"Ek denk pa het fer pa gepiir," se Willei:n, toen hulle opgeklim was en forti·y. ".Oom Hermanns sal nou seker di grond opja." ·,

"Hy sou dit tog gedoen he, Willem. _Al wat ons kan· doen is om fer horn te werk, dat hy

af-delingsraadslid word. Hy wil dit graag .wee~, en as hy siin dat ons horn onderstenn, sal hy. ons miskiin ni opdruk ni."

"Hy kom tog nooit in ni, Pa ! Di m~nse

wil horn ni he ni." .

"'n Mens kan ni weet ni," sc Gert

"J

y weet di mense hon fan 'n man wat sninig is fer A. fde-lingsraad. Anders is di belasting te groot. Ons moet mar perbeer." . . .

" So, ouderling en Afdelmgsraad en ~k mk~

ni " brom oom Hermanus toen hy fan d1 kopp1

afklim, om na syn huis te gaan, "en dan

m~et

ek nog glo, dat hy fer m~ sal werk ! So dom is. ek

ni. Hy denk regte shm te wees, en my stil te maak sodat ek horn ni sal opdruk ni ! IT--ar ek is ni so dom ni. Hy sal di grond tog ni ki'.y ni, of hy sal daarfoor moet betaal, dat hy . bankrot gaap. .Ta, as hy mar bankrot gaa~, dan sou ek lag ; dan sou hy siin dat ek baas is. . . _

"Di lange senn fan horn het al d1 tyd my staan

ankyk of hy gek was;' mar tog sal hulle hulle

sin ni kry ni. Ek sal wel 'n plan kry.". .

" Wi was daar by jo-q. op di koppi ? " ~e tante Grita toen Hermanns inkom.

"Dit was myn 1iwe n'eef Gert met syn lange

senn. Hulle kon ni ferby ry ni sonder eers Jl!Y

te fererg en te spog. Hy moes e~rs fertel, dat }iy

ouderling sou wvrde, en. dat d1 mense horn fer afdelings raad wil he. "

" Mar ek het gehoor dat hy ni wil staa;~, ni,. '.'

se Fya. I ' .· •

" So ? het jy dit gehoor ". se haar fader, "en mag ek £rage fan wi ? " , .

h , , .

Fya word rooi tot agter .aar ore, mar ge m

antwoord ni. · .

" N OU ek se fer jou eens fer al," se haar fade,r,

"dat ek folstrek ni wil he, ·aat jy enige omgang het met Gert of syn seuns ni. Hulle is net fer my 'n anstoot. Omda.t hnlle so feul geluk: kiger is as ek, en hulle met hulle gef ynsdhyd d1 mense kan omhaal, ferbeel hulle dat hulle kan maak wat hulle wil. . Ek se fer jon, dat. Ge.rt net angekom bet om t~ fertel, dat hy 01~de~lin·g

geworde is. Dat hy m sal staan fer afdehngs

raad glo ek ni. Hy wil my mar net koud ly." l ' ' 1 ) ,,, At t " Gert was no01t n eu enaar, m se .an e " So gaat dit, " brom Hermanus,·" andere mense

58 ONS KLYNTJl. [MEI 1897.

hulle frouens neem altyd . di party fan hnlle

mans op, mar ·. myn frou en. myn kind is alt yd

teen my. Ek het altyd ongelyk. Is dit waar

of ni, dat Gert altyd foorgetrek WQl'd ? Is dit waar of ni, dat hy di huis op, di dorp gekoop het wat jy wou he ? Is dit waar of ni, dat syn frou di plek in di bank gekry het, wat j v uitgekiis

het ? Is dit waar of ni, dat." Mar toen sit tante Grita af, na di kombuis en Fya gaan in di kamer, so dat Hermanns mar alleen moes

brom.

di skape, ens. kom di gesprek so lanksamerhand op di ferkising fer Afdelingsraadslid, ~? fraa~

m1ster Greefhag an Oom Hermanns of h\J

kand1-daat wil WE1es.

-' · " Dit sal my niks help ni, " se Hermanus, " Gert is oek gefraag, en hy. sal di mense 'vel omhaal om fer horn te_stern."

Hoe lank di ou kerel so sou gebrom he, weet ek ni ; mar tot OU tante haar geluk begin 'n

kwar-tiirtji later di bond te blaf,. en hou ·n bokki foor di deur stil. ·

· Oom Hermanns moes toen wel uitgaan om di mense in te nooi. Daar was egter mar cen

man en 'n jong in di bokki. "Di jong kan mar uit[\pan," se di man; "laat ems mar ingaan."

Di nuwe ankomeling was 'n man fan omtrent feertig jare oud, en met .name Greiffenhagen.

Daar di naam fer di boere te lank was en hull~ dit ni kon uitspreek ni het .hnlle as na gewoonte horn di andere naam gegc, en .di laaste men:s het fer horn Greefhag genoei:n. Fan wat nasi hy was kon nimand se ni, l.JliSskiin wis hy dit self

ni. 'N Engelsman washy ni, 'n Hollander oek ni; so moes hy mar 'n Duitser wees, en as Duit-ser washy oek bekend op .di dorp. Hy was so 'n soort fan agent ; allerlei ldyne werkiis word deur horn ·gedoen; jy kon oek altyd 'n bitji geld by horn kry, en baing ~ense find horn regtig

-handig. " . . .

Ek kan ni se ni dat di_mister Greefhag nog

heel-temal fertrouw werd ni, mar daar by nog nooit 'n mens so onderdeul' gespring het dat di saak

op di kantoor moes kom ni gaan di mense nog al na horn toe, en oom Herman us bet horn nog al

gebruik.

Op di o'enblik was mister Cheefhag meer as gewoonlik frindelik. Og hy het fan di plan gehou, dat party mense Oom Hermanus as af-deelingsraads lid wil he, en daar hy self 'n oog het op di pos fan sc';:retaris; het hy_ hom foor-geneem om met al di kandidate frinde te maak,

en op di maniir later 'n kans te kry. Dit was fer

liom ni so moeilik ni. Hy was 'n man fan beginsel

.en syn beginsel was dat i:nister Greefhag en syn

foordeel bowe alles gaan, en dat alles wat fer mister Greefhag skadc kon andoen ferkeerd iR. Di beginsel is glad ni freemd ni.

Anders siin mister Greefhag daar ni so sleg

uit ni. Hy was goed gekleed; kon goed praat, en het slag om met di_ mense om te gaan. _

Na di gewone pra'ttjiis o'er di we'er, di re'en,

"Mar Gert het. fer my ·gese, hy sal ni staan

ni,'. antwoord mister Greefhag. ·

"Glo jy dat ?" se Oom Hermanns," ek moet nog eers siin wat hy sal doen. Het jy oek ge-

-hoor dat h1' op. di fendusi fan di Gonwerments

gronde wil koop?"

" Ek weet fan di fendusi," se mister Greef-hag, "mar hy het my ni feel fertel ni. Daar is twe stnkke, wat hy wil he dit het ek wel nitge-finde. As hy di een ni kry ni, wil hy di ander koop ; mar ek ·denk, hy sal syn sin wel kry ; want di mense sal horn ni opja ni. Di lap grond by

w

olwekuil is oek ni feel werd ni, ten minste,

so se ·hy."

" Moe ni glo ni, '-' bars Oom Hermanus nit. " Dit is eksfra goeie grond, hy maak net di mense affallig om te koop, en as hy di gi·ond eers goedkoop het, dan lag hy julle uit.. Ek ken' fer

horn." · · .

"'Wil oom dan koop ? fraag mist.er Greef-hag.

"Dit kan ek nou ni se ni," was di antwoord;

"mar ek sou tog ni wil he, dat Gert di grand

goeilkoop kry ni.

.w

a.t is ·di opset prys-'.' . .

· ''Di opsetprys is mar laag. Ses sh11lmg d1 morge. Di grond is te11 minste 10 shillings werd ni waar ni ?" · ·

" Tien shillings?" . antwoord oom Hermanns, " 'n pond, of nog meer. As. Gert di grond wil

he, dan sal hy ten minste 'n porid moet .betaal. "Dit sal hy nooit doen ni ;" se mister Greef-hag

i-"

dan.laat -hy dit liewers staan, of hy koop di. stukki grm1d te'en di. berg."

" Dit kan my niks skeel ni., ,,. se oom Herma-n us, "mar ek :;e, di grond by W olweknil sal hy ni he onder een pond di morge ni. "

" Mar hoe sal oom dit dan belet ? " vraag mister Greefhag.

J

a, dit was di saak ; dit wis oom Herm~nus

self ni. Self won hy ni koop ni, en 'n-ander daar an te sit is ni gemakkelik ni.

" Korn laat ODS 'n bitji kraal toe gaan, " se hy want hy begin bang te worde dat tante Grita en Fya horn son hoor, en hy wou· li.ewers, met mis₁ ter Greefhag alleen wees om planne te maak.

·In di kraal staan. net di trop p~rde, na 'n bitji o'er di perde gesels te hC, begin Oom Hermanus

MEI 1897.J

ONS

KLYNTJl.

59

weer. "Is daar dan ni andere mense, ·wat di

grond wil koop ni ? " .

Daar was baing, want daar was 'n gerng dat

daar steenkool op di plek was, mar di mense het gaan kyk, en daar is niks gefinde ni.

"Kyk," se com Hermanns, na 'n rukki stilte, "jy sal wel denk dat dit snaaks is, dat ek so

daar o"er praat, dat Gert di grond goedkoop sal

kry en jy sal denk dat ek afgnnstig is, mar as jy

wil luister, sal ek dit nitle."

Mister Greefhag het gen nitleg nodig gehad

ni. Hy had di klyne duiwel, wat in Hermanns

was al lank gesiin mar tog gaan hy bedaard op

di kraal mnur sit, steek syn pyp op en was wel

wat nuwsgirig om -te hoor hoe <l_i ou'e di ding non sou ferklaar.

"J

y weet, mister Greefhag, party mense · se

dat ek 'n afgunstige mens is, en m kan ferdra

dat andere meer het as ek ni. Dit is glad ni so

ni. Baing keer.is ek qngelukkig as andere ge-·

lukki_g is, en kan ek ni so feul slenters gebruik as andere ni ; mar afgunstig is ek glad ni. Dat

ek nou ni wil he, dat Gert di grond so goedkoop

kry, is ni fan afguns ni, mar juis andersom.

Ek is ten foordele fan di distrik. As party

grond goedkoop ferkoop wOTd, dan kry di distrik 'n slegte naam, en di waarde fan al di plase word

minder.

J

y weet self wat 'n moeite dit afgege

het toen 'n paar jare gelede di w·aarde fan di

plase, deur di distriksraad so laag was, en hoe

baing mense moeite gehad het met di

ferband-hou'ers an di Kaap. As non di Gouwerments'

gronde so goedkoop gaan; dan kan jy self be

-gryp, dat di distrik daar onder ly, en dit is bes

mogelik dat di verbandhou'ers an di Kaap bang

sal worde, en di mense hiir in moeilikhyd breng.

Ons moet perbeer om di prys fan grond op te

hou, en ni te laat fal ni. Di plek is ek goed be-kend, en ek is self fan gedagte dat daar steen

-kool is. .As ek net di geld het, dan sou ek koop;

mar ek is te oud om schuld te maak. N ou het

jy myn gefoele gehoor en jy sal moet toestem

dat ek gelyk het." .

Mister Greefhag knik met syn kop

toestem-mend ; mar wis self goed genoeg wat di wesent

-like rede was. Hy het oom Hermanns

te

goed

geken.

"Wel, ek moet se," se hy, terwyl hy fan di kraal muur afklim, "ek moet se, jy het di ding

goed ingesiin, en dit sal goed wees as di grond

opgeja word, mar wi sal dit doen ?"

"Kan jy dit ni doen..ni ?'' fraag oom

Herma-nns. ,

" Ne, dit doen ek ni, '' se mister Greefhag. ·

"Ek wil met Gert gen stroebeling he ni. Hy

word tog miskiin Afdelingsraadslid en jy weet

dat mister Parends, wat·nou sekretaris. ~' be-.

dank het en dat 'n ander moet gekiis worde,

Dit sal my ni betaal ni om so mar fer niit mense

op my kwaad te ma:ak ni.. Mai· jy kan dit mos

opja, tot 'n goeie prys, en dan uitsky. ·naar is

nog andere mense wat wil koop. Daar is 'n

man fan di boland wat oek ondersoek na di

grond gedoen het. Hy was by my, mar ek kon

daar niks fan se ni.

w

at ek kan doen is, om aa

di man weer kom, horn na jou toe te stuur, en ·

dan kan jy horn o'er di grond alles fertel.

Mis-skiin stel di man my as agent an, en dan is 'di

saak gewen."

"Ek sal elkeen wat fer my

trn,"

se )Om Her-manuR. " myn gefoele wel se ; ek wil nimand

fas laat loop ni, mar goeie grond onder di prys

te laat gaan ten nadeele fan di distrik sal ek ni.

In elk gefal kan jy daarop reken, dat as ek

misskiin Afdelingsraad word, of oom Cornelis

wat 'n goeie frind fan my is, dat ek myn bes Ral

doen om ferjou sekretaris te ;naak. " ·

" J y het oek ni nodig om /di grond te prys ni,

mar as di mense misskii.n daar na fraag, dan kan

jy mos wel se, dat jy gehoor het, dat di grond

goed is, en dat di mense na steenkool bet gesoek. W el het di mense gese hulle het ni gefinde ni ;

mar of .dit waar is, weet jy ni. Misskiin het di

mense mar so gepraat om andere kopers af te

hou."

"W el, oom Hermanns," fal Mister Greefhag

laggende in, "jy is waarlik net so slim as 'n agent, jy kan 'n ding somar reg prhat. · -W el, ek _ _.,

sal jou ni in di weg staan ni ; as mense met my

praat, sal ek hulle na jou toe stuur. So sal di

saak reg kom."

' Oom Hermanns het di anmerking fan

:Mis-ter Greefhag juis ni gefa1 ni, hy blyf 'n paar

a'enblikke stil en se toen : "Dit is ni

sliinmig-hyd fan my, mar di pure waarhyd. As jy dink,

dat ek liig, se. dan mar."

" Ne, moe ni kwaad worde ni, Oom ! . ek sal

alles reg maak, laat ons mar huis toe gaan." , Toen hulle in di huis kom was Fya in di:

foO!:-huis. Half angs~ig, half nuwsgirig, siin sy

nou haar pa en nou mister Greefhag an. Sy

merk wel dat daar iits gaande is, wat sy ni kon

uitfinde ni ; en sy neem haar foor om te weet wat

dit is. Dit was ni net nuwsgirighyd ni ; mar

sy foel an haar hart dat Willem daar by te pas

kom. ;,.,.

" Ek sal wel uitfinde wat di twe gepraat het,

se sy in haar self,. en as hulle Willem wil ska41:i··

doen, sal ek wel 'n plan maiik. "Di mans

derik

.

hulle 'is slim mar vrou\vens is-slimmer, wag ma~:: ,.i.~;